1E-GAYA PEMBELAJARAN

8/3/2019 1E-GAYA PEMBELAJARAN

1/6

Persidangan Pembangunan Pelajar Peringkat Kebangsaan 2008

Universiti Teknologi Malaysia, 22-23Oktober 2008

Gaya Pembelajaran Di Kalangan Mahasiswa Jurusan Pendidikan Dan Jurusan

Seni Bina Di Universiti Teknologi Malaysia

1Abdul Halim bin Abdullah, Noorsyawaliah bt Abdullah, Mohd Firdaus bin Abdul Aziz,

Hadi bin Abdul Salaam, Viknesh Ramamoorthy, Afnizamfaizal bin AbdullahFirdausi bin Razali, PhD

Felo dan Pembantu Felo

Kolej Tun Ghafar Baba

Universiti Teknologi Malaysia, [email protected]

Abstrak

Senibina dan pendidikan merupakan dua bidang yang terdapat dalam sains sosial. Pelajar yang mengambiljurusan senibina seringkali dianggap mempunyai gaya pembelajaran secara visual. Manakala pelajar yang

mengambil jurusan pendidikan dikatakan berkebolehan untuk belajar secara lisan. Jadi kajian yang telah

dijalankan ini bertujuan untuk meninjau gaya pembelajaran di kalangan pelajar jurusan pendidikan dan

senibina. Seramai 93 orang sampel telah terlibat dalam kajian ini dan mereka terdiri daripada 50 orang

pelajar Fakulti Pendidikan dan 43 orang pelajar Fakulti Alam Bina di Universiti Teknologi Malaysia.

Instrumen yang digunakan ialah set soal selidik gaya pembelajaran yang dibina oleh Richard M. Felder dan

Barbara A. Soloman. Kesemua sampel telah diminta untuk menjawab 44 soalan yang terdapat dalam soal

selidik tersebut untuk menentukan gaya pembelajaran mereka iaitu sama ada aktif atau reflektif, sensori

atau intuitif, visual atau verbal dan sekuen atau global. Hasil kajian mendapati majoriti pelajar Fakulti

Alam Bina mempunyai gaya pembelajaran secara visual berbanding lisan. Keputusan kajian turut

menafikan tanggapan bahawa pelajar jurusan pendidikan lebih cenderung untuk belajar secara lisan kerana

hasil dapatan mendapati sebahagian besar bakal-bakal guru tersebut turut mempunyai gaya pembelajaran

secara visual. Tiada perbezaan yang signifikan antara kumpulan pelajar lelaki dan perempuan dalam gayapembelajaran walaupun pelajar perempuan lebih cenderung ke arah gaya sekuen dan pelajar lelaki lebih

kepada gaya global.

Kata Kunci : gaya pembelajaran, senibina, pendidikan, visual, lisan

Pengenalan

Gaya pembelajaran dalam bahasa mudahnya

bermaksud cara bagaimana seseorang itu belajar.

Lebih tepat lagi, gaya pembelajaran merujuk

kepada cara seseorang menanggap, berinteraksi

dan bergerak balas terhadap persekitaran

pembelajarannya. Gaya pembelajaran merupakan

cara tersendiri seseorang itu memperoleh,

memproses dan menyimpan maklumat

(Collinson, 2000). Seseorang individu

mengamalkan gaya pembelajaran tertentu yang

membantunya memahami sesuatu dengan lebih

mudah. Gaya pembelajaran seseorang individu

pastinya berbeza antara satu sama lain. Ia

bergantung kepada ciri-ciri biologi dan

perkembangan sahsiah seseorang dan ia

dipengaruhi oleh persekitaran, emosi, pengaruh

sosial serta perasaan individu (Dunn, 1980).

Impaknya, sesuatu gaya pembelajaran berkesan

bagi seseorang pelajar tetapi tidak atau kurang

berkesan bagi pelajar yang lain (Joseph Gomez,

2000).

Dalam kajian ini, pelajar akan diprofilkan kepada

empat dimensi gaya pembelajaran iaitu

dimensi 1 (aktif dan reflektif), dimensi 2 (sensori

dan intuitif), dimensi 3 (visual dan verbal) dan

dimensi 4 (sekuen dan global). Pelajar yang

cenderung kepada gaya pembelajaran aktif lebih

suka untuk menyimpan dan dan memahami

maklumat dengan melakukan yang aktif terhadap


2/6



maklumat tersebut seperti berbincang atau

menerangkan kepada pelajar yang lain. Mereka

juga lebih suka bekerja dalam kumpulan. Pelajar

reflektif pula lebih suka memikirkan sesuatu

secara diam-diam terlebih dahulu sebelum

bertindak. Mereka juga lebih suka bersendirian.

