BAB I

PENDAHULUAN

1.1 PENGENALAN

Perniagaan merupakan suatu bidang kerjaya yang menjamin satu pulangan yang

lumayan. Bidang ini juga mulia di sisi Islam sekiranya setiap aspek urusan jual beli yang

dilakukan berlandaskan hukum dan syariat yang telah ditetapkan. Dewasa kini, industri kecil dan

sederhana (IKS) memainkan peranan yang penting dalam pembangunan dan perkembangan

ekonomi negara. Kadar pertumbuhan ekonomi yang pesat membantu kepada peningkatan taraf

hidup penduduk di kawasan setempat serta meningkatkan ekonomi negara. Peranan dan

sumbangan IKS ini dijangka akan menjadi semakin penting dalam mencapai wawasan 2020 dan

menjadikan Malaysia sebagai sebuah negara yang maju berasaskan perindustrian.

Malah IKS boleh dijadikan asas tulang belakang dan pendukung dalam memenuhi hasrat

dan cita-cita wawasan pembangunan negara selepas 2020 di samping menjadi pemangkin utama

dalam pertumbuhan Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) bagi negara. Walau bagaimanapun,

ketidaktentuan ekonomi dunia dan ditambah pula dengan harga bahan mentah yang tidak

menentu memaksa pengusaha IKS mengatur strategi terutamanya dalam strategi pembuatan yang

seterusnya akan memberi kesan terhadap prestasi syarikat IKS. Lantaran itu, IKS merupakan satu

kegiatan perniagaan yang sangat penting dalam sesebuah masyarakat dan banyak memberi kesan

kepada kehidupan manusia. Menurut Jaafar Muhammad (1993), manusia yang ingin meneruskan

perniagaan harus menempuh pelbagai cabaran bagi mencapai matlamat dan cita-cita.

Penggunaan peluang yang sedia ada merupakan satu perkara yang amat penting dalam

perniagaan kerana kebiasaannya memberikan hasil yang lumayan dan seterusnya merupakan

tapak untuk mencapai kejayaan dan keuntungan. Mohd Asri dan rakan-rakan (2000) menyatakan

bahawa pengurusan merupakan faktor penting dalam membantu perkembangan perniagaan kecil.

Malah pengurusan yang bijak amat diperlukan dalam perniagaan kecil berbanding dengan firma

besar. Justeru, keperluan utama dalam perniagaan kecil ialah satu pengurusan yang tersusun,

sistematik dan dapat mengenal pasti keperluan-keperluan utama dalam operasi perniagaan kecil

untuk terus berkembang.

1

1.2 LATAR BELAKANG KAWASAN KAJIAN

Kajian dijalankan di Sekinchan, iaitu sebuah bandar kecil yang terkenal sebagai kawasan

jelapang padi di samping sebuah perkampungan nelayan di daerah Sabak Bernam. Perjalanan

dari pusat Bandaraya ke Sekinchan hanya mengambil dua jam setengah sahaja. Tumpuan

kawasan kajian ialah MHP Enterprise, iaitu kilang pemprosesan kuih muih, kuah kacang dan

makanan ringan yang beroperasi selama 10 tahun di Parit 7, Sungai Leman.

1.3 PENYATAAN MASALAH

Mengikut Datuk Seri Rafidah Aziz, IKS di Malaysia perlu lebih kompetitif dan mapan

dalam pasaran dalam dan luar negeri memandangkan cabaran-cabaran baru yang timbul dalam

era perniagaan global. Adalah sangat penting bagi IKS untuk merasionalkan operasi dengan

objektif menghasilkan produk yang bermutu tinggi pada harga yang kompetitif. IKS mesti

sensitif kepada cabaran-cabaran baru dan mampu membuat inovasi. Penghasilan produk-produk

yang bertaraf antarabangsa penting untuk membuka pasaran-pasaran baru (Rafidah, 1996).

Kemapanan dan kemampuan bersaing dalam pasaran eksport akan menentukan masa hadapan

IKS di Malaysia.

Antara masalah yang dihadapi dalam IKS adalah kurangnya penglibatan golongan muda

untuk melibatkan diri dalam IKS. Kurangnya penglibatan mereka akan memberikan banyak

masalah yang lain seperti meningkatnya kadar pengangguran negara, kurangnya kualiti produk

dari IKS dan lain-lain. Selain itu, masalah lain yang dihadapi ialah kekurangan modal atau kredit

yang menjadi masalah utama yang perlu dihadapi oleh IKS. IKS turut menghadapi cabaran

dalam pengurusan pemasaran dan penggunaan teknologi yang rendah kemungkinan berpunca

dari kualiti barangan yang dihasilkan.

2

1.4 OBJEKTIF KAJIAN

Berikut adalah objektif-objektif terhadap kajian yang dijalankan:

a) Untuk meninjau tahap pengurusan sumber manusia dalam industri kecil dan

sederhana pengusaha MHP Enterprise di Sekinchan.

b) Untuk meninjau tahap pengurusan pemasaran dalam industri kecil dan sederhana

pengusaha MHP Enterprise di Sekinchan.

c) Untuk meninjau tahap penggunaan teknologi dalam industri kecil dan sederhana

pengusaha MHP Enterprise di Sekinchan.

d) Untuk meninjau tahap pengurusan kewangan dalam industri kecil dan sederhana

pengusaha MHP Enterprise di Sekinchan.

1.5 PERSOALAN KAJIAN

Dalam kajian ini, terdapat beberapa persoalan yang dilihat perlu dikaji bagi menjawab

permasalahan yang timbul iaitu:

a) Sejauh mana IKS menyediakan pengurusan sumber manusia kepada penduduk

setempat?

b) Sejauh mana pengurusan pemasaran yang dapat dipasarkan oleh IKS di Sekincan?

c) Adakah penggunaan teknologi membantu dalam proses penghasilan produk IKS?

d) Adakah faktor pengurusan kewangan mempengaruhi pengeluaran produk?

1.6 KEPENTINGAN KAJIAN

Kepentingan kajian ini adalah bertujuan untuk memberikan manfaat kepada pihak yang terlibat.

Antara kepentingan kajian ini ialah:

a) Memberi kesedaran kepada pengusaha yang terlibat dalam bidang perniagaan kuih-

muih, kuah kacang dan makanan ringan terhadap kepentingan pengurusan

perniagaan.

b) Memberi panduan kepada bakal pengusaha yang berminat untuk menceburkan diri

dalam bidang pemprosesan kuih muih, kuah kacang dan makanan ringan.

3

c) Kajian ini diharap dapat membantu pengkaji-pengkaji lain sebagai sumber rujukan

dalam membuat kajian.

1.7 BATASAN KAJIAN

Dalam proses menjalankan kajian, beberapa batasan kajian yang kemungkinan berlaku adalah

seperti yang disenaraikan berikut:

a) Kajian ini dibataskan kepada pengusaha MHP Enterprise, Sekinchan sahaja. Oleh itu,

hasil kajian ini hanya mengikut keputusan yang diberikan oleh responden-responden

sahaja.

b) Keputusan kajian hanya benar dalam satu tempoh kajian sahaja. Hal ini demikian

kerana perancangan dan perkembangan pengurusan sentiasa berubah dan

berkemungkinan menghasilkan keputusan yang berbeza pada masa akan datang.

1.8 KESIMPULAN

Secara umumnya, pengurusan dalam IKS melibatkan empat fungsi pengurusan yang utama

seperti pemasaran, sumber manusia, kewangan dan pengeluaran. Operasi IKS akan tergendala

sekiranya salah satu pengurusan menjadi tidak cekap. Justeru, perkara ini perlu dibincangkan

dengan lebih mendalam bagi mendapatkan gambaran yang sebenar.

4

BAB 2

KAJIAN LEPAS

2.1 KAJIAN LEPAS

Terdapat banyak kajian lepas dalam bidang keusahawanan, namun kajian yang mengenali

peranan Industri Kecil dan Sederhana (IKS) menjanakan ekonomi negara masih tidak dijalankan

secara terperinci lagi. Antara yang dapat dikenal pasti ialah Peranan IKS dalam Menjana

Ekonomi Maju Berasaskan Pertanian yang ditulis oleh Sofian Mohd Salleh (2005). Dalam kertas

kerja ini, pengkaji ingin membincang tentang peranan IKS sebagai penjana ekonomi maju

berasaskan pertanian. Hal ini kerana sektor pertanian perlu diberikan perhatian dan tumpuan

serta perlu dibangunkan semula bagi memastikan sektor ini dapat bersaing dengan sektor-sektor

lain.

Pengkaji turut menegaskan bagi membangunkan sektor IKS yang berasaskan pertanian,

Dasar Pertanian Negara memainkan peranan yang penting. Selain itu, program-program

pembangunan IKS pertanian juga dapat dilakukan dalam Rancangan Malaysia Ke-7 menerusi

Program Pembangunan Industri Hiliran yang berasaskan pertanian. Pengkaji turut menghuraikan

potensi IKS pertanian dalam menjana ekonomi, antaranya ialah faktor pertambahan penduduk

Malaysia pada tahun 2020, pelbagai insentif diberi seperti pengecualian cukai, penubuhan Hab

Halal yang memberi peluang baru kepada para usahawan dan sebagainya.

