Izman Bin Idrua
TJ Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian 230. (Thknologi Senireka) 199 2006 2006
-. \\'1\ b
UNIMAS
Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Seni Reka Perindustrian) Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif
Universiti Malaysia Sarawak
JUDUL: ALATKITARANPEMBAKARSAMPAH
I. Tesis/Laporan adalah hakmilik Universiti Malaysia Sarawak 2. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan
membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja 3. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan
membuat pendigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Kandungan Tempatan 4. Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan
membuat salinan tesis/laporan ini sebagai pertukaran bahan antara institusi pengaj ian tinggi
5. *sila tandakanD
D TIDAK TERHAD
Tandatangan Penulis Tandatangan Penyelia Tarikh: Tarikh:
Alamat Tetap: 147, KG. Kelibang, 07000 Kuah Langkawi, Kedah Darul Aman.
Catatan: *Tesis/Laporan dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah, Sarjana dan Sarjana Muda *Jika Tesis/Laporan ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasal organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis/laporan ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD
11
Projek bertajuk Alat Kitaran Pembakar Sampab telah disediakan oleh Izman Bin Idrus
dan telah disediakan kepada Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk
Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian Teknologi Seni Reka (Perindustrian).
Oiterima untuk diperiksa oleh:
Tarikh:
iii
I ·
PENGESAHAN
Adalah dengan ini diakui disetai bertajuk 'Alat Kitaran Pembakar Sampah' disediakan dan
dikemukakan oleh Izman Bin Idrus sebagai sebahagian dari keperluan untuk Ijazah Sarjana
Muda Seni Gunaan (kepujian) dalam Program Teknologi Seni Reka (Perindustrian) diterima.
Disahkan oleh :
Tarikh:
(DR. HJ. KHAIRUL AIDIL AZLIN B HJ. ABD RAHMAN)
Ketua Program Teknologi Seni Reka,
Tarikh :
Dekan Seni Gunaan dan Kreatif,
Universiti Malaysia Sarawak.
Saya mengaku bahawa tiada bahagian daripada penyelidikan dalam disertai ini telah
digunakan sebagai bahan sokongan untuk sesuatu ijazah atau kelulusan sarna ada kepada
universiti ini atau institusi pengajian tinggi yang lain.
( Izman Bin Idrus ) .. No. Matrik : 8320
v
Pertama sekali dipanjatkan kesyukuran kehadrat I1ahi dengan limpah kurnia dan hidayahNya,
maka penyelidikan dapat juga disiapkan dengan jayanya. Projek penyelidikan Seni Reka
lndustri yang bertajuk Alat Kitaran Pembakar Sampah ini adalah sebagai sebahagian dari
keperluan syarat kelulusan Ijazah Sarjana Muda (Kepujian).
Terlebih dahulu saya ingin mengucapkan jutaan terima kasih kepada Dr. Hj. Khairul Aidil
Azlin B HJ . Abd Rahman, En. Musdi B Hl Shanat, En. Firdaus B Embong dan para
pensyarah Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif diatas segala sokongan dan tunjuk ajar yang
diberikan dan seterusnya menjadi barisan pembaca utama bagi kajian ilmiah penyelidikan ini.
Seterusnya, penghargaan yang teramat tinggi kepada emak dan ayah diatas segal a
pengorbanan yang tidak dapat dibalas sehingga ke akhir hayat. Terima kasih juga diucapkan
kepada rakan-rakan yang telah banyak membantu dalam penghasilan penulisan ilmiah ini.
Terima kasih sekali lagi diucapkan kepada semua yang menjadi pendorong kepada saya.
Izman Bin Idrus
Pencemaran udara merupakan masalah yang tiada penamatnya. Keadaan ini bertambah serius
dari semasa ke semasa walaupun pelbagai langkah mengatasi telah diambil. Penghasilan Alat
Kitaran Pembakar Sampah yang berkonsepkan mesra alam mampu mengurangkan masalah
pencemaran udara. Asap yang terhasil dari aktiviti pembakaran menggunakan produk ini
akan ditapis dalam satu kitaran sebelum dilepaskan ke udara. Reka bentuk produk ini juga
diterapkan dengan unsur-unsur moden yang menepati citarasa pengguna masa kini. Dengan
terhasilnya produk ini, diharap mampu memelihara kualiti udara dan memberikan
kesejahteraan kepada masyarakat dan Negara.
