i

KESEDIAAN PENGGUNAAN E-LEARNING DI KALANGAN PELAJAR

TAHUN KEDUA KURSUS SARJANA MUDA SAINS, KOMPUTER SERTA

PENDIDIKAN, FAKULTI PENDIDIKAN, UNIVERSITI TEKNOLOGI

MALAYSIA - SATU TINJAUAN

LING NING NING

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

ii

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS

JUDUL: KESEDIAAN PENGGUNAAN E-LEARNING DI KALANGAN PELAJAR TAHUN KEDUA KURSUS SARJANA MUDA SAINS, KOMPUTER SERTA PENDIDIKAN, FAKULTI PENDIDIKAN, UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA - SATU TINJAUAN

SESI PENGAJIAN: 2007/2008

Saya LING NING NING

(HURUF BESAR) mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana/Doktor Falsafah)* ini disimpan di Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut: 1. Tesis adalah hakmilik Universiti Teknologi Malaysia. 2. Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk

tujuan pengajian sahaja. 3. Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sabagai pertukaran antara institusi

pengajian tinggi. 4. **Sila tandakan ( )

SULIT (Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau

kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam (AKTA RAHSIA RASMI 1972) TERHAD (Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan

oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD

Disahkan oleh ____________________________ ____________________________ (TANDATANGAN PENULIS) (TANDATANGAN PENYELIA) Alamat Tetap: 1A, LORONG 8E, JALAN ALAN, 96000 SIBU, EN. NORAFFANDY YAHAYA SARAWAK. Nama Penyelia Tarikh: 3 APRIL 2008 Tarikh: 28 APRIL 2008

CATATAN: * Potong yang tidak berkenaan. ** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak

berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD.

Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah dan Sarjana secara penyelidikan, atau disertasi bagi pengajian secara kerja kursus dan penyelidikan, atau Laporan Projek Sarjana Muda (PSM).

iii

“Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan saya karya ini

adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan ijazah

Sarjana Muda Sains, komputer serta Pendidikan (Kimia).”

Tandatangan :

Nama Penyelia: EN. NORAFFANDY YAHAYA

Tarikh : 28 APRIL 2008

i

KESEDIAAN PENGGUNAAN E-LEARNING DI KALANGAN PELAJAR

TAHUN KEDUA KURSUS SARJANA MUDA SAINS, KOMPUTER SERTA

PENDIDIKAN, FAKULTI PENDIDIKAN, UNIVERSITI TEKNOLOGI

MALAYSIA - SATU TINJAUAN

LING NING NING

Laporan projek ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada

syarat penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Sains, Komputer Serta

Pendidikan (Kimia)

Fakulti Pendidikan

Universiti Teknologi Malaysia

APRIL, 2008

ii

“Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan dan ringkasan

yang tiap-tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya.”

Tandatangan :

Nama Penulis : LING NING NING

Tarikh : 3 APRIL 2008

iii

Kepada Tuhan yang Maha Esa dan Maha Kuasa,

Ayah dan ibu yang amat saya hormati,

Kakak, abang-abang dan tunang saya yang amat saya kasihi.

iv

PENGHARGAAN

Saya ingin mengambil kesempatan ini untuk mengucapkan ribuan terima

kasih kepada penyelia saya En. Noraffandy Yahaya, atas tunjuk ajar yang diberikan

di samping tidak jemu memberikan bantuan sepanjang melaksanakan kajian ini.

Setinggi penghargaan juga dirakamkan kepada pelajar-pelajar tahun pertama

dan tahun kedua kursus Sarjana Muda Sains Komputer serta Pendidikan yang sudi

memberi kerjasama bagi saya mengutip data.

Selain itu, saya juga ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada rakan-

rakan saya yang sudi menbantu dan memberi nasihat serta tunjuk ajar kepada saya

bagi melengkapkan bab-bab dalam projek sarjana muda.

Penghargaan juga tidak lupa dirakamkan kepada ayah, ibu, adik-beradik dan

terutamanya tunang yang amat saya sayangi atas sokongan moral dan bantuan

kewangan yang diberikan. Akhir sekali, saya juga ingin mengucapkan ribuan terima

kasih kepada semua pihak yang terlibat secara lansung atau tidak dalam memberikan

sokongan, cadangan dan sebagainya.