Di samping itu, terdapat juga penulisan daripada Norashidah Hashim, Norashimah

Othman dan Noraishah Buang (2009) mengenai Konsep Kesediaan Keusahawanan Berdasarkan

Kajian Kes Usahawan Industri Kecil dan Sederhana di Malaysia. Kertas kerja ini menekankan

aspek kemanusiaan dalam pembangunan usaha teroka. Kajian yang dilakukan adalah untuk

meneroka aspek kesediaan keusahawanan IKS dalam pelbagai industri di Malaysia. Pengkaji

telah mengenal pasti aspek kebolehan dan kemahuan para usahawan dalam membangunkan IKS

ini. Elemen kemahuan telah dibahagikan kesediaan sikap, kekuatan kerohanian dan kesediaan

pembelajaran. Manakala elemen kebolehan pula terdiri daripada aspek kesediaan aspek

pemikiran keusahawanan, vokasional keusahawanan dan pengetahuan keusahawanan. Di

samping itu, dalam kertas kerja ini, pengkaji turut ingin mengetahui kemampuan dan kebolehan

usahawan IKS berjaya dalam kerjaya pilihannya iaitu dalam bidang keusahawanan.

5

Seterusnya ialah kajian yang dijalankan oleh Sarmila Mohd Sum dan Faridahanum

Othman yang bertajuk Industri Kecil dan Sederhana dan E-dagang Satu Kajian Awal. Kertas

kerja ini membincangkan sejauh mana IKS telah melaksanakan E-dagang dalam era yang

semakin moden ini. Kajian ini dijalankan di kawasan Perindustrian Bandar Baru Bangi yang

terletak di bawah Perbadanan Kemajuan Negeri Selangor (PKNS). Para pengkaji juga

membincangkan faktor-faktor yang menggalakkan E-dagang dalam perusahaan. Antara

faktornya ialah maklum balas dapat diterima dengan kadar yang segera, dapat menjimatkan kos

pengiklanan, memperluas pasaran dan sebagainya. Terdapat beberapa kekangan penggunaan E-

dagang dalam IKS dapat dikesan melalui kertas kerja ini, iaitu tiada kepakaran, tiada minat

dalam bidang berkenaan, tidak bersesuaian dengan perniagaan dan sebagainya.

Selain daripada itu, kajian daripada Nurulhuda Che Abdullah dan Ramlee Mustafa (2009)

yang bertajuk Kajian Kes Usahawan Tani Industri Kecil dan Sederhana (IKS) Bumiputera di

Terengganu. Berdasarkan kepada kajian ini usahawan IKS terutamanya dalam kalangan

bumiputera telah meningkat. Kesedaran ini didorong oleh sektor pertanian yang telah

mewujudkan Industri kecil dan Sederhana yang berasaskan kepada Pertanian. Dalam kajian ini

juga dapat dilihat bantuan agensi kerajaan dan swasta untuk memajukan golongan bumiputera

menerusi bantuan dari segi penyelidikan dan pembangunan, bimbingan, galakan, bantuan dari

segi pemasaran barangan dan pengedaran produk serta kemudahan kredit kepada usahawan-

usahawan bumiputera. Industri Kecil dan Sederhana berasaskan pertanian ini juga banyak

diusahakan oleh golongan bumiputera.

Antara kajian lain adalah kajian yang dilakukan oleh Loh Hock Heng, Siti Zaleha Omain

dan juga PM, Dr Hishamuddin Md. Som (2009) yang membuat kajian tentang perkongsian

pengetahuan dalam industri kecil dan sederhana. Dalam Kajian yang bertajuk Perkongsian

Pengetahuan Di Kalangan Industri Kecil dan Sederhana di Malaysia, mereka menekankan

tentang perkongsian pengetahuan yang penting bagi membolehkan mereka bersaing dengan

industri lain di samping mampu bersaing di peringkat antarabangsa. Kajian ini menyatakan

bahawa perkongsian pengetahuan dalam kalangan IKS ini memberi pengetahuan dalam bidang

pengurusan dan juga penggunaan konsep baru yang sesuai dengan peredaran masa.

6

Dalam buku yang ditulis oleh Mohd Asri Abdullah di bawah tajuk Pertumbuhan Sektor

Perkilangan dan Peranan Industri Kecil dan Sederhana (IKS) di Malaysia menyatakan bahawa

industri kecil dan sederhana (IKS) berperanan dalam mempercepatkan pertumbuhan ekonomi

dalam negara. Penglibatan IKS dalam pelbagai jenis aktiviti perkilangan menjadikannya

penggerak dan tulang belakang kepada sektor perkilangan, secara tidak langsung IKS telah

menyuntik kepada peningkatan KDNK sektor perkilangan dan seterusnya menyumbang kepada

pertumbuhan ekonomi negara. Jumlah sumbangan IKS pada era 90-an kepada sektor perkilangan

lebih kurang 40% dan sumbangan tersebut semakin meningkat di era 2000. Selain itu penulis

juga berpendapat bahawa IKS berfungsi sebagai pelengkap dan pendukung kepada ekonomi

berskala besar, dengan adanya rantaian industri IKS maka firma-firma besar boleh meningkatkan

produktiviti, menjamin keberterusan operasi, mengurangkan beban modal dan kos pengangkutan

barangan separuh siap dan mengurangkan kos pemasaran. Kegiatan IKS baik secara langsung

mahupun tidak langsung dapat membantu meningkatkan jumlah tabungan dalam ekonomi

negara.

Dalam kajian yang dilakukan oleh Professor Madya Dr Hishamuddin Md Som iaitu

Perkongsian Pengetahuan dalam Kalangan IKS di Malaysia, pengkaji ini mengatakan bahawa

tahap perkongsian pengetahuan untuk IKS di Malaysia adalah di peringkat sederhana. Kajian

juga mendapati bahawa cirri utama yang mempengaruhi perkongsian pengetahuan dalam

kalangan pengurusan atasan organisasi ialah taraf pendidikan di mana mereka yang

berpendidikan tinggi adalah lebih mudah berkongsi pengetahuan berbanding mereka yang

berpendidikan rendah. Pengkaji ini juga menyatakan bahawa semakin tinggi perkongsian sama

ada maklumat dan pandangan di antara IKS ini semakin tinggi penggunaan teknologi yang dapat

meningkatkan produktiviti sesebuah IKS dan sekali gus dapat meningkatkan tahap ekonomi

Negara, di samping dapat mewujudkan pelbagai peluang pekerjaan kepada rakyat di Malaysia.

Sebagai contoh, di Malaysia, setelah beralih nya zaman perindustrian dan zaman pertanian,

Malaysia mula menumpukan perhatian kepada bidang teknologi maklumat dan pengetahuan.

Oleh itu Multimedia Super Corridor (MSC) telah ditubuhkan. Perkara yang sering menjadi

permasalahan IKS adalah kekurangan pengetahuan dan maklumat yang dianggap remeh

sedangkan hal ini boleh mendatangkan impak yang positif kepada IKS di Malaysia.

7

2.2 TEORI TINDAKAN BERTUJUAN

Teori yang berkaitan dengan kegigihan dan kesediaan seseorang usahawan

membangunkan perusahaannya ialah Teori Tindakan Bertujuan yang di pelopor oleh Tora. Tora

memulakan teori ini dengan berpendapat bahawa sikap terhadap tingkah laku bermula dengan

kepercayaan tentang kesan tingkah laku tersebut. Dengan itu, sikap merupakan penentu kepada

sesuatu bentuk tingkah laku. Secara tradisional, pengukuran sikap dapat diukur dengan

mengambil kira sikap seseorang individu terhadap sesuatu objek atau peristiwa. Misalnya, ‘sikap

terhadap keusahawanan’. Di sini, mereka memfokuskan tentang sikap terhadap tingkap laku

yang dijangka seperti melibatkan diri dalam bidang keusahawanan. Namun begitu, menurut ahli

psikologi, satu cara yang paling mudah untuk mengetahui seseorang itu enggan atau mahu

melakukan sesuatu perkara, maka persoalan mengenai keinginan dan hasratnya haruslah dituju

kepada individu tersebut.

Ajzen dan Fishbein memutuskan bahawa sikap dan tingkah laku mempunyai empat

elemen, iaitu tindakan yang khusus, sasaran sesuatu tindakan tersebut dilakukan, konteks di

mana tindakan itu dilakukan dan waktu tindakan itu dilakukan. Teori ini adalah berdasarkan

andaian bahawa sikap seseorang akan terbentuk daripada kepercayaan tentang ciri-ciri dan

tanggapan terhadap ciri tersebut. Pada masa yang sama, teori ini juga mempunyai pemboleh

ubah, iaitu keazaman atau kemahuan tingkah laku, niat untuk melakukan tingkah laku tersebut,

sikap terhadap tingkah laku dan sebagainya.

Dengan itu, dapat dirumuskan bahawa seseorang usahawan haruslah memahami

kehendak dan keinginan mereka dalam menjalankan perusahaan bagi mengelakkan berlakunya

sebarang kekesalan. Pada masa yang sama, mereka juga perlu mengawal dan merancang tingkah

laku mereka kerana kawalan yang tinggi akan membawa hasil yang lebih tinggi dan

memberangsangkan. Kesediaan tingkah laku amatlah penting bagi membolehkan seseorang

usahawan itu menghadapi sebarang risiko dalam menjalankan perniagaan dalam tempoh yang

berpanjangan.

8

BAB 3

METODOLOGI

3.1 PENGENALAN

Metodologi merupakan suatu pengajaran terhadap kebenaran yang disusun dengan

soalan-soalan yang logik. Dalam bab ini, kita akan membincangkan mengenai metodologi kajian

yang merangkumi reka bentuk kajian, sampel kajian, alat kajian, proses pengumpulan data, dan

penganalisisan data. Kaedah-kaedah kajian ini digunakan bertujuan untuk melihat sejauh mana

perkembangan dan keberkesanan kajian yang dilakukan. Kaedah-kaedah ini juga digunakan

bertujuan untuk mencapai objektif kajian yang ingin dilakukan. Metodologi juga bertujuan untuk

mencari jawapan tentang fakta-fakta dengan menggunakan pendekatan kesangsian yang

sistematik. Soalan-soalan yang berkaitan haruslah disediakan dengan lebih awal agar proses

kajian dapat berjalan dengan lancar. Ini akan memudahkan pengkaji dalam melakukan kajian.