VII
',.<') ' \1\ lew . a ll fr ' 'Ittl.
lSI KANDUNGAN
Tandatangan Penyelia VIII
2.3 Eksperimen 12
4.2 Lakaran Idea Pertengahan
4.3 Lakaran Idea Akhir
semulajadi atau bukan semulajadi ke dalam sekitaran sehingga merosakkan sebahagian
atau keseluruhan ekosistem. (OBP, 1993). Terdapat pelbagai jenis pencemaran seperti
pencemaran air, udara, tanah, bunyi, sinaran dan haba. Permasalahan ini sering
diwarwarkan dalam media massa sarna ada melalui media cetak mahupun media
elektronik. Pengkaji memilih masalah pencemaran udara sebagai subjek kajian beliau.
Pencemaran udara sering dikaitkan dengan aktiviti pembakaran terbuka, asap yang
dilepaskan oleh industri, pembakaran bahan organik dan sebagainya. Aktiviti-aktiviti ini
akan menyebabkan pelbagai jenis gas beracun dilepaskan ke udara dan boleh mengancam
keselamatan manusia. Oleh itu, pengkaji telah memilih untuk menyelesaikan masalah
pembakaran terbuka, dalam skop yang lebih kecil pengkaji menumpukan untuk kawasan­
kawasan taman perumahan. Tujuannya adalah untuk memudahkan pengkaji dalam
menjalankan kajian.
Seperti yang diketahui, aktiviti pembakaran sampah yang dilakukan di kawasan­
kawasan taman peru mahan akan menyebabkan ketidakselesaan dan akan menjejaskan
kesihatan penduduk sekitarnya. Keadaan ini perlu dipandang serius memandangkan
keadaan pembangunan di Negara ini yang kian berkembang pesat selain suhu iklim dunia
yang semakin meningkat.
kawasan-kawasan lain seperti di pedalaman atau kampung-kampung. Selain itu, di
kawasan ini juga mempunyai masalah dalam melupuskan sampah sarap yang berbentuk
organik dan mudah reput seperti daun kering, rumput dan lalang. Oleh itu, jalan pintas
yang diambil oleh mereka adalah dengan membakar sampah terse but. Dengan ini,
pengkaji telah mendapat ilham bagi mengatasi masalah terse but dengan menghasilkan
produk yang mampu memberikan manfaat kepada pengguna selain mengurangkan
masalah pencemaran udara.
keselesaan manusia ataupun harta benda. Bahan pencemar udara seperti karbon
monoksida, sulfur dioksida, nitrogen dioksida dan hidrokarbon. Bahan pencemar ini
berpunca daripada kenderaan dan janakuasa, industri perkilangan, industri pertanian,
industri perkapalan, pembakaran terbuka dan kesan rumah hijau.
Walaupun punca yang mengakibatkan pencemaran dapat dikenalpasti, namun
cara mengatasi yang berkesan masih belum ditemui. Kaedah sedia ada ialah melalui
pendidikan alam sekitar merentasi kurikulum di institusi pendidikan, penggubalan dan
penguatkuasaan undang-undang oleh pihak berkuasa, amalan harian di rumah dengan
tidak melakukan pembakaran terbuka dan mengamalkan kitar semula. Petani pula
digalakkan menggunakan kaedah penanaman dalam kelambu atau kawalan biologi.
Kerajaan j uga menggalakkan penggunaan kenderaan yang tidak menggunakan minyak
berplumbu m atau menggunakan tenaga solar.
Oi Semenanjung Malaysia, dianggarkan 50 hingga 2,500 tan sampah dihasilkan
dalam sehari iaitu melebihi 7 juta tan setahun. Pelbagai masalah timbul akibat
peningkatan jumlah bah an buangan dari segi pengurusan yang kurang cekap, sistem
perancangan yang tidak sempurna dan masalah pengendalian sisa pepejal yang tidak
teratur. Sebanyak 54% tapak pembuangan mengamalkan pembakaran secara terbuka,
31% mengamalkan penimbusan terkawal, dan kurang 1% membuang ke dalam sungai,
3
Dewan Bahasa Dan Pustaka, Kementerian Pendidikan Malaysia 2002.
