Kajian Norfaizah Abdullah

KEBERKESANAN PENGGUNAAN KOMIK TERHADAP

PENCAPAIAN DAN MINAT MURID DALAM MATA

PELAJARAN PENDIDIKAN SIVIK DAN

KEWARGANEGARAAN BAGI TEMA

MALAYSIA NEGARAKU TAHUN 5

NORFAIZAH BINTI ABDULLAH

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS TAWAU

2013

KEBERKESANAN PENGGUNAAN KOMIK TERHADAP PENCAPAIAN

DAN MINAT MURID DALAM MATA PELAJARAN PENDIDIKAN

SIVIK DAN KEWARGANEGARAAN BAGI TEMA

MALAYSIA NEGARAKU TAHUN 5

NORFAIZAH BINTI ABDULLAH

Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi

sebahagian daripada syarat

penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Perguruan

Pengajian Sosial Sekolah Rendah

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS TAWAU

OKTOBER 2013

i

PENGESAHAN PENYELIA

Saya akui bahawa saya telah membaca laporan penyelidikan ini

dan pada pandangan saya karya ini telah memadai dari segi

skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan

Ijazah Sarjana Muda Perguruan

Pengajian Sosial Pendidikan Rendah

Tandatangan : ........................................................................

Nama Penyelia : ........................................................................

Tarikh : ........................................................................

ii

PENGAKUAN

Saya akui laporan kajian ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan

ringkasan yang tiap-tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya.

Tandatangan : .............................................................

Nama Penulis : .............................................................

Tarikh : ..............................................................

iii

DEDIKASI

Buat ayah dan ibu tersayang,

Encik Abdullah Ag. Besar dan Puan Masnih Kasim

Kakak dan adik-adik yang dikasihi,

Noranizah, Norizatul Aini dan Nurfatin Nazira

Insan yang banyak memberi dorongan dan sokongan

Saudara Afzainizam

Yang dihargai.

Pensyarah Penyelia,

Dr. Abdul Hamid B. Abdul Rahim

Yang diingati,

Rakan-rakan PISMP PS Ambilan Januari 2010

iv

PENGHARGAAN

Dengan nama Allah yang Maha Pemurah lagi Maha Mengasihani,

Alhamdulillah syukur ke hadrat ilahi kerana dengan izin-Nya, penulis dapat

menghasilkan tugasan kajian tindakan ini tepat pada masanya.

Penulis juga ingin merakamkan jutaan penghargaan dan terima kasih kepada

penyelia kajian tindakan Dr. Abdul Hamid Bin Abdul Rahim diatas bimbingan serta

tunjuk ajar yang diberikan sepanjang tempoh penyelidikan ini.

Sekalung terima kasih diucapkan juga kepada semua warga SK Jambatan

Putih di atas kerjasama serta tunjuk ajar yang diberikan kepada penulis sepanjang

menjalankan kajian ini.

Buat keluarga yang sentiasa diingati dan disayangi terima kasih atas segala

pengorbanan, dorongan semangat serta doa yang mengiringi perjalanan penulis

dalam menyiapkan kajian tindakan ini.

Penghargaan juga ditujukan kepada semua pensyarah, para sahabat dan

semua pihak yang terlibat secara langsung atau tidak langsung dalam menjayakan

penyelidikan ini.

v

ABSTRAK

Kajian ini bertujuan untuk mengkaji keberkesanan penggunaan komik terhadap

pencapaian dan minat murid dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan bagi tema Malaysia Negaraku Tahun 5. Kajian yang dijalankan adalah berdasarkan kerangka model Kurt Lewin (1946) dan Laidlaw (1992). Kajian

kuantitatif merupakan reka bentuk kajian ini. Responden kajian terdiri daripada 10

orang murid berpencapaian rendah dari kelas tahun 5 di salah sebuah sekolah rendah

di daerah Tawau. Instrumen yang digunakan terdiri daripada ujian pencapaian, ujian

pra dan pasca serta borang soal selidik. Data dianalisis dengan menggunakan analisis

deskriptif yang melibatkan kekerapan, peratus dan nilai min. Dapatan kajian

menunjukkan bahawa 9 daripada 10 responden menunjukkan peningkatan markah

dan gred dalam ujian pasca 1 dan 2. Manakala dalam ujian pasca 3, kesemua

responden menunjukkan peningkatan markah dan gred. Keputusan ini menunjukkan

penggunaan komik berkesan dalam meningkatkan pencapaian murid. Dapatan turut

menunjukkan peningkatan minat murid untuk mengikuti sesi pengajaran dan

pembelajaran. Dicadangkan agar bahan komik terus diaplikasikan dalam tema atau

topik yang berlainan agar dapat mewujudkan suasana pembelajaran yang menarik

dan berkesan.

vi

ABSTRACT

This purpose of this study is to examine the effectiveness of using comics to the

achievement and interest in the subject of Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan

on the theme Malaysia Negaraku' Year 5. The study is based on a model Kurt Lewin (1946) and Laidlaw (1992). Quantitative study is the study design .The respondents

consist of 10 pupils which have lower achievement from year 5 at one of the primary

schools in Tawau. The instrument used consists of achievement tests, pre-and post-

tests and questionnaires. Data were analyzed using descriptive analysis involving

frequency, percentage and mean.The results showed that 9 out of 10 respondents

indicated an increase in marks and grades in post-test 1 and 2. When in post-test 3,

all respondents showed the marks and grades. These results showed that comics is

effective to improving student achievement. The findings also showed an increase

students' interest in pursuing teaching and learning. Suggested that comic material

be applied in different themes or topics in order to create an excellent learning

environment and effective.

vii

KANDUNGAN

MUKA SURAT

PENGESAHAN PENYELIA i

PENGAKUAN ii

DEDIKASI iii

PENGHARGAAN iv

ABSTRAK v

ABSTRACT vi

KANDUNGAN vii

SENARAI JADUAL ix

SENARAI RAJAH x

SENARAI LAMPIRAN xi

1.0 PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Refleksi Pengajaran dan Pembelajaran Lalu 2

1.3 Refleksi Nilai Pendidikan 4

2.0 FOKUS KAJIAN

2.1 Pengenalan 6

2.2 Isu dan Penyataan Masalah Kajian 6

2.3 Tinjauan Literatur dan Kajian Lalu Berkaitan 7

dengan Isu Kajian

3.0 OBJEKTIF DAN PERSOALAN KAJIAN

3.1 Pengenalan 17

3.2 Tujuan Kajian 17

3.3 Objektif Kajian 17

3.4 Persoalan Kajian 17

4.0 METODOLOGI KAJIAN

4.1 Pengenalan 19

4.2 Kumpulan Sasaran Kajian 19

4.3 Reka Bentuk Kajian 19

4.4 Pelan Tindakan dan Pelaksanaan Pelan Tindakan 20

4.5 Kaedah Pengumpulan Data Kajian 23

4.6 Cara Menganalisis Data Kajian 26

viii

5.0 ANALISIS DAN INTERPRETASI DATA

5.1 Pengenalan 28

5.2 Dapatan Kajian 28

5.3 Perbincangan Dapatan Kajian Bersama Sorotan 52

Literatur Terhadap Kajian Berkaitan

6.0 REFLEKSI DAN TINDAKAN SUSULAN

6.1 Pengenalan 55

6.2 Refleksi dan Implikasi Dapatan Kajian 55

6.3 Rumusan dan Cadangan Kajian Selanjutnya 60

SENARAI RUJUKAN 64

LAMPIRAN-LAMPIRAN 68

ix

SENARAI JADUAL

Jadual Muka Surat

2.1 Ringkasan Kajian-Kajian Lepas Berkaitan Penggunaan

Komik dalam Pengajaran dan pembelajaran

16

3.1 Ringkasan berkenaan tujuan,objektif dan persoalan

kajian

18

4.1 Panduan Penentuan Gred 25

4.2 Kaedah Pengumpulan Data dan Analisis Yang

Digunakan

27

5.1 Analisis Profil dan Pencapaian Responden dalam

Ujian Pencapaian

29

5.2 Ujian Pra dan Pasca Mengikut Subtopik dalam Tema

Malaysia Negaraku

30

5.3 Analisis Ujian Pra dan Pasca Ujian 1 hingga 3 32

5.4 Perbezaan Peratusan Markah dan Gred Ujian Pra 1 dan

Pasca 1

33


Pasca 2

37


Pasca 3

41

5.7 Taburan Kekerapan Jawapan Responden Untuk

Instrumen Soal selidik

47

x

SENARAI RAJAH

Rajah Muka Surat

4.1 Model Kurt Lewin 1946, dan Laidlaw 1992 20

5.1 Graf Perbezaan Markah Responden Dalam Ujian Pra 1

dan Ujian Pasca 1

35

5.2 Graf Bilangan Responden Mengikut Gred Dalam

Ujian Pra 1 dan Pasca 1

36


Ujian Pra 2 dan Ujian Pasca 2

39


dan Pasca 2

40


Ujian Pra 3 dan Pasca 3

43


dan Ujian Pasca 3

44

5.7 Graf Perbandingan Jawapan Responden Item Soal

Selidik

48

xi

SENARAI LAMPIRAN

Lampiran Muka surat

A Jadual Perlaksanaan Kajian Tindakan 69

B Jadual Spesifikasi Ujian Pencapaian 70

C Ujian Pencapaian 71

D Jadual Spesifikasi Ujian Pra dan Ujian Pasca 76

E Ujian Pra 1 77

F Ujian Pasca 1 82

G Ujian Pra 2 87

H Ujian Pasca 2 92

I Ujian Pra 3 97

J Ujian Pasca 3 102

K Borang Soal Selidik 107

L Bahan Komik 109

1

1.0 PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Dalam era globalisasi yang semakin mencabar, proses pengajaran dan pembelajaran

anak-anak kini dilihat berubah menjadi lebih terbuka dan fleksibel. Hal ini adalah

seiring dengan kemodenan dunia yang menuntut sesebuah negara untuk menekankan

sistem pendidikan yang maju dan mampu menjadikannya sebagai landasan terbaik ke

arah pembangunan negara. Oleh itu, peranan guru diperlukan dalam mewujudkan

pembelajaran yang berkesan dan bermakna kepada murid. Lee (2005) dalam

kajiannya menyatakan bahawa, guru yang mengajar dengan baik dapat mengubah

persepsi murid terhadap sesuatu pengajaran. Oleh yang demikian, guru memainkan

peranan yang sangat penting dalam menghasilkan bahan dan teknik yang lebih

berkesan.

Justeru, untuk menghasilkan pengajaran yang berkesan, guru perlu

menekankan aspek kepelbagaian kaedah atau teknik pengajaran agar sesi pengajaran

dan pembelajaran dapat berjalan dengan lancar dan tidak membosankan. Jika

pengajaran dan pembelajaran berjalan dengan lancar, maka akan dapat membantu

meningkatkan pencapaian murid dalam sesuatu mata pelajaran.

