BAB 9

SEJARAH TINGKATAN 1BAB 9WARISAN KESULTANAN MELAYU

1

BAB 9 :Warisan Kesultanan MelayuWARISAN KESULTANAN MELAKASistem PemerintahanDan PentadbiranSistemPerundanganKegiatan EkonomiSosiobudaya

2

9.1 Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran

9.1.1: Sistem pemerintahan dan Pentadbiran Negeri-negeri Melayu

9.1.2: Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran Negeri Sembilan

3

SULTANPembesarPeringkat NegeriPembesar Peringkat Daerah dan JajahanPenghulu Peringkat KampungSistem Pemerintahan dan Pentadbiran

4

Sultan-Pemerintah tertinggi-Berkuasa mutlak-Mempunyai daulat-Ada keistimewaannya yang tersendiri1.Penggunaan bahasa istana2.Penggunaan warna3.Cop mohor diraja4.Alat muzik tradisional5.Penggunaan alat-alat kebesaran-Penderhaka akan mendapat tulah

5

b) Pembesar Peringkat Negeri / Daerah -Menjaga & mengekalkan keamanan -Memungut cukai -Menyerah hasil/cukai kepada sultan -Menyediakan tenaga buruh -Membekalkan tenaga tentera -Mempertahankan kedaulatan negeri -Menghadap sultan dan melaksanakan istiadat menjunjung duli

6

c) Pentadbiran Peringkat Kampung i- Ketua Kampung ialah penghulu @ penggawa Tugasnya: - orang perantaraan di antara pembesar daerah dan rakyat - tidak bergaji, hasil cukai dari orang kampung sebagai sumber pendapatan. ii- Peranan Ketua Kampung i. Memungut cukai ii. Membekalkan tenaga tentera iii.Mendapat tenaga buruh untuk sultan iv.Memastikan seluruh rakyat di kampungnya taat setia kepada sultan sambungan..

7

Golongan Agama

- cerdik pandai Islam - Penasihat sultan, kadi, mufti dan pembesar. - Berdakwah,mengajar agama, berkarya. - imam, khatib, bilal dan juru nikahGolongan Magis

Pawang dan bomohMempunyai kuasa magisBoleh menyembuhkan penyakit- Berpengetahuan dalam bidang perubatan

Golongan yang penting di kampung

8

Rajaatau SultanLambang kedaulatanMemiliki kesempurnaan, kebolehan dan keistimewaaan

1. Sultan atau raja perlu memiliki ciri-ciri di atas kerana ADihormati rakyat BDipuja oleh rakyat CDisanjung oleh rakyat DDikenang oleh rakyat

Latihan Pengukuhan

c2. Yang manakah antara berikut merupakan alat kebesaran diraja Ikeris IItombak IIIpedang IVlembing AI dan II BII dan III CII dan IV DI dan IVDSambungan

9

Di antara berikut yang manakah merupakan tugas seorang pembesar dalam sistem pentadbiran masyarakat Melayu tradisional Imenjaga dan mentadbir kawasan jajahanIImemastikan setiap rakyat taat setia kepada sultanIIImenyediakan tenaga kerja untuk sultanIVmemungut cukai di kawasan jagaan masing-masingAI, II, dan IIIBI, II dan IVCI, III dan IVDII, III dan IV

cSila klik

10

Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran Negeri SembilanYamtuan BesarUndangLembagaBuapak

11

Yamtuan Besar

-Pemerintah tertinggi di Negeri SembilanYang Dipertuan BesarKetua Negeri

12

Undang

Ketua Luak / Luhak Tugas utama memilih Yamtuan Besar Ada 4 orang Luak (Sg. Ujong, Rembau, Jelebu, dan Johol)

13

LEMBAGA

Ketua sukuPeranannya i. memilih undang ii.menjaga keamanan dan keselamataniii.Menyelesaikan pertelingkahan antara sukuiv.Menguruskan pembahagian harta pusakav. Orang perantara antara anggota sukunya dengan Undang

14

Buapak

-Ketua perut-Setiap anggota perut adalah anak buah-menjadi tempat rujukan soal yang berkaitan dengan adat dan hukum

