IPGM KAMPUS SULTAN MIZAN, BESUT TEKNOLOGI ELEKTRIK & ELEKTRONIK (RBT 2107)

FUNGSI KOMPONEN DALAM LITARDisediakan oleh: PISMP 4 RBT 1 KHAMALIEANA ROSLAN NURULHASANAH HUSSIN ROZIANA ISMAIL MOHAMAD HELMI YASO MOHAMAD AZRI HAZIQ OTHMAN

Nama, simbol dan fungsi UMUM komponen elektronik

KOMPONEN ELEKTRONIK

SIMBOL

PERINTANG TETAPFUNGSI - Untuk mengawal pengaliran arus dan mendapatkan susutan voltan dalam litar - Digunakan pada radio, televisyen dan amplifier. - Unit sukatan diukur dalam ohm

KOD WARNA PERINTANG TETAP

Jalur pertama KOD WARNA Hitam Perang Merah Jingga Kuning Hijau Biru Unggu Kelabu Putih

Jalur kedua 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Jalur ketiga

Jalur keempat

Kod Warna Jalur KeempatEmas Perak Tiada warna 5% 10% 20%

KOD WARNA Hitam 0 Perang 1 Merah 2 Jingga 3 Kuning 4 Hijau 5 Biru 6 Unggu 7 Kelabu 8 Putih 9

Hanya Pada Mu Jiwa Ku Hancur Berderai Untuk Kekasih PertamaHaji Pak Mat Jiran Kita Hidup Berkebun Ubi Kayu Putih

CONTOH MENGIRA NILAI RINTANGAN

MERAH

PERANG

BIRU

PERAK

2

1 OHM

6 HAD TERIMA PERAK = 10% 21000000 X 10% = 2100000 OHM = 2100 K = 2.1 M

NILAI RINTANGANNYA

2 1 000000 21000 K

21 M

PERINTANG BOLEH LARASFUNGSI - Mengawal jumlah arus yang mengalir dalam litar - Digunakan pada radio, televisyen, kipas angin dan ketuharSimbol

- Nilai rintangannya dapat dilaraskan dari 0 hingga nilai maksimumnya.

DIOD PEMANCAR CAHAYA ( L.E.D. )FUNGSI - Sebagai penunjuk saja - Bercahaya apabila adanya arus mengalir melaluinya. - Arus mengalir pada satu arah sahaja. - Digunakan dalam alat elektronik sebagai lampu penunjuk, alat hi-fi, lampu disko.

KAPASITORKapasitor Elektrolitik

SIMBOL

Kapasitor Seramik

-Untuk menyimpan dan membuang cas elektrik -Sebagai penstabil voltan dalam litar

TRANSISTORc b e NPN b e PNP c

FUNGSI - Untuk meninggikan voltan, arus dan kuasa serta sebagai suis kawalan - Digunakan pada radio, televisyen, komputer dan sebagainya

PERINTANG PEKA CAHAYAFUNGSI - Sebagai

perintang boleh ubah - Nilai rintangan bergantung kepada cahaya yang diterima - Nilai rintangan menjadi rendah apabila didedahkan kepada cahaya - Digunakan dalam alat-alat elektronik kendalian cahaya, spt kamera automatik, lampu malam automatik dsb

BuzerBuzerBuzer menghasilkan bunyi apabila disambungkan ke punca bekalan dan digunakan sebagai penggera.Elektromagnet

Wayar penghubung pada buzer biasanya dalam kod warna hitam (negatif) dan merah (positif). Jika sambungannya salah, ia tidak akan berfungsi.

Piezo

simbol

PEMBESAR SUARAFUNGSI -Menukarkan gelombang elektrik kepada gelombang bunyi

-Dilabelkan dengan nilai impedans dan kadaran kuasa-Nilai impedans dalam unit ohm dan kadaran kuasa dalam unit watt

SIMBOL

Suis Tekan TutupMengalirkan arus elektrik apabila ditekan dan berhenti apabila punat dilepaskan.

Suis Tekan Buka

Memutuskan aliran arus apabila punat ditekan dan menyambung semula bekalan arus apabila punat dilepaskan.

Suis Togel

Digunakan untuk membuka dan memutuskan arus. Dikenali sebagai suis satu kutub satu arah. (SPST)

FUNGSI TRANSISTOR SEBAGAI PENGUAT

Penguat ialah satu proses menguatkan isyarat AU. Contohnya, jika bunyi daripada radio kurang jelas, bunyi tersebut akan dikuatkan. Litar yang digunakan untuk proses penguatan isyarat sebagai penguat. Sifat utama litar penguat ialah mempunyai gandaan iaitu nisbah nilai keluaran terhadap nilai masukan. Terdapat tiga jenis gandaan penguat iaitu gandaan voltan, gandaan arus dan gandaan kuasa.

Jenis-jenis gandaanJenis gandaan Simbol

VoltanArus Kuasa

AvAi Ap

Jenis tatarajah

Gandaan voltan, Av

Gandaan arus, AI 100 1000

Gandaan kuasa, A p Melebihi 1000

Perbandingan fasa isyarat masukan dan keluaran Isyarat keluaran berbeza fasa 180 dengan isyarat masukan

Pemancar sepunya Pemungut sepunya Tapak sepunya

100 1000

Lebih kurang 1

100 1000

100 1000

Isyarat keluaran sama dengan isyarat masukan

100 1000

Kurang daripada 1

100 1000

Isyarat keluaran sefasa dengan isyarat masukan

Satu contoh penguat kuasa ialah penguat audio yang digunakan untuk menguatkan isyarat dalam julat frekuensi dari 20Hz ke 20kHz.

