BUKU PANDUAN PRS KEBANGSAAN

8/7/2019 BUKU PANDUAN PRS KEBANGSAAN

1/92

BUKU PANDUANPENGURUSAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA

SEKOLAH RENDAH DAN MENENGAH MALAYSIA

Bantu Diri Supaya Berupaya MembantuOrang Lain

1
http://rds.yahoo.com/S=96062857/K=logo+Kementerian/v=2/SID=w/l=II/R=2/SS=i/OID=f8b3485f396ba0a6/SIG=1hv1gfu7a/EXP=1121397571/*-http%3A/images.search.yahoo.com/search/images/view?back=http%3A%2F%2Fimages.search.yahoo.com%2Fsearch%2Fimages%3Fp%3Dlogo%2BKementerian%26ei%3DUTF-8%26fr%3DFP-tab-img-t%26fl%3D0%26x%3Dwrt&h=89&w=112&imgcurl=www.moh.gov.my%2FPengurusan%2FLibrary%2Flogo%2520M%27sia.JPG&imgurl=www.moh.gov.my%2FPengurusan%2FLibrary%2Flogo%2520M%27sia.JPG&size=6.3kB&name=logo%20M%27sia.JPG&rcurl=http%3A%2F%2Fwww.moh.gov.my%2FPengurusan%2FLibrary%2FcirKSU.htm&rurl=http%3A%2F%2Fwww.moh.gov.my%2FPengurusan%2FLibrary%2FcirKSU.htm&p=logo+Kementerian&type=jpeg&no=2&tt=21&ei=UTF-8


2/92

Kata Alu aluanMenteri Pelajaran Malaysia.

Dalam masa kita giat meningkatkan prestasi pelajar dari segi akademik dan bukanakademik, kita harus sedar bahawa pelajar adalah golongan yang mempunyai kuasa

besar dalam membentuk masa hadapan Negara ini. Oleh yang demikian, mereka perludididik dan dibimbing bukan sahaja dari segi intelek tetapi juga dari segi rohani,emosidan jasmani seperti yang diharapkan oleh Falsafah Pendidikan Kebangsaan, makaKementerian Pelajaran Malaysia sentiasa berusaha kearah ini melalui beberapa

program bimbingan yang terancang.

Proses pendidikan di sekolah rendah dan menengah bukan hanya tertumpu kepadakecemerlangan akademik tetapi juga ko-kurikulum yang mampu mencungkil potensi

pelajar dan juga perkembangan sahsiah pelajar. Perkembangan kanak-kanak dan jugaremaja sering dipengaruhi oleh rakan sebaya.Disinilah letaknya keperluan remajasebagai pembimbing rakan sebaya yang mempunyai pengaruh positif terhadaprakannya.Menyedari hakikat ini, Kementerian Pelajaran Malaysia berusaha membantu

pelajar melalui Program Pembimbing Rakan Sebaya yang memberi pelbagaikemahiran melalui latihan yang melibatkan pelbagai peringkat umur agar merekadapat mempengaruhi rakan mereka kea rah yang diingini.

Buku Panduan Pengurusan Pembimbing Rakan Sebaya Sekolah-Sekolah MenengahMalaysia ini dihasilkan sebagai panduan guru-guru melaksanakan program ini dengan

berkesan melalui perancangan yang sistematik agar pelajar yang dilatih dapat menjadi

pemimpin yang dicontohi keperibadiannya. Saya berharap buku ini dapatmemudahkan pengurusan guru penasihat Pembimbing Rakan Sebaya supayakeberkesanan program dapat dinilai dengan lebih baik.

Saya mengucapkan terima kasih kepada Jawatankuasa Pembimbing Rakan Sebayasupaya keberkesanan program dapat dinilai dengan lebih baik.

Saya mengucapkan terima kasih kepada Jawatankuasa Penulisan Buku PanduanPengurusan Rakan Sebaya kerana telah menghasilkan buku ini.

2


3/92

Kata Alu aluanKetua Pengarah Pelajaran Malaysia

Kementerian Pelajaran Malaysia.

Bidang pendidikan adalah amat luas. Dengan kelulusan itu jugalah, kita mahumendidik pelajar-pelajar agar menjadi orang dewasa yang berguna kepada diri,masyarakat dan Negara. Pelajar harus diasuh dengan sifat pendidikan yangluas,supaya tercapai apa yang dirancangkan. Kementerian Pelajaran Malaysiasentiasa berusaha membantu guru-guru memberi pendidikan dan pelajaran kepada

pelajar. Ini bertujuan memastikan proses pendidikan itu berjalan lancar danmatlamatnya tercapai dengan berkesan.

Kelahiran buku panduan ini yang telah disusun dengan padat sebagai satu usahauntuk membantu Guru Bimbingan dan Kaunseling dan juga Guru Penasihat PRSuntuk memulakan perancangan program, seterusnya melaksanakan program-programyang telah dirancang. Apabila perancangan telah dijalankan dengan baik,maka kesanyang diharapkan juga sudah tentu akan membawa kesan yang positif. Diharapkandengan terhasilnya buku panduan ini, Pelbagai program peningkatan perkembangandiri dan disiplin pelajar di sekolah dapat dilaksanakan dengan kerjasama PembimbingRakan Sebaya sekaligus dapat meningkatkan prestasi akademik dan kokurikulum.Buku ini bukan sahaja amat berfaedah kepada guru yang dipertanggungjawabkanuntuk melaksanakan khidmat bimbingan ini malah dapat mengatasi ketandusandokumen penting dalam bidang ini.

Matlamat Program Pembimbing Rakan Sebaya iaitu membina budaya kasih mesradan saling membantu di kalangan pelajar itu sendiri menunjukkan nilai-nilai murniyang harus di contohi oleh generasi kini yang semakin ketandusan penghayatan nilai-nilai murni. Semoga para pelajar dapat menjadi insane yang penyayang dan

bertanggungjawab.

Saya turut merakamkan syabas dan setinggi-tinggi penghargaan kepada setiapanggota yang berusaha gigih untuk menghasilkan buku ini. Semoga kita memperolehkejayaan jua.

3


4/92

Kata Alu aluanPengarah Bahagian Sekolah

Kementerian Pelajaran Malaysia.

Pelbagai usaha dijalankan untuk mencapai Falsafah Pendidikan Kebangsaan bagimelahirkan pelajar yang berterampilan,termasuk usaha melatih pelajar untuk menjadi

pemimpin kepada diri mereka dan pelajar lain di sekolah yang sama, merupakan satulangkah yang sangat baik dan sememangnya digalakkan. Dengan usaha yangterancang ini,dijalankan oleh guru yang terlatih dalam bidang perkhidmatan

bimbingan dan kaunseling khususnya, keatas sebilangan pelajar yang berpotensimenjadi pemimpin, pelajar berkenaan akan dapat memajukan diri dan rakan-rakansekolah mereka yang lain. Ini sedikit sebanyak akan dapat menyumbangkan kepada

peningkatan tahap disiplin dan prestasi akademik serta bukan akademik pelajar tersebut. Melalui program pembing rakan sebaya ,diharap pihak sekolah akan dapatmenggalakkan budaya kasih mesra dan saling mengambil berat di kalangan pelajar,guru dan ibu-bapa.

Sehubungan itu, penerbitan buku panduan ini akan memudahkan guru penasihat PRSkhususnya melaksanakan program PRS di sekolah secara sistematik dan berkesan.Buku panduan ini yang memuatkan pelbagai maklumat pengurusan PRS dan disusunmengikut kesesuaian perlaksanaannya di peringkat sekolah rendah dan menengah.Saya berharap buku panduan ini akan digunakan sebaik-baiknya supaya khidmatPembimbing Rakan Sebaya akan dapat membantu mengurangkan masalah displin danmengurangkan gejala sosial yang semakin berleluasa dikalangan remaja kini.Dengan

bermatlamatkan membantu diri untuk berupaya membantu orang lain sudah pastimampu menjadikan PRS di sekolah sebagai golongan yang harus dicontohi dalammembimbing diri sendiri dan rakan sebaya.

Saya mengucapkan tahniah dan merakamkan setinggi-tinggi penghargaan kepada barisan kaunselor sekolah mengah negeri Selangor yang berusaha menyediakan bukuini.

Terima kasih.

4


5/92

Isi Kandungan

Kata Alu aluan Menteri Pelajaran Malaysia. Kata Alu aluan Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia

Kementerian Pelajaran Malaysia. Kata Alu aluan Pengarah Bahagian Sekolah

Kementerian Pelajaran Malaysia. Bahagian 1: Pengenalan

o Pengenalano Sejarah perkembangano Prinsip perkhidmatano Definisio Rasionalo Falsafaho Visio Misio Matlamato Objektif o Etikao Ikrar o Senarai tugas PRS

Bahagian 2:Pengurusann PRSo Carta aliran pengurusan PRSo Kertas cadangan penubuhan.o Pelan tindakan penubuhan.o Contoh Borang pemohonano Contoh Borang cadangan keahliano Contoh Borang tawarano Surat makluman keahliano Surat kebenaran ibu bapao Surat panggilan kursus.

Bahagian 3:o Carta aliran pentauliahan PRSo Kertas cadangan aturcara majlis pentauliahan PRS.o Contoh Sijil lulus peperiksaano Contoh sijil pentauliahan

Bahagian 5:Latihan lanjutan

Bahagian 6:Pemantauano Faedah pemantauano

Cara pemantauan

5


6/92

Bahagian 7:Projek PRS

Bahagian 8:Pengurusan boku log PRSo Contoh borang analisa bimbingan PRS mengikut bulan.o Contoh borang analisa bimbingan PRS mengikut tahuno Contoh borang rekod penghantaran buku log PRS mengikut bulan.o Contoh borang rekod penghantaran buku log PRS mengikut tahun.o Contoh buku log.

Bahagian 9:Jawatankuasa PRS

Bahagian 10:Rancangan tahunan PRS

Bahagian 11:Lagu PRS

Bahagian 12: Ujian Pra dan pos

Bahagian 13:Carta alirano Penubuhan PRS sekolaho Kursus / Latihan PRS

6


7/92

BUKU PANDUAN

PENGURUSAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYASEKOLAH-SEKOLAH MENENGAH MALAYSIA

BAHAGIAN 1: PENGENALAN

1.0. PENGENALAN

Program Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) telah diperkenalkan di sekolahmenengah Malaysia pada tahun 1988 setelah Institut Aminuddin Bakimenjalankan kursus kejurulatihan bagi kumpulan pertama. Sehingg tahun1992, tiga kumpulan jurulatih telah menghadiri kursus ini di InstitutAminuddin Baki.

2.0. SEJARAH PERKEMBANGAN

2.1. Projek perintis di empat buah sekolah iaitu SMK(P) Sri Aman PetalangJaya, SMK Aminuddinbaki ,Kuala Lumpur, SM Sains Selangor,Cheras Kuala Lumpur dan SMK (L) Bukit Bintang Petaling Jaya.Projek ini telah dijalankan berperingkat-peringkat, dari hujung bulanfebruari 1986 hingga bulan November 1986.

2.2. Laporan perkembangan latihan tersebut telah disampaikan kepadaPengarah Institut Pengurusan Pendidikan Negara (IPPN-IABsekarang). Dr. Yaacob bin Haji Mat Nong, dan Pengarah BahagianSekolah-Sekolah, Dato Haji Jumaat bin Dato Haji Mohd Nor yangtelah menyokong dan meminta supaya program ini diteruskan di

beberapa buah sekolah lagi.2.3. Rentetan laporan tersebut satu Seminar/Bengkel PRS diadakan pada 19

hingga 23 Januari 1987 yang dihadiri oleh Ketua Penolong PengarahHal Ehwal Murid dan Penyelia Bimbingan dan Kaunseling JabatanPelajaran Negeri, Guru-guru Bimbingan dan Kaunseling yang telahdikenalpasti oleh Kementerian serta Pensyarah Maktab Perguruan.Hasil dari seminar/bengkel satu draf modul latihan yang mengandungi

elemen-elemen konsep, falsafah, rasional dan objektif programPembimbing Rakan Sebaya telah dikeluarkan untuk dicuba diperingkatsekolah.