3.2 REKA BENTUK KAJIAN

Salah satu bentuk kajian yang digunakan ialah kaedah tinjauan. Kaedah tinjauan

merupakan salah satu kaedah yang popular untuk mendapatkan data dan maklumat. Dalam

kaedah ini, pengkaji memperolehi data dan maklumat dengan cara membentuk soal selidik

tertentu yang menepati ciri-ciri piawai serta menyerahkan sampel kepada responden. Ciri-ciri

piawai ialah ciri-ciri yang dikehendaki oleh penyelidik itu sendiri, manakala responden ialah

masyarakat atau individu yang ingin dikaji. Sample responden akan ditentukan secara rawak

ataupun secara nisbah dan purata. Terdapat tiga cara untuk mendapatkan maklumat melalui

kaedah tinjauan iaitu tinjauan secara individu, temu bual secara bersemuka dan temu bual

melalui telefon.

9

Tinjauan secara individu ialah melalui cara menghantar borang soal selidik melalui pos

dan menghubungi responden dari rumah ke rumah. Kaedah tinjauan individu dibuat bagi

memberi peluang kepada responden tanpa rasa takut dan sangsi. Kaedah temu bual pula

dilakukan apabila sekiranya didapati kaedah menghantar borang soal selidik tidak berkesan.

Manakala kaedah telefon pula ialah kaedah temu bual yang dilakukan penyelidik dengan

menggunakan telefon. Temubual menggunakan telefon ini mungkin murah dan senang tetapi

penyelidik tidak dapat bertemu dengan responden dan kemungkinan akan berlakunya

penyamaran dan salah dengar maklumat. Kaedah kedua yang digunakan ialah kaedah kerja

lapangan. Dalam teknik ini, data dan maklumat hanya diperolehi dengan cara temu bual yang

dibuat berkaitan dengan apa yang ingin dikaji dan kemudiannya menjurus kepada topik yang

utama.

3.3 SAMPEL KAJIAN

Dalam kajian ini, kaedah persampelan yang digunakan ialah persampelan rawak mudah.

Menurut Sidek Mohd Noah (2002: 86) terdapat empat kaedah utama dalam membuat

persampelan iaitu persampelan rawak mudah, persampelan rawak berlapis, persampelan

berkelompok dan persampelan sistematik. Kaedah persampelan ini dipilih mengikut kesesuaian

kajian. Oleh yang demikian, dalam kajian ini pengkaji memilih persampelan rawak mudah iaitu

sampel kajian daripada jumlah populasi. Kajian ini melibatkan seramai 15 orang responden iaitu

14 orang wanita dan seorang lelaki yang kesemuanya adalah pekerja di Syarikat Masri.

3.4 ALAT KAJIAN

Alat kajian yang telah digunakan dalam kajian ini ialah temu bual. Temu bual dilakukan

secara lisan kepada responden kajian. Dalam temu bual, antara soalan yang diajukan ialah

bagaimana tahap pengurusan sumber manusia dalam Industri Kecil dan Sederhana di Sekinchan

dilaksanakan, bagaimana tahap penggunaan teknologi dalam IKS di Sekinchan, cara pemasaran,

dan tahap pengurusan kewangan MH Enterprise di Sekinchan.

10

Berikut ialah temu bual bersama pengusaha MH Enterprise:

1. Bagaimana tahap pengurusan sumber manusia IKS MH Enterprise di Sekinchan setakat

ini?

MH Enterprise menerima pekerja sepenuh masa dan juga pekerja separuh masa. Gaji

pekerja dibayar mengikut hari dan bagi perkerja yang melakukan kerja lebih masa akan

mendapat gaji lebih mengikut jam. Setakat ini pekerja di MH Enterprise ialah seramai 40

orang. MH Enterprise juga menerima pelajar yang ingin melakukan latihan industri.

Waktu bekerja ialah dari jam 8 pagi hingga jam 6 petang. Para pekerja juga diberikan

latihan dan kursus.

2. Bagaimanakah tahap penggunaan teknologi MH Enterprise pada masa sekarang?

Untuk menghasilkan kuih Bahulu, kilang disediakan dengan beberapa buah mesin dan

oven untuk memudahkan kerja-kerja pengeluaran. Kilang mempunyai 4 buah oven dan 5

buah mesin pembancuh. Mesin-mesin pembancuh ini dapat menghasilkan beberapa ratus

bahulu dalam satu hari ditambah dengan oven pembakar yang besar yang boleh

memuatkan banyk kuih bahulu dalam satu-satu masa. Namun pemprosesan secara

manual masih dilakukan.

3. Bagaimanakah cara pemasaran produk MH Enterprise dilaksanakan?

Produk MH Enterprise dipasarkan secara borong dan juga runcit. MH Enterprise

memiliki beberapa cawangan di daerah selangor. MH Enterprise juga memiki kedai

runcit yang mana pembeli boleh datang ke premis jualan untuk mendapatkan produk

yang diperlukan. Selain itu, MH Enterprise juga membekalkan produk keluaran ke

beberapa buah pasaraya mengikut permintaan iaitu seperti pasaraya Giant, Mydin dan

TESCO. Untuk memperkenalkan produk MH Enterprise kepada orang luar, pelbagai

usaha dilakukan seperti mewujudkan blog di internet dan promosi melalui kerajaan

seperti FAMA, MOA dan juga Agromas.

11

4. Jelaskan serba sedikit mengenai pengurusan kewangan MH Enterprise.

Mendapat pinjaman daripada Agro bank RM50 ribu tanpa cagaran. Bank lain yang

digunakan untuk mendapatkan pinjaman ialah My Bank, Hong Leong Bank, dan juga

Public Bank. Pendapatan harian MH Enterprise dulu ialah sekitar RM2 hingga RM3 ribu

sehari, kini meningkat kepada RM5 hingga RM6 ribu sehari. Cukai kerajaan pada tahun

1990 ialah 10%, kini menurun kepada 8.5% setahun. Setakat ini, 99% objektif MH

Enterprise telah tercapai.

3.5 SAMPEL KAJIAN

Seramai seorang responden telah ditemu bual dalam kajian ini iaitu pengasas IKS Masri,

Tuan Haji Punari bin Salleh. Beliau merupakan responden utama dalam kajian ini dan temu bual

telah dilakukan secara terus dengan beliau. Temubual dengan Tuan Haji Punari telah diadakan

pada hari sabtu iaitu 19.03.2011 bertempat di kilang perusahaan beliau di Sekincan, Selangor

Darul Ehsan. Temubual diadakan selama satu jam iaitu sekitar pukul 10.00 am sehingga pukul

11.00am.

3.6 PROSES PENGUMPULAN DATA

Metod dalam cadangan penyelidikan atau laporan kajian merujuk kepada alat

pengumpulan data yang sesuai digunakan dalam kajian yang hendak dilakukan. Ia

menggambarkan bagaimana penyelidik mengumpul data. Terdapat beberapa kaedah yang

digunakan bagi mengumpul maklumat sesuatu kajian contohnya, secara temu bual, eksperimen,

pemerhatian, analisis rekod, simulasi atau juga yang menggunakan borang soal selidik.

Di dalam kajian IKS ini, kami telah menggunakan kaedah pengumpulan data daripada

sumber sekunder, iaitu maklumat yang kami perolehi daripada majalah-majalah, risalah-risalah

dan laman web yang berkaitan dengan industri pemprosesan kuih bahulu. Selain dari sumber

sekunder, kami juga turut memperolehi maklumat melalu sumber kedua iaitu melalui tinjauan

dan temu bual yang kami jalankan melalui kajian lapangan kami. Kami sendiri telah turun ke

kawasan kajian kami bagi mendapatkan maklumat yang sahih dan bagi meninjau sendiri aktiviti

perusahaan mengusahakan kuih bahulu ini.

12

Sewaktu melakukan kajian lapangan, kami telah mengambil kesempatan dengan

menemubual secara langsung bersama pengurus dan pengasas MHP Interprise tersebut. Kami

juga telah merekod percakapan dan mengambil beberapa keping gambar bagi menyokong lagi

akan dapatan kajian kami ini. Pengumpulan data yang kami dapat melalui proses ini akan

diterjemahkan kembali dalam bentuk laporan yang merangkumi kesemua soal selidik yang telah

kami jalankan.

3.7 PENGANALISISAN DATA

Pengkaji akan menganalisis maklumat-maklumat yang diperoleh daripada proses temu

bual. Sebelum dan selepas penyelidikan data dijalankan, analisis data dilakukan terhadap data

yang diperoleh dari data primer dan data sekunder. Bagi penganalisisan data primer, pengkaji

menggunakan instrumen-instrumen seperti kamera, buku catatan, dan komputer. Analisis data

yang digunakan dalam kajian ini ialah analisis data secara kualitatif daripada Model Spradley

iaitu Analisis Komponensial. Analisis ini dibuat melalui pemerhatian dan temu bual yang

dilakukan di MHP Enterprise Sekinchan. Data-data hasil daripada temu bual akan dianalisis

mengikut keperluan dan kehendak objektif kajian yang ingin dikaji. Pembina rantaian bukti logik

dan pertautan teori kajian. Data tersebut kemudiannya akan diterjemahkan melalui penulisan

deskriptif.

