DR. BALJIT SINGH

• Permintaan untuk susu dan produk tenusu di Malaysia meningkat beberapa tahun kebelakang ini

- Peningkatan populasi

- Perubahan corak pemakanan

• Namun pengeluaran susu tempatan masih rendah

• Jumlah penggunaan susu 2008 – 1179.12 juta liter

• Jumlah pengeluaran susu tempatan 2008 – 56.48 juta liter

• Penghasilan susu negara hanya 5 % untuk sara diri

Suhu tinggi dan keadaan kelembapan

Kualiti foraj yang rendah

Serangan serangga,parasit dan penyakit

Potensi genetik haiwan yang rendah

Kekurangan juruteknik ternakan yang layak

Kesuburan tanah yang rendah

Kekurangan sumber ekonomi

TUJUAN

1. Menambah bilangan ternakan lembu (jangkamasa pendek)

2. Mempelbagai sumber genetik

3. Menguji kesesuaian baka

4. Meningkat prestasi baka

1. Ketegasan haba (heat stress) terutama Bos taurus T0 > 300C, RH > 85%

2. Parasit (tick,helminth,)

3. Pengurusan kurang cekap

- ladang kecil

- ekstensif

4. Bahan makanan berkualiti rendah

- rumput tropika – lignin tinggi

- bahan sampingan pertanian – PKC (Palm Kernel Cake) tinggi kuprum, nisbah Ca:P tak seimbang

Friesien-Holstein

Jersey

Guernsey

Brown Swiss

Laktasi (Lactation)

- masa/musim ibu lembu mengeluarkan

susu

Kering (Dry Period)

- masa ibu lembu tidak diperah susu/ tidak

mengeluarkan susu

Estrus/ biang/ galak/ on heat

- masa ibu lembu boleh dikahwinkan :

selalunya setiap 21 hari sekali

JERSEY MILKING SHORTHORN FRIESIEN

FRIEIEN SAHIWAL SAHIWAL Brown swiss

Bersegi dan tidak gemuk

Tetek/ kelenjar susu besar

Pembuluh susu (milk vein) yang nyata

Seakan-akan tiga segi

Kelenjar susu Pembuluh susu

(milk vein)

LEMBU TENUSU LEMBU PEDAGING

Lembu tenusu berbentuk segitiga Lembu pedaging berbentuk empat segi (pandangan dari tepi)

Bentuk badan yang panjang Mempunyai bahu dan leher yang pendek serta tebal

Mempunyai punggung yang panjang,luas dan rata

Mempunyai punggung yang bulat dan berisi

Mempunyai bahagian dada yang lurus serta baris tulang serangka yang baik

Kaki hadapan dan belakang panjang, lurus dan kuat (berotot)

1. Sesuai di ternak di kawasan tropika- suhu

dan kelembapan tinggi

2. Tidak lakukan pemilihan dan pembiak

bakaan

3. Pemilihan semulajadi

4. Tahan terhadap serangan penyakit dan

parasit tempatan

5. Telah sesuai dengan makanan yang bermutu

rendah

6. Kadar tumbesaran dan pengeluaran susu lebih

rendah dari Bos Taurus

7. Ciri fizikal bagi zebu

- bonggol

- gelambir

Contoh

- LID (Local Indian Dairy)

- Sahiwal

- Red sindhi

1. Sesuai di ternak di kawasan beriklim sederhana (temperate)

2. Pengeluaran susu yang tinggi dan prestasi yang baik

3. Pemilihan (selection) dan pembiak bakaan (breeding)

4. Mempunyai teknologi yang tinggi

5. Diternak secara intensif

LEMBU TENUSU (BAKA) ( 1 )

(2) Makanan (Kuantiti dan Kualiti

(3) Keadaan Sekitar T0 , RH

(4) Pengurusan (intensif/ekstensif)

(5) Penyakit dan Parasit

Prestasi dan Pengeluaran (susu, anak)

Mastitis :- ialah inflamasi pada ambing susu

Disebabkan oleh agen bakteria

Kualiti dan kuantiti menurun akan menyebabkan kerugian kepada penternak

Kos perkhidmatan veterinar dan ubat yang

meningkat

Haiwan ditakai dan diganti dengan kawanan ternakan (herd replacement)

Alat strip cup plate :- uji susu samada mengandungi kotoran,darah atau beku.

