Peng Kata Logan

7/18/2019 Peng Kata Logan

http://slidepdf.com/reader/full/peng-kata-logan 1/43

KOMPONEN : SAINS PERPUSTAKAAN

2.4 Pengkelasan dan Pengkatalogan

2.4.1 Pengenalan

Tahukah anda sistem pengkelasan dan pengkatalogan dalam ilmu sains perpustakaanadalah bertujuan untuk memberi kemudahan kepada pengguna mendapatkan bahanbacaan mengikut keperluan yang dikehendaki dengan cepat, mudah dan dapatmenentukan di mana tempat menyimpan bahan berkenaan supaya mudah dikesankembali apabila dikehendaki.

2.4.2 Definis i dan Tujuan Pengkelasan

Satu proses untuk mengorganisasikan bahan-bahan mengiktu bidang , mata pelajaranperkara dan topik

Tujuan

1. Mengesan bahan dengan cepat dan tepat di atas rak dan memulangkan bahan ituke tempat asal

2. Menunjukkan kekuatan dan kelemahan koleksi bahan..3. Memudahkan penyusunan buku dan proses pilih buang.4. Memudahkan proses semakan stok.5. Membantu menyimpan beberapa jenis perangkaan seperti bilangan buku dan rekod

pinjaman.6. Memudahkan pengguna untuk mencari bahan terus dari rak (browsing) dengan cara

merujuk kepada nombor pengelasan yang diperlukan

Sejarah Sistem Pengkelasan Perpuluhan Dewey (DDC)

Melville Louis Kossuth Dewey telah mencipta satu sistem pengkelasan buku di manasistem ini akhirnya digunakan oleh kebanyakan perpustakaan. Beliau telah memberikannombor pengkelasan berdasarkan perkara supaya semua bahan buku dan bukan bukudapat disusun dalam kelas-kelas tertentu.

Sistem pengkelasan Perpuluhan Dewey telah membahagikan semua ilmu pengetahuankepada sepuluh bahagian utama dan diberikan nombor pengkelasan seperti berikut:



Sistem Pengkelasan Perpuluhan Dewey Ringkasan Pertama

000 KARYA AM

100 FALSAFAH

200 AGAMA

300 SAINS KEMASYARAKATAN

400 BAHASA

500 SAINS TULEN

600 TEKNOLOGI

700 KESENIAN

800 KESUSASTERAAN

900 GEOGRAFI dan SEJARAH

Untuk pengetahuan anda biasanya buku-buku fiksyen tidak diberi nombor pengkelasanDDC. Jenis buku ini dikenali dengan huruf ‘F” sahaja. Contoh‘FM’ untuk Fiksyen Bahasa Melayu dan ‘FI’ untuk Fiksyen Bahasa Inggeris.

FMSHA



Sistem Pengkelasan Perpuluhan Dewey Ringkasan Pertama

Menurut Mat Jizat (1995) walaupun pengkelasan perpuluhan Dewey berasaskan systemyang diusahakan oleh Francis Bacon untuk membahagikan ilmu kepada sepuluhkumpulan Dewey menggunakan angka Arab sebagai kod atau symbol pengenalan.Simbol ini bermula daripada angka 0 hingga 9. Sistem Pengkelaan Perpuluhan Dewey

menggunakan tiga angka yang dipanggil sebagai senarai ringkas yang pertama. Senaraiini seperti apa yang anda lihat dalam pembahagian system pengkelasan perpuluhanDewey ringkasa pertama di atas.

Sistem Pengkelasan Perpuluhan Dewey Ringkasan Kedua

Sebelum kita memahami cara hendak menggunakan ringkasan kedua kita terlebihdahulu perlu mengetahui cara untuk mengelas buku ataupun bahan denganmenggunakan senarai ringkasan pertama yang telah disebut di atas tadi.