Penganalisisan data sekunder pula dilakukan oleh pengkaji melalui kajian literatur yang

dilakukan. Pengkaji hanya akan memilih maklumat yang berkaitan dengan skop kajian bagi

membantu penyelidikan yang dijalankan. Setelah maklumat tersebut diperoleh, pengkaji akan

melakukan pembacaan secara terperinci dan mendalam untuk mendapatkan maklumat yang

boleh membantu dalam memperkukuhkan hasil kajian.

13

BAB 4

DAPATAN KAJIAN

4.1 PENGENALAN

Sebuah kajian berkaitan dengan Industri Kecil dan Sederhana (IKS) telah dilakukan di

sebuah kilang pembuatan bahulu yang terletak di Parit 7, Sg. Leman, Sekinchan, Kuala Selangor.

Kajian ini telah diadakan pada 19 Mac 20011 bersamaan dengan hari Sabtu. Ketibaan kami kami

di Sekinchan adalah sekitar jam 10.30 pagi dan kehadiran rombongan kami sebanyak dua buah

bas amat dialu-alukan oleh pengurus MHP Enterprise iaitu Pn. Musleha Binti Zainuddin,

merangkap anak kepada pasangan Haji Punari @ Zainuddin Bin Salleh dan Hajah Mastura Binti

Senon. Kami telah diberi penerangan atau taklimat serba ringkas oleh Pn. Musleha berkenaan

dengan industri kuih bahulu yang telah diusahakan oleh kedua orang tuanya pada peringkat awal

di . Setelah selesai taklimat ringkas oleh beliau, kami telah dibawa masuk ke dalam kilang bagi

melihat sendiri pembuatan kuih bahulu yang diusahakan. Selain itu, kami juga turut dibawa

menjelajah kawasan kilang berkenaan yang menempatkan berbagai-bagai bahagian pembuatan

kuih-muih tradisional yang lain seperti kuih loyang, kuih bangkit, pembuatan jem nanas serta

bahagian pembungkusan kesemua jenis kuih yang ada dipasarkan oleh MHP Interprise.

Setelah selesai menjelajah hampir keseluruhan perusahaan milik Haji Punari, kami telah

berusaha mendapatkan beliau dan juga anaknya bagi bertanyakan serba sedikit soalan yang

berkaitan dengan perniagaan yang telah diusahakan bersama isterinya, Hajah Mastura. Beliau

yang telah mengusahakan pembuatan kuih tradisional tersebut secara kecil-kecilan di rumahnya

di Tanjung Karang. Berbekalkan modal sebanyak RM10 000, kini siapa sangka beliau telah

berjaya memperluaskan lagi produk pasarannya melebihi daripada kawasan sekitar Kuala

Selangor. Kini, perniagaan yang beliau dan isterinya usahakan suatu ketika dahulu telah beralih

tampuk pemerintahan kepada anak perempuannya yang merangkap pengurus MHP Interprise.

Semakin hari perniagaan ini mula berkembang apabila turut menerima tempahan bagi majlis-

majlis keraian terentu seperti majlis perkahwinan. Berikut adalah maklumat-maklumat penting

yang telah kami perolehi semasa temubual dijalankan.

14

4.2 SAIZ PERNIAGAAN

Bagi memulakan sesuatu perniagaan antara faktor yang perlu dipertimbangkan adalah

modal, lokasi, jenis dan saiz perniagaan, persaingan, undang-undang dan peraturan, sumber

bekalan dan sebagainya. Dalam aspek jenis dan saiz perniagaan, usahawan mesti menentukan

jenis dan saiz perniagaan yang hendak dijalankan. Jenis perniagaan hendaklah bersesuaian

dengan kebolehan, pengetahuan dan pengalamannya.  Saiz perniagaan hendaklah juga

bersesuaian dengan modal yang ada, kebolehan, pengalaman dan pengetahuan untuk mengawal

dan mengurus perniagaan itu. Saiz perniagaan yang kecil mudah dimulakan serta diurus.

Perniagaan secara besar-besaran memerlukan modal yang besar dan tidak begitu mudah

dikendalikan. 

4.2.1 JENIS PEMILIKAN

Perniagaan MHP Enterprise ini diasaskan oleh Tuan Haji Punari@Zainuddin Salleh yang

merupakan sebuah perniagaan yang berasaskan perniagaan perkongsian, perniagaan yang

dijalankan adalah pengeluaran makanan ringan dan kuih muih. Contoh-contoh produk yang

dijual ialah, kuah kacang, kuih bahulu, dodol, biskut Mazola, pelbagai jenis kerepek dan

sebagainya. Semua produk ini berjaya menarik perhatian masyarakat setempat dan juga

pelancong-pelancong datang membeli kerana terdapat pelbagai variasi dan pilihan.

Menurut Tuan Haji Punari, perniagaan ini diusahakan pada tahun 1992 dengan hasil

perkongsian dengan isterinya, iaitu Hajjah Mastura binti Senon. Pada hari ini, perniagaan ini

telah dikongsi bersama dengan anak beliau, iaitu Musleha binti Zainuddin. Cik Musleha telah

banyak membantu Tuan Haji Punari dalam perniagaan ini dan sekarang Cik Musleha telah

menjadi pengurus bagi perniagaan ini, beliau telah melakukan pelbagai pendekatan untuk

mempromosi produk keluarannya. Misalnya, mempromosi produk menerusi laman web

(BlogSpot). Jenama yang dikeluarkan oleh perniagaan MHP Enterprise ialah MASRI dan

Agromas. MASRI ialah nama singkatan Tuan Haji Punari dan Hajah Mastura. Manakala,

Angromas pula di bawah pemerhatian agensi FAMA.

15

Apabila perniagaan kian berkembang, keuntungan kian dirasai oleh beliau dan

sekeluarga, maka perusahaan mereka telah diperkembangkan daripada sebuah premis kecil

kepada sebuah premis yang lebih besar bagi meningkatkan dan menghasilkan lebih banyak

keluaran. Kini, perusahaan ini juga telah membuka beberapa cawangan di kawasan setempat,

antaranya ialah di Kuala Selangor dan dijangka akan membukanya lagi di Merong ataupun

Kampar. Pada masa ini, beliau telah mulai mengupah pekerja yang lebih ramai bagi memastikan

produktiviti perniagaannya dapat ditingkatkan. Walau bagaimanapun, ahli keluarganya tetap

membantunya dan sentiasa menyokongnya untuk memastikan kelancaran perniagaan.

4.2.2 PERMODALAN

Modal merupakan ciptaan manusia yang meliputi peralatan, jentera dan bahan mentah

yang digunakan dalam proses pengeluaran. Modal mudah dipindahkan dari satu tempat ke

tempat lain serta mudah ditambah dan dikurangkan. Pulangan kepada modal ialah bunga.

Menurut Tuan Haji Punari, beliau mula menceburi bidang perniagaan pada tahun 1986, iaitu

berniaga di Pasar Tani dengan jumlah modal RM 360. Pada tahun 1990, beliau telah membuka

syarikat yang menjadi pusat pengumpulan Industri Kecil dan Sederhana (IKS) di Sabak Bernam.

Berikutan itu, beliau mula berjinak-jinak untuk membuka perusahaan IKS ini pada tahun 1996

dengan modal RM 10.000.

Menurut Tuan Haji Punari, pinjaman daripada pelbagai pihak turut dilakukan untuk

membantu beliau mengembangkan lagi perusahaannya. Antaranya ialah Agro Bank, Public

Bank, Maybank, FAMA. Misalnya, pada tahun 2004, apabila beliau menghadapi masalah dalam

perniagaannya, Tuan Haji Punari telah melakukan pinjaman dengan Agro Bank dengan jumlah

RM 500,00 tanpa cagaran. Tambahan beliau, pada tahun 1990, cukai bank ialah 10% dan

keadaan ini telah membebankan para peniaga. Dengan itu, kerajaan telah menurunkan kepada

paras 3.5% bagi mengelakkan para peniaga IKS menghadapi masalah kewangan. Di samping itu,

Tuan Haji Punari turut mencagar rumah dan tanah beliau di Sungai Buloh dan kedainya di

Tanjung Karang.

16

Sehingga hari ini, jumlah jentera atau mesin di kilang beliau telah meningkat. Mesin

untuk menghasilkan produk telah bertambah bagi membolehkan hasil keluarannya dapat

dipertingkatkan bagi memenuhi kehendak semasa. Kini, perusahaan beliau mempunyai empat

ketuhar besar dan lima buah mesin pembancuh yang digunakan untuk menghasilkan kuih bahulu.

Tambahan itu, satu ruang masak telah disediakan untuk memudahkan proses memasak kuah

kacang dan kuih Ros. Selain itu, mesin-mesin untuk membungkus hasil keluaran juga terdapat di

sana bagi mempercepatkan proses pemasaran dan mengelakkan kuih muih cepat rosak.

4.2.3 JUMLAH PEKERJA

Setelah puluhan tahun bertungkus-lumus membina empayar perniagaan Masri ini,

bermula dengan beberapa orang pekerja, kini pemilik perniagaan IKS ini boleh berbangga

dengan memiliki 40 orang pekerja secara tetap dan sambilan. Terdapat 15-16 orang pekerja tetap

yang bekerja dengan perniagaan ini, dan selebihnya adalah pekerja sementara dan juga pelajar-

pelajar dari IPTA/IPTS yang menjalankan praktikal. Pekerja yang bekerja dengan Perniagaan

Masri ini terdiri daripada golongan wanita dan beberapa pekerja lelaki. Pekerja wanita

ditugaskan untuk membuat kerja-kerja seperti membuat kuih baulu, kerepek dan sebagainya.

Golongan wanita yang bekerja dengan Perniagaan Masri ini terdiri daripada golongan wanita

dari pelbagai peringkat umur. Kebanyakannya terdiri daripada golongan ibu dan remaja wanita

lepasan sekolah yang sedang menunggu keputusan peperiksaan seperti SPM dan STPM.

