1

BBV 20303

PEMASANGAN DAN PENDAWAIAN ELEKTRIK

OLEH : MOHAMAD ZAID BIN MUSTAFA

2

TAJUK

BAB 1KESELAMATAN DITEMPAT KERJA

• Aspek Keselamatan di Tempat Kerja• Keperluan Akta Keselamatan• Punca-Punca Kemalangan• Punca-punca Kebakaran & Pencegahan

Kebakaran• Pertolongan Cemas & Kaedah Pemulihan

3

4

5

6

1.1 Aspek Keselamatan di Tempat Kerja

Pendawaian elektrik melibatkan penggunaan perkakas kerja seperti alatan tangan, alatan pendawaian dan punca bekalan elektrik.

Peraturan keselamatan berkaitan ialah IEEE dan Akta Bekalan Elektrik 1990, Peraturan-Peraturan Elektrik 1994, Standard MS IEC 60364:2003 ‘Electrical Intallations of Building, MS 1936:2006 ‘Electrical Intallations of Building - Guide To MS IEC 60364’ dan MS 1979:2007 ‘Electrical Intallation of Building – Code of Practice’ yang dikawal selia oleh Suruhanjaya Tenaga (ST).

Langkah Keselamatan ini penting bagi memastikan:

Keselamatan Kawasan Kerja Keselamatan Ketika Pemasangan Keselamatan ke atas Pemasangan Keselamatan Ketika Menggunakan Alatan / Mesin

7

1.1.1 Keselamatan Kawasan Kerja

Kawasan kerja perlu dipastikan dalam keadaan kemas dan bersih.

Kawasan kerja perlulah mempunyai pencahayaan yang cukup

Alatan dan perkakasan perlulah diletakakan di tempat yang betul.

Semua peralatan elektrik perlulah diletakkan di tempat yang betul untuk mengelakan kejutan elektrik.

Susun atur perabut dan perkakas seperti meja dan kerusi perlulah sesuai.

Bengkel perlulah sentiasa bersih dan kemas semasa meninggalkan bengkel.

8

9

1.1.2 Keselamatan Ketika Pemasangan

Jangan memakai barang kemas seperti cincin gelang tangan, rantai, jam dan sebagainya.

Jangan memakai kasut bertapak nipis dan bertumit tinggi.

Perlu memakai alat perlindung keselamatan diri.

Tidak digalakan berambut panjang. Jangan makan dan minum semasa

melakukan kerja. Pastikan pintu/laluan kecemasan tidak

terhalang dan dapat dibuka dengan mudah.

10

1.1.3 Keselamatan Ke Atas Pemasangan

Perlu memastikan pemasangan yang dijalankan memenuhi spesifikasi dan peraturan-peraturan yang telah ditetapkan oleh IEEE dan Suruhanjaya Tenaga (ST).

Ini adalah bagi memastikan tidak berlaku litar pintas, beban yang lebih dan sistem pembumian yang betul.

11

12

1.1.4 Keselamatan Ketika Menggunakan Alat

Peralatan perlu disimpan ditempat yang betul, mudah untuk mencarinya apabila diperlukan.

Memastikan peralatan berada dalam keadaan baik.

Menggunakan perlatan yang betul semasa melakukan kerja.

Jangan menggunakan peralatan yang rosak atau alat yang telah diubah suai.

Jangan menggunakan peralatan tanpa mengetahui cara untuk menggunakannya.

13

1.2 Keperluan Akta Keselamatan Pekerja dan Keselamatan

IEEE ialah Institution of Electrical Engineers (IEEE), yang ber ibu pejabat di London, Britain.

Sistem pendawaian di Malaysia mengikut sistem daripada negara Britain.

Di Malaysia badan yang mengawalselia adalah dibawah Suruhanjaya Tenaga (ST) berkuasa sepenuhnya.

TNB tidak berkuasa penuh, jika TNB melakukan kesalahan ST boleh mengenakan tindakan terhadap

14

1.3 Punca-punca Kemalangan

Tidak mematuhi peraturan keselamatan dan etika berpakaian.