Selain itu, bahan-bahan baharu dan kreatif dapat menjadikan proses

pembelajaran lebih seronok dan menarik minat murid. Malah, kepelbagaian dan

pembaharuan kaedah yang diperkenalkan mampu membantu dalam meningkatkan

penguasaan murid khususnya bagi mata pelajaran yang memerlukan daya ingatan

dan kefahaman yang tinggi seperti mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan.

2

Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan merupakan mata pelajaran teras

kepada semua murid dan pernah diajar secara formal mulai tahun 1982 melalui

perlaksanaan Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah (KBSR) dan Kurikulum

Bersepadu Sekolah Menengah (KBSM) pada tahun 1988. Pada tahun 2005,

Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan kembali diperkenalkan secara berperingkat

di tahap dua di sekolah rendah iaitu tahun 4, 5, dan 6 serta melibatkan semua

tingkatan di sekolah menengah. Mata pelajaran ini dianggap penting dalam usaha

untuk melahirkan individu yang mempunyai keterampilan yang tinggi serta

mempunyai rasa kecintaan kepada keluarga, masyarakat dan negara.

Lantaran itu, penggunaan komik merupakan satu kaedah yang boleh

digunakan sebagai bahan bantu mengajar yang amat sesuai dan seiring dengan

peredaran masa kerana ianya mengandungi unsur-unsur humor selain sinonim

dengan jiwa kanak-kanak. Bukan itu sahaja, penggunaan komik turut memberikan

kesan positif kepada pencapaian murid berbanding dengan penggunaan kaedah-

kaedah tradisional seperti kaedah chalk and talk serta kaedah berpusatkan guru.

1.2 Refleksi Pengajaran dan Pembelajaran yang Lalu

Sepanjang menjalani praktikum Fasa 2 di sebuah sekolah di daerah Kunak, pengkaji

diamanahkan untuk mengajar mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan

bagi Tahun 5. Semasa mengajar mata pelajaran tersebut, terdapat beberapa topik

atau tema yang sukar dikuasai oleh murid-murid termasuklah tema 5 iaitu Malaysia

Negaraku. Ketidakmampuan murid menguasai topik tersebut menyebabkan

pencapaian murid dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan

menurun. Ekoran daripada itu, pengkaji cuba menggunakan beberapa kaedah dan

3

bahan bantu mengajar untuk menarik perhatian murid untuk mempelajari topik

tersebut. Hal ini termasuklah menggunakan buku teks, nota ringkas, menjalankan

aktiviti berkumpulan dan sebagainya supaya proses pengajaran dan pembelajaran

lebih menyeronokkan dan lebih mudah difahami.

Namun, hasil daripada penggunaan kaedah dan teknik yang telah dinyatakan

di atas adalah mengecewakan. Setelah selesai sesi pengajaran dan pembelajaran bagi

tema 5 iaitu Malaysia Negaraku, pengkaji mendapati masih terdapat segelintir

murid yang belum menguasai topik yang diajar. Hal ini dapat diperhatikan dengan

jelas ketika pengkaji cuba menguji ingatan murid tentang apa yang telah diajar

dengan menjalankan beberapa aktiviti kuiz secara berkumpulan dan soal jawab

bersama murid.

Berdasarkan pemerhatian pengkaji, murid-murid kelihatan gelisah, bosan dan

menunjukkan sikap kurang aktif untuk melibatkan diri dalam setiap aktiviti yang

telah dirancang. Pengkaji menyedari bahawa keadaan ini berlaku adalah disebabkan

oleh kesilapan guru itu sendiri di mana kerap menggunakan kaedah biasa dan tiada

pendedahan kepada proses pembelajaran yang baharu kepada murid-murid. Keadaan

ini telah menyebabkan murid hilang minat untuk mengikuti sesi pengajaran dan

pembelajaran dan seterusnya menurunkan tahap pencapaian mereka dalam mata

pelajaran tersebut.

Bukan itu sahaja, semasa sesi pengajaran dan pembelajaran bagi topik

tersebut, beberapa orang murid meluahkan rasa tidak berminat untuk mempelajari

topik berkenaan. Apabila pengkaji bertanya sebab-sebab mereka tidak berminat

4

dengan topik berkenaan, murid tersebut berkata bahawa topik yang diajar sukar

difahami dan banyak fakta-fakta yang perlu diingat berbanding dengan topik atau

tema lain yang dianggap mudah kerana berunsurkan budaya dan kehidupan seharian.

Tambahan lagi, melalui sesi soal jawab secara tidak formal bersama murid-

murid Tahun 5 di sekolah berkenaan, pengkaji mendapati kebanyakkan murid

beranggapan bahawa mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan

merupakan mata pelajaran yang tidak penting. Tanggapan sedemikian menyebabkan

murid malas untuk mempelajari mata pelajaran tersebut. Malahan ada di antara

mereka yang tidak kisah sekiranya mereka gagal dalam mata pelajaran tersebut

sewaktu peperiksaan.

Bagi menyelesaikan masalah ini, pengkaji berusaha mencari kaedah dan

teknik yang lebih pelbagai agar dapat meningkatkan kefahaman dan minat murid

terhadap mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan secara

keseluruhannya dan khususnya dalam tema Malaysia Negaraku.

1.3 Refleksi Nilai Pendidikan

Ketika melaksanakan proses pengajaran dan pembelajaran, masalah utama yang

kerap dialami oleh seorang guru ialah masalah daya pemahaman murid terhadap

pengajaran yang guru sampaikan. Oleh yang demikian, sebagai seorang guru mereka

haruslah berfikiran positif dan menyedari bahawa masalah yang dihadapi dalam

proses pengajaran dan pembelajaran perlu dipandang serius dan ditangani dengan

segera agar masalah ini tidak berterusan.

5

Lantaran itu, sebagai seorang guru yang mempunyai kesedaran tentang

tanggungjawab mereka sebagai pendidik seharusnya berusaha untuk

mempertingkatkan kemahiran murid dari aspek mengingat dan memahami fakta

melalui pelbagai langkah-langkah pemulihan. Langkah ini penting agar murid-murid

ini tidak terus tercicir dari menerima ilmu pengetahuan. Hal ini sekaligus bertujuan

untuk memastikan murid memperolehi pencapaian yang maksima dalam mata

pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan.

6

2.0 FOKUS KAJIAN/ ISU KEPRIHATINAN

2.1 Pengenalan

Proses pengajaran dan pembelajaran merupakan elemen penting dalam memastikan

para murid dapat mengikuti isi kandungan subjek yang disampaikan. Dalam

menjalankan proses pengajaran dan pembelajaran, guru perlu memahami tujuan atau

fungsi sebenar sesuatu pengajaran dilaksanakan, iaitu untuk merangsang

pembelajaran dan mewujudkan situasi pembelajaran dengan berkesan.

Sesuatu sesi pengajaran akan menjadi lebih berkesan jika penggunaan media

dirancang secara sistematik. Oleh itu, seorang guru perlu bijak dalam mengenalpasti

bahan pengajaran bahkan juga kaedah, strategi dan teknik pengajaran yang

bersesuaian dengan minat murid. Hal ini kerana setiap murid itu adalah berbeza dari

segi minat, kecerdasan dan gaya pembelajaran. Idea ini disokong oleh Teori

Kecerdasan Pelbagai yang menyatakan bahawa setiap insan mewarisi sembilan jenis

kecerdasan yang berlainan.

2.2 Isu dan Penyataan Masalah kajian

Terdapat banyak masalah yang sering dihadapi oleh murid tahun 5 dalam mata

pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan. Antara masalah utama yang

dibangkitkan dalam kajian ini ialah murid yang kurang meminati dan memahami

tema atau topik dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan

terutamanya tema Malaysia Negaraku. Keadaan ini menyebabkan pencapaian

murid dalam tema yang dinyatakan pengkaji mengalami penurunan dan tidak

mencapai tahap yang sepatutnya. Kajian ini dilaksanakan dalam usaha untuk

mengatasi masalah yang dihadapi supaya tidak berterusan ke tahap yang lebih serius.

7

Malah, sekiranya minat murid semakin luntur untuk mempelajari topik-topik yang

terdapat di dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan, maka

usaha untuk melahirkan anak bangsa yang mempunyai keperibadian yang mulia dan

bersemangat patriotik akan gagal.

Sehubungan itu, diharapkan agar kajian tindakan ini dapat membantu dalam

meningkatkan pencapaian murid di dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan khususnya dalam tema Malaysia Negaraku melalui penggunaan

komik.

2.3 Tinjauan Literatur dan Kajian Lalu Berkaitan Dengan Isu Kajian

Bahagian ini membincangkan tentang dapatan daripada sumber-sumber tertentu yang

telah dikupas dengan mendalam bagi topik berkaitan untuk menyokong kajian yang

dijalankan. Perbincangan tinjauan literatur menjurus kepada dua subtopik seperti

berikut:

2.3.1 Definisi Berkaitan Kajian

a. Keberkesanan

Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat (2007), berkesan bermaksud

menimbulkan hasil atau kesudahan yang diharapkan. Manakala

keberkesanan merujuk kepada perihal berkesan atau berkesannya

(sesuatu tindakan, perubahan, dan sebagainya). Dalam kajian ini,

keberkesanan merujuk kepada penggunaan komik sebagai bahan

bantu mengajar dalam membantu meningkatkan pencapaian dan minat

murid terhadap mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan khususnya bagi tema Malaysia Negaraku.

8

b. Komik

Komik diertikan sebagai buku yang mengandungi cerita yang disertai

dengan gambar yang melucukan (Kamus Dewan, 2007). Jacobs D.

(2007) menyatakan bahawa komik adalah teks berasaskan perkataan

yang dipermudahkan dan seseorang akan mudah memahami melalui

gambar komik. Dari segi aspek visual, antara ciri-ciri yang diambil

berat adalah penggunaan garis, tempat kosong, teknik bayang-bayang,

perspektif, jarak, kandungan komik, mimik muka, postur badan,

watak komik dan juga persekitaran dalam komik. Manakala,

Maifalinda (2008) pula menyatakan bahawa komik sebagai media

visual yang hanya terdiri daripada gambar dan tulisan yang terangkum

menjadi sebuah cerita.

Dalam kajian ini, istilah komik bermaksud mengandungi

kartun, dialog dan fakta berkaitan tema Malaysia Negaraku yang

digunakan sebagai bahan untuk membantu meningkatkan pencapaian

dan minat murid.

c. Pencapaian

Pencapaian secara umumnya bermaksud kejayaan atau kegagalan

murid bagi satu-satu ujian, peperiksaan dalam sekolah atau

peperiksaan piawai yang direkabentuk, ditadbir, diberi markah dan

diinterpretasikan oleh pakar-pakar dalam bidang tersebut khasnya

untuk penilaian di sesebuah negara. Biasanya pencapaian ini

dinyatakan dalam skor mentah, gred dan pangkat untuk satu-satu

9

subjek ataupun keseluruhan kursus (Raha, 1991). Dalam kajian ini,

pencapaian merujuk kepada markah dan gred yang diperolehi oleh

responden dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan bagi tema Malaysia Negaraku selepas murid

diberikan ujian pra, sesi rawatan dan ujian pasca.

d. Minat

Minat sering dikaitkan dengan keseronokan. Kamus Dewan (2007)

mendefinisikan minat sebagai keinginan, kesukaan atau

kecenderungan. Dalam kajian ini, minat yang dimaksudkan ialah

keseronokan murid mengikuti sesi pengajaran dan pembelajaran

Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan yang diukur menggunakan

instrumen borang soal selidik dalam lampiran K.