Alat ini digunakan sebelum pemerahan susu

Susu juga berkaitan dalam penyakit zoonotik seperti

- Tuberculosis susu sebagai medium

- Brucellosis perpindahan

Sakit

Puting atau pundi menjadi merah

Puting atau pundi bengkak

Susu tak normal samaada pekat,bersepihan, nanah atau berair.

Tiada tanda-tanda klinikal yang jelas

Hanya boleh dikesan oleh CMT melalui jumlah sel somatik yang tinggi serta suntikan bakteria

CMT (California Mastitis Test) adalah kaedah pemeriksaan subklinikal mastitis, mengenalpasti dan mengawal lembu tenusu yang didapati penyakit barah atau radang ambing susu untuk tindakan selanjutnya

Semua puting susu dicelup dengan disinfectant Iosan CCT 5% apabila selesai diperah-tujuan untuk mengawal penyakit MASTITIS

Adalah 2 baka yang sesuai diternak di Malaysia

60-75% sesuai dan boleh bertahan cuaca panas dan lembap

Ketahanan terhadap penyakit

Boleh menyesuaikan dengan sumber makanan tempatan

Berproduktiviti dengan keadaan tempatan

Pertumbuhan

Penyelenggaraan

Penghasilan

Secara am 3% dari berat badan keperluan kandungan rumput kering (dry matter)

Nisbah rangsum makanan 60% rumput dan 40% dedak (concentrate)

Kandungan dedak (concentrate) 16-18% crude protein

Jagung untuk tenaga dan soya untuk protein

Keperluan air sebanyak 10% dari berat badan

Amnya: 0.1 liter/kg berat hidup

Laktasi : 3 liter/1 liter penghasilan susu

Keperluan bergantung kepada:-

1. Suhu dan cuaca

2. Baka

3. Jenis makanan

4. Peringkat penghasilan

5. Umur dan kematangan

Keperluan makanan tambahan DCP (Dairy cattle pellets) atau konsentrat untuk lembu tenusu

- penyelengaraan badan (3kg seekor sehari)

- penghasilan susu (tambah 1 kg bagi setiap 3kg susu yang dikeluarkan)

Seekor lembu susu menghasilkan 12 kg susu sehari, berapa banyak konsentrat perlu diberi sehari?

3kg susu = 1kg Konsentrat

12kg susu = X kg Konsentrat

3X = 12

X = 12/3

X = 4kg

Jumlah konsentrat A+B = 3kg + 4kg = 7kg/hari

Herringbone system

milking parlor

Portable milking machine

• Pemerahan

• Sistem pemerahan yang di gunakan adalah ‘herringbone sistem’

• Tolok vacum-alat menunjukkan kadar tekanan hampagas (vacum) yang

dikehendaki 35cm-40cm mercury atau 50 kpa

• Ibu-ibu lembu yang hendak diperah di halau dalam petak menunggu,

• Kemudian jika ada kekotoran lembu akan di mandikan dan di bersihkan

terlebih dahulu

• selepas itu lembu akan di halau ke tempat pemerahan.

• Setiap ekor lembu akan di catitkan jumlah penghasilan susu yang di

hasilkan

Sistem Herringbone

RECOMMENDED MILKING PROCEDURES

1. Provide a Clean,Low Stress Environment for Cows.

- Cleanliness and proper hygiene.

- Do not excite or frighten the cows before

milking

2. Proper Udder Stimulation.

- Avoid milking wet and / or dirty teats.

- Milking with clean gloves.

- Effect of oxytocin which cause the “milk let down

reflex” last for 5-7 minute.

3. Check Foremilk and Udder for Mastitis.

- Using hand to physically exame the udder.

- Use strip cup or plate prior the each milking.

4. Wash Teats with an Udder Wash Solution or Predip Teats in an Effective Product.

- Wash solution in a bucket + individual paper

towels. Predip solution – 30 seconds, thoroughly

wipe- off.

5. Dry Teat Completely with an Individual Towel or

paper Towel.

- Drying is a must. Milking wet teats increase

mastitis and reduces milk quality.

6. Attach Milking Unit Within One to Two Minutes After the Start of Stimulation

- Teats will be plump and full of milk after

stimulation of udder.

7. Adjust Units as Necessary for Proper Alignment.

8. Shut Off Vacumm Before Removing Unit.

9. Dip teats Immediately After unit Removal with an Effective Product eg. Iosan teat dip help in prevention of mastitis

Is recommended for all farms to ensure safe food for human consumption.