Tidak menggunakan perlatan yang betul. Menggunakan peralatan yang telah rosak Menggunakan peralatan yang telah diubah suai. Cuai dan tidak memberi tumpuan semasa melakukan

kerja. Kawasan kerja tidak sesuai. Kawasan kerja yang sempit dan tidak selesa. Alat-alat yang tidak diselenggara dengan betul.

15

Punca Kemalangan Elektrik

Menggunakan peralatan elektrik yang rosak,diubahsuai dan tidak diluluskan.

Tidak menutup suis utama semasa membaiki alat elektrik seperti kipas dan lampu.

Menyentuh suis menggunakan tangan yang basah. Menggunakan sambungan soket dengan beban yang tinggi. Menggunakan plug yang sudah tertanggal penebat pada

wayarnya. Sikap pengguna yang cuai ketika menggunakan alat elektrik Pemasangan tidak diuji sebelum digunakan.

16

Semasa Membeli Peralatan Elektrik

Terdapat beberapa pekara yang penting untuk diambil kira semasa membeli peralatan elektrik.

Peralatan tersebut mestilah sesuai untuk operasi tempatan yang mempunyai 240 volt AC dan frekuensi 50Hz.

Peralatan tersebut mestilah diuji dan disahkan oleh pihak yang bertauliah contohnya : SIRIM

Cari plug wayar fleksibel (extension wire) yang terhubung kepada alatan yang disahkan oleh SIRIM

Dapatkan kad jaminan yang telah disahkan oleh cop rasmi pengedar/penjual dan maklumat-maklumat peralatan tersebut contohnya : nombor siri dan sebagainya

17

Pendawaian Rumah Yang Salah

Ini selalunya berlaku apabila penyambung dan pendawaian semula yang dilakukan oleh orang tidak berkelayakan. Antara kesalahan yang selalunya terjadi adalah pengabaian wayar bumi dan penukaran wayar hidup dan wayar neutral. Tanpa wayar bumi, sebarang permukaan logam boleh membawa renjatan kepada pengguna sekiranya sebarang kesilapan.

18

WAYAR FLEKSIBEL YANG SALAH

Ini selalunya berlaku apabila penyambungan wayar fleksibel yang salah kepada plug. Dalam keadaan dimana peralatan mempunyai bahagian logam yang terdedah, wayar 2 teras sepatutnya digunakan berbanding 3 teras. Apabila peralatan itu rosak, permukaan tersebut boleh mengalirkan elektrik dan memberi renjatan elektrik yang boleh mebawa maut kepada pengguna

19

Renjatan Elektrik

Renjatan elektrik berlaku apabila seseorang tersentuh/terdedah kepada punca elektrik. Arus elektrik yang melalui tubuh badan (badan manusia adalah pengalir elektrik) berpotensi menyebabkan individu itu mengalami kecederaan pada bahagian yang tersentuh (thermal burns), berlakunya kecederaan   dalaman pada otot atau organ dan gangguan pada degupan jantung yang boleh mengakibatkan renjatan (cardiogenic shock).

Kadaran Arus & Kesannya

Kadaran Arus Kesan Bahaya

1mA ~ 3mA Tidak merbahaya

10mA ~ 15mA Boleh menjadi kaku dan rasa kebas

25mA ~ 30mA Kaku yang ketara sehingga boleh lumpuh

50mA ke atas Denyutan jantung berhenti dan boleh membawa maut

20

21

Curi Kabel TNB

22

23

Langkah Segera Bila Berlaku Renjatan Elektrik

Putuskan bekalan dengan menutup suis utama, suis induk atau melitar pintaskan agar pemutus litar atau fius bekalan terputus.

Alihkan mangsa dengan menggunakan penebat seperti kayu atau getah.

Bawa mangsa ke tempat yang lapang dan mempunyai peredaran udara yang baik.

Longgarkan pakaian mangsa serta barang-barang yang boleh menghalang pernafasan mangsa termasuklah jam tanggan.

Sekirannya pernafasan mangsa terhenti, jalankan pemulihan pernafasan, selimutkan mangsa dan dapatkan rawatan selanjutnya dengan segera.

