Isi kandungan

Pengenalan

Hazard

Bahaya

Risiko

Tanda-tanda amaran yang terdapat di bengkel kayu

Langkah-langkah pencegahan kemalangan di bengkel kayu

Kesimpulan / Rumusan

Pengenalan

Apabila seseorang memperkatakan tentang risiko keselamatan dan kesihatan di

tempat kerja,dia memperkatakan tentang kebarangkalian kecederaan berlaku dan

impaknya kepada pekerja akibat hazard yang terdapat di tempat beliau kerja.

Kebarangkalian adalah pegukuran frequensi berlakunya kemalangan. Oleh kerana

kebarangkalian berlakunya kemalangan dan impak kemalangan boleh dikawal, maka

risiko boleh diurus sehingga ia boleh diminimumkan dan diterima.

Terdapat tiga perkataan asas tetapi penting yang kerap digunakan dalam

pengurusan risiko keselamatan dan kesihatan pekerja. Perkataan tersebut ialah hazard,

risiko dan bahaya.

Begitu juga apabila ketika berada di bengkel kejuruteraan awam, contohnya di

bengkel kayu. Seseorang itu pasti akan mempunyai kebarangkalian untuk mengalami

kecederaan.

Hazard

Takrifan hazard adalah apa sahaja secara sendirian atau bersalingtindak antara

satu dengan lain mampu mengakibatkan kemudaratan. Kemudaratan ini berbeza-beza

ketenatannya, daripadayang mengakibatkan kematian sehinggalah kepada kecederaan

kecil. “ Occupational Safety and Health Assesment Series 18002 “ (OHSAS 18002) dan

ISOMEC Guide 51:1999 mentakrifkan hazard sebagai punca atau keadaan yang

mempunyai potensi mengakibatkan kemudaratan dalam konteks kecederaan dan

penyakit kepada manusia, kerosakan harta benda, kerosakan sekitaran tempat kerja,

atau gabungannya. Bahan kimia, sinaran, elektrik, biohazard, sistem kerja tidak selamat

adalah beberapa contoh-contoh hazard.

Dalam sistem pengurusan risiko keselamatan dan kesihatan pekerjaan, pertama

sekali kita perlu megenalpasti hazard yang ada di tempat kerja atau di dalam tugas. Bagi

di Bengkel Kejuruteaan Awam juga kita harus mengenalpasti hazard yang terdapat di

sana. Hazard yang dikenalpasti dinilai risikonya secara kuantitatif atau kulitatif dan di

tentukan samada risiko tersebut boleh diterima, berada di dalam had terima atau

sebaliknya.

Jenis-jenis Hazard

Terdapat empat jenis hazard iaitu:

a) Hazard fizikal

b) Hazard kimia

c) Hazard biologikal

d) Hazard ergonomic

Hazard fizikal

Hazard fizikal ialah hazard yang bahaya berpunca dari mesin dan peralatan yang

digunakan. Seperti yang terdapat di bengkel kayu,terdapat banyak mesin dan peralatan

yang berbahaya. Sesuatu mesin dan peralatan dianggap merbahaya jika :

a) Direka tidak selamat dan tidak sempurna

b) Tidak diselenggara dengan baik

c) Dijalankan oleh pekerja tidak terlatih

d) Digunakan bukan untuk kerja sebenar

e) Digunakan dalam keadaan yang berbeza-beza

f) Ditukar atau dipinda secara haram

g) Pekerja tidak bersedia atau tidak menumpukan perhatian semasa menggunakannya

Hazard kimia

Antara kemalangan industri yana dilaporkan ialah kecederaan akibat sentuhan

dan terhidu bahan kimia. Bahan kimia yang digunakan di kilang-kilang adalah

merbahaya dan boleh menyebabkan kecederaan jika terdedah tanpa dilindungi.

Bahan-bahan kimia seperti asid, alkali, gas, pelarut, simen, getah sintetik, gentian

kaca dan pelekat adalah bahan yang merbahaya dan perlu diambil langkah-langkah

keselamatan apabila mengendalikannya.

