1

Sejak kurun pertama Masihi telah wujud beberapa kerajaan awal di Asia Tenggara. Antara kerajaan-kerajaan tersebut ialah Langkasuka, Pan-pan, Tun-Sun, Chih-Tu dan Kedah di Semananjung Malaysia. Sriwijaya di Sumatera, Kutei di Borneo, Taruma dan Majapahit di Jawa serta Funan dan Champa di Indo-China.

Terdapat dua bentuk kerajaan awal di AT., Kerajaan Agraria dan Kerajaan Maritim.

Ciri-ciri kerajaan agraria:bergantung kepada kegiatan pertanianterletak di kawasan pendalaman Tanah Besar Asia Tenggara dan di muara dan lembangan sungai utama di AT.Bergantung juga kepada kerajaan maritim untuk memperolehi hasil laut dan barangan import.Wujud hubungan perdagangan rapat antara wilayah.Bentuk perdagangan yang dijalankan adalah sistem tukar barang.Kegiatan utama penduduk: bercucuk tanam, berburu, memungut hasil hutan, menangkap ikan.Mempunyai teknologi pengairan.Kepercayaan masyarakat = animisma.Contoh-contoh kerajaan: Dvaravati (lembah sungai Chao Phraya), Kerajaan Funan (Lembah Mekong), Kerajaan Angkor (Lembah Mekong).

Kegiatan masyarakat agraria:Terdapat tiga jenis kegiatan utama masyarakat agraria: menanam padi huma - dataran tinggi menanam padi sawah - kawasan pamah mengutip hasil hutan.

Kebanyakan masyarakat yang menjalankan kegiatan di atas mempunyai tahap perkembangan hasil dan teknologi yang berbeza.

Padi huma:di tanam di dataran tinggidikenali sebagai padi bukitterdapat tanaman lain di celah padi humakawasan tanaman dataran tinggi Korat dan utara Myanmar

Padi Sawah:terdapat di delta Menam Chao Phraya, Irrawady, Mekong dan sekitar Tasik Tonle Sapterdapat sistem pengairan yang baikhasil padi meningkat akibat ada sistem pengairanTasik Tonle Sap menjadi pembekal air utama sawah padi di Angkor.Kemajuan tanaman padi sawah:penduduk bertambahkediaman berkembangcara hidup tetap/tidak berpindah randah.

Mengumpul hasil hutan:berbagai jenis ubat dan hasil hutan seperti damar, kapur barus dan pencelup.Hasil ditukar secara tukar barang

2

dijalankan oleh masyarakat pendalaman.

Kerajaan-kerajaan agraria awal di Asia Tenggara:Dvaravati: disekitar lembah Menam dan Irrawadi.Funan: kerajaan awal di AT yang berasaskan pertanianterletak di selatan Kampuchea pada abad 1kedudukan strategik di selatan Segenting Kra dan hampir dengan laluan perdaganganmudah berhubung dengan negara luar.Kemajuan disebabkan adanya sistem pengairan.Angkor: kerajaan berasaskan pertanian padi sawahada sistem pengairansistem pengairan dibina pada abad ke-10Mkerajaan bertanggungjawab dalam hal pengairanpadi merupakan tanaman utamaraja merupakan pembina sistem pengairan.

Kerajaan Maritimciri-ciri asas:terletak di pesisiran pantaiekonomi bergantung kepada lautmemberi tumpuan utama terhadap perdaganganmempunyai sekurang-kurangnya sebuah pelabuhanpelabuhan dilengkapi dengan pelbagai kemudahan perdaganganmenjalankan kegiatan perdagangan entreportbergantung juga kepada kerajaan agraria untuk memperoleh barangan eksport.

Faktor perkembangan:pendedahan kepada dunia luaradanya permintaan untuk barangan tempatanterdapat kemahiran dalam bidang pelayaran dan pembinaan kapalkemampuan kawasan menyokong peningkatan pendudukpenukaran laluan dagang dari jalan darat kepada jalan laut.

Kegiatan utama kerajaan maritimsebagai orang tengah yang mengumpulkan barang dari kawasan pendalaman dan pulau-pulau berhampiran untuk pasaran antarabangsamenjalankan kegiatan penangkapan ikanmenjadi ahli pelayaran dan pedagangbarangan yang diperolehi dari pulau-pulau berhampiran: hasil hutan, rempah ratus, ubat-ubatan dan damarpelabuhan utama sebagai pelabuhan entreportmasyarakat maritim berjaya belayar ke wilayah-wilayah yang jauh penduduk mahir membina kapal dengan menggunakan bahan tempatan, ada teknologi pembinaan kapal.

