LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2...

19
LAMPIRAN

Transcript of LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2...

Page 1: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

LAMPIRAN

Page 2: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Lampiran 1. Perhitungan Nisbah C/N

1. C/N 30

a. Perhitungan Nisbah C/N

1) 𝐶/𝑁 =%𝐶1+%𝐶2

%𝑁1+%𝑁2

2) 30 =23,14𝑆+33,82𝐽

1,42𝑆+0,76𝐽

3) 30(1,42S + 0,76J) = (23,14S + 33,82J)

4) 42,6S + 22,8J = 23,14S + 33,82J

5) 42,6S-23,14S = 33,82J – 22,8J

6) 19,46S =11,02J

7) Jika J = 1 kg, maka: 19,46S = 11,02(1)

19,46S = 11,02

S =11,02

19,46

S = 0,57 kg

Jadi, untuk setiap 1 kg jerami padi dibutuhkan 0,57 kg feses sapi perah.

b. Perhitungan Penambahan Air

1) Kadar Air Campuran (KAC) Kadar Air (KA)

C/N 30: Jerami = 1 kg 15% x 1 = 0,15 kg

Feses sapi perah = 0,57 kg + 85% x 0,57 = 0,48 kg +

1,57 kg 0,63 kg

𝐾𝐴𝐶(30) =0,63

1,57𝑥 100%

𝐾𝐴𝐶(30) = 40,41%

c. Penambahan Air (x):

0,63 + 𝑥

1,57 + 𝑥=

60

100

100 ( 0,63 + 𝑥) = 60( 1,57 + 𝑥)

Page 3: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

63 + 100𝑥 = 94,2 + 60𝑥

94,2 − 63 = 100𝑥 − 60𝑥

31,2 = 40𝑥

𝑥 = 31,2

40

𝑥 = 0,78 𝑘𝑔

Jadi, penambahan air pada campuran feses sapi perah dan jerami untuk

nisbah C/N 30 adalah 0,78 kg.

2. C/N 35

a. Perhitungan Nisbah C/N

1) 𝐶/𝑁 =%𝐶1+%𝐶2

%𝑁1+%𝑁2

2) 35 =23,14𝑆+33,82𝐽

1,42𝑆+0,76𝐽

3) 35(1,42S + 0,76J) = (23,14S + 33,82J)

4) 49,7S + 26,6J = 23,14S + 33,82J

5) 49,7S-23,14S = 33,82J – 26,6J

6) 26,56S =7,22J

7) Jika J = 1 kg, maka: 26,56S = 7,22(1)

26,56S = 17,33

S=7,22

26,56

S= 0,27 kg

Jadi, untuk setiap 1 kg jerami padi dibutuhkan 0,27 kg feses sapi perah.

b. Perhitungan Penambahan Air

1) Kadar Air Campuran (KAC) Kadar Air (KA)

C/N 35: Jerami = 1 kg 15% x 1 = 0,15 kg

Feses sapi perah = 0,27 kg + 85% x 0,27 = 0,23 kg +

1,27 kg 0,38 kg

Page 4: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

𝐾𝐴𝐶(35) =0,38

1,27𝑥 100%

𝐾𝐴𝐶(35) = 29,9%

c. Penambahan Air (x):

0,38 + 𝑥

1,27 + 𝑥=

60

100

100 ( 0,38 + 𝑥) = 60( 1,27 + 𝑥)

38 + 100𝑥 = 76,2 + 60𝑥

76,2 − 38 = 100𝑥 − 60𝑥

38,2 = 40𝑥

𝑥 = 38,2

40

𝑥 = 0,95 𝑘𝑔

Page 5: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Lampiran 2. Data Kadar N Pupuk Organik Cair

No Sampel Kadar N (%)

1 T1.1 0,458

2 T1.2 0,470

3 T1.3 0,483

4 T1.4 0,565

5 T1.5 0,632

6 T1.6 0,428

Rata-rata 0,506

7 T2.1 0,556

8 T2.2 0,458

9 T2.3 0,583

10 T2.4 0,501

11 T2.5 0,455

12 T2.6 0,267

Rata-rata 0,470

13 T3.1 0,538

14 T3.2 0,295

15 T3.3 0,411

16 T3.4 0,237

17 T3.5 0,318

18 T3.6 0,249

Rata-rata 0,341

Page 6: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Lampiran 3. Analisis Statistik Pengaruh Perlakuan terhadap Kadar N

Ulangan Perlakuan

Jumlah T1 T2 T3

.................................. %

....................................

