HUBUNGAN

ETNIK

MahyuddinKhalid&AshrofZaki, UiTM emkay@salam.uitm.edu.my

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

PENGENALAN

2

7.1

KANDUNGAN BAB 77.2

7.3

Hasil Pembelajaran

• Mengenalpasti asas hubungan antara etnik-etnik di Malaysia

• Mengenalpasti cabaran-cabaran hubungan etnik di Malaysia

• Menghuraikan isu-isu penting dalam konteks cabaran hubungan etnik di Malaysia

• Menjelaskan faktor-faktorpembinaan dan acuanjati diri rakyat Malaysia

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA

Kesepakatan 3 etnik terbesar negara ketika

Persekutuan Tanah Melayu mencapai

kemerdekaan pada tahun 1957

membolehkan rakyat menikmati kuasa politik

yang sama rata dengan dasar perkongsian kuasa.

3

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA

Begitu juga dasar pengagihan kekayaan, pembangunan masyarakat yang adil di sisi undang-undang, amalan demokrasi serta

kontrak sosial di antara kepelbagaian kaum menghasilkan keharmonian masyarakat

Malaysia.

Konsep perkongsian kuasa, pengagihan pendapatan negara secara adil, peluang

pendidikan yang sama di antara kaum, kebebasan beragama yang dijamin oleh

perlembagaan negara, perlindungan terhadap kaum minoriti serta dasar-dasar yang lain, telah dapat menjamin keharmonian rakyat berbilang

kaum dan etnik di negara kita.

4

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA

Zaman Empayar Melaka•Zaman Keemasan

Zaman Selepas Keruntuhan Empayar Melaka•Zaman Gelap

Zaman Penjajahan Portugis dan Belanda•Kurang masalah hubungan etnik kerana majoriti penduduk adalah peribumi

Zaman Penjajahan Inggeris•Wujud polarisasi kaum

Zaman Pendudukan Jepun•Hubungan tegang antara Melayu-Cina

5

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA

HUBUNGAN ETNIK DI SEMENANJUNG MALAYSIA

Zaman Penjajahan

• Penjajahan meninggalkan kesan terhadap hubungan etnik danpembangunan politik Malaysia

• Melalui penjajahan Inggeris, wujud masyarakat perlbagai etnikmelalui kemasukan orang Cina dan India sebagai buruh

• Mereka diasingkan dengan penduduk tempatan dari segipekerjaan, tempat tinggal dan sistem persekolahan, danmenyukarkan untuk berinteraksi sesama kaum.

• Penjajahan Jepun pula mengamalkan dasar pembahagian yang jelas antara kaum menyebabkan meningkatnya perasaanpermusuhan dan akhirnya mencetuskan pergaduhan antara kaum.

Selepas Perang

• Hubungan etnik dirumitkan lagi dengan penubuhan Malayan Union yang ditolak oleh Melayu dan diterima oleh kaum Cina dan India terutama berkaitan dengan isu kewarganegaraan.

6

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA

Zaman Darurat hingga Pembentukan Malaysia

• Menjadi semakin rumit selepas darurat diisytiharkan terutama antarakaum Melayu dan Cina

• Semakin teruk selepas British memperkenalkan rancangan penempatansemula yang membataskan pergaulan kaum Melayu yang ditempatkandi kampung Melayu dan Cina di kampung Baru

• Isu utama politik ketika ini seperti penguasaan ekonomi oleh golonganpendatang, penglibatan Cina dalam politik Tanah Melayu sertaperjuangan etnik mempertahankan budaya, bahasa dan pendidikan.

• Penyatuan etnik dipupuk melalui dasar-dasar kerajaan berkaitanpendidikan dan ekonomi serta kerjasama politik melalui Perikatan

Hubungan Etnik Masa Kini

• Pelaksanaan dasar-dasar awam kerajaan berkaitan sosial, pendidikandan ekonomi bagi mengukuhkan hubungan etnik di Malaysia.

• Antaranya melalui Majlis Perpaduan Negara dan Integrasi Nasional, Dasar Pendidikan Kebangsaan, Gagasan 1Malaysia, Rancangan-Rancangan Ekonomi dan sebagainya.

7

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA

Sabah

•Hubungan etnik dicorakkan oleh penempatan penduduk bumiputera danbukan bumiputera serta Bumiputera bukan Islam dan Bumiputera Islam.

