Modul Sains Daerah

MODUL SAINS TINGKATAN 5 – Panitia Daerah Pasir Gudang 2012

1


2

PRAKATA

Modul Sains SPM diterbitkan khusus untuk memenuhi keperluan pelajar yang akan menghadapi peperiksaan

SPM Sains. Modul ini ditulis sebagai alat bantu mengajar bagi guru dan juga sebagai bahan ulangkaji pantas bagi pelajar-pelajar yang bakal menghadapi

SPM.

Nota penting dan latihan yang komprehensif merupakan teras kepada persediaan mantap modul ini. Setiap bab

dimulakan dengan nota penting sebagai persediaan pelajar untuk mengulang kaji pelajaran dengan mudah,

tepat dan berkesan.

Latihan pengukuhan disediakan sebagai latihan intensif untuk membiasakan pelajar dengan bentuk soalan SPM.

Semoga modul ini akan membantu pelajar mencapai kejayaan yang cemerlang dalam peperiksaan dan juga

sebagai pemudah cara untuk guru-guru baru dalam mata pelajaran Sains di dalam bilik darjah.

Selamat Maju Jaya.


3

JAWATANKUASA PEMBINAAN MODUL SAINS SPM 2012

DAERAH PASIR GUDANG

KETUA PENYELARAS : SMK PASIR GUDANG

PENASIHAT : GURU CEMERLANG DAN JU SAINS

PANEL PENULIS:

TAJUK PENULIS

M9

Mikroorganisma & Kesannya Ke Atas Hidupan

SMK Permas Jaya SMK Permas Jaya 2

M10

Nutrisi & Pengeluaran Makanan

SMK Pasir Gudang 2

M11

Pemeliharaan & Pemuliharaan Alam Sekitar

SMK Pasir Gudang 3 SMK Pasir Gudang

M12

Sebatian Karbon

SMK Tanjung Puteri

Resort SMK Kota Masai SMK Pasir Gudang

M13

Gerakan

SMK Kota Masai 2 SMK Pasir Putih

M14

Teknologi & Pengeluaran Makanan

SMK Permas Jaya 3

M15

Bahan Sintetik Dalam Industri

SMK Taman Molek

M16

Elektronik & Teknologi Maklumat serta Komunikasi

SMK Pasir Gudang


4

Isi kandungan

Prakata Panel Penulis

BAB 9: Mikroorganisma dan kesannya ke atas

hidupan

1

BAB 10: Nutrisi dan pengeluaran makanan

35

BAB 11: Pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar

44

BAB 12: Sebatian karbon

58

BAB 13: Gerakan

73

BAB 14: Teknologi dan pengeluaran makanan

100

BAB 15: Bahan sintetik dalam industri

120

BAB 16: Elektronik dan teknologi maklumat serta komunikasi

137

Sekalung Penghargaan


5

BAB 9 : MIKROORGANISMA DAN KESANNYA KE ATAS HIDUPAN 9.1 PENGELASAN MIKROORGANISMA

Mikroorganisma Rupa Bentuk Saiz Nutrisi Habitat Cara Pembiakan

Virus

Pelbagai

bentuk seperti pilin, sfera, rod

dan vibrio

0.02 µm –

0.4 µm Paling kecil

parasitik

Hidup dalam

dalam sel perumah

Replikasi dalam

sel perumah

Bakteria

Kokus, basilus, vibrio, spirilum

0.5 – 1.0

µm unisel

Autotrof,

sapropfitik, parasitik

Hidup dalam air, udara,

tanah, tumbuhan

dan haiwan

belahan dedua

Protozoa

Berbeza-beza

dan mempunyai silium untuk

bergerak

5 - 250µm

unisel

sapropfitik,

parasitik

Hidup dalam

air tawar

Aseks :-

belahan dedua dan

seks :- pengkonjugatan

Alga

Mempunyai struktur sel tumbuhan.

Tidak mempunyai

batang, akar, atau daun.

1 – 10000

µm Unisel atau

multisel

Mempunyai

klorofil. Menjalankan fotosintesis -

autotrof

Hidup dalam

air, tanah lembap, atas batu dan di kulit pokok.

Aseks :-

belahan dedua dan

seks :- pengkonjugatan

Kulat

Mempunyai

pelbagai rupa bentuk

- filamen - sfera

10 -100 µm Unisel atau

multisel

sapropfitik,

parasitik

Tempat

gelap dan lembap

Aseks –

pembentukan spora dan pertunasan

Bakteriofaj

Basilus Spirilum

Kokus vibrio

ameba

paramesium

Klamidomonas Spirogira

Pleuroccocus diatom

Mukor Yis


6

Latihan: 1. Rajah di bawah menunjukkan beberapa jenis mikroorganisma. Kelaskan mikroorganisma di bawah mengikut jenisnya.

Lengkapkan jadual di bawah untuk menunjukkan jawapan anda.

Virus Bakteria Protozoa Alga Kulat

2. Mikroorganisma di atas boleh dijumpai di permukaan makanan seperti roti berkulat dan buah reput.

(a) Apakah nama mikroorganisma yang ditunjukkan? _______________________________________________________________________ (b) Label struktur-struktur X dan Y dalam rajah tersebut. (c) Apakah fungsi Y? _______________________________________________________________________ (d) Bagaimanakah mikroorganisma ini mendapatkan nutriennya? ______________________________________________________________________ (e) Namakan struktur Z yang membolehkan mikroorganisma tersebut menyerap nutriennya. _______________________________________________________________________

Y : _________________

X: _________________

Z

F G

A B C D E

H I J


7

9.2 FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERTUMBUHAN MIKROORGANISMA

NUTRIEN

- Perlu nutrien untuk hidup – hasilkan tenaga dan membiak. - Parasit – mendapat nutrien daripada tisu organisma hidup yang lain. - Saprofit – mendapat nutrien daripada organisma yang telah mati dan mereput - Mikroorganisma yang mempunyai klorofil - menghasilkan makan sendiri

KELEMBAPAN

- Perlu air untuk hidup. - Dalam keadaan kering:- - bakteria tidak aktif. - bakteria membentuk spora - Apabila keadaan sesuai, bakteria aktif semula. - Mikroorganisma yang tidak boleh membentuk spora akan mati.

FAKTOR-FAKTOR YANG

MEMPENGARUHI PERTUMBUHAN

MIKROORGANISMA

CAHAYA

- Mikroorganisma aktif di dalam gelap dan tidak aktif dengan kehadiran cahaya. - Mikrorganisma yang mempunyai klorofil memerlukan cahaya untuk melakukan proses fotosintesis

pH

- pH7(neutral) atau hampir neutral – aktif membiak. - pH terlalu tinggi atau rendah – merencat pertumbuhan / membunuh mikroorganisma. - keadaan berasid atau beralkali lemah – sebahagian mikroorganisma boleh hidup

SUHU

- Mikroorganisma aktif pada suhu 35 oC – 40oC ( suhu optimum pertumbuhan) - Suhu rendah – tidak aktif - Suhu terlalu tinggi – mikroorganisma mati. Tetapi sebahagian spora masih boleh terselamat.

Latihan: Isikan tempat kosong dengan perkataan yang sesuai tentang faedah mikroorganisma. 1. Bakteria sesuai hidup dalam keadaan _________ tetapi tidak sesuai dalam keadaan yang sangat berasid atau _____________. 2. Suhu optimum bagi pertumbuhan bakteria ialah diantara _________________________. 3. Bakteria menjadi _________________ dalam keadaan sejuk dan terbunuh dalam keadaan _________________. 3. _______________ mendapat nutrien daripada tisu organisma hidup yang lain manakala Saprofit _________________________________________. 4. Kekurangan nutrien menyebabkan _______________________ ______ manakala nutrien yang berlebihan __________________________________ mikroorganisma.


8

5. Bakteria gemar hidup di dalam keadaan _________________ dan menjadi tidak aktif dalam keadaan ____________________. 6. Dalam keadaan kering, bakteria membentuk _______________ dan apabila keadaan sesuai, bakteria akan ____________________. 7. Jadual menunjukkan keputusan eksperimen kajian kesan suhu terhadap pertumbuhan bakteria.

Suhu/ oC Saiz koloni bakteria selepas 24 jam/mm

0 2

15 5

25 10

35 15

60 3

(a) Nyatakan satu hipotesis berdasarkan Jadual. ______________________________________________________________________ (b) Apakah pemboleh ubah yang (i) dimalarkan ? ____________________________________________________________________

(ii) dimanipulasikan ? ____________________________________________________________________ (c)(i) Berdasarkan Jadual, lukiskan graf menunjukkan hubungan antara saiz koloni bakteria dengan suhu.

Saiz koloni bakteria/mm

Suhu


9

(ii) Berdasarkan graf, nyatakan suhu optimum untuk pertumbuhan bakteria. _____________________________________________________________________ (iii) Ramalkan saiz koloni bakteria pada suhu 80oC. _____________________________________________________________________ 7. Rajah dibawah menunjukkan eksperimen yang dijalankan untuk mengkaji kesan pH terhadap pertumbuhan bakteria.

(a) Nyatakan satu pemerhatian berdasarkan kepada rajah di atas _____________________________________________________________

(b) Apakah pemboleh ubah yang (i) dimalarkan ? ____________________________________________________________ (ii) dimanipulasikan ? ___________________________________________________________ (iii) bergerak balas ? ___________________________________________________________

(c) Berdasarkan rajah di atas, lengkapkan jadual di bawah.

(d) Nilai pH yang mana menunujukkan bilangan bakteria yang paling tinggi?

______________________________________________________________

Nilai pH Bilangan Koloni

2

7

10

Agar nutrien Koloni bakteria


10

SOALAN ESEI Jawab soalan-soalan berikut. 8. Kaji pernyataan berikut. (a) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat pernyataan di atas. [ 1 markah ] (b) Menggunakan piring petri, agar nutrien, bacteria Bacillus subtillis dan radas-radas lain, huraikan satu eksperimen untuk menguji hipotesis di 8(a) berdasarkan kriteria berikut: (i) Tujuan eksperimen [ 1 markah ] (ii) Mengenal pasti pembolehubah [ 2 markah ] (iii) Senarai radas dan bahan [ 1 markah ] (iv) Prosedur atau kaedah [ 4 markah ] (v) Penjadadualan data [ 1 markah ] 9. Kaji pernyataan berikut. Anda diberikan bubur nutrien, bubur tanpa nutrien dan kultur bakteria. (a) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat pernyataan di atas. [ 1 markah ] (b) Huraikan satu eksperimen untuk menguji hipotesis di 9(a) berdasarkan kriteria berikut: (i) Tujuan eksperimen [ 1 markah ] (ii) Mengenal pasti pembolehubah [ 2 markah ] (iii) Senarai radas dan bahan [ 1 markah ] (iv) Prosedur atau kaedah [ 4 markah ] (v) Penjadualan data [ 1 markah ]

Pertumbuhan bakteria adalah lebih baik dalam keadaan gelap daripada keadaan bercahaya

Nutrien boleh mempengaruhi pertumbuhan bakteria


11

9.3 MIKROORGANISMA YANG BERFAEDAH Pencernaan Makanan

Membantu dalam salur

makanan herbivor contohnya lembu, biri-biri

dan kuda - Bakteria merembeskan

enzim selulase untuk mencernakan selulosa

menjadi glukosa.

- Protozoa dalam usus

anai-anai merembeskan enzim selulase untuk

mencernakan selulosa dalam kayu menjadi

glukosa.

- Bakteria dalam usus besar manusia bertindak ke atas

sisa-sisa makanan dan menghasilkan vitamin B

dan K.

Proses pereputan

- Bakteria dan kulat menukarkan bahan

organik mati kepada bahan yang lebih ringkas yang dapat diserap oleh tumbuhan. - Mikroorganisma ini juga membantu dalam

mengekalkan kesuburan tanah

- Bakteria, protozoa dan kulat digunakan

dalam loji pengolahan kumbahan untuk menguraikan bahan kumuh yang toksik kepada bahan tidak berbahaya seperti karbon dioksida, air dan garam mineral.

- Bakteria juga digunakan dalam tangki

kumbahan untuk menguraikan kumbahan kepada gas metana yang boleh digunakan

sebagai bahan api.

Perubatan

- Virus dan bakteria

digunakan untuk menyediakan vaksin

- Contoh: Vaksin hepatitis disuntik untuk merangsang

badan menghasilkan antibodi hepatitis

- kulat digunakan untuk menghasilkan antibiotik

seperti penisilin.

- Bakteria menghasilkan antibiotik streptomisin

- Yis digunakan sebagai

makanan berkhasiat dalam perubatan kerana kaya dengan vitamin B dan

protein. - Alga mengandungi bahan kimia seperti beta-karotina

(mencegah kanser) dan asid lemak (mencegah

penyakit jantung).


12

Pertanian

- Bakteria dan kulat pengurai menguraikan bahan organik mati kepada humus.

- Bakteria pengikat nitrogen yang hidup dalam nodul akar tumbuhan legum (kekacang) dan dalam tanah mengikat gas nitrogen di atmosfera dan menukarkannya kepada nitrat. - Nitrat diserap tumbuhan untuk menghasilkan protein

- Bakteria pengurai mencernakan sisa-sisa tumbuhan daripada kelapa sawit, padi, dan kelapa untuk menghasilkan bahan api seperti gas metana - Bahan organik yang tertinggal boleh dijadikan makanan haiwan dan baja tumbuhan.

Perindustrian

- Yis digunakan untuk menaikkan adunan roti dan kek. - Penapaian berlaku, karbon dioksida dibebaskan dan menaikkan adunan

- Bakteria digunakan untuk membuat cuka, dadih dan keju.

- dalam pembuatan tekstil bakteria bertindak balas dengan tumbuhan untuk menyingkirkan tisu lembut dan meninggalkan gentian panjang dan ditenun menjadi kain.

- Yis digunakan membuat minuman beralkohol

- sejenis kulat digunakan dalam pembuatan kicap

- Dalam industripembuatan barangan kulit, bakteria menyingkirkan tisu dan lemak daripada kulit haiwan.

Latihan: 1. Isikan tempat kosong dengan perkataan yang sesuai tentang faedah mikroorganisma.

(a) _________________ dan _______________ digunakan untuk membuat vaksin.

(b) _________________ mengikat nitrogen di udara dan menukarkannya kepada nitrat dalam tanah.

(c) _________________ membantu mencernakan selulosa dalam salur makanan haiwan herbivor .

(d) _________________ dan ________________ saprofit menyingkirkan hidupan mati

daripada permukaan bumi.

(e) _______________________ digunakan untuk menaikkan adunan roti dan kek.

_______________________ digunakan untuk membuat makanan seperti cuka, dadih dan keju.


13

Latihan: 1 Bakteria boleh dikelaskan berdasarkan A Saiz C rupa bentuk B Cara pembiakan D cara pemakanan 2 Apakah suhu optimum untuk pertumbuhan bakteria ialah A 5oC C 37oC B 30oC D 60oC 3 Antara mikrooranisma yang berikut, yang manakah hanya tumbuh dan membiak di dalam sel hidup ? A Kulat C Virus B Bakteria D Alga 4 Mikroorganisma yang membantu mengikat nitrogen daripada atmosfera dan menukarkannya kepada nitrat dalam tanah ialah A Bakteria C Virus B Alga D Kulat 5 Mikroorganisma yang manakah adalah protozoa ? A C

B D 6 Satu mikroorganisma X membebaskan gas Y yang menaikkan adunan roti. Apakah mikroorgabisna X dan gas Y ? Mikroorganisma X Gas Y A Yis karbon dioksida B Bakteria Karbon monoksiada C Yis Oksigen D Mukor Karbon dioksida 7 Streptomisin ialah sejenis A antibiotik C antiseptik B antitoksin D disinfektan 8 Antara berikut yang manakah tidak benar tentang protozoa ? A Boleh membiak secara seks B Merupakan haiwan unisel C Merupakan organisma akuatik D Hidup sebagai parasit


14

9 Mikroorganisma yang manakah membiak melalui spora ? A virus C alga B fungi D yis 10 Yis digunakan untuk menghasilkan alkohol. Apakah proses yang terlibat ? A penapaian C penyulingan B pengesteran D fotosintesis 11 Mikroorganisma manakah yang boleh digunakan untuk membuat vaksin? A Alga C kulat B virus D protozoa 12 Mikroorganisma yang manakah paling seni ? A Alga C kulat B virus D bakteria 13 Gambar rajah menunjukkan mikroorganisma P, Q, R dan S.

P Q R S Antara berikut manakah pengelasan yang betul ? Bakteria Protozoa A P dan S R dan Q B P dan R Q dan S C R dan Q P dan S D Q dan S P dan R 14 Jadual di bawah menunjukkan suhu dan pH suatu kultur bakteria di dalam piring pateri.

Piring Petri Suhu (oC) pH

P 20 14

Q 25 12

R 37 7

S 40 3

Piring petri yang mana menjadi sangat keruh selepas dua hari ?

