SINKRETISME DALAM UPACARA KEMATIAN ORANG KRISTIAN DI SABAH

ORNEL BENJAMIN YANGGAUENWENNDDY WINCENT

HULLIAN DULASIZEFFDDY SIPIN

JAMES JR

PENGENALAN • Sinkretisme merupakan usaha bagi menyelaraskan

kepercayaan berbeza atau bertentangan, sering kali semasa menggabungkan amalan-amalan dan pelbagai cara pemikiran.

• Kaum Kadazan mengamalkan kepercayaan animisme dalam kehidupan mereka.

• Kebanyakan adat-adat mereka mempunyai unsur-unsur animisme.

• Kedatangan agama telah mengubah kepercayaan dan cara hidup kaum Kadazan di Sabah.

TOPIK

• Sejarah kedatangan Kristian di Sabah dan cara penyebarannya.

• Adat-adat yang dilakukan dalam kematian sebelum kedatangan agama Kristian di dalam kaum Kadazan.

• Pengaruh agama Kristian dalam adat kematian kaum Kadazan.

• Perbezaan dan persamaan dalam adat kematian sebelum dan selepas kemasukan agama Kristian.

SEJARAH PENYEBARAN KRISTIAN

Sejarah Penyebaran

Agama Kristian

Katolik

Protestan

PENYEBARAN KATOLIK

Alfonso de Albuquerque

menakhluk Melaka pada tahun 1511

Belanda menawan Melaka pada

pertengahan abad ke-17

Penyebaran agama Katolik dihalang

Belanda berdamai dengan Portugal pada tahun 1703

Amalan agama Katolik dibenarkan

semula

PENYEBARAN PROTESTANBelanda menawan Melaka daripada

Portugis pada tahun 1641

Penjajahan British pada awal

abad ke-19

Agenda perluasan kuasa politik dan

ekonomi

Gereja-gereja Protestan

ditubuhkan

Menjelang abad ke-20, kebanyakan denominasi

gereja Protestan ditubuhkan oleh penduduk

tempatan

ADAT KEMATIAN KADAZAN SEBELUM

DATANGNYA KRISTIAN DI SABAH

Adat Kematian

Adat memberit

ahu

Adat berjaga-

jaga

Adat moginupu

s

ADAT MEMBERITAHU

Setiap ahli masyarakat bekerjasama supaya kesedihan tidak hanya dialami oleh keluarga si mati

Ahli keluarga si mati akan memukul gong "Tontong sanang" untuk memberitahu

Tidak boleh melakukan apa-apa pekerjaan terutama apabila upacara pengkebumian dilakukan

Pekerjaan menanam padi dilarang kerana sia-sia

Ditakuti malapetaka dan penyakit akan menimpa mereka

Pantang larang itu hanya dikenakan kepada mereka yang tinggal di kawasan yang berhampiran sahaja

ADAT BERJAGA-JAGA

Mayat dimandikan dan seluruh badan dilap, dipakaikan dengan pakaian yang indah-indah, direnjiskan dengan air wangi

Sekiranya semasa hidup si mati menghisap rokok, ahli keluarga akan memasukkan rokok ke dalam mulut si mati supaya tidak kempunan

Mayat disimpan di rumah selama tiga, lima atau tujuh hari sebelum dikebumikan.

Semasa mayat diletakkan di ruang tamu, mayat akan dijaga dengan baik supaya tidak ada binatang yang melangkahinya terutama kucing hitam.

Tujuan berjaga adalah untuk mengawasi iblis atau jin yang menyerupai seekor burung besar yang digelar pendaatan

Suasana di dalam rumah juga hendaklah sunyi

Cuma pukulan gong dan gendang sahaja yang kedengaran, yakni dipalu perlahan-lahan

ADAT MOGINUPUS

Moginupus dalam bahasa Kadazan bermaksud simpati terhadap si mati

Ahli keluarga, saudara mara dan sahabat handai akan menangis sekuat hati sebagai tanda simpati

Mereka memukul harta benda seperti gong, tajau atau apa-apa sahaja yang terdapat di sekeliling rumah sebagai tanda marah terhadap iblis atau jin yang telah menyebabkan kematian

ADAT PENGEBUMIAN KRISTIAN

Dilakukan sejak Kristian dibentuk

Tidak mengamalkan “cremation”

pembaptisan=penyucian

dosa

UPACARA PENGEBUMIAN KRISTIAN

Mengusung Mayat ke

Gereja

Upacara di Tanah

Perkuburan

Upacara Dalam Gereja

MENGUSUNG MAYAT KE GEREJA

direnjiskan dengan “Holy Water” keranda diangkat dan di bawa ke gereja doa “Exsultabunt Domino” & doa “Miserere” dibaca Pembacaan doa “Subvenite” di gereja

UPACARA DALAM GEREJA

• Pembacaan doa

sembahyang

UPACARA DI TANAH PERKUBURAN

Upacara yang singkat Keranda dibawa ke tanah perkuburan Pembacaan doa

PERSAMAAN & PERBEZAAN ADAT KEMATIAN KAUM KADAZAN PADA MASA LAMPAU DAN ZAMAN

MODEN

PERSAMAAN• Si mati dijaga dan dihormati -Dalam adat ‘berjaga-jaga’, suasana sunyi tanpa percakapan

kasar bertujuan untuk menghormati si mati -Binatang dijauhkan bagi mengelakkan ia mengganggu jasad

si mati

• Upacara berkabung masih diamalkan -Amalan berkabung selama 7 hari masih diamalkan terutama

sekali masyarakat Kadazan Penampang

• Amalan bergotong-royong dalam pengurusan pengebumian -Penduduk kampung akan turut serta dalam mengurus

upacara pengebumian dalam sesebuah kampung tersebut.

PERBEZAAN Zaman Lampau Zaman Moden

Kematian dianggap sebagai satu musibah yang disebabkan oleh iblis

Definisi kematian bergantung pada agama yang dianuti (Agama Kristian-

laluan ke kehidupan kekal)

Cara pengebumian lampau. (Penampang-mayat ditanam dalam

sebuah tajau besar) Upacara pengebumian diketuai oleh bobohizan.

Cara pengebumian moden. Upacara pengebumian diketuai oleh paderi atau

ahli agama

Berita kematian disampai secara lisan. Berita kematian disampaikan melalui alat komunikasi moden.

KESIMPULAN

• Kedatangan agama mempengaruhi kepercayan dan cara hidup sesuatu kaum ataupun etnik.

• Banyak adat-adat yang berunsurkan animisme telah di selaraskan dengan anutan agama.

• Sinkretisme amat penting dalam penyelarasan sesuatu pemikiran supaya ianya dapat diterima oleh masyarakat.

SEKIAN, TERIMA KASIH