2.0 kepelbagaian sosiobudaya

8/13/2019 2.0 kepelbagaian sosiobudaya

1/23

1

1.0 PENDAHULUAN

Budaya kelas/bilik darjah selalunya dihuraikan dengan inilah cara kita

melakukan kerja di sini.Budaya bilik darjah merangkumi norma, peraturan, idea

serta pelbagai perkara lain, dan kesemuanya diterima dan dipraktikkan di

sesebuah sekolah. Dalam pengertian yang paling umum, kebudayaan

merupakan seluruh cara hidup sesuatu masyarakat atau seluruh aspek

pemikiran dan tingkah laku manusia yang diwarisi dari satu generasi ke generasi

yang lain melalui proses pembelajaran. Edward B.Taylor telah memberi satu

takrif yang klasik mengenai konsep kebudayaan.

"..kebudayaan merupakan satu keseluruhan yang kompleks yang

mengandungi ilmu pengetahuan, kepercayaan, kesenian, kesusilaan, undang-

undang, adat resam dan lain-lain kebolehan serta kebiasaan yang diperolehi

oleh manusia sebagai anggota masyarakat."

Persekitaran fizikal bilik darjah adalah penting bagi pembelajaran kerana

ia boleh menggalakkan atau menghalang pembelajaran. Persekitaran bilik darjah

yang teratur merupakan sebahagian daripada pengajaran yang berkesan.

Menurut Marland (1975), suasana fizikal bilik darjah mungkin merupakan kawan

atau musuh dalam pengajaran. Ruang bilik darjah perlu diurus bersesuaian

dengan aktiviti pengajaran

Kecekapan guru dalam menjalankan tugas sebagai pengurus akan

mewujudkan sosioemosi yang selesa, disiplin kelas yang baik dan keadaan bilik

darjah yang kondusif dan sesuai bagi meningkatkan keberkesanan pengajaran

dan pembelajaran.


2/23


3/23

3

Malaysia menggunakan suatu kurikulum yang sama bagi semua pelajar.

Ianya menjadi satu cabaran besar kepada guru dalam menyampaikan kurikulum

ini kepada anak didik. Di dalam ruang lingkup bilik darjah, guru perlu membuat

sedikit analisis mengenai latar belakang murid-murid sebelum merancang

pengajaran. Sebagai guru, mereka perlu tahu bahawa setiap pelajar mempunyai

budaya, latar belakang keluarga dan tahap sosio ekonomi yang berbeza-beza.

Semua guru yang mengajar di dalam kelas harus menjalankan tugas

dengan penuh dedikasi dan bersikap professional. Guru tidak harus

membezakan bangsa murid, tidak mengelompokkan murid mengikut kaum

mereka sahaja. Murid dari kaum dan jantina berlainan juga harus ditempatkan

dalam satu kumpulan yang sama supaya peluang untuk berinteraksi terbuka luas.

Lahir daripada latar belakang dan pengaruh persekitaran yang berbeza,

pastinya mempengaruhi pemikiran serta fahaman murid pada sesuatu perkara.

Sebagai contoh, murid yang beragama Islam dan murid beragama Buddha

pastinya mempunyai pandangan tersendiri terhadap agama dan budaya mereka.

Oleh hal demikian, guru perlu peka dengan perbezaan pemikiran itu dan

mendengar segala pandangan atau idea yang murid sampaikan. Guru perlu

memberi respons dan ulasan yang positif yang boleh menyebabkan mereka

saling menghormati dan sedia mendengar pandangan sahabat mereka. Tindak

balas yang baik daripada guru akan meningkatkan pemahaman mereka dan

meningkatkan perasaan ingin tahu dalam diri murid. Di samping itu, guru juga

perlu menekankan budi bahasa dan tutur kata yang sopan ketika menyampaikan

pandangan bersesuaian dengan nilai-nilai murni yang dinyatakan dalam rukun

negara.

Tembok perkauman perlu diruntuhkan bagi mewujudkan bangsa Malaysiayang bersatu padu. Di dalam kelas, guru perlu mengelakkan diskriminasi kaum

agar murid daripada kaum lain tidak merasakan diri mereka dipinggirkan oleh

guru dan murid-murid lain. Guru juga perlu mengelakkan daripada menyentuh

atau mempertikai agama dan kepercayaan yang dianuti oleh murid-murid.


4/23

4

Perancangan proses pengajaran dan pembelajaran perlulah seiring dan sesuai

dengan semua agama, nilai dan kepercayaan mereka.

Guru perlu menghormati dan bersikap adil kepada semua murid.

Langkah-langkah pencegahan perlu dilakukan oleh guru untuk menyekat aktiviti-

aktiviti yang tidak diingini seperti pergaduhan antara kaum, pembentukan

kumpulan berdasarkan etnik dan meniupkan api perkauman dalam kalangan

murid.