Pelajar yang cenderung ke arah gaya

pembelajaran sensori lebih cenderung utuk

mengingati fakta dan suka menyelesaikan

masalah menggunakan kaedah yang sedia ada

dan terbukti betul. Mereka juga mahir dalam

menghafal dan melakukan aktiviti-aktiviti

berbentuk hands-on. Sebaliknya pelajar intuitif

gemar kepada inovasi dan bencikan perkara-

perkara yang berulang. Mereka juga lebih

inovatif dan bencikan hafalan dan pengiraan

yang rutin. Pelajar visual lebih mudah mengingat

daripada apa yang mereka lihat iaitu melalui

gambarajah, carta alir, garis masa, filem dan

demonstrasi. Sebaliknya pelajar verbal pula lebih

selesa menerima maklumat melalui tekspenulisan dan penerangan lisan. Pelajar yang

cenderung kepada gaya pembelajaran sekuen

lebih mudah memahami sesuatu bahan

pembelajaran yang berkaitan mengikut satu

urutan yang logik. Sebaliknya pelajar global

lebih cenderung menyerap maklumat secara

rawak tanpa perlu terlebih dahulu kaitan antara

mereka.

Metodologi

Kajian ini melibatkan 93 pelajar UniversitiTeknologi Malaysia dan daripada jumlah itu, 50

orang pelajar merupakan pelajar jurusan

pendidikan dan selebihnya merupakan pelajar

jurusan senibina. Mereka terdiri daripada 31

orang mahasiswa iaitu 8 orang pelajar fakulti

pendidikan dan 23 orang pelajar fakulti alam

bina dan 62 orang mahasiswi iaitu 42 orang

pelajar jurusan pendidikan dan 20 orang pelajar

jurusan senibina. Mereka telah dipilih secara

rawak untuk menjawab set soal selidik Indeks

Gaya Pembelajaran atau Index of Learning Style

(ILS). ILS telah dibangunkan oleh Soloman dan

Felder (1992) untuk mengenalpasti gayapembelajaran responden berasaskan Model Gaya

Pembelajaran Felder-Silverman (Felder and

Silverman, 1988). Tujuan utama ILS

dibangunkan adalah untuk memprofilkan pelajar

kepada empat dimensi gaya pembelajaran iaitu

sensori lawan intuitif, verbal lawan visual, aktif

lawan reflektif dan sekuen lawan global. Soal

selidik tersebut mengandungi 44 item berbentuk

pernyataan tidak lengkap dan setiap item diberi

dua pilihan jawapan pelengkap (a) dan (b).

Setiap dimensi adalah berbentuk dikotomi iaitu

bercabang dua ditentukan oleh 11 item (Joseph

Gomez, 2000). Gaya pembelajaran responden

dapat ditentukan mengikut empat dimensi

berdasarkan pilihan pelengkap yang dipilih oleh

mereka. Jawapan (a) menunjukkan pelajar

cenderung kepada gaya pembelajaran aktif,

sendori, visual dan sekuen. Manakala jawapan

(b) menunjukkan pelajar lebih cenderung kepada

gaya pembelajaran reflektif, intuitif, verbal dan

global. Dalam kajian ini, pengaruh factor jantina

dan dua jurusan sains sosial di Universiti

Teknologi Malaysia iaitu jurusan pendidikan dan

senibina ke atas empat dimensi gaya

pembelajaran. Kedua-dua faktor ini dipilih untuk

dikaji berdasarkan pandangan umum dan

pemerhatian kasar. Faktor jantina dipilih keranapelajar perempuan sering dilihat lebih komited

dan rajin mengulangkaji pelajaran berbanding

pelajar lelaki. Dalam faktor jurusan, pelajar

dalam jurusan pendidikan dikatakan

berkebolehan untuk belajar secara lisan.

Sebaliknya pelajar di dalam jurusan senibina

lebih cenderung untuk belajar secara visual.