Perkembangan pelabuhan maritim:laluan laut yang dipilih pedagang penting dalam menentukan kemajuan sesebuah pelabuhan

3

kemudahan yang disediakan di pelabuhanbarang dagang dan keselamatanlaluan utama:laluan laut di utara semananjung Tanah Melayu iaiatu merentasi Segenting Kra hingga ke Oc-Eo di Funanlaluan laut di Laut Jawa iaitu disekitar Sumatralaluan laut antarabangsa iaitu sekitar perairan Selat Melaka dan Laut China Selatan - perkembangan laluan perdagangan antarabangsa menyebabkan wujudnya pelabuhan bercorak enterport.

Kerajaan-kerajaan Maritim:Srivijaya: kerajaan maritim yang terawal.Terletak di Sumatra antara Palembang/Jambi.Menguasai sungai utama yang menjadi jalan untuk membawa hasil dari pendalaman ke pelabuhan.Terkenal sebagai kuasa perdagangan maritim 670-1025M bertujuan untuk mendapatkan perlindungan dan perdagangan.Dalam mengekalkan kuasanya, guna mitos dan legenda.

Kedah Tua (Lembah Bujang): pelabuhan penting abad ke-7; Lembah Bujang.Kedudukan yang strategik - terlindung.Tempat hentian kapal dari barat untuk dapat bekalan makanan.Kemudahan pelabuhan disediakan.Gunung Jerai sebagai landmark kepada pedagang.Hasil dagang: hasil hutan, pertanian dan perlombongan.Dapat bekalan makanan dari Kuala Selinsing.

Pelabuhan Kuala Selinsing, Perak:terletak di sebuah pulau kecil di negeri Perak.Tidak jauh dari Kuala Sepetang dan berhampiran dengan Larut Matang.Kaya dengan bijih timah.Menjadi tempat persinggahan kapal-kapal dagang dari timur dan barat.Sebagai pelabuhan bantu kepada Lembah Bujang

Pemerintahan dan Pentadbiran Beraja:Sistem pemerintahan yang diamalkan oleh kerajaan awal di Asia Tenggara ialah sistem pemerintahan beraja.Ianya berasaskan campuran sistem tempatan dengan pengaruh luar iaitu agama Hindua dan Buddha.

Sistem Pemerintahan Beraja:Raja adalah ketua kerajaan dan mempunyai kuasa mutlak.Raja berkuasa membuat undang-undang dan menjatuhkan hukum.Raja dianggap dewa atau tuhan di muka bumi.Rakyat tidak boleh persoalkan tindak tanduk raja.Raja dibantu oleh para pegawai dalam pentadbiran negara.Raja memainkan peranan aktif dalam bidang ekonomi.

4

Raja menguasai sumber-sumber ekonomi utama seperti pungutan cukai, tenaga buruh dan aktiviti perdagangan.Raja menggunakan golongan brahmin (sami Hindu) untuk menonjolkan kekuatan dan keistimewaan menerusi cerita dongeng, legenda dan mitos.

Kerajaan Angkor:susunan pentadbiran kerajaan adalah mengikut sistem kelasraja dianggap sebagai raja tuhan (devaraja)raja dianggap ketua negara dan ketua tenteraraja berkuasa mutlak, mempunyai kata pemutus dalam undang-undang dan membuat undang-undangraja dibantu oleh sebuah majlis menteri yang dilantik raja bertanggungjawab menyelesaikan masalah tanah dan pekerjakerajaan ini dipengaruhi oleh agama Hindu dan Buddhanegara digambarkan sebagai satu alam semesta (order kosmos)raja dan ibukota adalah pusat alamraja membina masyarakat dan peraturan semesta atau dharmaagama diamal di istana, terutama dalam istiadat pertabalanguru-guru diraja mempunyai pengaruh yang kuat terhadap rajamereka mengajar upacara keagamaan, matematik dan bahasaadat istiadat seperti yang diamalkan di Indiasistem pentadbiran Angkor mengikut tradisi Indiastruktur kerajaan Angkor terdapt: pegawai diperingkat pusat gabenor dan pegawai pentadbiran di peringkat wilayah pegawai di peringkat kampung terdapat juga pegawai tentera, hakim dan pegawai kebajikan masyarakat.