Kerajaan juga telah rnenggubal akta undang-undang bagi rnereka yang rnelakukan
kesalahan pernbakaran secara terbuka. Pesalah boleh dikenakan tindakan rnengikut
Seksyen 29(A)(2) Akta Kualiti Alarn Sekeliling 1974 (Pindaan 200 I) yang
memperuntukkan denda sehingga RM500,000 atau lima tahun penjara atau kedua­
duanya j ika sabit kesalahan. Jabatan Alam Sekitar (JAS) Selangor, 2001
4
rnengenalpasti kaedah-kaedah yang sesuai untuk rnenapis rnolekul-rnolekul asap dan
ditukarkan kepada udara bersih. Pengkaji juga rnengkaji tentang struktur dalarnan produk
tersebut bagi rnengetahui tentang cara aliran udara dalarn proses penapisan tersebut.
Selain itu, kornponen-kornponen dalarnan dan cara ia berfungsi juga telah dikaji bagi
rnendapatkan kaedah dan bahan yang sesuai untuk digunakan dalarn penghasilan produk
rekaan pengkaji. Dua contoh produk penapisan udara sedia ada adalah seperti di bawah:-
Gambar rajah 1: Penapis udara sedia ada (VisionAir I dan Trion Air Boss T-5200 Electronic Air Cleaner:
BPA. Air Qualify Solution)
I I I I I I
•••· I~~··-- I~::.---_.- Gambar rajah 2: Pergerakan udara dan cara penapisan
Namun begitu pengkaji juga mendapati konsep semulajadi juga boleh digunakan iaitu
"bagaimana hujan dapat meneutralkan jerebu di Negara kita". Berdasarkan dari persoalan
ini, pengkaj i mendapati bahawa air juga mampu untuk meneutralkan asap. Oleh itu,
pengkaji akan melakukan kajian yang lebih terperinci menggunakan konsep ini untuk
diaplikasikan kepada produk pengkaji.
6
J
1.3 Hipotesis
kadar pencemaran udara yang semakin hari semakin meruncing. Penghasilan produk ini
merupakan altematif baru dalam usaha mengurangkan aktiviti pembakaran terbuka yang
mendorong kepada berlakunya pencemaran udara.
Seperti yang diketahui, masalah pencemaran udara sering diwarwarkan dalam
media massa antaranya disebabkan oleh pembakaran terbuka. Aktiviti ini sukar
dibendung kerana pilihan terhad yang boleh diambil oleh masyarakat bagi melupuskan
sampah berbentuk organik. Keadaan ini amat membimbangkan kerana pencemaran udara
yang berlaku akan menyebabkan peningkatan suhu dunia serta kesan rumah hijau.
Dengan ini, penghasilan prod uk yang mampu memelihara kualiti udara di Negara ini
perlu dihasilkan dan berketepatan dengan seruan kerajaan untuk memelihara alam sekitar
dari segalajenis pencemaran.
Selain itu, pengguna juga dapat melakukan aktiviti pembakaran sampah secara
bebas dan terkawal tanpa melanggari undang-undang Negara ini. Penghasilan produk ini
pastinya dapat mengurangkan belanjawan Negara ke atas aktiviti pelupusan sampah masa
kini dan memberikan pulangan kepada ekonomi Negara.
7
Pelbagai kaedah yang dapat dilakukan oleh pengkaji bagi mendapatkan pendapat
responden mengenai permasalahan yang timbul akibat aktiviti pembakaran sampah di
kawasan taman peru mahan. Melalui kaedah ini, pengkaji akan menafsirkan data dan
mendapat jawapan tentang pennasalahan kaj ian dengan lebih jelas dan tepat.
Sumber primer diperoleh melalui kaedah temu bual dan pengedaran borang soal
selidik kepada penduduk tempatan di kawasan-kawasan taman peru mahan sekitar
Kuching dan Samarahan. Pengkaji juga melakukan eksperimentasi bagi mendapatkan
kaedah yang sesuai untuk menutralkan asap.