A. P C R B. Q D S

15 Bakteria boleh hidup di dalam keadaan yang tidak sesuai kerana bakteria boleh membentuk A pertunasan C flagela B Spora D chlorophyll


15

16 Antara berikut, yang manakah benar tentang alga? A Semua alga adalah sel uniselular B Alga mengandungi klorofil C Alga hanya boleh hidup dalam keadaan yang kering. D Semua alga hidup sebagai saprofit. 17 Rajah di bawah menunjukkan empat buah tabung uji dengan kandungannya.

Setiap tabung uji disimpan pada suhu yang berbeza. Diantara tabung uji A, B, C dan D, larutan yang mana satu akan menjadi paling keruh di akhir eksperimen ini?

18 Rajah di bawah menunjukkan piring petri mengandungi agar nutrien yang telah disteril dan telah di dedahkan kepada udara untuk jangkamasa beberapa hari pada suhu bilik.

Di akhir eksperimen , kawasan jernih dapat dilihat seperti di atas. Antara yang berikut

bahan mana yang terdapat di dalam kawasan jernih ?

A Vaksin B Antibiotik C Serum D Antibodi

Disimpan pada

Disimpan pada

Kapas yang telah disteril

Bubur nutrient + kultur bakteria

Kapas yang telah disteril

Bubur nutrient + kultur bakteria

Koloni bakteria

Piring petri Kawasan jernih


16

19 Manakah antara berikut benar mengenai bakteria? A Bakteria tidak mempunyai dinding sel. B Bakteria adalah bakteria adalah organisma multiselular. C Bakteria membiak melalui belahan dedua. D Bakteria wujud dalam bentuk hablur dalam keadaan yang tidak sesuai. 20 Di antara pernyataan di bawah, yang mana adalah benar tentang virus ? I Virus hanya boleh menjangkit kepada binatang. II Virus hanya boleh membiak di dalam sel hidup. III Virus tidak boleh dimusnahkan dengan antibiotik. A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III


17

9.4 KESAN BERBAHAYA MIKROORGANISMA

9.4.1 Penyakit yang disebabkan oleh Mikroorganisma Mikroorganisma berbahaya yang menyebabkan penyakit disebut PATOGEN

Kebanyakkan PATOGEN adalah parasit yang hidup pada perumah dan

memperoleh nutrient daripadanya.

Toksin yang terhasil telah menyebabkan penyakit pada organisma yang

diserangnya.

PATOGEN adalah terdiri daripada BAKTERIA, VIRUS, KULAT atau

PROTOZOA

9.4.2 Penyakit yang Disebabkan Oleh Bakteria

Bakteria Vibrio

1 TAUN / KOLERA

Patogen: Bakteria Vibrio

Tempat jangkitan: Usus

Simpton / gejala: cirit-birit, demam,

muntah, otot kejang dan penyahidratan

Cara jangkitan: tersebar melalui air dan

makanan yang tercemar (melalui vektor

lalat)

Pencegahan: menjaga kebersihan dalam

penyediaan makanan dan didihkan air

minuman sebelum minum


18

Bakteria Bacillus

Bakteria Kokus

9.4.3 Penyakit yang Disebabkan oleh Virus

2 TIBI Patogen: Bakteria Bacillus

Tempat jangkitan: Peparu

Simpton / gejala: demam dan batuk

berpanjangan, kurang selera makan, kahak

berdarah

Cara jangkitan: tersebar melalui titisan air

atau debu, makanan dan minuman tercemar

Pencegahan: vaksin BCG diberikan kepada

bayi atau kanak-kanak

3 GONOREA

Patogen: Bakteria Kokus

Tempat jangkitan: sistem pembiakan

Simpton / gejala:

i. Perempuan – pada awalnya,

jangkitan pada organ pembiakan.

Sakit membuang air kencing.

Akhirnya, tiub fallopio, uretra dan

uterus akan membengkak

ii. Lelaki – pada awalnya, sakit pada

zakar semasa membuang air kencing,

air kencing bernanah, demam dan

sakit kepala. Akhirnya, testis akan

membengkak.

Cara jangkitan: tersebar melalui

perhubungan seks dengan pasangan

yang terjangkit.

Pencegahan: penggunaan kondom

semasa mengadakan hubungan seks.

4 SIFILIS Patogen: Bakteria Spirilia

Tempat jangkitan: sistem pembiakan

Simpton / gejala:

i. Kudis tumbuh di kawasan kemaluan

ii. Letih, hilang selera makan, demam, sakit otot dan sendi serta sakit kepala

iii. Lumpuh dan lemah jantung

Cara jangkitan: tersebar melalui perhubungan seks dengan pasangan yang terjangkit.

Pencegahan: penggunaan kondom semasa mengadakan hubungan seks.


19


20

9.4.4 Penyakit yang Disebabkan oleh Kulat

• Tempat jangkitan: kulit

• Simpton / gejala: tompok merah / putih yang merebak pada kulit, gatal

• Cara jangkitan: sentuhan, berkongsi tuala, pakaian dan sikat (dijangkiti

melalui spora kulat)


21

9.4.5 Penyakit yang Disebabkan oleh Protozoa

CARA JANGKITAN PENYAKIT


22

LATIHAN

1. Nyatakan patogen yang menyebabkan penyakit berikut:

a) Tibi : _________________________________________

b) Malaria :__________________________________________

c) Demam denggi :__________________________________________

d) Selesema :__________________________________________

2. Tentukan jenis penyakit berdasarkan simpton yang diberi:

(a) ________________

Kurus

Kahak berdarah

(b) _______________

Muntah

Cirit-birit

(c) ______________

Hati bengkak

letih

(d) _______________

Sakit kerongkong

Hidung berhingus

(e) _______________

Tompok putih yang gatal pada kulit

(f) ______________

Tompok merah yang gatal pada kulit

3. Nyatakan cara jangkitan penyakit.

a) Taun : _________________________________

b) Hepatitis B : _________________________________

c) Selesema : _________________________________

d) Panau : _________________________________

e) Tibi : _________________________________

f) Demam campak : _________________________________

4. Nyatakan vektor yang menyebabkan penyakit-penyakit berikut.

a) Demam denggi : ___________________________________

b) Taun : ___________________________________

c) Malaria : ___________________________________


23

9.5 PENCEGAHAN JANGKITAN PENYAKIT YANG DISEBABKAN OLEH MIKROORGANISMA

KAWALAN VEKTOR Kawalan Nyamuk

Kitar Hidup Nyamuk dan Kawalannya

Nyamuk dewasa Guna penyembur

serangga untuk

musnahkan

Pupa dan Larva

1) Sembur minyak pada permukaan air 2) bela ikan gapi untuk memakan jentik-jentik 3) bubuh ubat jentik-jentik ke dalam air bertakung

Pupa

Larva

Telur

1)Memusnahkan tempat pembiakan seperti parit, kolam, bekas dan takungan air


24

Kawalan Lalat Rumah

PENSTERILAN Definisi: Pensterilan ialah cara menghapuskan pathogen yang menyebabkan

penyakit

Tiga kaedah pensterilan iaitu penggunaan haba, penggunaan bahan kimia dan

penggunaan sinaran.

Lalat dewasa

Telur

Larva Pupa

KITAR HIDUP LALAT

RUMAH

LALAT RUMAH DEWASA TELUR, LARVA DAN PUPA

Gunakan penyembur

serangga

Perangkap elektrik

Pelekat lalat

Musnahkan tempat

pembiakan seperti tutup tong

sampah, tutup makanan dan

jaga kebersihan rumah dan

sekelilingnya

Kaedah

kawalan


25

PENGGUNAAN HABA

PENGGUNAAN BAHAN

KIMIA


26

PENGGUNAAN SINARAN

1 SINARAN GAMA

Digunakan untuk mensterilkan

alat-alat pembedahan yang

tidak dapat disterilkan oleh

kaedah lain

Memusnahkan

mikroorganisma dan sporanya

2 SINARAN UV (Ultraungu)

Sumber utama ultraungu adalah

cahaya matahari

Boleh membunuh bakteria dan

virus

Sesuai igunakan ke atas peralatan

yang tidak memerlukan suhu yang

tinggi

Boleh merawat penyakit riket

Digunakan untuk untuk mensteril

peralatan pembedahan dan bilik

pembedahan


27

PENGIMUNAN

Pengimunan ialah proses yang meningkatkan keupayaan badan untuk

menentang penyakit

Keimunan ialah keupayaan badan manusia untuk melawan serangan patogen

dengan penghasilan antibodi

Antibodi ialah bahan kimia yang dihasilkan oleh sel darah putih dalam badan

untuk menghapuskan antigen-antigen yang menyebabkan penyakit

Antigen ialah jasad asing seperti toksin atau mikrob yang dapat merangsang

penghasilan antibodi oleh sel darah putih supaya antigen itu dapat disingkirkan

dari sistem peredaran darah seseorang

Badan menghasilkan sendiri antibodi untuk melawan serangan patogen

Badan menerima antibodi atau antiserum yang diperoleh daripada

badan haiwan

Jenis

1 Semula jadi: keimunan

yang diperoleh apabila seseorang pulih daripada sesuatu penyakit

2 buatan : keimunan yang

diperoleh melalui suntikan

vaksin

1 Semula jadi: keimunan yang

diperoleh apabila antibodi ibu dipindahkan kepada fetus menerusi plasenta atau penyusuaan

2 buatan : keimunan yang

diperoleh melalui suntikan antiserum


28

Keimunan aktif (badan menghasilkan antibodi sendiri)

1 Keimunan aktif semulajadi

Seseorang yang sembuh daripada jangkitan penyakit akan menghasilkan antibodi

untuk menyerang penyakit.

Contohnya : demam campak dan cacar memberi keimunan seumur hidup kepada

pengidapnya.

2 Keimunan aktif buatan

Vaksin disuntik ke dalam badan seseorang untuk merangsang penghasilkan

antibodi.

Contohnya vaksin BCG untuk tibi,vaksin anti-hepatitis A dan B,dan vaksin anti-

rubella.

Keimunan pasif (badan menerima antibodi dari luar)

1 Keimunan pasif semulajadi

Diperolehi apabila antibodi daripada ibu dipindahkan kepada fetus melalui plasenta

dan semasa penyusuan bayi.

2 Keimunan pasif buatan

Serum yang mengandungi antibodi disuntik ke dalam badan penyakit.Keimunan tidak

ini adalah serta merta tetapi kekal.


29

Perbandingan antara keimunan aktif dan pasif buatan KEIMUNAN AKTIF KEIMUNAN PASIF

Kepentingan keimunan kepada manusia

Keimunan membantu manusia mencegah diri daripada jangkitan penyakit.

Pemvaksinan dapat membantu mengelakkan penyakit daripada merebak.

Pemvaksinan dapat mengurangkan kadar kematian di kalangan kanak-kanak.

Bakteria atau virus

yang dilemahkan

atau dimatikan

Kandungan bahan

yang disuntik

Plasma darah

haiwan yang

mengandungi

antibodi atau

antitoksin

Mencegah penyakit

Tujuan keimunan Merawat penyakit

Merangsang badan

menghasilkan

antibodi untuk

melawan patogen

Peranan bahan

dalam badan

Antibodi dari

haiwan melawan

patogen dalam

badan

Lambat

Gerak balas

bahan dalam

badan

Serta merta

Orang sihat yang

belum lagi dijangkiti

penyakit

Jenis penyakit

yang diberi

keimunan

Orang yang sedang

dihidapi penyakit

Tahan lama

Ketahanan

keimunan

Tidak tahan lama

Melawan penyakit Melawan penyakit

Persamaan

Perbezaan


30

Latihan

1. Nyatakan dua kaedah untuk mengawal populasi lalat rumah (untuk mencegah

penyakit taun)

a) ______________________________________________________________

b) ______________________________________________________________

2. Nyatakan dua kaedah untuk mengawal populasi nyamuk (untuk mencegah demam

denggi)

a) ______________________________________________________________

b) ______________________________________________________________

3. Lengkapkan jadual yang berikut dengan istilah yang sesuai.

Vektor Pensterilan Pemvaksinan Patogen Vaksin Antigen Antiserum Antibiotik

Pernyataan Istilah

a) Proses untuk membunuh mikroorganisma

b) Agen yang membawa penyakit

c) Mikroorganisma berbahaya yang menyebabkan penyakit

d) Bahan yang mengandungi pathogen yang dilemahkan

e) Pathogen atau mikrob dalam darah

f) Proses suntikan vaksin

g) Bahan yang digunakan untuk membunuh bakteria

h) Bahan yang mengandungi antibodi haiwan


31

Soalan Esei Jawab soalan-soalan yang berikut.

(a) Nyatakan dua perbezaan antara keimunan aktif buatan dengan keimunan pasif

buatan.

Sertakan satu contoh penyakit yang dapat dicegah atau dirawat oleh setiap jenis

pengimunan ini.

(b) Satu jangkitan demam denggi telah dikesan di sebuah kampung. Terangkan

bagaimana penduduk kampong itu dapat mengatasi masalah merebaknya penyakit

itu. Jawapan anda hendaklah mengandungi perkara-perkara berikut:

Kenal pasti masalah [1 markah]

Penjelasan masalah [1 markah]

Kaedah-kaedah penyelesaian [3 markah]

Pilih kaedah terbaik dan jelaskan pilihan anda [1 markah]

RAWATAN PENYAKIT YANG DISEBABKAN OLEH MIKROORGANISMA


32

Latihan:

1. Rajah 1.1 menunjukkan dua piring petri, X dan Y, yang mengandungi agar-agar

nutrient dan bacteria dibiarkan selama tiga hari di dalam makmal.

Rajah 1.1

(a) Nyatakan satu pemerhatian daripada eksperimen ini

___________________________________________________________________

(b) Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini

_________________________________________________________________

(c) Nyatakan pembolehubah yang

i. Dimalarkan: _________________________________________________

ii. Dimanipulasikan: _____________________________________________

iii. Bergerak balas: ______________________________________________

(d) Nyatakan inferens bagi pemerhatian pada piring petri Y.

(e) Nyatakan definisi secara operasi bagi antibiotik

______________________________________________________________


33

(f) Rajah 1.2 menunjukkan mikroorganisma P, Q, R, dan S.

i. Kelaskan mikroorganisma P, Q, R dan S kepada bakteria dan virus.

Bakteria: ______________________________________ Virus: _______________________________________

ii. Nyatakan mikroorganisma yang dapat dibunuh oleh antibiotik.

___________________________________________________________

2. Dalam suatu eksperimen, bakteria Basillus subtilis dikulturkan dalam piring petri yang

mengandungi agar nutrien selama lima hari pada suhu 37C.

Keputusan eksperimen ditunjukkan dalam Jadual 3.

Hari Bilangan koloni bakteria

1 8

2 15

3 19

4 21

5 22

Jadual 3


34

a) Dengan menggunakan data dalam Jadual 3, lukis graf bilangan koloni bakteria

melawan masa.

b) Apakah hubungan antara bilangan koloni bakteria dengan masa?

______________________________________________________________

______________________________________________________________

c) Ramalkan bilangan koloni bakteria yang terhasil pada hari ke-6

______________________________________________________________

d) Nyatakan pembolehubah yang

i. Dimalarkan: _________________________________________________

ii. Dimanipulasikan: _____________________________________________


35

Latihan:

1. Antara yang berikut, yang manakah tidak mempunyai struktur mikroorganisma?

A Saprofit B Bakteria C Kulat D Virus

2.

Mikroorganisma yang boleh menyebabkan penyakit dipanggil

A antigen B patogen C nitrogen D antibodi 3. Mikroorganisma adalah A tumbuhan seni yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop B benda hidup seni yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop C haiwan seni yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop D benda bukan hidup yang hanya dapat dilihat melalui mikroskop 4.

Antara yang berikut, yang manakah tidak berespirasi, makan dan berkumuh?

A Virus B Alga C Kulat D Protozoa 5.

Antara pernyataan berikut, yang manakah benar tentang bakteria?

A Bakteria tidak boleh menghasilkan spora B Bakteria menyebabkan penyakit AIDS C Bakteria membiak melalui pembelahan dedua D Bakteria gemar tinggal di persekitaran yang terang dan kering 6.

Antara yang berikut, yang manakah bukan faktor yang mempengaruhi pertumbuhan dan pembiakan mikroorganisma?

A. Cahaya B. Ruang C. Nutrien D. Kelembapan


36

7.

Apakah pH optimum bagi aktiviti bakteria?

A 14

B 10

C 7

D 4 8.

Makanan yang disimpan di dalam peti sejuk boleh tahan lebih lama kerana aktiviti-aktiviti bakteria di dalam peti sejuk menjadi lebih perlahan disebabkan oleh

A Suhu yang rendah

B Persekitaran yang gelap

C Persekitaran yang tertutup

D Bebas daripada habuk dan kuman

9. Antara keadaan-keadaan berikut, yang manakah akan menghasilkan

paling banyak bilangan koloni bakteria dalam kultur?

pH Kelembapan Cahaya

A 3 kering gelap B 7 lembap terang

C 7 lembap gelap D 10 kering terang

10.

Pensterilan menggunakan autoklaf merupakan cara yang lebih berkesan daripada pendidihan kerana

A Ia memusnahkan semua jenis mikroorganisma B Ia memusnahkan bakteria pada suhu rendah untuk jangka

masa yang lama C Ia memusnahkan bakteria dan spora pada suhu yang tinggi

untuk jangka masa yang lama

D Ia memusnahkan bakteria dan spora pada suhu yang tinggi untuk jangka masa yang singkat

11.

