BAB 12: PetempatanBAB 12: Petempatan

PETEMPATAN

• Petempatan bermaksud~tempat tinggal manusia sama ada sebuah kediaman ataupun beberapa buah kediaman.

~Petempatan~merupakan suatu tempat manusia tinggal dan berinteraksi antara satu dengan yang lain melalui pelbagai aktiviti

~Pertanian ~Perkhidmatan~Perikanan ~Perniagaan~Perlombongan~Pembalakkan~Perindustrian

Sejarah Petempatan Awal• Hidup secara Nomad• Mencari makanan(memburu) dan mencari buah-

buahan.• Kira-kira 8000 S.M cara hidup mereka berubah• Mula menternak binatang,(lembu, biri-biri &

kambing)• Menanam tanaman,(padi, gandum & jagung)• Melakukan pekerjaan bukan pertanian, (Perniagaan

& Perkhidmatan)• Petempatan awal di dunia bermula di Lembangan

sungai ~Sungai Tigris –Euphrates(Mesopotamia)

~Sungai Nil~Lembangan Sungai Indus~Lembangan Sungai Hwang He

Lembangan Sungai• Bermaksud~Semua

kawasan yang disaliri oleh satu sistem sungai.

• Faktor-Faktor menetap di lembangan sungai:• Keadaan yang sesuai untuk petempatan dan

pertaniani)Dataran sungai rata, subur, serta kaya dengan

tanih aliviumii)Kawasan berumput untuk ternakaniii)Bekalan air yang tetap untuk kegunaan

domestik & pertanianiv)Jalan pengangkutan serta pergerakkan

penduduk, perniagaan dan perdagangan.v)Serangan musuh

Petempatan Awal di Negara Malaysia

• Tapak~>Merujuk kepada kawasan atau petempatan didirikan.

• Tapak petempatan awal di Malaysia terletak di:~Gua~Bukit~Pinggir pantai~Delta~Muara Sungai~Tanah Pamah

Contoh Gua• Gua Nia, Sarawak• Kota Tampan, Lenggong Perak

Contoh Muara Sungai• Sungai Melaka, Melaka• Lembah Bujang di sekitar Sungai Merbok,

Kedah• Sungai Johor,Johor, Riau

Tanah Pamah• Tanah rata dan luas

-Mudah dibina petempatan-Jalan Pengangkutan

Kedudukan• Letaknya sesuatu petempatan

-Pusat Pentadbiran kerajaan kesultanan Melayu Melaka

Jenis Petempatan• Petempatan luar bandar

-Pertanian-Perdagangan

• Petempatan di Bandar• Perbezaan

*Fungsi(Kegiatan ekonomi & sosial)*Saiz Penduduk*Kepadatan Penduduk

• Petempatan Luar Bandar: Kebanyakkan penduduknya terlibat dalam aktiviti pertanian. Saiz penduduk kecil & kepadatan penduduk rendah.

• Petempatan bandarPenduduknya besar & padat. Penduduknya terlibat dalam aktiviti perdagangan, perkhidmatan, perkilangan & perniagaan. (Kuala Lumpur)

Faktor Menentukan Tapak

Bentuk Muka Bumi• Tanah Pamah –Pertanian

-Petempatan-Pembinaan

• Kawasan Terlalu Rendah-Bersaliran buruk dan mudah banjir-Tidak sesuai untuk petempatanCTH:Berpaya(petempatan dibina

dibahagian tetambak sungai)

Tanah Tinggi• Hutan Tebal• Tidak sesuai untuk petempatan• Sesuai untuk penanaman hawa

sederhana• Cth: Tanah Tinggi Cameron, Nalapak &

Kundasang(Teh, buah, sayur & bunga)• Cth: Bario, Sarawak(penanaman padi

Huma)

Sumber Air• Minuman, mandian, memasak & mencuci

pakaian• Tepi pantai dan tepi sungai• Cth: Sungai Pahang, Sungai Kelantan & Sungai