2.4. IPPN (IAB) telah menerima peruntukan dari pinjaman Bank Dunia ke8 untuk menjalankan kursus pendek tiga bulan yang releven untuk Kementerian Pelajaran. Salah satu daripada kursus yang dicadangkanialah Kursus Pengurusan dan Latihan untuk program PRS bagimenyedia dan melatih guru bimbingan dan kaunseling menjadi

jurulatih peringkat negeri.2.5. Pada 9 hingga 10 November 1987 satu mesyuarat menggubal

kurikulum kursus diadakan di IPPN (IAB) dengan disertai oleh

Pensyarah IAB, Pensyarah UKM, UPM dan USM, Pengetua sekolah,

7


8/92


9/92

Pembimbing Rakan Sebaya ialah seorang pelajar yang telah dilatih dalam bidang kemahiran asas komunikasi dan kaunseling. Ia berfungsi sebagaiseorang kawan yang berkesan kepada rakan sebaya, terutama kepada merekayang memerlukan pertolongan. PRS tidak bertugas untuk memberi nasihat danmenyelesaikan masalah rakan-rakan tetapi ia menjadi seorang pendengar yang

peka kepada perasaan orang lain, berminat dan mengambil berat serta relaserta rela memberi khidmat dalam sistem sekolah.

5.0. RASIONAL

Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling telah lama bertapak dalam system pelajaran kita. Walaupun perkhidmatan ini masih mempunyai ruanag yangluas untuk diperbaiki, khidmat pelajar membantu pelajar merupakan satukhidmat sokongan yang penting untuk mengisi ruang tersebut. Oleh sebab

pelajar adalah lebih mudah ditemui dan dijangka lebih memahami curahan perasaan rakan, maka mereka lebih mudah dirapati. Golongan pelajar yangterlatih dalam kemahiran asas menolong sangat penting untuk meningkatkan

perkhidmatan bimbingan dan kaunseling di sekolah.

5.1. Guru bimbingan dan kaunseling belum mencukupi untuk menampungkeperluan khidmat yang makin bertambah.

5.2. Bertambah masalah salahlaku dikalangan pelajar. Pelajar memerlukan bimbingan dan perhatian. PRS sebagai khidmat sokongan.

5.3. Belum lagi menjelajah dan menggunakan pengaruh rakan sebayasecara sistematik untuk membimbing rakan-rakan kearah perlakuan

positif.5.4. Membantu khidmat bimbingan dan kaunseling dalam menyediakan

saluran untuk mencurahkan perasaan, dan perkara lain yang tidak dinyatakan kepada orang dewasa.

6.0. FALSAFAH

BANTU DIRI SUPAYA BERUPAYA MEMBANTU ORANG LAIN

PRS harus dilengkapi dengan ilmu pengetahuan, perlakuan, perhubungan,kemahiran, kreativiti dan keimanan.

7.0. VISI

Sistem pengurusan perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya yang cemerlangdan berkualiti.

8.0. MISI

Membentuk dan melahirkan insan yang seimbang dari aspek Jasmani, Emosi,Rohani, Intelek dan cemerlang berdasarkan falsafah dan etika PembimbingRakan Sebaya.

9


10/92

9.0. MATLAMAT

9.1. Membina budaya kasih mesra dan saling membantu dikalangan pelajar.

9.2. Membina pelajar yang yakin diri dan menghayati nilai-nilai murni

berasaskan kepada kepercayaan kepada Tuhan.9.3. Memupuk potensi/bakat kepemimpinan dan menjadi individu yang

peka, bertimbangrasa, rela,taat, menolong dan berupaya hidup selesadalam masyarakat majmuk.

9.4. Melalui pengaruh positif dan persepaduan dalam aktiviti lain, PRSdapat memainkan peranan membantu mengurangkan masalahsalahlaku dikalangan pelajar.

10.0. OBJEKTIF

10.1. Membina pasukan PRS yang terlatih untuk membantu rakan dari segiakademik, perlakuan, emosi dan peribadi.

10.2. Membina khidmat sokongan dalam perkhidmatan bimbingan dankaunseling untuk mengisi pertambahan tuntutan dalam perkhidmatanPRS.

10.3. Melatih pelajar dalam kemahiran asas yang membolehkan mereka berinteraksi secara berkesan dengan rakan dan individu lain.

10.4. Menubuhkan kumpulan pelajar yang terlatih dan boleh menggerakan program dan aktiviti perkhidmatan bimbingan dan kaunseling.

11.0. ETIKA PRS

PRS perlu patuh kepada etika berikut:

11.1. Amanah dan menyimpan rahsia.11.2. Menerima dan menghormati rakan dan orang lain.11.3. Tahu batasan dan keupayaan diri.11.4. Sentiasa berusaha meningkatakan diri dari pelbagai aspek.11.5. Melapor kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan Kaunseling tenteng

kes yang boleh merosakkan diri atau orang lain.11.6. Merujuk kes rumit kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan

Kaunseling.

11.7. Mematuhi peraturan sekolah dan norma masyarakat dan agama.

12.0 IKRAR PRS

Saya/Kami dengan ini berikrar menerima dan mematuhi serta mengamalkanteras-teras perkhidmatan semasa berkhidmat sebagai Pembimbing RakanSebaya (PRS ) sesi _____.

12.1. Menerima jawatan ini dan sanggup memikul tanggungjawab sertaamanah yang diberikan tanpa mengira tempat, masa, dan rakan

12.2. Berpegang teguh kepada etika Pembimbing Rakan Sebaya.

12.3. Berusaha menjadi pelajar contoh.

10


11/92

12.4. Berazam meningkatkan mutu akademik dan disiplin diri.12.5. Berkhidmat dengan penuh kemesraan dan kasih sayang.12.6. Sentiasa berusaha meningkatkan kualiti perkhidmatan PRS

13.0 SENARAI TUGAS PRS

13.1. Menjadi rakan yang peka kepada perasaan orang lain dan keadaansekeliling.

13.2. Sebagai khidmat sokongan, PRS membantu menggerakkan perkhidmatan bimbingan dan kaunseling di sekolah.

13.3. Sebagai salah satu sumber kepada rakan untuk mendapat bantuan.13.4. Sebagai penghubung kepada khidmat bimbingan dan kaunseling

seperti membuat rujukkan jika perlu.13.5. Sebagai peninjau rasa untuk membolehkan Kaunselor/Guru Bimbingan

dan Kaunseling menjalankan strategi intervensi jika perlu.13.6. Sebagai Role Model kepada pelajar lain.13.7. Menjadi fasilitator yang bersikap terbuka, yakin dan percaya diri,

Berasa selesa dan berimpati.13.8. Menerima rakan secara terbuka dan tanpa syarat.13.9. Mendengar, menjelas dan membantu rakan melihat beberapa alternatif

sebelum membuat keputusan.13.10. Memberi sokongan dan galakkan untuk rakan mengambil langkah

positif.13.11. Mematuhi etika kerahsiaan.13.12. Menyedari bahawa buka semua masalah boleh diatasi.13.13. Berbincang dan membantu rakan yang menghadapi masalah

biasa/normal.13.14. Memimpin rakan melihat masalah dengan objektif dan

Mengalakkannya mencari penyelesaian sendiri supaya ia belajar melalui pengalamannya.

13.15. Menjalankan program membantu sambil mempengaruhi rakan lainsupaya melibatkan diri.

13.16. Mengutamakan kesejahteraan diri dan memahami batasan diri untuk Membantu.

11


12/92

BAHAGIAN 2: PENGURUSAN

3.0 Pengurusan Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) Sekolah-sekolah Malaysia

3.1 Carta Airan Pengurusan PRS

Kajian Tindakan

Penyediaan Kertas Cadangan Penubuhan

Perbincangan dengan Pengetua

Taklimat kepada semua guru

Hebahan/Publisiti/Iklan

Borang Permohonan Keahlian& Borang Cadangan

Proses Borang Permohonan

Temuduga

Surat Tawaran/Surat Makluman kepada ibu Bapa

Surat Panggilan Kursus

12


13/92

3.2 Kertas Cadangan Penubuhan PRS

1.0 Pendahuluan

Keperluan PRS di sekolah berlandaskan latar belakang

masalah di sekolah/

Rasional Penubuhan.

1.1 Matlamat Penubuhan PRS

1.2 Objektif

1.3 Sasaran

1.4 Tempoh

1.5 Ahli Jawatankuasa

1.6 Proses:

1.6.1 Pelan Tindakan Penubuhan PRS

(Rujuk Lampiran 1)

1.7 Penutup

1.8 Lampiran

1.0 Contoh Borang

1.1 Borang Permohonan

1.2 Borang Cadangan2.0 Surat

2.1 Surat Panggilan Temuduga

2.2 Surat Tawaran

2.3 Surat makluman kepada Ibu/Bapa/Guru

Tingkatan

2.4 Surat Persetujuan Ibu/Bapa/Penjaga

2.5 Surat Panggilan Kursus Asas PRS

13


14/92

2.6 Surat Kebenaran Ibu Bapa/Penjaga -

(rujuk surat kebenaran ibu bapa/penjaga di

sekolah masing-

masing)

14


15/92

LAMPIRAN

1

1.6.1Pelan Tindakan Penubuhan PRS

Bi

l.

Perkara Jan Feb Mac Apri

l

Mei Jun Julai Ogo

s

Sep

t

Okt Catatan

1. Publisiti / Taklimat Guru

2. Keluarkan borang Permohonan & borangcadangan.

3. Proses Borang Permohonan

4. Temuduga

5. Surat makluman kepada ibu bapa/guru

tingkatan/surat tawaran kepada pelajar6. Surat Panggilan Kursus

7. Kursus Asas PRS

8. PRAKTIKAL / Percubaan/Ujian

(Lisan&Bertulis)

9. Kursus Lanjutan

10

.

Perlantikan Rasmi

11

.

Calon-calon PRS yang gagal kursus perlu

ulang tahap 7 (Kursus Asas ) dan

seterusnya

15


16/92

Borang PRS 1.1

Unit Bimbingan dan KaunselingSMK / SK ___________________ Telefon/ Fax :

BORANG PERMOHONAN KEAHLIANPEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS)

Nama :.. Ting. :

Jantina : .. Kaum:

No. K/P : . No. S.B :

Tatikh Lahir: . Tempat Lahir:

Alamat :

Sebab anda berminat untuk menjadi PRS :

.potong di sini

BOR

ANG PRS 1.2Unit Bimbingan dan KaunselingSMK/SK .............................................................

Ruj. Kami : Bil. ( 07 ) dlm. SMK ./02/02/006 Tarikh : ______

JAWAPAN PANGGILAN TEMUDUGA PRS

Sukacita dimaklumkan bahawa saudara/saudari dijemput untuk menghadiritemuduga seperti ketetapan berikut :

Tarikh : Tempat : .

Masa : .

Sekian, terima kasih.

BERKHIDMAT UNTUK NEGARA

16


17/92

Saya Yang Menjalankan Tugas,

( )Kaunselor/Guru BimbinganSMK /.SK

Borang PRS 2.1Unit Bimbingan dan KaunselingSMK / SK ___________________ Telefon/ Fax :

BORANG CADANGAN KEAHLIAN

PEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS)Pengetua,SMK / SK ___________________ (U.P. Penasihat UBK)

Tuan/Puan,

Cadangan Calon Pembimbing Rakan Sebaya (PRS)

Berikut dikemukakan calon-calon PRS Tahun _______________

Ciri ciri calon PRS :

1 .Suka menolong 2. Bertanggungjawab 3. Peramah & mudah

mesra

4. Boleh dipercayai 5. Mudah diterima oleh rakan sebaya


Tanda tangan

. Tarikh :

Guru Kelas / Guru tingkatan

potong di sini

Borang PRS 1.2Unit Bimbingan dan KaunselingSMK/SK

Ruj. Kami : Bil. ( ) dlm. SMK BBST/02/02/006

Tarikh : __________________

JAWAPAN PANGGILAN TEMUDUGA PRS

Bil. Nama Jant.

Ting.

No.KP

* KriteriaPencalonan

17


18/92

Sukacita dimaklumkan bahawa saudara/saudari dijemput untuk menghadiri temudugaseperti ketetapan berikut :

Tarikh : Tempat : .

Masa : .Sekian, terima kasih.


( )Kaunselor/Guru Bimbingan

Borang PRS 2.2


BORANG TAWARAN KEAHLIANPEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS)

Ruj. Kami : Bil. ( ) dlm. SMK BBST/02/02/006 Tarikh : __________________________

Kepada:

Ting.