Contoh bentuk fizikal transistor kuasa adalah seperti yang ditunjukkan dalam rajah. Setiap transistor kuasa mempunyai kadaran maksimum yang berbeza. Kadaran maksimum bagi satu contoh transistor kuasa ditunjukkan dalam lampiran data dalam rajah. Jadual: Kadaran maksimum bagi satu contoh transistor kuasa.Arus pemungut maksimum (mengalirberterusan) = 1c(mak) Voltan pemungut pemancar maksimum = VCE(mak) Kuasa lesapan maksimum = Pd(mak) 400 V 175 W 15 mA

FUNGSI PEMUAT (KAPASITOR)

Pemuat ialah suatu alat penyimpan tenaga elektrik yang boleh mengecas dan menyahcas. Seperti perintang, pemuat ialah salah satu daripada komponen elektronik penting yang terdiri daripada dua pengalir yang diasingkan oleh satu penebat yang dinamakan dielektrik. Dielektrik ini boleh terdiri daripada udara, wax terpadat seramik, mika, atau kertas terpadat dengan elektrolit yang berkimia.

Fungsi pemuat dalam litar penapis Biasanya komponen penapis ialah pemuat.Jika didapati penapis pintas ia akan memutuskan fius pelindung. Pemuat yang terbuka boleh memberi kesan gangguan riak di keluaran.Jika beban dikeluaran memerlukan arus yang agak tinggi seperti amplifier kuasa audio, ia boleh membuatkan voltan keluaran berayunan atau motoboting atau humming. Selain dari pintas dan terbuka, penapis kerap juga berlaku bocor. Ini akan menyebabkan arus tidak stabil.

1 level voltan at tanpa penapis 2 level voltan at dengan penapis

FUNGSI DIOD DALAM LITAR PENERUS

Rajah A menunjukkan litar penerus setengah gelombang. Bekalan 230 V AU dibekalkan kepada bahagian utama pengubah. Bahagian sekunder pengubah akan membekalkan voltan V dengan nilai maksimun V yang diperlukan kepada diod penerus. Pada kitar masukan positif, dengan kekutuban bekalan seperti dalam Rajah b (i), diod dipincang ke depan. Arus mengalir di dalam beban pada arah yang ditunjukkan dan menghasilkan gelombang keluaran seperti dalam rajah.

Pada kitar masukan negatif, dengan kekutuban voltan bekalan seperti dalam Rajah b (ii), diod dipincang balikan. Tiada arus mengalir dalam diod dan tiada voltan diperoleh merentasi beban, R.Dengan menggunakan hukum kirchhoff, V V V, dengan V ialah voltan merentasi diod. I = 0 kerana pincang balikan. Oleh itu, V = VD. Voltan maksimum merentasi diod adalah Vmaks. Bagi menghalang diod daripada rosak, nilai puncak voltan bekalan mestilah tidak melebihi kadaran voltan puncak balikan. PIV bagi diod.

Rajah C menunjukkan gelombang keluaran yang diperoleh merentasi beban RL jika voltan keluaran maksimum dari pengubah ialah Vmaks. Perhatikan, voltan keluaran tidak bertukar kekutuban kerana voltan ini ialah voltan AT berdenyut. Frekuensinya sama dengan frekuensi punca voltan.

LITAR PENERUS GELOMBANG PENUH Litar penerus gelombang penuh menghasilkan voltan riak pada kedua dua litar positif dan negatif pada masukan. Litar penerus gelombang penuh terbahagi kepada dua jenis iaitu penerus gelombang penuh dua diod dan penerus titi.

LITAR PENERUS GELOMBANG PENUH DUA DIOD

Rajah A menunjukkan litar penerus gelombang penuh dua diod serta gelombang keluarannya. Pengubah membekalkan voltan masukkan, V2 kepada penerus gelombang penuh. Bagi pengubah sadap tengah, voltan pada separuh lilitan sadap tengah (A ke O) adalah separuh daripada voltan di antara A dan B. Jika voltan di antara A dan B adalah Vmaks, voltan sekunder di antara A dan O adalah Vmaks/2.

Rajah A menunjukkan litar penerus gelombang penuh dua diod serta gelombang keluarannya. Pengubah membekalkan voltan masukkan, V2 kepada penerus gelombang penuh. Bagi pengubah sadap tengah, voltan pada separuh lilitan sadap tengah (A ke O) adalah separuh daripada voltan di antara A dan B. Jika voltan di antara A dan B adalah Vmaks, voltan sekunder di antara A dan O adalah Vmaks/2.

PENERUS TITI Rajah c menunjukkan litar bekaqlan kuasa penerus gelombang penuh dengan empat diod atau lebih dikenali sebagai penerus titi. Apabila voltan AU dibekalkan ke penerus titi, pada kadar masukan positif kekutuban voltan bekalan adalah seperti ditunjukkan dalam rajah d. Diod D1 dan D3 dipincang ke depan manakala diod D2 dan D4 dipincang balikan. Arus mengalir dalam beban RL mempunyai nilai Vmaks 2VD

Pada kitar masukan negatif, kekutuban voltan bekalan adalah seperti ditunjukkan dalam rajah e. Diod D2 dan D4 dipincang balikan. Perhatikan arah arus melalui RL adalah sehala. Voltan keluaran bagi kedua dua diperoleh merentasi beban RL adalah seperti dalam rajah f dengan nilai Vmaks 2VD.

SEKIAN, TERIMA KASIH..