Golongan ibu yang bekerja dengan perniagaan Masri pula bekerja dengan Perniagaan Masri ini

adalah untuk menghilangkan rasa bosan duduk di rumah di samping dapat menambahkan

pendapatan bulanan untuk menampung kehidupan keluarga.

4.2.4 CAWANGAN.

Setakat ini Perniagaan Masri mempunyai tiga cawangan yang mana, masing-masing

mempunyai peranan dan fungsi yang berbeza. Cawangan utama berada di Lot 51 Parit 7, Sungai

Leman, 45400 Sekinchan, Selangor Darul Ehsan yang merupakan Pejabat Urusan dan Pusat

Jualan utama untuk Perniagaan Masri. Di cawangan inilah segala urusan jual beli dijalankan dan

tempat pelanggan membeli produk keluaran Masri ini. Selain itu, cawangan ini juga merupakan

tempat di mana kilang pemprosesan kuih baulu, kerepek, kuih loyang, baulu gulung dan

beberapa produk lain dijalankan. Di cawangan ini terdapat dua bangunan baru dan lama,

17

bangunan baru yang telah dibina membabitkan kos RM 1 juta ringgit dan bakal menggantikan

bangunan lama yang dibina atas tanah yang disewa daripada penduduk setempat. Bangunan lama

akan dikekalkan dan akan dijadikan sebagai pusat pemprosesan, manakala bangunan baru akan

dijadikan pusat jualan yang baru. Bangunan baru dilihat lebih luas dan selesa, di samping

mempunyai kemudahan infrastruktur yang lengkap jika hendak dibandingkan dengan pusat

jualan yang lama.

Cawangan MHP Enterprise yang seterusnya terletak di Bangunan PKPS Landscaping and

Services, Lot PT 4268, Parit 7, Sungai Leman, 45400 Sekinchan, Selangor Darul Ehsan.

Cawangan MHP Enterprise ini merupakan kilang pemprosesan Kuah Kacang dan Kuah Rojak,

produk tersebut dihasilkan di cawangan ini dan kemudiannya akan dihantar ke cawangan utama

untuk dipasarkan. Cawangan yang seterusnya terletak di Batu 2, Desa raya FAMA, 45000 Kuala

Selangor. FAMA (Federal Agricultural Marketing Authority) ialah sebuah agensi pemasaran

yang ditubuhkan di bawah Kementerian Pertanian & Industri Asas Tani Malaysia. FAMA telah

ditubuhkan pada 30 September 1965 bagi tujuan menyelia, menyelaras, mengawal selia dan

memajukan pemasaran keluaran pertanian Malaysia, termasuk pengimportan dan pengeksportan.

FAMA telah banyak membantu En Punari dalam mengembangkan perniagaan beliau. Menurut

En Punari, MHP Enterprise akan membuka satu lagi cawangan, sama ada di Merong atau

Kampar.

4.3 SUMBER BEKALAN BAHAN MENTAH

Bahan mentah merupakan salah satu elemen yang penting dalam pemprosesan produk IKS.

Tanpa bahan mentah akan menyebabkan proses pengeluaran produk tergendala dan seterusnya

membawa kerugian kepada pengusaha. Pengusaha-pengusaha IKS biasanya memperoleh bahan

mentah dari pelbagai pihak, seperti pemborong, peruncit, petani dan sebagainya. Dalam kajian

ini, kegiatan MHP Enterprise merupakan industri yang berasaskan sumber bahan mentah. Oleh

itu, sumber bekalan bahan mentah biasanya didapati di sekitar kawasan operasi. Dalam konteks

ini, bahan mentah yang diperlukan untuk membuat kerepek seperti ubi kayu biasanya diperoleh

dari petani-petani di sekitar Sekinchan.

18

Keadaan ini memudahkan pengusaha MHP Enterprise mendapat bekalan bahan mentah

dengan mudah dan menjimatkan kos pengangkutan. Di samping itu, sumber bahan mentah juga

diperoleh dari pemborong-pemborong di sekitar Sekinchan. Umpamanya pengusaha bagi

syarikat ini membeli bahan mentah iaitu tepung, gula, garam, telur dan sebagainya secara pukal

dari pihak pemborong. Hal ini demikian kerana pemborong dapat menawarkan harga yang lebih

rendah kepada pengusaha IKS. Sehubungan dengan itu, kos bahan mentah untuk pengeluaran

sesuatu produk dapat dijimatkan.

4.4 PROSES PASARAN

Proses pasaran bagi produk IKS ini dilakukan melalui promosi kerajaan seperti FAMA,

MOA dan dilakukan juga di internet dengan pengusaha menubuhkan Blog dan pembeli boleh

melakukan tempahan secara online. Agromas juga turut membantu pengusaha memasarkan

produk seperti dodol dan kuah kacang ke dalam pasaran-pasaran tempatan. Antara kedai dan

pasaraya yang menempah barangan makanan atau produk keluaran Masri Enterprise ialah

pasaraya Giant, Mydin, Tesco dan beberapa kedai runcit lain. Pengusaha juga memasarkan

produk-produk seperti kuah kacang/kuah pecal, kuah rojak,pelbagai jenis bahulu, pelbagai jenis

rempeyek,kuih ros, kuih bangkit dan pelbagai lagi di pasar-pasar tani sekitar Selangor Darul

Ehsan dan Kuala Lumpur. Waktu pasaran ialah sekitar 06.30am sehingga 11.30am. antara lokasi

pasar tani yang dipilih oleh pengusaha ialah Pasar Keramat Permai Ampang Selangor yang

beroperasi setiap hari rabu, Pasar tani Subang jaya Seksyen 13, Selangor yang beroperasi setiap

hari khamis, dan juga di Pasar Tani Segambut Luar, Kuala Lumpur yang beropersi pada hari

sabtu.

4.4.1 DIPASARKAN KE LUAR KAWASAN

Produk-produk IKS Masri ini turut dipasarkan ke Luar kawasan selain di Sekincan.

Antara lokasi yang dipilih untuk pemasaran produk keluaran Masri Enterprise ialah di sekitar

Sabak Bernam, Hulu Selangor, dan beberapa buah pasaraya disekitar Selangor dan Perak. Tuan

Haji Punari iaitu pengasas Masri Enterprise juga bercadang untuk membuka satu lagi cawangan

Masri Enterprise di sekitar Merong atau Kampar Perak. Untuk pasaran antarabangsa, setakat ini,

Masri Enterprise belum lagi berpeluang untuk memasarkan hasil keluarannya ke luar Malaysia.

19

4.4.2 PEMBELI DATANG KE PREMIS

Masri Enterprise mempunyai premisnya yang tersendiri yang terletak di Sekincan,

Selangor dan juga di cawangan Kuala Selangor yang terletak di Batu 2 Desaraya FAMA, Kuala

Selangor Darul Ehsan. Pembeli yang ingin membeli produk keluaran Masri Enterpise boleh

datang sendiri ke premis jualan yang berdekatan dan membeli secara terus dari kedai Masri

Enterprise.

4.4.3 CARA PROMOSI

Produk keluaran Masri Enterprise dipromosikan melalui bantuan kerajaan seperti promosi oleh

FAMA ,MOA dan Agromas. Selain itu, pengusaha juga menggunakan alternatif lain dengan

mempromosikan hasil keluaran di blog dan internet. Promosi yang dilakukan di internet

memudahkan pelangan membuat tempahan secara online dan memilih produk keluaran dengan

mudah tanpa perlu ke premis jualan. Blog ini ditubuhkan oleh Musleha Binti Zainuddin iaitu

pewaris Masri Enterprise bagi memudahkan dan meluaskan lagi pasaran produk yang disediakan

ke luar kawasan. Barang-barang akan dihantar berdasarkan permintaan pelanggan.

4.5 PROSES JUALAN HARIAN

Dari segi penjualan produk, syarikat MHP Enterprise menggunakan beberapa pendekatan

dalam proses jualan produk. Antaranya adalah jualan secara borong, jualan secara runcit dan

juga eksport produk melalui agensi yang terpilih. Proses jualan produk MPH Enterprise ini

dilakukan dengan beberapa cara bagi meluaskan pasaran selepas berkecimpung dalam dunia

perniagaan sekian lama.

4.5.1 JUALAN SECARA BORONG

Dalam proses penjualan produk secara borong, syarikat MHP Enterprise ini menggunakan

kaedah menjual produk mereka dengan cara borong kepada pasar raya seperti Giant, Mydin dan

juga Tecso. Produk-produk keluaran MHP Enterprise yang menggunakan jenama MASRI

banyak terdapat dalam pasar raya-pasar raya ini, seperti Bahulu Cermai, Bahulu gulung jem

Nenas dan sebagainya. Pendekatan jualan secara borong ini banyak memberi keuntungan kepada

Syarikat MHP Enterprise kerana sebahagian besar daripada pendapatan mereka berasal daripada

penjualan secara borong.

20

Selain daripada itu, jualan secara borong ini juga memberi keuntungan apabila tibanya

musim perayaan. Pada musim perayaan biasanya syarikat ini mendapat tempahan yang lebih

banyak berbanding hari-hari biasa. Dari segi pendapatan, pendapatan purata adalah lebih kurang

RM150,000 sehingga RM200,00 melalui jualan produk. Pada musim perayaan pula , pendapatan

meningkat dengan lebih tinggi akibat permintaan yang lebih banyak sehingga mencapai lebih

kurang Rm300, 000. Selain daripada menjadi pemborong kepada pasar raya seperti Giant,

syarikat ini juga turut membekalkan produk kepada peniaga-peniaga pasar tani. Mereka

membekalkan produk secara pukal kepada para peniaga seperti pasar tani di Seksyen 13, Subang

Jaya yang banyak menjual produk daripada MHP Enterprise.