Kemudian satu senarai lanjutan yang dinamakan Senarai Ringkasan Kedua diwujudkan

untuk memudahkan kita mencari pecahan ilmu sebagaimana yang terdapat dalamringkasan pertama, contohnya adalah seperti berikut yang kami catatkan di bawah:

Contoh ringkas yang dapat kami nyatakan di sini bagi perkara Karya Am – 000 yangdipecahkan kepada sepuluh bahagian

000 KARYA AM

010 Bibliografi020 Sains Perpustakaan030 Ensiklopedia Am040 (Belum dikhaskan)

050 Terbitan berkala Am060 Pertubuhan Am070 Kewartawanan080 Koleksi Karya Am090 Manuskrip dan Buku Nadir

Pecahan dalam ringkasan kedua untuk perkara 100 hingga 900 boleh anda rujuk dibawah ini:

100 FALSAFAH

110 Wujudiah120 Ilmu, Sebab, Tujuan, Manusia130 Kaji Jiwa Biasa dan Ajaib140 Pendapat falsafah150 Kaji Jiwa160 Ilmu Mantik170 Etika180 Falsafah Timur190 Falafah Barat



200 AGAMA

210 Agama Ketuhanan220 Kitab Injil230 Asas Ajaran Kristian

240 Moral dan Ibadah Keristian250 Urusan Paderi, Kariah Gereja260 Aspek Sosial dan Hal Ehwal Kristian270 Sejarah dan Geografi Gereja280 Mazhab dan Puak Kristian290 Agama-agama Lain

300 SAINS KEMASYARAKATAN

310 Perangkaan320 Ilmu Politik

330 Ekonomi340 Undang-undang350 Pentadbiran Awam360 Perkhidmatan Sosial370 Pendidikan380 Perniagaan dan Pertubuhan390 Adat Resam dan Budaya Rakyat

400 BAHASA

410 Linguistik

420 Bahsa Inggeris430 Bahasa Jerman440 Bahassa Perancis, Monaco450 Bahasa Itali, Romania460 Bahasa Sepanyol dan Semenanjung Iberian470 Bahasa Latin dan Itali480 Bahasa Yunani490 Bahasa-bahasa Lain

500 SAINS TULEN

510 Ilmu Hisab520 Astronomi530 Fizik540 Kimia550 Sains Bumi560 Sains Fosil570 Sains hayat580 Sains Tumbuhan590 Sains Haiwan



600 SAINS TEKNOLOGI

610 Sains Perubatan620 Sains kejuruteraan630 Pertanian640 Sains Rumahtangga

650 Perkhidmatan Pengurusan660 Teknologi Kimia670 Hasil Perusahaan Kimia680 Hasil Kilang Lain690 Bangunan

700 KESENIAN

710 Seni Lanskap720 Seni Bina730 Arca

740 Lukisan dan Seni Hiasan750 Mengecat dan Catan760 Seni Grafik770 Seni Foto780 Muzik790 Seni Hiburan dan Lakonan

800 SASTERA

810 Sastera Amerika820 Sastera Inggeris

830 Sastera Jerman840 Sastera Perancis850 Sastera Itali, Romania860 Sastera Sepanyol, Portugis870 Sastera Latin, Itali880 Sastera Yunani890 Sastera Bahasa-bahasa Lain

900 GEOGRAFI DAN SEJARAH

910 Geografi dan Lawatan

920 Biografi930 Sejarah Am Dinia Purba940 Eropah950 Asia960 Afrika970 Amerika Utara980 Amerika Selatan990 Bahagian Dunia Lain



Pengkatalogan

Pengenalan

Sebuah perpustakaan atau pusat sumber mengandungi koleksi bahan-bahan cetak danbahan-bahan bukan cetak. Untuk menggunakan bahan-bahan ini dengan mudah dan

berkesan satu indeks atau senarai bahan-bahan perlu disediakan.. Indeks atau senaraibahan dalam koleksi perpustakaan atau pusat sumber dikenali sebagai Katalog. Prosesmenyediakan katalog ini dipanggil Pengkatalogan

Definisi

Katalog adalah maklumat bibliografi tentang bahan buku dan bahan bukan buku yangterdapat dalam koleksi pusat sumber. Ianya mengandungi butiran tentang namapengarang, judul, tempat terbit, penerbit dan tarikh terbit serta huraian fizikal bahanberkenaan.