Pegawai-pegawai tinggi diperlukan mengambil peperiksaan kerajaan untuk mengawal professionalisma dan kesetiaan mereka.

Kerajaan Beraja Srivijaya:raja berkuasa mutlak dan bersifat ketuhanancatatan Arab “raja di gunung” dan maharaja di “pulau”menerima nasihat daripada menteripentadbiran Srivijaya terdapat 3 hierarki: pentadbiran diraja pentadbiran ketenteraan pentadbiran daerah

Pentadbiran diraja tertumpu kepada pentadbiran pusat, seperti hal ehwal diraja, bidang kehakiman, denda dan hukuman dan pungutan cukai.Pentadbiran tentera diketuai oleh seorang panglima/pratisava, mengurus hal tentera.Pentadbrian peringkat daerah diketuai oleh ketua wilayah/datu.Tugas ketua wilayah ialah bertanggungjawab tentang tanah, kebajikan penduduk, menanam kesetiaan rakyat terhadap pemerintah dan mengenakan hukuman kepada penentang kerajaan.

5

Kerajaan Kedah Tua:Terletak di Sungai Emas pada abad ke-5 hingga 10 M.Berpindah ke Pangkalan Bujang - abad ke-10 hingga 14M.Kedua-dua tempat ini terletak di Lembah Bujang.Dikenali Chin-Cha (laporan I-Tsing).Maju dalam bidang perdagangan.Kesan pengaruh dari India.Terdapat 50 buah monumen di sekitar Lembah Bujang.

Kerajaan Chih-Tu/Tanah Merah di Kelantan:Terletak di Teluk siam sama ada di wilayah Phattalong atau di Kelantan.Ada sumber mengatakan di hulu sungai Kelantan.Pernah membuat perhubungan perdagangan dengan China.Menerima pengaruh luar khasnya ialah Li-fu-tu-shi atau Gautama Subhadra.Raja mempunyai kuasa penuh dalam pentadbiran negeri.Terdapat tiga menteri yang membantu raja mentadbira.Terdapat seorang Hakim Besar dikenali Chu-lo-mo-ti atau Kulapati.

Pembinaan Empayar:Kerajaan-kerajaan awal di Asia Tenggara seperti Angkor, Srivijaya dan Majapahit telah membina empayar untuk memperluaskan kuasa dan pengaruh politik serta menambahkan lagi sumber ekonomi.

Caraa-cara pembinaan empayar: peperangan perkahwinan politik sistem ufti penggunaan mitos dan legenda.

Melalui peperangan: cara utama perluasan kuasa. contoh kerajaan Srivijaya menakluki beberapa buah kerajaan di utara TM dan Sumatra. Srivijaya mempunyai angkatan tentera yang kuat. pertahanan kerajaan kuat dengan adanya angkatan laut dan darat. kerajaan Funan meluaskan kuasa dengan menakluki Indochina, Siam dan utara TM.

Melalui Perkahwinan Politik: kahwinkan saudara, anak dengan raja dari kerajaan yang boleh mengugat kedudukannya. bertujuan mengukuhkan hubungan dengan kerajaan yang kuat. contoh: puteri-puteri Kerajaan Dvaravati dikahwinkan dengan raja-raja kerajaan

berhampiran.

Melalui Sistem Ufti:

6

atas dasar hormat menghormati negeri kecil menghantar ufti kepada negeri yang lebih besar dan kuat/berkuasa. Srivijaya pernah menghantar ufti ke China sebagai tanda persahabatan. Srivijaya terima ufti daripada kerajaan yang di bawah takluknya. Ufti sebagai cara kuasa kecil mengakui pertuanan kuasa besar/kuat.

Melalui Penggunaan Mitos dan Legenda: Kerajaan Srivijaya menggunakan mitos dan legenda untuk mengekalkan kuasanya. menggambarkan kebesaran seseorang raja cara ini negeri kecil akan tunduk kepada raja itu. diguna oleh Srivijaya cerita yang diutarakan seperti peristiwa kelahiran raja yang luar biasa (kesaktiannya).