4.5.2 JUALAN SECARA RUNCIT

Selain daripada menjual produk secara borong kepada pelanggan, syarikat ini juga turut

menjual barangan mereka secara runcit di kawasan kilang pemprosesan. Semasa tinjauan

dilakukan, terdapat banyak produk yang dijual secara runcit oleh syarikat ini di kilang

pemprosesan. Antaranya termasuklah, kerepek ubi masin, kerepek pedas kering, kerepak bawang

, kuah ros dan sebagainya. Bagi penjualan secara runcit, produk-produk ini dibungkus mengikut

sukatan kilogram dan dijual dengan harga yang berpatutan. Semua ini dapat dilihat dalam jadual

di bawah.

Produk Kilogram Harga

Kerepek Bawang 5 kg RM36.00

Jejari Bilis 4kg RM29.00

Jejari Udang 4kg RM29.00

Meruku 4kg RM29.00

K.Ubi Masin 3kg RM24.00

K.Ubi Pedas Kering 3kg RM27.00

K.Ubi Pedas Basah 3kg RM27.00

Kuih Tiram 4kg RM29.00

K.Keledek Ungu 2kg RM21.00

Mini Karipap 5kg RM60.00

K.Ubi Halus 5kg RM46.00

Emping Belinjo 1kg RM20.00

21

K.Kacang Dal 1kg RM18.00

Tempe 4kg RM57.00

Kesemua jualan ini memberikan keuntungan kepada peniaga kerana dengan adanya

jualan secara runcit ini membantu mereka menjana pendapatan yang lebih banyak. Biasanya

jualan secara runcit ini juga membantu peniaga kerana kawasan tersebut banyak menerima

kunjungan dan lawatan daripada orang luar, yang kebanyakan membeli produk runcit di tempat

tersebut.

4.5.3 JUALAN SECARA EKSPORT

Selain daripada memasarkan produk dalam negara, terdapat juga produk keluaran syarikat ini

yang dieksport ke negara lain melalui agensi seperti FAMA. Antara produk yang dieksport

adalah produk Kuah Kacang dan Kuah Rojak di bawah jenama AGROMAS. Dengan bantuan

FAMA, syarikat ini berjaya memasarkan keluaran dan menjual produk keluaran mereka ke

kawasan luar.

4.6 PENDAPAT PENGUSAHA

4.6.1 KEJAYAAN

Dalam mengusahakan perniagaan IKS ini, pengusaha telah mendapat

beberapa kejayaan besar dalam perniagaannya. Menurut pengusaha, 99

peratus daripada objektif yang telah dirancang oleh pengusaha berjaya

dijalankan dengan lancar walaupun terdapat beberapa halangan dan

cabaran dalam usaha memajukan perniagaan. Antara kejayaan yang dapat

dilihat mampu memberikan kebanggaan kepada pengusaha adalah

berkaitan dengan pemasaran, pembukaan cawangan, penambahan

pendapatan dan penambahan sumber tenaga. Dalam menguruskan

perniagaan, pemasaran memainkan peranan yang penting dalam

memasarkan sesuatu produk. Dalam kajian ini, pengusaha telah berjaya

membesarkan lagi perniagaan daripada perusahaan secara kecil-kecilan di

22

pasar tani kepada perusahaan yang lebih besar dengan penubuhan syarikat

yang menjadi pusat pengumpulan IKS.

Selain daripada itu, kejayaan yang mampu dibanggakan oleh

pengusaha adalah produk yang dikeluarkan mampu dipasarkan ke syarikat

yang besar seperti Giant, Mydin dan Tesco yang mana membantu dalam

proses peningkatan pemasaran. Penambahan pemasaran sekali gus telah

meningkatkan jumlah pendapatan harian daripada RM 2-3 ribu sehari kepada

5-6 ribu sehari kepada pengusaha.

4.6.2 MASALAH DAN CABARAN

Dalam apa jua perniagaan, tidak dapat dinafikan bahawa perniagaan kecil ataupun besar

akan mengalami beberapa masalah dan cabaran. Ini termasuklah dalam perniagaan Industri Kecil

dan Sederhana (IKS) di MHP Enterprise, Sekinchan ini. Dalam meniti kejayaan yang boleh

dibanggakan, industri ini turut menghadapi masalah dan cabaran. Menurut Tuan Haji Punari,

pada awal penubuhan IKS, beliau menghadapi masalah modal yang terhad. Disebabkan itu,

beliau hanya menggunakan RM 360 untuk memulakan perniagaan. Modal ini adalah bagi

membeli sebuah mesin pembancuh adunan baulu yang mula beroperasi di rumah beliau sendiri.

Setelah lebih kurang 10 tahun mengusahakan IKS dengan pendapatan yang mula meningkat,

perniagaan ini mengalami cabaran dari segi persaingan pula. Persaingan ini wujud di sekitar

industri itu ditubuhkan, di mana terdapat beberapa lagi industri-industri yang ditubuhkan. Bagi

mengatasi masalah ini, MHP Enterprise bertindak mengeluarkan produk-produk yang mengikut

cita rasa para pelanggan.

Selain itu, pengusaha industri baulu ini menghadapi masalah setiap kali apabila tibanya

musim perayaan terutamanya pada Hari Raya Aidilfitri pada setiap tahun. Ini kerana, pada

musim perayaan, industri tersebut akan menerima permintaan yang tinggi daripada para

pelanggan, ini bermakna mereka memerlukan bahan-bahan yang lebih banyak dalam

menghasilkannya. Namun, yang menjadi masalah kepada mereka ialah bekalan bahan mentah

untuk membuat produk-produk ini sering kali tidak mencukupi mengikut tempahan yang dibuat

mereka. Bahan-bahan ini adalah seperti tepung gandum, telur, dan lain-lain lagi. Tambahan pula,

23

bekalan yang sering kehabisan apabila hampir kepada musim perayaan turut menyukarkan

mereka.

Keadaan ini menyebabkan pengusaha tidak dapat memenuhi permintaan daripada

pelanggan sehingga menyebabkan ada pelanggan beralih ke industri yang lain. Jika keadaan ini

berterusan, Tuan Haji Punari bimbang ianya akan membantutkan pendapatan IKS yang

diusahakannya serta menyebabkan industri MHP Enterprise mengalami kerugian serta tidak

dapat setanding dengan industri-industri yang lain.

4.6.2.1 MODAL

Modal merupakan antara masalah yang paling utama yang dihadapi oleh pengusaha

indutri kecil. Masalah ini merupakan masalah umum yang dihadapi oleh negara-negara yang

sedang membangun seperti Malaysia. Kekurangan modal ini berlaku disebabkan oleh beberapa

faktor. Salah satunya ialah kekurangan tabung kewangan yang boleh dijadikan sebagai modal

dalam industri kecil yang berpunca daripada kekurangan kadar pulangan dan keuntungan.

Kesilapan pengusaha yang membenarkan pelanggan berhutang juga menyebabkan pengusaha

tidak mampu untuk membuat pusingan modal. Pemberian jualan secara kredit ini sudah tentu

akan mempengaruhi kedudukan tabungan dan modal pusingan mereka. Inilah yang berlaku

kepada Tuan Haji Punari kerana beliau telah membuat jualan secara kredit kepada pelanggannya

seperti Giant dan lain-lain lagi. Perjanjian yang dibuat untuk bayaran ‘bill to bill’ telah

tertunggak sehingga hampir 10 bil yang menelan sehingga ratusan ribu ringgit.

Fenomena seperti ini sudah tentu akan mengakibatkan modal dan wang tunai akan

berkurangan bagi mendapatkan bekalan bahan mentah, membayar upah pekerja, atau

menambahkan lagi jumlah pengeluaran barangan mereka. Ini menyebabkan pengusaha terpaksa

menunggu sehingga barangan yang dihasilkan terjual sebelum dapat membuat pesanan bagi

mendapatkan bahan-bahan mentah atau membayar upah pekerja. Industri Kecil Sederhana (IKS)

yang dijalankan oleh Syarikat Masri ini boleh digolongkan sebagai industri yang bersaiz

sederhana. Ini telah memberikan beberapa kelebihan berbanding dengan industri yang kecil

untuk mendapatkan pinjaman. Perusahaan yang dilakukan oleh Syarikat Masri mempunyai rekod

24

perniagaan yang baik dan mempunyai sistem pengurusan akaun yang lebih tersusun. Ini telah

membantu Syarikat Masri mengeluarkan butir-butir lengkap sebagaimana yang diperlukan oleh

pihak agensi kewangan untuk meluluskan sesuatu permohonan. Syarikat Masri telah mencagar

sebidang tanah dan sebuah rumah kedai ketika memohon pinjaman

4.6.2.2 TENAGA PEKERJA

Masalah kedua yang dihadapi oleh Syarikat Masri ialah kekurangan tenaga pekerja.

Masalah ini memberikan kesan yang besar kepada proses perkembangan IKS. Punca utama

berlakunya masalah ini adalah kerana IKS menghadapi dilema dari segi persaingan dalam

mendapatkan pelatih dan pekerja. Persaingan yang dihadapi bukan sahaja daripada firma-firma

besartetapi juga dengan sektor-sektor lain dalam bidang ekonomi seperti pembinaan, pertanian,

perkhidmatan dan sebagainya. Mereka lebih terdorong untuk melibatkan diri dalam sektor

pembinaan terutamanya golongan remaja kerana sektor ini menawarkan upah yang tinggi.