2.3.2 Kajian-Kajian Lepas yang Berkaitan

Dalam kajian tindakan ini, pengkaji menjalankan kajian menggunakan

bahan komik sebagai bahan bantu mengajar dalam sesi pengajaran

dan pembelajaran. Sekiranya komik digunakan dengan betul dan

bersesuaian dengan tajuk pembelajaran, hal ini akan menjadikan

proses pengajaran dan pembelajaran lebih bermakna dan

menyeronokkan kerana komik mengandungi unsur humor. Menurut

Kamus Dewan (2002), humor bermaksud kebolehan menyatakan

sesuatu yang menggelikan hati dan melucukan.

10

Kajian berkaitan humor dilakukan oleh Azriana dan Yahida

(2011) bertujuan untuk mencari satu kaedah yang sesuai bagi

memasukkan unsur humor dalam pelajaran agar pengajaran dan

pembelajaran dapat dijalankan dengan lebih berkesan. Dapatan kajian

beliau telah menunjukkan bahawa menyuntik unsur humor dapat

merangsang minat dan daya kreativiti.

Hal ini disokong oleh Abdul Ghani et al. (2007) yang

menyatakan bahawa unsur humor seperti kartun juga dapat membantu

dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Umpamanya penggunaan

sumber kartun pada overhead projector (OHP) atau pada

persembahan power point dapat mencetuskan perbincangan, dialog,

proses alih bahasa dan juga persembahan bahasa kedua dengan

menarik dan berkesan. Unsur ilustrasi, warna dan cahaya sering

memukau penonton dan dalam konteks kajian ini pula, penggunaan

kartun atau karikatur mampu menjana minda para murid secara santai

dan kreatif.

Bukan itu sahaja, dalam sesebuah komik juga turut

mengandungi unsur grafik yang berwarna dan menarik. Hal ini dapat

membantu murid untuk memahami dan mengingat susunan fakta

dengan mudah sekaligus membantu meningkatkan pencapaian murid

terhadap topik yang diajar. Manusia dikatakan makhluk yang

visually oriented dan mereka banyak belajar melalui penglihatan.

Walaupun mereka mendengar dan membaca, namun apa yang

11

didengar dan dibaca biasanya akan divisualkan dalam pemikiran

mereka untuk mendapatkan konsep atau makna yang lebih jelas. Hal

ini disokong oleh satu kajian ilmiah yang mengatakan bahawa murid

belajar melalui penglihatan sebanyak 70 peratus dan melalui

pendengaran sebanyak 30 peratus sahaja. Pandangan-pandangan ini

selaras dengan apa yang diperkatakan oleh Kung Fu Tze, seorang

pujangga dan ahli falsafah cina;

kalau saya dengar, saya lupa; kalau saya lihat saya

ingat; dan kalau saya buat saya tahu

Sementara itu, kajian berkenaan penggunaan strip komik bagi

meningkatkan pencapaian murid dalam topik Kitaran Air dijalankan

oleh Leong dan Amir (2012). Kajian ini menyatakan bahawa strip

komik merupakan suatu bahan asli visual yang menarik dan luar biasa

dengan kaedah konvensional seperti chalk and talk. Strip komik

merupakan suatu bahan yang menggabungkan lukisan bersiri dengan

urutan cerita. Hal ini turut disokong oleh hasil kajian yang

menunjukkan perbezaan yang ketara dalam pencapaian murid dalam

ujian pra dan pasca yang dijalankan iaitu berlaku peningkatan min

markah sebanyak + 32.5 dan perbezaan sisihan piawai sebanyak 6.3

setelah menggunakan strip komik dalam pengajaran dan pembelajaran

sains.

Di samping itu, kajian berkaitan komik juga dilakukan oleh

Razilah (2011) berkenaan penggunaan Comic Life untuk membantu

12

pengajaran lisan. Dapatan kajian beliau jelas menunjukkan

penggunaan Comic Life dapat meningkatkan kemahiran bertutur

murid. Hal ini dapat ditunjukkan dengan majoriti murid iaitu 56

peratus menunjukkan peningkatan dalam pencapaian mereka, diikuti

25 peratus mengekalkan markah dalam band yang sama dan 19

peratus lagi mempunyai markah yang merosot selepas penggunaan

Comic Life diaplikasikan dalam pengajaran lisan. Hal ini

menunjukkan bahawa penggunaan komik sedikit sebanyak membawa

kepada peningkatan dalam pencapaian murid dalam pelbagai subjek.

Kajian seterusnya ini menjurus kepada penggunaan kartun

seperti yang dilakukan oleh Ahmad Nizam (2008). Beliau

menghasilkan sendiri Modul Kartun berdasarkan satu sub topik yang

terdapat di dalam sukatan pelajaran Tingkatan Empat iaitu Types of

Nutrition dan Balanced Diet. Dalam kajian yang dilakukan juga

beliau membuat perbandingan berkaitan keberkesanan diantara dua

kaedah pengajaran bagi mata pelajaran Biologi iaitu kaedah

konvensional dan modul kartun. Hasil kajian mendapati bahawa tiada

perbezaan yang jelas dari segi pencapaian Biologi di antara murid

yang mengikuti modul kartun dan kaedah konvensional.

Namun dari segi pandangan yang diluahkan oleh para murid

semasa sesi temubual berkaitan penggunaan modul berbentuk kartun

telah menunjukkan keberkesanan modul dalam meningkatkan minat,

keupayaan mengingati, sikap positif dan prestasi murid, selain

13

daripada peranan guru diperlukan dan masa dapat dijimatkan. Idea ini

turut disokong oleh kajian yang dilakukan oleh Mohammad Khairul

(2011) bahawa pemilihan bahan kartun sebagai bahan bantu mengajar

sangat mempengaruhi pencapaian dan ingatan serta kefahaman murid

terhadap sesuatu pengajaran dan pembelajaran.

Tambahan lagi, kajian yang hampir serupa dilakukan oleh

Rusyati dan Azizah (2012) iaitu mengkaji implikasi penggunaan

karikatur Myface terhadap pembelajaran dan pengajaran. Dapatan

kajian menunjukkan pelajar memberi reaksi yang positif terhadap

penggunaan karikatur Myface. Catatan refleksi murid menunjukkan

tiga dimensi kelebihan penggunaan karikatur myface iaitu kaedah

pengajaran dan pembelajaran, penerimaan pelajar serta penguasaan isi

pelajaran. Pelajar berpendapat kaedah pengajaran dan pembelajaran

seperti ini amat kreatif dan efektif sehingga menarik perhatian serta

minat pelajar. Malah, penggunaan karikatur ini juga membolehkan

pelajar menguasai isi pelajaran, fakta dan konsep dengan cepat dan

jelas.

Selain itu, kajian tentang penggunaan komik sebagai medium

pengajaran dalam mata pelajaran Matematik dilakukan oleh Supriadi

(2008).Hasil kajian yang diperolehi menunjukkan hampir keseluruhan

responden menyatakan menarik (61.24%), dan sangat menarik

(16.13%) terhadap pembelajaran kartun Matematik. Responden kajian

berpendapat bahawa kartun memotivasikan semangat belajar, dapat

14

menghilangkan tekanan dan menyenangkan, pembelajaran lebih

menarik dan penyampaiannya lebih mudah difahami.

Sementara itu, kajian berkenaan penggunaan komik untuk

menggalakkan kefahaman pembacaan telah dijalankan oleh Irwan

Fahmi (2003). Dalam kajian tersebut, beliau telah menggunakan

pelbagai sumber komik yang didapati di majalah dan akhbar dalam

menilai kebolehan pemahaman dan kefasihan murid dalam bahasa

Inggeris melalui soal selidik dan juga ujian pencapaian. Akhirnya,

beliau telah mendapat keputusan bahawa minat murid dalam

pembacaan komik adalah meningkat kerana mereka dapat memahami

komik berkenaan dengan pantas dalam pembelajaran mereka.

Di samping itu, kajian perbandingan diantara modul komik

dengan bahan bantu mengajar yang lain turut dilakukan oleh

Mohamad Saiful Firdaus (2012) iaitu membuat perbandingan antara

modul komik dengan media powerpoint. Berdasarkan analisis,

pengkaji mendapati bahawa kaedah pengajaran dengan menggunakan

media modul komik adalah lebih berkesan berbanding media

powerpoint. Murid-murid yang menggunakan media modul komik

menunjukkan prestasi yang lebih tinggi dalam ujian penilaian. Murid-

murid juga lebih fokus serta menunjukkan tingkahlaku yang positif

semasa aktiviti pengajaran dan pembelajaran berlangsung.

15

Tambahan lagi, kajian berkaitan penggunaan komik juga

dilakukan ke arah membantu mendidik murid-murid berkeperluan

khas seperti yang dilaksanakan oleh Fadilahwati & Ronaldi (2009)

melalui kajiannya bertajuk Penggunaan Aplikasi Pembelajaran

Mobile Komik Interaktif. Melalui pengaplikasian komik interaktif

ini, mereka mendapati kanak-kanak disleksia sangat meminati aplikasi

tersebut dan kanak-kanak disleksia didapati tidak mempunyai masalah

di dalam mengenal pasti huruf dan membaca perkataan yang tertera di

skrin telefon bimbit. Hal ini menunjukkan dengan jelas kepentingan

penggunaan komik dalam meningkatkan minat murid untuk belajar.

Berdasarkan kajian-kajian terdahulu, secara keseluruhannya

jelas menunjukkan kesan-kesan positif penggunaan komik ke arah

peningkatan daya kefahaman murid terhadap sesuatu isi pelajaran. Di

samping itu, penggunaan komik dalam pengajaran dan pembelajaran

juga mampu memberikan motivasi dan menyunting semangat murid.

Jadual 2.1 menunjukkan ringkasan kajian-kajian lepas berkaitan

penggunaan komik dalam pengajaran dan pembelajaran.

16

Jadual 2.1: Ringkasan kajian-kajian lepas berkaitan penggunaan komik dalam pengajaran dan pembelajaran

Bil. Penyelidik Model yang

digunakan

Hasil kajian

1 Leong Fern Nee &

Amir Hamzah

(2012)

Strip komik Kajian ini menunjukkan bahawa strip komik membantu meningkatkan pencapaian murid dalam topik Kitaran air bagi mata pelajaran Sains.

2 Mohamad Saiful

Firdaus (2012)

Modul

Komik Membuat perbandingan antara modul komik dengan media powerpoint.

Kajian menunjukkan bahawa kaedah pengajaran dengan menggunakan media modul komik adalah lebih berkesan berbanding media power point.

3 Rusyati & Azizah

(2012

Karikatur

Myface Dapatan kajian menunjukkan tiga dimensi kelebihan penggunaan karikatur Myface iaitu

dari segi kaedah pengajaran dan pembelajaran, penerimaan pelajar serta penguasaan isi

pelajaran.