15

Cara Pemilihan PemimpinYamtuan BesarUndangLembagaBuapakAnak buah

16

Alat-alat Kebesaran Diraja Negeri SembilanLambang kekuasaan dan pengesahan Yang Dipertuan Besar16 kaki payung kuning16 bilah pedang16 bilah keris panjang16 batang tombak benderang8 buah tepak sirih8 buah tempat abu8 batang tiang lilin4 tunggul (panji-panji) berwarna kuning2 tunggul (panji-panji) berwarna merah2 tunggul (panji-panji) yang berwarna hitam

17

Siapakah yang menjadikan pemerintahan tertinggi di Negeri Sembilan ARajaBBuapakCPembesa D Yamtuan Besar

Latihan Pengukuhan2. Lembaga antara struktur dalam pentadbiran di Negeri Sembilan. Antara berikut yang manakah tugas Lembaga? Imemilih Undang IImenjaga keamanan IIImengetuai pentadbiran IVmenyelesaikan masalah antara suku AI, II dan III BI, II dan IV CI, III dan IV DII, III dan IVDB

18

19

9.2: Sistem Perundangan Kerajaan MelayuSistem perundangan berasaskan undang-undang adat dan undang-undang bertulis

20

Sistem PerundanganUndang-undang AdatAdat TemenggungAdat Perpatih

Undang-undang BertulisHukum Kanun MelakaUndang-undang Laut MelakaUndang-undang PahangUndang-undang 99 PerakUndang-undang Kedah

21

Undang-undang AdatUndang-undang adat ialah peraturan yang berlandaskan amalan kebiasaan dan dihafal turun-temurunDua jenis undang-undang iaitu Adat Perpatih dan Temenggung

22

AspekAdat PerpatihAdat TemenggungTempat asalPagar RuyongPalembangAmalanNegeri Sembilan dan NaningSemua negeri Tanah Melayu kecuali N.9 dan NaningCorak PemerintahanUnsur demokrasiBercorak autokratik

23

Jurai keturunanMengikut sebelah ibuMengikut sebelah bapaPerkahwinanSesama suku dilarangMengikut hukum syarakPembahagian harta pusakaMengutamakan anak perempuanMengutamakan anak lelekiTujuan hukumanMemberi pemulihanMemberi pengajaran

24

Undang-undang BertulisUndang-undang bertulis merupakan himpunan peraturan, larangan, dan adat istiadat dalam bentuk bertulisNegeri Johor. Perak dan Pahang mempunyai undang-undang yg hampir sama dengan Melaka kerana negeri-negeri tersebut merupakan jajahan takluk Kesultanan Melayu Melaka

25

Undang-undang tersebut ialahHukum Kanun MelakaUndang-undang Laut MelakaUndang-undang PahangUndang-undang KedahUndang-undang Perak

26

1.Bagaimanakah undang-undang adat dikekalkan?ADitulis dan dibukukanBDihafal secara lisanC Diajar secara tulisanDDiamanahkan kepada orang tertentuSoalan Pengukuhan

C Antara berikut yang manakah tergolong sebagai undang- undang adat?IAdat perpatihIIAdat MelayuIIIAdat tradisional IVAdat temenggungAI dan IIBII dan IIICIII dan IVDI dan IV

27

3.Apakah unsur yang terkandung dalam hukuman dan undang- undang yang digubal oleh kerajaan Melayu?INasihatIIPengajaranIIIPencegahanIVHukumanAI, II dan IIIBI, II dan IVCI, III dan IVDII, III dan IVKlikA

28

PertanianPerikananKraf TanganPerlombongnSistem percukaianSitem SerahSistem KerahPerdaganganTimbangan, sukatan, dan ukuranPengangkutan

9.3 Kegiatan Ekonomi di Negeri-negeri Melayu

29

Jenis tanaman sebagai sumber makanan yang penting sepertiPadi SawahPadi humaSayur-sayuranBuah-buahanUbi

