11

HAZARD DAN PELINDUNGAN JENTERA

KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN

PROSEDUR-PROSEDUR PENGUNCIAN

22

Objektif Pembelajaran• Menghuraikan tafsiran jentera• Menerangkan jenis hazard mesin/jentera• Menyatakan jenis kemalangan yang sering berlaku• Menerangkan cara-cara mengelakkan kemalangan

mesin/jentera• Menerangkan ciri-ciri keselamatan dari segi

rekabentuk• Menerangkan keperluan undang-undang• Menerangkan jenis-jenis pengadang mesin/jentera• Menerangkan cara memilih pengadang yang

selamat• menerangkan kaedah pengawalan hazard

mesin/jentera

33

Jentera

Peralatan untuk: • Membekalkan kuasa• Mempunyai bahagian tetap dan/atau

bergerak• Setiap satu bahagian berfungsi dengan

fungsi tertentu

* Bahagian tetap – bahagian yang tidak beroperasi/berfungsi* Bahagian bergerak - bahagian beroperasi/berfungsi

44

Bahagian Jentera Beroperasi – dibahagi kepada:

1. Penggerak utama (Prime Mover)

- Enjin, motor atau lain peralatan yang membekalkan tenaga mekanikal yg dihasilkan drpd stim, air, angin, elektrik, pembakar bahan api atau sumber lain

55

2. Jentera Penghantar (Transmission Machinery)

- setiap roda, takal, gandingan, cekam, tali pemacu atau peranti lain yg mana penggerak utama dipindahkan atau diterima oleh mana-mana jentera atau perkakas

66

JENIS HAZARD JENTERAJENIS HAZARD JENTERA Memotong (Cutting)Memotong (Cutting) Mericih (Shearing)Mericih (Shearing) Menusuk dan Menusuk dan

Menembus Menembus (Stabbing and (Stabbing and Puncturing)Puncturing)

Hentaman (Impact)Hentaman (Impact) Membelit Membelit

(Entanglement)(Entanglement) Meremuk (Crushing) Meremuk (Crushing)

Menggeser dan Menggeser dan melelas (Friction melelas (Friction and Abrasion)and Abrasion)

Menarik ke dalam Menarik ke dalam (Drawing-In)(Drawing-In)

Lentingan Lentingan (Ejection)(Ejection)

Membebaskan Membebaskan tenaga berpotensi tenaga berpotensi (Release of (Release of Potential Energy)Potential Energy)

77

JENIS HAZARD JENTERA

a)Hazard Memotong (Cutting)- terdedah dengan permukaan tajam seperti: * gergaji

* mata pisau* cakera

- hazard jenis ini akan memotong permukaan atau bahagian anggota badan

88

b) Hazard Mericih (Shearing)

Hazard ini akan mengeluar atau memisahkan anggota badan dengan memotong (mata pisau tidak kelihatan)

Cth: mesih penghancur kertas (shreading machine)

99

c)Hazard Menusuk dan Menembus (Stabbing dan puncturing)* Penusukan bahagian jentera, bahan kerja dan objek ke dalam badan- contoh: jarum, pemecahan batu

1010

d) Hazard Hentaman (Impact)

Terjadi apabila objek atau bahagian jentera bertindak ke atas badan tetapi tidak menusuk atau menembusinya

- contoh: Dilanggar bahagian bergerak

1111

e) Hazard Membelit(Entanglement)

Pakaian atau rambut terbelit di dalam bahagian jentera yang berputar atau bergerak

Contoh: Jentera rol, gear, roda, rantai

1212

f) Hazard Menggeser dan Melelas

(Friction and Abrasion)* Hazard jenis ini menyebabkan rasa seperti terbakar atau pengeluaran lapisan kulit badan* Hazard terjadi apabila permukaan kulit badan bersentuhan dengan permukaan bahagian jentera yang kasar- contoh: Jentera roda pelelas

1313

g)Hazard Meremuk (Crushing)

* Perhimpitan bahagian badan di antara dua objek / bahagian jentera yang keras

- contoh: Jentera Hentakan (Stamping machine),

- Jentera Penekan Berkuasa (Power Press)

1414

h) Hazard Menarik ke dalam (Drawing – In)

* Anggota badan ditarik ke dalam jentera dan terperangkap di antara bahagian jentera yang bergerak

- contoh: Jentera Rol, gear

1515

i)Hazard Lentingan (Ejection)*Bahan kerja atau bahagian

jentera ditolak keluar*Berlaku disebabkan:

- kegagalan jentera- kegagalan bahan kerja

*contoh: Jentera roda pelelas (Abrasive Wheel), gerudi

*Objek jatuh tersimpan di dalam

spring

1616

j) Hazard MembebaskanTenaga

Berpotensi (Release ofpotential energy)* Contoh pembebasan

tekanan

1717

Cara–cara mengelakkan kemalangan mesin

• menghapuskan punca bahaya

• Mengurangkan atau mengelakkan keperluan pekerja berkerja dengan bahagian mesin yang berbahaya

1818

Bahagian yang merbahaya dijadikan sukar untuk dimasuki kecuali dengan menggunakan alat keselamatan

Menyediakan alat perlindungan diri

1919

Ciri-Ciri Keselamatan Dari Segi Rekabentuk

a) Keselamatan IntrinsikSatu proses di mana,

• pereka menghapuskan bahaya-bahaya diperingkat rekabentuk

• melakukan sesuatu supaya bahagian yang merbahaya tidak dapat didekati,

2020

kurangkan kerja-kerja penyelenggaraan secara manual di tempat bahaya,

adakan cara masuk automatik dan

menutup bahagian mesin yang memutar

2121

b) “Failure to Safety”