Perak• Sungai atau tasik sumber protein (suku kaum

perawan)• Cth: pinggir Loagan Bunut (Tasik Bunut,

Sarawak)

Tanih

• Sungai kaya dengan Tanih Aluvium yang sesuai untuk penanaman padi

cth:Dataran Sungai Rajang, Sarikai & Bintagor

Kegiatan Ekonomi• Menggalakkan petempatan luar bandar• Cth: Kuala Busut, TerengganuKuala Sedili, JohorMukkah, Sarawak

Ketersampaian• Maksud

Mudah untuk sampai ke suatu tempat• Luar bandar terletak berhampiran jalan raya,

pinggir pantai & sungai• Semenanjung Malaysia, selari dengan pantai• Sungai Pengangkutan Penting di

pendalaman

Rancangan Kerajaan• Lokasi Petempatan luar bandar

Pola Petempatan Luar Bandar

• Dapat melihat jauh melalui pandangn udara• Susun atur rumah & bangunan adalah

berbeza• Berselerak, berjajar, berpusat & berkelompok

Pola Petempatan Berselerak

• Bangunan atau rumah dibina jauh-jauh antara satu sama lain

• Susun atur adalah berselerak• Dapat dihubungi melalui Jalan atau lorong

jalan kaki• Amalan memecahkan milik harta pusaka

Pola Petempatan Berjajar

• Bangunan atau rumah dibina selari di sepanjang ~Pinggir kawasan sungai~Parit~Tali air~pantai~permatang~jalan raya ~landasan kereta api~kawasan sawah padi~berpaya~lereng bukit

• Petempatan linear• Semenanjung Malaysia, Kawasan berpasir menghadap

laut• Dibina pada tapak yang tinggi bagi mengelakkan banjir

Pola Petempatan Berpusat

• Rumah & bangunan yang banyak dibina rapat-rapat

• Padat• Terdapat di tanah rancangan FELDA Bukit Goh,

Pahang & Gugusan Adela, Kota Tinggi, Johor• Dilengkapi pejabat FELDA, sekolah, Pusat

Kesihatan, dewan orang ramai, masjid & balai polis

Pola Petempatan Berkelompok

• Sama dengan petempatan berpusat• Tidak mempunyai satu tanda panduan yang nyata

seperti Pola Petempatan berpusat• Cth: Raya, Jalan kereta api dan muara sungai• Perkampungan nelayan terbentuk dengan cara ini• Kawasan berair cetek

Fungsi Petempatan Luar Bandar

• Fungsi petempatan luar bandar berkaitan pengeluaran hasil padi

• Cth: Sungai Terengganu & Sungai Muda, Kedah• Petempatan FELDA adalah mengeluarkan minyak

sawit & Pusat Memproseskannya• Perkembangan utama penduduk nelayan di

sungai, tasik atau pantai ialah menangkap ikan.

Fungsi Petempatan Luar Bandar

• Fungsi petempatan luar bandar berubah apabila sumber alam pupus

• Berubah menjadi bandar• Petempatan asalnya bertukar kepada

~Bandar~Pusat Pentadbiran~Perkhidmatan~Industri perkilangan~Pendidikan

Soalan-Soalan

1. Nyatakan TIGA faktor manusia menetap di Lembangan Sungai

2. Nyatakan ciri-ciri Tanah Pamah.

3. Nyatakan ciri-ciri kawasan tanah rendah

4. Nyatakan ciri dan contoh tempat Pola Petempatan Berselerak

5.(i) Kawasan Pola Petempatan Berkelompok mempunyai kawasan berair dalam. (Betul/Salah)

(ii) Kawasan Pola Petempatan Berkelompok tidak mempunyai satu tanda panduan yang nyata. (Betul/ Salah)

6. Nyatakan faktor-faktor yang mempengaruhi petempatan luar bandar

Sekian Terima Kasih