Kawasan utama pertanian lebih tertumpu di kawasan berhampiran sungai keranaTanahnya suburMudah mendapatkan sumber air. ( Terusan Wan Mat Saman)

Antara kawasan utama penanaman padi ialah Delta Sungai KedahDelta Sungai Kelantan

Pertanian

30

Pertanian

Ubi

Buah-buahan

Sayur-sayuran

Padi Huma

Padi Sawah

Jenis TanamanKawasan padiDelta Sungai KedahDeltaSugai Kelantan

31

Mengemburkan tanah dengan cepatMenanam anak padiMenuai padi

Peralatan Pertanian

32

Membajak tanahMenuai padiMemukul padi bagi memisahkan bijirin daripada tangkainya

33

Perikanan

1. Peralatan Traditional

SerkapBubuTanggukTanggul

34

ContohAlatan MenangkapIkan

35

Penggunaan Peralatan ini menunjukkan masyarakat Melayu mempunyai kemahiran menangkap ikan.

Hasil tangkapan akan diperdagangkan kerana mendapat permintaan yang tinggi

4. Lebihan tangkapan pula akan dibuat

Ikan keringBelacanBuduKeropok

36

Masyarakat Melayu mahir dalamMenenun songketMembuat senjata (Keris)Barangan perhiasan daripada emas dan perakKraf Tangan

37

BahanNegeriKawasan PerlombonganBijih timahPerakLembah Kinta, Larut, Dinding, dan BeruasSelangorSungai Bernam, Sungai Selangor, dan Sungai KlangNegeri SembilanSungai Linggi, dan Sungai Ujong.

Hasil perlombongan yang terdapat di Tanah Melayu ialah seperti Bijih timah dan emas.

2.Kawasan utama perlombongan bijih timah adalah seperti berikut :-Perlombongan

38

MelampanMendulangLombong Siam3. Kemahiran melombong Bijih timah yang digunakan oleh masyarakat Melayu tradisional

39

Sistem PercukaianCukai dikenakanKe atas Hasil pertanian (beras)Hasil perlombongn (bijih timah)Hasil perdagangan(ikan kering)Hasil hutan(getah perca,danRotan)

40

2. Cukai merupakan sumber pendapatan pemerintah

3. Sungai merupakan jalan perhubungan dan pengangkutan utama serta tempat kegiatan memungut cukai

4. Cukai juga melambangkan kekuasaan seseorang pembesar di kawasannya.

Jenis cukaiHuraiana) Cukai bebas kualaCukai yang dipungut di kuala sungaib) Cukai labuh batuCukai yang dipungut di tempat-tempat tertentu di sepanjang sungai.c) Cukai perdaganganCukai ke atas rakyat yang digunakan untuk membuat bunga emas(ufti)d) Cukai tanamanCukai yang dikenakan jika tanaman mengeluarkan hasil yang banyak.

41

Rakyat menyerahkan sebahagian daripada hasil tanaman kepada pemerintah menyediakan tanah untuk rakyat.

Kadar dan nilai serahan bergantung pada hasil tanaman.

Sistem Serah

42

Pekerjaan yang dilakukan tanpa diberi upah, contohnya membina istana, kubu, dan saliran.

Sistem ini melambangkan taat setia dan pengorbanan rakyat terhadap pemerintah.

Sistem Kerah

43

PerdaganganKegiatanperdaganganDilakukan secara

Berjual beli

Tukar barang

44

Pusat perdagangan

Pelabuhan MelakaPelabuhan KlangPelabuhan Johor LamaPelabuhan Kedah

45

Hasil tenunan

Bijih timah

Lada Hitam

Beras

Gambir

Garam

RempahBarang-BarangDagangan

46

Meramu kegiatan mengumpul hasil hutan untuk tujuan perdagangan.