Hasil Kajian dan Perbincangan

Jadual 1 dan gambarajah 1 menunjukkan

perbandingan gaya pembelajaran secarakeseluruhan.Graf dalam gambarajah 1.0

menunjukkan lebih daripada 90% cenderung

kepada gaya visual berbanding dengan verbal,

sekitar 74% cenderung kepada gaya

pembelajaran aktif berbanding reflektif dan 60%

cenderung kepada gaya sensori berbanding

intuitif. Walaubagaimanapun, gaya sekuen dan

global dilihat agak seimbang. Kecenderungan

gaya pembelajaran visual yang jauh mengatasi

verbal agak lumrah di Malaysia. Walaupun

dapatan secara keseluruhan ini merangkumi

dapatan daripada pelajar jurusan pendidikan dan

senibina, peratus gaya pembelajaran secaravisual tetap jauh meninggalkan gaya verbal

sedangkan kita sedia maklum, pelajar jurusan

pendidikan sepatutnya lebih cenderung untuk

gaya verbal apabila dilihat kepada profesion guru

yang lebih menggunakan gaya verbal untuk

mengajar di sekolah kelak.

Jadual 1 : Jumlah dan Peratus Pelbagai Gaya Pembelajaran secara Keseluruhan


3/6



Dimensi Gaya Pembelajaran Jumlah Peratus

Aktif 68 73 %1

Reflektif 25 27 %

Sensori 56 60 %2

Intuitif 37 40 %Visual 89 96 %3

Verbal 4 4 %

Sekuen 53 57 %4

Global 40 43 %

0

20

40

60

80

100

120

Aktif

Reflektif

Sen

sori

Intuitif

Visu

al

Verbal

Sek

uen

Globa

l

%

Gambarajah 1 :Peratus Pelbagai Gaya Pembelajaran Secara Keseluruhan

Jadual 2 : Perbandingan Gaya Pembelajaran Berdasarkan Jantina

Jantina

Lelaki Perempuan

Dimensi gaya pembelajaran

Jumlah Peratus Jumlah Peratus

Aktif 22 71 % 46 74 %1

Reflektif 9 29 % 16 26 %

Sensori 18 58 % 37 60 %2Intuitif 13 42 % 25 40 %

Visual 30 97 % 59 95 %3

Verbal 1 3 % 3 5 %

Sekuen 13 42 % 40 65 %4

Global 18 58 % 22 35 %


4/6



0

20

40

60

80

100

120

Aktif

Reflektif

Sens

ori

Intuitif

Visu

al

Verbal

Seku

en

Globa

l

%

Lelaki

Perempuan

Gambarajah 2 : Perbandingan Gaya Pembelajaran Berdasarkan Jantina

Jadual 3 : Perbandingan Gaya Pembelajaran Berdasarkan Jurusan

Jurusan

Pendidikan Seni bina

Dimensi gaya pembelajaran

Jumlah Peratus Jumlah Peratus

Aktif 36 72 % 32 74 %1

Reflektif 14 28 % 11 26 %

Sensori 29 58 % 27 63 %2

Intuitif 21 42 % 16 37 %

Visual 47 94 % 42 98 %3

Verbal 3 6 % 1 2 %

Sekuen 31 62 % 22 51 %4Global 19 38 % 21 49 %

0

20

40

60

80

100

120

Aktif Reflektif Sensori Intuitif Visual Verbal Sekuen Global

%Pendidikan

Seni bina

Gambarajah 3 : Perbandingan Gaya Pembelajaran Berdasarkan Jurusan


5/6



Jadual 2 dan gambarajah 2 pula menunjukkan

perbandingan gaya pembelajaran berdasarkan

lelaki dan perempuan. Pelajar perempuan dilihat

lebih cenderung kepada gaya sensori. Keputusan

ini dilihat tepat dengan gaya pembelajaran

pelajar perempuan yang lebih suka membuat

nota-nota yang menarik untuk memudahkan

mereka menghafal fakta-fakta sesuatu konsep.

Pelajar lelaki pula dikenalpasti lebih suka

mengamalkan gaya pembelajaran secara global.

Kita sedia maklum bahawa gaya global berkait

rapat dengan kebolehan pelajar melihat sesuatu

isu pada skala yang lebih besar atau general. Ini

adalah salah satu ciri kepimpinan yang agak

kritikal. Jadi tidak hairanlah mengapa pelajar

lelaki lebih cenderung untuk mengamalkan gaya

ini memandangkan dalam Islam sendiri

menyatakan bahawa lelaki adalah pemimpin

termasuklah pemimpin keluarga. Gaya

pembelajaran secara aktif didominasi secara

seimbang oleh pelajar lelaki dan perempuan.