Aspek bahasa harus diberi pertimbangan yang sewajarnya oleh guru.

Murid yang terdiri daripada pelbagai kaum pastilah berlakunya dialek bahasa

yang sedikit sebanyak akan memberi kesan kepada pembelajaran di dalam bilik

darjah. Jurang yang berlaku akibat daripada penggunaan bahasa dialek haruslah

dielakkan. Penggunaan bahasa yang standard akan memberi peluang yang

sama rata kepada murid untuk mengambil bahagian dalam aktiviti pembelajaran

di dalam bilik darjah. Dalam laporan Cheesman (1946) didapati bahawa di dalam

satu kelas di sebuah kelas sekolah Inggeris, terdapat murid-murid pelbagai etnik

yang menuturkan hampir sebelas jenis bahasa. Seandainya, murid-murid ini

tidak menguasai satu bahasa yang sama sebagai bahasa pengantar, maka pasti

guru berhadapan dengan masalah untuk menyampaikan pengajarannya dan

murid tidak akan memperoleh ilmu, apa lagi untuk menyatupadukan mereka.

Guru perlu mencatatkan kemajuan dan kelemahan yang terdapat dalam

pengajaran dan pembelajaran tersebut dan mencari peluang bagi

pengubahsuaian serta mengemukakan pandangan dan cadangan bagi

menyelesaikan beberapa masalah pembelajaran supaya pengajaran dan

pembelajaran berikutnya dapat dilaksanakan secara lebih sempurna dan

mempunyai penambahbaikan. Guru yang berkualiti mempunyai wawasan yangjelas, daya kreativiti serta peka terhadap segala perubahan yang dikehendaki

oleh pengurusan atasan supaya tidak berlaku pembaziran waktu disebabkan

pelbagai pemantauan yang terpaksa dijalankan.


5/23

5

Guru yang berwibawa sentiasa memikir kaedah bagi mencapai

pengurusan yang cemerlang. Antara perkara yang menjadi fokus ialah

mengetahui dan memahami bidang kerjayanya, menghayati hasil kerja atau

objektif kerja untuk jangka pendek dan jangka panjang. Kerja yang dilakukan

lebih spesifik, boleh diukur pencapaiannya, boleh dicapai, realistik dan bijak

dalam pengurusan masa.

Demi memastikan objektif tercapai, perancangan guru yang rapi

meletakkan keutamaan terhadap tugasan. Ini bermaksud, keutamaan diberi

kepada keupayaan, kemahiran melaksanakan tugas, kemahiran berfikir,

kemahiran berinteraksi dan berkomunikasi. Selain itu, guru juga harus

mempunyai kemahiran mengurus dan mentadbir. Kemahiran mengaplikasikan

peralatan yang terkini seperti komputer, kecekapan menjalankan tugasan yang

diamanahkan di samping memiliki wawasan yang jelas.

3.0 PERSEKITARAN BILIK DARJAH YANG MESRA BUDAYA

Persekitaran bilik darjah perlulah mesra budaya supaya suasana

pembelajaran menjadi kondusif untuk murid pelbagai latar bangsa dan budaya.

Persekitaran mesra budaya turut dapat mengembangkan nilai sivik yang menjadi

nadi bagi kehidupan masyarakat yang harmonis dan aman di peringkat nasional

dan global. Antara nilai sivik yang di perlukan oleh masyarakat pelbagai agama,

etnik dan budaya ialah hormat-menghormati, toleransi, kasih-sayang terhadap

alam sekitar, kepatuhan kepada peraturan dan undang-undang dan semangat

patriolitik. Matlamat bagi guru adalah mewujudkan suasana pembelajaran yang

menggalakkan interaksi dan integrasi dalam kalangan murid di dalam dan luar

bilik darjah.


6/23

6

3.1 Pengurusan Persekitaran Fizikal

3.1.1 Konsep dan Tujuan Pengurusan Persekitaran Fizikal Bilik Darjah

Konsep pengurusan persekitaran fizikal bilik darjah yang mesra

budaya adalah amat penting dalam pengajaran dan pembelajaran

dalam abad yang mencabar ini dan lebih-lebih lagi melibatkan murid-

murid dari pelbagai latar belakang etnik. Konsep pengurusan fizikal

harus melewati bukan hanya dari aspek kemudahan prasarana serta

kemudahan fizikal sahaja namun hasil dari pengurusan persekitaran

fizikal dapat mewujudkan satu suasana serta iklim pembelajaran yang

kondusif dengan mengambil kira keunikan perspektif dari pelbagai

latar belakang budaya dan sosial.