4 Azrina & Yahida

(2011)

Unsur

Humor Dapatan kajian menunjukkan bahawa menyuntik unsur humor dapat merangsang minat

dan daya kreativiti murid jika dijalankan dengan betul.

5 Razilah Yahya

(2011)

Comic life Kajian ini menunjukkan penggunaan Comic Life dapat meningkatkan kemahiran bertutur

murid.

Majoriti murid iaitu 56% menunjukkan peningkatan dalam pencapaian mereka, diikuti 25% mengekalkan markah dalam band yang sama dan 19%.

6 Mohammad

Khairul (2011)

Bahan

Kartun Pemilihan bahan kartun sebagai bahan bantu mengajar sangat mempengaruhi pencapaian

dan ingatan serta kefahaman murid terhadap sesuatu pengajaran dan pembelajaran.

7 Fadilahwati &

Ronaldi (2009)

Komik

Interaktif

Mendapati kanak-kanak disleksia sangat meminati aplikasi tersebut dan kanak-kanak disleksia didapati tidak mempunyai masalah didalam mengenal pasti huruf dan membaca

perkataan yang tertera di skrin telefon bimbit.

8 Ahmad Nizam

(2008)

Modul kartun

Hasil kajian mendapati bahawa tiada perbezaan yang jelas dari segi pencapaian Biologi di antara murid yang mengikuti modul kartun dan kaedah konvensional.

Namun modul komik dapat membantu neningkatkan minat, pengintegrasian bersama buku teks, pengupayaan murid, peningkatan prestasi, peranan guru, penjimatan masa, dan

17

peningkatan sikap positif.

9 Supriadi

(2008)

Kartun Majoriti responden kajian berpendapat bahawa kartun memotivasikan semangat belajar, dapat menghilangkan tekanan dan menyenangkan, pembelajaran lebih menarik dan

penyampaiannya lebih mudah difahami.

10 Irwan Fahmi (2003) Komik Minat murid dalam pembacaan komik adalah meningkat kerana mereka dapat memahami komik berkenaan dengan pantas dalam pembelajaran mereka.

17

3.0 OBJEKTIF DAN PERSOALAN KAJIAN

3.1 Pengenalan

Dalam sesebuah kajian yang dijalankan, antara topik yang utama ialah objektif dan

persoalan kajian. Topik ini penting kerana ia akan menjadi haluan pergerakan kajian

ini. Tujuan, objektif serta persoalan kajian adalah seperti berikut:

3.2 Tujuan Kajian

Kajian ini bertujuan untuk mengkaji keberkesanan penggunaan komik terhadap

pencapaian dan minat murid dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan bagi tema Malaysia Negaraku.

3.3 Objektif Kajian

Berdasarkan tujuan kajian, secara khususnya objektif kajian adalah seperti berikut:

1. Mengenalpasti keberkesanan penggunaan komik dalam meningkatkan

pencapaian murid dalam tema Malaysia Negaraku.

2. Membantu meningkatkan minat murid terhadap mata pelajaran Pendidikan

Sivik dan Kewarganegaraan.

3.4 Persoalan Kajian

Kajian ini dijalankan untuk menjawab dua persoalan berikut:

1. Adakah penggunaan komik berkesan dalam meningkatkan pencapaian murid

dalam tema Malaysia Negaraku?

2. Adakah penggunaan komik membantu meningkatkan minat murid terhadap

mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan?

18

Secara kesimpulannya, bahagian ini telah menerangkan secara lanjut berkenaan

tujuan kajian ini dijalankan berserta objektif dan persoalan kajian. Ringkasan

bahagian ini ditunjukkan dalam Jadual 3.1.

Jadual 3.1: Ringkasan berkenaan tujuan, objektif dan persoalan kajian.

Tujuan Objektif Persoalan

Mengkaji keberkesanan

penggunaan komik dalam

membantu meningkatkan

pencapaian dan minat

murid terhadap mata

pelajaran Pendidikan

Sivik dan

Kewarganegaraan bagi

temaMalaysia Negaraku melalui penggunaan komik.

1. Mengenalpasti keberkesanan

penggunaan komik

dalam meningkatkan

pencapaian murid

dalam tema Malaysia Negaraku.

1. Adakah penggunaan komik berkesan

dalam meningkatkan

pencapaian murid

dalam tema

Malaysia Negaraku?

2. Membantu meningkatkan minat

murid terhadap mata


Sivik dan

Kewarganegaraan.

2. Adakah penggunaan

komik membantu

meningkatkan minat

murid terhadap mata


Sivik dan

Kewarganegaraan?

19

4.0 METODOLOGI KAJIAN

4.1 Pengenalan

Metodologi kajian adalah merujuk kepada kaedah yang paling sesuai untuk

menjalankan penyelidikan dan menentukan tatacara yang efektif bagi menjawab

permasalah kajian. Metodologi juga merupakan perancangan yang disusun rapi untuk

mengumpul dan menganalisis data bagi mencapai tujuan mahupun objektif kajian.

Bahagian ini akan membincangkan empat subtopik iaitu kumpulan sasararan kajian,

reka bentuk kajian, pelan tindakan dan perlaksanaan tindakan serta kaedah

pengumpulan dan cara menganalisis data.

4.2 Kumpulan Sasaran

Dalam kajian ini, kumpulan sasaran atau responden kajian terdiri daripada 10 orang

murid berpencapaian rendah dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan bagi tema Malaysia Negaraku dari kelas Tahun 5 di salah sebuah

sekolah di daerah Tawau. Pemilihan kumpulan sasaran dilakukan menggunakan

kaedah persampelan bertujuan (purposive sampling) berdasarkan kepada pencapaian

murid dalam ujian pencapaian (ujian di bilik darjah) yang ditadbir oleh pengkaji.

Untuk memastikan pemilihan kumpulan sasaran lebih tepat, pengkaji turut

berbincang dan merujuk kepada guru kelas mahupun guru mata pelajaran Pendidikan

Sivik dan Kewarganegaraan mengenai prestasi setiap murid bagi kelas berkenaan.

4.3 Reka Bentuk Kajian

Reka bentuk kajian ini digunakan sebagai panduan untuk pengkaji mendapatkan data

dan maklumat. Oleh itu, reka bentuk kajian tindakan boleh diubahsuai berdasarkan

20

keadaan dan keperluan situasi sebenar di sekolah berkenaan. Kajian yang dijalankan

oleh pengkaji menggunakan reka bentuk analisis deskriptif berdasarkan kepada

kerangka Model Kurt Lewin (1946) seperti dalam Rajah 4.1.

Rajah 4.1: Model Kurt Lewin 1946, dan Laidaw 1992

4.4 Pelan Tindakan dan Perlaksanaan Pelan Tindakan

Berdasarkan kepada Model Kurt Lewin (1946) dan Laidlaw (1992), prosedur

perlaksanaan kajian tindakan ini dilakukan melalui langkah iaitu (1) Mengenalpasti

aspek amalan; (2) Perancangan; (3) Tindakan atau implementasi; (4) Kesan tindakan;

dan (5) Refleksi.

4.4.1 Mengenalpasti Aspek Amalan

Sebelum pengkaji melaksanakan kajian, pengkaji terlebih dahulu

berbincang dengan guru yang mengajar kumpulan sasaran, guru

MENGENALPASTI ASPEK AMALAN

- Masalah guru dan murid dalam pengajaran dan

pembelajaran.

PERANCANGAN

- Mengenalpasti pendekatan,

strategi, kaedah dan teknik iaitu

memperkenalkan komik

sebagai bahan P&P

TINDAKAN ATAU IMPLIMENTASI

1. Menggunakan Komik dalam sesi

pengajaran dan pembelajaran.

2. Ujian Pra dan Pasca

3. Soal selidik

MELIHAT KESAN TINDAKAN

- Menganalisis hasil dapatan

kajian.

REFLEKSI

- Mengenalpasti kekuatan

dan kelemahan penggunaan

komik dalam P&P

- Membuat cadangan

penambahbaikan.

21

pembimbing dan juga pihak pentadbir sekolah (praktikum fasa 3)

untuk memohon kebenaran menjalankan kajian. Kemudian, pengkaji

memilih beberapa orang murid untuk dijadikan responden kajian.

Seterusnya, pengkaji mendapatkan maklumat tentang prestasi murid

di dalam kelas serta melakukan ujian pencapaian untuk memilih

responden kajian.

Selain itu juga, pengkaji turut mengenalpasti isu atau masalah

yang dihadapi oleh guru dan murid. Pengkaji mendapati murid

mengalami kesukaran dalam menguasai dan memahami isi pelajaran

dalam mata Pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan Tahun

5 khususnya bagi tema Malaysia Negaraku

4.4.2 Perancangan

Setelah itu, pengkaji kemudiannya membuat perancangan untuk

mencari penyelesaian kepada masalah yang dihadapi dengan

mengenalpasti pendekatan, strategi, kaedah dan teknik pengajaran

yang bersesuaian. Pengkaji kemudiannya memperkenalkan

penggunaan komik sebagai bahan pengajaran dan pembelajaran dalam

mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan bagi tema

yang dipilih iaitu tema Malaysia Negaraku.

4.4.3 Tindakan atau Implimentasi

Selepas membuat perancangan yang rapi, pengkaji kemudiannya

mengambil tindakan atau implimentasi. Pengkaji memulakan kajian

22

dengan mengajar topik atau tema Malaysia Negaraku dengan

menggunakan kaedah konvensional iaitu kaedah chalk and talk.

Setelah itu, pengkaji mengagihkan soalan ujian pra kepada responden

dan mereka diarahkan untuk menjawab selama 20 minit. (Rujuk

lampiran E , G, dan I)

Selepas dua minggu, pengkaji melakukan intervensi dengan

mengaplikasikan penggunaan bahan komik dalam sesi pengajaran dan

pembelajaran bagi topik atau tema yang sama dalam Pendidikan Sivik

dan Kewarganegaraan. Selepas sesi intervensi ini dijalankan, pengkaji

melakukan ujian pasca kepada responden. Intervensi ini dilakukan

sebanyak tiga kali menggunakan tiga komik yang berbeza dalam tema

yang sama. (Rujuk lampiran F, H dan J).

Kemudian, pengkaji juga turut mengedarkan borang soal

selidik kepada responden yang terlibat untuk mendapatkan pandangan

berkenaan penggunaan komik dalam sesi pengajaran dan

pembelajaran yang dilaksanakan oleh guru. (Rujuk lampiran K)

4.4.4 Kesan Tindakan

Dalam langkah keempat pula, pengkaji melihat kesan tindakan yang

dilakukan dalam langkah sebelumnya. Pengkaji mengumpul dan

menganalisis dapatan hasil kajian untuk melihat sejauhmana bahan

komik tersebut berjaya membantu dalam meningkatkan pencapaian

23

murid terhadap topik pelajaran yang diajar dalam sesi pengajaran dan

pembelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan tahun 5.

