Kraf Tangan Present

8/3/2019 Kraf Tangan Present

1/86

OLEH : ANISSYAFIQAH MOHAMED

NOOR.


2/86

DEFINISI KRAF

"Keluaran Kraftangan" ertinya apa-apa keluaran artistik

yang mempunyai daya tarikan kebudayaan atau tradisional

dan adalah hasil dari sesuatu proses yang bergantungsemata-mata atau sebahagiannya kepada kemahiran tangan

dan termasuklah apa-apa barang, walau bagaimanapun

dihasilkan, yang mempunyai rekabentuk batik pada atau dimana-mana bahagiannya.

sumber: Akta 222-Akta perbadanan Kemajuan Kraftangan

Malaysia 1979


3/86

DEFINISI KE-2

Seni kraftangan adalah hasil seni yang dicipta untuk

digunakan, tetapi digubah dengan memasukkan

unsur-unsur seni untuk memberi bentuk yang indah

dan menarik hati iaitu penciptaan kraftangan ini

memerlukan keahlian dan kecekapan serta

memerlukan daya estetika dalam penggunaan bahan-

bahan asas yang teratur sejak dari proses awalhinggalah sesuatu hasil kraftangan itu tercipta

untuk memberikan rekabentuk yang indah dan

menarik.


4/86

CIRI-CIRI KRAFTANGAN

Mempunyai daya tarikan kebudayaan &

tradisional.

Mempunyai nilai estetika /keindahan

Hasil buatan tangan / proses bergantung kepada

hasil kerja tangan atau kemahiran tangan.

Motif berasaskan sumber alam.


5/86

FUNGSI KRAFTANGAN

Lambang kebudayaan dan kesenian penduduk

sesuatu tempat.

Daya tarikan pelancong.

Lambang keunikan dan kehalusan


6/86

SENI TEMBIKAR / LABU SAYUNG

Labu ialah sejenis buyong, takar atau kenditembikar yang bentuk asasnya menyerupai buahlabu. Sayong pula nama merupakan sebuah

kampung yang terletak di Kuala Kangsar. Wujudnya dari buah labu tua yang dikeluarkan

isinya dan dibersihkan sebelum dijadikan bekasuntuk menyimpan air.

Labu Sayong tetap dikagumi dan diminatibukan sahaja kerana penggunaannya semata-mata tetapi kerana keindahannya, berasaskannilai estetika barangan tembikar itu.


7/86

KAWASAN UTAMA PENGELUARANBARANGAN TEMBIKAR.

Kampung Mambong

Kuala Krai, Kelantan

Sayong, Kuala Kangsar, Perak

Kampung Pasir Durian

Hulu Tembeling, Pahang

beberapa tempat di Sarawak


8/86

CIRI-CIRI TEMBIKAR/ LABU SAYUNG

Diperbuat daripada tanah liat

Motif yang digunakan untuk menghias labu

sayong ialah hiasan daripada tumbuh-tumbuhandan juga motif geomatrik .

menekankan sifat semulajadi iaitu tanah liat

serta teknik penggunaan tangan

Hiasan umum yang terdapat pada labu ialah

hiasan panai dan gelugur


9/86

MOTIF DAN HIASAN LABU SAYUNG

Bunga cengkih

Bunga kedudut

Bunga tanjung Bunga padi

Bunga pecah empat

Bunga pecah lapan

Bunga lawang

Pucuk rebung


10/86

HIASAN PANAI & GELUGUR

Hiasan panai iaitu jaluran timbul yang disusn

secara menyerong atau tegak.

Hiasan gelugur pula ialah jaluran cekung dipermukaan yang menimbulkan kesan cembung.

Hiasan jaluran cekung ini juga dikenali sebagai

bekas tali air. Dua garis timbul atau turis yangmelingkar di bahagian badan labu disebut gelang

puyoh.


11/86

FUNGSI LABU SAYUNG

bekas menyimpan air minuman di majlis

kenduri( airnya yang sejuk dan dipercayai boleh

menawarkan beberapa jenis penyakit sepertibatuk dan demam panas )

bekas air sewaktu menziarahi tanah

perkuburan. Barang perhiasan.


12/86


13/86


14/86

Tanah-tanah ditumbukmenggunakan lesung kaki &diayak dan ditapis untukmemisahkan sampah-sarapdan ketul-ketul batu yangada.