Pengurusan persekitaran fizikal bilik darjah telah di

rumuskan oleh Fred Steele(1973) sedemikian the effects of physical

setting in a classroom is a setting for social interaction, symbolic

identification, growth, security, shelter and pleasure. Kenyataan yang

diutarakan oleh Steele (1973) disokong oleh Lambert (1994) yang

menyatakan bahawa aspek persekitaran fizikal seperti dengan siapa

dan di mana pelajar duduk dapat membantu dalam interaksi antara

murid dari latar belakang linguistik dan kebudayaan yang berbeza.

Persekitaran fizikal bilik darjah adalah penting bagi pembelajaran

kerana ia boleh menggalakkan atau menghalang pembelajaran.

Persekitaran bilik darjah yang teratur merupakan sebahagian daripada

pengajaran yang berkesan.Menurut Marland (1975), suasana fizikal bilik darjah mungkin

merupakan kawan atau musuh dalam pengajaran. Ruang bilik darjahperlu diurus bersesuaian dengan aktiviti pengajaran. Tempat duduk

perlu disusun, papan kenyataan dihias dan karel pembelajaran dan

rak-rak buku perlu dipasang. Di samping itu, pengurusan bilik darjah

juga termasuk menunjukkan sikap positif terhadap sekolah dan

pembelajaran secara umum. Seorang guru haruslah sentiasa


7/23

7

menunjukkan contoh yang baik kepada anak murid mereka. Bagimemainkan peranan sebagai pengurus yang berkesan, kita perlulah

memahami kesukaran situasi bilik darjah dan mengenali faktor-faktor

yang boleh membantu untuk menghasilkan suasana pembelajaran

yang sihat.

3.1.2 Perancangan Persekitaran Fizikal

a) Meja guru

Meja guru diletakkan di belakang kelas dan berada di tengah.

Kedudukan seperti ini adalah amat sesuai sekali diaplikasikan

terutama pada murid Tahun Satu. Meja guru juga hendaklah

menghadap meja murid bagi membantu berlakunya konteks visual

antara murid dan guru sepanjang proses pengajaran dan

pembelajaran. Kedudukan meja guru di belakang ini juga tidak

menghalang penglihatan murid pada papan putih semasa dalam

proses pengajaran dan pembelajaran. Kedudukan ini juga dapat

memaksimumkan pemantauan guru terhadap setiap murid dari setiap

sudut. Apabila murid mengetahui setiap gerak-gerinya diperhatikan,

mereka akan dapat membuat kerja berkumpulan atau individu dengansebaiknya. Dengan itu, kedudukan ini dapat mencapai keselesaan

guru dan dapat merangsang semangat untuk guru mengajar dalam

emosi yang positif.

b) Kerusi dan meja murid

Perkara utama yang mesti diberi perhatian pada setiap kerusi dan

meja murid ini ialah kuantiti kerusi dan meja adalah mencukupi dan

berada dalam keadaan yang baik dan selamat. Untuk tujuan

keselesaan, saiz kerusi dan meja haruslah sesuai dengan peringkat

tahap umur murid. Bagi susunan pula, meja murid disusun secara

berkelompok di mana meja disusun secara berempat. Susunan ini

memudahkan pengajaran berpusatkan murid. Selain itu, susunan ini


8/23

8

dapat menggalakkan interaksi antara murid semasa gerak kerja

kumpulan. Pada masa yang sama, murid juga masih boleh fokus

kepada kerja sendiri. Susunan kelompok membolehkan murid

berbincang, meluahkan pendapat, saling membantu dan berkongsi

bahan semasa gerak kerja berkumpulan. Walau bagaimanapun, untuk

membuat susunan secara berkelompok ini, guru hendaklah

memastikan bilangan murid tidak terlalu ramai dan keluasan kelas

hendaklah luas. Guru juga hendaklah memantau ahli kelompok supaya

boleh bekerjasama dan bukan mendatangkan kesan negatif kepada

kumpulan. Guru juga bolehlah menempatkan setiap murid dalam

kumpulan mengikut pencapaian mereka. Hal ini akan memudahkan

guru memberikan tugasan atau latihan selaras dengan pencapaian

murid. Meletakkan murid bercampur antara kaum boleh mewujudkan

keserasian antara murid. Mungkin pada mulanya mereka akan kekok

jadi guru perlu memainkan peranan penting dalam memastikan

mereka dapat serasikan diri mereka. Guru boleh menyediakan aktiviti

yang memerlukan mereka bekerjasama di antara mereka atau tugasan

yang guru berikan kemahiran dan pengetahuan dimiliki oleh mana-

mana ahli kumpulan. Jadi bolehlah mereka mengumpul, berkongsi

pengetahuan dan bertukar-tukar pengalaman mereka.