4.4.5 Refleksi

Setelah selesai melaksanakan kajian dan menganalisis dapatan hasil

kajian, pengkaji membuat rumusan berkaitan kekuatan dan kelemahan

penggunaan bahan atau kaedah yang dilaksanakan. Pengkaji juga

kemudiannya membuat refleksi berkenaan tentang dapatan kajian dan

mencadangkan tindakan selanjutnya bagi menambahbaik kajian yang

telah dilakukan.

4.5 Kaedah Pengumpulan Data Kajian

Dalam kajian ini, pengkaji mengumpul data menggunakan instrumen kajian seperti

ujian pencapaian (ujian di bilik darjah), ujian pra dan ujian pasca serta menggunakan

instrumen soal selidik bagi mengkaji keberkesanan penggunaan komik dalam proses

pengajaran dan pembelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan bagi tema

Malaysia Negaraku. Data yang diperolehi daripada ketiga-tiga instrumen digunakan

untuk menjawab persoalan kajian yang telah dikemukakan.

4.5.1 Ujian Pencapaian

Ujian pencapaian merupakan ujian yang yang digubal oleh guru bagi

mengukur sejauhmana sesuatu kumpulan atau seseorang murid

berkenaan telah menguasai topik yang telah dipelajari. Dalam kajian

ini, pengkaji menggunakan ujian pencapaian (ujian di bilik darjah)

untuk mengenalpasti 10 orang murid dari tahun 5 yang mempunyai

pencapaian yang rendah dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

24

Kewarganegaraan khusus bagi tema Malaysia Negaraku untuk

dijadikan sebagai responden kajian.

4.5.2 Ujian Pra dan Ujian Pasca

Dalam kajian ini juga, pengkaji menggunakan ujian pra dan pasca

untuk menjawab persoalan kajian satu berkaitan keberkesanan

penggunaan komik dalam meningkatkan pencapaian murid dalam

mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan bagi topik

atau tema Malaysia Negaraku. Dalam penyelidikan tindakan ini

juga, pengkaji telah menjalankan tiga kali ujian pra dan pasca

melibatkan tiga sub-topik yang berbeza dalam tema berkenaan. ujian

pra 1 dan pasca 1 melibatkan subtopik Sistem Pemerintahan Negara

Kita, ujian Pra 2 dan ujian pasca 2 melibatkan subtopik Ekonomi

Maju Negara Makmur manakala ujian Pra 3 dan ujian pasca 3

melibatkan subtopik Bijak Memilih Pemimpin.

Ujian pra diberikan kepada responden sebelum mengikuti

intervensi. Manakala ujian pasca atau pasca diberikan selepas murid

menjalani intervensi. Dalam ujian pra dan pasca juga, soalan yang

digunakan adalah sama tetapi diubah kedudukan nombor soalan bagi

memudahkan guru untuk membuat perbandingan antara markah ujian

pra dan ujian pasca dengan lebih tepat.

Soalan dalam ujian pra dan pasca ini mengandungi soalan

objektif dan soalan subjektif yang memperuntukkan 20 markah dan

25

kemudiannya ditukar kepada bentuk peratus. Setelah itu,

perbandingan pencapaian responden kajian sebelum dan selepas

intervensi dinilai berdasarkan gred A, B, C, D dan E seperti dalam

Jadual 4.1. Keputusan perbandingan pencapaian ini dapat

menunjukkan keberkesanan bahan komik yang digunakan dalam

kajian ini.

Jadual 4.1: Panduan Penentuan Gred

Markah Gred

80-100 A

60-79 B

40-59 C

20-39 D

1-19 E

0 TH

Sumber: Sistem Analisis Peperiksaan Sekolah (SAPS)

4.5.3 Soal Selidik

Soal selidik merupakan satu set soalan atau item dalam bentuk tulisan.

Instrumen ini paling popular kerana mudah diguna dan fleksibel. Soal

selidik juga digunakan kerana mudah ditadbir setelah dibina dengan

baik dan datanya mudah dianalisis. Hal ini disokong oleh Norfaizah

Idayu (2011) yang menyatakan soal selidik merupakan instrumen

yang sesuai dan berkesan digunakan di dalam kajian-kajian berbentuk

tinjauan selain dapat menjimatkan masa, mudah, serta sesuai untuk

kebanyakan responden.

Untuk melaksanakan kajian ini, pengkaji menggunakan soal

selidik tertutup dikotomi iaitu soalan yang skalanya hanya terdiri

26

daripada dua pilihan jawapan sahaja iaitu Ya atau Tidak.

Pemilihan skala ini juga bersesuaian dengan tahap intelektual

responden dan memudahkan responden untuk mengisi soal selidik ini.

Penggunaan instrumen ini memudahkan lagi tafsiran responden bagi

setiap item yang disenaraikan.

Dalam borang soal selidik yang disediakan, pengkaji telah

membahagikannya kepada dua bahagian iaitu bahagian A dan

bahagian B. Bahagian A ialah bahagian latar belakang responden dari

segi kelas dan jantina manakala bahagian B pula mengandungi 10

item berkenaan pandangan dan minat murid terhadap mata pelajaran

Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan.

4.6 Cara Menganalisis Data Kajian

Data-data yang diperolehi menerusi tiga jenis instrumen iaitu ujian pencapaian, ujian

pra dan pasca, dan borang soal selidik dikumpulkan untuk dianalisis menggunakan

analisis deskriptif. Analisis data dibuat untuk meningkatkan kefahaman pengkaji

terhadap hasil dapatan kajian dan membolehkannya menyampaikan hasil dapatan

yang diperolehi dalam bentuk yang mudah difahami.

Instrumen kajian yang pertama digunakan oleh pengkaji ialah instrumen ujian

pencapaian. Soalan ujian pencapaian ini mengandungi dua bahagian iaitu bahagian A

(soalan objektif) dan bahagian B (soalan subjektif) yang perlu dijawab oleh murid

dalam tempoh masa yang ditetapkan oleh pengkaji. 10 orang murid yang mendapat

markah terendah dijadikan sebagai responden kajian ini.

27

Dalam instrumen kedua yang digunakan iaitu ujian pra dan pasca, responden

dikehendaki menjawab kedua-dua bahagian iaitu soalan objektif dan soalan struktur

yang memperuntukkan 20 markah. Kesemua soalan ini adalah berdasarkan kepada

topik yang diajar iaitu tema Malaysia Negaraku. Data menerusi ujian pra dan ujian

pasca ini dianalisis secara manual menggunakan kalkulator biasa bagi mendapatkan

markah, peratus pencapaian dan min.

Seterusnya, pengkaji turut menggunakan instrumen soal selidik untuk

mengetahui persepsi dan penerimaan murid terhadap penggunaan komik dalam

proses pengajaran dan pembelajaran. Instrumen soal selidik mengandungi 10 item.

Data bagi instrumen soal selidik ini dianalisis secara manual bagi mendapatkan

kekerapan dan peratus responden menjawab ya atau tidak bagi setiap item. Secara

ringkasnya, Jadual 4.2 menunjukkan kaedah pengumpulan data dan analisis yang

digunakan dalam kajian ini.

Jadual 4.2: Kaedah Pengumpulan Data dan Analisis Yang Digunakan

Bil Objektif Kaedah

Pengumpulan

Data

Analisis Yang

Digunakan

1. Mengenalpasti keberkesanan penggunaan komik untuk

meningkatkan pencapaian murid

dalam tema Malaysia Negaraku.

Ujian Pra dan Ujian

Pasca

Peratusan markah

dan nilai

min.

2. Membantu meningkatkan minat murid terhadap mata pelajaran

Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan.

Borang Soal

Selidik

Kekerapan dan peratus

28

5.0 ANALISIS DAN INTERPRETASI DATA

5.1 Pengenalan

Setelah membuat pengumpulan data, strategi untuk menganalisis data perlu dibentuk

oleh pengkaji. Menurut Akhiar dan Shamsina (2011), data yang telah dianalisis akan

menentukan sama ada pengkaji perlu untuk meneruskan dengan amalan semasa,

menyemak semula perancangan penyelidikan atau membuat laporan ke atas kejayaan

yang diperolehi. Analisis dan interpretasi data juga bertujuan untuk meningkatkan

pemahaman pengkaji terhadap dapatan kajian bagi membolehkan pengkaji

menyampaikan hasil dapatan kepada pihak yang lain.

5.2 Dapatan Kajian

Dapatan kajian ini dibahagikan kepada tiga subtopik iaitu subtopik yang pertama

untuk menentukan responden kajian, subtopik yang kedua untuk mengenalpasti

keberkesanan penggunaan komik dalam meningkatkan pencapaian murid dan

subtopik yang ketiga untuk mengkaji kesan penggunaan komik dalam meningkatkan

minat murid.

5.2.1 Profil Responden

Ujian pencapaian digunakan oleh pengkaji untuk menentukan

responden kajian ini. Analisis data ujian pencapaian dilakukan secara

manual dengan menggunakan kalkulator biasa untuk mendapatkan

markah, peratus dan gred yang diperolehi oleh murid dalam ujian

yang ditadbir oleh pengkaji. Setelah itu, 10 orang murid yang

mempunyai markah terendah dipilih sebagai responden kajian ini.

Hasil analisis instrumen ujian pencapaian ditunjukkan seperti pada

Jadual 5.1.

29

Jadual 5.1: Analisis Profil dan Pencapaian Responden Dalam Ujian

Pencapaian

Responden

Jantina

Kelas

Markah (%)

Gred

R1 L 5 Cerdik 35% D

R2 P 5 Cerdik 30% D

R3 L 5 Cerdik 30% D

R4 L 5 Bestari 30% D

R5 L 5 Bestari 25% D

R6 L 5 Cerdik 25% D

R7 L 5 Cerdik 20% D

R8 L 5 Cerdik 20% D

R9 L 5 Cerdik 15% E

R10 L 5 Cerdik 5% E

Jadual 5.1 menunjukkan bahawa kesemua reponden yang

dipilih iaitu seramai 10 orang mempunyai pencapaian yang lemah

dimana responden hanya mencapai gred D dan gred E dengan markah

tertinggi adalah 35% dan markah terendah adalah 5%. Manakala

analisis profil responden pula menunjukkan bahawa majotiti murid

yang mempunyai pencapaian terendah dalam tema Malaysia

Negaraku adalah lelaki dan hanya seorang sahaja murid perempuan.

Bukan itu sahaja, hampir kesemua responden yang dipilih adalah

dalam kalangan murid dari kelas 5 Cerdik dan hanya dua orang

responden dari kelas 5 Bestari.

Hal ini menunjukkan murid-murid daripada kelas-kelas yang

lain mempunyai pencapaian yang sederhana dan tinggi dalam tema

berkenaan.Oleh itu, pengaplikasian bahan komik dalam pengajaran

30

dan pembelajaran PSK digunakan untuk membantu meningkatkan

pencapaian responden dalam penguasaan Tema Malaysia Negaraku.

5.2.2 Tahap Pencapaian Murid

Persoalan Kajian 1: Adakah penggunaan komik berkesan dalam

meningkatkan pencapaian murid dalam tema

Malaysia Negaraku?