Saudara /Saudari,

TAWARAN MENJADI PEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS) TAHUN

Sukacita dimaklumkan bahawa saudara/saudari telah terpilih sebagaiPembimbing Rakan Sebaya (PRS) Tahun . di sekolah ini.

2. Diharap saudara/saudari dapat memberi momitmen danperkhidmatan yang cemerlang.

3. Saudara/saudari juga dikehendaki mengikuti Kursus Asas PRS yangakan dimaklumkan kemudian.


18


19/92


Saya Yang Menjalankan Tugas ,

( )Kaunselor Pelajar / Guru BimbinganSMK /.SK

Borang PRS 2.3


SURAT MAKLUMAN KEAHLIAN KEPADA IBU/BAPAPEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS)

Ruj. Kami : Bil. ( ) dlm. SMK BBST/02/02/006 Tarikh :

Kepada:

Ibu Bapa/Penjaga/Guru Tingkatan

Tuan/Puan

MAKLUMAN TAWARAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS) TAHUN.Nama Pelajar : ____________________________________________No. K.P. : ______________________________Kelas/Ting. : ______________________________

Sukacita dimaklumkan bahawa anak/anak jagaan/pelajar tuan/puan telah dilantiksebagai Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) di sekolah ini. Syabas dan Tahniahdiucapkan.

2. Sehubungan dengan itu, pelajar tersebut dikehendaki mengikuti KursusAsas PRS dan dikehendaki lulus kursus-kursus yang akan diadakan dari masa kesemasa.

3. Sokongan dan komitmen daripada tuan/Puan amatlah diharapkan .

19


20/92





Borang PRS 2.4


SURAT JAWAPAN PENERIMAANPEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS)


..

(Nama ibu/bapa/penjaga)

Alamat : .

Kepada :

Pengetua,SMK / SK ___________________

(U.P. Penasihat UBK)

Tuan/Puan,

SURAT JAWAPAN TAWARAN KEAHLIAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA

(PRS) TAHUN .

20


21/92

Bahawasanya saya, .. Bersetuju /Tidak

Bersetuju anak/jagaan saya yang bernama

.. tingkatan/kelas

.. menjadi Ahli Pembimbing Rakan Sebaya (PRS)tahun


Saya Yang Benar,

( )Nama Ibu/Bapa/Penjaga

Borang PRS 2.5


SURAT PANGGILAN KURSUS ASASPEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS)


Kepada:

Saudara / Saudari,

Nama : . Ting. :

Saudara / Saudari,

KURSUS ASAS PRS TAHUN ..

Adalah dimaklumkan bahawa saudara /saudari diminta menghadiri kursus di atasseperti ketetapan berikut :

21


22/92

Tarikh : Tempat : .

Masa : .

2. Sebarang kemusykilan, sila hubungi Kaunselor / Guru Bimbingan Sekolahanda di talian : .





BAHAGIAN 3 : PENGENDALIAN KURSUS / PRAKTIKAL.

4.1 Contoh Kertas Cadangan Penubuhan PRS

1.0 RASIONAL

Khidmat pelajar bantu pelajar merupakan satu khidmat sokongan yang penting dalam

Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling di sekolah. Oleh sebab pelajar adalah lebih mudah

ditemui dan dijangka lebih memahami curahan perasaan rakan, maka mereka lebih mudah

dirapati. Golongan pelajar yang terlatih dalam kemahiran asas menolong sangat penting

untuk menguatkan lagi Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling.

2.0 MATLAMAT

Membina satu kumpulan pelajar ( PRS ) yang mempunyai kemahiran asas untuk

membantu dan membimbing serta menjadi kumpulan rakan sebaya yang positif.

3.0 OBJEKTIF

22


23/92


24/92

7.3 Derma PIBG

7.4 Derma masyarakat

8.0 ANGGARAN PERBELANJAAN

Bagi tahun ini, kursus melatih kumpulan PRS adakan diadakan pada peringkat dalaman

sahaja iaitu dikendalikan oleh Guru Kaunseling dengan menjalankan aktiviti-aktiviti asas

dalam bidang Perkembangan Diri dan Kemahiran Asas Komunikasi. Oleh yang demikian,

hanya keperluan untuk membeli peralatan tulis sahaja yang diperlukan:

Kertas Sebak =10 x 50 sen = RM 5.00

Kad manila = 10 x 60 sen = RM 6.00

Kertas warna = 5 x 80 sen = RM 4.00

Pen Marker ( Merah, Hitam, Biru ) =6 x RM 2.50 = RM 15.00

Jumlah = RM 30.00

9.0 PEMILIHAN PEMBIMBING RAKAN SEBAYA ( PRS )

Pemilihan PRS sekolah dilakukan berdasarkan langkah-langkah berikut:

LANGKAH 1

Kaedah 1

Guru Kaunseling mengiklan di papan kenyataan tentang pemilihan PRS baru.

Masa yang diperuntukkan adalah dalam tempoh seminggu ( 7 hari ) dari tarikh

iklan.

Pelajar yang berminat diminta untuk mengisi borang permohonan yang boleh

didapati dari Unit Bimbingan dan Kaunseling.

Kaedah 2

Dengan mengedarkan soal selidik. Pelajar-pelajar diminta memilih dan

mencatatkan nama pelajar lain yang mereka merasa selesa untuk berbincang

tentang sebarang masalah / persoalan.

Kaedah 3

Guru memilih dan mengisi borang cadang nama pelajar yang dianggap sesuaidilantik sebagai PRS.

24


25/92


26/92

Rakan Sebaya sendiri akan belajar memahami dirinya sendiri. Ini yang dipanggil kesedaran-

kendiri (self-awareness).

Adakah anda masih berminat mengikuti latihan ini?

Ringkasnya Pembimbing Rakan Sebaya ( PRS ) ialah:

seorang yang mesra dan senang bergaul dan berupaya menolong orang lain.

mempunyai sifat menerima, sabar, mengambil berat, berminat, dan boleh

dipercayai.

mempunyai sikap yang positif terhadap kawan-kawan sebaya, sekolah, dan

juga orang dewasa.

Apa tanggungjawab Pembimbing Rakan Sebaya?

Menjadi pendengar yang faham kepada masalah kawan.

Membantu Guru Kaunseling di dalam aktiviti bimbingan dan kaunseling.

Membantu pelajar baru dalam masa orientasi.

Memimpin kumpulan perbincangan.

Membantu Guru Kaunseling di dalam kaunseling kelompok.

Menjadi tenaga pengajar kepada pelajar yang lemah di dalam satu-satu mata pelajaran.Menjadi sebagai contoh / model.

Merancang projek membantu pelajar-pelajar yang memerlukan pertolongan dari segi

moral dan material.

Menolong menjayakan kempen-kempen untuk faedah pelajar umumnya.

Masihkah anda berminat?

Jika masih berminat, isikan borang permohonan yang boleh didapati daripada Guru

Kaunseling di Bilik Kaunseling sama ada:

Anda sendiri berminat untuk memohon menjadi ahli PRS ; atau

Anda ingin mencadangkan nama rakan anda yang anda tahu dia berminat dan

berpotensi untuk menjadi ahli PRS.

Pemilihan akan dibuat sedikit masa lagi. Borang yang telah lengkap diisi hendaklah

dimasukkan ke dalam kotak berwarna merah yang diletakkan di pintu Bilik Bimbingan &

Kaunseling.

26


27/92

Disediakan oleh; Tarikh :

.

.( )

Guru Kaunseling / Guru Bimbingan

Contoh Borang Cadang Nama PRS

Saya ingin mencadangkan _________________________________________

UNIT BIMBINGAN DAN KAUNSELINGSEKOLAH MENENGAH KEBANGSAAN USJ 4 SUBANG JAYA,

JALAN USJ 4/3, 47600 SUBANG JAYA,

CADANGAN PESERTA

PEMBIMBING RAKAN SEBAYA ( PRS )

27


28/92

dari Tingkatan _________________________ menjadi peserta dalam projek Latihan

Pembimbing Rakan Sebaya Sekolah Menengah Kebangsaan USJ 4 Subang Jaya. Pelajar ini

saya dapati layak untuk menjadi seorang PRS kerana :

1. __________________________________________________________

2. __________________________________________________________

3. __________________________________________________________

4. __________________________________________________________

5. __________________________________________________________

Nama *Guru / Pelajar yang mencalonkan nama: Tarikh : ..

Tingkatan : .

* Potong yang tidak berkenaan

4.2 Lantikan Jawatankuasa

Jawatankuasa Induk

Penasihat : Pengetua / Guru Besar

Pengerusi : GPK HEM

Naib Pengerusi : Penyelia Petang

Setiausaha : Guru Kaunseling / Guru Bimbingan

Penolong Setiausaha : Guru Kaunseling / Guru Bimbingan

Bendahari : Bendahari PIBG

AJK : Penyelaras Tingkatan 1 5 / Penyelaras Darjah 4 6

Guru Disiplin

28


29/92

Guru Pendidikan Islam / Guru Pendidikan Moral

4.3 Mesyuarat JK Pelaksana Kursus

i) Berbincang dengan GPK HEM dan usul kertas cadangan.ii) Mendapatkan kelulusan

iii) Tetapkan tarikh mesyuarat dan tentukan agenda dan tempahan bilik mesyuarat

iv) Keluarkan surat panggilan mesyuarat

v) Menjalankan mesyuarat

vi) Menyediakan minit mesyuarat yang juga terkandung senarai tugas

Jawatankuasa

vii) Maklumkan rancangan tahunan kepada Jawatankuasa

4.4 Surat Jemputan Penceramah

- Surat yang dikeluarkan adalah ditandatangan oleh Pengetua / Guru Besar

29


30/92

CONTOH SUR

Ruj. Kami : Tarikh :

Pengetua

4.5 Mengendalikan Ujian Lisan / Bertulis

30


31/92

PENGENDALIAN KURSUS/ LATIHAN/ PRAKTIKAL

4.2 Lantikan Jawatankuasa Pelaksana Kursus

Contoh :

Penasihat : Pengetua/ Guru Besar Pengerusi : Penolong Kanan Hal Ehwal MuridNaib Pengerusi: Penyelia PetangSetiausaha : Guru Kaunseling SM / Guru Bimbingan SR/

Guru Penasihat PRSNaib Setiausaha: Guru Kaunseling/ Guru BimbinganBendahari : Bendahari PIBGAJK : i) Penyelaras Tingkatan 1-5

ii) Guru disipliniii) Guru Agama / Pendidikan Moral

4.3 Carta Aliran Mesyuarat Jawatankuasa Pelaksana Kursus

Contoh :

Berbincang dengan PK HEM(Usulkan kertas cadangan)

Dapatkan kelulusan

Tetapkan tarikh mesyuarat,Tentukan agenda, tempahan bilik mesyuarat

Keluarkan surat panggilan mesyuarat

Mesyuarat dijalankan# Rujuk contoh minit mesyuarat, senarai tugas J/K,Rancangan Tahunan PRS.

4.4 Surat Jemputan kepada kepada penceramah

4.4.1 Surat Pelepasan/ Jemputan Penceramah mesti ditandatangani oleh tanda tangani.4.4.2 Surat jemputan kepada penceramah perlu melalui dan salinan PPD4.4.3 Setiap surat mesti Salinan Kepada ( s.k) ke PPD. (Ketua Sektor Pengurusan &

Pembangunan Manusia).

4.5 Mengendalikan Ujian Lisan / Bertulis

Contoh-contoh soalan Ujian Lisan dan Bertulis

31


32/92

UJIAN LISAN

1. Nama, Tempat tinggal, kampong, Anak yang ke berapa, Ibu bapa/penjaga, cita-cita,hobi, isu-isu semasa dan lain-lain.

2. Bagaimana anda boleh menjadikan unit bimbingan dan kaunseling lebih diminati di

kalangan pelajar ?3. Dari mana anda mendapatkan maklumat tentang PRS.4. Kenapa anda berminat untuk menjadi PRS?5. Apakah maksud PRS?6. Bagaimana anda menghabiskan masa lapang anda?7. Apakah peranan anda yang boleh anda mainkan sebagai PRS yang berjaya?8. Apakah kekuatan/ kelemahan yang ada pada diri anda untuk menjadi seorang PRS?9. Pada pendapat anda, apakah masalah-masalah yang sering dihadapi oleh para

pelajar di sekolah ini?10. Bagaimana cara yang boleh menjadikan seseorang pelajar itu sebagai PRS yang

berkesan?11. Adakah pernah anda menolong rakan anda dalam menyelesaikan masalah?