•Sistem penempatan dibentuk melalui sistem kepercayaan di kalanganpenduduk; Bumiputera Islam(Bajau,Idahan,Iranun,Sulu,Bisaya,Melayu-Brunei dan Orang Sungai) dan Bumiputera bukan Islam(Dusun,Murut,Rungus)

•Mengamalkan hubungan etnik yang harmoni kerana penduduk meletakkankeutamaan kebudayaan dalam urusan kehidupan bermasyarakat berbandingpembezaan keagamaan serta ikatan kekeluargaan yang lebih kuatberbanding agama.

Sarawak

•Brooke mengamalkan dasar mengasingkan kumpulan etnik mengikutkepentingan kepada pentadbiran British di Sarawak

•Perhubungan antara etnik-etnik berasaskan ekonomi.

•Mengasingkan setiap kumpulan etnik di Sarawak mengikut petempatan danpekerjaan yang berlainan bagi mengelakkan pertelingkahan danpertumpahan darah yang membawa kepada pengenalan etnik berdasarkan tempat tinggal.

•Perhubungan etnik semakin baik melalui perkahwinan campur, toleransiagama, kesedaran melalui pendidikan dan sebagainya

8

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEPERLUAN MEWUJUDKAN HUBUNGAN ETNIK

KeperluanHubungan

Etnik

Fitrahkemanusiaan

Tuntutankeagamaan

Memenuhikeperluan

hidup

Elak daribergantung

dengankuasa luar

9

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

FAKTOR KONFLIK MASYARAKAT MALAYSIA

• Perbezaan dalam unsurunsur--unsurunsur kebudayaankebudayaan sepertibahasa, agama dan adat resam.

• Timbulnya jarakjarak sosialsosial antara anggota masyarakatkerana kurang interaksi.

• Perbezaan pekerjaan dan tempat tinggalpekerjaan dan tempat tinggal.

•• PrasangkaPrasangka dandan prejudisprejudis yang menebal.

•• KeenggananKeengganan anggota masyarakat untuk membukadunia sosial kepada masyarakat lain dankecenderungan untuk mengekalkan identiti masing-masing.

•• DominasiDominasi sesuatusesuatu kaumkaum dalam bidang-bidangtertentu seperti politik atau perniagaan.

•• Bilangan anggota Bilangan anggota masyarakat majoriti dan minoriti lebih kurang sama.

10

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN HUBUNGAN ETNIK

CABARAN

HUBUNGAN ETNIK

POLITIK

EKONOMI

SOSIAL

AGAMA DAN BUDAYA

11

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

POLITIK

Politik Perkauman

Setiap kaum di Malaysia diwakili olehparti politik masing-masing.

Menyuara, menjagaserta memperjuangkankepentingan dankelangsungan kaummasing-masing.

Sukar menerimapemimpin dari kaumlain.

Mengukuhkan semangat perkauman yang menebal.

12

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

EKONOMI

• Jurang yang luas dari segipenguasaan ekonomi danketidakseimbanganpendapatan.

• Tiap-tiap etnik berusahauntuk mendapatkan hak dankeuntungan yang lebih besardaripada pertumbuhanekonomi dan peluangekonomi yang wujud.

DominasiSektorEkonomi

• Menghalang interaksi yang lebih kerap.

• Interaksi berlaku di kalangan etnik yang sama.

• Semangat perkauman terusmenebal.

PerbezaanPekerjaan

13

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

SOSIALPemisahan Fizikal

•Akibat dasar pecah perintah British.

•Merenggangkan hubungan dan menyukarkan interaksi.

•Memperkuatkan perasaan kekitaan dan etnosentrisme.

Sistem Pendidikan yang Berasingan

•Setiap etnik mempunyai sistem pendidikan yang tersendiri

•Sistem persekolahan yang dipisahkan mengikut bahasa ibundamenyebabkan interaksi berkisar dikalangan etnik sendiri sahaja

Polarisasi dalam Kalangan Pelajar

•Keterasingan di peringkat sekolah rendah, kerenggangan di sekolah menengah serta di Institusi Pengajian Tinggimenyukarkan proses hubungan etnik di Malaysia

Kontrak Sosial

•Kontrak Sosial yang menjadi asas dalam pembinaanmasyarakat Malaysia seringkali di pertikaikan

14

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

AGAMA & BUDAYA

Setiap etnik mempunyai agama, adatistiadat bahasa dan kebudayaan yang

berlainan

Mudah terjadinya konflik.