Bagi sesetengah individu, habuk kayu dan minyak semulajadi dari haiwan boleh

menyebabkan tindakbalas pada kulit. Antaranya, kulit akan melecur, melepuh,

terbakar dan akan meninggalkan kesan parut. Bahagian lain yang mudah terdedah

pada bahan kimia ialah mata, hidung, kerongkong, serta bahagian atas saluran

pernafasan. Kesan bahan kimia adalah bergantung kepada nilai pH, kepekatan,

tempoh dedahan dan sifat tindak balas sesuatu bahan kimia.

Hazard biologikal

Pekerja yang terlibat dengan analisis spesimen biologi biasanya terdedah

dengan penyakit. Tahap bahaya sesuatu spesimen biologi adalah berbeza-beza

mengikut :

a) Sifat semulajadi dan kepekatan agen penyakit

b) Laluan masuk agen penyakit ke dalam badan

c) Ketahanan pekerja yang terdedah

Laluan masuk ke dalam anggota badan adalah :

a) penyerapan terjadi melalui luka dan calar pada kulit, menyerap melalui kulit

atau mata, sentuhan dengan tangan atau perkakas yang tercemar

b) inokulasi terus terjadi dengan alat kaca yang pecah, jarum dan lain-lain di

mana agen penyakit boleh masuk terus ke dalam darah

c) penelanan dari mulut boleh terjadi dengan menghisap rokok, maman,

menggigit kuku dan makan tanpa mencuci tangan

d)pembentukan aerosol, hasil daripada pelbagai prosedur makmal seperti

tumpahan, pengemparan, pengoncangan, penghomogenan, pembakaran dan

percikan

Hazard Ergonomik

Hazard ergonomik berkaitan dengan ketidaksesuaian manusia dengan

sekitran kerjanya. Ia selalu dikaitkan dengan kesilapan atau kelamahan

rekabentuk kejuruteraan dan proses kerja memenuhi kepreluan fisiologi dan

psikologi manusia. Misalnya,pekerjaan menaip dalam keadaan yang baik tidak

ergonomik telah dibuktikan mampu mengakibatkan ‘Tunnel Carpel Syndrome’

dan sakit belakang.

Mengenalpasti hazard

Sebelum hazard boleh diurus ia mestilah dikenalpasti terdahulu. Semakin

awal hazard dikenalpasti, semakin mudah dan murah untuk menguruskannya.

Walaupun hazard boleh dikenalpasti atau wujud diperingkat awal opresi akibat

tidak disedari atau perubahan boleh timbul kepada bahan, sistem dan

rekabentuk selepas digunakan atau dilaksanakan.

Proses dan kaedah mengenalpasti hazard di tempat kerja

Satu proses yang membantu mengenalpasti sebanyak mungkin hazard

ialah dengan menggunakan proses mengenalpasti hazard yang digunakan di

dalam analisis hazard. Di dalam analisis hazard, proses mengenalpasti hazrd

bermula dengan mentakrifkan sistem yang ingin dikaji dan mentakrif serta

memahami cirri fizikal dan fungsi sistem tersebut.

Terdapat berbagai kaedah yang boleh digunakan untuk mengenalpasti

hazard. Amnya kaedah mengenalpasti hazard ini melibatkan gabungan

pemerhatian sendiri, merujuk kepada dokumen rujukan, menggunakan

kelengkapan pengesan dan pengukur, maklumat daripada laporan, maklumbalas

daripada pekerja dan sebagainya.

Pemerhatian dan Rujukan

Seseorang pekerja yang berpengetahuan dan berpengelaman di dalam

sistem, proses dan prosedur kerja yang dilakukan melalui perhatian dan

seterusnya merujuk kepada akta, peraturan garis panduan, kod amalan,

standard, data dan sebagainya boleh mengenalpasti hazard yang terdapat di

dalam sistem, proses dan prosedur kerja tersebut.

Pemerhatian tanpa rujukan sukar mengenalpasti sesuatu hazard yang lazim dan

rutin dilakukan di tempat kerja.