Sekian, terima kasih.

v

ABSTRAK

Kajian diskriptif ini bertujuan untuk meninjau kesediaan penggunaan e-

learning dari segi tahap pengetahuan, aspek sikap dan tahap motivasi di kalangan 61

orang pelajar tahun kedua yang mengambil kursus Sarjana Muda Sains, Komputer

serta Pendidikan, Fakulti Pendidikan, Universiti Teknologi Malaysia. Instrumen yang

digunakan dalam kajian ini ialah soal selidik yang diubahsuai daripada Muhammed

Fauzi et al. (2004) dan Italo et al. (2004). Keputusan kajian ini dianalisis

menggunakan perisian komputer SPSS. Untuk ketiga-tiga aspek dalam kajian ini

iaitu tahap pengetahuan, sikap dan tahap motivasi pelajar terhadap penggunaan e-

learning, kebolehpercayaan, α ialah 0.850. Statistik diskriptif digunakan dalam

kajian ini untuk melihat frekuensi, peratusan dan min. Keputusan kajian mendapati

bahawa kebanyakan pelajar tahun kedua yang dikaji mempunyai tahap pengetahuan

yang tinggi terhadap kesediaan dalam penggunaan e-learning dengan min sebanyak

4.14 dan sikap pelajar terhadap kesediaan dalam penggunaan e-learning adalah

positif dengan min sebanyak 3.67 tetapi tahap motivasi pelajar adalah pada tahap

yang sederhana iaitu dengan min sebanyak 3.38. Kajian ini memberi gambaran yang

lebih jelas kepada pihak pengurusan e-learning tentang kesediaan dan tahap

penggunaan e-learning oleh pelajar-pelajar fakulti pendidikan dalam jurusan Sains,

Komputer serta Pendidikan. Selain itu, kajian ini juga memberi maklumat kepada

pihak Universiti untuk lebih peka kepada isu yang diketengahkan dalam kajian ini

serta memberi cadangan dan maklumbalas kepada CTL.

vi

ABSTRACT

The aim of this descriptive study is to gauge the level of preparation in using

e-learning of 61 second year students chosen from the Bachelor of Science,

Computer and Education course, Faculty of Education, Universiti Teknologi

Malaysia. The aspects studied encompass the level of knowledge, the attitude and the

motivational level with regard to e-learning. The instrument used in this study is a

modified questionnaire taken from Muhammed Fauzi et al. (2004) and Italo et al.

(2004). The computer software SPSS was used to analyze the results. The results

obtained gave reliability, α, of 0.850 for level of knowledge, attitude and

motivational level. Descriptive statistics was used in this study to view the

frequency, percentage and mean values. The results of this study showed that most of

the second year students studied have a high level of understanding regarding e-

learning with a mean of 4.14 and that most of them have a positive attitude towards

e-learning with a mean of 3.67. On the other hand, the motivational level of the

students only came to moderate with a mean of 3.38. This study shows the e-learning

administrators a clear picture of the level of preparedness and usage of e-learning

among students of the Bachelor of Science, Computer and Education course. This

study also holds useful information for the university to be aware of and furthermore,

gives recommendations as well as feedback to CTL with regards to the

implementation of e-learning among students.