Selain itu, murid- murid bukan Melayu akan dapat meningkatkan

kemahiran berbahasa Melayu jika mereka kerap bertutur dalam

bahasa Melayu. Biasanya, kanak- kanak bukan Melayu seperti Cina

dan India tidak boleh berbahasa Melayu sehinggalah mereka

bersekolah. Hal ini bukan sekadar anggapan tetapi ianya adalah satu

realiti. Ibu bapa mereka tidak bertutur dalam bahasa Melayu di rumah,

maka anak- akan mereka pun tidak akan dapat bertutur dalam bahasa

Melayu sehinggalah mereka belajar bahasa ini di alam persekolahan.

Jika di sekolah pun mereka diasingkan mengikut bangsa, maka

penguasaan bahasa Melayu mereka pasti akan lemah. Lain halnya jika

mereka digabungkan bersama murid- murid yang berbeza bangsa, ini


9/23

9

akan menyebabkan mereka menggunakan bahasa Melayu untuk

berinteraksi dengan mereka. Dengan cara ini secara tidak langsung

jati diri sebagai anak Malaysia akan dapat diterapkan dalam kalangan

murid kerana bahasa Melayu adalah bahasa kebangsaan Malaysia.

Dengan itu, wujudlah satu budaya berbahasa Melayu yang akan

menjadi budaya Satu Malaysia.

Selain itu murid- murid yang berbilang kaum ini boleh bekerjasama

antara satu sama. Kerjasama ini boleh membentuk kesepaduan antara

mereka dan juga dapat membentuk budaya satu Malaysia. Melalui

kerjasama ini, proses penerimaan akan berlaku antara pelbagai

budaya. Hal ini membawa makna walaupun murid- murid ini berbeza

bangsa dan agama, masing- masing boleh menerima dan

menghormati budaya rakan- rakan lain.

c) Sudut multi-media

Selain faktor udara, perabot dan ruang, persekitaran fizikal bilik

darjah abad ke-21 memerlukan prasarana teknologi yang bersesuaian.

Penggabungjalinan elemen-elemen ini menjadikan bilik darjah sebagai

tempat yang seronok untuk proses pembelajaran. (Weinstein &

Mignano, 2003). Bagi membina persekitaran kondusif sudut multi-

media juga perlu ada di dalam setiap bilik darjah. Di sudut ini,

disediakan sebuah komputer dengan jaringan internet untuk

penggunaan murid yang disambungkan ke plug elektrik yang berada di

dinding bahagian tersebut. Sudut ini diletakkan berhampiran meja guru

bagi memudahkan murid mendapat bimbingan guru semasa

penggunaannya. Ini juga dapat memberi kelebihan kepada guru untuk

memantau murid-murid agar menggunakan multi-media secara bijak

dan bermanfaat. Guru juga perlu menyediakan peraturan penggunaan

multi-media. Rasionalnya adalah supaya semua murid dapat

menikmati kemudahan ini di samping pengajaran dan pembelajaran


10/23


11/23

11

interaktif di setiap sudut pembelajaran tersebut untuk menarik minat

murid-murid. Contohnya di sudut budaya ini Ali dapat mengetahui

tentang kebudayaan serta agama Samy dan sebaliknya agar terdapat

satu pemahaman yang jelas dan tidak prasangka agar tidak

menyentuh isu-isu sensitif serta menjaga sensitiviti sesuatu kaum etnik.

Begitu juga dengan murid-murid dari Sabah dan Sarawak. Tindakan

mewujudkan sudut-sudut pembelajaran disokong oleh Morrow dan

Weinstein (1982) yang menyatakan sedemikian keep in mind to

include a literacy center in your classroom to allow pupils to explore,

investigate and discover knowledge.

e) Pencahayaan dan pengudaraan

Pencahayaan dan pengudaraan yang cukup amatlah penting untuk

keselesaan murid dan guru semasa proses pengajaran dan

pembelajaran dijalankan. Tingkap dan lampu yang mencukupi boleh

memberi pencahayaan yang mencukupi. Guru haruslah memastikan

alat elektrik ini berfungsi dan melaporkan kepada pihak

bertanggungjawab jika terdapat kerosakan. Susun atur perabot dalam

bilik darjah juga hendaklah disusun dengan baik supaya tidak

menghalang tingkap untuk mengelakkan berlakunya halangan

pencahayaan dan pengudaraan. Oleh itu, guru hendaklah sentiasa

membuka pintu dan tingkap untuk pengudaraan.

e) Meja bulat

Meja bulat diletakkan di sudut kiri atau berdekatan dengan pintu di

bahagian belakang kelas. Ini adalah bagi membolehkan murid berehat

atau berbincang mengenai aktiviti-aktiviti atau tugasan-tugasan

tertentu. Keberkesanan konsep ruang bekerja atau work space ini

disokong oleh Woolfolk (2001) yang menyatakan sedemikian bahawa

the physical environment of the classroom such as use of space,

classroom setting and social dimensions interact to shape classroom


12/23

12

culture. Ruang untuk bekerja adalah penting untuk memupuk nilaikerjasama dan tolong menolong antara murid dari pelbagai latar

belakang dan budaya.