•Pereka mesin hendaklah memastikan mesin berkenaan itu selamat apabila ia gagal atau rosak

2222

c) Keselamatan dari segi posisi

•Bahagian – bahagian mesin bahaya diletak jauh dari jangkauan

2323

KEHENDAK PERUNDANGAN

• OSHA 1994 – KEWAJIPAN MAJIKAN SEK.15(2)

*Pembuatan perkiraan bagi menjamin keselamatan berkaitan dengan penggunaan atau pengendalian loji

2424

• AKTA KILANG & JENTERA 1967* Mengadakan pagar bagi

setiap bahagian jentera yang berbahaya – Peraturan FMA (Pemagaran Jentera dan Keselamatan) 1970

2525

1.Direkabentuk & dibina mengikut amalan kejuruteraan

2.Kukuh 3.Dapat memberi perlindungan

yang diperlukan

PRINSIP PENGADANG

2626

4. Melindungi bahagian berbahaya sebaik mungkin

5. Tidak mengganggu kerja / proses

6. Selamat digunakan

2727

PERLINDUNGAN DENGAN PENGADANG

JENIS PENGADANG

•Pengadang kekal (fixed guard)•Pengadang saling kunci

(Interlocking guard)•Pengadang mudah laras

(adjustable guard)•Pengadang mudah laras kendiri

(self-adjusting guard)•Pengadang jarak (distance guard)•Pengadang automatik (automatic

guard)

2828

PENGHADANG KEKAL (FIXED GUARD)

•Bahagian yang kekal bagi jentera

•Fungsi tidak bergantung kepada bahagian bergerak

•Tidak mempunyai bahagian bergerak

2929

PENGHADANG SALING MENGUNCI

(INTERLOCKING GUARD)•Mempunyai mekanisma belantik (tripping) yang memberhentikan pergerakan jentera apabila pengadang terbuka

•Menggunakan kuasa sama ada elektrik, mekanikal, hidraulik atau numatik (pneumatic)

3030

Pengadang Mudah Laras

(Adjustable guard)

•Pengadang yang menyatukan elemen mudah laras yang mana selepas diselaraskan, kekal dalam kedudukan tersebut semasa pengoperasian

3131

Pengadang Mudah Laras Kendiri

(Self-Adjusting guard)

• Pembukaan pengadang ditentukan oleh pergerakan bahan kerja

• Menghalang kemasukan orang dalam kawasan/bahagian bahaya tetapi membenarkan kemasukan bahan kerja

• Bahan kerja bertindak sebagai sebahagian daripada pengadang

• Pengadang kembali pada kedudukan tertutup apabila operasi selesai

3232

Peranti Tersandung (Trip Device)

•Akan memberhentikan mesin secara automatik atau bertentangan sebelum sampai bahaya

3333

Kawalan Dua Belah Tangan(Two – Hand Control)

•Operator perlu gunakan dua belah tangan untuk mengoperasikan peranti kawalan mesin

3434

CONTOH-CONTOH LAINCONTOH-CONTOH LAIN

3535

Pemilihan pengadangyang selamat

a)Tidak perlu masuk ke kawasan yang merbahaya semasa operasi

i) pengadang tetapii) pengadang jarak (Distance Guard)iii) peranti tersandung (trip device)

3636

b) Perlu masuk ke kawasan yang merbahaya

i) Pengadang saling kunci (Interlocking guard)

ii) Pengadang automatik (automatic device)

iii) Peranti tersandung (Trip device)

3737

iv) Pengadang mudah laras

(adjustable guard)v) Pengadang mudah laras kendiri (Self-Adjusting guard)

vi) Kawalan dua tangan (Two Hand Control)

3838

KAEDAH PENGAWALAN HAZARD JENTERA

a) Mengenalpasti Hazard Pemerhatian,pemeriksaan

Aduan,statistik kemalangan Penyemakan perundangan Maklumat daripada perekabentuk Semakann dari sumber rujukan lain

3939

b) Penaksiran Risiko- bagi setiap hazard yang telah

dikenalpasti

Ciri rekabentuk jentera

Kaedah kerja yang dijalankan Kemasukan dan pengeluaran bahan Operasi sebenar Kerja penyenggaran Pengeluaran bahan buangan Penyelarasan dan pengukuran bahan

kerja

4040

Keadaan Persekitaran Pencahayaan Bising Berhabuk Laluan keluar / masuk Suhu Keadaan lantai kerja

4141

Faktor Individu Kemahiran Pengetahuan Tahap kesihatan Keupayaan fizikal

4242

Faktor operasi Proses yang dijalankan

berterusan / tidak berterusan Pergerakan / penghidupan

jentera yang tidak dijangkakan

Kegagalan mekanikal contoh: sistem brek

4343

Rumusan

• Mesin/Jentera digunakan untuk membantu dan meringankan kerja

• Dalam proses kerja, penggunaan mesin/jentera boleh mendatangkan hazard dan kecederaan jika amalan kerja tidak selamat

4444

• Perlu mematuhi dan merekabentuk sistem kerja yang selamat dan ikut prosedur yang ditetapkan.

Terdapat beberapa jenis pengadang yang boleh digunakan untuk melindungan bahagian mesin/jentera yang digunakan

Rumusan