24

JENIS KEMALANGAN

Jenis Kemalang

an

Lecur Kebakaran Letupan

Melecur Lecur boleh berlaku di bahagian luar tubuh

akibat kejutan elektrik atau terkena benda panas seperti setrika atau besi pematri.

Lecur juga boleh juga berlaku di bahagian dalam tubuh sekiranya arus berfrekuensi tinggi mengalir melaluinya

Kebakaran

Kebakaran ialah kecederaan kulit dan lain-lain tisu badan, disebabkan terkena haba kering. Terbakar boleh disebabkan oleh api yang menyala,bahan api,objek-objek panas,bahan kimia atau arus elektrik.

Kebakaran merupakan salah satu kemalangan yang boleh berlaku di bengkel.

Kebakaran bukan sahaja boleh menyebabkan kecederaan yang serius,malah boleh menyebabkan kehilangan nyawa dan harta benda.

Kesan Kebakaran

Punca-Punca Kebakaran Kerosakan pada penebatan kabel yang

menyebabkan litar pintas. Beban yang berlebihan. Sambungan litar longgar. Percikan bunga api (spark). Menggunakan kadar fius yang melebihi

had yang ditetapkan. Kerosakan penangkap kilat. Kecuaian menggunakan alat elektrik. Peralatan elektrik yang telah diubah suai.

Langkah-Langkah Mengatasi Kemalangan

Patuhi semua peraturan keselamatan.

Jangan merokok di dalam bengkel.

Jauhkan bahan-bahan mudah terbakar daripada sumber haba.

Pastikan semua peralatan elektrik dimatikan sebelum meninggalkan bengkel.

Pastikan alat pemadam api sesuai dan mencukupi.

Bahan-bahan mudah terbakar perlu dilabelkan dengan jelas.

Peralatan elektrik yang rosak perlu diasingkan dan dibaiki.

Pastikan beban elektrik tidak berlebihan.

Letupan

Letupan terhasil bukan sahaja daripada gas dan wap yang mudah terbakar, tetapi juga oleh debu kasar karbon yang dihasilkkan daripada kisaran bijirin, gula dan arang.

Campuran debu kasar karbon dan udara, mengikut nisbah tertentu akan menghasilkan keadaan mudah meletup.

Letupan akan berlaku pada bila-bila masa sekiranya terdapat pemangkin bunga api yang boleh terhasil daripada spark elektrik.

Punca Letupan

Punca yang boleh menyebabkan letupan berlaku adalah seperti litar pintas kabel,yang terdedah,sambungan kekutuban yang salah pada pemuat yang berkutub seperti elektrolit dan campuran bahan kimia yang salah.

Kesan LetupanMangsa mungkin mengalami kecederaan letupan seperti melecur dan luka akibat serpihan.

Langkah-Langkah Mengatasi Letupan

i. Menggunakan litar kabel yang tidak terdedah

ii. Pastikan sambungan kekutuban yang betul pada pemuat yang berkutub

iii. Pastikan campuran bahan kimia yang betul bagi mengelakkan letupan bahan kimia.

1.5 Pertolongan Cemas & Kaedah Pemulihan

Kaedah Pemulihan Pernafasan

Kaedah Holgen Nielson Kaedah Mulut ke Mulut Kaedah Mulut ke Hidung Kaedah Silverster Kaedah Schafer Kaedah Pole-top

Kaedah Holger NielsonLangkah 1

i. Tiarapkan mangsa dengan dagu mangsa diletakkan di atas kedua-dua tangannya.

ii. Kepala mangsa ditinggikan dengan meletakkan gulungan kain di bawah tangannya.

iii. Mulut mangsa dibersihkan dari benda asing yang boleh menghalang pernfasan mangsa.

iv. Penyelamat harus melutut sebelah kaki di hadapan kepala mangsa dan sebelah lagi di tapakkan berhampiran dengan sikunya.

v. Lengan penyelamat hendaklah berkedudukan condong ke hadapan supaya kedua-dua tangan dapat dirapat di atas bahu mangsa.