Golongan remaja juga lebih memilih untuk bekerja dengan syarikat-syarikat besar yang

menawarkan gaji dan faedah-faedah lain yang jauh lebih tinggi serta keadaan kerja yang lebih

baik. Kesukaran untuk menawarkan gaji yang lumayan serta keadaan tempat kerja yang

memuaskan menyebabkan IKS sukar untuk mendapatkan khidmat pekerja yang mahir. Ini juga

adalah berkaitan dengan masalah kekurangan modal dan wang tabungan. Tidak hairanlah,

terdapat sebilangan daripada pekerja dalam IKS yang terdiri daripada pekerja bawah umur yang

merupakan saudara mara kepada pengusaha. Jika orang luar yang bekerja pula, mereka adalah

daripada golongan orang-orang tua. Sukar untuk mencari pekerja daripada golongan remaja.

Masalah ini akan lebih terasa jika musim perayaan. Syarikat Masri tidak mampu untuk

memenuhi permintaan daripada pelanggan kerana kakurangan tenaga kerja, apabila tiba musim

perayaan, jumlah hasil jualan adalah dua kali ganda daripada jualan hari biasa. Ini menyebabkan

Syarikat Masri telah membenarkan pekerjanya untuk melakukan kerja lebih masa dan bayaran

yang dibuat adalah mengikut jumlah jam bekerja.

25

4.6.2.3 BAHAN MENTAH

Masalah yang ketiga ialah masalah untuk mendapatkan bahan mentah. Kesukaran untuk

mendapatkan bahan mentah telah menyebabkan meningkatnya kos pengeluaran. Hubung jalin

antara kekurangan bahan mentah dengan harga bahan mentah merupakan fenomena biasa dalam

ekonomi. Apabila sesuatu bahan mentah itu berkurangan atau susah untuk mendapatkannya,

maka harga bahan mentah itu akan meningkat. Terdapat tiga fenomena yang berlaku berkaitan

dengan masalah bahan mentah iaitu bahan mentah yang tidak mencukupi, bahan mentah tiada

dalam pasaran dan bahan mentah yang tidak dapat diperolehi secara terus apabila diperlukan.

Kekurangan bahan mentah ini berlaku kerana terdapat peningkatan dalam aktiviti ekonomi dan

kegiatan perindustrian di beberapa negara terutamanya di negara yang sedang membangun

seperti negara kita. Hal ini telah menyebabkan tahap permintaan bahan-bahan mentah yang

tertentu lebih tinggi daripada sumber penawaran yang sedia ada.

Ekoran daripada permintaan yang lebih tinggi daripada penawaran, masa yang diambil

bagi memenuhi permintaan semasa adalah panjang. Sebagai contoh, pada tahun 1970-an,

masalah kenaikan harga minyak telah memberikan kesan yang dalam kepada harga bahan

mentah. Ini menyebabkan harga bahan mentah meningkat dengan mendadak. Di negara kita

sering berlaku isu menyorok bahan mentah. Ini adalah bertujuan untuk mendapatkan keuntungan

yang tinggi pada masa atau musim yang tertentu. Hal ini jelas berlaku pada beberapa barangan

keperluan asas seperti gula, minyak masak, tepung, beras, gandum, dan sebagainya. Syarikat

Masri turut terlibat dalam masalah ini. Masalah untuk mendapatkan bahan mentah ini selalunya

berlaku ketika musim perayaan. Ini kerana, Syarikat Masri terpaksa bersaing dengan syarikat lain

bagi mendapatkan bekalan bahan mentah. Contoh bahan mentah ialah minyak masak, tepung

gandum dan gula. Terdapat juga pembekal yang menawarkan harga yang tinggi kepada Syarikat

Masri. Ini telah mendorong syarikat Masri untuk mencari lebih banyak pembekal terutamanya

yang menawarkan harga yang lebih rendah. Syarikat Masri juga memberikan deposit kepada

26

pembekal untuk mengelakkan pembekal tidak menghantar barangan kepada mereka. Pengalaman

pembekal tidak menghantarkan bahan mentah telah menyebabkan Syarikat Masri lebih berhati-

hati kepada pembekal.

4.6.3 HARAPAN

Harapan pengusaha agar perniagaan mereka akan berkembang lebih

maju ke hadapan dan dapat meningkatkan ekonomi negara dan membantu

penduduk tempatan. Selain daripada itu, pengusaha berharap akan

membuka beberapa cawangan di kawasan yang lain bagi memasarkan

produk kerepek mereka bagi meningkatkan lagi perniagaan di kawasan yang

lain. Pengusaha juga berharap agar pada suatu hari nanti, beliau akan dapat

mengambil alih kilang aiskrim Indah Sdn Bhd untuk memperkembangkan

empayar perniagaan mereka. Bagi memajukan perniagaan, pengusaha

berharap semua pihak seperti kerajaan, badan bukan kerajaan dan

masyarakat bekerjasama agar perniagaan berkonsepkan IKS di Malaysia kini

mendapat tempat dan setiap pengusaha berpeluang untuk

memperkembangkan perniagaan mereka.

4.6.4 PERANAN IKS DALAM MENINGKATKAN EKONOMI

Dalam membantu meningkatkan ekonomi negara, IKS juga mampu membantu asas

industri negara bagi mengelak pergantungan daripada sensitiviti ekonomi global. IKS perlu

dimajukan secara bersepadu dan menyeluruh terutama dalam perhubungan ekonomi jangka

masa. MHP Enterprise yang merupakan sebuah IKS di Sekinchan, Selangor juga mempunyai

beberapa sumbangan dalam meningkatkan ekonomi. Peranan IKS ini dilihat dapat membantu

memperbaiki kualiti hidup masyarakat. Penubuhan IKS tersebut telah meningkatkan kualiti

hidup pengasas bagi perniagaan tersebut, iaitu Tuan Haji Punari yang pada mulanya hanyalah

seorang peniaga pasar tani. Kewujudan IKS juga membantu kualiti hidup masyarakat penduduk

sekitarnya. Masyarakat yang melibatkan diri di dalam industri ini akan memperoleh pendapatan

yang boleh digunakan bagi menampung hidup mereka sehari-hari.

27

Dengan adanya industri-industri ini di negara kita, ia dapat membantu mengurangkan

keperluan import negara dan menjimatkan tukaran wang asing. Produk-produk atau barangan

yang dikeluarkan IKS mampu mengurangkan pergantungan negara daripada mengimport produk

dan barangan dari luar negara. Penghasilan barangan sendiri seperti ini bukan sahaja

mengurangkan keperluan import, malah boleh menjimatkan tukaran wang asing. Keadaan ini

juga akan mengurangkan kerugian ekonomi apabila pengaliran wang ke luar negara dapat

dikurangkan, serta menyebabkan pendapatan ekonomi Malaysia terus meningkat.

Selain itu juga, kegiatan industri kecil membantu meningkatkan jumlah tabungan kepada

ekonomi negara. IKS menjadi sumber utama kepada jumlah tabungan dan simpanan negara

apabila sejumlah besar modal dan sumber kewangan adalah daripada pemilik industri itu sendiri

serta merupakan pengurus kepada operasi industri kecil. Jika sumber modal dan kewangan

tersebut tidak digunakan dalam IKS, kemungkinan besar ia akan digunakan untuk keperluan lain.

Melalui pelaburan dalam IKS, ia boleh meningkatkan keseluruhan kadar simpanan penduduk di

dalam negara dan mengurangkan masalah kenaikan kadar inflasi. Berdasarkan sumbangan dan

peranan IKS ini, keupayaan industri kecil tidak harus dipandang rendah. Bagi meningkatkan lagi

keupayaan IKS, pelbagai bantuan dari kerajaan perlu disalurkan.

28

BAB 5

KESIMPULAN, KELEMAHAN, KEBAIKAN

5.0 RUMUSAN

Sesungguhnya memang benar IKS ini telah memberi peluang pekerjaan kepada penduduk

terutamanya yang berada di luar bandar. Ini dapat kita lihat apabila Haji Punari dan isterinya,

Hajah Mastura telah menggajikan beberapa orang penduduk di kampungnya bagi menjadi

pekerja di kilang pemprosesan kuih tradisional miliknya. Ini secara tidak langsung telah menjana

pendapatan bagi penduduk kampung tersebut dan melatih serba sedikit kemahiran yang perlu

dipraktikkan semasa bekerja. Penduduk kampung tersebut mempeolehi dan mempelajari

kemahiran baru dan khusus terutamanya dalam pemprosesan kuih bahulu dan kuih-muih

tradisional yang lain.

Industri Kecil dan Sederhana mempunyai pelbagai kekuatan, kelemahan, peluang dan

ancaman. Oleh sebab itu, pengusaha-pengusaha IKS perlu cekap menguruskan perniagaannya

untuk mendapatkan masa depan yang lebih cerah. Seseorang pengusaha IKS perlu mengetahui

kekuatan atau kebaikan yang terdapat dalam perniagaan yang mereka ingin usahakan nanti. Jika

mereka mengetahui kekuatan IKS ini, secara nyata nya mereka dapat menceburi peluang-peluang

yang terdapat dalam bidang ini. Terdapat pelbagai kebaikan yang boleh nikmati oleh pengusaha

IKS iaitu penawaran pembiayaan, geran, pinjaman dan insentif dan lain-lain lagi. Bantuan ini

dapat mendorong para pengusaha yang mengusahakan perniagaan IKS berasaskan pertanian,

perikanan, penternakan, pemprosesan makanan, dan sebagainya. Kelemahan IKS dalam pelbagai

29

faktor menjadi batu penghalang kemajuan IKS itu sendiri apabila kurangnya tumpuan diberikan

kepada pembangunan penyelidikan menyebabkan mereka sering ketinggalan dalam pelbagai

bidang. Seterusnya, IKS membuka banyak peluang perniagaan dalam pelbagai sektor kepada

usahawan-usahawan yang berminat. Peluang-peluang ini boleh didapati menerusi program-

program yang dianjurkan organisasi tempatan dan antarabangsa. Ancaman IKS adalah

persaingan yang wujud dalam pengusaha IKS yang lain. Ancaman persaingan ini dapat

dihapuskan jika barangan dan perkhidmatan yang dikeluarkan adalah berkualiti serta bermutu.