Tujuan

Tujuan katalog adalah seperti berikut:

1.Untuk memudahkan pengguna mencari bahan atau maklumat tentang sesuatukoleksi di pusat sumber sekiranya ia mengetahui sama ada nama pengarangatau judul ataupun tentang perkara.

2.Untuk menunjukkan bahan-bahan yang sedia adadi perpustakaan atau pusat sumber tentang:

a. seseorang pengarangb. tajuk perkara

c. dalam sesuatu format atau bentuk bahan.d.

3. Untuk membantu pengguna memudah dan mempercepatkanproses pencarian maklimat atau bahan di pusat sumber

Bentuk Katalog

Katalog dapat disediakan dalam bentuk seperti berikut:

1. Kad.2. Buku.

3. Helaian kertas4. Pita computer5. Mikrofom/mikrofis6. Paparan komputer/OPAC

Di pusat sumber sekolah kebanyakan katalog adalah dalam bentuk kad ataupunmenggunakan sistem komputer



Peraturan Katalog Mengkatalog Bahan

Bahan-bahan pusat sumber yang hendak dikatalog berpandukan peraturan katalog

mengkatalog AACR ( Anglo American Cataloguing Rules 2nd Ed.)Sesuatu bahan di pusat sumber sebelum dikatalogkan memerlukan beberapa punca aksesataupun disebut sebagai entri. Entri adalah satu rekod dalam katalog. Antara jenis-jenis entriyang kami rasa anda pernah lihat adalah entri pengarang, judu l dan pengrang.

Diantara ketiga-tiga jenis entri ini kita perlu memilih salah satu daripadanya untuk menjadi entriutama. Lain-lain entri kita namakan sebagai entri tambahan. Lazimnyaentri utama yang kita pilih adalah di bawah nama pengarang.

Peraturan Menentukan Entri Utama dan Entri Tambahan

Berikut kami berikan kepada anda panduan ringkas untuk menentukan entri utama dan entri-entri tambahan dalam proses menyediakan kad katalog. Sila rujuk jadual di bawah denganteliti:

PERNYATAANPENANGGUNGJAWAB

ENTRI UTAMA ENTRI TAMBAHAN

Seorang pengarang Pengarang Perkara Judul Siri ( jika ada)

Tidak lebih tiga orang

pengarang

Pengarang pertama Perkara Pengarang kedua Pengarang ketiga Judul Siri ( jika ada )

Bahan adalah secaralangsung berkaitan badanbergabung

Nama badan bergabung Perkara Judul Siri ( jika ada )

Pengarang lebih daripadatiga orang ( et al.)

Judul Perkara Pengarang

pertama sahaja Siri ( jika ada )

Hasil suntingan dansusunan semula

Judul Perkara Penyunting Siri (jika ada)

Tidak ada Judul Perkara



penanggungjawab Siri ( jika ada)

Al-Quran dan Bible (Injil) Judul Perkara Siri ( jika ada)

Badan adalah tidak secaralangsung berkaitan badanbergabung

Judul Perkara Siri (jika ada)

Hasil sesuatu persidangantetapi nama persidangantidak jelas

Judul Perkara Nama badan

bergabung Siri (jika ada)

Karya terjemahan Pengarang asal (jika ada)atau judul

Perkara Penterjemah Siri (jika ada)

Karya semakan (revised),semakan semula,diringkaskan (abridge),ditokoktambah (enlarged),dipadatkan (condensed),dikemaskini (updated)

Pengarang asal (jika ada)atau judul

Perkara Penyemak Siri (jika ada)

Sumber: Kementerian Pendidikan Malaysia 2002 Modul Kemahiran Pengurusan Sumber UntukGuru m.s. 156 dan 157

Di sini kami sertakan beberapa contoh entri utama dan entri tambahan untuk rujukan danpanduan anda.



Penentuan Nama Pengarang

AACR 2nd.Ed. juga memberi panduan bagaimana untuk kita menentukan nama pengarangdalam proses menyediakan katalog. Di sini kami paparkan panduan untuk menentukan namapengarang kepada anda.



Format Bentuk Katalog

Dibawah ini kami paparkan beberapa bentuk kad katalog buku bukan fiksyen, buku fiksyen danbahan bukan buku yang biasa terdapat di pusat sumber sekolah.