Punca-punca utama Hazard

Terdapat dua punca utama hazard iaitu :

a) keadaan di tempat kerja :

Ruang yang tidak mudah dan selesa untuk bergerak

Tidak dapat membuat satu pemusingan bebas di kawasan kerja

Lantai yang tidak rata dan licin

Tiada tempat penyimpanan bahan dan peralatan yang sempurna

Pencahayaan dan pengudaraan yang tidak sempurna

b) pelakuan pekerja :

Tidak melakukan tatacara dengan betul, sempurna selamat dan

menjejaskan kesihatan

Tiadk memastikan alat-alat, mesin dan bahan adalah selamat dan

disimpan dengan selamat

Tidak memastikan cara menyimpan, mengangkat atau bekerja dengan

bahan merbahaya dengan selamat dan menjejaskan kesihatan

Tidak mengikut maklumat, arahan dan latihan yang betul

Tidak berbincang dengan majikan

Tidak membuat pemeriksaan di tempat kerja

Tanda-tanda amaran yang terdapat di bengkel kayu

Di sini menunjukkan tanda-tanda amaran yang ada di bengkel kayu.

Antaranya ialah sesiapa yang memasuki bengkel tersebut hendaklah mengunakan kasut

but keselamatan, menggunakan sarung tangan ketika melakukan kerja di dalam bengkel

mahupun ketika menggunakan peralatan atau mesin-mesin yang terdapat di dalam bengkel

kayu. Selain itu, peralatan atau mesin yang telah diguna hendaklah disusun semula selepas

digunakan.

Pakaian yang sesuai hendaklah digunakan semasa menjalankan kerja di bengkel kayu.

Ketika mengangkat barang,seseorang itu hendaklah mengangkat dengan cara yang betul bagi

mengelakkan berlakunya kemalangan.

Tanda awas bermaksud supaya berhati-hati

Harus mengutamakan keselamatan ketika berada di dalam bengkel kayu

Sentiasa berhati-hati ketika mengunakan alat

Dilarang merokok semasa melakukan kerja di dalam bengkel kayu

Peralatan yang telah digunakan hendaklah dipadamkan

Pelajar dilarang memasuki bilik ini tanpa kebenaran

Tanda ini adalah untuk pintu keluar

Ini menandakan bahan / barang mudah pecah

Risiko

Menurut OHSAS 18002, risiko adalah gabungan kemungkinan (kebarangkalian) dan

akibat sesuatu peristiwa berhazard berlaku. Risiko juga boleh ditakrifkan sebagai gabungan-

gabungan faktor-faktor kebarangkalian berlakunya peristiwa malang, dedahan dan impak

kemalangan tersebut. Kebarangkalian di sini bermaksud cansa kemalangan itu berlaku.

Risiko ialah konsep yang memperihalkan kebarangkalian berlakunya kemungkinan

tertentu. Sebenarnya, tanggapan risiko tidak bergantung pada tanggapan nilai, oleh itu

kemungkinan berkenaan tidak kira baik mahupun buruk akibatnya. Sungguhpun begitu, secara

amnya risiko membincangkan kesan buruk terhadap sesetengah ciri-ciri nilai yang timbul akibat

kejadian yang akan berlaku.

Wujudnya pelbagai takrifan bagi istilah risiko yang berbeza mengikut penggunaan dan

konteks situasi tertentu. Antaranya, risiko merupakan isu yang boleh dielakkan atau diringankan

(di mana isu ialah masalah berpotensi yang perlu diselesaikan sekarang juga.) Risiko

dihuraikan secara kualitatif dan kuantitatif. Risiko sering ditakrifkan sebagai situasi yang boleh

membawa padah atau akibat buruk.

Secara kualitatif, risiko berkadar pada kerugian jangkaan yang boleh timbul dari suatu kejadian

dan juga kebarangkalian terjadinya kejadian tersebut. Semakin besar kerugian dan

kebarangkalian kejadian tersebut, maka semakin besar risiko keseluruhannya.

Dalam bidang kejuruteraan, risiko ditakrifkan sebagai:

Risiko = (kebarangkalian kemalangan) × (kerugian dari setiap kemalangan)

Secara amnya:

Risiko = (kebarangkalian berlakunya kejadian) × (kesan dari kejadian)

Bahaya

Bahaya lebih menerangkan dedahan relatif seseorang kepada hazard. Perkataan ini lebih

bersifat yang menerangkan atau menunjukkan sesuatu keadaan risiko. Misalnya, seseorang

yang sentiasa terdedah kepada hazard berada di dalam keadaan lebih berbahaya berbanding

dengan seseorang yang tidak terdedah kepada hazard.

