Membincangkan Masyarakat Sarawak

8/2/2019 Membincangkan Masyarakat Sarawak

1/46

Click to edit Master subtitle style

4/15/12

MEMBINCANGKAN

MASYARAKAT SARAWAK


2/46

4/15/12

Terdapat 27 kumpulan etnik di Sarawak yangmempunyai bahasa, cara hidup, dan budayayang berbeza.

Penempatan di persisiran pantai terdiridaripada orang Melayu dan Melanau.

Orang Melayu duduki kawasan Kuching,Simanggang, Sibu, Mukah, Oya, Saribas dan

Tanjung Datu.

Orang Melanau duduki Lembah Utara

Masyarakat Sarawak


3/46


4/46

4/15/12

Orang Kelabit tinggal di kawasan LembahTerusan, Sungai Baram.

Orang Penan menduduki kawasan HutanBaram dan Sungai Rajang.

Orang Murut menduduki kawasan kaki bukit

dan gunung di utara Sarawak dan dikawasan Sungai Trusan dan Limbang

Corak penempatan dan taburan penduduk

yang berselerak menyebabkan masyarakat


5/46

4/15/12

KEGIATAN SOSIOBUDAYA


6/46

4/15/12

PendidikanPenduduk bumiputera menerima pendidikan

tidak formal dan formal.

Pendidikan tidak formal melalui cerita lisandan kepercayaan turun-temurun seperti caraberburu dan memungut hasil hutan.

Pendidikan formal dijalankan di masjid dansekolah agama bagi kumpulan etnikberagama Islam.


7/464/15/12

Pendidikan agama Islam membaca al-Quran dan menulis jawi diajar kepada etnikyang beragama Islam.

Pendidikan berkaitan hukum Islam spt caramelaksanakan ibadat diajar oleh guru al-Quran, imam dan lebai.


8/464/15/12

Peraturan dan adatresam


9/464/15/12

Masyarakat beragama Islam mengamalkancara hidup berasaskan ajaran Islam.

Masyarakat bukan Islam pula berasaskanhidup yang telah diwarisi secara turun-temurun daripada nenek moyang.

Masyarakat bumiputera Sarawak mempunyaituai rumah

bertanggungjawab menjaga keselamatandan keamanan


10/46

4/15/12

Dua upacara ditentukan oleh tuairumah

i. tarikh Hari Gawai (pesta menuai)

ii. tarikh perayaan Beranyi.


11/46

4/15/12

Orang Iban mewarisi tajau yang berfungsisebagai harta simpanan.

Tajau diwarisi turun-temurun, bernilai,dianggap suci dan dihormati.

Tajau berfungsi sebagai harta simpanan

dan diperoleh secara tukar barang.


12/46

4/15/12

Orang Kayan, Kelabit, dan Kenyah menindiktelinga dan menggantung gelang timah atau

tembaga sehingga cuping menjadi labuh.

Menindik telinga gambarkan kecantikan.

Jenis anting-anting yang digunakan akanmenggambarkan status yang berbeza.

Orang Kayan, Kelabit dan Kenyah amalanmelukis tatu pada badan.


13/46

4/15/12

Orang Melayu Sarawak mengamalkan adatresam berasaskan agama Islam

Orang Iban, Bidayuh dan Orang Ulu masihtinggal di rumah panjang.

Rumah panjang spt sebuah perkampungan.

Tuai rumah menjaga keamanan anak buah.


14/46

4/15/12

Kebudayaan


15/46

4/15/12

Orang Melanau merayakan perayaan Kaul

untuk menjamu Ipok yang mengawal laut.

Ciri-ciri perayaan Kaul :

i. Menjamu ipok yang mengawal laut.ii. Tujuan perayaan untuk memperoleh hasil

tangkapan yang memuaskan, selamat

ketika di laut dan mengelakkan penyakit.iii. serahang yang diperbuat daripada

daun buluh dan daun nipah akandimasukkan bertih, telur ayam, pulut

kuning, kirai (rokok daun) dan sirih.


16/46

4/15/12

Orang Iban merayakan perayaan Gawaidan menarikan Tarian Ngajat.

