Noor Sa’adah Sabudin

Disediakan oleh:

Pasaran Monopoli

2

BA

B

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

2 of 50

KANDUNGAN BAB 2

2.1 Monopoli

2.1.1 Ciri-ciri Pasaran

2.1.2 Peralihan Keluk Permintaan

2.2 Sumber Kuasa Monopoli

2.3 Kos Sosial Kuasa Monopoli

2.4 Memperolehi Lebihan Pengguna

2.5 Diskriminasi Harga

2.5.1 Diskriminasi Harga Darjah Pertama

2.5.2 Diskriminasi Harga Darjah Kedua

2.5.3 Diskriminasi Harga Darjah Ketiga

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

3 of 50

(1) Penjual tunggal(2) Penentu harga(3) Halangan kemasukan dalam pasaran(4) Barangan yang tiada pengganti hampir

MONOPOLI2.1

Ciri-ciri Pasaran

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

4 of 50

MONOPOLI2.1

Hasil Purata dan Hasil Marginal● Hasil Marginal Perubahan dalam

jumlah hasil akibat tambahan seunit output.

JADUAL 2.1 Total, Marginal, and Average Revenue

Total Marginal AverageHarga (P) Kuantiti (Q) Revenue (TR) Revenue (MR) Revenue (AR)$6 0 $0 --- ---

5 1 5 $5 $5

4 2 8 3 4

3 3 9 1 3

2 4 8 -1 2

1 5 5 -3 1

Untuk melihat hubungan antara Jumlah Hasil/Total Revenue (TR), Hasil Purata/Average Revenue (AR) dan Hasil Marginal/Marginal Revenue (MR), andaikan firma berhadapan dengan keluk permintaan seperti berikut: P = 6 – Q

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

5 of 50

MONOPOLI2.1

Hasil Purata dan Hasil Marginal

Hasil Purata dan Hasil Marginal ditunjukkan oleh keluk permintaan P = 6 − Q.

Hasil Purata dan Hasil Marginal

Rajah 2.1

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

6 of 50

MONOPOLI2.1

Pilihan Output yang Memaksimumkan Keuntungan Firma Monopoli

Q* ialah tingkat output ketika MR = MC.

Jika firma mengeluarkan output yang lebih rendah/terlalu sedikit, katakan Q1—ia terpaksa kehilangan sebahagian keuntungannya kerana ketika itu tambahan hasil yang sepatutnya diperolehi daripada pengeluaran dan penjualan output antara Q1 dan Q* melebihi kos untuk mengeluarkannya (MR>MC).

Begitu juga jika firma menambahkan output dari Q* ke Q2, di mana keuntungan akan berkurangan kerana tambahan kos akan melebihi tambahan hasil (MC>MR).

Firma Monopoli Memperolehi Untung Maksimum Apabila MR=MC

Rajah 2.2

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

7 of 50

MONOPOLI2.1

Contoh

Bahagian (a) menunjukkan jumlah hasil R, jumlah kos C, dan keuntungan (beza antara hasil dan kos).

Bahagian (b) menunjukkan AR, MR, AC dan MC.

MR merupakan kecerunan keluk TR dan MC merupakan kecerunan keluk TC.

Output yang memaksimumkan keuntungan ialah Q* = 10, iaitu titik dimana MR=MC.

Pada tingkat output ini, kecerunan keluk keuntungan = 0, dan kecerunan keluk TR=kecerunan keluk TC.

Keuntungan per unit output ialah$15 (beza antara AR dengan AC). Oleh kerana firma mengeluarkan 10 unit output, maka jumlah keuntungan firma ialah $150.

Contoh Keuntungan Maksimum

Rajah 2.3

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

8 of 50

MONOPOLI2.1

Peralihan Keluk Permintaan

Peralihan keluk permintaan menunjukkan bahawa pasaran monopoli tidak mempunyai keluk penawaran—i.e., tiada hubungan one-to-one antara harga dan kuantiti yang dikeluarkan.

Di (a), keluk permintaan D1 ke keluk permintaan yang baru D2.

Tetapi keluk MR yang baru, iaitu MR2 bersilang dengan keluk MC pada titik MR yang asal iaitu MR1.