Perhubungan di antara hazard, risiko dan bahaya

Perhubungan di antara hazard, risiko dan bahaya lebih mudah diterangkan dengan

menggunakan contoh. Asid hidroklorik pekat adalah hazard kimia kerana sifat intrinsik

korosifnya yang berpotensi mengakibatkan kemudaratan kepada kesihatan manusia dan

kerosakan kepada sesetengah bahan. Risiko percikan asid ke muka pekerja adalah tinggi bagi

mereka yang tidak memakai perisai muka berbanding dengan yang memakainya. Bahaya jika

mempipet asid dengan hidroklorik dengan mulut.

Langkah-langkah Pencegahan Kemalangan di Bengkel Kayu

Antara langkah-langkah pencegahan kemalangan di bengkel kayu ialah :

Menggunakan kelengkapan pelindungan peribadi seperti cermin pelindungan dan

“goggle”, kasut but keselamatan, sarung tangan pelindung, dan baju bengkel khas.

Sentiasa memastikan di dalam dan luar bengkel adalah bersih dan peralatan sentiasa

berada di tempat yang sepatutnya dalam keadaan tersusun setelah digunakan.

Sentiasa menggunakan mesin atau peralatan yang terdapat di dalam bengkel tersebut

dalam keadaan yang betul dan selamat.

Selesai sahaja menggunakan peralatan atau mesin,hendaklah dipadam dan disimpan

semula.

Jangan merokok ketika melakukan kerja-kerja di dalam bengkel.

Jangan memasuki kawasan larangan tanpa kebenaran.

Jangan melakukan kerja sambil lewa dan meninggalkan peralatan dan mesin yang

digunakan begitu sahaja.

Sebelum melakukan kerja-kerja di dalam bengkel, dengar arahan dan maklumat yang

diberikan terlebih dahulu.

Pastikan ketika mengangkat bahan atau barang yang ada di dalam bengkel dengan cara

yang betul dan selamat.

Berhati-hati ketika menggunakan peralatan yang tajam dan mesin yang

merbahaya,gunakan sarung tangan ketika menggunakannya.

Pastikan semua suis dipadamkan sebelum meninggalkan bengkel

Antara kesalahan yang selalu terjadi ketika di berada di dalam bengkel kayu

Tidak menggunakan baju bengkel,sarung tangan pelindung dan cermin perlindungan

Kayu-kayu yang telah digunakan dibiarkan berselerak di atas lantai

Antara alat keselamatan pelindungan peribadi yang digunakan ketika berada di dalam

bengkel kayu

Alat pelindung telinga (earmuff)

Alat pelindung pernafasan

Sarung tangan pelindung

Cermin mata pelindung

Kesimpulan / Rumusan

Kesimpulan yang dapat dibuat ialah hazard iadalah punca atau keadaan yang mempunyai

potensi mengakibatkan kemudaratan dalam konteks kecederaan, kerosakan hartabenda,

kerosakan sekitaran tempat kerja atau gabungannya. Risiko adalah gabungan faktor-faktor

kebarangkalian berlakunya sesuatu kecelakaan atau kemalangan. Manakala bahaya ialah

menerangkan dedahan atau bagi menunjukkan sesuatu yang berkeadaan risiko.

Perhubungan di antara hazard, risiko dan bahaya lebih mudah diterangkan dengan

contoh. Hazard, risiko dan bahaya adalah saling berkait. Seseorang itu akan berisiko

mengalami bahaya dan kebarangkalian kemalangan jika dia terdedah kepada hazard, samada

hazard fizikal, hazard kimia, hazard biologikal dan hazard ergonomik. Oleh itu, terdapat

langkah-langkah pencegahan yang dibuat bagi mencegahan kemalangan berlaku ketika di

bengkel kayu.

Di sini,kita tahu bahawa langkah-langkah pencegahan kemalangan ini amatlah penting

untuk mengelakan sebarang kemalangan yang tidak diingini berlaku.