Empayar di Asia Tenggara: empayar Ankor empayar Srivijaya empayar Majapahit.

Kerajaan Angkor: diasaskan oleh Suryavarman II kawasan luas dari Angkor hingga ke wilayah Mon (Lembah Menam dan Tambralinga) perluasan empayar dengan cara menyerang negara lain. Angkor menyerang kerajaan lain. dasar Suryavarman II disambung oleh pewarisnya. daerah Pagan (Myanmar) dan utara Champa di tawan pada tahun 1149M kerajaan Angkor berjaya menguasai kawasan pertanian yang luas.

Kerajaan Srivijaya: luaskan pengaruh untuk menguasai perdagangan di Selat Melaka dan Selat Sunda. 671 hingga 685M berjaya menewaskan Kedahm, Melayu-Jambi, Minanga. pada akhir abad ke-8 (-10M) empayar Srivijaya) mula berpecah menjadi negeri-negeri kecil. muncul sebagai pusat perdagangan yang penting. dasar perluasan kawasan kuasa memberi keuntungan kepada Srivijaya kerana hasil dapat

dipungut. kemerosotan Srivijaya:

diserang oleh Raja Chola (India Selatan) persaingan dari Jawa- terutama dari segi perniagaan. serangan dari kerajaan Singosari.

Srivijaya merosot dan lenyap dalam abad ke-13.

Empayar Majapahit: diasaskan pada tahun 1292M. berjaya membentuk empayar yang kuat dan luas. menguasai laluan utama perdagangan di Jawa. menguasai ½ bahagian TM, Sumatera dan Kalilmantan. cerita Majapahit dalam Nagarakertagama karangan Prapancha. Gajah Mada bertanggungjawab luaskan Majapahit.

7

akhir abad ke-14 merosot, keamanan dalam negeri tidak terkawal.

Hubungan Luar:a, Bentuk Hubungan Luar:

persahabatan perdagangan.

b. Tujuan: mengukuhkan kedudukan dalam ekonomi menjamin keselamatan negara mengekalkan kuasa dan kewibawaan menyebarkan pengaruh agama Hindu-Buddha serta kebudayaannya.

c. Hubungan Luar Srivijaya: kerap mengadakan hubungan dengan China dan India dalam abad ke-7. hubungan berbentuk perdagangan dan persahabatan. hubungan dengan China membolehkannya maju dalam bidang perdagangan. dilakukan dengan menghantar duta. hubungan dengan China membolehkan Srivijaya menjadi kuasa yang kuat di AT. ia berjaya menguasai Selat Melaka dan berjaya menghapuskan kegiatan lanun. kejayaan ini membolehkan Srivijaya menjadi sebuah pelabuhan entreport yang

menjadi tumpuan kapal-kapal dagang dari China, Arab dan India. hubungan Srivijaya dengan India membabitkan soal keagamaan. golongan Brahmin datang ke Srivijaya untuk menyebarkan agama Buddha di istana. Srivijaya menjadi pusat agama Buddha yang terkenal. abad ke-11 Srivijaya teruskan hubungan dengan kerajaan Chola di India Selatan. hubungan kemudiannya menjadi persaingan untuk mendapatkan hak perdagangan di

perairan Selat Melaka. 1014 Raja Chola menyerang Srivijaya dan menakluknya.

Hubungan Luar Majapahit: muncul selepas kejatuhan Srivijaya. menjalin hubungan persahabatan dengan kerajaan-kerajaan lain di AT seperti Siam,

Martaban, Champa dan Kampuchea. hubungan bertujuan menggalakkan perdagangan Majapahit juga telah menghantar beberapa utusan ke China bagi menarik ramai pedagang

China ke AT.

Budaya Masyarakat Awal:

1. Masyarakat Beragama:a. Kepercayaan Anamisma.

8

Kerajaan-kerajaan awal di Semananjung Malaysia.

Berdasarkan kepada sumber China, kerajaan Tun-Sun dan Chih-Tu telah mempunyai sistem kerajaay yang tersusun.