Maka output yang memaksimumkan keuntungan masih tetap sama, walaupun harga jatuh dari P1 ke P2.

Di (b), keluk MR yang baru (MR2) bersilang dengan MC pada tingkat output yang lebih tinggi, iaitu Q2.

Tetapi, oleh kerana keluk permintaan adalah lebih anjal, maka harga adalah sama/tetap.

Peralihan Keluk Permintaan

Rajah 2.4

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

9 of 50

KUASA MONOPOLI2.2

Bahagian (a) menunjukkan permintaan untuk berus gigi.

Bahagian (b) menunjukkan permintaan untuk berus gigi bagi firma A.

Pada harga pasaran $1.50, keanjalan permintaan ialah −1.5.

Walaubagaimanapun, firma A mempunyai keluk permintaan yang lebih anjal, iaitu DA disebabkan oleh persaingan dengan firma lain. Pada tingkat harga $1.50, Keanjalan permintaan Firma A ialah −6.

Firma A masih mempunyai sedikit kuasa monopoli: iaitu harga yang memaksimumkan keuntungannya $1.50 adalah melebihi kos marginal firma.

Permintaan Bagi Berus Gigi

Rajah 2.5

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

10 of 50

KUASA MONOPOLI2.2

Ingat perbezaan penting antara firma persaingan sempurna dengan firma yang mempunyai kuasa monopoli: Bagi firma persaingan, P=MC; bagi firma yang mempunyai kuasa monopoli, P>MC.

Mengukur Kuasa Monopoli

● Index Lerner bagi kuasa monopoli Ukuran kuasa monopoli dikira berasaskan kepada

Indeks kuasa monopoli ini juga boleh ditunjukkan oleh keanjalan permintaan yang dihadapi oleh firma.

(10.4)

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

11 of 50

KUASA MONOPOLI2.2

Kaedah Penentuan Harga

Markup (P − MC)/P adalah bersamaan dengan hasil tolak songsangan keanjalan permintaan firma.

Jika keanjalan permintaan firma adalaah anjal seperti di (a), maka markup adalah rendah dan firma hanya mempunyai sedikit kuasa monopoli.

Sebaliknya jika permintaan tak anjal, maka markup adalah tinggi dan firma mempunyai kuasa monopoli yang besar seperti di (b).

Keanjalan Permintaan dan Markup Harga

Rajah 2.6

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

12 of 50

KUASA MONOPOLI*2.2

Walaupun keanjalan permintaan bagi makanan adalah rendah (kira2 −1), tiada satupun supermarket boleh menaikkan harga dengan banyak tanpa kehilangan pelanggan.

Keanjalan permintaan bagi sesebuah supermarket biasanya lebih tinggi dari −10. Kita dapati P = MC/(1 − 0.1) = MC/(0.9) = (1.11)MC.

Pengurus bagi supermarket tertentu patut meletakkan harga sekitar 11 peratus melebihi MC.

Kedai runcit biasanya mengenakan harga yang lebih tinggi kerana pelanggan2 mereka kurang sensitif kepada harga.

Oleh kerana keanjalan permintaan bagi kedai runcit ialah sekitar −5, maka harga yang diletakkan patut melebihi 25% daripada MC.

Bagi pengeluar jeans, biasanya keanjalan permintaan adalah sekitar −2 to −3.

Ini bermaksud, harga patut melebihi 50% hingga 100% daripada MC.

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

13 of 50

SUMBER KUASA MONOPOLI2.2

3 Faktor Mempengaruhi Keanjalan Permintaan Firma.

1. Keanjalan Permintaan Pasaran. Disebabkan keanjalan permintaan firma adalah sekurang2nya sama seperti keanjalan permintaan pasaran, keanjalan permintaan pasaran akan membataskan/menghadkan potensi kuasa monopoli.

-permintaan ke atas barangan seperti kopi dan the adalah lebih anjal, jika harga dinaikkan, firma akan kehilangan pembeli.

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

14 of 50

SUMBER KUASA MONOPOLI2.2

2. Bilangan Firma Dalam Pasaran, Mana2 firma mampu mempengaruhi harga secara signifikan.

-Jika faktor lain tidak berubah, peningkatan jumlah firma akan menghadkan kuasa monopoli.