vii

KANDUNGAN

BAB PERKARA HALAMAN

JUDUL i

PENGAKUAN ii

DEDIKASI iii

PENGHARGAAN iv

ABSTRAK v

ABSTRACT vi

KANDUNGAN vii

SENARAI JADUAL xi

SENARAI RAJAH xii

SENARAI SINGKATAN xiii

SENARAI LAMPIRAN xiv

1 PENDAHULUAN 1

1.1 Pengenalan 1

1.2 Latar Belakang Masalah 2

1.3 Objektif Kajian 3

1.4 Persoalan Kajian 4

1.5 Batasan Kajian 4

1.6 Rasional kajian 5

1.7 Kepentingan Kajian 6

1.8 Definisi Operasional 7

1.8.1 Kesediaan 7

1.8.2 Sikap 7

1.8.3 Pelajar 8

viii

1.8.4 Pengetahuan 8

1.8.5 Motivasi 8

1.8.6 E-learning 9

1.9 Penutup 9

2 SOROTAN KAJIAN 10

2.1 Pengenalan 10

2.2 Konsep Pembelajaran 10

2.3 Definisi E-learning 11

2.4 Kepentingan E-learning 13

2.5 Konsep Sikap 14

2.6 Konsep Motivasi 15

2.7 Konsep Pengetahuan 17

2.8 Model Kajian 19

2.9 Kajian-kajian Lepas 19

2.9.1 Kajian-kajian Lepas dalam Negara 20

2.9.2 Kajian-kajian Lepas luar Negara 23

2.10 Penutup 26

3 METODOLOGI 27

3.1 Pengenalan 27

3.2 Reka Bentuk Kajian 27

3.3 Populasi dan sampel Kajian 29

3.4 Instrumen Kajian 30

3.5 Kajian Rintis 31

3.6 Prosedur Kajian 32

3.7 Analisis Data 34

3.7.1 Analisis Kuantitatif 34

3.8 Penutup 37

ix

4 ANALISIS DATA 38

4.1 Pengenalan 38

4.2 Latar Belakang Responden 39

4.2.1 Jantina 39

4.2.2 Bangsa 40

4.2.3 Kekerapan Penggunaan E-learning

dalam Waktu Seminggu 41

4.3 Tahap Pengetahuan Dalam Penggunaan

E-learning 43

4.4 Aspek Sikap Pelajar Terhadap Kesediaan

Penggunaan E-learning 47

4.5 Tahap Motivasi Pelajar Dalam Penggunaan

E-learning 51

4.6 Analisis Tahap Pengetahuan, Sikap dan

Motivasi Pelajar terhadap Kesediaan

Penggunaan e-learning. 56

4.7 Penutup 57

5 PERBINCANGAN, KESIMPULAN DAN

CADANGAN 58

5.1 Pengenalan 58

5.2 Perbincangan Hasil Kajian 58

5.2.1 Perbincangan Dapatan Persoalan

Pertama 59

5.2.2 Perbincangan Dapatan Persoalan

Kedua 61

5.2.3 Perbincangan Dapatan Persoalan

Ketiga 62

5.3 Kesimpulan 65

5.4 Cadangan Kajian 66

x

5.4.1 Cadangan Memperbaiki Kajian 66

5.4.2 Cadangan Meningkatkan Kesediaan

Pelajar Dalam Penggunaan E-learning 67

5.5 Penutup 69

RUJUKAN 70

LAMPIRAN A 77

xi

SENARAI JADUAL

NO. TAJUK HALAMAN

3.1 Taburan populasi kajian 29

3.2 Skala Likert Pengukuran Tahap 35

3.3 Taburan pernyataan positif dan pernyataan negatif 35

3.4 Skor bagi pernyataan positif dan pernyataan negatif 35

3.5 Tahap pengetahuan pelajar terhadap penggunaan e-learning

berdasarkan min skor 36

3.6 Sikap pelajar terhadap penggunaan e-learning berdasarkan

min skor 36

3.7 Tahap motivasi pelajar terhadap kesediaan menggunakan

e-learning berdasarkan min skor 36

4.1 Kekerapan dan peratusan responden mengikut jantina 39

4.2 Kekerapan dan peratusan responden mengikut bangsa 40

4.3 Kekerapan dan peratusan responden mengikut kekerapan

penggunaan e-learning dalam seminggu 42

4.4 Taburan kekerapan (dan peratusan) dan min mengikut tahap

pengetahuan pelajar dalam kesediaan penggunaan e-learning 46

4.5 Taburan kekerapan (dan peratusan) dan min mengenai sikap

pelajar terhadap kesediaan dalam penggunaan e-learning 50

4.6 Taburan kekerapan (dan peratusan) dan min mengenai

tahap motivasi pelajar terhadap kesediaan dalam

penggunaan e-learning 55

4.7 Analisis tahap pengetahuan, sikap dan motivasi pelajar dalam

penggunaan e-learning 57

xii

SENARAI RAJAH

NO. TAJUK HALAMAN

2.1 Tahap persediaan pelajar terhadap pembelajaran elektronik

dalam pembelajaran 19

4.1 Taburan responden mengikut jantina 40

4.2 Taburan responden mengikut bangsa 41

4.3 Taburan responden mengikut kekerapan penggunaan e-learning dalam seminggu 42

xiii

SENARAI SINGKATAN

SINGKATAN NAMA PENUH

CTL Centre of Teaching and Learning

ICT Information and Communication Technology

INTI International Network for Technical Information

IPTA Institusi Pengajian Tinggi Awam

MBA Masters in Business Administration

MDLSB Meteor Distance Learning Sdn. Bhd.