Madu lebah

Damar

Rotan

Kayu kayanHasil hutan

47

Sistem Matawang

Sistem Barter (Pertukaran barang)

Siput Geweng dan Siput Gerus

Matawang logamEmas dan Perak

Abad ke 15 wamg logam Kaleng (Calains) digunakandi Melaka

48

Contoh-contoh Matawang

49

.. Lagi contoh matawang

50

Timbangan, Sukatan dan UkuranDacing dan PikulEmasPerakRempahBijih TimahKaul, Cupak dan GantangBerasGaramRempahKacangBijih Timah

51

Unit RelungMengukur keluasan tanahJengka dan Hasta(Angota badan)Mengukur panjang dan pendekSesuatu benda.Sepelaung, Setanah nasi,Sehari, SepekerjaanDan SepurnamaMengukur jarak antara kampung dengan kampung.

52

PengangkutanJenis-Jenis PengangkutanPengangkutan AirDenai PenarikanPengangkutan Darat

53

Jalur

Pengangkutan Air Kolek Sampan Perahu

54

Denai PenarikanPerahu ditarik untuk sampai ke sungaiMenghubungkan Pahang dan MelakaMasa perjalanan disingkatkan

55

Gajah

Pengangkutan DaratKerbauLembu

56

1. Kraftangan di atas diperbuat daripada daunInipahIIrotanIIIpandanIVmengkuangAI, II dan IIIBI, II dan IVCI, III dan IVDII, III dan IVTikar Bakul Tudung sajiSoalan Pengukuhan Mengapakah rakyat terpaksa memberi sebahagian daripada hasil tanaman mereka kepada pemerintah? ASebagai tanda terima kasih kepada pemerintah BRasa hormat yang tinggi kepada pemerintah CMengekalkan tulah menimpa mereka DRakyat akan dihukum jika tidak memberi kepada pemerintah

DASambungan..

57

3.Ukuran panjang boleh dilakukan dengan kaedahIhastaIIkepalIIIjengkalIVpikulAI dan IIBI dan IIICII dan IVDI dan IVKlikB

58

9.4: SOSIOBUDAYA

Gaya hidup golongan bangsawanGaya hidup rakyat jelata

59

Gaya hidup golongan bangsawanAdat PertabalanAdat Menjunjung duliMuzik bangsawanUpacara menyambut utusanTarian bangsawanPesta, pertunjukkan seni, sukan dan permainanPakaian raja Sastera bertulisAdat resam

60

Gaya Hidup Rakyat Jelata

PermainanAdat resamPendidikanKesusasteraan dan PersuratanSeni muzik, seni tari dan nyanyian

61

Aktiviti Sosiobudaya Masyarakat Melayu

Masa lapangKarya persuratanAdat resamKesenian rakyat

62

KESENIAN RAKYATSeni muzikSeni mempertahankan diriSeni suaraSeni tenunSeni tekatSeni tariSeni ukir

63

SENI MUZIKHadrah dan ghazal Alat muzik seperti gong, nafiri, kompang, rebana ubi dan seruling

64

SENI TARITarian tradisional seperti joget, inang,kuda kepang dan zapin

65

SENI SUARA

Lagu yang terkenal ialah Endoi atau dendang Siti FatimahUlit AnakDikir BaratNazamNasyidMarhabanQasidahHadrahRodatGhazal

66

SENI UKIRMahir mengukir tembaga, memahat, mengukir pintu dan membuat mimbar masjidJenis ukiran bercorak ukiran timbul, terbenam dan tembusTema ukiran berbentuk daun, bunga dan tulisan khat ayat Al-Quran

67

SENI TENUNTerkenal di Terengganu, Kelantan dan PahangJenis tenunan ialah tenunan biasa, songket dan benang ikat celupCorak tenunan berunsur tumbuhan, bunga, binatang dan geometri

68

SENI TEKATKraftangan yang popularMenggunakan kain baldu sebagai dasar disulami dengan benang emas

69

SENI MEMPERTAHANKAN DIRIDapat mendisiplinkan dan membentuk ketahanan diri seseorang untuk menghadapi musuh

70

MASA LAPANG

Golongan BangsawanGolongan Rakyat

Faedah

71

Golongan bangsawanSemasa tidak menjalankan urusan pentadbiran negaraBermain separ raga, catur ,senjata, bersilat dan menunggang kudaMendengar hiburan dari tukang cerita, penyair, penyanyi dan ahli muzikDipersembahkan dengan pelbagai muzik dan tarian