Microorganisms are important in the following aspects except Mikroorganisma penting dalam aspek-aspek berikut kecuali

A Penguraian B Pencernaan makanan C Respirasi D Pertanian


37

12.

Antara mikroorganisma-mikroorganisma berikut, yang manakah terlibat dalam pembuatan roti dan kek?

A Protozoa B Bakteria C Yis

D Alga

13. Yang berikut disebabkan oleh virus kecuali A Selesema B AIDS C Sifilis

D Hepatitis

14.

Pesakit yang menghidap batuk kering diasingkan kerana penyakit ini merebak melalui

A Udara B Air C Vektor

D Sentuhan

15.

Seekor lalat merupakan satu contoh bagi vektor. Apakah penyakit yang disebabkan oleh vektor ini?

A Batuk kering B Kolera C Hepatitis D Demam malaria 16. Ali mempunyai simptom-simptom berikut.

Rasa pening

Muntah

Penyakit kuning

Apakah penyakit yang mungkin dihidapi oleh Ali? A AIDS B Demam malaria C Kolera

D Hepatitis B


38

17. Apakah pensterilan? A Proses untuk melambatkan aktiviti-aktiviti mikroorganisma B Proses untuk mensteril mikroorganisma C Proses untuk memusnahkan semua jenis mikroorganisma

D Proses untuk memusnahkan semua jenis mikroorganisma dan sporanya

18.

Seorang budak perempuan telah sembuh daripada campak yang merupakan sejenis penyakit berjangkit. Beberapa tahun kemudian, adiknya mengalami campak tetapi dia tidak. Ini kerana dia mempunyai

A Keimunan pasif buatan B Keimunan aktif buatan C Keimunan pasif semula jadi

D Keimunan aktif semula jadi

19.

Vaksin disuntik ke dalam badan seseorang untuk merangsang badan menghasilkan

A Antigen B Antibodi C Antibiotik

D Antiserum

20.

Penyakit yang berikut boleh dielakkan melalui pemvaksinan kecuali

A Cacar air B Hepatitis B C Disentri

D Difteria


39

BAB 10 : NUTRISI DAN KEPERLUAN MAKANAN

10.1 KEPERLUAN AMALAN PENGAMBILAN NUTRISI YANG SEIMBANG Gizi Seimbang : mengandungi semua kelas makanan dalam kadar yang betul. Kelas Makanan :

1. Karbohidrat: membekalkan tenaga

2. Protein : untuk pertumbuhan dan mengantikan sel-sel yang rosak

3. Lemak : membekalkan tenaga dan melindungi organ-organ dalaman

4. Vitamin : melindungi badan daripada penyakit

5. Garam Mineral : mengekalkan kesihatan

6. Pelawas : membantu pergerakan makanan melalui salur percernaan

7. Air : untuk mengangkut makanan tercerna dan bahan buangan dalam badan

FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI

KEPERLUAN KALORI INDIVIDU D

TENAGA yang dibekalkan oleh makanan diukur dalam unit KALORI

NILAI KALORI ialah kuantiti tenaga haba yang dibebaskan apabila 1g makanan

dibakar dengan lengkap.

UMUR

Orang muda memerlukan lebih kalori berbanding

perempuan

AKTIVITI FIZIKAL (PEKERJAAN )

Individu yang aktif/kuat bekerja memerlukan lebih kalori berbanding individu

yang bekerja ringan

SAIZ BADAN Orang gemuk

memerlukan lebih banyak kalori berbanding orang

yang kurus

SUHU SEKELILING Orang yang berada di kawasan sejuk memerlukan lebih kalori berbanding orang di kawasan

panas

JANTINA Lelaki memerlukan

lebih kalori berbanding perempuan

KEADAAN KESIHATAN Orang yang sakit memerlukan lebih

makanan bernutrien untuk menentang

penyakit


40

10.2 KEPERLUAN NUTRIEN OLEH TUMBUHAN Proses Fotosintesis

Proses penghasilan makanan oleh tumbuhan hijau

Tunbuhan mempunyai pigmen klorofil untuk menyerap tenaga cahaya matahari

Tenaga cahaya matahari digunakan untuk memecahkan molekul air kepada gas oksigen dan hidrogen

Hidrogen bertindak balas dengan karbon dioksida untuk membentuk glukosa

Tumbuhan dan Keperluan Nutrien

Nitrogen

Penting untuk pertumbuhan

pokok

Fosforus

Zink

Cahaya Matahari Karbon Dioksida + Air Glukosa + Oksigen Klorofil

MAKRONUTRIEN Nutrien yang diperolehi oleh

tumbuhan dalam kuantiti yang banyak

MIKRONUTRIEN Nutrien yang diperlukan oleh

tumbuhan dalam kuantiti yang sedikit

Boron

Kuprum

Molibdenum

Besi

Kalium

Penting untuk pertumbuhan pokok (daun dan buah )

Penting untuk pertumbuhan pokok (akar )


41

Latihan: 1. Carta palang dalam rajah dibawah menunjukkan keperluan tenaga lelaki dan perempuan bagi empat jenis pekerjaan.

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Guru Petani Kerani Buruh

binaan

Perempuan

Lelaki

a) i. Pekerjaan yang manakah memerlukan jumlah tenaga yang paling tinggi? ______________________________________________________________ ii. Cadangkan kelas makanan yang patut dimakan dalam kuantiti yang besar untuk memenuhi keperluan tenaga yang paling tinggi? _________________________________________________________________ b) i . Pekerjaan yang manakah memerlukan jumlah tenaga yang paling rendah? _______________________________________________________________ ii. Berikan sebab bagi jawapan anda di (b) (i). __________________________________________________________________ c. Terangkan mengapa keperluan tenaga lelaki lebih tinggi daripada perempuan ? ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ SOALAN ESEI a) Namakan tiga jenis makronutrient yang mempunyai fungsi yang berbeza untuk tumbuhan hijau. ( 6 markah ) b) Nyatakan dua faktor yang mempengaruhi keperluan kalori individu dan berikan penerangan bagi setiap faktor. ( 4 markah )


42

10. 3 KITAR NITROGEN DAN KEPENTINGANNYA

Nitrogen merupakan unsur penting bagi tumbuh-tumbuhan.

Nitrogen tidak boleh diserap oleh tumbuhan dalam bentuk gas, oleh itu, gas nitrogen perlu ditukarkan menjadi ION NITRAT.

Nitrogen dalam alam semula jadi dikitarkan semula melalui kitar nitrogen.

PROSES-PROSES DALAM KITAR NITROGEN.

1) PENGIKATAN NITROGEN - Nitrogen di atmosfera ditukarkan kepada nitrat dalam tanah melalui dua cara

iaitu:- -

Fenomena semula jadi iaitu KILAT. BAKTERIA PENGIKAT NITROGEN yang berada di dalam akar

tumbuhan kekacang seperti kacang tanah.

2) Nitrat di dalam tanah akan diserap oleh tumbuhan dan bertukar menjadi protein

tumbuhan. Seterusnya, protein tumbuhan akan dimakan oleh haiwan dan bertukar menjadi protein haiwan.

3) PENGURAIAN

Tumbuh-tumbuhan dan haiwan akan mati dan seterusnya akan diuraikan oleh BAKTERIA PENGURAI menjadi SEBATIAN AMMONIUM.

Nitrogen di atmosfera

Nitrat dalam tanah Protein tumbuhan

Protein haiwan Sebatian

ammonium

Nitrit

Kilat Bakteria

pengikat nitrogen

Diserap oleh

Dimakan oleh

Mati & mengurai

Bakteria penitritan

Bakteria penitritan

Bakteria pendenitritan

Bakteria pengurai

Bakteria pengurai

Mati & mengurai


43

4) PENITRITAN Sebatian ammonium akan ditukarkan menjadi ION NITRIT dan

seterusnya ion nitrit akan ditukarkan semula menjadi ION NITRAT oleh BAKTERIA PENITRITAN.

5) PENDENITRITAN

Ion nitrat di dalam tanah akan ditukarkan semula menjadi NITROGEN DI ATMOSFERA oleh BAKTERIA PENDENITRITAN.

Kandungan ion nitrat di dalam tanah juga boleh ditambahkan dengan menambahkan

baja ke dalam tanah.

KEPENTINGAN KITAR NITROGEN

Mengekalkan kesuburan tanah. Mengekalkan kandungan nitrogen di atmosfera. Mengurangkan masalah pencemaran alam disebabkan proses pereputan bahan

organik oleh bakteria dan kulat.

10.4 KEPENTINGAN NUTRISI YANG BAIK

Antara kepentingan mengambil nutrisi yang baik:-

Membantu mengekalkan kesihatan badan. Menjaga sistem penghadaman. Menggelakkan diri daripada penyakit.

Contoh tabiat makanan yang sihat:-

Makan secara sederhana. Makan makanan berdasarkan keperluan harian dan dalam kuantiti yang

mencukupi. Kunyah makanan dengan sempurna untuk memudahkan pencernaan. Elakkan mengambil makanan ringan di antara waktu makan. Kurangkan pengambilan makanan yang mengandungi terlalu banyak gula,

garam dan lemak. Makan pelbagai makanan berkhasiat setiap hari dalam nisbah yang betul. Minum banyak air kosong setiap hari.


44

Latihan:

1. Apakah jenis bakteria yang dijumpai dalam akar tumbuhan kekacang? A Bakteria pendenitritan B Bakteria pengikat nitrogen C Bakteria pengurai D Bakteria penitritan

2. Rajah menunjukkan sebahagian daripada kitar nitrogen.

Antara berikut, yang manakah adalah bahagian di mana bakteria penitritan dan bakteria pendenitritan berfungsi?

Bakteria Penitritan Bakteria Pendenitritan A P Q B Q S C S P D R Q

3. Apakah fungsi bakteria pendenitritan dalam kitar nitrogen?

A Untuk menukarkan nitrat kepada nitrogen B Untuk menukarkan ammonia kepada sebatian ammtonium C Untuk menukarkan nitrogen di atmosfera kepada nitrat D Untuk menukarkan sebatian ammonia kepada nitrat

4. Bagaimanakah haiwan memperolehi nitrogen untuk membina protein?

A Dengan meminum air hujan B Melalui proses respirasi C Dengan menyerap tenaga daripada matahari D Dengan memakan tumbuhan

5. Antara berikut, bakteria yang manakah mengurangkan kandungan nitrat dalam

tanah? A Bakteria penitritan B Bakteria pengikat nitrogen C Bakteria pendenitritan D Bakteria pengurai

R

S


P

Nitrat dalam tanah

Protein haiwan

Protein tumbuhan

Q


45

6. Antara berikut, yang manakah adalah tabiat pemakanan yang baik? I Mengelakkan makanan berlemak II Memakan makanan berkhasiat setiap hari III Memakan makanan ringan di antara waktu makan A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III

7. Rajah menunjukkan piramid makanan untuk pemakanan seimbang.

Antara berikut, makanan yang manakah diklasifikasikan dengan betul? A P – Ikan B Q – Sayuran C R – Gula – gula D S - Bijirin

8. Antara berikut, pemakanan yang manakah dianggap sihat?

I Kurang garam II Kurang kolesterol III Kaya dengan lemak tepu A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III

9. Antara berikut, yang manakah adalah kebaikan mempunyai tabiat pemakanan yang

baik? I Jangka hayat yang lebih panjang II Mengelakkan malnutrisi III Sistem penghadaman yang sihat A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III

10. Apakah kesan jika mengambil makanan yang kaya dengan gula? A Mendapat penyakit skurvi C Mendapat penyakit anaemia B Mendapat penyakit gout D Menghidap diabetes

P

P Q

R

S


46

Latihan:

1. Rajah menunjukkan kitar nitrogen.

a) Namakan:- i) Bakteria X:- _________________________________________ ii) Bakteria Z:- _________________________________________

(2 markah)

b) Namakan proses yang dilakukan oleh Bakteria Y. __________________________________________________________ (1 markah)

c) Di manakah Bakteria X boleh dijumpai?

___________________________________________________________ (1 markah)

d) Apakah:-

i) A:- __________________________ ii) B:- __________________________

(2 markah)

e) Namakan fenomena semulajadi yang menukarkan nitrogen di atmosfera kepada A. ___________________________________________________________ (1 markah)

f) Dalam bentuk apakah nitrogen diserap oleh tumbuh-tumbuhan?

___________________________________________________________ (1 markah)


A Protein tumbuhan

Protein haiwan

Nitrit

Bakteria X

Diserap oleh

Dimakan oleh Mati &

mengurai

Bakteria Y Bakteria penitritan

Bakteria Z

Bakteria pengurai

Bakteria pengurai

B


47

SOALAN ESEI

1) Rajah menunjukkan masalah kesihatan yang dihadapi oleh Encik Ahmad. Terangkan bagaimana Encik Ahmad dapat mengatasi masalah kesihatannya. Penerangan anda perlu melibatkan aspek-aspek berikut: i) Kenal pasti masalah ii) Penjelasan masalah iii) Cadangan tiga langkah untuk memperbaiki masalah kesihatannya. iv) Pilih satu cadangan terbaik dan nyatakan sebabnya.

(6 markah)

2) Jadual menunjukkan tiga menu berlainan untuk sarapan pagi.

Menu A Menu B Menu C

1 mangkuk oat 1 pinggan nasi lemak 3 keping roti dengan mentega

1 cawan susu 1 cawan kopi 1 cawan susu

Pn. Natasha sedang menghadapi masalah berat badan. Berdasarkan jadual di atas, pilih menu yang sesuai untuk mengatasi masalah Pn. Natasha. Penerangan anda perlu melibatkan aspek-aspek berikut:-

Tujuan pemilihan.

Penerangan tentang kebaikan setiap menu berdasarkan kepada kelas makanan dan fungsinya.

Senarai menu mengikut kepentingannya.

Alasan untuk memilih menu. (6 markah)

Masalah kesihatan

Arterioskelerosis

Kencing manis Kegendutan

Serangan jantung


48

melakukan proses

membebaskan

Digunakan

untuk

digunakan dalam proses

berlaku apabila membakar

membebaskan

contoh

BAB 11: PEMELIHARAAN DAN PEMULIHARAAN ALAM SEKITAR 11.1 : KITAR OKSIGEN-KARBON Lengkapkan peta konsep di bawah tentang proses-proses yang berlaku dalam kitar oksigen-karbon.

Fotosintesis Organisma hidup

Pernafasan

Respirasi Petroleum

Arang batu

Pembakaran Bahan api Tumbuhan hijau

Pengaratan

Oksigen dalam atmosfera

membebaskan

melakukan proses

digunakan oleh

______________

______________

______________

______________


49

11.2 : KITAR AIR

AWAN & WAP AIR

KONDENSASI

TRANSPIRASI

PENYEJATAN DARI

LAUT & SUNGAI

SIMPANAN AIR

DALAM AIS &

SALJI

ALIRAN AIR

BAWAH TANAH


50

Lengkapkan kitar air tersebut.

Pembakaran Respirasi Hujan

Transpirasi Awan Penyejatan


51

11.3 : KITAR TENAGA Lengkapkan siratan makanan di bawah dengan organism yang diberikan untuk menunjukkan kitar tenaga yang berlaku dan jawab soalan berikut.

Tikus Beluncas Helang Burung Ular Padi

1. Nyatakan satu organisma yang berperanan sebagai :

Pengeluar

Pengguna primer

Pengguna sekunder

2. Namakan proses di mana makanan dihasilkan oleh padi. _______________________________________________

3. Namakan dua mikroorganisma yang bertindak ke atas semua organisma mati dalam siratan makanan. __________________________________________________________________ 4. Apakah yang akan berlaku kepada bilangan organisma yang berikut jika semua katak, burung dan ular telah ditangkap? (a) Bilangan Beluncas :____________________ (b) Bilangan Belalang :____________________ (c) Bilangan Tikus :____________________ (d) Bilangan Padi :____________________

Belalang

Katak


52

5. Apakah kepentingan mewujudkan keseimbangan dari segi bilangan organisma dalam suatu siratan makanan? _______________________________. 6. Anda diberi rantai makanan yang berikut : Lengkapkan piramid nombor yang diberi untuk mewakili rantai makanan di atas.

Tumbuhan hijau

Beluncas

Katak

Ular


53

11.4 : KESAN BENCANA ALAM TERHADAP KESEIMBANGAN ALAM

Apakah yang akan berlaku kepada keseimbangan alam dalam ekosistem jika

bilangan haiwan yang ditunjukkan pada gambar foto bertambah dengan pesat tanpa

terkawal?

Keadaan ini akan menyebabkan _______________________dalam ekosistem.

Contoh kejadian-kejadian bencana

alam


54

11.5 : PUNCA-PUNCA PENCEMARAN Lengkapkan penerangan yang disediakan dengan memilih perkataan yang sesuai dipadankan.

gas beracun sisa industri peti sejuk bunyi petroleum

plastik baja kimia asap gas asli penyaman udara

kumbahan arang batu pestisid sampah-sarap

Klorofluorokarbon (CFC)

PUNCA-PUNCA

PENCEMARAN

(a) Penggunaan bahan api fosil seperti ______________, _________________, dan __________________ yang tidak terkawal.