MeLS Motivational E-learning System

MMU Multimedia University

P&P Pengajaran dan Pembelajaran

S Setuju

SPACE School of Professional and Continuing Education

SPK Sarjana Muda Sains, Komputer Serta Pendidikan (Kimia)

SPP Sarjana Muda Sains, Komputer Serta Pendidikan (Fizik)

SPSS Statistical Packages for Social Science

SPT Sarjana Muda Sains, Komputer Serta Pendidikan (Matematik)

SS Sangat Setuju

STS Sangat Tak Setuju

TAM Technology Acceptance Model

TP Tak Pasti

TS Tak Setuju

UNITAR Universiti Tun Abdul Razak

US United State

UTM Universiti Teknologi Malaysia

xiv

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK HALAMAN

A Borang Soal Selidik 77

1

BAB 1

PENDAHULUAN 1.1 Pengenalan

Dewasa ini, ledakan teknologi maklumat dan komunikasi (ICT) meletus di

mana-mana sepanjang masa. Evolusinya seakan-akan tidak terhenti tanpa mengira

tempat dan waktu (Zawawi, 2001). Dari segi telekomunikasi, peralatan audio, video,

komputer dan sebagainya mengalami evolusi yang begitu pantas. Oleh itu,

perkembangan teknologi informasi memiliki dampak yang sangat besar. Kepesatan

ICT telah mempengaruhi iklim ataupun atmosfera kemodenan sedunia. Semua sektor

ingin mengetahui, mempelajari serta mengkaji apa yang boleh disumbangkan serta

penyumbangan yang boleh dilakukan oleh dunia ICT tersebut. Dari sektor perubatan,

ekonomi, perkapalan, astronomi, hartanah dan sebagainya, semuanya adalah

berlandaskan ICT.

Begitu juga dengan dunia pendidikan. Seperti yang kita ketahui, tren

teknologi pada era globalisasi saat ini telah memberikan pengaruh yang signifikan

terhadap dunia pendidikan. Dalam pendidikan, penggunaan internet bukan sahaja

tertumpu kepada pencarian maklumat sahaja tetapi juga sebagai medium

penyampaian bahan pengajaran serta menyediakan persekitaran pembelajaran yang

berkesan (Noraffandy dan Wan Salihin, 1999). Bermula dengan penggunaan papan

hitam tradisional di sekolah, kemudian beralih ke papan putih, seterusnya ke alat

bantuan mengajar seperti OHP dan sehinggalah yang terkini iaitu pembelajaran

secara on-line ataupun e-learning iaitu pembelajaran elektronik. Menurut Pelgrum

2

dan Enderson (1999), pertumbuhan dan penggunaan teknologi maklumat serta

komunikasi (ICT) dalam bidang pembelajaran menggalakkan pelajar untuk

mewujudkan pembelajaran kendiri (self-learning), penyelesaian masalah, pemikiran

kritis. E-learning adalah berkaitan dengan penggunaan ICT dalam pengajaran dan

pembelajaran (P&P) (Zawawi, 2001). Penggunaan ICT dalam P&P bermaksud

menggunakan ICT secara berfikrah, terancang, dan bersesuaian untuk meningkatkan

kecekapan proses dan keberkesanan P&P (Syarifah, 2003). Selain itu, inovasi

perkembangan ICT membolehkan penggunaan pembelajaran elektronik (e-learning)

dalam memudahkan proses pembelajaran dan memberi keberkesanan (Kramer,

2001). E-learning yang seakan-akan mitos 10 tahun dulu kini menjadi keperluan.

1.2 Latar Belakang Masalah

Pembelajaran e-learning merupakan satu mod pembelajaran yang berasaskan

kepada penggunaan perkakasan elektronik dan dikaitkan dengan pembelajaran

melalui internet (Baharuddin Aris et al., 2000). Di Malaysia, e-learning masih lagi

'baru' kehadirannya jika dibandingkan dengan negara-negara Barat khasnya di US di

mana sesetengah sekolah telah menjadikannya sebagai satu kaedah asas

pembelajaran bagi menggantikan teknik-teknik pembelajaran tradisional.