Tanah diuli supaya menjadipadat.Proses ini memerlukanketelitian bagi memastikantanah itu menjadi padat dan

bebas daripada gelembungudara.Tanah itu kemudiannyadibentuk menjadi silinder .


15/86


16/86

Tanah berbentuk silinderdilingkar menjadi satubulatan dan diletakkan diatas pinggan.

Lingkaran tanah dipicitsambil memusing pinggan.Proses pemicitan inidilakukan untuk menaikkantanah agar terbentuk badan,leher, kepala dan muncunglabu. Sudip buluh digunakanuntuk melurut permukaanlabu supaya kelihatan samadan licin. Penepek puladigunakan untuk

memampatkan badan labu.Setelah badan labu terbentuk,tanah liat yang telahdileperkan dicantum bagimenutup bahagian yangterbuka. Tanah liat leper akanmenjadi bahagian tapak labu.


17/86

Apabila labu siap, ia

dilicinkan dengan sudip

buluh dan digilap

menggunakan batu luru.Labu dibiarkan kering

sebelum dihiasi dengan

motif. Motif-motif

dihasilkan dengan

menekankan kayu materai

ke permukaan labu. Labu

ini sekali lagi dibiarkan

kering untuk dibakar.


18/86

Proses pembakaran terbahagi kepada

tiga peringkat iaitu menyalai,

membakar dan menyepuh. Labu-labu

yang cukup kering disalai menggunakan

bahang api, sabut kelapa kering dansedikit kayu kering yang dibakar.

Labu diletakkan di atas para secara

terbalik dan ditutup dengan daun

pisang, daun kelapa atau tikar selepas

disalai. Kayu api disusun pada bahagianbawah para lalu dinyalakan untuk

proses pembakaran. Bahang api ini

akan memanaskan labu yang telah

dimasukkan ke dalam unggun api.


19/86

Labu yang telah dibakar

dimasukkan ke dalamsekam padi untuk

mendapatkan warna hitam

pada permukaan labu.

Kemudian bahagian bawahatau tapak labu disapu

dengan damar untuk

menghalang air daripada

meresap keluar. Labudibiarkan seketika dan

dibersihkan sebelum

digunakan.


20/86

SONGKET

Songket, diwarisi zaman berzaman.

Tenunan songket:Terengganu , Kelantan danPahang.

Kelantan :sejak pemerintahan Cik Siti WanKembang (1610-1677). Songket berasal dari perkataan sungkit yang

bermaksud satu teknik menyungkit denganmenggunakan lidi buluh atau bilah nibungmelalui benang lesung di permukaan alat tenunyang dinamakan kek.


21/86

zaman silam: motif dan warna pada tenunan songket

melambangkan kedudukan seseorang.

Secara tradisi, songket ditenun dengan menggunakanbenang sutera halus dan benang emas serta dipakai oleh

kerabat diraja Melayu dan golongan Bangsawan. Kini,

songket ditenun dengan benang kapas dan mula dipakai

oleh golongan rakyat biasa sebagai pakaian rasmi untukmajlis-majlis tertentu.

Tradisi menenun masih dapat dikekalkan .Alat-alat

tenunan, motif dan ragam hiasnya serta cara menenun itu

sendiri memperlihatkan keindahan dan kesempurnaan

hasil ciptaan zaman silam yang masih segar hingga ke hari

ini.


22/86

Motif kain songket :unsur alamdan tumbuhan. Motif yang sering

digunakan meliputi bentuk bunga,daun atau pucuk dan bahagiantampuk buah-buahan.

Dengan teknik menenun yang tersendiri,kesemua bentuk motif terhasil dalam

corak geometrik. Motif-motif pada kainsongket disusun dengan susunan bunga

penuh, bunga bertabur atau susunan

bercorak. Motif pucuk rebung dan lawiayam sering ditempatkan dikepala kain.

Manakala motif 'awan larat' puladijadikan sebagai kaki kain (border

design).


23/86

CIRI- CIRI SONGKET

Motif dan corak berunsurkan alam

Memerlukan ketelitian dan kesabaran sewaktu

proses penghasilan

Songket diperbat daripada benang: benang

untuk tenunan terdiri daripada benang kapas,

benang sutera, benang emas, dan benang perak.


24/86

FUNGSI SONGKET

lambang kehalusan seni tenunan Melayu Songket digunakan untuk membuat

tanjak,samping,kain selendang dan persalinandiraja.