(b) Pembuangan bahan ______________seperti bahan toksik, asap, bahan radioaktif dan haba

(c) Penggunaan _______________ dan __________________ dalam bidang pertanian

(d) Penghasilan _________________, _________________ dan __________________ seperti karbon monoksida daripada kenderaan dan jentera

(e) Pembuangan _________________ seperti _______________, sisa makanan dan bahan pepejal

(f) Pembuangan ________________ daripada kawasan perumahan

(g) Penggunaan ________________ dalam tin aerosol, ________________ dan ____________


55

11.6 : KESAN PEMBAKARAN BAHAN API FOSIL TERHADAP ALAM SEKITAR Rajah menunjukkan bahan buangan yang dihasilkan daripada pembakaran bahan api fosil dari sebuah kilang. (a) Namakan dua gas yang dihasilkan daripada pembakaran bahan api fosil dalam petak yang disediakan dalam Rajah. [ 2 markah ] (b) Namakan satu jenis bahan api fosil yang boleh digunakan oleh kilang dalam Rajah. _______________________________________________________________

[ 1 markah ] (c) Nyatakan dua kesan yang berbeza hasil daripada gas yang dibebaskan dalam Rajah. 1._____________________________________________________________ 2._____________________________________________________________

[ 2 markah ] (d) Nyatakan satu kaedah untuk mengurangkan pencemaran udara dari kilang dalam Rajah. _______________________________________________________________

[ 1 markah ]


56

11.7 : KESAN PENCEMARAN ALAM SEKITAR

1. Antara yang berikut, yang manakah bukan disebabkan pembalakan haram?

A. Hujan asid

B. Mengubah habitat haiwan liar

C. Mengganggu rantai makanan

D. Mengurangkan populasi haiwan di kawasan itu

2. Apakah cara untuk memelihara dan memulihara organisma marin? A. Mewujudkan zon larangan memancing

B. Membiarkan tumpahan minyak

C. Menganjurkan kempen untuk mencintai sumber-sumber laut

D. Memperbanyakkan penggunaan pukat tunda

3. Antara yang berikut, yang manakah bukan menunjukkan pengurusan yang baik dalam membangunkan suatu kawasan perlombongan?

A. Menukarkan kawasan perlombongan kepada kawasan rekreasi

B. Meninggalkan tanah perlombongan yang terdedah

C. Menggunakan sumber tenaga alternatif yang baru bagi menggantikan bahan

api fosil

D. Menggunakan kaedah terbaik dan teknologi yang sesuai untuk kawasan

perlombongan

4. Pengurusan hutan dapat dilakukan melalui cara-cara berikut, kecuali...... A. Menghalang pembalakan haram

B. Menghalang kebakaran hutan

C. Pembukaan tanah yang tidak terancang

D. Mewujudkan lebih banyak hutan simpanan

5. Pengurusan sumber alam member kesan-kesan berikut, kecuali....... A. Kepupusan haiwan

B. Mengurangkan pencemaran

C. Melindungi sumber alam

D. Mengurangkan pemanasan global


57

11.8 PEMANASAN GLOBAL

GAS RUMAH HIJAU

MATAHARI

TENAGA

SOLAR

DARI

MATAHARI

SEBAHAGIAN TENAGA SOLAR

YANG DPANTUL SEMULA

Inframerah & tenaga

haba dari bumi

Tenaga haba dari bumi

yang terlepas ke angkasa


58

Latihan:

1. Rajah 1 menunjukkan empat kawasan yang berbeza di mana sampel-sampel air diambil. Nilai pH bagi setiap sampel air diuji.

Rajah 1 Keputusan nilai pH sampel air ditunjukkan dalam Jadual 1. Jadual 1 (a) Berdasarkan Jadual 1, lukiskan graf palang bagi nilai pH sampel air untuk kawasan yang berbeza. Nilai pH

Sampel air

Sampel air Nilai pH

Kawasan hutan 7.0

Kawasan Bandar 6.5

Kawasan perumahan 6.7

Kawasan perindustrian 6.0


59

(b) Nyatakan kawasan yang paling berasid.

[ 1 markah ]

(c) Berikan dua sebab mengapa air berdekatan kawasan yang anda nyatakan di (b) adalah paling berasid.

1.__________________________________________________________________ 2.__________________________________________________________________ [ 2 markah ] (d) Nyatakan dua bahan buangan dari kawasan perumahan yang dibuang ke dalam sungai. 1. ___________________________________________________________________ 2.__________________________________________________________________ [ 2 markah ] 2. Rajah 2 menunjukkan pembentukan hujan asid. Rajah 2 (a) Lengkapkan Rajah 2 [ 2 markah ] (b) Namakan satu kilang yang menghasilkan gas yang ditunjukkan di atas dengan banyak. ______________________________________________________________

[ 1 markah ]


60

(d) Berikan dua kesan hujan asid ke atas haiwan akuatik dan tumbuhan darat.

1.____________________________________________________________ 2.___________________________________________________________

[ 2 markah ]

(e) Nyatakan dua sumber lain yang menghasilkan dua gas ke atmosfera.

1._____________________________________________________________ 2._____________________________________________________________ [ 2 markah ] SOALAN ESEI 1. Rajah 1 menunjukkan aktiviti beberapa orang yang sedang berkelah di tepi sebatang sungai. Rajah 1 a) Senaraikan aktiviti yang merosakkan alam sekitar. [ 4 markah ] b) Anda diberikan satu tugasan untuk memperbaiki dan memulihara sungai di atas. Terangkan apa yang boleh anda lakukan untuk mengurangkan pencemaran sungai itu. Penerangan anda perlulah merangkumi perkara-perkara yang berikut: i) Pengenalpastian masalah. [ 1 markah ] ii) Penjelasan masalah [ 1 markah ] iii) Kaedah-kaedah penyelesaian. [ 3 markah ] iv) Pilih kaedah yang paling sesuai untuk menyelesaikan masalah tersebut dan jelaskan pilihan anda. [ 1 markah ]


61

2. (a) Terangkan kesan pembuangan bahan toksik daripada kilang terhadap alam sekitar. [ 4 markah ] (b) Kebanyakan bahan buangan domestik seperti kertas dilupuskan dengan cara pembakaran terbuka. Pembakaran terbuka akan menyebabkan pencemaran udara. Terangkan kaedah untuk mengatasi masalah ini.

Penerangan anda hendaklah mengandungi aspek-aspek berikut :

Kenal pasti masalah [ 1 markah ]

Terangkan dua kaedah penyelesaian [ 4 markah ]

Pilih kaedah terbaik dan jelaskan pilihan anda [ 1 markah ]


62

BAB 12: SEBATIAN KARBON

12.1 Sebatian Karbon Organik & Bukan Organik

APA ITU SEBATIAN KARBON?

Sebatian karbon ialah bahan kimia yang mengandungi unsur karbon didalamnya.

Terdapat 2 jenis sebatian karbon.

Sebatian organik

sebatian karbon yang berasal dari benda hidup (haiwan & tumbuhan)

Sebatian tak organik Sebatian karbon yang buakan berasal dari benda hidup (batu & mineral)

Protein ialah satu contoh sebatian organik manakala kalsium karbonat ialah sebatian tak organik.

12.2 HIDROKARBON

Hidrokarbon ialah sebatian organik yang mengandungi unsur karbon dan hidrogen di dalamnya. Hidrokarbon berasal dari petroleum, arang batu atau gas asli.

SUMBER UTAMA HIDROKARBON

PETROLEUM GAS ASLI ARANG BATU

http://shomad-shomad.blogspot.com/2010/09/sebatian-karbon.html


63

12.3 ALKOHOL

Alkohol adalah bahan yang mengandungi unsur karbon, hidrogen dan oksigen di

dalamnya. Etanol dan propanol adalah contoh alkohol. [nama tersebut berakhir dengan OL] Alkohol boleh dihasilkan melalui proses "penapaian" [alcoholic fermentation]. Penapaian dilakukan apabila yis menukarkan glukosa menjadi alkohol dan karbon dioksida.

Gambarajah Proses Penapaian SIFAT SIFAT ALKOHOL

Larut dalam dalam air Wujud sebagai cecair pada suhu bilik. Takat didih yang rendah. Mudah terbakar menghasilkan nyalaan biru Bertindakbalas dengan asid organik untuk menghasilkan ESTER.


64

12.4 KEGUNAAN DAN KESAN ALKOHOL

KEGUNAAN

ALKOHOL

PELARUT BAHAN API PEWARNA

TIRUAN

KOSMETIK MINUMAN UBATAN


65

Pengambilan alkohol boleh memudaratkan kesihatan manusia:

Menyebabkan gangguan sistem saraf Menyebabkan seseorang tidak berfikiran waras Kehadiran alkohol dalam badan boleh merosakkan hati (sirosis hati) Boleh mengakibatkan penyakit jantung.

Ketagihan alkohol telah menimbulkan banyak masalah sosial seperti penderaan kanak-kanak, kemalangan jalanraya dan kecacatan fetus.

12.5 LEMAK

Lemak mempunyai unsur yang sama iaitu karbon, hidrogen dan oksigen tetapi dalam komposisi yang berlainan. Lemak terbahagi kepada 2 jenis iaitu :

LEMAK TEPU Berasal dari sumber haiwan seperti lembu, babi dan kambing Keadaan pepejal pada suhu bilik Mempunyai takat lebur yang tinggi Tidak baik untuk kesihatan kerana mengandungi banyak kolestrol LEMAK TAK TEPU Berasal dari sumber tumbuhan seperti kacang soya dan kelapa sawit Keadaan cecair Takat lebur yang rendah Tidak memudaratkan kesihatan kerana kandungan kolestrol yang rendah


66

LEMAK TEPU LEMAK TAK TEPU

(a) Diperolehi daripada hasil haiwan Diperolehi dari hasil tumbuhan

(b) Kebanyakan pepejal pada suhu bilik

Cecair pada suhu bilik

(c) Takat lebur tinggi Takat lebur rendah

(d) Meningkatkan aras kolesterol LDL (jahat)

Merendahkan paras kolesterol dalam badan

Lemak berfaedah kepada badan kerana ia memberi tenaga. Selain daripada itu ia juga membawa vitamin A,D,E dan K yang sangat penting

kepada badan. Walau bagaimanapun, kita hendaklah memilih jenis lemak yang kita makan.

Lemak tepu yang mengandungi kolestrol yang tinggi boleh menyebabkan penyakit jantung.

Kolestrol yang berlebihan itu boleh terenap di dalam lumen arteri yang menyebabkan pengaliran darah tersekat.


67

KEPENTINGAN LEMAK

Lemak berfaedah kepada badan kerana ia memberi tenaga. Medium pelarut vitamin A,D,E dan K yang sangat penting kepada badan.

12.6 KESAN PENGAMBILAN LEMAK SECARA BERLEBIHAN:

Lemak tepu yang mengandungi kolestrol yang tinggi boleh menyebabkan penyakit jantung.

Kolestrol yang berlebihan itu boleh terenap di dalam lumen arteri yang menyebabkan pengaliran darah tersekat. Ini menyebabkan jantung terpaksa

mengepam darah dengan lebih kuat. Lama kelamaan jantung akan "letih" dan tidak boleh menanggung beban kerja yang lebih. Oleh itu jagalah pengambilan makanan

anda.

PENYAKIT JANTUNG

STROK KOLESTEROL

TINGGI

DIABETES


68

12.7 MINYAK KELAPA SAWIT

Pengekstrakan Minyak Kelapa Sawit Pemprosesan Minyak Kelapa sawit melibatkan proses berikut :-

Pensterilan - Tandan dan buah disembur dengan stim untuk membunuh mikroorganisma dan melembutkan tandan.

Penanggalan – Buah kelapa sawit ditanggalkan dari tandannya menggunakan mesin penanggal.

Pencernaan - Buah kelapa sawit dipanaskan dan dikacau untuk mengoyakkan sabutnya daripada biji buah

-kira 50 % minyak telah dikeluarkan daripada buah

Pengekstrakan - Minyak diperah dari buah kelapa sawit dengan "penekan skru".

Penulenan - Minyak kelapa sawit ditulenkan dengan mengalirkannya kedalam

"karbon diaktifkan" untuk membuang bau dan menjernihkannya.

Kulit Sabut

Isirung

Pokok Kelapa Sawit Kelapa Sawit

Tempurung


69

12.8 Kegunaan Minyak Kelapa Sawit

Dakwat percetakan Marjerin Minyak Masak Bahan gentian lemak koko Sabun dan bahan pencuci Lilin Minyak pelincir

Kebaikan Minyak Kelapa Sawit Sumber vitamin A dan E Mengandungi beta-karoten : bahan pencegah kanser Kandungan pengantioksida yang tinggi Mengurangkan kolesterol yangberbahaya dalam badan Menghalang pembekuan darah yang 12.9 SABUN

Sabun diperbuat daripada minyak kelapa sawit.

Molekul Minyak kelapa sawit dipecahkan oleh tindakan haba dan alkali pekat (Natrium hidroksida).

Sabun yang terhasil dimendakkan oleh garam dan seterusnya ditapis untuk membentuk pepejal sabun.

Proses pembuatan sabun dinamakan sebagai ‘saponifikasi’.

Minyak + natrium hidroksida garam natrium asid lemak + gliserol + air


70

Struktur Sabun

"Kepala" Molekul sabun suka kepada air manakala "ekor"nya suka kepada gris.

Sifat ini menyebabkan sabun sangat sesuai digunakan sebagai ejen pencuci.

Mekanisme tindakan pencucian gris dari kain adalah seperti berikut :-

Ekor molekul sabun melekat pada gris

Kepala molekul sabun berada dalam air

Apabila air cucian dikocak, molekul sabun akan menarik gris keluar dari kain

Kekotoran tertanggal dari kain.

Hidrofilik

Hidrofobik

AIR

kekotoran

molekul sabun

Larutan bersabun kain kotor


71

12.10 Polimer APA ITU POLIMER?

Tahukah anda nasi yang anda makan setiap hari adalah terdiri daripada glukosa. Para

saintis mendapati bahawa beribu-ribu glukosa membentuk rantai panjang. Rantai panjang ini ialah kanji, bahan yang terdapat dalam nasi. Para saintis telah bersetuju memangggil kanji

sebagai satu "POLIMER" dan glukosa sebagai "MONOMER".

Polimer secara ringkasnya adalah rantai panjang molekul-molekul. Monomer pula ialah molekul yang membentuk polimer itu.

Terdapat 2 jenis polimer.

Polimer asli ialah polimer yang berasal dari benda hidup. Kanji ialah polimer asli kerana ia berasal dari tumbuhan padi.

Polimer sintetik ialah polimer buatan manusia dengan menggunakan bahan

kimia Perspeks ialah polimer sintetik. Ia terbina dari monomer iaitu metil metakrilat metakrilat

STRUKTUR MONOMER & POLIMER

Pempolimeran ialah proses menyatukan monomer-monomer untuk membentuk polimer.

Penyahpolimeran ialah proses memecahkan polimer untuk menghasilkan monomer.

POLIMER

PEMPOLIMERAN PENYAHPOLIMERAN unit polimer


72

12.11 Getah Asli

Getah asli boleh diperolehi dari pokok getah. Pokok getah yang ditoreh, mengeluarkan susu getah yang disebut "lateks".

Lateks boleh dibekukan (istilah yang sesuai ialah "menggumpal") dengan mencampurkan asid etanoik kedalamnya.

Ini memudahkan pengusaha menjadikan ia dalam bentuk kepingan yang

mudah dijual.

Bagi mencegah penggumpalan pula, larutan ammonia ditambahkan kedalam lateks.

Ini membolehkan lateks dihantar ke kilang penggumpalan dengan

menggunakan lori tangki.

Jika lateks didedahkan, ia juga boleh menggumpal secara semula jadi. Ini adalah kerana ia mudah diserang oleh bakteria.

Bakteria tersebut menghasilkan asid yang seterusnya menggumpalkan lateks.

GETAH

ASLI

Kenyal Penebat Lembut

Tidak larut dalam air

Monomernya ialah

ISOPRENA

lembut & melekit apabila dipanaskan.

keras & rapuh apabila

disejukkan.


73

PEMVULKANAN GETAH

Proses Pemvulkanan Getah

Proses "Pemvulkanan" getah digunakan untuk mengeraskan getah asli. Ia dilakukan dengan memasak getah asli dengan serbuk sulfur. Atom sulfur boleh mengikat molekul getah untuk membentuk "rangkai silang

sulfur". Rangkai silang ini menghalang rantaian molekul getah dari menggelongsor.

Getah menjadi keras. Getah asli telah divulkankan [getah tervulkan] sesuai digunakan untuk

membuat tayar.

sulfur

poli(isoprena)

molekul poli(isoprena)

molekul poli(isoprena)

rangkai silang sulfur

KEGUNAAN GETAH


74

Latihan: 1. Rajah 1 menunjukkan satu proses menghasilkan alkohol di dalam makmal.

Rajah 1

(a) Namakan proses yang berlaku dalam kelalng kon itu.