1 0,458 0,556 0,538

2 0,470 0,458 0,295

3 0,483 0,583 0,411

4 0,565 0,501 0,237

5 0,632 0,455 0,318

6 0,428 0,267 0,249

Total 3,037 2,820 2,049 7,91

Rata-rata 0,506 0,470 0,341

Perhitungan untuk Tabel Sidik Ragam

FK = (∑ Y)²

N

= (7,91)²

18

= 3,47

JKT = ∑ Yij² - FK

= (0,4582 + 0,5562 + ... + ... + 0,2492) – 3,47

= 3,72 – 4,47

= 0,25

JKP = ∑ Yi² - FK

r

= 3,0372 + 2,8202 + 2,0492 – 3,47

6 6 6

= 3,56 – 3,47

= 0,09

Page 7: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

JKG = JKT –JKP

= 0,25 – 0,09

= 0,16

Menghitung Derajat Bebas Total, Perlakuan, dan Galat

DB Total = (t.r-1) = (18)-1 = 17

DB Perlakuan = t – 1 = (3) – 1 = 2

DB Galat = t (r-1) = 3 (6-1) = 15

Menentukan Kuadrat Tengah Perlakuan (KTP) dan Kuadrat Tengah Galat (KTG)

dengan rumus JK/DB

KTP = JKP = 0,09 = 0,04

DBP 2

KTG = JKG = 0,16 = 0,01

DBG 15

Menentukan F Hitung

F Hitung = KTP = 0,04 = 4,27

KTG 0,01

Daftar Sidik Ragam

Sumber Variasi DB JK KT Fhit F0,05

Perlakuan 2 0,09 0,04 4,27* 3,11

Galat 15 0,16 0,01

Total 17 0,25

Fhitung > Ftabel, artinya H0 ditolak atau berbeda nyata.

Page 8: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Analisis Lanjut Jarak Berganda Duncan

Sx = √KTG/r = √0,01/6 = 0,041

LSR α= SSR α x Sx

LSRa = 3,01 x 0,041 = 0,123

LSRb = 3,16 x 0,041 = 0,129

Tabel Signifikasi Analisis Duncan Kadar N

Perlakuan Rataan Selisih LSR Signifikasi

T1 0,506 a

T2 0,470 0,036 0,123 b

T3 0,341 0,129 0,093 0,129 b

Page 9: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Lampiran 4. Data Kadar P Pupuk Organik Cair

No Sampel Kadar P (%)

1 T1.1 0,014

2 T1.2 0,017

3 T1.3 0,036

4 T1.4 0,015

5 T1.5 0,020

6 T1.6 0,046

Rata-rata 0,025

7 T2.1 0,033

8 T2.2 0,031

9 T2.3 0,023

10 T2.4 0,022

11 T2.5 0,046

12 T2.6 0,024

Rata-rata 0,030

13 T3.1 0,049

14 T3.2 0,021

15 T3.3 0,013

16 T3.4 0,017

17 T3.5 0,027

18 T3.6 0,025

Rata-rata 0,025

Page 10: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Lampiran 5. Analisis Statistik Pengaruh Perlakuan terhadap Kadar P

Ulangan Perlakuan

Jumlah T1 T2 T3

.................................. %

....................................

1 0,014 0,033 0,049

2 0,017 0,031 0,021

3 0,036 0,023 0,013

4 0,015 0,022 0,017

5 0,020 0,046 0,027

6 0,046 0,024 0,025

Total 0,149 0,180 0,152 0,481

Rata-rata 0,025 0,030 0,025

Perhitungan untuk Tabel Sidik Ragam

FK = (∑ Y)²

N

= (0,481)²

18

= 0,0128

JKT = ∑ Yij² - FK

= (0,0142 + 0,0332 + ... + ... + 0,0252) – 0,0128

= 0,015 – 0,0128

= 0,002

JKP = ∑ Yi² - FK

r

= 0,1492 + 0,1802 + 0,1522 – 0,0128

6 6 6

= 0,013 – 0,0128

= 0,000096

Page 11: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

JKG = JKT –JKP

= 0,002 – 0,00000096

= 0,0021

Menghitung Derajat Bebas Total, Perlakuan, dan Galat

DB Total = (t.r-1) = (18)-1 = 17

DB Perlakuan = t – 1 = (3) – 1 = 2

DB Galat = t (r-1) = 3 (6-1) = 15

Menentukan Kuadrat Tengah Perlakuan (KTP) dan Kuadrat Tengah Galat (KTG)

dengan rumus JK/DB

KTP = JKP = 0,000096 = 0,000048

DBP 2

KTG = JKG = 0,0021 = 0,00014

DBG 15

Menentukan F Hitung

F Hitung = KTP = 0,000048 = 0,344

KTG 0,00014

Daftar Sidik Ragam

Sumber Variasi DB JK KT Fhit F0,05

Perlakuan 2 0,000096 0,000048 0,344 3,11

Galat 15 0,0021 0,00014

Total 17 0,002

Fhitung < Ftabel, artinya H0 diterima atau tidak berbeda nyata.

Page 12: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Lampiran 6. Data Kadar K Pupuk Organik Cair

No Sampel Kadar K (ppm)

1 T1.1 1.591,5

2 T1.2 1.637,5

3 T1.3 1.642,8

4 T1.4 1.659,8

5 T1.5 1.693,5

6 T1.6 1.681,8

Rata-rata 1.651,1

7 T2.1 1.380,0

8 T2.2 1.323,8

9 T2.3 1.439,5

10 T2.4 1.374,4

11 T2.5 1.405,0

12 T2.6 1.214,6

Rata-rata 1.356,2

13 T3.1 1.346,8

14 T3.2 1.240,2

15 T3.3 1.201,4

16 T3.4 1.234,6

17 T3.5 1.223,0

18 T3.6 1.396,2

Rata-rata 1.273,7

Page 13: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Lampiran 7. Analisis Statistik Pengaruh Perlakuan terhadap Kadar K

Ulangan Perlakuan

Jumlah T1 T2 T3

.............................. % ................................