Pengenalan

1 Pada zaman dahulu sesebuah kerajaan tidak mempunyai sempadan dan keluasan yang nyata.2 Biasanya kerajaan yang kuat akan mempunyai kawasan dan wilayah yang luas.3 Kemakinuran dan kekuatan sesebuati kerajaan bergantung kepada kebijaksanaan raja dan pembesarnya yang berperanan sebagai pentadbir dan pemerintah.4 Di Gugusan Kepulauan Melayu terdapat beberapa kerajaan awal yang masyhur.5 Kewujudan kerajaan mi silih berganti.6 OIeh kerana kedudukan Gugusan Kepulanan Melayu yang strategik dan mempunyai keistimewaan sumber ekonorni, kebanyakan kerajaan tersebut masyhur dalam kegiatan ekonomi.7 Dan segi geografi dan sumber ekonomiGugusan Kepulanan Melayu, khususnyaMalaysia rnempunyai beberapa keistimewaanseperti:(a) terletak di tengahialan perdagangan antara India dengan China.(b) terletak di tempat pertemuan angin monsun(c) kawasannya terlindung daripada tiupan angin monsun.(d) kaya dengan hasil burni, laut, dan hutan.

8. Kedatangan pedagang asing telab menyebabkan wtijudnya pengaruh kebudayaan asing di Gugusan Kepulanan Melayu.9 Perkembangan pengaruh kebudayaan asing di Gugusan Kepulauan Melayu mi akhir-nya berubah mengikut keadaan penduduk tempatan.

Kerajaan Awal di Malaysia

Nama Kerajaan Lokasi Lembah Bujang KedahChih-tu KelantanTun-Sun Segenting KraLangkasuka PataniGaugga Negara PerakPan-pan Segenting KraTan-tan TerengganuTemasik Singapura

9

Kerajaan Tun-Sun1 Terletak di Segenting Kra, selatan Thai.2 Terkenal sebagal pusat perdagangan antara India dan China.3 Mempunyal sistem pemerintahan beraja.4 Rajanya dibantu oleh pembesar.5 Sistem pemerintahan di Tun-Sun menunjukkan bahawa kerajaan ini dipengaruhi oleh India.6 Tun-Sun ada membuat hubungan persahabatan dengan kerajaan dan Maharaja China.7 Mempunyai adat tertentu seperti:(a) adat pertabalan diraja.(b) adat menyambut tamu.(c) mempunyai alat muzik tertentu yang digunakan untuk menyambut tarnu.(d) mempunyai adat dalam upacara perkahwinan dan kematian.

Kerajaan Chih-tu

1 Kerajaan mi terletak di negeri Kelantan.2 Mempunyal sistem pemerintahan dan adat yang sama seperti kerajaan Tun-Sun.3 Terdapat sumber China yang menyatakan bahawa kerajaan mi juga dikenali dengan panggilan Tanah Merah.

Kerajaan Kedah

1Pada peringkat awal, kerajaun Kedah Tua mi merupakan beberapa buab perkampungan kecil di kuala sungal.2 Orang Melayu yang tinggal di situ hidupdengan cara:(a) menanam padi.b) menangkap ikan.(c) memungut hasil hutan.3 Lama-kelamaan kawasan mi berkembang menjadi tempat persinggahan pedagang yang melalui Selat Melaka.4 Pada kurun ke-5 kerajaan Kedah Tua yang terletak di Lembah Bujang menjadi masyhur terutamanya dari segi perdagangan.5 Pusat pentadbiran kerajaan Kedan Tua mi terbahagi kepada 2 tempat:(a) dari abad ke-5 hingga ke-lO, berpusat di Sungai Emas.~) dari abad ke-lO hingga ke-14, berpusat di Pangkalan Bujang.

Perdagangan di Kedah Tua

1Sejak awal wujudnya kerajaan Kedah Tua pada abad ke-5, kerajaan mi telah menjadi pelabuhan antarabangsa.

10

2 Pedagang dari Asia Barat, India, Kepulauan Melayu, dan China menjadikan Kedab seba gal tempat persinggahan untuk berehat.3 Dari tempat persinggahan pedagang, akhirnya Kedah telah menjadi pelabuhan entreport di samping mengeluarkan sumber ekonomi tempatan.4 mi disebabkan oleb:(a) kedudukannya terletak di jalan masuk dan jalan keluar ke Selat Melaka.(b) mempunyal tanah pamah yang luas untuk kegiatan pertaniaan.(c) mempunyai jalan rentas darat ke Pantai Timur Semananjung Malaysia](d) mempunyai Gunung Jeral yang boleh menjadi pedoman pedagang menuju ke daratan.5 Antara barang yang dperdagangkan di Kedah ialah:

