Bab 7 - Geomorfologi Lembangan Saliran

8/6/2019 Bab 7 - Geomorfologi Lembangan Saliran

1/36

GEOMORFOLOGI

LEMBANGAN SALIRAN

Asmawi bin AbdullahSMK Purun, Triang, Pahang.

www.geografifizikal purun.blogspot.com


2/36

Konsep Hakisan

Proses penggondolan dan kikisan yang

dialami oleh permukaan bumi akibat tindakanagen yang bergerak seperti air mengalir, angin

dan ombak


3/36

Proses hakisan di lembangan

saliran


4/36


5/36

Faktor yang mempengaruhi

hakisan permukaan Iklim

Merujuk kepada intensiti hujan dan pancaran cahaya matahari.

Jenis permukaan batuan/tanah

Merujuk kepada kekerasan batuan.

Kecerunan

Menentukan halaju aliran air permukaan.

Litupan tumbuh-tumbuhan Merujuk peranan akar pokok

Tindakan manusia

Merujuk kepada aktiviti manusia di lereng bukit yang

meningkatkan kadar hakisan


6/36


7/36

Hakisan sungai Jenis-jenis hakisan

a) Hakisan mendalam

o Berlaku di kawasan hulu yang bercerun curam

o Berlaku secara menegak melalui proses lelasan dan geselandi bahagian dasar.

b) Hakisan melebar

o Berlaku apabila kercerunan berkurangan.

o Menyebabkan hakisan tertumpu ke bahagian tebing sungai.

c) Hakisan mengundur

o Terjadinya hakisan ke belakang yang memotong lurah

sungai.

o Berlaku apabila terdapat takat terjun seperti air terjun, jeram

dan akibat gelinciran.


8/36

Cara Hakisan Sungai Tindakan hidraul

Berlaku akibat hempasan air ke atas rekahan pada batuan

yang meyebabkan udara dalam rekahan terhimpit yang

menyebabkan rekahan bertambah besar dan pecah. Geseran/lelasan

Bahan dan beban sungai bergeser dengan tebing dan dasar

sungai.

Lagaan

Bahan muatan sungai yang diangkut berlaga sama sendiri

yang menyebabkan saiz semakin kecil.

Larutan

Tindak balas kimia antara air sungai dengan mineral

batuan yang mudah larut.


9/36


hakisan sungai

Kecerunan dan halaju sungai

Merujuk kepada perkaitan kecerunan dengan halaju

air yang mengangkut beban sungai.

Isipadu air sungai

Merujuk kepada isipadu sungai banyak atau sedikit.

Pertambahan isipadu akibat hujan lebat.

Jenis dan sifat batuan

Merujuk kepada kadar kekerasan batuan.

Bentuk likuan

Merujuk kepada likuan lurus atau berliku-liku.


10/36


hakisan sungai Bahan muatan

Merujuk kepada sifat bahan muatan sungai.

Halangan

Merujuk halangan-halangan yang terdapat dalam alur

sungai seperti batu-batu besar dan binaan-binaan

manusia.

Tumbuh-tumbuhan

Merujuk kepada peranan akar pokok di tebing

sungai.


11/36

Bentuk-bentuk muka bumi

hakisan sungai. Jurang atau gaung

Lurah yang dalam, sempit dan bertebingcuram.

Disebabkan hakisan mendalam.

Tawanan sungai

Sungai yang besar menawan hulu sungai

yang kecil.

Cth Sg. Pahang menawan hulu Sg. Muar


12/36


13/36


hakisan sungai. Jeram

Terbentuk di kawasan yang mempunyaibatuan yang tersusun secara menegak serta

berselang-seli antara batuan keras dengan

batuan lembut.

Air Terjun Terbentuk di kawasan yang mempunyai

lapisan batuan yang tersusun secara mendatar

antara batuan keras dengan batuan lembut.


14/36


15/36


16/36


hakisan sungai. Lubuk

Terbentuk akibat air berpusar dan mengorek

serta melelas dasar sungai.