E-learning di negara kita lebih terarah kepada pembelajaran secara jarak jauh

dan on-line yang kebanyakannya hanya ditawarkan di peringkat Universiti serta

kolej-kolej swasta. Dua buah Institut pengajian tinggi iaitu MMU dan UNITAR

telah menawarkan kursus untuk mendapatkan diploma dan ijazah melalui internet

secara online iaitu perintis penggunaan e-learning sepenuhnya sebagai pembelajaran

alternatif di kalangan pelajarnya (Baharuddin et al., 2003). Tujuan utama

kebanyakan Universiti melaksanakan on-line learning adalah untuk menyediakan

persekitaran yang berpusatkan pelajar di mana ia membolehkan pelajar menjana

pemikiran dan pengetahuan sendiri tanpa bergantung kepada pengajar (Mohd Fazli,

2002).

3

UTM merupakan salah sebuah institusi pendidikan yang bertaraf dunia, iaitu

world class university. UTM mempunyai tenaga yang cemerlang malah boleh

melahirkan lebih ramai graduan yang bukan sahaja berkualiti dan berketrampilan

dalam bidang sains dan teknologi serta pendidikan (Buletin UPSP, 2002). Menurut

Jamalludin (2000), sejak teknologi maklumat (IT) diletakkan pada mercu segala

teknologi, pendidikan maya, dan elektronik pembelajaran (e-learning) menjadi

simbol status yang membanggakan.

Projek e-learning merupakan salah satu daripada aplikasi yang dibangunkan

dalam projek kampus siber UTM yang dilancarkan oleh YB Menteri Pendidikan

pada tahun 1997 (Mohamed Noor,2001). Dengan itu projek e-learning telah

dimulakan secara bersepadu di UTM. Pada tahun 2004, pihak UTM telah mengambil

inisiatif iaitu perlaksanaan sistem e-learning dengan menggunakan moodle.

Memandangkan sistem sokongan e-learning baru dilaksanakan selama dua

tahun di UTM, jadi ia adalah sangat penting untuk mengetahui kesediaan pelajar

terhadap penggunaan e-learning yang disediakan oleh pihak UTM. Aspek-aspek

seperti pengetahuan, sikap, motivasi, kesedaran, minat dan lain-lain lagi

mempengaruhi kesediaan pelajar menggunakan e-learning. Dengan itu, pengkaji

akan meninjau kesediaan pelajar terhadap penggunaan e-learning dari tiga aspek

yang penting iaitu tahap pengetahuan, sikap dan motivasi pelajar.

1.3 Objektif Kajian

Objektif-objektif kajian yang disasarkan oleh pengkaji dalam kajian ini

adalah untuk:

i) meninjau kesediaan pelajar tahun kedua yang mengambil kursus

Sarjana Muda Sains, Komputer serta Pendidikan dari segi tahap

pengetahuan menggunakan e-learning.

4

ii) mengkaji kesediaan pelajar tahun kedua yang mengambil kursus

Sarjana Muda Sains, Komputer serta Pendidikan dari segi sikap

menggunakan e-learning.

iii) mengenalpasti kesediaan pelajar tahun kedua yang mengambil kursus

Sarjana Muda Sains, Komputer serta Pendidikan dari segi tahap

motivasi menggunakan e-learning.

1.4 Persoalan Kajian

Persoalan kajian yang disasarkan oleh pengkaji dalam kajian ini ialah:

i) Sejauh manakah tahap pengetahuan pelajar tahun kedua yang

mengambil kursus Sarjana Muda Sains, Komputer serta Pendidikan

dalam kesediaan penggunaan e-learning?

ii) Sejauh manakah sikap pelajar tahun kedua yang mengambil kursus

Sarjana Muda Sains, Komputer serta Pendidikan dalam kesediaan

menggunakan sistem e-learning?

iii) Sejauh manakah tahap motivasi pelajar tahun kedua yang mengambil

kursus Sarjana Muda Sains, Komputer serta Pendidikan dalam

kesediaan menggunakan e-learning?