Berdasarkan peluang-peluang di atas, tidak dapat dinafikan bahawa IKS mempunyai

masa depan yang amat cerah di Malaysia terutamanya untuk mencapai Wawasan 2020. Hal ini

amat berkaitan dengan kepercayaan ramai bahawa semakin maju sesebuah negara, semakin besar

peranan dan sumbangan industri kecil. Namun begitu, terdapat kelemahan-kelemahan yang

ketara dalam operasi dan amalan pengurusan IKS di Malaysia. Sebahagian besar mereka masih

lagi mengamalkan teknik dan sistem pengeluaran yang kurang cekap. Mereka rata-rata masih

bergantung kepada sistem pengurusan tradisional dan tidak cekap. Sebagai contohnya, Haji

Punari masih lagi menggunakan jentera mesin yang tidak dapat mengeluarkan kapasiti dalam

jumlah skala yang besar. Penggunaan mesin yang ringkas tidak dapat menampung keperluan

permintaan yang semakin bertambah. Peruntukan stok dan modal yang tidak mencukupi juga

mampu menjejaskan lagi proses pengeluaran kuih-muih Haji Punari. Tahap menggunakan

teknologi moden dan canggih adalah terhad serta daya menghasilkan keluaran baru untuk

memenuhi keperluan semasa dan cita rasa pengguna adalah terbatas.

Walaupun pihak kerajaan telah menyediakan pelbagai bantuan dan kemudahan dalam

program pembangunan IKS, tetapi masih terdapat kelemahan-kelemahan yang ketara dan perlu

diperbaiki. Bagi tujuan itu, kerajaan telah menggunakan pendekatan yang berbeza bagi

meningkatkan pertumbuhan sektor IKS dan menyediakan pemangkin untuk pertumbuhan sektor

swasta. Bagi tempoh jangka pendek, ia meliputi pemakaian berasaskan hasil dalam memantau

dan menilai keberkesanan program pembangunan IKS, manakala jangka panjang tumpuan

adalah terhadap mewujudkan ekosistem perniagaan bagi mempromosi IKS dalam negara.

30

5.1 CADANGAN

Cadangan-cadangan yang sesuai untuk memajukan IKS ialah melalui penubuhan

Perbadanan Pembangunan IKS( SMIDEC). Perbadanan ini merupakan satu agensi kerajaan

utama yang bertanggungjawab menyelaras pembangunan IKS.  Selain menawarkan khidmat

nasihat berkaitan pembangunan industri, agensi ini menyediakan program latihan dan

pembangunan untuk orang ramai dan pengusaha IKS. SMIDEC telah ditubuhkan pada 1996

sebagai sebuah agensi kerajaan yang khusus untuk menggalakkan pembangunan IKS. SMIDEC

berusaha untuk meningkatkan kecekapan dan daya tahan Industri Kecil dan Sederhana (IKS)

supaya menjadi lebih kompetitif dalam suasana pasaran yang liberal. Perbadanan juga akan

menggalakkan IKS untuk menjadi sebahagian daripada industri penyokong ke arah

pembangunan industri negara serta menjadi pengeluar bertaraf dunia dan global. Peranan

SMIDEC perlu diperluaskan lagi untuk menyeragamkan dan membangunkan IKS yang terdapat

di seluruh Malaysia. Contohnya, dari segi pemberian geran dan pinjaman mudah, SMIDEC perlu

memperluaskan bantuannya supaya ramai pengusaha IKS dapat menceburkan diri dalam IKS

dan membantu menjana ekonomi negara.

Cadangan yang seterusnya adalah, mewujudkan dana khusus untuk membantu sumber

kewangan IKS. Dana yang khusus perlu diwujudkan supaya dapat menangani masalah-masalah

pengusaha IKS ketika kecemasan atau untuk tujuan lain. Contoh sumber dana IKS yang wujud

ialah Tabung Industri Bumiputera, Tabung Usahawan IKS, Skim Kredit Mikro dan sebagainya.

Ekoran daripada itu, Bank Negara telah menubuhkan Unit Khas Enterprise Kecil dan Sederhana

(EKS) yang bertujuan membantu perusahaan IKS yang berdaya maju untuk memperoleh

kemudahan pembiayaan. Melalui unit ini, Bank Negara berperanan sebagai pemberi dana utama

31

kepada IKS, manakala institusi kewangan dan dana khas lain menyediakan sumber alternatif

kepada para usahawan. Unit Khas EKS bertujuan membantu pengusaha IKS dengan

menyediakan maklumat tentang sumber-sumber kewangan yang ada, dan seterusnya

memudahkan proses permohonan pinjaman. Unit tersebut turut menyelesaikan masalah-masalah

yang dialami pengusaha IKS dengan memberi perlindungan kewangan dan khidmat nasihat

mengenai keperluan kewangan yang lain. Tidak dapat menafikan dana-dana seperti ini

membantu pengusaha IKS pada waktu kecemasan atau lain-lain.

Oleh sebab itu, sumber-sumber dana ini perlu ditambahkan lagi supaya dapat membiayai

pengusaha-pengusaha yang ingin maju. Cadangan yang berikutnya adalah, mewujudkan dan

memperluaskan program pembangunan vendor. Program Pembangunan Vendor (PPV) adalah

bertujuan untuk membangunkan Industri Kecil dan Sederhana (IKS) di Malaysia sebagai

pengilang dan pembekal komponen-komponen serta perkhidmatan kepada syarikat-syarikat

besar tempatan dan syarikat multinasional (MNCs). PPV juga berfungsi sebagai saluran

kerjasama dan penghubung antara IKS dengan syarikat-syarikat besar. MECD bertindak sebagai

agensi pelaksana dan pemudah cara penyertaan IKS vendor dalam industri dan untuk mengenal

pasti syarikat anchor. Syarikat anchor pula bertanggungjawab menyediakan peluang pasaran dan

memberi bimbingan teknikal kepada syarikat vendor. Pihak bank atau institusi kewangan

berperanan sebagai pemberi khidmat nasihat dan kemudahan kewangan. Sebagai pendorong

yang utama dalam membangunkan IKS usaha-usaha yang diamalkan oleh program

pembangunan vendor perlu diperluaskan lagi untuk melahirkan ramai usahawan IKS.

Cadangan yang seterusnya ialah, mengembangkan penyelidikan dan pembangunan

(R&D) dalam meningkatkan produk keluaran IKS. Pelaksanaan penyelidikan dan pembangunan

(R&D) bagi produk dan pemasaran akan membantu melahirkan usahawan yang kreatif dan

berinovasi selaras dengan hasrat kerajaan untuk meningkatkan budaya inovasi melalui

penyelidikan dan pembangunan sains dan teknologi. Sehubungan dengan itu program ini dengan

fokus utama menyediakan kemudahan bantuan kewangan kepada usahawan IKS bagi kerja-kerja

R&D dan penyelidikan pemasaran. Terdapat enam sektor pilihan yang akan diberi tumpuan

dalam proses penyelidikan dan pembangunan iaitu sektor teknologi komunikasi dan maklumat,

sektor marin, sektor berasaskan kayu, sektor makanan dan lain-lain lagi. Jika pengusaha-

pengusaha IKS melibatkan diri dalam penyelidikan dan pembangunan (R&D) bagi produk dan

32

pemasaran, sudah tentunya mereka dapat hasilkan keluaran yang bermutu dan mendapat

keuntungan yang tinggi.

Cadangan yang akhirnya ialah pengusaha IKS tidak semestinya terlalu bergantung kepada

kerajaan. Pengusaha-pengusaha IKS perlu cuba berdikari dalam meluaskan perniagaan. Tidak

dapat menafikan modal amat diperlukan dalam mana-mana permulaan perniagaan. Bantuan yang

diperoleh daripada kerajaan itu perlu diusahakan dengan sebaiknya, untuk lebih memperluaskan

perniagaannya. kerajaan menyediakan pelbagai program latihan dan pembangunan kepada

usahawan dan pelabur yang cenderung mengusahakan aktiviti IKS. Majlis Amanah Rakyat

(MARA) merupakan agensi kerajaan yang ditubuhkan untuk menggalakkan, membimbing dan

melatih penduduk Bumiputera, khususnya di luar bandar, supaya menyertai kegiatan

perdagangan dan perusahaan. Program yang ditawarkan ialah latihan keusahawanan, skim

latihan perintisan, dan program promosi pemasaran. Melalui agensi-agensi kerajaan, IKS

berdaya maju dan menyumbang kepada pembangunan negara. Pengusaha-pengusaha IKS perlu

memanfaatkan bantuan-bantuan kerajaan dan berusaha berdikari untuk mencapai motif

seterusnya.

33

BIBLIOGRAFI

Jaafar Muhammad, (1993). Pengurusan perniagaan : Konsep, Strategi dan Operasi. Malaysia:

Mc Graw Hill (M) Sdn. Bhd.

Mohd Asri bin Hj Abdullah (1997). Pembangunan perindustrian di Malaysia- Perkembangan

dan permasalahan, Fajar Bakti.

Rafidah, A. (1996, Januari 18). Ucapan perasmian SMI Showcase ‘96. PWTC, Kuala Lumpur,

Malaysia.

34