Susuh Bukit Berpanca

Berlaku akibat perbezaan kadar hakisan di

antara tebing sungai. Kawasan batuan lembut mengalami hakisan

giat dan membentuk cenuram.

Kawasan batuan lembut mengalami hakisan

kurang giat dan membentuk susuh bukit.


17/36


18/36


hakisan sungai. Lubang periuk

Terbentuk akibat dasar sungai yang tidak rata

yang membentuk pusaran air (eddies)

Air berpusar dengan bantuan batu akan

mengorek dasar sungai.

Likuan sungai Berlaku di lembah sungai apabila aliran airnya

perlahan.

Membentuk tebing cekung dan tebing cembung


19/36


20/36


21/36

Kepentingan Bentuk Muka Bumi Hakisan SungaiTerhadap Aktiviti Manusia

Bentuk Muka Bumi Aktiviti yang boleh dijalankan

Jurang/Gaung Pembinaan Empangan

Jeram Rekreasi, Sukan Lasak

(Berkayak)

Air Terjun RekreasiSusuh Bukit Berpanca Pembinaan Empangan, Sukan

Lasak (Berakit, Berkayak)

Lubang Periuk Pelancongan


22/36

Konsep Pengangkutan Sungai

Proses pemindahan bahan-bahan yang ada

dalam alur sungai dari hulu ke hilirnyaserentak dengan aliran sungai itu dan

dipengaruhi oleh tenaga kinetik arus tersebut.


23/36

Cara Pengangkutan Sungai Golekan/Gulingan/Seretan

Melibatkan beban yang berat dan kasar yang memerlukan

tenaga kinetik yang kuat. Loncatan/Saltasi

Melibatkan beban yang lebih kecil yang bergerak dalam siri

lompatan.

Ampaian/Apungan

Melibatkan yang ringan dan tidak tenggelam disebabkan wujud

julangan hidrolik.

Larutan

Air sungai bertindak sebagai pelarut dan melarutkan bahan yang

bersifat kimia terlarut.


24/36


25/36

Faktor-faktor yang Mempengaruhi

Pengangkutan Sungai Kecerunan

Isipadu dan halaju air Halangan

Saiz bahan

Jenis batuan alur sungai Beban muatan

Bentuk alur

Tenaga


26/36

Faktor-faktor yang Mempengaruhi

Pemendapan Sungai

Halaju air

Isipadu air

Kecerunan

Bahan muatan sungai

Halangan


27/36

Bentuk-bentuk Muka Bumi

Pemendapan Sungai Tasik Ladam

Melalui tiga peringkata) Hakisan giat di luar likuan sungai

b) Lengkuk likuan bercantum membentuk

likuan terpenggal

c) Pemendapan di likuan terpenggal

membentuk tasik ladam


28/36


29/36


Pemendapan Sungai Dataran Banjir

Berlaku akibat pemendapan beban sungaisecara berulang-ulang.

Tetambak

Beban sungai yang dimendapkan di tebing

sungai ketika banjir yang berulang.

Membentuk tebing sungai yang lebih tinggi

dari dataran banjir.


30/36


31/36


Pemendapan Sungai Delta

Hasil pemendapan bahan beban sungai dibahagian muara sungai akibat halaju arus

sungai yang perlahan apabila bertembung

deangan arus laut.

Beban akan memenuhi muara sungai yangakhirnya akan membentuk delta.


32/36


33/36


34/36


35/36


36/36

Kepentingan Bentuk Muka Bumi PemendapanSungai Terhadap Aktiviti Manusia

Bentuk Muka Bumi Aktiviti yang boleh dijalankan

Dataran banjir Pertanian

Tetambak Petempatan, pembinaan jalan

raya

Tasik Ladam Penternakan ikan, pelanconganDelta Perikanan, petempatan,

pembandaran

Bab 7 - Geomorfologi Lembangan Saliran

Documents

Transcript of Bab 7 - Geomorfologi Lembangan Saliran