-Jika firma banyak, sukar utk naikkan harga kerana jualan akan jatuh ke tangan firma lain.

-Sehingga satu tempoh, kemasukan firma baru mungkin sukar kerana halaangan kemasukan.

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

15 of 50

SUMBER KUASA MONOPOLI2.2

3. Interaksi Antara Firma. Walaupun hanya dua atau tiga firma dalam pasaran, setiap firma tidak boleh memperolehi keuntungan tinggi dengan menaikkan harga terlalu tinggi jika persaingan antara mereka sangat sengit.

-Setiap firma akan bertindak agresif utk dptkan tempat dlm psrn.

-sekiranya firma cuba turunkan harga hingga menghampiri PPS, firma lain akan buat tindakan sama kerana takut hilang pembeli. Ini akan mengecilkan kuasa monopoli.

-Tetapi jika firma masih kekalkan hargatetapi menghadkan bilangan barangan yg ditawar, firma akan miliki kuasa monopoli lebih besar.

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

16 of 50

SUMBER KUASA MONOPOLI2.2

Jika hanya terdapat satu firma-monopoli tulen-maka keluk permintaannya adalah juga keluk permintaan pasaran.

Oleh kerana permintaan terhadap minyak sangat tidak anjal (sekurang2nya dalam jangka pendek), OPEC boleh menaikkan harga jauh dari MC pengeluarkan sepanjang tahun 1970an dan awal 1980an.

Oleh kerana permintaan komoditi tertentu seperti kopi, koko, timah dan tembaga adalah sangat anjal, maka cubaan pengeluar untuk membentuk cartel/gabungan dan menaikkan harga sering mengalami kegagalan.

Bagi setiap kes di atas, keanjalan permintaan pasaran telah menghadkan potensi kuasa monopoli setiap pengeluar.

Keanjalan Permintaan Pasaran

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

17 of 50

SUMBER KUASA MONOPOLI2.2

Apabila hanya beberapa buah firma sahaja yang memiliki jualan keseluruhan di pasaran, maka boleh dikatakan bahawa tumpuan pasaran adalah tinggi/highly concentrated.

Bilangan Firma

● Halangan Kemasukan Syarat yang menghalang kemasukan firma pesaing baru ke dalam pasaran.

Firma mungkin bersaing secara sengit, memotong harga antara sesama mereka untuk memperolehi lebih banyak market share.

Ini boleh membawa harga turun sehingga hampir kepada tingkat harga persaingan.

Firma mungkin bergabung secara rahsia (melanggar undang2 antitrust), untuk menghadkan output dan meningkatkan harga.

Oleh kerana meningkatkan harga secara bergabung/beramai2 lebih menguntungkan berbanding menaikkan harga secara berseorangan, maka penggabungan boleh meningkatkan kuasa monopoli. .

Interaksi Antara Firma

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

18 of 50

KOS SOSIAL KUASA MONOPOLI2.3

Segitiga berwarna menunjukkan perubahan dalam lebihan penggguna dan pengeluar apabila beralih dari harga dan kuantiti persaingan, Pc dan Qc, kepada harga dan kuantiti monopoli, Pm dan Qm.

Disebabkan harga yang lebih tinggi, pengguna kehilangan A + B dan pengeluar memperolehi A − C. Kawasan kerugian luput ialah B + C.

Kerugian Luput Daripada Kuasa Monopoli

Rajah 2.7

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

19 of 50

KOS SOSIAL KUASA MONOPOLI2.3

Rent Seeking● rent seeking Membelanjakan wang

kepada usaha yang tidak produktif demi memperolehi, meneruskan atau melaksanakan monopoli.

Pada tahun 1996,Syarikat Archer Daniels Midland (ADM) telah berjaya melobi pentadbiran presiden Bill Clinton untuk membuat regulasi berkenaan dengan ethanol (ethyl alcohol) yang digunakan oleh kenderaan motor mesti dikeluarkan daripada bahan pertanian, iaitu jagung.

Kenapa? Kerana syarikat ADM mempunyai monopoli ke atas pengeluaran ethanol berasaskan jagung, maka regulasi ini akan meningkatkan keuntungan mereka dari kuasa monopoli tersebut.