Pedagang Barang Dagangan

China pinggan rnangkuk, pasu,sudu, dan gelas

India pelbagai jenis manik

Asia Barat gelas, pinggan mangkuk yang diperbuat daripada kaca

Kedah hasil hutan

6 Dalam tahun 671, 1-Ching seorang sami Buddha dari China datang ke Kedab Tua.7 Diikuti pada tahun 695, sepulangannya dari India menuju ke China.8 Mengikut catatannya Kedah masa itu dikenali d~ngan nama Chih-Cha dan dalarn rnasa itu juga Kedah Tua berada dalam jajahan Srivijaya.9 Kemasyhuran kerajaan Kedab di Semenanjung Malaysia telah meninggalkan banyak kesansejarah seperti:(a) candi atau kuil Hindu dan Buddha.(b) arca Buddha.(c) patung Hindu.(d) barang galian ahli kaji purba.10 Bahan tinggalan tersebut ada disimpan dan dipamerkan di Muzium Arkeologi Lembab Bujang.

Kemerosotan Kedah

1 Kerajaan Kedab Tua mengalami kemerosotan akibat diserang oleh Raja Rajendra I, Raja Chola dari India Selatan.2 Menjelang kurun ke-IS, Melaka muncul sebagai pelabuhan terkenal di Gugusan Kepulanan Melayu.3 Kemunculan Melaka menambahkan kemerosotan kerajaan Kedab Tua.4 Walan bagaimanapun, kerajaan Kedab Tua ini terkenal dan masyhur di Gugusan Kepulanan Meiayu sebelum kemunculan kerajaan Kesuitanan Melayu Melaka.Petempatan Kerajaan ~eaanPeta 3.1 Kedudukan kerajaan awal di Malaysia

11

Kerajaan Awal di Asia Tenggara Kerajaan KedudukanSrivijaya SumateraSailendra Jawa TengahSinghasari Jawa TimurMajapahit Jawa TimurTaruma JawaKutei BorneoFunan & Champa Indo-ChinaSukhotai & Ayuthya Negara Thai

3.5 Kerajaan Srivijaya

1 Kerajaan Srivijaya berpusat di Palembang, Sumatera.2 Kerajaan ini diasaskan pada akhir kurun ke-7 Masi hi.3 Perkataan Srivijaya berasal dari bahasa Sanskrityang bermakna 'Kemenangan yang Gilanggernilang'.4 Srivijaya mula meluaskan empayamya dengan menakiuki Jambi di Utara Sumatera.5 Dan Jambi kemudiannya Srivijaya telah berjaya menakiuki Utara Sumatera dan kerajaan Kedah Tua.6 Keadaan ini menyebabkan Srivijaya beijaya menguasai perdagangan di Selat Melaka.7 Dalam tahun 775 Masihi, Srivijaya telah menakiuki Ligor yang terietak di Selatan Thai.8 Kemasyhuran kerajaan Srivijaya disebabkanoleh:(a) jumlah tentera yang besar.(b) mempunyai jajahan yang luas(c) berjaya menguasai perdagangan Melaka.di Selat(d) mempunyai persahabatan dengan kerajaan besar.(e) mempunyai sistem pemerintahan yang tersusun.(f) menjadi pusat pengajian agama Buddha dan bahasa Sans krit di Gugusan KepulauanMelayu.

Kegemilangan Kerajaan Srivijaya

1 Mengikut catatan Batu Bersurat Kedukan Bukitdi selatan Negara Thai yang bertaaikh 683Masihi, Srivijaya mempunyal kira-kira 20 000orang tentera.2 Dalarn rnasa jajahan Srivijaya, kemasyhuran pelabuhan Kedah menyanuli pelabuhan Canton di China pada abad ke-9.3 Pada zaman kegernilangannya, Srivijaya telali membuat hubungan persahabatan dengan 3 kuasa besar di Asia Tenggara:(i) China (ii) India (iii) kerajaan Sailendra4 1-Ching pernah datang dan tinggal di Palembang bagi tujuan menterjemahkan kitab agama Buddha.5 Pada tahun 775 Masihi, Srivijaya mengeratkan persahabatannya dengan kerajaan Sailendra melalui hubungan kekeluargarn.