Instrumen ujian pra dan ujian pasca digunakan untuk

menjawab persoalan kajian yang pertama iaitu berkaitan keberkesanan

penggunaan komik untuk meningkatkan pencapaian murid dalam

tema Malaysia Negaraku. Perbezaan pencapaian murid dalam ujian

pra dan ujian pasca dari segi markah dan gred menentukan

keberkesanan bahan komik yang diperkenalkan oleh pengkaji.

Sebanyak tiga ujian pra dan pasca digunakan untuk menjawab

persoalan kajian yang pertama ini iaitu melibatkan tiga subtopik

dalam tema Malaysia Negaraku. Subtopik bagi ketiga-tiga ujian pra

dan ujian pasca adalah seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 5.2.

Jadual 5.2: Ujian Pra dan Ujian Pasca Mengikut Subtopik dalam Tema

Malaysia Negaraku

Ujian Pra dan Ujian Pasca

Subtopik

Ujian Pra 1 dan Ujian Pasca 1 Sistem Pemerintahan Negara Kita

Ujian Pra 2 dan Ujian Pasca 2 Ekonomi Maju Negara Makmur

Ujian Pra 3 dan Ujian Pasca 3 Bijak Memilih Pemimpin

31

Berdasarkan tiga ujian yang telah dijalankan oleh pengkaji,

dapat dilihat bahawa penggunaan bahan komik dalam pengajaran dan

pembelajaran telah mempengaruhi pencapaian responden dalam mata

pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan. Analisis data

dilaksanakan berdasarkan Jadual 5.3 hingga 5.6 berserta dengan graf

setiap ujian.

32

Analisis Perbandingan Peratusan Markah Ujian Pra dan Pasca

Jadual 5.3: Analisis Ujian Pra dan Pasca Ujian 1 hingga 3

RESPONDEN

(R)

UJIAN 1 UJIAN 2 UJIAN 3

PRA

(%)

PASCA

(%)

+/-

(%)

PRA

(%)

PASCA

(%)

+/-

(%)

PRA

(%)

PASCA

(%)

+/-

(%)

R1 25 65 +40 60 80 +20 30 65 +30

R2 55 70 +15 45 60 +15 65 85 +20

R3 50 80 +30 50 60 +10 60 65 +5

R4 30 50 +20 50 50 0 45 75 +30

R5 70 85 +15 30 60 +30 40 55 +15

R6 60 60 0 45 70 +25 20 55 +35

R7 45 65 +20 50 65 +15 50 65 +15

R8 55 75 +20 50 75 +25 45 65 +20

R9 10 55 +45 55 70 +15 35 65 +30

R10 50 80 +30 55 85 +30 35 50 +20

33

Jadual 5.4: Perbezaan Peratusan Markah dan Gred Ujian Pra 1 dan Pasca 1

Responden

(N=10)

Ujian Pra

Ujian Pasca

Perbezaan

(%)

Catatan

Markah

(%)

Gred Markah

(%)

Gred

R1 25% D 65% B +40 Meningkat

R2 55% C 70% B +15 Meningkat

R3 50% C 80% A +30 Meningkat

R4 30% D 50% C +20 Meningkat

R5 70% B 85% A +15 Meningkat

R6 60% B 60% B 0 Tidak

berubah



R9 10% E 55% C +45 Meningkat


Jumlah

Markah

450

685

235

Nilai min

meningkat

Min 45 68.5 23.5

Jadual 5.4 menunjukkan dengan jelas perbezaan markah dan gred

yang diperolehi oleh responden sebelum dan selepas bahan komik

diaplikasikan dalam pengajaran dan pembelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan khasnya dalam tema Malaysia Negaraku. Didapati

dalam ujian pra 1, markah tertinggi yang dicatatkan ialah sebanyak 70

peratus telah dicapai oleh responden kelima manakala dalam ujian pasca

34

1 pula, responden yang sama memperolehi markah tertinggi sebanyak 85

peratus. Manakala markah terendah yang dicatatkan oleh responden

dalam ujian pra 1 ialah sebanyak 10 peratus yang diperolehi oleh

responden kesembilan. Sementara itu dalam ujian pasca 1, markah

terendah diwakili oleh responden keempat iaitu sebanyak 50 peratus.

Dari segi peningkatan dan penurunan markah pula dapat dilihat

bahawa hampir kesemua responden menunjukkan peningkatan

pencapaian. Peningkatan markah yang paling tinggi dicatatkan oleh

responden kesembilan dan responden pertama iaitu perbezaan sebanyak

45 peratus dan 40 peratus, diikuti oleh peningkatan markah sebanyak 30

peratus bagi responden ketiga dan kesepuluh. Peningkatan sebanyak 20

peratus pula diperolehi oleh responden keempat, ketujuh dan kelapan.

Peningkatan markah terendah ialah 15 peratus yang diperolehi oleh

responden kedua dan kelima. Sementera, markah responden keenam pula

tidak menunjukkan sebarang peningkatan. Peningkatan dan penurun

markah ditunjukkan secara keseluruhannya dalam Rajah 5.1.

35

Rajah 5.1: Graf Perbezaan Markah Responden Dalam Ujian Pra 1 dan Ujian

Pasca 1

Selain itu, dapat dilihat bahawa sebelum mengaplikasikan komik

dalam pengajaran dan pembelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan, gred yang diperolehi oleh responden dalam ujian pra

adalah rendah. Namun setelah menggunakan komik dalam pengajaran

dan pembelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan, didapati

bahawa gred yang diperolehi oleh responden meningkat. Responden

ketiga, kelima dan kesepuluh memperolehi gred A dalam ujian pasca 1

tersebut dengan markah tertinggi ialah sebanyak 85 peratus manakala

tiada responden yang memperolehi gred A dalam ujian pra 1.

Seterusnya, bilangan responden yang memperolehi gred B juga

meningkat dari dua orang kepada lima orang dalam ujian pasca 1. Namun

bilangan responden yang memperolehi gred C menurun daripada

daripada lima orang dalam ujian pra 1 kepada dua orang dalam ujian

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 R10

Per

atu

s(%

)

Responden

Graf Perbezaan Markah Responden Dalam Ujian Pra

1 dan Pasca 1

Ujian Pra

Ujian Pasca

36

pasca 1. Begitu juga dengan bilangan responden yang memperolehi gred

D juga berkurang daripada dua orang dalam ujian pra 1 kepada tiada

responden yang yang memperolehi gred tersebut dalam ujian pasca

1.Manakala gred E diperolehi oleh responden kesembilan dalam ujian pra

1 seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 5.2 berikut:

Rajah 5.2: Graf Bilangan Responden Mengikut Gred dalam Ujian Pra 1 dan

Pasca 1

Selain markah dan gred, analisis perbezaan nilai min bagi ujian

pra 1 dan pasca 1 juga dilakukan. Nilai min bagi ujian pra adalah 45 dan

nilai min bagi ujian pasca adalah 68.5. Perbezaan peratusan nilai min bagi

kedua-dua ujian adalah +23.5. Hal ini menunjukkan bahawa wujud

peningkatan dalam pencapaian murid sebelum dan selepas bahan komik

digunakan.

Gred A (80-100%

Gred B (60-79%)

Gred C (40-59%)

Gred D (20-39%)

Gred E (1-19%)

Ujian Pra 1 0 2 5 2 1

Ujian Pasca 1 3 5 2 0 0

0

1

2

3

4

5

6

Bila

nga

n R

esp

on

de

n (

Ora

ng)

Bilangan Responden Mengikut Gred Bagi Ujian Pra 1

dan Ujian Pasca 1

37


Responden

(N=10)

Ujian Pra

Ujian Pasca

Perbezaan

(%)

Catatan

Markah

(%)

Gred Markah

(%)

Gred




R4 50% C 50% C 0 Tidak

berubah







Jumlah

Markah

490

675

185

Nilai min

meningkat

Min 49 67.5 18.5

Jadual 5.5 menunjukkan perbandingan peningkatan atau

penurunan markah dan gred bagi ujian pra 2 dan pasca 2. Hasil analisis

ujian pra 2 menunjukkan markah tertinggi yang diperolehi ialah sebanyak

60 peratus yang diperolehi oleh responden pertama. Manakala markah

tertinggi dalam ujian pasca 2 adalah sebanyak 85 peratus yang diperolehi

oleh responden kesepuluh. Manakala markah terendah yang diperolehi

38

dalam ujian pra 2 dicatatkan oleh responden kelima iaitu sebanyak 30

peratus dan markah terendah dalam ujian pasca 2 dicatatkan oleh

responden keempat sebanyak 50 peratus.

Di samping itu, dapat dilihat bahawa, hampir kesemua responden

menunjukkan peningkatan markah dan gred kecuali responden keempat

yang tidak menunjukkan sebarang peningkatan mahupun penurunan

markah dan gred. Responden keempat memperolehi 50 markah yang

mewakili gred C dalam ujian pra 2 dan ujian pasca 2.

Malah, analisis markah ujian pra 2 dan pasca 2 juga menunjukkan

bahawa wujud peningkatan markah tertinggi sebanyak 30 peratus oleh

responden kelima dan responden kesepuluh. Diikuti dengan peningkatan

markah responden keenam dan kelapan sebanyak 25 peratus. Peningkatan

20 peratus pula dicatatkan oleh responden pertama. Manakala responden

kedua, ketujuh dan kesembilan mencatatkan peningkatan markah

sebanyak 15 peratus. Peningkatan markah terendah dicatatkan oleh

responden ketiga sebanyak 10 peratus. Rajah 5.3 menunjukkan graf

perbezaan markah responden dalam ujian pra 2 dan ujian pasca 2.

39


Pasca 2

Berdasarkan analisis gred pula, walaupun jumlah responden yang

memperolehi gred A hanya dua orang dengan markah tertinggi sebanyak

85 peratus berbanding tiga orang dalam ujian pasca 1, namun jumlah

responden yang mendapat gred B adalah ramai iaitu meningkat kepada

tujuh orang berbanding hanya seorang yang memperolehi gred B dalam

ujian pra 2. Manakala hanya seorang sahaja yang memperolehi gred C

dalam ujian pasca 2 berbanding lapan orang dalam ujian pra 2. Tiada

responden yang memperolehi gred D dan E dalam ujian pasca 2

berbanding seorang responden dalam ujian pra 2 yang memperolehi gred

D. Ini menunjukkan berlaku peningkatan yang mendadak dalam gred

yang diperolehi oleh responden. Rajah 5.4 menunjukkan perbandingan

peningkatan dan penurunan gred dengan lebih jelas bagi ujian pra 2 dan

ujian pasca 2.

0

20

40

60

80

100

R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 R10

Per

atu

s (%

)

Responden

Graf Perbezaan Markah Responden Dalam Ujian Pra 2 dan Pasca 2

Ujian Pra

Ujian Pasca

40


Pasca 2

Selain itu, min bagi ujian pra dan pasca 2 masing-masing adalah

49 dan 67.5. Hal ini bermakna berlaku peningkatan dalam nilai min

sebanyak +18.5. Hasil analisis ini jelas menunjukkan bahawa pencapaian

responden semakin bertambah baik melalui pengaplikasian bahan komik

dalam pengajaran dan pembelajaran.