f) Tempat simpanan bekal makanan

Selain itu, untuk membina persekitaran yang kondusif juga, guru

bolehlah menyediakan tempat simpanan bekalan makanan. Satu

peraturan mewajibkan semua murid dikehendaki menyimpan bekal

makanan masing-masing di tempat ini perlu dilaksanakan. Hal ini

kerana sekiranya terdapat murid yang membawa bekal makanan dan

diletakkan di meja murid, andainya makanan itu tertumpah, ruang meja

murid akan kotor dan mungkin juga akan mengotorkan buku-buku

murid. Selain daripada itu, bekal makanan itu juga boleh menarik

perhatian murid sehingga mengganggu tumpuan murid semasa belajar.

Dengan adanya tempat simpanan bekal murid ini, masalah-masalah ini

tidak wujud dan kelas kelihatan lebih kondusif.

h) Papan kenyataan

Pada papan kenyataan ini hendaklah dimuatkan jadual tugasan

murid, hasil kerja murid, dan gambar aktiviti murid pada papan

kenyataan untuk rujukan dan hiburan. Dalam jadual tugasan ini, murid-

murid dibahagikan mengikut turutan hari dan tugas membersihkan

kelas. Ini dapat melatih sifat bertanggungjawab dan kelas akan

kelihatan bersih sepanjang hari. Dengan menampal hasil kerja pula,

guru dapat melahirkan rasa bangga murid-murid apabila mereka

melihat hasil kerja mereka dipamerkan dan secara tidak langsung

mencetuskan minat mereka untuk belajar. Dalam hasil kerja murid pula

dapat memberi input yang bermanfaat kepada semua murid. Guru juga

boleh menyediakan satu ruang bagi setiap kumpulan dan meminta

murid menyediakan maklumat tentang budaya dan setiap etnik yang


13/23

13

berada di Malaysia. Setiap bulan murid perlu menukar maklumat yang

mereka sediakan supaya semua dapat menambah pengetahuan baru.

i) Peti pertolongan cemas

Peti pertolongan cemas ini diletakkan di hadapan kelas.

Penggunaan peti pertolongan cemas ini perlu mendapat keizinan guru.

Setiap kelas perlu mempunyai peti pertolongan cemas kerana kita

tidak dapat menjangka bila berlakunya kemalangan. Dengan adanya

peti ini, rawatan kecemasan dapat diberikan dengan segera apabila

berlakunya kemalangan.

j) Jam dan Kalendar

Jam perlu diletakkan di hadapan kelas untuk melatih murid

menghargai masa. Kalendar pula digunakan untuk rujukan tarikh.

Dalam kalendar turut dicatatkan beberapa hari dan peristiwa penting

seperti Hari Kebangsaan. Ini dapat melatih murid supaya peka dengan

peristiwa-peristiwa penting sebegini.

l) Rak guru

Rak guru diletakkan di sebelah meja guru bagi kemudahan guru

untuk menyimpan bahan bantu mengajar, fail-fail, termasuk untuk

kegunaan murid.

Kejayaan guru mengurus fizikal, sumber dan suasana bilik darjah

yang kondusif bermakna guru berjaya membentuk budaya berdisiplin,

kerjasama, sayang kepada keindahan alam sekitar, mematuhi setiap

arahan, kehidupan berkualiti yang melambangkan sebahagian

daripada keimanan. Guru sepatutnya memainkan peranan sebagai

pencetus idea, pembimbing, fasilitator dan suasana pembelajaran

yang kondusif, menyeronokkan, bermotivasi, bermoral, kreativiti,

inovatif menjadikan pengajaran dan pembelajaran lebih fokus.


14/23

14

Peraturan keselamatan dan amalan bilik darjah juga membantu

mengawal dan mencorakkan tingkah laku dan disiplin murid.

Pelanggaran peraturan akan dibantu dengan memberi nasihat, amaran

dan tindakan. Tindakan yang diambil hendaklah berbentuk mendidik

bukan menghukum.

3.2 Pengurusan Persekitaran Sosioemosi

3.2.1 Konsep Dan Tujuan Pengurusan Sosioemosi

Perkataan sosioemosi terdiri daripada dua perkataan iaitu sosial

dan emosi. Menurut Kamus Pelajar Edisi Ketiga sosial ditakrif

sebagai segala yang berkaitan dengan masyarakat, perihal

masyarakat dan kemasyarakatan.