Diilhamkan dalam bentuk beg, bingkai gambar,hiasan dinding dan kusyen.

Simbol kemegahan dan kebanggaan kepada sipemakainya (majlis-majlis besar terutama

perkahwinan serta majlis pertabalan danpenganugerahan sesuatu darjah kebesaran) membuat pakaian pengantin,perhiasan

dinding,alas meja,beg tangan,barangankraftangan dan sebagai cenderamata


25/86


26/86

Benang untuk tenunan terdiridaripada benang kapas,

benang sutera, benang emas,dan benang perak. Benangemas dan benang perak

adalah bahan asli yang tidakperlu diwarnakan. Gempalan

benang mentah diwarnaberulang kali supaya

warnanya tidak luntur dansekata. Benang tersebut

dimasukkan kedalam kawahberisi air mendidih. Kemudianbenang tersebut dibilasdengan air, lalu dijemur

sehingga kering.


27/86

Benang diceraikan

daripada tungkulan besardengan menggunakan alatrahat dan guwing. Bahan-

bahan dibahagikan kedalam pelting buluh yangdinamakan benang pakan.


28/86

Benang yang telahdileraikan ataudipintal ke pelting

disusun di atas anian.Benang ditarikmengikut panjang

yang dikehendakiberselang-selimengikut pacak-pacak

dibatang anian


29/86

Benang digulung

mengikut lebar gigijentera dan panjangloseng (lebar kain

yang dikehendakipada papan gulung).


30/86

Benang yang digulungdimasukkan menerusigigi jentera sebelum

dilekatkan kepesak yang

terletak di bahagiandepan tempat dudukpenenun. Proses ini

dilakukan denganmenggunakan sejenisalat dipanggil pengait.


31/86

Proses ini dilakukandengan gerakan

loseng turun naik.Caranya dimulakan

denganmenggerakkan losengsilih berganti apabilajijak karat ditekan.


32/86

Kerja-kerja

menyongketdilakukan denganmenyusun lidi atau

bilah-bilah nibungmelalui celah-celah

benang loseng.


33/86

Proses menekat iniDilakukan dalam dua cara

iaitu takat lima atau tekattiga. Setelah songket-songket diikat dan lidi-lididikeluarkan daripada celah-celah benang. Motif dibuatdengan menggunakanbenang emas yang diisikedalam Cuban. Prosespelancaran Cuban inidikenali sebagai menyulamatau menekat benang emas.


34/86

Tenunan dilakukan dengan

menggunakan alat yang dipanggilkek atau 'kei' dalam dialekKelantan. Kek terbahagi kepada

tiga bahagian iaitu kaki kek,

badan kek dan kepala kek yangsaling berkaitan antara satu samalain. Proses menenun ialah

melancarkan benang corak ke atas

benag loseng. Dalam proses ini,penenun mestilah menumpukanperhatian terhadap ragamhiasyang bakal ditenun pada kain.


35/86

FALSAFAH TERKANDUNG DALAM MOTIFSONGKET

1.Motif Bunga Raya :

o melambangkan perpaduan rakyat Malaysiakerana mempunyai lima kelopak yangmelambangkan prinsip rukun negara iaitu:

Kepercayaan kepada TuhanKesetiaan kepada Raja dan NegaraKeluhuran PerlembagaanKedaulatan Undang-undangKesopanan dan kesusilaano menaikkan semangat perpaduan sesama

manusia.


36/86

2.Motif Bunga Teratai :

Bunga Teratai digambarkan sebagai bunga suci

bagi sesuatu agama seperti Hindu / Budha.Motif

bunga tersebut digunakan dalam pembuatan

songket untuk menunjukkan tumbuhan teratai

amat jelas kelihatan.


37/86

3.Motif Lawi Ayam :

Menggambarkan kemegahan sesuatu tekstil

masyarakat Melayu.Pada masa dahulu,lawiayam dikagumi kerana kepanjangan dankecantikkan yang terdapat pada bulu ayam itumelambangkan kebanggaan dan kemegahanayam tersebut.Motif lawi ayam pada songketdigunakan bagi menggambarkan kegagahan dankemegahan apabila pasangan pengantinmemakainya.

Songket tersebut menggambarkan kepeliharaan

maruah si pemakainya.Penciptaan lawi secarasemulajadi pada ayam menggambarkan dakwahislam kadangkala disampaikan secara tersuratdan tersirat.