12. Apakah program / aktiviti unit bimbingan dan kaunseling yang telah anda ikuti disekolah ini?

13. Apakah pandangan anda mengenai unit bimbingan dan kaunseling?14. Pada pandangan anda, apakah personality , kebolehan, kemahiran yang mesti ada

pada PRS?15. Jika anda ada masalah, mahukah anda berbincang dengan seseorang mengenai

masalah tersebut. Mengapa?16. Apakah harapan anda/ cadangan anda untuk meningkatkan keberkesanan unit

bimbingan dan kaunseling di sekolah?17. Berapakah jumlah guru Unit Bimbingan dan Kaunseling di sekolah ini?18. Apakah yang anda tahu tentang kaunseling/ komunikasi?19. Bagaimanakah cara anda mengendalikan sesebuah kes rakan anda yang kronik?20. Bagaimanakah cara anda memberi respon / tindakbalas terhadap cerita rakan anda?21. Apakah perasaan anda jika anda tidak terpilih sebagai PRS pada tahun ini?

UJIAN BERTULIS

32


33/92

Nama : Tingkatan : Tarikh :.

ARAHAN : Sila beri respon kepada satu jawapan sahaja, dengan membulatkan jawapan

yang anda pilih.

1. Komunikasi di antara manusia ialah

A. Cara kita berhubung dengan orang lainB. Cara kita menggunakan alat-alat pancainderaC. Cara kita menggunakan khidmat orang lainD. Cara kita berusaha mencari bantuan orang lain

2. Di bawah ialah sebab-sebab berlakunya masalah perhubungan di antara manusia,melainkan:

A. Tidak faham bahasaB. Sudah ada syak-prasangkaC. Maksud yang dihantar tidak jelasD. Persefahaman di antara satu dengan lain

3. Kaunseling bermaksud

A. Pertemuan bersemuka di antara Kaunselor dengan KlienB. Kaunselor beri nasihatC. Klien diberi pertolongan materialD. Menyelesaikan semua masalah

4. Satu cara meninggikan kepercayaan terhadap seseorang ialah

A. Pendedahan diri yang tinggiB. Beri pinjam duitC. Perhubungan yang berkesanD. Selalu berjumpa

5. Di dalam memberi kepercayaan kepada seseorang terdapat risiko:

A. Sama ada hubungan menjadi lebih baik atau buruk terpulang kepada kelakuanseseorang itu pada masa hadapan

B. Hubungan dengan seseorang akan bertambah eratC. Kepercayaan yang diberi akan menambahkan beban seseorangD. Hubungan dengan seseorang tidak akan berlanjutan.

6. Etika Kaunselor ialah seperti di bawah MELAINKAN:

A. Menyimpan rahsiaB. Memberi rujukan khidmat lain jika Kaunselor tidak upaya menolong

C. Menerangkan dengan jelas syarat-syarat menerima pertolonganD. Menganggap Klien bukan unik, mereka serupa sahaja

33


34/92

7. Di dalam perhubungan kaunseling, pekara yang pertama yang harus diusahakan olehKaunselor ialah:

A. Memberi pertolongan secepat mungkinB. Membina hubungan Kaunselor-Klien yang kukuhC. Mendapat beberapa banyak maklumat mengenai Klien

D. Memberi nasihat yang berguna

8. Kemahiran penting yang harus dipelajari oleh Kaunselor ialah:

A. Memberi nasihatB. Memberi maklumatC. Memberi perhatianD. Memberi panduan

9. Empati bererti:

A. Faham tentang perasaan dan emosi seseorang seolah-olah diri sendiri

mengalaminya.B. Berasa kasihan terhadap penderitaan seseorangC. Menghormati perasaan seseorang dengan tidak mencungkilD. Memberi pertolongan supaya seseorang itu tidak menderita lagi

10. Respon yang menunjukkan empati kepada ayat ini: Saya tidak tahu apa yang mestisaya buat. Setiap kali saya bericadangan ada saja yang tidak betul. Kalau macam inilebih baik saya berdiam diri

A. Kalau macam itu, memang baik awak berdiam diri.B. Mungkin awak cakap kasar dengan diaC. Awak rasa bosan dengan sikap diaD. Usaha awak untuk mengambil bahagian tidak dihargai, ini membuat awak marah

dan kecil hati.

11. Pendedahan Diri di dalam konteks kaunseling bererti:

A. Membuka mindaB. Mendedahkan rahsia orangC. Menceritakan hal peribadi yang sulit kerana percaya.D. Berkongsi perasaan

12. Di dalam memberi respon menunjukkan empati, perkara yang ditekankan ialah:

A. Kisah yang diceritakan oleh seseorangB. Perasaan seseorang apabila berlaku satu peristiwaC. Keinginan seseorang untuk berceritaD. Perkara-perkara yang ditinggalkan semasa bercerita

13. Memberi respon (maklumbalas) yang minimum adalah seperti di bawah:

A. HmmmmB. Ceritakanlah lagi, apa berlakuC. Tentu awak rasa marah pada sayaD. Oh, begitu rupanya

34


35/92

14. Kumpulan perkataan-perkataan di bawah menunjukkan perasaan seseorang,MELAINKAN:

A. Benci, marah, gundahB. Terlupa, terkenang, bersepahC. Gembira, senang, tenang

D. Kecewa, hampa, bangga

15. Maksud yang hendak disampaikan boleh diberi melalui, MELAINKAN

A. Gerak BadanB. Air MukaC. Pandangan MataD. Tanpa pertemuan

16. Satu daripada kenyataan di bawah menunjukkan soalan jenis terbuka:

A. Ini awak punya?

B. Bagaimana perasaan awak sekarang?C. Awakkah yang buat?D. Tahukah awak siapa yang melakukannya?

17. Matlamat kaunseling individu yang bermasalah ialah:

A. Menukar perlakuan kepada yang lebih diterimaB. Menerima masalahnyaC. Memberi pertolongan seberapa yang bolehD. Menggalakkan perlakuan yang sedia ada

18. Kaunseling individu ialah untuk:

A. Orang sakit jiwaB. Orang yang ada masalah biasaC. Orang gilaD. Orang yang dirasuk fikiran yang karut

19. Satu daripada cara memastikan seseorang kaunselor itu faham tentang apa yangdicadangkan oleh klien ialah

A. Mengesahkan (Checking)B. Cungkil

C. Berdiam diriD. Menerima

20. Satu daripada cara untuk menolong seseorang mengetahui tentang dirinya ialah:

A. Beri maklumbalas yang jujur B. Jangan ditegur C. Perhatikan sahajaD. Beritahu orang lain

35


36/92

UJIAN EMPATI(RESPON BERKESAN)

Nama : Tingkatan :

Tarikh :.

ARAHAN: Baca kenyataan di bawah. Cuba anda pilih satu jawapan sahaja denganmenandakan kepada respon yang anda fakir PALING sesuai untuk kenyataan-kenyataanberikut.

1. Kedua ibu bapa terutama ayah saya merasa kecewa dengan saya. Dia seringmembandingkan saya dengan kakak saya. Kenapa dia tidak menerima hakikatbahawa saya tidak dapat menandingi kakak saya?

A. Mungkin ayah anda berpendapat bahawa anda tidak benar-benar berusaha seperti

kakak anda.B. Telah menjadi kebiasaan bagi ibu bapa membandingkan anak-anak mereka.

Mungkin anda bersikap terlalu sensitive.C. Anda merasa marah dan kecil hati kerana ayah anda tidak menghargai diri anda?D. Apakah sebab-sebab kenapa ibu bapa anda tidak berpuas hati dengan anda?

2. Saya cuba ikut nasihat cikgu. Saya tidak mahu lagi berkawan dengan budak-budak jahat itu, tetapi mereka sentiasa mengganggu saya. Apa patut saya buat?

A. Jangan pedulikan mereka, buat tak tahu saja.B. Kenapa awak berkenalan dengan dia duluC. Awak rasa menyesal sekarang berkawan dengan dia dulu.D. Awak rasa bimbang dan takut setiap kali mereka menganggu awak. Awak rasa

diri awak terancam dan sekarang awak serba salah.

3. Saya tak dapat langsung menumpukan perhatian pada pelajaran. Fikiran sayamelayang setiap kali saya mula belajar, saya apa pun tak dapat saya kerjakan. Kalaubeginilah seterusnya, saya pasti gagal. Oh Tuhan, apa yang harus saya lakukan?Saya tak pernah gagal sebelum ini. Kedua ibu bapa menaruh penuh harapan kepadasaya.

A. Jangan bimbang. Kadang-kadang seseorang itu gagal. Saya pasti ibu bapa andaakan faham.

B. Saya rasa awak ini terlalu memberatkan harapan keluarga andaC. Oleh kerana penumpuan perhatian merupakan masalah anda, bolehkah andasebutkan perkara-perkara menganggu fikirkan anda sehingga menghalang kerja-kerja anda?

D. Rasa takut gagal buat pertama kalinya di dalam hidup dan tidak dapat memenuhiharapan ibu bapa amat merunsingkan anda.

4. Adik saya mahu mengaku saya ini kakak dia. Tiap-tiap kali dia cakap dengankawannya saya bukan kakak dia. Saya ingat dia benci saya

A. Awak rasa kecil hati adik awak menolak awak sebagai kakaknya. Dia buat awakrasa kekurangan pada diri awak.

B. Mengapa dia tidak mahu mengaku, kan ke awak kakak dia? Semua orang tahu.C. Agaknya dia iri hati dengan awak sebab awak cantik?D. Awak cakaplah dengan dia yang awak rasa kecil hati, bila dia kata begitu.

36


37/92

5. Kadang-kadang saya mahu berhenti sekolah. Saya tidak nampak faedahmempelajari semua ini yang kebanyakannya tidak berguna langsung apabila sayabekerja nanti.

A. Jangan lakukan sesuatu yang akan anda kesali kemudian kelak. Anda tidak akan

sedar pentingnya pelajaran sehingga anda mengharungi alam pekerjaanB. Kenapa anda mengatakan yang pelajaran tiada kaitan dengan pekerjaan andapada masa depan?

C. Mempelajari sesuatu yang kurang berkaitan dengan dunia pekerjaan benar-benar membosankan anda dan ini membuat anda ingin behenti sekolah

D. Saya faham sekolah menjemukan kerana saya pernah merasa begitu

6. Saya tahu saya gemuk. Itu sebab orang tak suka saya.

A. Lebih baik awak dietB. Biasanya orang gemuk memang orang tak suka

C. Awak rasa awak tak cantik sebab awak gemukD. Awak rasa sedih bila orang tak pedulikan awak. Awak rasa diketepikan kerana

awak gemuk.

7. Saya sedang memikirkan dengan serius untuk menarikdiri daripada pencalonansebagai ketua murid. Saya rasa ada pelajar lain yang lebih berkebolehan untukmenjalankan tugas itu

A. Anda tidak sepatutnya mengundur diri disaat akhir. Apa anggapan kawan-kawandan guru-guru anda nanti.

B. Bagi saya anda mempunyai kebolehan menyandang jawatan itu, lebih-lebih lagipada tahun lalu anda adalah nai ketua murid.

C. Adakah sesuatu kurang pada diri anda yang membuatkan anda merasa tidakdapat menjalankan tugas itu sebaik orang lain?

D. Anda ragui kebolehan anda memikul tanggungjawab sebagai ketua murid.

8. Macam mana nak belajar? Mak bapa saya sentiasa berkelahi. Macam mana sayanak tumpukan fikiran pada pelajaran?

A. Mengapa mak bapa awak selalu berkelahi?B. Awak pergilah belajar di perpustakaanC. Awak rasa curiga dan takut setiap kali mak bapa awak berkelahi. Ini membuatkan

awak runsing dan tak tenteramD. Awak tak boleh tumpukan fikiran pada pelajaran sebab emak bapa awak selaluberkelahi.

9. Saya tak tahan lagi dengan ibu bapa saya. Asyik nak ambil tahu hal saya saja.Kenapa tak boleh biarkan sahaja saya sendirian?. Kadang-kadang saya rasa lebihbaik mereka mati.