Perkembangan sosial pula adalah satu proses apabila

kanak-kanak belajar berhubung dengan orang lain mengikut cara

yang dapat diterima oleh masyarakat dan budayanya.

Perkembangan sosial kanak-kanak terdiri daripada kemahiran

berinteraksi dengan orang lain, pembentukan kendiri, penghargaan

kendiri dan kawalan kendiri. Identiti sosial dan kefahaman kendiri

kanak-kanak berkembang dalam dua peringkat, iaitu kewujudan

kendiri dan kategori kendiri (Lewis, 1995; Lewis & Books-Gunn,

1979). Perkataan emosi berasal daripada perkataan Greek iaitu

emovere yang membawa maksud untuk keluar. Oleh itu, emosi

adalah satu perasaan afektif yang dialami oleh seseorang individu

dalam sesuatu keadaan yang memberi makna kepada dirinya.

Emosi juga boleh ditakrifkan sebagai tindak balas atau kebangkitan

yang ditonjol keluar sebagai rangsangan kepada perasaan emosi.

Ahli psikologi dan fisiologi berpendapat bahawa emosi

melibatkan perasaan, gerak hati, tindak balas fisiologi dan

pernyataan emosi. Emosi boleh dibahagikan kepada dua iaitu

emosi positif seperti gembira, teruja dan emosi negatif pula adalah


15/23


16/23

16

ii) Teori Erik Erikson pula menekankan kepentingan hubungan

sosial dengan individu-individu di persekitaran kanak-kanak.

Menurut Erikson, personaliti seseorang kanak-kanak dibentuk hasil

daripada perkembangan psikososial ini. Kejayaan atau kegagalan

mencapai matlamat atau menyelesaikan krisis perkembangan akan

membawa akibat kepada imej kendiri seseorang individu.

3.2.3 Penerapan Kelas Mesra Budaya Aspek Sosioemosi

Guru perlu mengurus sosioemosi murid-muridnya secara berkesan

kerana kegagalan guru berbuat demikian akan memberi impak

kepada pencapaian murid. Menurut Woolfork (1990), motivasi dan

kuasa dalaman akan mengawal tingkah-laku murid. Antara aspek

yang akan berlaku dalam pengurusan sosioemosi jika tidak

diuruskan dengan baik ialah pertama proses pembelajaran dan

pengajaran akan terganggu. Murid tidak akan dapat memberi

tumpuan kepada proses pembelajaran kerana masih terdapat

gangguan dari emosinya. Akibatnya objektif pembelajaran yang

disediakan oleh guru tidak tercapai. Murid juga sukar untuk

memberi tumpuan kepada pengajaran dan pembelajaran.

Seterusnya kepentingan untuk mengurus persekitaran sosioemosi

ini kerana, ia boleh memberi tekanan mental kepada murid dan

guru akibatnya akan memberi kesan yang buruk terhadap prestasi

keseluruhan. Jadi penting untuk guru memastikan murid

mempunyai emosi yang stabil, mempunyai minat yang mendalam,

suka berjenaka, disenangi kawan, boleh menerima demokrasi

secara terbuka, suka berjenaka serta menanggung konflik yang

berlaku dalam bilik darjah supaya dapat melahirkan persekitaran

sosioemosi yang harmoni.

Selain itu guru juga perlu mewujudkan satu unsur peraturan

yang perlu diaplikasikan oleh murid. Peraturan yang dibuat oleh


17/23

17

guru dan dilaksanakan oleh murid secara berterusan lama-

kelamaan akan menjadi budaya. Sebagai contoh, guru

mewujudkan peraturan bahawa murid mesti memberi salam

kepada guru apabila guru masuk ke kelas dan bersalaman dengan

guru apabila tamat sesi persekolahan. Peraturan ini kemudiannya

akan dijadikan budaya oleh murid- murid apabila mereka sudah

sebati dengan peraturan ini. Mereka akan melakukannya walaupun

tanpa disuruh berbuat demikian. Budaya seperti ini merupakan satu

budaya yang mulia kerana ada nilai menghormati guru di situ.

Apabila guru dihormati, maka pelajaran akan lebih berkat lagi.

Selain itu, murid- murid juga boleh diajarkan budaya

bertepuk tangan setiap kali ada murid yang berani memberi

jawapan apabila guru memberi soalan meskipun jawapan itu salah.

Budaya bertepuk tangan ini menandakan bahawa kita menghargai

keberanian murid tersebut memberikan jawapan dan memberi

gambaran bahawa keberanian murid itu disokong oleh rakan-

rakannya yang lain. Budaya seperti ini dapat menggalakkan murid

lebih aktif dalam sesi P&P dan tidak takut mencuba.

Contoh lain pula ialah dengan budaya satu dapat, semua

dapat. Jika seorang murid yang melakukan kesalahan, maka

semua murid dalam satu kelas itu juga akan dikenakan hukuman.