38/86

4.Motif Bunga Bintang :

Bintang dari sudut falsafah mempunyai lima bucu.

Setiap bucu-bucunya mempunyai makna

:melambangkan keagamaan, kebudayaan,

kesenian,tradisi,dan perkauman.

Bentuk bucu bintang yang saling mencakupi juga

menggambarkan semangat perpaduan si

pemakai.Manakala bintang itu sendiri juga

melambangkan peningkatan jiwa dari alam.


39/86

5.Motif Bunga Sireh :

Melambangkan ketinggian dan penghormatan

orang melayu.Melalui motif yang diterapkan

dalam tenunan songket menggambarkan bahawa

warisan melayu masih wujud dan disemai dalam

kehidupan masyarakat melayu.

Menggambarkan ketinggian kesucian adat

melayu yang harus dipertahankan .


40/86

6.Motif Rumah atau Bangunan :

Bangunan :tempat tinggal untuk berlindung dan

menjamin keselamatan & mercu tanda.

Terdapat beberapa bangunan pencakar langit telah

diterapkan dengan corak songket seperti bangunan

Perpustakaan Negara Malaysia.

bangunan bertiang lurus dan tegak melambangkan

masyarakat mementingkan keteguhan dan

ketahanan bagi rumah atau bangunan tersebut

untuk digunakan dalam jangka masa yang lama.


41/86

DEFINISI BATIK

secara umum yang telah disepakati pada saat

konvensi batik Internaional di Yogyakarta pada

tahun 1997 adalah proses penulisan gambar atau

ragam hias pada media apapun dengan

menggunakan lilin batik (wax)sebagai alat

perintang warna.


42/86

CIRI-CIRI BATIK

Kain batik berbau aroma lilin. Menggunakan lilin batik Kain batik dikemas dalam bentuk lipatan/

dibungkus satu persatu/ set. Bahan dasar yang digunakan adalah terbuat

dari serat alam atau serat selulosa atau seratyang dihasilkan dari binatang.

Gambar pada kain batik biasanya sebagian akan

tembus hingga pada bahagian belakang kain. Bentuk ragam hias atau ornamen pada sehelai

kain batik terkadang tidak ada kesamaan yangtepat antara motif yang satu dengan yanglainnya.


43/86

FUNGSI BATIK

Batik digunakan untuk membuat baju, kainsarung atau batik lepas. Sebagai contoh, pakaianseragam pramugari kapal terbang MAS dibuatdaripada batik.

Digunakan dalam majlis-majlis formal danmajlis keramaian.

Sebagai hiasan seperti alas meja, cadar, sarungkusyen, tudung kepala, alas televisyen dan lain-

lain lagi.


44/86

ASAL USUL BATIK

Sejak abad ke 15 Masihi lagi manusia telah menemui

kaedah pembuatan batik secara tradisional.

Pada masa dahulu, masyarakat Melayu

menggunakan ubi kentang sebagai alat pengecap .

Diperkenalkan di Malaysia khususnya di negeri

Kelantan sejak tahun 1910


45/86

Batik berasal dari Indonesia dan terbit dari perkataan

Jawa 'tik' yang bermaksud menitik atau menulis titik-titik.

Ambatik pula bermaksud melukis, menulis, mewarna atau

menitik.

Di alam Melayu, sejenis batik yang dipanggil Batik

Pelangi telah diperkenalkan sejak tahun 1770-an lagi.

Di Malaysia kebanyakan kilang perusahaan batik banyak

terdapat di Kelantan dan Terengganu.


46/86

Motif corakbatik

Motifgeometrik

Motiforganik


47/86

Motif organik berunsurkan alam semulajadi seperti awan

larat, tumbuh-tumbuhan, bunga-bungaan, dan haiwan.

Contoh Motif Organik:

Motif Ayam

Motif Bunga Raya

Motif Daun Sireh

Motif Pucuk Rebung

Motif Rama-rama

Motif Siput


48/86

MOTIF AYAM


49/86

Contoh Motif Geometrik:Motif Pucuk Rebung

Motif Bunga Kotak Bercampur

Motif pucuk rebung


50/86

Motif bunga raya Motif siput


51/86

CORAK KAIN BATIK

Corak kain batik bermaksud bagaimana motif-motif yang dipilih dicorakkan di atas kain batiktersebut.