A. Anda tidak harus mengeluarkan kata-kata begitu terhadap ibu bapa anda. Sayapasti mereka kasihkan anda.

B. Anda rasa ibu bapa anda mengongkong hidup anda dan ini benar-benar membosankan anda.

C. Kemungkinan ibu bapa anda merasa anda masih memerlukan perhatian danperlindungan.

D. Bersabarlah. Saya faham perasaan anda. Saya pasti ibu bapa anda akan memberianda kebebasan yang lebih setelah anda dewasa.

37


38/92

10. Saya tak ada masa untuk belajar. Saya orang miskin dan terpaksa membantu emaksaya menjual kuih.

A. Awak rasa bertanggungjawab terhadap adik beradik awak.

B. Tanggungjawab yang awak pikul sangat berat & awak tak berani melepaskannyakerana takut bersalah.C. Saya kasihan melihat penderitaan awak. Boleh saya beri RM50 untuk menolong

awak.D. Adik-beradik awak yang lain tak boleh menolong awak?

LATIHAN KOMUNIKASI

ARAHAN: Tandakan satu respon yang anda fikirkan boleh menunjukkan anda mendengar dengan empati dan boleh menggalakkan rakan anda berkongsi maklumat tambahan

selanjutnya.

1. Ali beritahu saya, Cikgu hendak jumpa saya.

A. Ya, saya dengar awak tak boleh bergaul dengan orang lain di dalam kelasB. Oh ya, memang betul. Cakaplah apa yang telah berlaku antara awak dengan

kawan-kawan lain di dalam kelasC. Memang sudah lama saya hendak bercakap dengan awak. Bagaimana perasaan

awak tentang kawan-kawan awak di dalam kelas selama ini?D. Ya, saya cuma ingin menolong anda supaya berasa senang di dalam kelas. Boleh

kita bincang tentang apa yang berlaku di dalam kelas selama ini.E. Saya hendak dengar cerita awak tentang apa yang berlaku di dalam kelas.

2. Memang saya tak akan berjaya di dalam temuduga itu. Saya tahu saya akan gagalseperti dulu juga.

A. Tidak, Awak takkan gagal. Katakan pada diri awak, awak takkan gagalB. Hai, awak harus yakin pada diri sendiri, saya pasti awak berjayaC. Awak bertanyalah orang yang pernah pergi temuduga, mungkin mereka boleh

tolong awak untuk jadikan panduan.D. Awak bertanyalah orang yang pernah pergi temuduga, mungkin mereka boleh

tolong awak untuk jadikan panduan.E. Awak rasa, sebab awak pernah gagal masa lepas di dalam temuduga, kali ini pun

akan gagal juga.

3. Saya datang berjumpa awak kerana saya perlukan pertolongan. Apa patut sayabuat?

A. Nampaknya awak mahu saya beritahu awak apa yang harus awak lakukan.B. Perkara pertama pertama yang patut awak buat ialah mendapatkan seberapa

banyak maklumat. Sudah awak Tanya tentang biasiswa?C. Saya tak boleh menyelesaikan masalah awakD. Apa yang awak hendak buat?E. Saya tidak pasti. Boleh kita bincang lagi tentang perkara itu?

38


39/92

4. Kalaulah saya dengar cakap bapa saya, perkara ini tidak akan berlaku

A. Kita hidup dan kita belajar. Bukan buruk sangat membuat kesilapan.B. Menyesali perkara yang telah berlaku tiada gunaC. Memang susah. Cakaplah pada saya apa yang telah berlaku.D. Awak rasa takut sebab bapa awak selalu betul di dalam beberapa

perkara.Mungkin ada perkara lain yag dia betul.E. Saya tertanya-tanya apa yang awak telah usahakan untuk menolong diri awaksendiri.

Ingat! bila anda memberi respon, anda tidak mahu menjadi seperti hakim, penyiasat @seolah-olah tidak berminat. Memang sukar untuk kita menyampaikan rasa mesra danpenerimaan melalui kata-kata. Pendedahan diri yang sangat awal, tidak akanmenolong kerana perhatian ditumpukan pada diri sendiri. Cubalah sampaikanperasaan yang sedang dialami oleh Klien anda.

SELAMAT MENCUBA

4.6 Praktikal

CONTOH SOALAN-SOALAN LISAN:

1. Berikan definisi Pembimbing Rakan Sebaya ?

Jawapan :

Pembimbing Rakan Sebaya ialah seorang pelajar yang telah dilatih dalam bidang

kemahiran asas komunikasi dan kaunseling. Ia berfungsi sebagai seorang kawan yang

berkesan kepada rakan sebaya terutama mereka yang memerlukan pertolongan.

2. Apakah falsafah Pembimbing Rakan Sebaya?

Jawapan:

Bantu Diri Supaya Berupaya Membantu Orang Lain

3. Apakah visi Pembimbing Rakan Sebaya ?

Jawapan :

Sistem pengurusan perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya yang cemerlang dan

berkualiti.

4. Apakah misi Pembimbing Rakan Sebaya?

Jawapan:

Membentuk dan melahirkan insan yang seimbang dari aspek jasmani, emosi , rohani ,

intelek dan cemerlang berdasarkan etika Pembimbing Rakan Sebabya.

5. Senaraikan 5 daripada 7 etika PRS yang anda tahu?

Jawapan:

39


40/92

i: amanah dan menyimpan rahsia

ii: menerima dan menghormati rakan dan orang lain

iii : tahu batasan dan keupayaan diri

iv : sentiasa berusaha meningkatkan diri dari pelbagai aspek

v : melapor kepada kaunselor/ guru bimbingan dan kaunseling tentang kes yangboleh

merosakkan diri atau orang lain

vi : merujuk kes rumit kepada kaunselor / guru bimbingan dan kaunseling

vii : mematuhi peraturan sekolah dan norma masyarakat serta agama

6. Apakah matlamat utama PRS ?Jawapan :

i : membina budaya kasih-sayang , mesra dan saling membantu di kalangan pelajar

ii : membina pelajar yang yakin diri dan menghayati nilai-nilai diri berasaskan

kepercayaan kepada Tuhan

iii ;memupuk potensi / bakat kepemimpinan dan menjadi individu yang peka ,

bertimbang-rasa , rela , taat , menolong dan berupaya hidup selesa dalam

masyarakat majmuk

7. Senaraikan tugas dan tanggungjawab PRS?

Jawapan :

i: menjadi rakan yang peka kepada perasaan orang lain dan keadaan sekeliling

ii: sebagai khidmat sokongan , PRS membantu menggerakkan perkhidmatan

bimbingan

dan kaunseling sekolah

iii: sebagai salah satu sumber kepada rakan untuk mendapat bantuan

iv: sebagai penghubung kepada khidmat bimbingan dan kaunseling seperti membuat

rujukan jika perlu

v: sebagai peninjau rasa untuk membolehkan kaunselor / guru bimbingan dan

kaunseling menjalankan strategi intervensi jika perlu

vi:sebagai role model kepada pelajar lain

vii: menjadi fasilitator yang bersikap terbuka, yakin dan percaya diri, berasa selesa dan

berempeti

viii: menerima rakan secara terbuka dan tanpa syarat

40


41/92

8. Nyatakan satu kemahiran asas dalam kaunseling?

Jawapan:

i: kemahiran mendengar

ii: kemahiran memberi perhatian

iii: kemahiran memberi respons dan maklum balasiv: kemahiran membuat refleksi

9. Nyatakan peringkat umur alam remaja?

Jawapan:

Remaja ialah mereka yang berada dalam peringkat umur 12 tahun hingga 18 tahun.

10. Apakah bentuk-bentuk kegiatan yang dilakukan oleh remaja?

Jawapan:Jawapan yang berkaitan boleh diterima

41


42/92

CONTOH SOALAN BERTULIS:

1. Apakah isu salah laku yang sering berlaku di sekolah anda?

.

2. Apakah respons anda terhadap isu di atas?

3. Pada pandangan anda adakah murid boleh dan mesti dilatih supaya mereka dapatmembantu murid lain dengan berkesan ?

4. Pada pandangan anda bidang adakah PRS dapat membantu menjayakan program

sekolah dengan lebih berkesan. Bagaimana?

5. Senaraikan ciri-ciri seorang PRS yang berkesan?

...

42


43/92

1. Kursus Pengenalan - Masa 5 jam

- Ceramah dan Aktiviti Suai Kenal - 1 jam

- Rehat - jam

- Latihan Dalam Kumpulan - 1 jam- Bengkel - 1 jam

- Penilaian kursus - jam

2. Latihan Kemahiran

Minggu 1

Sesi I - Kesedaran Kendiri

Aktiviti 1 - Membina identiti PRSAktiviti 2 - LDK - Salji di padang pasir

Minggu 2

Sesi I - Asas Komunikasi

a) Definasi komunikasi

b) Komunikasi lisan dan bukan lisan

c) Bengkel / praktikal

Minggu 3

Sesi 2 - Asas Komunikasi - Latihan

- Meningkatkan perhubungan manusia, membina kepercayaan

- Halangan Komunikasi

Aktiviti - LDK - Halangan Komunikasi

Minggu 4

Sesi 3 - Asas Komunikasi

Aktiviti 1 - Pidato Spontan

Aktiviti 2 - LDK - Menghantar mesej

Minggu 5

Sesi I - Asas Kaunseling

Kemahiran Mendengar

Latihan Kemahiran Mendengar

Aktiviti - LDK - Titanic

43


44/92

Minggu 6

Sesi 2 - Asas Kaunseling

Latihan Kemahiran Memberi Perhatian

Aktiviti - Topi Saya

Minggu 7

Sesi 3 - Asas Kaunseling

Kemahiran Memberi Respon dan Maklumbalas

Aktiviti - LDK - Kemahiran memberi respon dan

maklumbas.

Minggu 8Sesi 4 - Asas Kaunseling

Rumusan Kemahiran Asas Kaunseling

Aktiviti - LDK - DYAD (berpasangan)

- PRS dan klien menjalankan sesi membantu

Minggu 9

Sesi I - Perkembangan Remaja

Pengenalan

- Definisi Remaja

- Bengkel

- Apa yang remaja suka lakukan dan tidak suka

lakukan.

- Apa yang remaja harapkan daripada ibu bapa, rakan

sebaya, dan lain-lain

Minggu 10

Sesi 2 - Perkembangan Remaja

Mengadakan lawatan

- contohnya ke pusat membeli belah

Minggu 11

Sesi 3 - Perkembangan Remaja

- Ceramah oleh penceramah khas

44


45/92

Lampiran Contoh LDK

Tajuk : Salji di padang pasir

Objektif : 1. Supaya peserta sedar bahawa persepsi terhadap seseorang itu timbulkerana

dikawal oleh apa yang hendak dilihat.

2. Supaya peserta sedar bahawa prasangka, syak, dan lain-lain boleh

menyekat perhubungan.

3. Supaya peserta sedar bahawa penerimaan tanpa syarat boleh

membuatkan seseorang berasa selesa dan rela berkongsi perasaan.

Alat : 3 keping gambar:

- gambar orang tua orang muda (lampiran A)- gambar muka kembar pasu bunga (lampiran B)

- gambar garis-garis muka kaki lilin (lampiran C)

Langkah :

1. Edarkan lampiran A, minta peserta teliti apa yang mereka nampak.

Lekatkan gambar itu di dinding.

2. Edarkan lampiran B dan C. Pastikan tiap-tiap peserta dapat peluang

meneliti gambar-gambar itu.

3. Bincangkan mengapa ada peserta nampak jelas satu aspek saja daripada

gambar-gambar itu, misalnya di dalam gambar lampiran A ada yang

nampak rupa orang muda dan ada yang nampak rupa orang tua sahaja.

Terangkan bahawa apabila seseorang memandang sesuatu, otaknyaakan

memberitahu mata supaya menumpukan perhatian kepada satu yang jelas

kelihatan sahaja. Kaitkan ini dengan cara individu mengukur seseorang

dengan memandang lahiriah saja. Tanpa mengenali dengan lebih dekat,

kesimpulan dan penilaian awal akan dibuat sama ada ada cara sedar atau

tidak.

4. Kaitkan bagaimana faktor membuat penilaian awal ini boleh menyekat

penerimaan terhadap individu itu, terutama di dalam proses menolong.