……………………………………………………………………………………………………

(b) Apakah gas yang terhasil yang menyebabkan air kapur bertukar menjadi keruh?

……………………………………………………………………………………………………

(c) Lengkapkan persamaan di bawah bagi menunjukkan tindak balas dalam kelalang kon

itu.

Hasil daripada Rajah 1 ditempatkan di dalam kelalang penyulingan seperti di bawah.

Rajah 2

Glukos

a Karbon

dioksida +

enzim zimase

Yis

Fermented product

Liquid X


75

(d) Tunjukkan arah pergerakan masuk dan keluar air di dalam Kondenser Liebeg.

(e) Namakan cecair X.

……………………………………………………………………………………………………

(f) Apakah suhu optimum bagi mendapatkan cecair X?

……………………………………………………………………………………………………

2. Rajah 3 menunjukkan proses pengekstrakan sejenis minyak di dalam makmal.

Rajah 3

(a) Dalam rajah 3, namakan peringkat X.

……………………………………………………………………………………………………

(b) Pada peringkat manakah mikroorganisma-mikroorganisma di dalam minyak kelapa

sawit dimusnahkan?

…………………………………………………………………………………………………

Peringkat 1: Pengsterilan

Peringkat X :

…………………………………

…

Peringkat 3: Penurasan


76

(c) Di dalam industri pengeluaran minyak, namakan peringkat selepas peringkat

penurasan.

……………………………………………………………………………………………………

(d) (i) Apakah M?

………………………………………………………………………………. (ii) Namakan satu vitamin yang dijumpai dalam M. ………………………………………………………………………………. SOALAN ESEI 1.

(a) Berdasarkan pernyataan di atas, tuliskan satu hipotesis yang sesuai.

(b) Terangkan satu eksperimen yang boleh kamu jalankan di dalam makmal bagi

membuktikan hipotesis itu. Penerangan kamu mestilah melibatkan yang berikut;

(i) tujuan eksperimen

(ii) kenal pasti pembolehubah

(iii) senarai peralatan dan bahan

(iv) cara kerja

(v) penjadualan data

(vi) kesimpulan

Seorang pekebun getah hendak menjual lateks (susu getah) dan getah. Beliau mencampurkan lateks dengan alkali (ammonia) untuk

memastikan sentiasa cair. Untuk menghasilkan getah beliau mencampurkan lateks dengan asid

(asid etanoik).


77

BAB 13 : GERAKAN 13.4 KONSEP MOMENTUM Nota Ringkas

Momentum ialah hasil darab jisim dengan halaju suatu objek yang bergerak.

Unit SI bagi momentum = kg m s-1

Semua objek bergerak mempunyai momentum.

Objek yang pegun tidak mempunyai momentum kerana halajunya adalah sifar.

Suatu objek yang mempunyai jisim yang besar dan bergerak dengan pantas mempunyai momentum yang lebih besar.

Hubungan antara momentum, jisim dan halaju :

a) Momentum suatu objek bergantung kepada jisim dan halajunya. b) Objek dengan jisim yang lebih besar memiliki momentum yang lebih besar

berbanding dengan objek berjisim lebih kecil. c) Objek yang bergerak dengan halaju yang lebih tinggi mempunyai momentum

yang lebih besar berbanding dengan objek yang bergerak dengan perlahan.

Prinsip Keabadian Momentum

Aplikasi momentum dalam kehidupan harian

a) Ciri-ciri keselamatan kenderaan - Sistem brek mengurangkan halaju kenderaan supaya momentumnya

berkurang. - Bahagian hadapan dan belakang direka untuk memanjangkan masa

perlanggaran bagi mengurangkan hentaman semasa perlanggaran. - Bampar menyerap hentaman yang disebabkan oleh perlanggaran. - Ruang penumpang mempunyai binaan banda kereta yang kuat untuk

melindungi penumpang.

b) Pelantak cerucuk - Pelantak cerucuk yang berat dinaikkan sehingga ketinggian yang tertentu

sebelum dijatuhkan. - Momentum menyebabkan cerucuk dipacakkan ke dalam tanah.

c) Had kelajuan dan berat kenderaan berat

- Kenderaan mempunyai had ke atas kelajuannya dan berat bebannya yang diangkut.

- Ini dapat mengurangkan momentum dan memastikan keselamatan semua pengguna jalan raya.

Momentum = Jisim x Halaju

p = m x v

Jumlah momentum = Jumlah momentum sebelum perlanggaran selepas perlanggaran


78

Soalan Objektif

1. Kereta direka dengan bampar yang senang kemik apabila dilanggar. Apakah tujuan mempraktikkan rekaan ini? A Untuk mengurangkan momentum kereta B Untuk menambahkan momentum kereta C Untuk memanjangkan masa perlanggaran D Untuk menyahpecutkan kereta dalam tempoh masa yang singkat

2. Suatu objek yang berjisim 10kg bergerak dengan halaju 20m s-1. Berapakah momentum objek yang bergerak itu? A 0.2 kg m s-1 B 2 kg m s-1 C 20 kg m s-1 D 200 kg m s-1

3. Suatu objek yang berjisim 0.5kg telah bergerak dengan halaju 3.0m s-1. Apakah

momentunnya? A 1.5 kg m s-1 B 9.0 kg m s-1

C 12.0 kg m s-1

D 15.0 kg m s-1

4. Antara penyataan-pernyataan berikut, yang manakah merupakan aplikasi

momentum yang tidak benar? A Setiap kenderaan mempunyai had kelajuan yang tertentu. B Setiap kenderaan boleh bebas membawa sebanyak mana beban. C Bahagian belakang dan hadapan direka untuk memanjangkan masa

perlanggaran.

D Sistem brek direka untuk mengurangkan kelajuan kenderaan. Soalan Subjektif

1. Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul.

tinggi jisim halaju laju momentum

a) Momentum dapat ditakrif sebagai hasil darab ……… dengan ………….. sesuatu

objek bergerak. b) Semua objek bergerak mempunyai ………….. manakala objek yang pegun tidak

mempunyai …………… c) Momentum sesuatu objek bergantung kepada ………… dan ………….nya. d) Objek yang mempunyai halaju yang lebih ………. dan bergerak …… mempunyai

momentum yang lebih besar.


79

2. Tandakan () bagi ciri-ciri keselamatan dalam rekaan sebuah kereta yang berkaitan dengan momentum.

3. Rajah 1 menunjukkan set eksperimen untuk mengkaji hubungan antara momentum, jisim dan halaju.

Sebuah troli dengan jisim m dilepaskan dari keadaan rehat dan menuruni cerun yang condong. Troli tersebut berlanggar dengan sebuah troli yang sama di kaki cerun dan kedua-dua troli bergerak dengan bersama selepas perlanggaran yang melalui jarak y sebelum berhenti. Eksperimen ini diulangi beberapa kali dengan sudut condong yang semakin bertambah dan menambahkan blok kayu yang sama untuk memperoleh nilai-nilai y yang berlainan. (a) Apakah momentum?

……………………………………………………………………………………………….

Cermin hadapan yang tidak mudah pecah ( )

Zon mudah remuk ( )

Bampar ( )

Beg udara automatik ( )

Penyandar kepala ( ) Tali pinggang

keledar ( )

Batang keluli yang kuat ( )

Turus stereng yang mudah remuk ( )


80

[1 markah]

(b) Apakah yang digunakan untuk menunjukkan momentum troli itu? ……………………………………………………………………………………………….

[1 markah] (c) Namakan pemboleh ubah yang bergerak balas.

……………………………………………………………………………………………….

[1 markah] (d) Namakan pemboleh ubah yang dimalarkan.

……………………………………………………………………………………………….

[1 markah] (e) Jadual 1 menunjukkan keputusan yang diperolehi oleh seorang pelajar.

Bilangan blok 1 2 3 4

y (cm) 10.5 15.7 19.3 25.4

Jadual 1 Apakah kesimpulan yang boleh dibuat daripada eksperimen ini? ……………………………………………………………………………………………….

[1 markah]

Soalan Esei

1. Kaji pernyataan berikut. Untuk tujuan keselamatan, semua pemandu patut memperlahankan kelajuan kereta mereka untuk mengurangkan momentum. (a) Cadangkan satu hipotesis untuk mengkaji hubungan antara halaju dan

momentum.

(b) Huraikan satu eksperimen untuk menguji hipotesis anda di (a) berdasarkan kriteria-kriteria berikut :

Tujuan eksperimen

Mengenal pasti pemboleh ubah

Senarai bahan dan radas

Prosedur

Penjadualan data


81


82


83


84


85


86


87


88


89


90


91


92


93


94


95

LATIHAN: 1. Rajah 1 menunjukkan seorang wanita memakai kasut bertumit tinggi. Jika

tekanan yang dikenakan ke atas lantai oleh kasut ialah 50 000 Nm-2 , apakah luas tapak kasut di A.

Rajah 1

A 0.01 m2

B 0.05 m2

C 0.10 m2

D 0.20 m2


96

2. Antara objek yang berikut ,yang manakah mengenakan tekanan paling tinggi ke atas permukaan bumi?

A

B

C

D

Rajah 2

3. Rajah 2 menunjukkan satu bongkah keluli yang diletakkan di atas sebuah meja. Permukaan manakah yang akan mengenakan tekanan yang paling tinggi ke atas permukaan meja?

A KLSR

B KMPR

C KMNL

D NQSL

4. Satu kubus seberat 500N diletakkan di atas lantai yang mendatar. Jika jumlah

luas permukaan kubus yang bersentuhan dengan lantai mendatar adalah 8 m2, apakah tekanan yang dikenakan oleh kubus ke atas lantai mendatar itu?

A 0.625 N m2

B 6.25 N m2

C 62.5 N m2

D 625 N m2


97

5. Antara yang berikut, yang manakah tidak melibatkan aplikasi fenomena tekanan?

A Memotong

B Menjahit

C Meluncur

D Banyak corak tapak kasut

SISTEM HIDRAULIK

Rajah 3

6. Rajah menunjukkan satu daya 10N dikenakan terhadap omboh P dengan luas

permukaan 0.02 m2 . Hitung daya yang dipindahkan kepada omboh Q dengan luas permukaan 0.05 m2.

A 200 N C 500 N

B 250 N D 1000 N

7. Antara yang berikut yang manakah tidak menggunakan sistem hidraulik?

A Sistem brek kereta

B Lori pengangkut sampah

C Jentera pengorek tanah

D Basikal lumba

Rajah 4

8. Rajah 4 menunjukkan penggunaan sistem hidraulik untuk mengangkat satu beban 120 N. Hitung daya F yang dikenakan pada omboh P.

A 5 N C 12 N

B 10 N D 15 N


98

Rajah 5

9. Rajah 5 menunjukkan satu sistem hidraulik untuk menaikkan beban 100 N. Omboh P ditolak dengan daya F. Apakah tekanan yang wujud di X, Y dan Z?

A Tekanan di X, Y dan Z adalah sama

B Tekanan di X adalah lebih besar daripada tekanan di Y dan Z

C Tekanan di Y adlah lebih besar daripada tekanan di X dan Z

D Tekanan di Z adalah lebih besar daripada tekanan di X dan Y

Rajah 7

10. Rajah 7 menunjukkan satu sistem hidraulik untuk menaikkan beban . Sekiranya daya 12.5 N dikenakan terhadap omboh P, hitung beban yang dapat diangkat oleh omboh Q.

A 100 N C 500 N

B 125 N D 960 N

GERAKAN KENDERAAN DI AIR 11. Empat objek pelbagai bentuk dijatuhkan ke dalam satu turus tiub kaca yang

berisi air. Antara objek yang berikut yang manakah mengambil masa paling pendek untuk sampai ke paras bawah tiub?

A

C

B

D


99

Rajah 8

12. Rajah 8 menunjukkan satu objek direndam dalam air dan berat objek yang direkodkan ialah 8 N. Jika berat air yang disesarkan objek ialah 2 N, berapakah berat sebenar objek dalam udara?

A 6 N C 9 N

B 8 N D 10 N

Rajah 9

13. Rajah 9 menunjukkan satu kayu diletakkan secara menegak di dalam cecair oktana . Eksperimen diulangi dengan meletakkan kayu itu dalam air dengan larutan garam. Ramalkan kedudukan kayu dalam ketiga-tiga larutan .

[Ketumpatan oktana= 0.7 g cm-3]

Oktana Air Larutan garam

A P Q R

B R Q P

C P R Q

D Q R P

5.4 GERAKAN KENDERAAN DI UDARA 14. Antara alat-alat berikut yang manakah tidak melibatkan aplikasi prinsip Bernoulli?

A Brek hidraulik C Pam penapis

B Penunu bunsen D Penyembur racun serangga


100

15. Rajah 10 menunjukkan bentuk aerofoil yang bergerak di udara.

Rajah 10

Antara kawasan yang berlabel A, B, C dan D yang manakah mempunyai tekanan

udara yang paling tinggi?

Rajah 11

16. Rajah 11 menunjukkan arah aliran air melalui satu tiub Bernoulli. Antara rajah

berikut yang manakah menunjukkan paras air dalam setiap turus tegak dengan betul?

A

B

C

D


101

Rajah 12

17. Rajah 12 di atas menunjukkan arah aliran air melalui satu tiub Bernoulli . Antara rajah yang berikut yang manakah menunjukkan paras air dalam setiap turus

tegak dengan betul?

18. Sebiji bola ping pong “terapung” di atas pancutan air seperti yang ditunjukkan dalam rajah 13. Nyatakan prinsip yang terlibat dalam pemerhatian ini.

Rajah 13

A Prinsip Bernoulli

B Prinsip Archimedes

C Prinsip Pascal

D Prinsip Keabadian Momentum


102

Rajah 14

19. Rajah 14 menunjukkan bentuk aerofoil rentas satu sayap kapal terbang . Bandingkan halaju udara dan tekanan udara di bahagian X dan Y.

Halaju udara Tekanan udara

A Lebih rendah di X

Lebih rendah di Y

B Lebih rendah di X

Lebih tinggi di Y

C Lebih tinggi di X

Lebih rendah di Y

D Lebih tinggi di X

Lebih tinggi di Y

20. Antara kenderaan pengangkutan berikut yang manakah menggunakan prinsip

Bernoulli?

A Bas

B Helikopter

C Basikal

D Kereta api Maglev


103

SOALAN ESEI 1. (a) Huraikan bagaimana kapal selam boleh menyelam dan bergerak di bawah

permukaan air. [4 Markah]

(b) Rajah 1.1 dan rajah 2.2 menunjukkan perbezaan ciri keselamatan dua buah

kenderaan.

Rajah 1.1

Rajah 1.2

Kaji rajah 1.1 dan rajah 1.2 Berdasarkan ciri keselamatan, pilih kenderaan yang paling sesuai untuk kegunaan

anda. Terangkan jawapan anda berdasarkan perkara berikut:

Tujuan pemilihan. [1 Markah]

Perbandingan antara ciri keselamatan bagi kedua-dua kenderaan. [2Markah]

Pilih jenis kenderaan yang terbaik, berdasarkan ciri keselamatannya. [1 Markah]

Nyatakan satu ciri keselamatan pada kenderaan yang telah anda pilih dan terangkan kegunaan. [2Markah]


104

LATIHAN:

Rajah 1.1

1. Rajah 1.1 menunjukkan eksperimen untuk mengkaji tekanan yang dihasilkan oleh bongkah logam P dan bongkah logam Q yang sama jisimnya.

Rajah 1.2

Rajah 1.2 menunjukkan kesan ke atas plastisin apabila bongkah logam P dan bongkah logam Q dijatuhkan.

a) Apakah pembolehubah yang dimalarkan dalam eksperimen ini? (1M) ___________________________________________________________________ b) Tuliskan satu pemerhatian bagi hasil eksperimen ini. (1M) ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ c) Nyatakan satu inferens yang boleh dibuat berdasarkan pemerhatian pada rajah 1.2. (1M) ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________


105

d) Bongkah logam R dalam rajah 1.3 mempunyai jisim yang sama dengan logam P dan bongkah logam

Q. Rajah 1.3

Ramalkan kedalaman lekukan yang terhasil pada plastisin apabila bongkah logam R dijatuhkan pada ketinggian yang sama. (1M) ________________________________________________________________ ________________________________________________________________

SISTEM HIDRAULIK: 1. Rajah 2 menunjukkkan susunan radas bagi mengkaji pemindahan tekanan

melalui air. Daya 5 N ditekan terhadap omboh P.

Rajah 2

a) Namakan satu cecair yang boleh digunakan untuk menggantikan air. (1M) ________________________________________________________________ b) Hitungkan tekanan yang dihasilkan oleh omboh P. (1M) c) Berapakah tekanan yang bertindak terhadap omboh Q? (1M)


106

d) Hitungkan berat objek W yang boleh diangkat. (1M) e) Nyatakan satu mesin yang beroperasi menggunakan prinsip yang sama. (1M) ________________________________________________________________ GERAKAN KENDERAAN DI AIR: 1. Rajah 3 menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji Prinsip Bernoulli

Rajah 3

a) i) Nyatakan satu pemerhatian tentang paras air dalam rajah 3. (1M) ________________________________________________________________ ii) Nyatakan inferens yang dapat dibuat berdasarkan pemerhatian di1(a)(i). (1M) ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ b) Nyatakan pembolehubah bergerak balas dalam eksperimen ini. (1M) ________________________________________________________________ c) Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan definisi secara operasi bagi Prinsip Bernoulli (1M) ________________________________________________________________ ________________________________________________________________


107

d) Tandakan ( √ ) pada petak yang disediakan bagi menunjukkan radas yang menggunakan Prinsip Bernoulli. (1M)

GERAKAN KENDERAAN DI UDARA: 1. Rajah 4 menunjukkan pengaliran udara melalui aerofoil sayap kapal terbang.