Gred A (80-100%)

Gred B (60-79%)

Gred C (40-59%)

Gred D (0-20%)1

Gred E (0-19%)

Ujian Pra 2 0 1 8 1 0


0123456789

Bila

nga

n R

esp

on

de

n (

Ora

ng)


dan Ujian Pasca 2

41


Responden

(N=10)

Ujian Pra

Ujian Pasca

Perbezaan

(%)

Catatan

Markah

(%)

Gred Markah

(%)

Gred





R5 40% C 55% C +15 Meningkat

R6 20% D 55% C +35 Meningkat





Jumlah

Markah

425

670

245

Niai min

meningkat Min 42.5 67 24.5

Jadual 5.6 menunjukkan perbandingan markah dan gred bagi ujian

pra 3 dan pasca 3. berdasarkan jadual 5.6, didapati bahawa markah

tertinggi dalam ujian pra 3 ialah sebanyak 65 peratus yang diperolehi oleh

responden kedua. Manakala markah tertinggi dalam ujian pasca 3 ialah

sebanyak 85 peratus juga diperolehi oleh responden yang sama. Bagi

markah terendah dalam ujian pra 3 pula dicatatkan oleh responden

42

keenam iaitu sebanyak 20 peratus sementara dalam ujian pasca 3 pula

markah terendah diwakili oleh responden kelima dan keenam iaitu

sebanyak 55 peratus.

Dapatan daripada Jadual 5.6 juga menunjukkan bahawa, kesemua

responden menunjukkan peningkatan markah dan gred berbanding

dengan pencapaian yang ditunjukkan oleh responden dalam ujian pra dan

pasca 1 dan 2 iaitu terdapat seorang responden yang tidak menunjukkan

sebarang peningkatan markah dan gred..

Dalam analisis markah ujian pra 3 dan pasca 3, peningkatan

markah tertinggi sebanyak 35 peratus oleh responden pertama dan

responden keenam. Diikuti dengan peningkatan markah responden

keempat dan kesembilan sebanyak 30 peratus. Peningkatan 25 peratus

pula dicatatkan oleh seorang responden iaitu responden kesepuluh.

Manakala responden kedua, ketiga dan kelapan mencatatkan peningkatan

markah sebanyak 20 peratus. Peningkatan markah terendah dicatatkan

oleh responden kelima dan ketujuh sebanyak 10 peratus. Rajah 5.5

menunjukkan graf keseluruhan perbezaan markah responden dalam ujian

pra 3 dan ujian pasca 3.

43


Pasca 3

Bagi analisis gred pula, didapati jumlah responden yang

memperolehi gred A dalam ujian pasca 3 ialah seramai dua orang iaitu

responden kedua dan ketiga dengan markah masing-masing iaitu 85

peratus dan 80 peratus berbanding tiada responden yang memperolehi

gred A dalam ujian pra 3.Manakala responden yang memperolehi gred B

dalam ujian pasca 3 seramai enam orang iaitu responden pertama,

keempat, ketujuh, kelapan, kesembilan dan kesepuluh meningkat

berbanding hanya dua orang yang memeprolehi gred B dalam ujian pra 3.

Sementara responden yang memperolehi gred C seramai dua

orang iaitu responden kelima dan keenam menurun daripada empat orang

dalam ujian pra 3. Tiada responden yang memperolehi gred D dalam

ujian pasca 3 berbanding empat orang dalam ujian pra 3. Begitu juga

dengan gred E dimana tiada responden yang memperolehi gred tersebut

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 R10

Per

atu

s (%

)

Responden

Graf Perbezaan Markah Responden Dalam Ujian Pra 3 dan Pasca 3

Ujian Pra

UjianPasca

44

dalam ujian pra mahupun ujian pasca 3 seperti yang ditunjukkan dalam

Rajah 5.6.


Pasca 3

Seterusnya, nilai min bagi ujian pra 3 dan pasca 3 masing-masing

adalah 42.5 dan 67. Hal ini bermakna berlaku peningkatan dalam nilai

min sebanyak +24.5 yang juga merupakan peningkatan nilai paling tinggi

dicatatkan daripada ketiga-tiga ujian. Peningkatan nilai min yang

ditunjukkan dalam ujian pra 3 dan pasca 3 ini turut menunjukkan bahawa

penggunaan komik berkesan dalam meningkatkan pencapaian murid

dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan.

Berdasarkan jadual serta gambar rajah yang telah ditunjukkan,

dapat dirumuskan bahawa peningkatan markah tertinggi dalam ketiga-

tiga ujian pra dan pasca yang dijalankan ialah sebanyak 40% iaitu markah

sebelum menggunakan komik ialah 25% meningkat kepada 65% selepas

Gred A (80-100%)

Gred B (60-79%)

Gred C (40-59%)

Gred D (20-39%)

Gred E (1-19%)

Ujian Pra 3 0 2 4 4 0


0

1

2

3

4

5

6

7

Bila

nga

n R

esp

on

de

n (

Ora

ng)


dan Ujian Pasca 3

45

menggunakan komik dalam pembelajaran. Manakala peningkatan markah

terendah adalah sebanyak 5% dalam ujian pra 3 dan pasca 3 iaitu

daripada 60% kepada 65%.

Analisis ketiga-tiga ujian juga mendapati hanya terdapat dua

responden sahaja yang tidak menunjukkan sebarang peningkatan markah

dalam salah satu ujian berkenaan. Namun demikian, setelah dilakukan

intervensi yang berikutnya kepada responden berkenaan, markah

responden tersebut turut meningkat ke tahap yang memuaskan. Ini jelas

menunjukkan penggunaan komik berkesan dalam meningkatkan

pencapaian responden kajian.

Begitu juga dengan perbandingan gred yang diperolehi oleh

responden didapati menunjukkan peningkatan yang baik di mana tiada

responden yang memperolehi gred A dalam semua ujian pra meningkat

kepada tiga orang yang memperolehi gred A dalam ujian pasca 1 dan dua

orang orang memperolehi gred A dalam ujian pasca 2 dan ujian pasca 3.

Tambahan lagi, keberkesanan penggunaan komik dalam

membantu meningkatkan pencapaian murid turut disokong melalui

perbandingan nilai min bagi ketiga-tiga ujian. Berdasarkan analisis min

markah responden didapati nilai min yang dicatatkan menunjukkan

peningkatan daripada ketiga-tiga ujian pra kepada ujian pasca.

Peningkatan nilai min dalam ujian ketiga adalah yang tertinggi iaitu

46

sebanyak 24.5 berbanding dengan nilai min yang dicatatkan dalam ujian

pertama sebanyak 23.5 dan ujian kedua sebanyak 18.5 min. Hal ini jelas

menunjukkan peningkatan dalam pencapaian dicatatkan secara positif.

Justeru, hasil analisis telah menjawab persoalan kajian yang pertama iaitu

penggunaan komik berkesan dalam meningkatkan pencapaian responden.

5.2.3 Minat Murid

Persoalan Kajian 2:Adakah penggunaan komik membantu meningkatkan

minat murid terhadap mata Pelajaran Pendidikan

Sivik dan Kewarganegaraan?

Borang soal selidik merupakan instrumen ketiga yang digunakan

oleh pengkaji untuk menjawab persoalan kajian yang kedua mengenai

persepsi serta pandangan responden berkaitan penggunaan komik dalam

pengajaran dan pembelajaran samada mampu meningkatan minat

responden atau sebaliknya terhadap mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan. Jadual 5.7 menunjukkan taburan kekerapan jawapan

responden untuk instrumen soal selidik.

47

Jadual 5.7: Taburan kekerapan Jawapan Responden Untuk Instrumen Soal

Selidik

Bil.

Item

(Ya) (Tidak)

Kekerapan (%) Kekerapan (%)

1. Saya suka belajar dengan

menggunakan komik.

10 100 0 0

2. Pembelajaran menggunakan

komik menambah minat

saya.

10

100

0

0

3. Saya tertarik dengan cara

pengajaran guru

menggunakan komik kerana

memudahkan saya

mengingat fakta-fakta

penting.

8

80

2

20

4. Saya berasa seronok belajar

dengan menggunakan

komik.

10

100

0

0

5 Saya rasa bersemangat

mempelajari Pendidikan

Sivik dan Kewarganegaraan

dengan menggunakan

komik.

8

80

2

20

6. Belajar menggunakan

komik memberi kepuasan

kepada saya.

7

70

3

30

7. Saya lebih bermotivasi

untuk belajar mata pelajaran

Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan selepas

menggunakan komik.

8

80

2

20

8. Saya ingin memberikan

perhatian penuh terhadap

pembelajaran apabila

menggunakan komik.

7

70

3

30

9. Saya suka melibatkan diri

dalam pembelajaran

menggunakan komik.

9

90

1

10

10. Saya lebih suka

mengulangkaji mata

pelajaran Pendidikan Sivik

dan Kewarganegaraan

dengan menggunakan

komik.

7

70

3

30

JUMLAH 84 84% 16 16%

48

Berdasarkan taburan kekerapan jawapan responden untuk

instrumen soal selidik yang ditunjukkan dalam Jadual 5.7, didapati

hampir keseluruhan responden memberikan respon ya bagi item soal

iaitu sebanyak 84% manakala hanya 16% responden memberikan

jawapantidak kepada item tersebut. Hal ini jelas menunjukkan bahawa

kebanyakkan responden bersetuju penggunaan komik membantu

meningkatkan minat murid dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan. Perbandingan perbandingan jawapan responden bagi

setiap item soal selidik digambarkan dengan jelas dalam Rajah 5.7.

Rajah 5.7: Graf Perbandingan Jawapan Responden Item Soal selidik

Rajah 5.7 menunjukkan bahawa terdapat tiga item yang

mencatatkan bilangan responden paling tinggi memilih jawapan Ya

iaitu item pertama, kedua dan keempat Item-item ini mencatatkan

0

20

40

60

80

100

120

S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 S9 S10

Bil

an

ga

n r

esp

on

den

Soalan /Item

Graf Perbandingan Jawapan Responden Item Soal Selidik

Ya

Tidak

49

seramai 10 (100%) orang responden memilih jawapan ya. Ini bermakna,

kesemua responden tidak bersetuju bahawa mereka tidak suka belajar

dengan menggunakan komik. Malahan kesemua responden juga

menyatakan ya kepada item kedua iaitu pembelajaran menggunakan

komik menambah minat saya dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan. Begitu juga dengan item keempat iaitu saya berasa

seronok mempelajari Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan.

Seterusnya, item kesembilan iaitu saya suka melibatkan diri

dalam pembelajaran menggunakan komik mencatatkan kekerapan dan

peratus yang kedua tertinggi. Seramai 9 (90%) orang responden memilih

jawapan ya walaupun terdapat seorang responden (10%) responden

yang tidak suka melibatkan diri dalam pembelajaran menggunakan komik

atas faktor tertentu termasuk kurang keyakinan diri, malu ,kurang

berinteraksi dengan rakan, malas dan sebagainya.