5. Tegaskan bahawa prasangka dan lain-lain akan membuatkan Pembimbing

Rakan Sebaya mempunyai fikiran tertutup dan perhubungan tidak akan

berkesan.

45


46/92

Tajuk : Latihan Penghalang Komunikasi

Objektif :

1. Supaya peserta memahami jenis-jenis halangan komunikasi

2. Supaya peserta dapat mengelakkan halangan komunikasi dalam hubungan

menolongAlat : Kertas nota (lampiran A), kertas kosong, pen

Langkah :

1. Arahkan peserta duduk dalam bulatan

2. Edarkan kertas nota halangan komunikasi

3. Pembimbing menerangkan halangan-halangan komunikasi serta contoh-

contohnya

4. Untuk setiap jenis halangan komunikasi, dapatkan respon peserta dan

minta mereka memberikan contoh-contoh yang lain5. Kemudian minta peserta mencari pasangan, setiap pasangan dikehendaki

melakonkan peranan PRS dan rakan sebaya. Minta rakan sebaya menulis

masalahnya dalam kertas. Kemudian PRS menyenaraikan ayat-ayat

sebagai respon kepada masalahnya. Selepas itu tukar peranan.

6. Kemudian minta pasangan itu melakonkannya di depan kumpulan besar

dan peserta lain boleh berbincang dengan bantuan pembimbing. Diikuti

dengan pasangan-pasangan yang lain.

Perbincangan :

Soalan-soalan panduan :

Apa itu jenis-jenis halangan komunikasi?

Berikan contoh bagi halangan komunikasi jenis

Apakah kesannya halangan komunikasi ini kepada perhubungan menolong?

Apakah perasaan anda jika orang memberi respon dalam bentuk ayat yang

menggambarkan halangan komunikasi?

Jelaskan :

Komunikasi tiak akan berkesan jika di dalamnya terrdapat bentuk-bentuk halangan.

Penerokaan kendiri tidak akan lancar jika terdapat halangan komunikasi

Kita mesti menggunakan ayat-ayat yang membawa maksud menolong, bebas dari

sebarang bentuk ancaman, paksaan, dan lain-lainPERLAKUAN MENYEKAT

KOMUNIKASI

46


47/92

1. MENGARAH, MEMERINTAH perbuatan atau perkataan yang memerintah dan

mengarah (biasanya keras) membuatkan seseorang itu berasa tidak senang.

Contohnya : Awak dengar apa saya kata

2. AMARAN, MENGANCAM menyatakan pada rakan anda apa hukuman atau kesanburuk yang akan menimpa jika ia melakukan sesuatu. Contohnya : Awak akan

dikenakan denda jika awak melakukan perkara itu

3. BERKHUTBAH, MENEKAN HARUS DAN TIDAK HARUS mengatakan pada

rakan anda apa yang patut / harus menyelesaikannya sama ada awak suka atau

tidak

4. MEMBERI NASIHAT, MEMBERI PENYELESAIAN / CADANGAN menunjukkankepada rakan anda bagaimana menyelesaikan masalahnya tanpa memahaminya

terlebih dahulu, seolah-olehcadangan anda paling baik. Contohnya : Awak tak dapat

mengulangkaji sebab awak tak rancang jadual waktu. Awak buat jadual waktu dulu,

baru boleh atasi masalah awak

5. MENGAJAR, MEMBERI FAKTOR-FAKTOR YANG LOGIK anda cuba

mempengaruhi rakan anda dengan memberi faktor-faktor yang sah. Contohnya :

Awak fikirkan logiknya. Kita ada hanya 2 penggal, bagaimana kita boleh habiskan

projek itu

6. MENGEJEK, MELABELKAN NAMA anda membuatkan rakan anda berasa bodoh,

memalukannya. Contohnya : Kelakuan awak seperti budak 2 tahun, tak ada akal

7. MENUDUH, MENGKRITIK mengeluarkan komen negatif. Contohnya : Awak

sebenarnya seorang pemalas

8. MEMUJI, BERSETUJU, MENYEDAPKAN HATI menyatakan sesuatu kepada rakan

anda untuk menyedapkan hatinya sahaja. Contohnya : Awak bijak, awak boleh

menjadi ketua, semua orang tahu

9. BERTANYA, MENCUNGKIL, MENYOAL SELIDIK cuba mencari sebab-sebab

berlaku, mencari maklumat dengan bertanya bertubi-tubi. Contohnya : Bagaimana

hal itu terjadi? Siapa yang melakukannya? Pukul berapa ia mula?

47


48/92

10. MENARIK DIRI, PERKATAAN PEDAS, MENGALIH PERKATAAN mencuba

mengalihkan perhatian rakan anda daripada masalahnya. Anda cuba menarik diri

daripada terlibat. Anda mempermainkan rakan anda dengan kelucuan. Contohnya :

Mari kita cakap hal lain

Tajuk : Topi Saya

Objektif : 1. Supaya peserta sedar bagaiman pentingnya memberi perhatian

terhadap

seseorang apabila dia sedang bercakap.

2. Supaya peserta sedar bahawa bahasa tanpa lisan dan gerak-geri

mereka meninggalkan kesan terhadap seseorang, terutama di dalam

proses mendengar.Alat : - 5 keping kad manila yang dipotong selebar 8 cm dan panjangnya

mencukupi

untuk melilit kepala. Kad manila itu terdiri daripada warna yang berlainan

- Stapler, pen marker

- Kertas Nota Peringkat Di dalam Proses Mendengar

(Lampiran A)

Langkah :

1. Dapatkan 4 orang peserta untuk mengambil bahagian secara sukarela.

2. Beri arahan kepada mereka supaya keluar dari bilik untuk berbincang tentang tajuk

yang mereka ingin bercakap di hadapan rakan-rakan mereka. Tajuknya bebas. Masa

untuk bercakap ialah 3 minit seorang.

3. Apabila mereka telah meninggalkan bilik, terangkan kepada fpeserta lain tentang

proses aktiviti ini, iaitu mereka mesti memberi reaksi terhadap topi yang dipakai oleh

rakan mereka apabila tiap-tiap orang mengambil giliran bercakap.

4. Tuliskan perkataan di bawah di atas kepingan kad manila tadi:

Jangan pedulikan saya

Dengar cakap saya

Kondem / kutuk saya

Ketawakan saya

Galakkan saya

5. Panggil mereka masuk jika telah sedia.

6. Mereka harus duduk lurus di dalam satu baris bersedia untuk menyampaikan pendapatmereka. Mereka tidak dibenarkan melihat topi yang dipakaikan di kepala rakan yang

lain.

48


49/92

7. Klip kad manila tadi untuk diletakkan di atas kepala peserta berkenaan sebagai topi.

8. Mereka mula bercakap jika telah sedia.

9. Peserta lain menunjukkan reaksi mengikut topi yang dipakai apabila rakan mereka

bercakap. Contohnya apabila orang yang memakai topi Kondem / kutuk saya

bercakap peserta lain haruslah mengutuknya setiap kali dia memberi pendapat. Iniditeruskan sehingga keempat-empat peserta selesai mengambil giliran mereka.

10. Bincangkan reaksi peserta yang mengambil bahagian.

Apa perasaan peserta yang mengambil bahagian

Apa reaksi yang timbul jika pendapat mereka tidak diperendahkan atau jika mereka

dikutuk

Apa reaksi mereka apabila pendapat mereka didengar dan diterima baik

Apa gerak-geri mereka yang dapat dilihat menunjukkan perasaan mereka

Apa pembelajaran baru yang mereka dapat daripada aktiviti ini

Bagaimana aktiviti ini boleh dikaitkan dengan peranan mereka sebagai Pembimbing

Rakan Sebaya

(Nota)

49


50/92

PERINGKAT SITUASI

PERINGKAT 1Mendengar sekejap-sekejap. Kadang-kadang mendengar dan kadang-kadangfikiran melayang ke tempat / perkara lain

Separuh mendengar mengikutperbincangan sehingga mendapat peluanguntuk bercakap, kemudian hilang minat

Diam dan mendengar tanpa respon.Mendengar sepanjang masa tetapi tidakmelihat orang yang bercakap.

Sedar bahawa ada lain bersama-sama tetapi berfikir untuk membuatsesuatu bersendirian.

Menunggu giliran atau peluangmencelah

Seperti mendengar radio ataumenonton televisyen

PERINGKAT 2Mendengar untuk mendapatkan idea-ideayang penting tetapi tidak mengambilbahagian untuk berinteraksi dengan orangyang bercakap.

Mendengar dengan sempit memandangkepada orang yang bercakap tetapi tidakdapat menangkap idea yang pentingkerana telah membuat kesimpulan awal.

Satu kuliah yang pada akhirnya akandisudahi dengan ujian.

Kemungkinan cara ini banyakdigunakan.

PERINGKAT 3

Mendengar dengan aktif dan menyoal.Memberi fokus kepada idea yang penting,memerhati gerak-geri, air muka danmendengar tanpa membuat penilaian ataukesimpulan awal.

Cara ini harus dipraktikkan apabilamendengar di dalam bilik darjah,bercakap dengan kawan-kawan, danlain-lain.

50


51/92

TAJUK : TITANIC

OBJEKTIF:

1. Memupuk sifat berani di kalangan peserta untuk membuat pengucapan

umum2. Pelajar sedar dan dapat menyatakan kelebihan dan kepentingan diri

berbanding peserta lain3. Peserta dapat meyakinkan orang lain.

BAHAN YANG DIPERLUKAN :

1. Kertas yang dipotong memanjang ( 1sm X 5 sm ) mencukupi untuk 5helai bagi seorang peserta

2. Radio3. Lagu Titanic

LANGKAH :

1. Pelajar duduk dalam kumpulan LDK masing-masing2. Fasilitator menerangkan cara permainan3. Peserta duduk dalam kedudukan bulatan ( bahu bertemu bahu )4. Peserta diberi masa 1 minit untuk memikirkan tentang kelebihan diri

dan sebab mengapa dia lebih layak diselamatkan berbanding pesertalain

5. Peserta berdiri dalam kedudukan bulatan ( bahu bertemu bahu )6. Setiap peserta di beri masa 30 saat untuk merayu dan mempengaruhi

peserta-peserta yang lain dengan pengucapan umum yangdisampaikan olehnya

7. Lagu Titanic dimainkan8. Peserta duduk semula dalam bulatan sambil menutup mata9. Fasilitator menyentuh bahu peserta tanda giliran mereka telah sampai

untuk memilih siapa yang ingin diselamatkannya. Ini diteruskansehingga semua peserta selesai membuat pilihan.

10.Peserta bergilir menyerahkan keratan kertas kepada rakan-rakan yangmereka fikir perlu untuk dibantu.

11.Setelah selesai fasilitatir memberi arahan kepada peserta untuk

membuka mata12.Peserta membuka mata dan mengira bilangan kertas yang ada dalamtangan mereka.

13.Peserta yang mempunyai bilangan kertas yan banyak akan dikiraselamat manakala yang lain dikira mati tenggelam.

14.Fasilitator meminta peserta membayangkan keadaan ini betul-betulberlaku. Bayangkkan keadaan rakan-rakan dalam kumpulan yang matidan yang terselamat.

15.Fasilitator mengulas permainan.

51


52/92

Nota:

1. Lagu Titanic akan dipasang secara perlahan sepanjang permaiananuntuk membawa mood kepada peserta.

2. Bilik haruslah dalam keadaam suram untuk menambah impak kepada

permainan

Falsafah:

1. Pelajar dapat belajar menghargai rakan-rakannya2. Memupuk sifat berani di kalangan peserta3. Peserta dapat merasakan perasaan dihargai orang lain

TAJUK : MENGHANTAR MESEJ

Objektif :1. Supaya peserta sedar bagaimana pentingnya komunikasi

melalui penggunaan perkataan yang sesuai dengan gerak-geri.

2. Supaya peserta sedar tentang beberapa halangan komunikasi

yang boleh menimbulkan masalah perhubungan manusia.

3. Supaya peserta sedar tentang kesan komunikasi sehala dan dua

hala.

Alat : Kad Mesej (Lampiran), kertas kosong, pen

Langkah :1. Peserta duduk dalam bulatan.

2. Pembimbing menyampaikan cerita yang tertulis di atas kad mesej

secara berbisik kepada peserta pertama.