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

20 of 50

MEMPEROLEHI LEBIHAN PENGGUNA 2.4

Memperolehi lebihan pengguna

Rajah 2.8

JIka firma mengenakan satu harga: ianya adalah P* dan kuantiti Q*.

Secara idealnya, firma uingin mengenakan harga yang tinggi kepada pengguna yang kesanggupan membayarnya lebih dari P*, lalu menawan kawasan lebihan pengguna pada bahagian A keluk permintaan.

Firma jga ingin menjual pada pengguna yang kesanggupan membayaw kurang dari P*, tap tanda perlu mengurangkan harga kpd semua pengguna. Dgn ini, firma dpt menawan kawasan B keluk permintaan.

● diskriminasi harga Amalan mengenakan harga yang berbeza bagi pengguna yang berbeza untuk barangan yg sama.

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

21 of 50

Diskriminasi harga2.5

Diskriminasi harga darjah pertama

● Harga simpanan Harga maksimum pengguna sanggup bayar bagi sesuatu barang.

● diskriminasi harga darjah pertama Amalan mengenakan setiap pengguna harga simpanan mereka.

Tambahan untung dari diskriminasi harga darjah pertama yang sempurna

Rajah 2.9

Oleh kerana firma mengenakan setiap pengguna harga simpanannya, adalah menguntungan jika output ditambah kepada Q**.

Dengan satu harga tunggal, P*, dikenakan, untung firma adalah kawasan berlorek kuning antara MR dan MC.

Dengan diskriminasi harga sempurna, untung ditingkatkan kepada kawasan ungu antara keluk D dan MC.

● Untung berubah Jumlah untung setiap pertambahan unit output yang dikeluarkan. i.e., untung mengabaikan kos tetap.

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

22 of 50

Diskriminasi harga2.5

Diskriminasi harga darjah pertama

Amalan diskriminasi harga darjah pertama

Rajah 2.10

Firma selalunya tidak tahu hargi simpanan setiap pengguna, tapi ia dpt dikenalpasti secara kasar.

Di sini, terdapat 6 harg ayang berbeza dikenakan. Firma dapat untung yang lebih dan sebahagian pengguna dapat faedah.

Namun, pada harga tunggal P*4, terdapat hanya sebilangan pengguna. Pengguna yang mendapat lebihan adalah yang membayar P5 atau P6 .

Diskriminasi harga sempurna

Pertambahan untung dari pengeluaran dan jualan pertambahan satu unit output kini adalah perbezaan antara permintaan dan kos marginal.

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

23 of 50

Diskriminasi harga2.5

Diskriminasi harga Darjah kedua

● diskriminasi harga darjah kedua Amalan mengenakan harga se unit yang berbeza mengikut kuantiti yang berlainan.

● penentuan harga blok Amalan mengenakan harga yang berbeza bagi kuantiti blok barang yang berbeza.

diskriminasi harga darjah kedua

Rajah 2.11

Hargayang berbeza dikenakan kepada barang yang sama tapi dalam kuantiti/blok berbeza.

Di sini, terdapat 3 blok dengan harga yang berbeza: P1, P2, dan P3.

Wujud Ekonomi bidangan, kos marginal dan kos purata yang menurun. Diskriminasi harga darjah kedua boleh menjadikan pengguna “better off” bila output berkembang dan kos lebih rendah.

Bab

2:

Pas

ara

n

Mo

no

po

li

24 of 50

Diskriminasi harga2.5

Diskriminasi harga

● Diskriminasi harga darjah ketiga Amalan membahagi pengguna kepada 3 atau lebih kumpulan dgn keluk permintaan masing-masing yang berbeza, lalu mengenakan harga yang berbeza bagi setiap kumpulan.

Membentuk kumpulan pengguna

Jika diskriminasi harga darjah ketiga ini dibenarkan, bagaimana firam menentukan harga yang hendak dikenakan kepada setiap kumpulan?

1. Firma tahu: sebanyak mana yang dikeluarkan, jumlah output mestikah diagih kepada setiap kumpulan pengguna supaya MR setiap kumpulan adalah sama rata.

2. Firma tahu: jumlah output mestilah di mana MR bagi setiap kumpulan menyamai MC pengeluaran firma.

Secara ringkasnya,

(11.1)