Jenis Hari Gawai Gawai Burung, GawaiBatu, Gawai Kenyalang dan Gawai Antu

Tarian Ngajat sebagai tanda kesyukurandalam pesta menuai padi.


17/46

4/15/12

Orang Melayu Sarawak mempunyai tradisiyang dipanggil bergendang

hanya kaum lelaki yang menari.

Kaum perempuan bermain gendang sambilmenyanyi dan berpantun.

meliputi permainan muzik, nyanyian, pantun

dan tarian


18/46

4/15/12

Suling,

Sape, engkerurai.

Alat muzik


19/46

4/15/12

Seruling yang diperbuat daripada buluhpendek yang berwarna koko. Sulingyang mempunyai lima lubang digelartambunan manakala suling yang

mengandungi enam lubang dipanggilpenampang. Bunyi yang di hasilkansangat menenangkan.

SULING


20/46

4/15/12

SULING


21/46

4/15/12

Sape

merupakan

se enis

SAPE


22/46

4/15/12

Alat sape ini telah dicipta dalamberbagai-bagai ukuran dan mempunyai

bulangan talu yang juga berbeza-bezaiaitu sama ada dua, tiga atau punempat tali.

Kini, tali sape telah diganti dengan talidawai yang mana pada peringkat awalmereka menggunakan tali sabut dariSago. Dalam konteks persembahan

talinya dilaras mengikut system muzikbarat. Salah satu dari sistem berkenaanadalah seperti


23/46

4/15/12

i. Tali satu : dilaras bersama middle c padaalat piano.

ii. Tali dua : dilaras bersama dengan nada csatu oktaf rendah dari middle c

iii. Tali tiga : dilaras bersama dengan nada Ayang terletak pada minor third dibawah

middle c

iv. Tali empat : dilaras bersama dengan nadaF iaitu perfect fourth diatas middle c.


24/46

4/15/12

SAPE


25/46

4/15/12

Engkerurai merupakan salah satudaripada jenis alat muzik yang jarangdilihat pada ketika ini, baik dipertunjukan umum mahupun

dipamerkandalam bahan cetak.Kewujudannya seolah-olah tidakdiketahui umum.

ENGKERURAI /EROFON


26/46

4/15/12

Buluh yang terpanjang dikenali sebagai indu.Berada dalam keadaan bertentangan dengan

leher labu. lndu berperanan mengeluarkan bunyi

dengungan.

Buluh yang bertentangan dengan indu ialah

pemanchor.Di sebelah kanan indu ialah ngingit.

Ngingit menghasilkan nada bunyi yangpaling tinggi dan seperti indu

bunyi ngingit dihalusi oleh timbal ngingitterletak di sebelah kiri indu

Batang yang menghasilkan bunyiperantaraan di antara indu dan ngingit ialahranggong.

Buluh yang menghalusi nadanya ialah timbal


27/46

4/15/12

Engkerurai mempunyai sebelas buahrepertoir atau lagu seperti di bawah :

1. Tebah Lantang

2. Kenjan Keterubah

3. Kenjan Kadua

4. Saka Dua5. Baling6. Alun Panjai7. Entak Kepayang

8. Seri Dayong9. Kenyah

10. Keliute

11. Indu Gu


28/46

4/15/12


29/46

4/15/12

Agama dan kepercayaan


30/46

4/15/12

Orang Iban, Murut, Kelabit, Kenyah, Kayan,dan Bisaya percaya kepada animisme.

Orang Melanau bukan Islam percaya kepadamakhluk ghaib bernama Ipok.

Orang Penan dikenali sebagai Penan nomadkerana hidup berpindah-randah dan dilarangmenetap secara kekal.


31/46

4/15/12

apabila membuka penempatan danmendirikan rumah, kawasan tanah yg ingindidirikan rumah perlu disemah terlebihdahulu

Orang Iban menyemak kawasan yang

hendak didirikan rumah dan percayapetanda daripada bunyi burung beragai danburung ketupung.