Misalnya, jika ada seorang murid yang berbuat bising, maka murid-

murid lain juga akan sama- sama didenda. Dengan cara ini, disiplin

murid akan dapat dikawal dengan lebih baik kerana setiap individu

akan mengingatkan individu lain. Selain itu, budaya seperti ini juga

dapat memupuk kesatupaduan dalam kalangan pelajar. Contohnya,jika seorang murid dapat menjawab satu soalan dan diberi hadiah 5

biji gula- gula, murid lain juga mendapat hadiah iaitu sebiji gula-

gula. Apabila saja ada yang diberi hadiah, murid lain juga akan

diberi hadiah cuma kuantitinya berbeza. Cara ini akan dapat

mengurangkan rasa rendah diri murid sekiranya tidak berjaya


18/23

18

menjawab dan ia akan membuatkan mereka menyokong sesiapa

pun yang berjaya dalam kalangan mereka kerana kejayaan

seorang daripada mereka akan dikongsi bersama. Akan ada rasa

perkongsian di situ dari segi hukuman mahupun imbuhan. Cara ini

akan dapat melahirkan murid- murid berbilang kaum yang bersatu

ibarat kata pepatah cubit paha kiri, paha kanan terasa jua.

Budaya bukan sekadar rutin hidup atau amalan harian,

tetapi ia juga menjadi identiti kepada susuatu kelompok yang

mengamalkannya. Contohnya, jika murid- murid di kelas A

mempunyai ruang bacaan sendiri dan sering dilihat membaca,

maka budaya membaca itu adalah identiti mereka. Jika murid-

murid kelas B pula mengamalkan budaya bersalam dengan guru

setiap kali hendak pulang ke rumah, maka budaya menghormati

guru itu akan menjadi identiti bagi murid- murid kelas B.

Belajar melalui bermain adalah salah satu strategi

pengajaran yang dapat memberi perhatian kepada sosioemosi

pelajar dalam kelas pelbagai budaya. Belajar melalui bermain

adalah pendekatan yang terancang dan berstruktur bagi memberi

peluang kepada murid belajar dalam suasana yang

menggembirakan dan bermakna. Pendekatan belajar melalui

bermain diberi penekanan khusus dalam proses pengajaran dan

pembelajaran kerana bermain adalah fitrah kanak-kanak. Melalui

bermain mereka gembira dan senang hati membuat penerokaan,

penemuan pembinaan melalui pengalaman langsung secara

semula jadi. [Huraian Kurikulum Prasekolah Kebangsaan, 2003]

Belajar Melalui Bermain adalah antara strategi yang boleh

digunakan oleh seorang guru untuk menggalakkan interaksi sosial

dan mengawal emosi murid secara semula jadi. Bermain adalah

proses spontan yang dapat menghasilkan pengalaman,

pembelajaran dan kemahiran. Bermain membenarkan kanak-kanak

melakukan aktiviti yang kreatif. Bagi kanak-kanak yang sedang


19/23

19

membesar, bermain adalah satu keperluan. Melalui bermain kanak-

kanak dapat belajar pelbagai perkara dan ia dikenali sebagai

pembelajaran tidak formal.

Froebel (1782 1852) pernah mewujudkan program

kindergarten 1 di Jerman untuk kanak-kanak yang berumur 4

hingga 5 tahun berkonsepkan bermain sambil belajar. Beliau

percaya proses pembelajaran yang paling berkesan adalah

sesuatu aktiviti yang menggembirakan. Bermain adalah salah satu

aktiviti yang menggembirakan. Dengan bermain kanak-kanak dapat

meningkatkan kemahiran. Manakala Dewey (1852 1859) pula

menggalakkan proses pembelajaran melalui prinsip belajar melalui

bermain di mana aspek keseronokan merupakan hak bagi setiap

kanak-kanak.

Kaedah main merupakan satu kaedah yang amat sinonim

dalam P&P sekolah rendah. Main merupakan satu aktiviti yang

menyeronokkan dan dapat menarik perhatian murid- murid. Ia juga

adalah budaya bagi golongan kanak- kanak. Oleh itu, apa kata

kalau kita gunakan kaedah ini dalam P&P dan pada masa yang

sama menyelitkan unsur budaya pelbagai kaum? Bagaimana pula

ia dilakukan? Dalam budaya pelbagai kaum seperti kaum Melayu,

Cina, India, Bajau, Iban dan sebagainya pasti ada permainan

tradisi. Permainan tradisi juga merupakan satu budaya.