72

Golongan RakyatSemasa menunggu hasil atau selepasmenuai hasil sertapada waktu petang atau malamBermain layang-layang, gasing, bersilat dan congkakBercerita, bersyair dan berpantun

73

FaedahDapat memupuk persefahaman serta saling membantuMendapat hiburanDapat menajamkan fikiran dan ingatan yang mengkehendaki daya pemikiran yang pantas

74

Karya PersuratanLisanTulisan

75

LisanDisampaikan melalui cerita oleh tukang cerita sambil bermain alat muzik gendang dan rebab

76

Jenis-Jenis Dan Contoh Cerita LisanCerita Asal UsulCerita Asal Usul Tiga Buah GunungCerita Asal Usul Bukit Marak di KelantanCerita BinatangSang Kancil dan HarimauPelanduk dan BuayaKura-kura dan ArnabCerita JenakaCerita Pak Kaduk, Cerita Lebai MalangCerita Si LuncaiCerita Penglipur LaraHikayat Malim DemanHikayat Raja MudaHikayat Anggun Cik TunggalCerita DongengPuteri Saadong di KelantanTasik Dayang BuntingCik Siti Wan Kembang

77

TulisanMisa Melayu Sejarah MelayuTuhfat al- Nafis Nazam Kamzul UlaKitab al-Darr al Manzum Syair Sultan Ahmad Tajiddin

78

Tujuan sastera lisanHiburanMemberi nasihatMenambahkan ilmu pengetahuan

79

ADAT RESAMAdat BerkhatanAdat PerkahwinanMelayuAdat Bercukur

80

ADAT RESAM

Amalan yang ditetapkan oleh sesebuah masyarakat dan diwarisi secara turun temurun

81

ADAT PERKAHWINAN MELAYU

MerisikMeminangBertunangMenghantar belanjaAkad nikahBersanding

82

ADAT BERCUKUR

Mencukur rambut bayi selepas seminggu dilahirkan sebagai tanda kesyukuranDiadakan bacaan berzanji dan marhabanTahlil dan doa selamat dibaca pada akhir upacara

83

ADAT BERKHATANBagi kanak-kanak lelaki yang sudah baligh atau cukup umurDilakukan secara beramai-ramaiSebelum upacara kanak-kanak lelaki akan dimandikan dan diarak mengelilingi kampungDikhatankan oleh Tok Mudin

84

Pendidikan Masyarakat MelayuPendidikan Tidak Formal (Tidak Rasmi

Pendidikan Formal

85

Pendidikan Tidak FormalPerkara yang dipelajariAdab sopan Adat IstiadatPantang larangKemahiran pertukangan dan ilmu perubatan tradisional Belajar melaluiIbubapa dan orang dewasa yang berpengalamanPemerhatian Melalui cerita lisan, pantun, peribahasa dan teka teki

86

Pendidikan FormalBerkembang selepas kedatangan agama IslamPerkara yang dipelajariKitab muqaddam dan Al-QuranFardhu ain , rukun Islam dan rukun ImanMengira, menulis jawi dan tajwid Aktiviti dijalankan di:IstanaSurau, masjid dan madrasahPondokRumah guru agama

87

Tujuan Seseorang individu boleh berdikari tanpa mengharapkan bantuan orang lainMelahirkan individu berakhlak mulia, bersopan, bertatasusila dan berhemah tinggi

88

Soalan LatihanAntara yang tergolong dalam kumpulan pemerintah ialahIulamaII pendekarIIIpembesarIVpedagangAI, II dan IIIBI, II dan IV C I, III dan IVDII, III dan IVASambungan

2.Siapakah yang menjadi pakar rujuk sultan dan masyarakat dalam hal-hal kesusasteraan, kesenian dan kebudayaan?AKadiBImamCUlamaDPendetaD3. Rumah orang Melayu di Johor mendapat pengaruh reka bentuk dari ASiam BBugis CAcheh DBelandaDKlik

TAMATSekian Terima kasihSelamat Maju Jaya