12

6 Mengikut catatan Batu Bersurat di Ligor yang bertarikh 775 Masihi terdapat Raja Srivijaya yang berketurunan Sailendra.7 Kedudukan Srivijaya berttanbah kuat melalui hubungan diplornatik dengan Raja Pala India.S Atas permintarn Raja Pala, Srivijaya telah membina asrama untuk penuntutnya belajar agama Buddha di Nalanda, India.9 Pada tahun 1005 Masihi, Srivijaya telah membina kuil di Nagapatnam di Selatan India.10 Dalam zaman kegernilangannya juga, Srivijaya ada mempunyai sistem pemerintahan yang teratur.11 Fakta mi terdapat pada catatan Batu Bersurat di Telaga Batu, Palembang.

Batu Bersurat di Telaga Batu, Palembang

1 Batu ini bertarikh 683 Masihi.2 Mempunyai catatan senarai jawatan pembesar dan larangan menderhaka kepada raja.3 Ada mencatatkan kumpulan masyarakat Srivijaya yang terbahagi kepada:(a) pedagang (b) hamba

12 Srivijaya juga merupakan pusat pengajian bahasa Sanskrit dalam Gugusan Kepulanan Melayu.13 Kedudukan Palembang yang strategik menjadikannya pusat pengajian dan penyeb&an agama Buddha di Gugusan Kepulauan Melayu pada zaman kegernilangannya.

Candi Buddha Borobudur di Jogiakarta yang dibina oleh keraj~an Srivijaya

1 Candi Borobudur merupakan candiberibadat agama Buddha.2 Dibina berdekatan bandar Jogiakarta di Selatan Jawa.3 Siap dibina pada tahun 824 Masihi.4 Mempunyal ukiran dan ratusan patung Buddha.5 Panjangnya kira-kira 3 batu.

B Kemerosotan Srivijaya

1 Pada tahun 1017 Masihi, Srivijaya telah diserang oleh Raja Rajendra I, Raja Chola dari Selatan India.2 Serangan mi bertujuan menguasal perdagangan dalam kerajaan Srivijaya.3 Pada tahun 1025, Raja Chola telab meluaskan kekuasaannya dengan menyerang kerajaan Utara Sumatera dan Tanab Melayu termasuk kerajaan Kedab Tua dan Panei.4 Peristiwa mi telah melemahkan kerajaan Srivijaya.5 Pada abad ke-13, jajahan Srivijaya di Utara Tanah Melayu telah dirampas oleh Rama Khamheng iaitu Raja Thai.6 Antara faktor lain yang menyebabkan kemerosotan Srivijaya ialah:(a) kebangkitan kerajaan bam di Jawa Tengab.(b) kedatangan Islam di Utara Sumatera.3~6 Kerajaan Singhasari

1. Kerajarn Singhasari ini terletak di timur Jawa.

13

2. Seorang daripada rajanya yang terkenal ialah Kertanegara (1268 - 1292).3. Kertanegara adalah raja terakhir kerajaan Singhasari.4 Pada zaman pemerintahannya, kerajaan Singhasari beijaya meluaskan jajahannya.5 Kawasan jajahan takluknya termasuk Pulau Madura, Bali, Maluku, Borneo, dan Jawa.

6 Sejarah pemerintahan Kertanegara terdapat dalam catatan penulis Prapanca dalam bukunya yang bertajuk Negarakartagama.7 Pada tahun 1292, Kertanegara telah dibunuh dalam satu pemberontak~~ yang dilakukan oleh Jayakatuang.8 Menantu Kertanegara yang bernama Raden Vijaya berjaya merampas kembali takhta kerajarn daripada Jayakatuang.9 Beliau berjaya menguasai kerajaan Singhasari dan menyatukannya dalam kerajaan Majapahit.