3. Peserta itu pula membisikkan cerita berkenaan kepada rakan

sebelahnya. Ini dilakukan sehingga peserta terakhir.

4. Peserta terakhir dikehendaki menulis mesej yang diterima di atas

kertas kosong yang diberi.

5. Pembimbing meminta peserta itu membaca mesej itu dengan

kuat.

6. Bandingkan cerita terakhir itu dengan cerita asal.

Bincangkan :

Bincangkan mengapa cerita itu terpesong daripada cerita asal. Ini dihubungkaitkan

dengan bahaya mendengar khabar angin, cerita umpat-mengumpat, mengata orang,

membawa mulut, dan lain-lain. Kaitkan dengan bahaya seorang PRS jika suka

mendengar cakap orang, kerana ia akan membuat kesimpulan awal terhadap

52


53/92

seseorang itu. Sikap ini akan membuat orang tidak percaya dan berasa takut untuk

menghampirinya. Mereka harus mengasah sifat berfikiran terbuka dan tidak mudah

menilai seseorang sebelum mengenalinya dengan lebih rapat.

Falsafah :

1. Jika mesej itu disampaikan dari mulut ke mulut melalui seorang

demi seorang, mesej yang akan diterima kelak akan ditokok

tambah atau didapati ada kekurangannya.

2. Jangan terlalu mudah percaya pada khabar angin dan hendaklah

dikaji terlebih dahulu akan kebenaran sesuatu cerita yang

didengar.

3. Adalah lebih baik menyampaikan satu-satu maklumat itu secara

bertulis.

TAJUK : KEMAHIRAN MENDENGAR

Objektif : Selepas menjalani latihan ini peserta diharapkan:

1. Menyedari pentingnya mendengar dengan teliti

2. Memahami kesan memberi perhatian dengan teliti

3. Memahami bahawa dalam proses membimbing, kemahiran

mendengar amat penting agar mesej yang diterima tepat seperti

maksud yang hendak disampaikan oleh penyampai

Alat : TiadaLangkah :

1. Peserta dikehendaki memilih pasangan masing-masing (A dan B)

2. Aktiviti dijalankan secara berpasangan A dan B. A akan

menceritakan tentang dirinya atau pengalamannya kepada B (5

minit). B mendengar dengan teliti dan akan menceritakan semula

apa yang didengar kepada A.

3. Ulang aktiviti ini dengan B menceritakan tentang dirinya atau

pengalamannya kepada A (5 minit). A mendengar dengan telitidan akan menceritakan semula apa yang didengar kepada B.

ADA SEEKOR ANAK KAMBINGDI LEHERNYA ADA LOCENG

BUNYINYA KLING KLING KLINGDITENDANG OLEH MALINGJATUH TERGULING-GULING

LALU MATANYA JULING

53


54/92

4. Semua peserta berkumpul semula berkumpul semula dalam

bulatan dan membincangkan kesan mendengar dengan penuh

perhatian.

5. Perbincangan dibimbing oleh fasilitator dengan menekankan

bahawa:

i) Dalam proses melayan rakan-rakan, PRS mestilah

memberi penuh perhatian agar rakan yang dibimbing

berasa diterima dan dihormati.

ii) Kemahiran mendengar penting dalam proses

membimbing supaya mesej yang disampaikan tidak

menimbulkan sebarang kekeliruan, salah faham

ataupun rasa tersinggung kepada rakan itu.

TAJUK : KEMAHIRAN MEMBERI RESPON DAN TINDAKBALAS

Objektif : Supaya peserta dapat berlatih mengenalpasti respon yang

menggalakkan komunikasi dan yang menghalang komunikasi

Alat : Kertas Latihan Komunikasi (Lampiran A)

Langkah :

1. Tiap-tiap peserta diberi satu kertas latihan. Dalam masa 10 minit

mereka diminta mencari respon yang paling sesuai bagi tiap-tiap

kenyataan yang diberi.

2. Berbincang dan mencari respon yang paling menggalakkan.

Mendapatkan pendapat peserta mengapa respon yang lain

dianggap tidak sesuai dan apakah kesannya jika seseorang

memberi respon demikian. Pastikan tiap-tiap peserta mendapat

peluang mengeluarkan pendapat mereka.

Lampiran A

1. Ali beritahu saya, cikgu hendak jumpa saya

a. Ya, saya dengar awak tidak boleh bergaul dengan orang lain di dalam

kelas.

b. Oh ya! Memang betul. Cakaplah apa yang telah berlaku di antara

awak dengan kawan-kawan lain di dalam kelas

c. Memang sudah lama saya hendak bercakap dengan awak.

Bagaimana perasaan awak tentang kawan-kawan awak di dalam

kelas selama ini?

54


55/92

d. Ya, saya cuma ingin menolong awak supaya berasa senang di dalam

kelas. Boleh kita bincang tentang apa yang berlaku di dalam kelas

selama ini?

e. Saya hendak dengar cerita awak tentang apa yang berlaku di dalam

kelas.

2. Memang saya tak akan berjaya di dalam temuduga itu. Saya tahu saya akan

gagal seperti dahulu juga

a. Tidak, awak takkan gagal. Kata pada diri awak, awak takkan gagal.

b. Hai, awak harus yakin pada diri sendiri. Saya pasti awak berjaya

c. Awak runsing kalau-kalau awak gugup apabila awak masuk

temuduga?

d. Awak bertanyalah orang yang pernah pergi temuduga, mungkin

mereka boleh tolong awak untuk jadikan panduan

e. Awak rasa, sebab awak pernah gagal masa lepas, kali ini pun akan

gagal juga.

3. Saya tak faham mengapa kami berdua selalu bertengkar. Nampaknya kami

tak boleh berbincang langsung

a. Ceritakanlah lagi pada sayab. Gigi dan lidah lagikan tergigit, nikan pula sahabat karib

c. Memang menakutkan apabila awak memendam perasaan marah

pada kawan awak itu. Ini merunsingkan awak kerana awak tidak

faham apa yang telah berubah.

d. Apa punca yang awak selalu bertengkar dengan dia sekarang?

e. Mungkin awak perlukan perubahan. Ubahlah tabiat awak.

f. Jauhkan diri buat sementara waktu darinya.

4. Saya datang berjumpa awak kerana saya perlukan pertolongan. Apa patut

saya buat?

a. Nampaknya awak mahu saya beritahu awak apa yang harus awak

lakukan.

b. Perkara pertama yang patut awak buat ialah mendapatkan beberapa

banyak maklumat. Sudah awak tanya tentang biasiswa?

c. Saya tak boleh menyelesaikan masalah awak.

d. Apa yang awak hendak buat?e. Saya tidak pasti. Boleh kita bincang lagi tentang perkara itu?

55


56/92

5. Keputusan UPSR makin bertambah baik tahun ini. Saya dengar mereka

tidak mahu mengambil pelajar yang gagal walau satu mata pelajaran masuk

ke tingkatan satu

a. Awak bimbang jika awak tidak diberi tempat ke tingkatan satu jika

keputusan awak tidak memuaskan.

b. Tak tahulah. Saya pun risau juga. Tak tahu saya dapat atau tidak.

c. Makin hari makin bertambah susah. Sudah ramai sangat orang yang

bijak-bijak sekarang.

d. Jangan takut. Tentu awak dapat tempat. Itu cuma khabar angin saja.

Awak dengan saya sama sahaja. Tak tahu lagi nasib.

6. Saya tak pasti sekolah swasta yang mana saya hendak masuk. Saya ingat

hendak belajar di Singapura tetapi saya tak dapat pasport

a. Nampaknya awak banyak berfikir tentang hal ini

b. Apa dia perkara-perkara yang awak pentingkan dalam sekolah swasta

yang awak hendak masuk itu?

c. Awak dah pergi melawat sekolah-sekolah yang awak cadang hendak

masuk?

d. Memang sukar membuat keputusan. Elok kita bincangkan tentang

perasaan awak pada tiap-tiap sekolah yang awak cadang hendakpergi.

e. Awak kelihatan hilang semangat. Ceritakan pada saya apa yang perlu

perubahan.

7. Saya datang berjumpa awak, awak tidak menolong saya sedikit pun. Awak

tak boleh mengubah apa-apa

a. Awak berharap sangat saya dapat meringankan bebab awak

b. Awak seperti hilang harapan. Awak mengharapkan yang saya akanberupaya mengubah keadaan yang awak alami sekarang.

c. Pada pandangan saya, awak tidak mahu mencuba langsung.

d. Mungkin ada perkara-perkara lain yang boleh awak ubah.

e. Saya boleh nampak awak putus harapan. Ceritakanlah pada saya apa

yang harus diubah.

8. Kalaulah saya dengar cakap bapa saya, perkara ini tidak akan berlaku

a. Kita hidup dan kita belajar. Bukanlah buruk sangat kalau membuatkesilapan.

56


57/92

b. Menyesali perkara yang telah berlaku tidak berguna.

c. Memang susah. Cakaplah pada saya apa yang telah berlaku.

d. Awak rasa takut sebab bapa awak selalu betul dalam beberapa

perkara. Mungkin ada perkara lain yang dia salah.

e. Saya tertanya-tanya apa yang awak telah usahakan untuk menolong

diri awak sendiri.

9. Ibu bapa saya sentiasa mencari salah saja. Dia mahu tahu di mana saya

pergi, dengan siapa, apa buat, dia tak pernah memberi saya kebebasan.

a. Memanglah ibu bapa kita risau tentang diri kita.

b. Awak benar-benar kecewa kerana awak fikir ibu bapa awak tidak

percaya pada awak.

c. Ibu bapa awak sayang awak. Mereka bimbang dan mengambil berat.

Zaman remaja sekarang sangat mencabar.

d. Pernahkah awak melakukan sesuatu yang membuatkan mereka tidak

percaya pada awak?

e. Memang elok kalau kita sedar mereka sangat mengambil berat

tentang diri kita.

57


58/92

PANDUAN SENARAI KEMAHIRAN MEMBANTU PRS

SENARAI KEMAHIRAN YA TIDAK KEMAHIRAN ASAS1. Menerima klien dengan terbuka

2. Menggalakkan klien bercerita3. Membuat klien berkeyakinan dan percaya kepada PRS4. Menggunakan kemahiran bertanya soalan tepat pada masa dan

keadaan5. Mendapatkan kepelbagaian dan kemungkinan kepada pencetus

permasalahan klien6. Memberi tunjuk sasar dan hala tuju kepada klien dalam proses

membantu7. Memberi peluang kepada klien untuk memikirkan agendanya

sendiri8. Membuat klien menyusun langkah-langkah mengatur agenda9. Menganalisa segala kemungkinan dan risiko yang bakal

dihadapi klien10. Menggunakan segala maklumat yang diperolehi daripada

klien sepanjang sesi11. Mendapatkan komitmen daripada klien secara konsistenKEMAHIRAN MENGENAL EMOSI1. Menggunakan Pra - frasa2. Menggunakan bahasa bukan lisan yang bersesuaian3. Mengklasifikasikan perasaan klien4. Menilai ketepatan maklumat dari klien berdasarkan perasaan

emosi yang ditonjolkan5. Menjadi pemudahcara bagi klien meluahkan perasaanKEMAHIRAN BEREMPATI1. Mendengar dan menggunakan ekspresi yang bersesuaian2. Menggunakan nada dan bahasa yang membuat klien rasa selesa3. Memberi perhatian pada klien dan menerimanya tanpa syarat4. Mewujudkan interaksi perhubungan yang harmoni dalamsesi membantuKEMAHIRAN MENDENGAR 1. Peka pada setiap rangsangan yang klien tunjukkan (melalui

pancaindera )2. Memberi perhatian pada fakta dan perasaan klien3. Memahami setiap maklumat yang diberi oleh klien4. Mengingati segala maklumat penting yang boleh digunakanuntuk menganalisa masalah klien5. Menunjukkan empati dengan perhatian dan pertanyaan yangtepat kepada klien.6. Memberi tindakbalas secara lisan dan bukan lisan

JUMLAHPembimbing Rakan Sebaya :.