Rajah 4

a) Gunakan anak panah untuk menunjukkan arah pengaliran udara di rajah 4. (1M) b) X, Y dan Z ialah tiga kawasan dalam aerofoil . Nyatakan kawasan yang mempunyai i) Halaju udara paling tinggi. (1M) ________________________________________________________________ ii) Tekanan udara paling rendah. (1M) ________________________________________________________________ c) Aerofoil menghadapi satu daya angkat di Z i) Terangkan bagaimana daya angkat ini dihasilkan. (2M) ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ii) Nyatakan prinsip yang terlibat dalam menghasilkan daya angkat. (1M) ________________________________________________________________

________________________________________________________________


108

BAB 14 :TEKNOLOGI DAN PENGELUARAN MAKANAN

14.1 Kaedah dan Bahan yang digunakan dalam Teknologi Makanan

BAHAN KIMIA YANG DIGUNAKAN DALAM MAKANAN

Bahan kimia Fungsi Contoh Bahan kimia

Contoh makanan

Bahan awet Melambatkan makanan daripada rosak dengan mencegah pertumbuhan mikroorganisma

Asid Benzoik Natrium benzoat Tartrazin Sulfur dioksida

Jus buah-buahan Sosej

Pewarna Mewarnakan makanan supaya kelihatan menarik

Metanil kuning Karamel

Mi Kek

Perisa Menanbah rasa dan bau harum makanan

Ester Mononatrium glutamat(MSG)

Aiskrim Mi segera

Penstabil Membaurkan dua cecair yang tidak bercampur Menghalang bahan tertentu daripada termendap

Kanji Gelatin Agar-agar

Aiskrim Sos cili

Bahan kimia Fungsi Contoh Bahan kimia

Contoh makanan

Pengantioksida Melambatkan pengoksidaan lemak dalam makanan Mencegah ketengikan makanan berminyak

Asid askorbik Asid sitrik

Minyak masak Biskut Mentega

Pengemulsi Menstabilkan campuran minyak dan air

Lesitin Asid sitrik Asid tartarik

Aiskrim coklat

Peluntur Menyingkirkan warna yang tidak diingini.

Benzoil peroksida Karbon yang diaktifkan

Mi Jus tebu asli

Pemanis Memaniskan makanan atau menggantikan gula dalam makanan

Sakarin Aspartam Xilitol sorbitol

Buah-buahan dalam tin Buah-buahan kering

Jadual 14.1 Bahan kimia dalam makanan,fungsinya ,contoh bahan kimia dan contoh makanan .


109

Tujuan memproses makanan: 1. Membunuh mikroorganisma seperti bakteria dan kulat untuk mengelakan

keracunan makanan.

2. Menjadikan makanan lebih tahan lama kerana mikroorganisma telah dibunuh dan

enzim makanan telah dijadikan tidak aktif.

3. Memudahkan pencernaan kerana makanan telah dilembutkan.

4. Menjadikan makanan lebih enak, lebih berkhasiat dan lebih menarik kerana bahan tambah makanan seperti garam mineral, vitamin, perisa dan pewarna ditambah.

TEKNOLOGI DALAM PEMPROSESAN MAKANAN Teknologi digunakan untuk memproses dan membungkus makanan: 1. Pengetinan

Jenis makanan : ikan,buah-buahan dan daging. Kelebihan

a. membunuh bakteria b. memusnahkan enzim yang merosakkan makanan c. menyingkirkan oksigen yang menyebabkan pengoksidaan makanan.

Kekurangan

a. merosakkan rasa makanan b. merosakkan nutrien makanan.

Kaedah

a. Sebelum tin dimaterikan ,makanan dididihkan pada suhu 115°C di bawah tekanan tinggi untuk mensterilkan makanan dan menyingkirkan semua udara


110

2. Pempasteuran

Jenis makanan : susu dan jus buah-buahan.

Kelebihan a. tidak merosakkan rasa dan bau cecair b. tidak merosakkan nutrien makanan

Kekurangan a. spora makanan tidak dibunuh b. makanan tidak tahan lama c. makanan perlu disimpan di dalam peti sejuk

Kaedah a. Haba digunakan untuk membunuh mikroorganisma dalam cecair tanpa

mendidihkannya

b. Makanan dipanaskan pada suhu 63°C selama 30 minit atau 72°C selama

1 saat diikuti dengan penyejukan yang segera.

3. Pendehidratan

Jenis makanan : ikan,udang,bijirin

Kelebihan a. Makanan boleh disimpan lama (dapat menghalang pertumbuhan dan pembiakan mikroorganisma dan merencat tindakan enzim)

Kekurangan


111

a. memusnahkan nutrien makanan b. merosakkan rasa makanan

Kaedah a. Haba digunakan untuk menyingkirkan air daripada makanan

b. Garam dan gula biasanya ditambah

c. Cara-cara pendehidratan:

i) menjemur dibawah cahaya matahari ii) mengering di atas nyalaan api iii) mengering di dalam ketuhar

4. Penyejukbekuan

Jenis makanan : makanan sejukbeku, ikan dan daging

Kelebihan a. makanan boleh disimpan lama

b. tidak merosakkan rasa dan warna makanan Kekurangan

a. tidak mensterilkan makanan. Mikroorganisma aktif semula apabila suhu sesuai b. enzim makanan menjadi aktif semula apabila suhu sesuai

Kaedah a. Makanan disejukkan di bawah -180°C

b. Makanan sejuk beku yang telah dinyahfros,tidak sesuai disejukbekukan

semula.Ini kerana bilangan bakteria dalam makanan.


112

5. Penyejukbekuan kering

Jenis makanan: bijirin,kekacang,sayur-sayuran

Kelebihan a. mengekalkan warna,rasa dan nutrien makanan

b. dapat tahan lebih lama

Kekurangan a. tidak mensterilkan makanan. b. tempoh pemprosesan yang lebih lama (12-14 hari)

Kaedah a. Kombinasi kaedah penyejukbekuan dan pendehidratan

b. Makanan disejukbekukan kepada suhu antara -18°C hingga -50°C

kemudian,tekanan dikurangkan untuk mengubah air dalam makanan

daripada ais terus kepada wap air.

c. Air disingkirkan daripada makanan sejuk,beku melalui proses

pemejalwapan.


113

6. Pendinginan

Jenis makanan: buah-buahan dan sayur-sayuran

Kelebihan a. mengekalkan rasa makanan

b. tidak merosakkan makanan

Kekurangan a. tidak mensterilkan makanan. b. makanan tidak tahan lama

Kaedah a. Makanan disejukkan antara suhu 0°C hingga 10°C di dalam peti sejuk. 7. Pembungkusan vakum

Jenis makanan: kacang tanah,susu tepung dan serbuk kopi, makanan laut

Kelebihan

a. makanan tahan lama b. mengekalkan kesegaran makanan

c. tidak merosakkan rasa makanan

Kekurangan a. digunakan pada barangan terhad sahaja.

Kaedah a. Makanan dibungkus dalam bekas atau selaput plastik kedap udara.

b. Sesuai untuk mengawet makanan yang mudah rosak akibat pengoksidaan

oleh oksigen seperti makanan berlemak.


114

8. Penyinaran

Jenis makanan: ubi kentang,buah-buahan,halia,kacang tanah

Kelebihan a. tidak melibatkan penambahan bahan kimia pada makanan

b. mengekalkan kesegaran makanan Kekurangan

a. merosakkan sesetengah vitamin b. dos sinaran gama sukar dikawal dan memerlukan kemahiran yang tinggi.

Kaedah a. Makanan disinarkan dengan sinaran gamma atau sinaran ultraungu pada

jangkamasa pendek untuk membunuh mikroorganisma dalam makanan.

b. Sesetengah makanan seperti ubi kentang dicegah daripada bercambah.


115

Kesan penggunaan bahan kimia yang berlebihan dalam makanan 1. Bahan awet

Lelah

Kulit gatal

Gangguan sistem pencernaan

Cirit birit

Memusnahkan sesetengah vitamin

2. Pewarna

Kanser

Keracunan makanan

Mandul

Kanak-kanak terencat akal

3. Pengantioksida

Kerosakan hati

Otak dan ginjal

Keguguran

4. Pemanis

Kanser

5. Peluntur

Keracunan makanan

Kanser

6. Perisa

Sakit dada

Sesak nafas

14.2 Kaedah-Kaedah Meningkatkan Pengeluaran Makanan

Usaha meningkatkan kualiti dan kuantiti pengeluaran makanan bertujuan :

1. Menampung keperluan rakyat

2. Mengurangkan import makanan

3. Menambahkan eksport negara

4. Meningkatkan mutu pengeluaran makanan


116

KAEDAH MENINGKATKAN PENGELUARAN MAKANAN:

1. Penggunaan baka bermutu. Penyelidikan dijalankan untuk mengacukkan bijirin, buah-buahan dan haiwan ternakan untuk mendapatkan baka yang bermutu. Baka tanaman atau ternakan yang terhasil lebih tahan kepada serangan perosak dan penyakit

2. Penggunaan teknologi moden Jentera dan alat moden digunakan bagi memudahkan kerja Bioteknologi yang menggunakan kejuruteraan genetik,teknik pemindahan embrio,permanian berhadas dan pengklonan diperkenalkan Kejuruteraan genetik mengubah suai ciri organisma melalui pemindahan gen

3. Pendidikan dan bimbingan kepada petani Para petani didedahkan melalui kursus teknik dan kaedah moden: a. benih yang bermutu b. baja yang berkualiti c. pestisid yang berguna d. cara melawan serangan perosak tanaman dan penyakit e. makanan ternakan yang berkualiti f. penggunaan jentera dan alat moden


117

4. Penyelidikan dan pembangunan Agensi seperti MARDI,MPOB dan FAMA sentiasa berusaha: a. menghasilkan varieti tanaman dan ternakan yang bermutu tinggi b. memperbaiki teknik pengeluaran

5. Penggunaan tanah dan kawasan tadahan air secara optimum Penghasilan makanan yang baik melalui skim tertentu seperti Skim Pengaliran Kuala Muda Agensi kerajaan seperti FELCRA sentiasa berusaha memajukan tanah untuk tujuan penanaman dan peternakan

6. Pengurusan tanah yang cekap Penanaman tanaman tutup bumi dan bergilir menereskan dan lereng bukit, Menambahkan baja asli dan baja kimia untuk memelihara kesuburan tanah


118

MAKANAN YANG DIMODIFIKASIKAN SECARA GENETIK 1. Dalam kejuruteraan genetik, gen daripada suatu organisma dimasukkan ke dalam

nukleus organisma lain untuk menghasilkan ciri-ciri yang diingini.

2. Kelebihan: (i) Tanaman yang mempunyai rintangan yang tinggi terhadap kemarau, penyakit

dan serangga perosak dapat dihasilkan.

(ii) Tanaman yang tidak memerlukan banyak pemprosesan di kilang kerana mempunyai gen yang membolehkannya tahan lama. 3. Keburukan: (i) Makanan baru yang dihasilkan mungkin boleh mengubah fungsi badan.

(ii) Sesetegah makanan seperti anggur yang dimodifikasikan secara genetik mempunyai rintangan tinggi terhadap pestisid tertentu telah didapati membiak dengan rumpai tertentu dan menyebabkan rumpai itu juga mempunyai daya rintangan itu. 14.3 SUMBANGAN TEKNOLOGI DALAM PENGELUARAN MAKANAN

Agensi Kerajaan seperti MARDI dan MPOB sentiasa berusaha untuk meningkatkan pengeluaran makanan. 1. Dalam bidang pertanian MARDI telah : (i) menghasilkan varieti tanaman seperti pokok orkid dan nanas.

(ii) memperkenalkan jentera dan alat moden untuk pertanian

(iii) memperkenalkan cara-cara pengawalan serangga perosak dan penyakit yang

berkesan.

(iv) memperkenalkan teknik penyimpanan hasil pertanian yang baik.

(v) menghasilkan baka haiwan ternakan yang bermutu seperti lembu yang membesar dengan cepat.


119

2. Peranan agensi ini adalah penting untuk memastikan pengeluaran bekalan makanan sentiasa mencukupi untuk kehidupan rakyat agar tidak menghadapi masalah seperti: (i) kebuluran

(ii) malnutrisi

(iii) masyarakat yang kelaparan dan terdesak kerana kekurangan makanan. 14.4 PEMIKIRAN KRITIS DAN ANALITIS SEMASA MEMILIH MAKANAN YANG DIPROSES 1. Akta Makanan 1983 dan Peraturan Makanan 1985 telah digubal oleh pihak berkuasa untuk mengelakkan penipuan dan ancaman makanan ke atas kesihatan oleh pegilang dan pengedar. 2. Akta Makanan mewajibkan pengilang melabelkan setiap bahan makanan dengan maklumat yang berikut: (i) Nama dan alamat pengilang

(ii) Jenis makanan

(iii) Ramuan makanan

(iv) Kuantiti makanan (berat atau isipadu)

(v) Tarikh luput

Hak Pengguna

Penerangan

Hak keselamatan

Pengguna berhak dilindungi daripada makanan yang mengancam kesihatan

Hak untuk mendapatkan maklumat

Pengguna berhak untuk mendapatkan maklumat seperti kandungan,berat dan tarikh luput makanan

Hak untuk mengadu

Pengguna berhak melaporkan peniaga atau peruncit yang tidak bertanggungjawab menjual makanan tercemar dan melepasi tarikh luput

Hak untuk memilih

Pengguna berhak memilih barangan yang bermutu dengan harga yang berpatutan semasa membeli-belah

Hak untuk mendapat ganti rugi

Pengguna berhak menuntut ganti rugi ke atas makanan yang telah melepasi tarikh luput atau telah rosak

Hak mendapat Pendidikan pengguna

Pengguna berhak untuk mendapat pendidikan pengguna seperti Akta Makanan,bahan kimia dalam makanan,punca dan kesan keracunan makanan

Jadual 14.2: Hak-hak pengguna ke atas makanan yang dibeli


120

Latihan: 1. Pak Ali ingin mengeksport udang ke Jepun. Apakah kaedah untuk mengekalkan kesegaran udang itu? A. Pengetinan. C. Penyejukbekuan B. Pempasteuran D. Pembungkusan vakum. 2. Raah 1 menunjukkan satu produk minuman.

Rajah 1 Apakah kaedah pengawetan makanan yang paling sesuai digunakan bagi penyediaan minuman itu? A. Pendinginan C. Pendehidratan B. Pempasteuran D. Penyejukbekuan 3. Antara bahan kimia berikut, yang manakah digunakan dalam makanan yang diproses untuk menjadikan makanan itu lebih menarik? A. Pemanis C. Penstabil B. Pewarna D. Pengantioksidan 4. Antara bahan berikut, yang manakah digunakan untuk menghalang pertumbuhan bakteria di dalam makanan? A. Penstabil C. Pengemulsi B. Bahan perisa D. Bahan awet 5. Maklumat yang manakah mesti ditunjukkan pada label makanan mengikut Peraturan Makanan 1985? A. Harga C. Tanda halal. B. Tarikh luput D. Nilai kalori 6. Pilih padanan yang betul tentang bahan kimia dalam pemprosesan makanan dan fungsinya.

Bahan Kimia Fungsi

A. Peluntur Menyingkirkan warna yang tidak dikehendaki

B. Penstabil Melambatkan pertumbuhan bakteria

C. Pengemulsi Memperbaiki rupa makanan

D. Pengawet Menjadikan makanan lebih sedap


121

7. Seorang peladang sayur ingin mengeksport sayur ke Taiwan. Apakah kaedah pengawetan yang paling baik untuk mengekalkan kesegaran sayur itu? A. Penyinaran C. Pengetinan B. Pendinginan D. Pengeringan 8. Rajah 2 menunjukkan suatu label bungkusan makanan.

Rajah 2 Maklumat manakah yang sepatutnya terdapat pada label tersebut mengikut Akta Makanan 1983 dan Peraturan Makanan 1985? A. Harga C. Tanda Halal B. Tarikh luput D. Nilai kalori 9. Apakah kaedah yang paling sesuai digunakan untuk menyimpan sayuran hijau agar sentiasa segar pada angka masa yang lebih lama? A. Pendinginan C. Penyejukbekuan B. Pembekuan kering D. Pembungkusan vakum 10. Seorang petani mendapati sawah padinya telah diserang oleh tikus. Apakah kaedah yang paling sesuai untuk mengurangkan populasi tikus tanpa mencemarkan persekitaran?