Jadual 3 dan gambarajah 3 menerangkan

perbandingan gaya pembelajaran berdasarkan

jurusan pendidikan dan senibina. Gaya

pembelajaran sekuen lebih mendominasi pelajar

pendidikan, iaitu sekitar 62% berbanding gaya

pembelajaran global. Namun peratus pelajar

sekuen dan global di kalangan pelajar jurusan

senibina pula dilihat agak seimbang. Gaya

pembelajaran aktif mendominasi pelajar dalam

kedua-dua jurusan iaitu sekitar 72% pelajar

pendidikan dan 74% pelajar senibina cenderung

kepada gaya pembelajaran ini. Hasil ini jelasmenunjukkan bahawa sistem pendidikan di UTM

tidak berorientasikan pensyarah semata-mata,

malah pelajar digalakkan untuk melibatkan diri

secara aktif dalam proses pengajaran dan

pembelajaran. Hal ini dapat dilihat kepada

aktiviti pelajar senibina yang banyak

meluangkan masa di studio. Begitu juga dengan

pelajar pendidikan yang bukan sahaja bertindak

sebagai pencatat nota semata-mata, malah

banyak matapelajaran yang ditawarkan kepada

pelajar jurusan pendidikan yang mengkehendaki

mereka aktif dalam proses pengajaran dan

pembelajaran. Antaranya pengajaran mikro,sosiologi pendidikan dan banyak lagi. Antara

dapatan menarik yang diperolehi daripada kajian

ini ialah gaya pembelajaran visual jauh

mengatasi gaya pembelajaran verbal di kalangan

pelajar kedua-dua jurusan. Dapatan ini mungkin

tidak menghairankan untuk pelajar senibina yang

memang diakui banyak mengamalkan gaya

pembelajaran visual. Namun apa yang menarik

untuk dibincangkan di sini ialah pelajar jurusan

pendidikan juga dilihat cenderung ke arah gaya

pembelajaran visual walaupun profesion

perguruan banyak menggunakan lisan untuk

mengajar di sekolah. Penulis berpendapat pelajar

pendidikan juga cenderung untuk mengamalkan

gaya pembelajaran visual kerana kurikulum

pendidikan bukan hanya menganduni subjek-

subjek pendidikan seperti pedagogi, falsafah

pendidikan, psikologi pendidikan dan

sebagainya, malah ianya juga merangkumi

subjek-subjek matematik, kimia, fizik dan

sebagainya bergantung kepada kursus yang

diambil. Subjek-subjek tersebut melibatkan

amali, eksperimen, penggunaan carta alir, peta

minda dan sebagainya untuk memudahkan

mereka mengingat dan memahami konsep-

konsep tertentu.

Kesimpulan

Kajian gaya pembelajaran ini berupayamengesan kecenderungan pelajar mendapatkan

maklumat semasa proses pembelajaran. Dalam

kajian ini, lebih daripada 90% cenderung kepada

gaya visual berbanding dengan verbal, sekitar

70% cenderung kepada gaya aktif berbanding

reflektif, dan 60% cenderung kepada gaya

sensori berbanding intuitif, manakala gaya global

menyeimbangi gaya sekuen. Faktor jantina tidak

menunjukkan perbezaan yang signifikan dalam

gaya pembelajaran. Walaubagaimanapun pelajar

perempuan lebih mendominasi gaya

pembelajaran sekuen berbanding pelajar lelaki

yang lebih mendominasi gayapembelajaranglobal. Gaya pembelajaran sekuen

lebih mendominasi pelajar jurusan pendidikan,

iaitu sekitar 60% berbanding pembelajaran

global. Peratus relajar aktif dan reflektif di

kalangan pelajar jurusan pendidikan dan senibina

pula agak seimbang. Sebaliknya, 65% pelajar

FKKKSA cenderung kepada gaya pembelajaran

sensing berbanding intuitif. Gaya pembelajaran

visual jauh meninggalkan gaya pembelajaran

verbal untuk kedua-dua jurusan. Hasil tinjauan

ini diharapkan dapat memberi maklumat yang

berguna kepada pengajar untuk mempelbagaikan

teknik pengajaran yang sesuai dengan kumpulansasaran.

Rujukan

Felder, R.M., Soloman, B.A., (1993) Based on

material in R.M. Felder and L.K. Silverman,

Learning and Teaching Styles in Engineering

Education Engr. Education, 78(7), 674-681

(1988).


6/6



Joseph Gomez. (2000). Gaya pembelajaran: satu

tinjauan literatur. Jurnal Pendidikan Tigaenf,

jld 2bil3.

1E-GAYA PEMBELAJARAN

Documents

Transcript of 1E-GAYA PEMBELAJARAN