Bunyi burung dikatakan petanda merekatidak boleh mendirikan rumah di kawasan itu


32/46

4/15/12

Kegiatan Ekonomi


33/46

4/15/12

Mereka menanam padi huma, dan padi bukit,menjadi nelayan, memungut hasil hutan,dan berniaga secara kecil-kecilan.

Ekonomi sara diri yang utama ialah berburudan memungut hasil hutan.

Di samping itu,kegiatan memburu binatangjuga dijalankan seperti pelanduk kancil dan

ayam hutan

Sara diri


34/46

4/15/12

Orang Iban, Murut, Kenyah dan Kayan dikawasan pedalaman menanam padi, berburudan memungut hasil hutan

Orang Penan di hulu Sungai Baram danSungai Rajang berburu binatang denganmenggunakan sumpitan.


35/46

4/15/12

Pekerjaaan orang Melayu :

i. menanam padi sawah dan kelapaii. peniaga kecil-kecilaniii. orang tengah dalam perniagaan.

Kegiatan ekonomi orang Melanau :

i. menanam padi sawahii. menjadi nelayan.


36/46

4/15/12

Kegiatan ekonomi orang Bidayuh :

i. menanam padi humaii. jadi peladang.

Kegiatan ekonomi orang Kelabit :

i. menanam padi sawahii. berburuiii. pungut hasil hutan.

Penduduk di pedalaman -pungut hasil hutan


37/46

4/15/12

Padi huma menjadi tanaman makanan ygpenting bagi sebilangan besar pendudukSarawak. la dijalankan oleh orangIban,Bidayuh dan Kenyah. Terdapat kawasan

khas untuk penanaman padi di setiap rumahpanjang. Ia juga dijalankan secara gotong-royong

pertanian


38/46

4/15/12

Penanaman padi sawah hanya dilakukanoleh orang Kelabit yang tinggal dikawasan bukit di Hulu Baram.

Padi ini ditanam di kawasan tanah rata yangsubur. Sistem tali air dibina utkmembekalkan air. Ia juga dilakukan secaragotong royong oleh masyarakat Kelabit


39/46

4/15/12

Sagu diusahakan oleh orang Melanau, :

i. sagu ini tumbuh di kawasan berpayaii. Selepas 10 tahun sagu boleh ditebangiii. Ripo (isi dalam sagu) dikeluarkan, dijemur

hingga kering

iv. diproses sebelum dijadikan tepung saguyang dikenali sebagai lemantak.

Sarawak terkenal sebagai pengeksport sagu.


40/46

4/15/12

Lada hitam diusahakan oleh orangKedayan dan Murut

Sarawak pengeksport lada hitam.


41/46

4/15/12

terdapat tanaman lain di Sarawak sepertisayur-sayuran, lada hitam, buah-buahanseperti kelapa, pisang manakala mengkuang

juga turut diusahakan.

Orang melanau mengusahakan penanamansagu

Orang kedayan dan murut menanam ladahitam

Ternakan secara kecil-kecilan seperti

lembu,kerbau dan ayam itik turut dilakukan


42/46

4/15/12

Perlombongan


43/46

4/15/12

Antimoni dan emas bahan galian terpentingdi Sarawak

Awalnya ditadbir oleh Datu Patinggi Ali.

Kaum Bidayuh kaum aktif dalam kedua-

dua perlombongan

Antimoni dan emas diusahakan oleh orangBidayuh.

Orang Cina mengusahakan perlombonganemas di Bau, Bidi, dan Paku.

.


44/46

4/15/12

perdagangan


45/46

4/15/12

Sarawak pernah menjalinkan hubunganperdagangan dengan kerajaan Melaka.

Barangan Sarawak lada hitam, halia, kapurbarus, sarang burung, emas, permata, ikan

Sarawak dikunjungi oleh pedagang dariChina, Arab, India, dan Kepulauan Melayu.

Hasil dari Sarawak ialah lada hitam, halia,kapur barus, emas, permata, ikan, dansarang burung.

Barang dari luar yang dibawa ke Sarawak


46/46

SEKIAN TERIMA KASIH

Membincangkan Masyarakat Sarawak

Documents

Transcript of Membincangkan Masyarakat Sarawak