Antara corak-corak yang sering digunakan. Corak Berdiri Corak Jalur Corak Melintang Corak Menyeluruh Corak Menyerong Corak Tompok-tompok Corak Ulangan Batu-bata Corak Ulangan/Selang seli


52/86

RUPABENTUK KAIN BATIK SARUNG


53/86

ALATAN MEMBUAT BATIK

Blok penerap Campuran lilin

Kain Pencelup

Sebuah Meja

Blok penerap batik


54/86

CARA MEMBUAT

Kain benang kapas berwarna putih merupakanyang sesuai untuk membuat batik.

Selepas diterap dengan lilin pertama, ia akandicelup dengan warna yang gelap sedikit.

Setelah itu, ia akan diterap untuk kali kedua dankemudian dicelup dengan warna yang lebihgelap. Proses ini akan diteruskan hingga habis.


55/86

Kain ini akan direbus dalam air yang mengandungisoda.

Apabila direbus, warna-warna yang berlainan akankelihatan. Kain batik ini kemudiannya akan dijemur hingga

kering. Kain-kain batik yang sudah kering, akandigosok, dilipat dan dibungkus untuk dipasarkan.


56/86

Penjenisankain batik

Batikblok

Batikconteng

Batik

skrin


57/86

BATIKBLOK

Kain putih akan diterapkan dengan corak batikyang menggunakan blok corak. Blok corakdiperbuat daripada kayu atau logam.

Proses ini dilakukan berulang-ulang denganmengikut susunan yang tertentu sehinggalahselesai.

Di mana blok itu telah dicelupkan terlebihdahulu ke dalam pewarna sebelum ditekapkan di

atas kain tersebut.


58/86

PROSES MENERAP KAIN DENGANMENGGUNAKAN BLOK


59/86

BATIKCONTENG

Alat canting digunakan bagi melakar corak batikdengan lilin panas di atas kain putih. Proses mewarna mengikut kesesuaian corak

dilakukan dengan menggunakan berus cat, dimanabahagian-bahagian yang terkena lilin itu tidak akanmeninggalkan kesan warna apabila proses mematikanwarna di lakukan.

Lilin akan cair dan tanggal menjadikan bahagian-bahagian ini berwarna putih sebagai benteng.


60/86

PROSES MENCANTING KAIN


61/86

BATIK SKRIN. Corak batik dibentuk di atas skrin yang diperbuat

daripada kain polyster yang berpengidang.

Skrin dilekapkan di atas kain putih, proses

pewarnaan dengan melalukan warna di atas coraktadi dengan menggunakan sekuji.

Cara begini akan diulang beberapa kali dengan corak

yang berlainan untuk mendapatkan corak batik yang

lengkap. Ini disebabkan satu skrin untuk satu warna

sahaja.


62/86

ANYAMAN


63/86

DEFINISI ANYAMAN

Siti Zainon Ismail dalam buku beliau yang bertajuk

Rekabentuk Kraftangan Melayu Tradisi

(DBP,1986) menyatakan bahawa, menganyam

merupakan satu proses menjaring helaian atau

jaluran daun, lidi, rotan, akar, buluh dan beberapa

jenis tumbuhan lain dengan cara menyusun dan

menyusup antara satu sama lain.


64/86

PENGENALAN

wujud sejak 300 ratus tahun yang lampau.

rumah-rumah masyarakat zaman dahulu dinding

rumah dianyam dengan buluh. Seni anyaman berkembang tanpa menerima

pengaruh luar.

Pelbagai rupabentuk kraftangan dapat dihasilkanmelalui proses dan teknik anyaman dari jenis

tumbuhan pandanus (pandan dan mengkuang).


65/86

Bentuk-bentuk anyaman dibuat didasarkan

kepada fungsinya.

Misalnya bagi masyarakat petani atau nelayan,

kerja-kerja anyaman dibentuk menjadi bakul,

topi, tudung saji, tikar dan aneka rupa bentuk

yang digunakan sehari-harian.


66/86

NEGERI YANG MENGUSAHAKANKRAFTANGAN ANYAMAN

Terengganu, Pahang, Kelantan dan Negeri

Sembilan (anyaman daun pandan).

Perlis, Kedah, Perak, Selangor dan Melaka pula

(anyaman daun mengkuang).


67/86

PROSES MENGANYAM

Disebut juga sebagai "menaja".