Setiap kaum terus menebal denganbahasa dan kebudayaan mereka sendiri.

Mengutamakan anggota dari etnik yang sama dalam mendapatkan pekerjaan, memilih sahabat dan mencari teman

hidup.

15

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

FAKTOR KEJAYAAN PEMBINAAN MASYARAKAT MALAYSIA

MASYARAKAT MALAYSIA

Keazaman politik (Political Will)

Golongan sasaran yang dikenalpasti (Critical Mass)

Kekukuhan Ekonomi

Peranan Islam

Wawasan yang dikongsi(Shared Vision)

Penggunaan Sains dan Teknologi (S&T)

16

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

POLITICAL WILL

Ke

sun

gg

uh

an

P

olit

ik •Keazaman dan kemantapan politik

•Pemimpin yang berwibawa

•Pemimpin ada niat untukmenginstitusikan hubungan etnik.

•Niat ini dicetuskan oleh kesedaran tentang pentingnya hubungan etnik.

•Dari sini akan tercetus kemahuanserta aktiviti dalam bentuk pelantindakan yang berkesan.

17

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CRITICAL MASS

Adanya badan induk yang menjadi faktor pemangkin kepada semua program hubungan etnik dan integrasi yang melibatkan critical mass seperti Jabatan Perpaduan Negara & Integrasi Nasional (JPNIN) dan Institut Kajian & Latihan Integrasi Nasional (IKLIN).

Golongan sasaran yang telah dikenalpasti

18

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEKUKUHAN EKONOMI

Ekonomi yang berkembang

Faktor ekonomi memainkan peranan penting dalam menentukan kejayaan hubungan etnik di Malaysia.

Pengajarannya ialah peristiwa 13 Mei 1969.

Hubungan etnik dan integrasi hanya bolehterhasil jika keperluan asas untuk survival manusia

dipenuhi.

19

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

PERANAN ISLAM

• Islam telah memberi pengaruh yang mendalam dalam pertumbuhan dan perkembangan Tamadun Malaysia.

• Dengan majoriti penduduk beragama Islam, maka sewajar Islam menjadi asas hubungan etnik dan integrasi nasional kerana ia serasi dengan majoriti penduduk dan minoritinya.

• Sebagai agama rasmi, Islam mestilah dihormati kerasmiannya namun ia tidak menghalang kebebasan beragama.

20

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

SHARED VISION

Wawasan yang jelas, konsisten dan dikongsi bersama

Mestilah mempunyai visi yang sama tentang hala tuju dan hasil integrasi yang diingini.

Gagasan 1Malaysia dan Wawasan 2020 harus dijadikan

salah satu paksi terpenting pada keseluruhan gagasan

hubungan etnik dan integrasi nasional negara ini.

21

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

PENGGUNAAN SAINS DAN TEKNOLOGI

Keupayaan memanfaatkan sains dan teknologi dapat

menangani masalah hubungan etnik dan

integrasi nasional.

Penggunaan Mykad untuk mengatasi masalah imigresen

Interaksi virtual dengan penggunaan teknologi 3G dan WIMAX

Kemudahan penerbangan yang lebih murah Air Asia dan Firely

Rangkaian sosial seperti Facebook dan Twitter

22

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

TAHAP TAHAP

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

CABARAN CABARAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

KEJAYAANKEJAYAAN

HUB ETNIKHUB ETNIK

PENGUKUHAN Bincangkan EMPAT (4) cabaran hubungan etnik di

Malaysia

Huraikan TIGA (3) ciri asas untuk mengurangkan masalah polarisasi kaum yang terdapat dalam Dasar Kebudayaan Kebangsaan

Bincangkan TIGA (3) kesan pengabaian hubungan antara etnik dalam menjalinkan perpaduan dan keharmonian masyarakat Malaysia.

TIGA (3) pengajaran akibat daripada peristiwa 13 Mei 1969.

TIGA (3) cabaran pembentukan masyarakat berintegrasi di Malaysia.

Bincangkan EMPAT (4) cabaran hubungan etnik.

Huraikan TIGA (3) Dasar Negara dalam menyelesai cabaran hubungan etnik.

Jelaskan TIGA (3) pelan tindakan dalam menangani masalah perpaduan di kalangan masyarakat.

23