Langkah 2

i. Badan harus digerakkan supaya tangan lurus di atas badan mangsa

ii. Tekanan mestilah lembut dan sederhana kuat. Ini bertujuan mengeluarkan udara dari paru-paru

Langkah 3

i. Kedua-dua tangan mangsa dilurutkan dari lengan hingga ke siku dengan pantas

Langkah 4

i. Angkat sedikit lengan dan bahu mangsa dan tarik sedikit ke arah penyelamat bertujuan memasukkan udara ke dalam paru-paru.

Kaedah Mulut ke Mulut

Langkah 1Bukakan saluran pernafasan dengan mendongakkan kepala mangsa.

Langkah 2Ambil  nafas  panjang,  picit  hidung mangsa dengan jari anda dan rapatkan bibir anda ke bibirnya. Dengan  melihat  selari  ke  arah dada  mangsa  hembuskan  udara  ke  paru- paru  mangsa. Anda  boleh  lihat  dadanya naik ke takat maksimum.

Langkah 3Alihkan mulut anda daripada mangsa dan hembuskan baki udara yang tinggal. Lihat dada mangsa turun lalu ambil nafas semula dan ulangi langkah 2 dan 3. Periksa denyutan nadi untuk memastikan jantung kembali normal. Jika belum normal ulang beberapa kali langkah 2 dan 3.

Kaedah Mulut Ke HidungLangkah 1

• Langkah yang sama dilakukan dalam kaedah mulut ke mulut kecuali kedua-dua bibir ditekapkan ke hidung mangsa.

• Pastikan bibir mangsa tidak menutupi hidung mangsa.

Langkah 2

• Tiup udara ke dalam hidung mangsa dan pastikan dada mangsa naik.

Langkah 3

• Ulang langkah 1 dan 2

Kaedah SilvesterLangkah 1i. Terlentangkan mangsaii. Alaskan bahu mangsa supaya kepalanya

mendongak.iii. Kepala mangsa hendaklah rendah sedikit

daripada bahu.

Langkah 2i. Berlutut di sisi kepala mangsa dan pegang

kedua-dua pergelangan tangan.ii. Kedua-dua tangan mangsa disilangkan dan

tekan ke atas dadanya.

Langkah 3i. Lepaskan tekanan ke atas dada mangsa dan tarik

lengan mangsa dengan cepat ke atas dan ke belakang kepalanya seberapa jauh boleh untuk membenarkan udara masuk ke paru-paru.

ii. Ulangi langkah 2 dan 3.

Kaedah Schafer

Langkah 1

i. Tiaprapkan mangsa dan letakkan kedua-dua tangan mangsa dibawah kepalanya

ii. Kepala mangsa harus disengetkan dan pastikan pernafasannya tidak terhalang.

Langkah 2i. Berlutut di sebelah bahagian pinggang

mangsa dan kemudian kedua-dua tapak tangan diletakkan di atas pinggang mangsa.

ii. Tekan perlahan-lahan pinggang mangsa tanpa membengkokkan siku

iii. Gerakkan badan perlahan-lahan ke hadapan bertujuan memaksa udara dari peparru.tekan dengan menggunakan berat badan.

Peti Pertolongan Cemas

Definisi:

Pertolongan segera yang diberikan kepada pesakit dengan tidak mengira bangsa atau keturunan sebelum mendapat rawatan dari doktor atau pihak hospital.

Prinsip-prinsip pertolongan cemas: i. Menyelamatakan nyawa

ii. Mengurangkan kesakitan

iii. Mengelakkan daripada keadaan bertambah teruk

iv. Mendapat bantuan doktor atau menghantar pesakit ke hospital

Antara senarai peralatan asas yang perlu ada ialah:

1. Dresing steril - beberapa saiz.

2. Plaster - beberapa saiz.

3. Bendej tiga segi (kain anduh)

4. Pembalut kain kasa (bendej penggulung)

5. Larutan Flavin (Iodin)

6. Larutan atau krim antiseptik

7. Gunting kecil

47

Tugasan

Dapatkan poster keselamatan yang asal daripada Jabatan-Jabatan yang bertanggungjawab.

48

49

Sekian .Terima kasih