Selain itu, pengkaji juga membuat penilaian melalui kaedah sumber sekunder
iaitu melalui pemerhatian yang dijalankan di kawasan-kawasan taman peru mahan dan
tinjauan di tapak pelupusan sampah. Pengkajian juga dilakukan berdasarkan maklumat­
maklumat .yang diperolehi dari akhbar-akhbar, majalah, televisyen dan pengkajian
terdahulu. Sumber lain diperolehi dengan meJayari internet bagi mendapatkan maklumat
yang lebih terperinci dan tepat.
8
I
2.1 Temu Bual
Kaedah utama yang dilakukan oleh pengkaji iaJah melalui kaedah temu bual.
Dengan kaedah ini, pengkaji dapat mengetahui secara langsung pendapat dan pandangan
responden tentang permasaJahan yang dikaji. Pengalaman-pengalaman dan pandangan
mereka pastinya bo leh diterima pakai dan amat berguna daJam penghasiJan idea-idea dan
memikirkan kaedah-kaedah baru untuk mereka bentuk produk dan kaedah sesuai yang
boleh digunakan oleh pengkaji.
Kajian oal selidik turut digunakan bagi mendapatkan statistik mengenai
maklumat-maklumat yang dikehendaki oleh pengkaji. Melalui kaedah ini juga, pengkaji
dapat mengetahui mengenai pendapat dan sokongan masyarakat mengenai kesesuaian
kaedah dan produk yang akan dihasilkan . Pengkaji telah membahagikan soalan kepada
tiga bahagian bagi mengenalpasti data yang diperlukan.
2.2.1 Borang Soal Selidik
• Umur
• Status
• Pekerjaan
• Kuantiti sampah dihasilkan dalam sehari
• Kaedah yang digunakan bagi meJupuskan sampah
• Pendapat responden mengenai aktiviti pembakaran sampah secara terbuka
10
pengkaji.
terbuka
Sahagian C : Pandangan respond en
• Pengasingan sampah mengikutjenis yang boleh dibakar
• Produk yang bersesuaian untuk pembakaran pelbagai jenis sampah
• Pendapat responden terhadap penghasilan produk tersebut
I J
2.3 Eksperimen
Bahagian ini akan menerangkan tentang ekperimen yang dilakukan oleh pengkaji.
Terdapat dua kaedah yang telah dilakukan oleh pengkaji bagi menutralkan asap yang
terhasil dari proses pembakaran. Pengkaji memilih untuk menggunakan air sebagai bahan
untuk menutralkan asap. Ini kerana pengkaji mengandaikan bahawa air mampu
menutralkan asap berdasarkan kaedah semulajadi dimana hujan mampu untuk
menutralkan jerebu.
Dengan eksperimen yang dilakukan ini, pengkaji dapat mengukuhkan lagi teori
yang digunakan bagi menghasilkan produk yang mampu memelihara kualiti udara di
negara ini.
Kaedah pertama ialah menggunakan kaedah manual bagi menutralkan asap
dengan menggunakan air. Berdasarkan kaedah ini, asap dimasukkan ke dalam bekas yang
mempunyai air dan kedap udara. Seterusnya, bekas tersebut digoncang bagi
menggabungkan molekul-molekul gas (asap) dan air. Jangka masa yang diambil bagi
menutralkan asap tersebut adalah selama 15 hingga 20 minit. Walau bagaimanapun, asap
masih lagi kelihatan dan tidak dapat dinutralkan sepenuhnya. Oleh itu, kaedah ini
diklasifikasikan sebagai kurang berjaya kerana asap tidak dapat dinutralkan sepenuhnya
dan kurang prakti kal. Gambar rajah di bawah menunjukkan kaedah yang dilakukan oleh
pengkaji.
t I-.------
Gambar rajah 3: A. ap dimasukkan ke dalam bekas yang berisi air dan kedap udara.
Berdasarkan gambar rajah ini, sukatan bagi isipadu air adalah 1/3 daripada saiz bekas
tersebut.
13
Gambar rajah 4: Air yang telah digoncang selama 10 minit.
Gambar rajah ini menunjukkan bahawa asap masih belum dapat dinutralkan sepenuhnya
selepas digoncang selama 10 min it.
Gambar rajah 5: Air yang telah digoncang selama 20 minit.
lepas 20 minit, didapati bahawa asap di dalam bekas tersebut semakin berkurangan
tetapi tidak dapat dinutralkan sepenuhnya.
14