OBJECTIVES OF GAHP FOR DAIRY FARMING

1. Increased production of quality fresh milk.

2. Products achieve the established food safety

standards.

3. Customer confidence on milk products from the

farm.

4. Prevention of residues and contaminants in milk.

5. Prevent contamination of harmful pathogens.

6. Proper post harvest handling of farm produce.

Jangkamasa seekor lembu susu diperah ialah 305 hari iaitu 2 kali sehari.

Lembu susu dikeringkan apabila tiada susu atau bunting 7 bulan

Penggunaan ubat dry cow:-

adalah untuk mengeringkan lembu yang positif pada ujian california mastitis test (CMT) dan bunting 7 bulan

Anak lembu tenusu 2 tahun dan berat badan 320-350kg boleh mula dibiak.

Bagi lembu biasa yang tidak bunting jangkamasa biang berulang setiap 21 hari.

Lembu betina tenusu akan dikahwin semula selepas 45-60 hari selepas melahirkan anak

Tempoh bunting seekor lembu ialah 280 hari (9 bln 1 minggu)

Hanya lembu yang melahirkan anak boleh diperah dan mengeluarkan susu.

Kolostrum – susu pertama daripada ibu lembu untuk mempertahankan anak lembu dari serangan penyakit,ia bertindak sebagai (antibodies) kepada anak lembu.

Anak lembu dipisahkan daripada ibu selepas dilahirkan

Diberi susu sebanyak 10% dari berat badan menggunakan botol susu

Anak lembu tenusu dicerai susu apabila mencapai 3 bulan, memakan makanan tambahan (Calf Starter) 600 gm dan rumput.

Semasa kelahiran anak lembu pastikan:-

- menyapukan iodine pada pusatnya

- lendir dijilat oleh ibunya

- mendapat susu kolostrum sebanyak 10%

berat badan selepas beranak

• Chin ball mating device :-

Alat pengesan biang dipasang pada dagu penjantan yang telah divasectomize melalui pembedahan.

• Teaser bull ialah lembu jantan yang divasectomize yang digunakan untuk mengenalpasti lembu betina yang mengawan

• Bila ia memanjat lembu betina ia akan menandakan cat di belakang lembu tersebut

Chin ball mating device

• Tanda-tanda lembu mengawan:-

1. Kemaluan bengkak dan mengeluarkan lendir yang jernih

2. Membiarkan dipanjat

• Memindahkan benih lembu jantan ke dalam anggota peranakan lembu betina dengan menggunakan alat.

• Cecair mani lembu jantan disimpan pada suhu -1960C

Faedah :

• meninggikan mutu ternakan

• Mengawal pembiakan

• Mengelak/ mengawal penyakit kelamin e.g Brucellosis

• Tidak perlu lembu jantan

KESIHATAN GEROMPOK

1. Pengawalan cacing(deworming) – 4 kali setahun

2. Pelali penyakit kuku dan mulut (FMD) – Mei-Nov

3. Pelali penyakit sampar (HS vaccination) August

4. Pembuangan tanduk

5. Kemili

6. Semburan ubat serangga (deticking)

7. CMT

1.PEMANASAN - susu di panaskan sehingga 600C untuk

menghentikan aktiviti enzim lipase. 2. HOMOGENIZE - adalah untuk memecah globiul lemak

kepada partikel yang lebih kecil dan bersamaan saiz,supaya tiada lapisan lemak terbentuk.

- caranya adalah memberi tekanan 120-140br (1800-2000lbs/inper)

3. PASTEURIZATION - untuk membasmi kuman (pathogenik merbahaya) seperti TB dll. - caranya memanaskan pada suhu 630C- 660C selama 30 minit. 4. MENYEJUK (CHILLING) - di sejukkan pada suhu antara 40C di mana kuman yang tidak mati pada suhu panas akan mati pada suhu sejuk.

5. PEMBUNGKUSAN

- Susu yang telah di sejukkan dibotolkan dalam

botol palstik dengan sukatan 1.5 liter dan

disimpan dalam peti sejuk dengan suhu antara

40C

- susu ini boleh disimpan selama tiga hingga lima

hari jika disimpan didalam peti sejuk.

Syarat Jabatan Perkhidmatan Veterinar untuk susu dikategori Gred A “bacterial count” kurang daripada 250,000 unit per ml

Ujian tersebut ialah total plate count