Waktu yang baik:pagi / malam & cuaca redup/dingin kerana daun-daun lebih lembut danmudah dibentuk tanpa meninggalkan kesan-kesan pecah

Rupa bentuk anyaman tradisi yang masih kekalpenciptaan dan fungsinya hingga kini ialahtikar.

Ciri-ciri penting dalam ragam hias anyaman:penciptaan kelarai (motif) dan corak.


68/86

Cara anyaman dimulakan bergantung pada jenis

benda yang ingin dihasilkan serta corak hiasan yang

dipilih.

Tikar dimulakan di tengah-tengah ataupun di bucu.

Tudung saji dimulakan di puncaknya yang berbentuk

kon.

Corak anyaman umumnya disebut kelarai.

Tikar mengkuang, kelarainya dirujuk sebagai ragi.


69/86

Anyaman pandan Menganyam tudung saji


70/86

Kelarai dibuat dalam pelbagai motif dan

peranannya sebagai suatu ciri perhiasan.

Anyaman kelarai disusun secara tunggal dan

lepas (menyeluruh) atau disusun di dalam ruang

tertentu.

Susunan menegak disebut kelarai berdiri dan

susunan sendeng, kelarai serong.

Untuk hiasan pinggir atau birai pula terdapat

satu kelarai khusus iaitu kelarai pucuk rebung.


71/86

Anyaman tanpa kelarai disebut sebagai "gadas".

Kira-kira 51 jenis kelarai yang berdasarkanunsur-unsur alam semulajadi seperti unsur-

unsur tumbuhan dan binatang.


72/86

Kelarai unsur bintang Kelarai bentuk tampuk pucukdan akar


73/86

MOTIF KELARAI UNSUR FLORA

Bentuk bunga : kelarai bunga atur, berembang,

cengkih dan cengkih beranak, bunga cina, bunga

durian, bunga kundur, bunga pecah lapan, bunga

tanjung, bunga telur, dan bunga rumput.

akar, pucuk (rebung) dan tampuk (jantung

pisang, manggis, pinang).


74/86

MOTIF KELARAI UNSUR FLORA

Anggota haiwan: seperti siput, kepala gajah,

mata berkait, tapak anjing dan tapak harimau.

Bentuk-bentuk bahagian tertentu ikan, serangga

dan unggas seperti anak ikan, belalang cucuk,

jari kedidi, mata ketitir, pusat belanak, siku

keluang, sisik kelah dan tulang ikan.


75/86

MOTIF BEBAS

seperti kelarai belah ketupat, kelarai kisar

mengiri, kelarai beras patah dan kelarai madu

manis.


76/86

MEMBUAT KELARAI

Perkara utama yang diperhatikan ialah jumlah

mata atau langkah daripada bilah daun yang

digunakan.

Jumlah mata menentukan saiz satu-satu corak

o menyerlahkan kelarai, bilah-bilah dicelupkan

dua warna yang bertentangan atau berkontras.o warna ketiga digunakan sebagai tanah atau

latar corak.


77/86

UNSUR ALAM YANG DIGUNAKAN UNTUKMENGANYAM.

Bemban

Rotan

Pohon Mengkuang

Nipah

Buluh


78/86

MENGKUANG BULUH


79/86

ROTAN POKOK NIPAH


80/86

MENGANYAM TIKAR


81/86

ANYAMAN MENGKUANG


82/86

BAKUL PANDAN


83/86

TUDUNG SAJI


84/86

PRINSIP-PRINSIP ESTETIKA

DALAM SENIANYAMAN

o Prinsip Berhalus

Prinsip ini menonjolkan daya kreatif orang Melayu.

o Prinsip Berguna

Setiap karya seni yang terhasil mempunyai fungsi.

o Prinsip Bersatu

Keharmonian sesuatu karya seni itu (warna,corak dll).


85/86

Prinsip Berlawan

Melibatkan permukaan yang kasar atau

licinmenimbulkan kesan ketegangan yang

menjurus kepada kesan penyudahan karya seni

yang menarik.

Prinsip Berlambang

Lambang yang dimaksudkan adalah penentu

kepada penyatuan antara isi dengan bentuk.


86/86

o Prinsip Bermakna

Motif anyaman yang dihasilkan juga mempunyai

makna-makna tertentu yang dikaitkan dengan

unsur-unsur alam Fauna dan flora

Kraf Tangan Present

Documents

Transcript of Kraf Tangan Present