Melalui dapatan hasil analisis soal selidik juga mendapati seramai

8 (80%) responden menyatakan bahawa proses pengajaran dan

pembelajaran menggunakan komik bukan menarik dan menyeronokkan

malah membolehkan responden rasa bersemangat untuk mengikuti

pembelajaran. Dapatan ini disokong oleh item ketujuh yang juga seramai

8 (80%) responden memilih jawapan ya kepada item saya lebih

bermotivasi untuk belajar mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan selepas menggunakan komik. Dengan ini, dapat dilihat

50

dengan jelas penggunaan komik sebagai salah satu bahan bantu mengajar

yang berlainan daripada kaedah biasa mampu membantu guru menarik

minat serta penglibatan murid dalam bilik darjah.

Selain itu, tidak terkecuali dalam jumlah kekerapan dan peratus

yang sama iaitu 8 (80%) orang responden juga dicatatkan oleh responden

yang menyatakan ya bagi item ketiga iaitu saya tertarik dengan

pengajaran guru menggunakan komik kerana memudahkan saya

mengingat fakta penting. Hal ini membuktikan bahawa pengajaran dan

pembelajaran sememangnya menarik minat murid untuk belajar

memandangkan penggunaan komik dalam bilik darjah oleh guru

menunjukkan kepelbagaian gaya pengajaran dan kreativiti dalam

menyampaikan isi pelajaran. Hal ini sekaligus menunjukkan bahawa

kaedah chalk and talk yang digunakan di sekolah pada masa kini

memerlukan perubahan kepada kaedah yang baharu.

Di samping itu, melalui dapatan hasil analisis soal selidik juga

menunjukkan bahawa item yang mencatat pilihan jawapan ya yang

paling sedikit ialah item keenam, kelapaan dan kesepuluh. Ketiga-tiga

item ini menunjukkan kekerapan peratus hanya sebanyak 7 (70%) orang

responden yang memilih jawapanya dan 3 (30%) orang responden lagi

memilih jawapan tidak.

51

Pengkaji berpendapat bahawa salah satu faktor responden

menyatakan tidak kepada item belajar menggunakan komik memberi

kepuasan kepada saya, item saya ingin memberi perhatian penuh

terhadap pembelajaran yang menggunakan komik dan item saya lebih

suka mengulangkaji mata pelajaran Pendidikan Sivik dan

Kewarganegaraan dengan menggunakan komik ialah kerana mereka

beranggapan bahawa komik hanya sebagai bahan sampingan atau bahan

hiburan yang tidak begitu penting.

Selain itu, komik dilihat mengandungi lebih banyak cerita

bergambar serta diselitkan unsur kecindan berbanding isi pelajaran.

Tanggapan ini menyebabkan responden tidak mahu memberikan

perhatian penuh kepada pembelajaran yang melibatkan komik dan tidak

mahu menggunakkan komik untuk mengulangkaji pelajaran. Tanggapan

responden seperti ini mungkin salah kerana sememangnya bahan komik

sesuai digunakan untuk mengulangkaji pelajaran memandangkan isi

pelajaran disampaikan dengan ringkas serta mengandungi visual atau

gambar bagi membantu murid memahami isi pelajaran yang disampaikan.

Berdasarkan analisis item soal selidik, dapat disimpulkan bahawa

minat murid untuk mengikuti sesi pengajaran dan pembelajaran di dalam

dilik darjah sememangnya dapat dipertingkatkan melalui penggunaan

komik memandangkan keseluruhan responden bersetuju bahawa

penggunaan komik menyeronokkan, memberi semangat dan motivasi

52

serta membolehkan murid terlibat dalam pengajaran dan pembelajaran

Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan.

Kesimpulan daripada ketiga-tiga instrumen kajian telah

membuktikan bahawa komik merupakan bahan bantu mengajar yang

berjaya membantu responden dalam meningkatkan pencapaian mereka

dan sekaligus menambah minat murid untuk mempelajari mata pelajaran

Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan ini.

5.3 Perbincangan Dapatan Kajian

Secara keseluruhannya, dapatan kajian yang diperolehi daripada analisis data bagi

ketiga-tiga instrumen untuk menjawab persoalan kajian yang dibuat menunjukkan

bahawa penggunaan komik sememangnya berjaya membantu meningkatkan pencapaian

dan minat murid dalam mata pelajaran Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan

khususnya dalam tema Malaysia Negaraku.

Hal ini berlaku adalah disebabkan oleh keberkesanan penggunaan komik dalam

menyediakan fakta-fakta yang ringkas dan mudah difahami oleh responden.Apabila

fakta-fakta diringkaskan maka responden akan cepat mengingat fakta berkenaan dan

memudahkan mereka menjawab soalan-soalan di dalam peperiksaan.

Berbanding dengan penggunaan kaedah konvensional, Davis (1997) menyatakan

bahawa pengajaran tradisional di dalam bilik darjah boleh mengakibatkan para pelajar

bergantung penuh kepada guru mereka. Ini disebabkan kaedah ini terlalu bergantung

kepada buku teks serta kaedah penyampaian kapur dan papan hitam yang menjadikan

53

pembelajaran kurang memberangsangkan dan kurang membantu dalam mengukuhkan

ingatan murid terhadap isi pelajaran. Kaedah tersebut adalah bersifat statik dan

menjemukan pelajar serta kurangnya penguasaan murid terhadap sesuatu topik yang

dipelajari.

Di samping itu, hasil dapatan kajian juga menunjukkan bahawa elemen penting

yang terdapat di dalam komik membantu responden untuk belajar dengan berkesan dan

sekaligus membantu meningkatkan pencapaian responden. Elemen komik termasuklah

kartun, dialog, gambar dan sebagainya. Kesemua elemen ini mempunyai kelebihan yang

tersendiri berbanding dalam membantu murid menguasai isi pelajaran berbanding

dengan kaedah biasa yang membosankan. Hal ini sekaligus bertentangan dengan dapatan

kajian Ahmad Nizam (2008) yang menyatakan tiada perbezaan yang jelas berkaitan

pencapaian murid yang mengikuti modul kartun dan kaedah konvensional.

Ahmad Nazir (2006) menyatakan bahawa penggunaan visual atau gambar adalah

merupakan salah satu strategi yang amat berkesan bagi membantu dan meningkatkan

proses pembelajaran. Cara ini adalah dijalankan dengan berpandukan pelbagai jenis

bahan-bahan visual yang bergerak ataupun tidak bergerak.

Bukan itu sahaja, dapat dilihat dengan jelas penggunaan komik sebagai salah

satu bahan bantu mengajar yang berlainan daripada kaedah biasa mampu membantu

guru menarik minat serta penglibatan murid dalam bilik darjah. Ini dapat dilihat

menerusi unsur kecindan atau humor yang dimasukkan dalam bahan komik membawa

murid merasai suasana pembelajaran yang lebih santai dan menyeronokkan.

54

Pembelajaran yang santai membolehkan murid belajar dengan lebih selesa

berbanding belajar dalam situasi yang sangat tertekan. Ini sekaligus menyumbang

kepada kejayaan sesuatu proses pengajaran dan pembelajaran. Hal ini selaras dengan

hasil dapatan kajian yang dilakukan oleh Azriana & Yahida yang menunjukkan bahawa

menyuntik unsur humor dapat merangsang minat dan daya kreativiti pelajar jika

dijalankan dengan betul.

Konklusinya, jelaslah bahawa penggunaan komik sememangnya berkesan dalam

meningkatkan pencapaian dan minat murid dalam pengajaran dan pembelajaran

Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan khususnya dalam tema Malaysia Negaraku

tahun 5.

55

6.0 REFLEKSI DAN TINDAKAN SUSULAN

6.1 Pengenalan

Dalam kajian tindakan, refleksi amat diperlukan kerana pengkaji akan mengenalpasti

kekuatan dan kelemahan diri. Melalui kajian tindakan juga seseorang pengkaji boleh

mengesan keberkesanan bahan, teknik atau kaedah yang dikaji sama ada memberikan

kesan positif atau sebaliknya.

6.2 Refleksi dan Implikasi Dapatan Kajian

Sepanjang melaksanakan kajian tindakan ini, pengkaji telah mendapati bahawa terdapat

beberapa kekuatan serta kelemahan hasil dapatan kajian ini yang membawa implikasi

besar kepada pengkaji, murid dan sekaligus kepada sistem pendidikan negara. Kekuatan

serta kelemahan dapatan kajian dihuraikan seperti berikut:

6.2.1 Kekuatan

a. Pengkaji bersedia menghadapi cabaran

Implikasi dapatan kajian yang pertama ialah membantu pengkaji untuk

membina kekuatan dalam mempersiapkan diri bagi menghadapi pelbagai

masalah dan cabaran dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Hal ini

adalah kerana melalui kajian tindakan, pengkaji dapat membuat refleksi

kendiri tentang masalah yang dihadapi oleh murid di dalam bilik darjah.

Dengan cara ini, seorang bakal guru dapat mengenalpasti kekuatan dan

kelemahan dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

56

b. Pengkaji dapat mengembangkan kemahiran profesional perguruan

Melalui kajian ini, pengkaji turut berpeluang untuk memperbaiki dan

memperkembangkan kemahiran profesional perguruan terutamanya

berkaitan tentang penggunaan pendekatan, strategi, kaedah dan teknik

yang berkesan dalam bilik darjah. Malah, dalam menghasilkan kajian

tindakan juga turut menggalakkan inovasi dalam diri seorang pendidik

untuk menghasilkan bahan, kaedah, teknik atau strategi baru untuk

digunakan semasa proses pengajaran dan pembelajaran. Hal ini amat

bersesuaian dengan keperluan bidang pendidikan negara yang mula

melangkah ke arah kemajuan dan pemodenan.

c. Melatih pengkaji berfikir secara kritis dan kreatif

Penyelidikan tindakan yang dijalankan juga dapat membantu pengkaji

untuk berfikiran lebih kritikal serta kaya dengan idea-idea yang kritis dan

kreatif. Dengan idea-idea yang kritis dan kreatif ini dapat membantu

pengkaji dalam mengenalpasti perubahan dan membuat penilaian ke atas

proses pengajaran dan pembelajaran yang sedia ada. Malah, pengkaji juga

lebih memahami senario yang berlaku di sekolah dari segi amalan

pembelajaran murid, amalan pengajaran guru serta suasana pembelajaran

kondusif yang diperlukan oleh setiap murid.

d. Bahan komik dijadikan amalan pedagogi baharu

Amalan pedagogi baru merupakan penambahbaikan kepada amalan

pedagogi yang sebelum ini kurang bersesuaian dengan tingkahlaku serta

57

minat murid. Dalam kajian yang dijalankan, pengkaji melihat bahan

bantu mengajar iaitu bahan komik sebagai salah satu amalan pedagogi

yang baru untuk menyelesaikan segala permasalahan yang berlaku

khususnya berkaitan pencapaian murid dalam mata pelajaran Pendidikan

Sivik dan Kewarganegaraan.

e. Mewujudkan suasana pembelajaran kondusif

Implikasi dapatan kajian ini kepada murid ialah dapat mewujudkan

suasana pembelajaran yang kondusif di mana motivasi dan minat murid

untuk belajar dapat dipertingkatkan. Hal ini adalah kerana penggunaan

Kajian Norfaizah Abdullah

Documents

Transcript of Kajian Norfaizah Abdullah