Dengan menggunakan permainan tradisi sesuatu kaum

dalam P&P, guru bukan sahaja boleh mengajar topik yang perlu

diajar tetapi pada masa yang sama boleh menyerapkan ilmu

pengetahuan tentang budaya sesuatu kaum itu kepada murid-

muridnya. Contoh yang paling mudah ialah dalam subjek

Pendidikan Jasmani. Permainan tradisional boleh digunakan dalam

mengajar murid- murid tentang pergerakan asas yang meliputi

pergerakan lokomotor, pergerakan bukan lokomotor dan

manipulasi alatan. Misalnya dalam permainan ketingting yang


20/23

20

merupakan salah satu permainan tradisi Melayu, murid boleh

belajar tentang pergerakan lokomotor ketingting( melompat dengan

satu kaki) dan pergerakan bukan lokomotor iaitu imbangan badan.

Permainan masyarakat India seperti Kabaddi pula boleh digunakan

untuk dijadikan permainan kecil.

Selain daripada subjek Pendidikan Jasmani, guru juga boleh

menggunakan permainan tradisi ini dalam subjek lain seperti

subjek Matematik dan Bahasa Melayu. Contohnya dalam subjek

Matematik, guru boleh menggunakan permainan batu seremban

untuk mengajar murid mengira. Dalam subjek bahasa Melayu pula,

guru boleh menggunakan permainan baling kelapa dalam proses

pengukuhan perbendaharaan kata dalam kalangan murid dengan

memanipulasikan peraturan permainan tersebut

3.3 Perhubungan Antara Kelompok Etnik

3.3.1 Konsep Perhubungan Antara Kelompok Etnik

Ralp Linton (1945) menyatakan kebudayaan adalah segala yang

dipelajari dan diulangi dalam sesebuah masyarakat iaitu warisan

sosial ahli-ahli masyarakat.

Mesra Budaya ini merupakan budaya yang dipersetujui oleh

semua ahli dalam satu komuniti dan mereka mengiktiraf budaya

tersebut sebagai suatu amalan murni bersama. Mesra bermaksud

suatu hubungan erat yang terjalin antara individu dalam sesuatu

masyarakat.

Etnik adalah perkataan Yunani, iaitu ethnos yang

bermakna orang. Etnik merujuk kepada kelompok manusia yang

ditentukan menerusi perbezaan ciri Budaya seperti adat resam,

pakaian, bahasa, kegiatan ekonomi dan sebagainya. Kementerian

Pelajaran mewajibkan murid tahun satu mengikuti kursus


21/23


22/23

22

ini. Selain itu, guru juga boleh menyediakan satu aktiviti mingguan

yang memerlukan penglibatan semua etnik. Sebagai contoh pada

minggu pertama guru meminta murid India bercerita tentang

perayaan kaum Cina, minggu kedua murid Melayu diminta

bercerita tentang makanan kaum India dan seterusnya. Guru boleh

menyediakan bahan dan meminta murid menemu bual kaum lain

untuk mendapatkan maklumat yang dicari.


23/23

23

4.0 RUMUSAN

Kesimpulannya, para pendidik hendaklah mempelajari kepelbagaian budaya

dalam masyarakat di negara kita. Guru telah disarankan bagaimana untuk

membentuk interaksi sosial yang baik dalam kalangan murid. Di samping itu guru

berperanan memperkembangkan bakat murid tanpa sikap prejudis terhadap

mana-mana kaum. Ini membolehkan murid dapat dibentuk akan mencintai ilmu

melalui budaya belajar kea rah pencapaian prestasi budaya cemerlang.

Semasa menguruskan bilik darjah, guru memainkan pelbagai peranan

penting. Bilik darjah merupakan sebuah komuniti kecil dan menjadi tempat di

mana seorang guru dan sekumpulan pelajar saling berinteraksi. Oleh itu, menjadi

tanggungjawab seorang guru untuk menguruskan bilik darjah dengan bantuan

murid-murid. Dalam usaha ke arah menyediakan persekitaran yang kondusif,

guru perlulah mengambil kira ciri fizikal sesebuah bilik darjah, faktor emosi dan

sosial serta perhubungan antara etnik yang dilaksanakan. Melalui persekitaran

bilik darjah yang kondusif ini, guru dapat melahirkan pelajar

yang lebih berdisiplin dan suasana harmoni dalam bilik darjah dapat diwujudkan.

Selain itu pembentukan suasana bilik darjah yang ceria dan menyeronokkan

secara tidak langsung dapat mengurangkan gejala pontengsekolah. Pengurusan bilik darjah yang berkesan mampu meningkatkan kualiti

pelajar yang akan dilahirkan oleh institusi pendidikan, sekali gus dapat

mengurangkan masalah sosial yang semakin menjadi-jadi sejak akhir-akhir ini.

2.0 kepelbagaian sosiobudaya

Documents

Transcript of 2.0 kepelbagaian sosiobudaya