A. Guna racun perosak. B. Amal tanaman bergilir C. Pelihara burung hantu di kawasan tersebut. D. Optimumkan penggunaan tanah dan pengairan

11. Apakah kaedah yang paling sesuai untuk mengeluarkan hasil tanaman berkualiti tinggi dalam tempoh yang singkat?

A. Guna tanamam bergilir B. Guna tanaman teres. C. Guna pembiakbakaan terpilih. D. Guna peralatan pertanian moden.


122

12. Maklumat berikut menunjukkan langkah-langkah dalam pemprosesan makanan.

Makanan dipanaskan pada suhu 63°C selama 30 minit diikuti dengan penyejukan segera.

Makanan manakah yang sesuai diproses dengan kaedah ini? A. Susu C. Daging B. Keju D. Sayuran. 13. Maklumat berikut menunjukkan cirri-ciri sejenis buah.

- Tahan rintangan terhadap serangga perosak - Tinggi kandungan nutrisi - Rasa, warna dan tekstur yang lebih baik

Kaedah manakah yang paling sesuai untuk menghasilkan buah yang mempunyai ciri-ciri ini?

A. Kejuruteraan genetik B. Penggunaan baja kimia. C. Pengurusan tanah yang berkesan. D. Pendidikan dan bimbingan kepada petani.

14. Antara yang berikut, yang manakah merupakan fungsi perisa? A. Menghilangkan warna asal makanan. B. Menyedapkan makanan. C. Memaniskan makanan. D. Menghindar makanan daripada pengoksidanan. 15. Kaedah pemprosesan makanan yang manakah menggunakan bahan radioaktif? A. Pembungkusan vakum C. Pendehidratan B. Penyinaran D. Pengetinan 16. Antara maklumat berikut, yang manakah tidak termasuk dalam label makanan? A. Tarikh luput C. Harga makanan B. Bahan ramuan yang digunakan D. Berat makanan 17. Antara yang berikut, yang manakah bukan kebaikan pengetinan makanan? A. Makanan boleh disimpan untuk tempoh yang lama. B. Menghalang pengoksidaan makanan. C. Rasa dan vitamin sesuatu makanan dapat dikekalkan. D. Menghalang pembiakan mikroorganisma.


123

18. Pengeringan sejuk beku merupakan proses... A. mengeluarkan air dari makanan. B. mengawet makanan pada suhu -18°C kepada -40°C. C. pemprosesan makanan dengan mendedahkannya kepada radiasi radioaktif. D. menyingkirkan udara daripada makanan. 19. Antara bahan kimia yang digunakan dalam pemprosesan makanan berikut, yang manakah dipadankan dengan fungsinya yang betul?

Bahan kimia Fungsi

A. Cuka Pengawet

B. Oksida besi Penstabil

C. Sakarin Perisa

D. Gelatin Pemanis

20. Antara yang berikut, yang manakah akan meningkatkan kualiti dan kuantiti makanan di dalam negara? I Menggunakan teknologi yang moden II Menggunakan lebih banyak buruh asing III Kurangkan kajian dalam penghasilan makanan untuk mengurangkan kos IV Bekalkan lebih banyak maklumat kepada petani untuk meningkatkan kecekapan mereka dengan menggunakan teknologi moden A. I dan IV C. II dan III B. I dan II D. III dan IV 21. Antara yang berikut, yang manakah betul tentang proses pendehidratan? A. Makanan disimpan pada suhu antara 0°C dan 10°C. B. Makanan ini diawet dengan mengeluarkan air dari makanan. C. Makanan ini diawet dengan mengeluarkan udara dari makanan. D. Makanan disimpan pada suhu -18°C dan ke bawah.


124

Latihan: 1. Rajah 1 menunjukkan makanan yang telah diproses melalui tiga kaedah yang berbeza.

J

__________________

K

_____________________

L

_____________________

a) Tuliskan kaedah pemprosesan makanan, J, K dan L , dalam petak yang disediakan pada Rajah 1 ___________________________________________________________________ (3 markah) b) Apakah yang terjadi kepada kandungan air dalam makanan yang telah diproses melalui kaedah J? ___________________________________________________________________ (1 markah) c) Makanan dipanaskan pada 121°C semasa proses dalam kaedah K. Apakah tujuan pemanasan tersebut? ___________________________________________________________________ (1 markah) d) Susu segar dipanaskan selama 30 minit dalam kaedah L. Berapakah suhu yang digunakan? _____________________________________°C (1 markah)

IKAN

SUSU SEGAR


125

2. Rajah 2 menunjukkan sebuah bekas berlabel bagi makanan yang diproses.

Rajah 2

a) Berdasarkan Rajah 2, kenal pasti dua bahan kimia yang dicatatkan pada label.

1. __________________________________________________________

2. __________________________________________________________ (2 markah) b) Berdasarkan label dalam Rajah 2, bahan kimia yang manakah digunakan sebagai pengawet? ___________________________________________________________________ (1 markah) c) Namakan kaedah pemprosesan makanan yang digunakan dalam Rajah 2. _____________________________________________________________ (1 markah)

BUAH MANIS

Ingredients:

Ramuan: Fresh mango, sugar, benzoic acid,

flavouring. Mangga segar, gula, asid benzoic,

perisa. Use before : Dec. 09

Guna sebelum : Dis. 09 Net weight : 500g

Berat bersih : 500g


126

d) Apakah maklumat lain yang sepatutnya tercatat pada label dalam Rajah 2 di atas berdasarkan Peraturan Makanan 1985?

1. _____________________________________________________________

2_______________________________________________________________

(2 markah) 3.Rajah 3 menunjukkan label makanan bagi jus buah yang telah diproses melalui satu kaedah pemprosesan makanan yang mematuhi Peraturan Makanan 1985.

a) Namakan bahan pengawet yang ditambah dalam jus buah dalam Rajah 3.

_____________________________________________________________ (1 markah)

b) Apakah maklumat yang tidak ditunjukkan pada label makanan pada Rajah 3

mengikut Peraturan Makanan 1985? ______________________________________________________________ (1 markah)

Nama dan alamat syarikat. Tarikh luput. Kandungan – pati avocado, Gula, asid

benzoik.


127

c) Namakan kaedah pemprosesan makanan dalam Rajah 3. ______________________________________________________________ (1 markah)

d) Selain jus buah, nyatakan minuman lain yang boleh diproses dengan kaedah

di 3(c). ______________________________________________________________

(1 markah)

e) Berdasarkan Rajah 3, nyatakan suhu dan tempoh pemanasan semasa kaedah pemprosesan makanan di 3(c). Dipanaskan pada suhu: ________________ °C > Penyejukan segera Tempoh pemanasan: ________________ (2 markah)

( Soalan Esei)

1. a) Seorang petani mendapatkan hasil buah-buahan dari ladangnya telah meningkat. Hasilnya dihantar ke kilang untuk diproses. Nyatakan dua kaedah yang boleh digunakan untuk memproses buah-buahan itu. Jelaskan kaedah itu.

b) Ladang buah-buahan itu terletak di cerun bukit. Selepas beberapa tahun hakisan tanah telah berlaku di ladangnya. Terangkan bagaimana petani itu dapat mengatasi masalah tanah ladangnya. Jawapan anda hendaklah mengandungi perkara berikut: i) Mengenal pasti masalah ii) Penjelasan masalah iii) Kaedah-kaedah penyelesaian iv) Pilih kaedah terbaik dan jelaskan pilihan anda.


128

BAB 15 : BAHAN SINTETIK DALAM INDUSTRI

15.1 : POLIMER SINTETIK

Proses Pembuatan Polimer Sintetik Polimer sintetik dihasilkan dengan menyambungkan sebilangan besar molekul kecil atau monomer untuk membentuk satu molekul yang raksaksa. Proses ini disebut pempolimeran.

Rajah menunjukkan Proses Pempolimeran


129

Sintetik Polimer Monomer

Politena Etena

Polivinil klorida

Kloroetena

Polistirena Stirena

Neoprena Kloroprena

Jadual menunjukkan contoh-contoh Polimer Sintetik dan monomernya GETAH SINTETIK

1. Getah sintetik ialah satu polimer sintetik yang mempunyai ciri-ciri getah asli yang elastik

2. Getah sintetik mempunyai daya ketahanan terhadap minyak, air dan udara. 3. Gentian sintetik ialah polimer yang mempunyai ciri-ciri yang menyerupai

gentian asli dan banyak digunakan dalam industri barangan tekstil seperti benang ,tali dan kain. 4. Jadual di bawah menunjukkan contoh-contoh getah sintetik , ciri-ciri dan

kegunaannya.

Getah sintetik

Ciri-ciri Kegunaan

Neoprena Tidak mudah terbakar,tahan panas,rintangan tinggi terhadap oksigen, cahaya matahari,minyak

dan petrol

Pembalut dawai elektrik,salur getah penunu Bunsen,sarung tangan,paip getah

Getah stirena butadiena (SBR)

Mudah divulkankan

Tayar kereta,tapak kasut

Tiokol

Rintangan tinggi terhadap minyak dan pelarut

Pelapik tangki untuk menyimpan minyak dan pelarut,paip petrol

Getah silikon

Tahan terhadap suhu yang tinggi

Bahagian tertentu pesawat


130

Barangan gabungan getah asli dengan getah sintetik

Sesetengah barangan yang diperbuat daripada gabungan getah asli dan getah sintetik mempunyai kualiti yang unggul.

Getah asli dan getah sintetik boleh digabungkan untuk memperolehi sifat yang diingini seperti tayar kenderaan, tapak kasut, kusyen, tilam dan belon kaji cuaca.

Getah asli mempunyai sifat rintangan yang tinggi terhadap kesan haba dalaman dan kebolehan menyerap gegaran yang tinggi

Getah sintetik mempunyai sifat rintangan yang tinggi terhadap pengoksidaan oleh udara dan bahan kimia

Peratus kandungan getah asli yang lebih tinggi digabungkan kepada getah sintetik untuk membuat tayar kenderaan yang lebih besar untuk menyerap kejutan

Sifat Umum Getah Sintetik

Tidak mudah

dioksidakan

Tahan terhadap

cuaca buruk dan

suhu tinggi

Mudah divulkankan

untuk

meningkatkan kekuatan

Tidak mudah

terbakar dan tahan

panas

Mempunyai rintangan yang sangat tinggi

terhadap bahan kimia seperti

asid dan alkali ,minyak

dan pelarut

organik

Tidak mudah diresapi oleh gas dan air

Penebat haba dan elektrik yang baik


131

Perbandingan antara Getah Sintetik dan Getah Asli

Getah Asli Perbezaan ciri Getah Sintetik

Tidak Ketahanan haba Ya

Ya

Bertindak balas dengan bahan kimia, minyak dan

pelarut organik

Tidak

Tinggi Kebolehan menyerap bunyi

Rendah

Tinggi Kebolehan menyerap getaran, kejutan atau

tekanan

Rendah

Kenyal dan mudah diregang

Sifat kekenyalan dan keregangan

Kurang kenyal dan sukar diregang

Latihan:

1. Rajah 1 menunjukkan proses yang terlibat dalam penghasilan politena.

Monomer Polimer RAJAH 1

a. Namakan proses yang terlibat ……………………………………….

GETAH ASLI GETAH SINTETIK

PERSAMAAN Kedua-duanya

adalah polimer

Kedua-duanya boleh divulkankan

PERBEZAAN


132

b. Namakan monomer yang digunakan.

…………………………………………. c. Nyatakan satu ciri politena.

………………………………… …………………………………………….

d. Namakan dua contoh polimer sintetik @ polimer buatan. i. ...................................................................... ii. ........................................................

e. Namakan 3 jenis getah sintetik.

i............................................ ii. ............................................... iii. ................................

f. (a) Nyatakan perbezaan antara getah asli dan getah sintetik.

Getah Asli Getah Sintetik


133

15.2: PLASTIK

1. Plastik ialah bahan organik yang terdiri daripada karbon,hidrogen dan sedikit unsur yang lain seperti oksigen, nitrogen,klorin dan florin.

2. Ada 2 jenis plastik

3.Perbezaan Termoplastik dan Plastik Termoset :

Ciri-ciri Termoplastik Plastik Termoset

Struktur Molekul

polimer

-Molekul termoplastik tidak mempunyai Rangkai silang antara polimer –polimernya menyebabkan ia mudah menggelongsor atas satu sama lain apabila dipanaskan. • Sifat ini menjadikan termoplastik lembut dan dapat diacu semula .

• Molekul plastik termoset mempunyai rangkai silang antara polimer-polimernya yang menghalang rantai-rantai polimer daripada menggelongsor atas satu sama lain apabila dipanaskan. • Bentuknya tidak dapat diubah setelah diacu pertama kali.

Keadaan apabila dipanaskan

Menjadi lembut apabila dipanaskan dan keras semula apabila sejuk

Hanya boleh menjadi lembut sekali sahaja dan akan kekal keras apabila disejukkan

Takat lebur Rendah Tinggi

Kekerasan Lembut keras

Kelenturan Mudah dilenturkan Sukar dilenturkan

Kebolehan dibakar

Mudah terbakar Tidak mudah dibakar

Contoh Politena, Perspeks,Polivinil klorida, polistirena ,Polipropilena

Bakelit, Melamina dan Resin Epoksi

Jenis Plastik

Termoplastik Plastik Termoset

Polimer Rangkai silang


134

3. Contoh Termoplastik dan kegunaannya:

Termoplastik Kegunaannya

Politena Beg plastik, botol plastik , baldi

Perspeks Cermin mata, tingkap kapal terbang, cermin tingkap kereta

Polivinil klorida Kabel elektrik, paip air

Polistirena Kotak pembungkus, papan kenyataan

Polipropilena Botol susu, Dulang makanan

4. Contoh Plastik Termoset

Termoset Kegunaannya

Bakelit Palam elektrik, suis elektrik, bampar kereta

Melamina Pinggan, mangkuk

Resin Epoksi Bahan pelekat (logam dan kaca)

5. Potensi Penggunaan Plastik a. Sifat plastik

Tahan kakis

Tidak membahayakan badan

Tahan lama

Boleh dihasilkan dalam pelbagai bentuk

Kuat , bersih, ringan dan murah

b. Digunakan secara meluas dalam pelbagai bidang seperti perubatan

Mengganti kerosakan arteri dan injap-injap jantung

Mengganti tulang-tulang rosak seperti sendi, pinggang, lutut dan jari

Membina semula struktur muka yang musnah

Plastik yang mendegradasi dalam badan diguna untuk membuat benang jahitan luka dan kapsul ubat.

Membuat pil-pil kamera yang direka khusus untuk menangkap gambar organ-organ dalaman.

c.. Kebanyakan bahagian kereta seperti bumper, cermin depan, penutup tangki minyak,

kipas dan stering juga dibuat daripada plastik.

d. Plastik juga digunakan untuk membuat kapal terbang dan kaca kalis peluru.


135

e. Kajian terbaru, Plastik Komposit iaitu plastik yang dihasilkan daripada percampuran pelbagai jenis plastik yang berlainan seperti:

Kevlar iaitu plastik yang digunakan untuk membuat baju kalis peluru, peralatan sukan, bilah helikopter dan perahu layar

Nomex iaitu plastik yang tahan haba dan api seperti yang digunakan untuk membuat pakaian ahli bomba dan pakaian yang digunakan dalam perlumbaan kenderaan

Mylar iaitu plastik yang kuat, ringan dan penebat haba yang baik yang digunakan dalam industry elektronik dan elektrik

Lexan iaitu plastik yang ringan dan kuat yang digunakan untuk membuat bot, bahagian kereta dan kapal terbang

6. Kesan pembuangan bahan plastik terhadap alam sekitar. a. Pembakaran bahan plastik Membebaskan bahan pencemar yang membahayakan kesihatan seperti:

• asap hitam

• gas yang busuk, beracun dan bersifat mengakis seperti hydrogen klorida,

karbon monoksida, ammonia, dan hidrogen sianida

b. Pembuangan bahan plastik

• Menyebabkan berlakunya banjir kilat semasa hujan lebat • Beg-beg plastik yang dibuang ke dalam laut akan mencemarkan laut • Hidupan akuatik seperti penyu yang termakan bahan plastik akan mati

7. Cara-cara pengawalan pembuangan bahan plastik a. Menggunakan plastik jenis terbiodegradasi yang dapat diuraikan oleh

mikroorganisma b. Bahan-bahan plastic dikumpulkan, dihancurkan dan ditanam di suatu

tapak pembuangan khas c. Bahan buangan plastic dibakar dalam incinerator yang mempunyai system

pembersihan udara sebelum asapnya dibebaskan ke udara d. Mengitar semula, mengurangkan dan menggunakan semula penggunaan

beg plastic e. Bahan-bahan plastik dibakar untuk menghasilkan tenaga haba


136

LATIHAN:

1. Namakan dua jenis plastik . i. ........................................................... ii. ................................................................... 2.Nyatakan 3 perbezaan antara plastik termoplastik dan plastik termoset.

3. Lukiskan struktur molekul plastik termoplastik dan plastik termoset. 4. Kaji struktur molekul plastik termoset. P

a. Namakan bahagian berlabel P : ..............................................................................................

b. Apakah fungsi bahagian berlabel P : ..................................................................................


137

c. Apakah kesan bahagian berlabel P terhadap sifat plastik termoset berbanding plastik termoplsatik.

i. ............................................................................................................

ii. ............................................................................................................