Kerajaan Majapahit

1 Kerajarn Majapahit diasaskan oleb Raden Vijaya pada abad ke-13.2 Kerajaan mi merupakan lanjutan daripada kerajarn Singhasan.3 Kerajaan Majapahit mencapai zaman kegemilangannya pada zaman pemerintahan rajanya yang bernama Hayam Wuruk (1350 -1389).4 Baginda memerintab dengan dibantu oleh Perdana Menterinya yang bijak bernama Gajab Mada.Gajah Mada

1 Berjaya meluaskan Empayar Majapahit.

2 Memperkenalkan sistem kabinet dalam pentadbiran kerajaan Majapahit.

3 Berjaya membuat perubahan dalam pentadbiran seperti dalam sistem cukai, kehakiman, dan undang-undang.

5 Pada zaman pentadbiran Perdana Menteri Gajah Mada, Majapahit inasyhur sebagalpusat perdagangan.6 Kegernilangan Majapahit dicapai pada abad ke-16.7 Catatan tentang keagungan keraj am Majapahit terdapat dalam catatan Prapanca.8 Corak masyarakat Majapahit dibahagi mengikut Sistem Kasta yang terdapat arnalan tradisi Hindu.

Brahma Golongan Sarni

Ksyatriya Golongan pahlawan dan tenteraVaisya Golongan petani dan pedagangSundra Golongan rakyat biasa

9 Pada tahun 1364, Gajah Mada telah meninggaldunia.

10 Kematiannya menyebabkan kemerosotankerajarn Majapahit.

14

11 Sebab lain yang menyebabkan kemerosotankerajarn Majapahit ialah:(a) ketiadaan pengganti Gajab Mada.(b) berlakunya perang saudara dalam merebut

takhta kerajarn.

Pembukaan Melaka oleh Parameswara

A Sejarah Awal Parameswara

1 Pada awal tahun ke-14, Melaka merupakan sebuah perkampungan kecil.2 Penduduk di kawasan tersebut bekeija sebagai nelayan.3 Kedatangan Parameswara di tempat tersebut Iebih merupakan sebagal seorang pelarian yang sedang menyelamatkan diri daripada ancaman luar.4 Parameswara adaiah seorang putera Hindu daripada warisan kerajaan Srivijaya yang berpusat di Palembang.5 Pada waktu itu Srivijaya berada dalam kekuasaan kerajaan Majapahit.6 Parameswara telah berkanwin dengan seorang puteri Majapahit dan bersetuju untuk menghantar ufti kepada kerajaan Majapahit.7 Pada akhir abad ke-14, kerajaan Majapahit mulai lemab.8 Parameswara mengambil kesempatan mi dengan mengetuai satu pemberontakan bagi memerdekakan kerajaannya.9 Akibatnya, belian telah diserang oleh angkatan laut dari Majapahit.10 Serangan Majapahit terhadap kerajaannya terdapat dalam catatan Suma Oriental yang ditulis oleh Tome Pires.

B Parameswara di Temasik (Singapura)

1 Parameswara dan pengikutnya yang setia telah lari meninggalkan Palembang.2 Beliau telab tiba di Temasik dan mendapat perlindungan daripada Tamagi, pemerintah Temasik ketika itu.3 Beberapa tahun setelab tinggal di Temasik, Parameswara telah merampas kuasa dengan membunuh Tamagi.4 Temasik pada masa itu di bawah pertuanan kerajarn Ayuthya di Siam.5 Dengan bantuan angkatan tentera dari Pahang, kerajarn Siam telab mengusir Parameswara dari Temasik.6 Dari Temasik, Parameswara melarikan diri sehingga sampal ke Muar, Johor.7 Di Muar, keadaan persekitarannya tidak memuaskan.8 Petempatan dan kota yang dibina sering kali diganggu oleh binatang liar.9 Orang Laut yang merupakan pengikut Parameswara telab menjumpal sebuab petempatan yang baik untuk dijadikan kawasan perkampungan.10 Tempat mi terletak di Kuala Sungai Bertatn dan sekarang dikenali sebagal Kuala Sungal Melaka.11 Setelah mendapat persetujuan daripada Parameswara, akhirnya tempat tersebut dibuka pada tahun 1400.12 Parameswara telah menjadi raja Melaka yang pertama.

15

13 Sistem pemerintahan Melaka telab dijalankan berasaskan adat istiadat raja Srivijaya.14 Segala usaha bagi memajukan Srivijaya telah dipraktikkan dalam kerajaan barunya mi.15 Mengikut Tome Pires, pada peringkat awal Melaka telab dimajukan dengan tanaman padi, pokok buah-buahan, dan rempah.16 Barang seperti buah-buahan dan rempah kemudiannya diperdagangkan.17 Akhirnya dari sebuah perkampungan nelayan yang kecil, Melaka telah berkembang men-jadi sebuah pelabuhan yang masyhur di dunia.