1 0,159 0,138 0,135

2 0,164 0,132 0,124

3 0,164 0,144 0,120

4 0,166 0,137 0,123

5 0,169 0,141 0,122

6 0,168 0,121 0,140

Total 0,991 0,814 0,764 2,569

Rata-rata 0,165 0,136 0,127

Perhitungan untuk Tabel Sidik Ragam

FK = (∑ Y)²

N

= (2,569)²

18

= 0,367

JKT = ∑ Yij² - FK

= (0,1592 + 0,1382 + ... + ... + 0,1402) – 0,367

= 0,372 – 0,367

= 0,0054

JKP = ∑ Yi² - FK

r

= 0,0912 + 0,8142 + 0,7642 – 0,367

6 6 6

= 0,371 – 0,367

= 0,0047

Page 14: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

JKG = JKT –JKP

= 0,0054 – 0,0047

= 0,0007

Menghitung Derajat Bebas Total, Perlakuan, dan Galat

DB Total = (t.r-1) = (18)-1 = 17

DB Perlakuan = t – 1 = (3) – 1 = 2

DB Galat = t (r-1) = 3 (6-1) = 15

Menentukan Kuadrat Tengah Perlakuan (KTP) dan Kuadrat Tengah Galat (KTG)

dengan rumus JK/DB

KTP = JKP = 0,0047 = 0,0024

DBP 2

KTG = JKG = 0,0007 = 0,00005

DBG 15

Menentukan F Hitung

F Hitung = KTP = 0,0024 = 51,56

KTG 0,00005

Daftar Sidik Ragam

Sumber Variasi DB JK KT Fhit F0,05

Perlakuan 2 0,0047 0,0024 51,56** 3,11

Galat 15 0,0007 0,00005

Total 17 0,0054

Fhitung > Ftabel, artinya H0 ditolak atau sangat berbeda nyata.

Page 15: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Analisis Lanjut Jarak Berganda Duncan

Sx = √KTG/r = √0,00005/6 = 0,00001

LSR α= SSR α X Sx

LSRa = 3,01 x 0,00001 = 0,000023

LSRb = 3,16 x 0,00001 = 0,000024

Tabel Signifikasi Analisis Duncan Kadar K

Perlakuan Rataan Selisih LSR Signifikasi

T1 0,165 a

T2 0,135 0,030 0,000023 b

T3 0,127 0,008 0,022 0,000024 c

Page 16: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Lampiran 8. Kandungan Protein Pupuk Organik Cair

1. Kandungan Protein C/N 25

Feses = 1,2 kg

Jerami padi = 1 kg

N Feses = N total x Jumlah feses

100

= 1,42 x 1,2

100

= 0,017

N Feses = N total x Jumlah jerami padi

100

= 0,76 x 1

100

= 0,0076

N Total = 0,017 + 0,0076

= 0,025

Protein Total = 0,025 x 6,25

= 0,16

Kandungan Protein = 0,16 x 100

2,2

= 7

2. Kandungan Protein C/N 30

Feses = 0,57 kg

Jerami padi = 1 kg

N Feses = N total x Jumlah feses

100

= 1,42 x 0,57

100

= 0,008

N Feses = N total x Jumlah jerami padi

100

= 0,76 x 1

100

= 0,0076

N Total = 0,008 x 0,0076

= 0,016

Protein Total = 0,016 + 6,25

= 0,1

Kandungan Protein = 0,1 x 100

1,57

= 6,37

Page 17: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

3. Kandungan Protein Nisbah C/N 35

Feses = 0,27 kg

Jerami padi = 1 kg

N Feses = N total x Jumlah feses

100

= 1,42 x 0,27

100

= 0,004

N Feses = N total x Jumlah jerami padi

100

= 0,76 x 1

100

= 0,0076

N Total = 0,004 + 0,0076

= 0,012

Protein Total = 0,012 x 6,25

= 0,07

Kandungan Protein = 0,07 x 100

1,27

= 5,51

Page 18: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Lampiran 9. Foto Penelitian

Gambar 3. Proses Aerasi Kompos Gambar 4. Campuran Bahan untuk

Ekstraksi

Gambar 1. Pencacahan Jerami

Padi

Gambar 2. Campuran Feses Sapi

Perah dan Jerami Padi

Page 19: LAMPIRAN - media.unpad.ac.idmedia.unpad.ac.id/thesis/200110/2011/200110110217_l_8199.pdf · 2 T1.2 0,470 3 T1.3 0,483 4 T1.4 0,565 5 T1.5 0,632 6 T1.6 0,428 Rata-rata 0,506 7 T2.1

Gambar 7. Proses Aerasi Gambar 8. Pupuk Organik Organik

Gambar 5. Proses Ekstraksi Gambar 6. Pengomposan Cair

Filtrat