Nama Penyelia :

58


59/92

BAHAGIAN 4: PENTAULIAHAN

CARTA ALIRAN PENTAULIAHAN PRS(FORMAT JPS)

Mula / Promosi

Isi Borang Permohonan

Pemilihan Temuduga

Tidak

Sesi Temuduga

LULUSYa

Mengikuti Kursus

Ujian Bertulis dan Ujian LisanTidak

LULUSYa

Latihan Praktikal

TidakLULUS

Ya

Tamat

59


60/92

CADANGAN ATURCARA MAJLIS PENTAULIAHAN PRS

- Nyanyian lagu: Negaraku

: Negeri Selangor : Lagu Sekolah

- Bacaan doa

- Ucapan guru penasihat PRS

- Ucapan pengetua

- Majlis pentauliahan PRS

- Bacaan ikrar PRS

- Nyanyian lagu PRS

60


61/92

Contoh Sijil Lulus Peperiksaan

SIJIL PENILAIAN

PEMBIMBING RAKAN SEBAYA

Dengan ini disahkan

__________________________________________________________

telah mengikuti Kursus Pembimbing Rakan Sebaya pada _____________ bertempatdi _________________________ dan telah mendapat keputusan

Ujian Bertulis Ujian Lisan

LULUS LULUS

Pada _________________________ di _____________________________

.t.t Pengarah JPS Tarikh: .

61


62/92

Contoh Sijil Pentauliahan

SIJIL PERLANTIKAN


Dengan ini disahkan

__________________________________________________________

dari Sekolah

___________________________________________________________

telah lulus Ujian Penilaian Pembimbing Rakan Sebaya dan dilantik sebagai PEMBIMBING RAKAN SEBAYA

mulai ________________________

.t.t Pengarah JPS Tarikh: .

62


63/92

BAHAGIAN 5: LATIHAN LANJUTAN

Latihan Lanjutan perlu diberi kepada PRS untuk meningkatkan kemahiran membantu.

Latihan lanjutan tidak perlu panjang dan lama. Aspek latihan terpulang kepada

keperluan pelajar. Contoh Modul :

i. Kemahiran membuat keputusan

ii. Kemahiran belajar

iii. Kemahiran mengurus masa

iv. Kemahiran mengatasi masalah

v. Kemahiran mengendali mesyuarat

vi. Kemahiran mengurus tekanan

vii. Kemahiran berfikir cemerlang

viii. Tutor sebaya

ix. Lain-lain kemahiran yang berkaitan

BAHAGIAN 6: PEMANTAUAN

Pemantauan penting kerana apabila PRS dipantau dengan teliti mereka berupaya

berkembang dan mendapat panduan dalam menjalankan tugas mereka. Pemantauan

adalah satu aspek penting di dalam program latihan pembimbing rakan sebaya. Tanpa

pemantauan mereka tidak akan tahu sama ada peranan mereka telah dijalankan

dengan betul atau tidak.

7.1 Faedah Pemantauan :

1. Melalui pemantauan program latihan akan berkembang dan mempunyai

kualiti yang tinggi.

2. Guru kaunseling mendapat maklumbalas tentang kemajuan yang dicapai

oleh PRS.

63


64/92

3. Pemantauan yang teratur memberi kenyakinan kepada guru kaunseling

bercakap tentang program latihannya, kemajuan yang dicapai dan aspirasi

pada masa hadapan.

7.2 Cara Pemantauan

1. Bertemu dalam kumpulan perbincangan untuk mendengar laporan tiap-tiap

pembimbing rakan sebaya.

2. Pemantauan dijalankan secara individu melalui pertemuan yang berstruktur.

3.Guru kaunseling berada bersama-sama semasa satu projek atau sesi itu

dijalankan dengan keizinan kedua-dua pihak.

4. Pemantauan boleh juga dijalankan melalui laporan peribadi yang dibuat

oleh

PRS mengenai kemajuan, halangan dan keperluan yang dialami semasa

bertugas.

5. Pemantauan boleh juga dibuat melalui laporan guru-guru mengenai

perkembangan dan perubahan diri PRS dari kaca mata orang luar.

6. Galakkan tiap-tiap PRS mempunyai satu buku catatan harian PRS (diari)

mengenai perasaan, reaksi mereka dan rakan-rakan yang mereka tolong,

kemajuan, kelemahan dan lain-lain.

64


65/92

BAHAGIAN 7: PROJEK PRS

Projek PRS boleh dijalankan mengikut tempoh masa tertentu atau mengikut

perancangan yang telah dibuat.. Antaranya ialah :

i. Membina sistem Tutor Rakan Sebaya

ii. Info Unit Bimbingan dan Kaunseling

iii. Buletin Unit Bimbingan dan Kaunseling

iv. Fasilitator Program Maju Diri

v. Budaya Ucap Terima Kasih

vi. Program Khidmat Masyarakat

vii. Program Study Group

viii. Program Pendidikan Kerjaya Buku Skrap, Kiosk Kerjaya dll.

ix. Minggu PRS

x. Kempen-kempen Masalah Remaja Kempen Anti Merokok dsb.

65


66/92

BAHA GIAN 8: PENGURUSAN BUKU LOG

ANALISA BIMBINGAN PRS MENGIKUT BULANANBULAN:

TING/

TAHUN

JENIS KAUM KLIEN JENIS BIMBINGAN JUMLAHMELAYU CINA INDIA LAIN-LAIN A D K P R LL P L P L P L P

PERALIHAN123456 / 6

RENDAH6 ATASJUMLAH

ANALISA BIMBINGAN PRS SECARA KESELURUHAN

TAHUN:

TING/

TAHUN

JENIS KAUM KLIEN JENIS BIMBINGAN JUMLAH

MELAYU CINA INDIA LAIN-LAIN A D K P R LL P L P L P L P

PERALIHAN123

66


67/92

456 / 6

RENDAH6 ATASJUMLAH

REKOD PENGHANTARAN BUKU LOG MENGIKUT BULAN

BULAN:

BIL. NAMA PRS NO.PENDAFTARAN

PRS

TINGKATAN/TAHUN

TARIKH CATATAN

67


68/92


69/92

(Muka Hadapan Buku loq)


LOGO PRS

BUKU LOG

Nama :Tingkatan/Tahun :Sekolah :Tahun :

No. Pendaftaran PRS :

69


70/92

MAKLUMAT DIRI

NAMA :

SEKOLAH :

TAHUN/TINGKATAN :

TARIKH LAHIR :

TARIKH LANTIKAN :

TARIKH PEPERIKSAAN UPSR :KEPUTUSAN :

TARIKH PEPERIKSAAN PMR :KEPUTUSAN :

TARIKH PEPERIKSAAN SPM :KEPUTUSAN :

TARIKH PEPERIKSAAN STPM :KEPUTUSAN :

NAMA BAPA/PENJAGA :

PEKERJAAN BAPA/PENJAGA :

NAMA IBU/PENJAGA :

PEKERJAAN IBU/PENJAGA :

ALAMAT RUMAH :

NO. TELEFON :

70


71/92

FALSAFAH PEMBIMBING RAKAN SEBAYA (PRS)

BANTU DIRI SUPAYA BERUPAYA MEMBANTU ORANG LAIN

PRS harus dilengkapi dengan ilmu pengetahuan, perlakuan, perhubungan, kemahiran,kreativiti dan keimanan.

PRINSIP PRS

12.0. Bersedia dan rela membantu rakan yang memerlukan bantuan tanpa mengiraagama, bangsa, jantina, kedudukan perlakuan dan fizikal.

13.0. Perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya hendaklah dijalankan berdasarkanetika PRS.

PERANAN ANDA SEBAGAI PRS

a. Menjadi rakan yang peka kepada perasaan orang lain dan keadaansekeliling.

b. Sebagai khidmat sokongan, PRS membantu menggerakkan perkhidmatan bimbingan dan kaunseling di sekolah.c. Sebagai salah satu sumber kepada rakan untuk mendapat bantuan.d. Sebagai penghubung kepada khidmat bimbingan dan kaunselingseperti membuat rujukkan jika perlu.e. Sebagai peninjau rasa untuk membolehkan Kaunselor/Guru Bimbingandan Kaunseling menjalankan strategi intervensi jika perlu.f. Sebagai Role Model kepada pelajar lain.g. Menjadi fasilitator yang bersikap terbuka, yakin dan percaya diri,

berasa selesa dan berimpati.h. Menerima rakan secara terbuka dan tanpa syarat.i. Mendengar, menjelas dan membantu rakan melihat beberapa alternatif sebelum membuat keputusan.

j. Memberi sokongan dan galakkan untuk rakan mengambil langkah positif.k. Mematuhi etika kerahsiaan.

l. Menyedari bahawa bukan semua masalah boleh diatasi.m. Berbincang dan membantu rakan yang menghadapi masalah biasa/normal.n. Memimpin rakan melihat masalah dengan objektif danmengalakkannya mencari penyelesaian sendiri supaya ia belajar melalui

pengalamannya.o. Menjalankan program membantu sambil mempengaruhi rakan lainsupaya melibatkan diri.

p. Mengutamakan kesejahteraan diri dan memahami batasan diri untuk membantu.

ETIKA PRS

71


72/92

PRS perlu patuh kepada etika berikut:

1. Amanah dan menyimpan rahsia.2. Menerima dan menghormati rakan dan orang lain.3. Tahu batasan dan keupayaan diri.

4. Sentiasa berusaha meningkatakan diri dari pelbagai aspek.5. Melapor kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan Kaunseling tenteng kes yang

boleh merosakkan diri atau orang lain.6. Merujuk kes rumit kepada Kaunselor/Guru Bimbingan dan Kaunseling.7. Mematuhi peraturan sekolah dan norma masyarakat dan agama.

PERKARA YANG BOLEH DAN TIDAK BOLEH DILAKUKAN OLEH PRS

Perkara yang boleh dilakukan oleh PRS Perkara yang tidak boleh dilakukan olehPRS

a. Pemudah cara dalam keadaanterbuka,penuh kepercayaan rasaselesa dan empati.

b. Menerima rakan dengan terbuka.

c. Mendengar,menjelas danmembantu rakan melihat beberapaalternatif sebelum membuatkeputusan.

d. Memberi sokongan dan galakanuntuk rakan mengambil langkah

positif.

e. Mematuhi kerahsiaan.

f. Menyedari bukan semua masalah boleh diatasi

g. Berbincang dan membantu rakanyang menghadapi masalah biasaseharian.

h. Memimpin rakan melihatmasalahnya dengan objektif danmenggalakkan mereka mencari

penyelesaian sendiri supayamereka belajar melalui

pengalamannya.

a. Mengawal,memberi khutbah ataumendesak rakan tentang apa yangharus mereka lakukan.

b. Membuat kesimpulan awal dancuba mengubah mereka.

c. Memberi nasihat atau membericadangan penyelesaian untuk diikuti.

d. Menyelamatkan rakan denmganmembuat sesuatu yang sepatutnyadilakukan oleh rakan itu sendiri.

e. Bercerita dengan orang lain.

f. Mengharapkan semua masalah boleh diatasi dengan segera.

g. Berbincang dengan rakan yangmenghadapi masalah emosimendalam.

h. Bertindak menyelesaikan masalahrakan.

72


73/92

i. Merujuk kes-kes yang beratkepada guru bimbingan danmenjadi jambatan kepada rakanyang bermasalah untuk bertemudengan guru BK atau orang yang

lebih arif.

j. Menjalankan projek membantusambil mempengaruhi rakan lainsupaya melibatkan diri.

k. Memberatkan kesajahteraan diridan memahami limitasi diri untuk membantu.

i. Menghadapi sendiri masalah yangruncing sehingga menggangguketenteraman jiwa.

j. Menjalankan projek bersendiriandan mengetepikan rakan lain.

k. Terlibat dengan masalah rakansecara peribadi sehinggamengganggu pelajaran dan

perasaan.

CARA MEREKOD MAKLUMAT

Tarikh : 1) Catatkan tarikh setiap kali anda berbincang dengan rakananda berkenaan dengan sesuatu isu atau aktiviti.

2) Tarikh harus ditulis semasa PRS menyediakan laporan.3) Guru Kaunseling menulis tarikh semasa membuat pemantauan

laporan aktiviti PRS.

Nama : Gunakan nama samaran rakan yang berbincang dengananda.

Kod Bimbingan: BI : Bimbingan IndividuBK : Bimbingan Kelompok

Jenis Bimbingan : Bulatkan jenis bimbingan yang diberi.

A : AKADEMIK

BUKU PANDUAN PRS KEBANGSAAN

Documents

Transcript of BUKU PANDUAN PRS KEBANGSAAN