5. Nyatakan 2 kesan pencemaran plastik.

i. .................................................................................................................

ii. .................................................................................................................

6. Nyatakan 3 langkah yang perlu diambil untuk mencegah pencemaran plastik.

i. ................................................................................................................. ii. .................................................................................................................

iii. .................................................................................................................

7.

Jenis Plastik Pemerhatian

Perspeks Cair

Bakelit Tidak cair

JADUAL 1

(a) Berdasarkan Jadual 1 nyatakan satu inferens untuk eksperimen ini.

…………………………………………………………………………………………………..

[1 markah]


138

(b) Nyatakan pembolehuah-pembolehubah dalam eksperimen ini. (i ) Pembolehubah dimanipulasikan

…………………………………………………………………………………………

(ii) Pembolehubah bergerak-balas

……………………………………………………………………………………… [2 markah] (c) Perspeks adalah termoplastik Nyatakan definisi secara operasi bagi palstik

.………………………………………………………………………………………… .......................................................................................................................... [1 markah]

(c) Tandakan () objek yang diperbuat daripada termoplastik

8. Jadual 2 menunjukkan ciri-ciri dua jenis plastik .

Jenis plastik

Ciri-ciri fizikal

Plastik A Perintang haba dan boleh diacu hanya sekali

Plastik B Perintang haba rendah dan boleh diacu berulang kali

JADUAL 2


139

(a) Nyatakan jenis plastik A dan B (i) Plastik A …………………………………………………………………………….

[1 markah] (ii) Plastik B …………………………………………………………………………….

[1 markah] (b) Berdasarkan ciri-ciri yang diberi dalam Jadual 2, lukiskan struktur polimer plastik A.

[1 markah]

(c) Berikan satu contoh plastk A dan kegunaannya dalam kehidupan seharian

……………………………………………………………………………………..

[1 markah]

(d) Nyatakan dua cara bagaimana plastik boleh meyebabken pencemaran kepada alam sekitar.

(i) ……………….…………………………………………………….............

(ii)………………………………………………………………………………….

[ 2 markah]


140

(e). Seorang pegawai dari Jabatan Alam Sekitar mendapati pembuangan sisa plastik yang tidak teratur , menyebabkan pencermaran alam sekitar

Cadangkan tiga kaedah yang boleh digunakan oleh pegawai tersebut untuk mengawal pembuangan sisa plastik. Terangkan pilihan anda berdasarkan aspek berikut:

Mengenalpasti matlamat

----------------------------------------------------------------------------

( 1 markah)

Analisis Tiga Alternatif

----------------------------------------------------------------------------

( 3 markah)

Urutan pilihan ---------------------------------------------------------------------------- (1 markah)

Keputusan

----------------------------------------------------------------------------

(1 markah)


141

LATIHAN:

Bahan X Bahan Y

1. Rajah di atas menunjukkan proses pempolimeran. Antara berikut yang

manakah mewakili bahan X dan bahan Y? Bahan X Bahan Y A Politena Etena B Polivinil Kloroetena C Neoprena Kloroprene D Stirena Polistrena

2.

Rajah di atas menunjukkan pengkelasan jenis plastik. Antara berikut yang manakah ciri- ciri plastik X?

A Takat lebur yang sangat tinggi B Pengalir elektrik yang baik C Boleh dikitar semula D Tidak larut dalam pelarut organik 3. Rajah di atas menunjukkan satu polimer jenis termoset. Pernyataan

manakah yang benar? A Terdapat rangkai silang antara molekul polimer.

B Panjang molekul polimer adalah C Molekul polimer mudah menggelongsor antara satu sama D Tindakbalas kimia berlaku antara molekul polimer.

Jenis Plastik

X Termoset


142

4. Cara yang paling berkesan untuk mengawal pencemaran yang disebabkan

pembuangan bahan plastik A ditanam di dalam tanah B dibakar dalam insenarator C dibuang ke dalam sungai D dikitar semula

5. Antara pernyataan berikut yang manakah menerangkan nilon adalah ko-

polimer A Nilon terbentuk daripada monomer yang sama jenis B Nilon terbentuk daripada monomer yang berlainan jenis C Polimer nilon adalah kecil D Polimer nilon adalah besar.

6. Antara berikut yang manakah adalah termoplastik?

I Nilon II Perspeks III Polivinil klorida A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II and III

7. Antara berikut yang manakah adalah plastik termoset? I Bakelit II Melamin III Polistirena A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II and III

8. Antara berikut yang manakah bukan ciri termoplastik

A lembut atau cair apabila dipanaskan B Tidak mudah dilenturkan C Tidak mengalir elektrik D Tidak bertindakbalas terhadap bahan kimia

9. Antara ciri-ciri berikut yang manakah menerangkan ciri plastik termoset? I Keras dan tidak boleh dilentur

II Tidak mudah terbakar III Tidak mudah cair apabila dipanaskan A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III


143

10. Antara berikut yang manakah padanan yang salah antara polimer sintetik dengan monomernya

Polimer sintetik Monomer

A Polithena Etena

B Polivinil klorida (PVC) Metil metakrilat

C Neoprena kloroprena

D Polistirena Stirena

11. Polimer sintetik adalah takterbiodegradasi. Apakah maksudnya?

A Polimer sintetik tidak berfungsi sebagai pemangkin B Polimer sintetik tidak diperolehi daripada tumbuhan atau haiwan C Polimer sintetik adalah tidak merbahaya kepada hidupan D Polimer sintetik tidak boleh diurai oleh bakteria

12. Antara berikut yang manakah getah sintetik ?

A Neoprena B Politena C Perspeks D Nilon

13. Antara berikut yang manakah benar menerangkan perbezaan antara getah sintetik dan getah asli?

Getah sintetik Getah asli

A Tidak tahan dengan suhu tinggi

Tahan suhu tinggi

B Penebat haba yang baik Penebat haba dan elektrik yang baik

C Kurang tahan rintangan terhadap asid, alkali , minyak dan pelarut organik

Lebih tahan rintangan terhadap asid, alkali, minyak dan pelarut

organik.

D Berat Ringan

14. Antara sumber-sumber bahan mentah berikut yang manakah digunakan

untuk membuat plastik? A Neoprena B Arang batu C Petroleum D Garam galian

15. Antara berikut yang manakah tidak benar tentang termoplastik? A Mudah dibakar

B Mempunyai rangkai silang antara rantai monomer C Boleh diacu berulang kali D Ia adalah bahan takterbiodegrasi


144

16. Kenapakah pinggan dan mangkuk yang diperbuat daripada termoset lebih baik daripada pinggan dam mangkuk yang diperbuat daripada termoplastik? I Keras II Lebih tahan lama III Lebih baik dan cantik A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III.

17. Apakah yang berlaku kepada perspeks apabila dipanaskan?

A Cair dan keras semula apabila disejukkan B Ia tidak berubahIt remains unchanged. C Ia bertukar kepada bentuk serbuk D Ia akan cair

18. Plastik boleh menyebabkan pencemaran kerana

I Ia adalah takterbiodegrasi II Sistem pemparitan tersumbat III Pembakaran plastik membebaskan gas beracun. A I dan II sahaja B I dan III sahaja C II dan III sahaja D I, II dan III

19. Antara berikut yang manakah bukan alasan kepentingan pengendalian

bahan pembuangan plastik yang betul? A Plastik adalah bahan terbiodegrasi dan perlu dibuang di tempat pelupusan sampah

B Pembakaran plastik menyebabkan pencemaran C Plastik akan menyebabkan aliran air tersumbat dan banjir jika dibuat ke dalam sungai. D Plastik di tempat pelupusan sampah tidak akan berubah untuk jangka masa panjang

20. Antara berikut yang manakah kaedah pembuangan plastik yang tidak

memusnahkan persekitaran. A Bakar plastik B Tanam plastik C Kitar semula bahan plastik D Diharamkan penggunaan plastik


145

BAB 16 : ELEKTRONIK DAN TEKNOLOGI MAKLUMAT 16.1 Gelombang Radio

Amplitud Sesaran maksimum bagi suatu zarah daripada kedudukan seimbang

Frekuensi, f (Hz)

Bilangan gelombang lengkap yang dihasilkan dalam masa satu saat

Panjang gelombang,(m) Jarak antara dua puncak yang berturutan

Halaju gelombang,(ms-1)

Jarak yang dilalui oleh gelombang dalam 1 saat ( = f ) Spektrum Elektromagnet

Frekuensi semakin bertambah

Panjang gelombang semakin bertambah

panjang

gelombang

λ

amplitud

amplitud


146

Jenis Gelombang radio dan kegunaannya

16.2 KOMUNIKASI RADIO

Jenis Gelombang Kegunaan

Gelombang panjang (LW)

Untuk siaran radio tempatan

Gelombang sederhana (MW)

Untuk siaran radio dalam negeri dan

komunikasi antara kapal dengan stesen kawalan di darat

Gelombang pendek (SW) Untuk siaran radio jarak jauh antara benua

Gelombang berfrekuensi sangat tinggi (VHF)

Gelombang berfrekuensi lampau tinggi

(UHF)

Gelombang mikro

Sambungan telefon jarak jauh, siaran TV melalui satelit dan komunikasi

dengan satelit.

Komponen Elektronik

Simbol Fungsi

Sel kering

Membekal arus elektrik

Perintang

Mengurangkan arus mengalir

dalam litar

Kapasitor

Menyimpan cas elektrik dan hanya membenarkan arus ulang

alik melaluinya

Induktor

Menghalang pengaliran arus ulang alik

Kapasitor boleh laras

Menyimpan cas dan boleh mengubah frekuensi arus ulangalik


147

Sistem Komunikasi Radio:

Terdiri daripada 2 komponen:

Sistem Pemancar Radio Sistem Penerima Radio

Sistem Pemancar Radio:

Diod

Membenarkan pengaliran arus sehala sahaja

Menukar arus ulang-alik kepada arus terus

Reostat/ perintang boleh laras

Mengawal saiz arus

Transformer

Mengubah nilai voltan arus ulangalik

Transistor

Sebagai penguat arus Sebagai suis

modulasi amplitud

modulasi frekuensi


148

Pengayun Modulator Amplifier Aerial Pemancar

Komponen Fungsi

Mikrofon

Menukarkan bunyi kepada gelombang frekuensi audio

Pengayun Menjanakan gelombang radio

Modulator

Menggabungkan gelombang frekuensi audio dengan gelombang radio untuk

menghasilkan gelombang radio termodulasi.

Nama proses : Modulasi *Kepentingan: supaya gelombang bunyi

boleh dihantar pada jarak yang jauh

Amplifier

Menguatkan gelombang radio termodulasi

Aerial Pemancar Memancarkan gelombang radio termodulasi

mikrofon

gelombang bunyi

gelombang radio


149

Sistem Penerima Radio Aerial Penerima Litar Talaan Litar Pengesan Litar Amplifier PembesarSuara

Aerial Penerima Menerima semua gelombang radio termodulasi

Litar Talaan Memilih frekuensi gelombang radio termodulasi yang dikehendaki

Komponen Elektronik: Induktor dan kapasitor

Litar Pengesan Mengasingkan gelombang frekuensi audio daripada gelombang radio

Komponen Elektronik: Diod

Litar Amplifier Amplifier Menguatkan gelombang frekuensi audio

Komponen Elektronik: Transistor

Pembesar suara Menukarkan gelombang frekuensi audio kepada gelombang bunyi


150

16.2 Perkembangan Teknologi Penghantaran Maklumat Sistem Komunikasi Satelit: Terdiri daripada dua komponen:

Stesen satelit bumi Satelit komunikasi

Stesen Satelit Bumi, Pemancar dan Penerima:

Maklumat dapat dihantar dari satu tempat ke tempat yang lain dengan menggunakan satelit komunikasi.

Satelit komunikasi menjadi stesen geganti di angkasa lepas.

1. Stesen satelit bumi.

Stesen ini mempunyai aeriel yang berbentuk cakera parabola.

Ia mempunyai pemancar dan penerima yang sangat berkesan.

Pemancar menghantar maklumat seperti panggilan telefon dan siaran televisyen sebagai isyarat gelombang mikro melalui aerialnya kepada satelit komunikasi di angkasa lepas.

2. Satelit Komunikasi

Mempunyai pemancar dan penerima yang cekap.

Penerima di satelit menerima isyarat gelombang mikro dari setiap stesen satelit bumi.

Isyarat itu kemudiannya diamplifikasikan kerana sebahagian dari tenaganya telah hilang semasa bergerak melalui angkasa lepas.

3. Stesen satelit bumi.

Aerial pada stesen satelit bumi menerima isyarat gelombang mikro dan menyalurkan kepada rangkaian yang sesuai untuk ditukarkan kepada bunyi atau gambar asal.

Maklumat yang dihantar dari stesen satelit bumi boleh diterima oleh mana-mana tempat di bumi dalam masa beberapa saat sahaja.

stesen satelit bumi stesen satelit bumi

satelit komunikasi

penerima

pemancar


151

Ciri Satelit komunikasi

–Kelihatan berada di tempat yang sama di atas bumi khatulistiwa

dihubungkan dengan 3 satelit tenaga elektrik daripada sel suria

tenaga elektrik daripadatindak balas hidrogen dan oksigen tenaga elektrik daripadasinar uranium dalam pek kuasa nuklear

Kelebihan Penggunaan Satelit:

Tidak bergantung kpd lapisan atmosfera untuk pantulan gelombang Tidak dipengaruhi oleh perubahan cuaca Dapat memancar dan menerima banyak isyarat pada satu masa Penerimaan maklumat yang jelas.

Kegunaan satelit: Komunikasi Tujuan kaji cuaca Perisikan ketenteraan Penyelidikan astonomi


152

Latihan: 1. Rajah di bawah menunjukkan graf gelombang jarak-anjakan Namakan bahagian berlabel P dan Q.

P : ………………………….

Q : …………………………

2.Rajah di bawah menunjukkan spektrum elektromagnet.

Gamma rays

X Ultraviolet Y Infrared Microwave Z

(a) .Berdasarkan rajah di atas, isikan ruangan (i) dan (ii) dengan factor yang sesuai.

(b) Kenalpasti gelombang;

X : ……………………………… Y : …………………………….

Z : ……………………..

(c) Apakah kesan negatif sinar ultraungu yang berlebihan pada kulit manusia?

………………………………………………………………………………………………

(d) Berikan 2 kegunaan gelombang mikro.

(i) ………………………………………………………….

(ii) ………………………………………………………….

Anjakan / m

Jarak / m

Q

P

(i) ……………………. meningkat.

(ii) …………………… berkurang.


153

3.Lukis simbol dan padankan fungsi bagi setiap komponen elektronik dalam jadual.

Komponen Elektronik

Simbol

Fungsi

1. Kapasitor

Mengawal saiz arus

2. Diod

Menyimpan cas elektrik dan hanya membenarkan arus

ulangalik melaluinya

3. Induktor

Mengubah nilai voltan arus

ulangalik

4. Transformer

Mengurangkan arus mengalir dalam litar

5. Transistor

Membenarkan pengaliran

arus sehala sahaja Menukar arus ulang-alik

kepada arus terus

6. Perintang

Sebagai penguat arus

Sebagai suis


154

4. Rajah menunjukkan gambarajah skema sistem penerimaan radio.

(a) Labelkan E,F,G,H.I dan J pada rajah tersebut.

(b) Terdapat dua jenis gelombang modulasi iaitu modulasi amplitud dan modulasi frekuensi. Lukiskan kedua-dua gelombang termodulasi tersebut.

5.Rajah menunjukkan Rangkaian Satelit Komunikasi Global.

Frekuensi Termodulasi Amplitud Termodulasi

X: ……………………...

Y: ……………………...


155

(a) Namakan X dan Y

(b) Berapa banyak satelit komunikasi yang diperlukan untuk memenuhi keperluan

komunikasi sedunia?

………………………………

(c) (i) Apakah jenis isyarat yang dihantar oleh stesen satelit ke satelit

komunikasi?

……………………………………………………

(ii) Beri satu kelebihan isyarat yang dinamakan di (c)(i).

……………………………………………………………………………………………..

(d) Nyatakan tiga jenis penghantaran yang boleh dihantar melalui satelit

komunikasi.

(i) …………………………………………………………….

(ii) …………………………………………………………….

(iii) …………………………………………………………….

(e) Nyatakan dua kegunaan satelit komunikasi.

(i) …………………………………………………………….

(ii) …………………………………………………………….


156

Jutaan terima kasih diucapkan kepada Jawatankuasa Panitia Sains Daerah Pasir Gudang 2012, SMK Desa Cemerlang di

atas inisiatif cadangan untuk menerbitkan Modul Sains Daerah versi 2012

Terima kasih juga kepada Jurulatih-Jurulatih Utama, Ketua-Ketua Panitia Sains dan guru-guru sains Daerah Pasir Gudang

yang terlibat secara langsung atau tidak dalam usaha merealisasikan Modul Sains SPM Daerah ini.

Diharap usaha murni kita membuahkan kecemerlangan buat

anak-anak pelajar kita.

SEKALUNG PENGHARGAAN

Modul Sains Daerah

Documents

Transcript of Modul Sains Daerah