OPAC – Katalog Dalam Talian

Perkembangan teknoogi komunkasi maklumat (TMK) banyak mempengaruhi dalam aspekpengurusan pencarian maklumat di pusat sumber. Salah satu daripada unsurtersebut adalah pengaruh internet. Untuk memudahkan anda mencari maklumat tentangsesuatu perkara anda boleh menggunakan talian (online catalog)t.

Berikut adalah contoh langkah-langkah untuk pencarian katalog dalam talian (online catalog)menggunakan Library of Congress Online Catalog.

Langkah 1. Klik “Basic Search”’ atau

Sumber: http://catalog.loc.gov/

1. Tuliskan judul buku

diruan ini.

2. Pilih jenis pencarian

3. Klik ‘Begin Search’



Langkah 2. Klik “Guided Search” dan isikan butir-butir dalam kotak pilihan.


Tai kan udul buku

Pilih Boolean

Term

Taipkan lain-lain pilihan

seperti nama Pengarang, ISBN Klik atau pilih jenis-jenis

pilihan.



Langkah 3. Catatkan atau print butir-butir pengkatalogan.


Dengan membuat rujukan tambahan di perpustakaan carikan carabagaimana membuat katalog bagi bahan berikut:

a. Buku bukan Fiksyen ( tiada pengarang)b. Buku fisyen ( tiada pengarang)c. Bahan Bukan Buku

i) gambar

ii) globiii) kad imbasaniv) transparensiv) permainanvi) modelvii) pita audioviii) petaix) posterx) pita audioxi) pita slaid

Klik “Full Record”.



LatihanSekarang anda dikehendaki mencari tiga buah buku dan dua buahbahan bukan buku di pusat sumber. Dengan menggunakan panduanyang diberikan sila hasilkan kad katalog berdasarkan entri utama danentri-entri tambahan.h

Cuba anda layari laman web Library of Congress Online Catalogue danbandingkan dengan kad-kad katalog yang telah anda hasilkan.Selamat mencuba.



KOMPONEN : SAINS PERPUSTAKAAN

2.6 Pusat Sumber Elektronik

2.6.1 Pengenalan

Pada masa sekarang semua sekolah diwajibkan mempunyai kemudahan teknologimaklumat dan komunikasi (TMK) untuk meningkatkan mutu pendidikan sertapengurusan sekolah. Dengan adanya TMK para pelajar dapat didedahkan denganpelbagai kemahiran berguna untuk menjadikan mereka tenaga kerja yang diperlukandalam masyarakat bermaklumat dan juga masyarakat industri. Bagi merealisasikanimpian tersebut, kemahiran menggunakan TMK adalah perlu bagi setiap golongan selainpelajar seperti pentadbir mahuypun kakitangan sokongan. Justeru itu, KementerianPendidikan dengan kerjasama Jabatan Pendidikan Negeri, Pejabat Pendidikan Daerahserta sekolah-sekolah menjalankan pelbagai jenis program seperti berikut:

i. Komputer Dalam Pendidikan (CIE)ii. Pengajaran dan Pembelajaran Berbantukan Komputer (CAL)iii. Pangkalan Data dalam talian.

iv. Cerdik Netv. Cikgu.netvi. Portal Pendidikanvii. Bestari.Netviii. Pusat Sumber Elektronik

Pusat Sumber Elektron ik

Pada peringkat awal, gedung ilmu terkumpul dalam bentuk buku dan teks bercetak yangdikenali sebagai khutub khanah dan akhirnya dipanggil sebagai perpustakaan. Pusatsumber elektronik adalah merupakan satu institusi yang telah melalui beberapaperingkat transformasi. Fungsi perpustakaan sebelum itu juga telah bertambah dengan

adanya bahan pendidikan yang lain seperti alat tayang, filem dan mikrofilem yangmenyebabkan namanya ditukar kepada pusat sumber. Apabila institusi ini terdapat disekolah ianya dikenali sebagai Pusat Sumber Sekolah.

Seiring dengan kemajuan dan perkembangan teknologi elektronik, kini koleksi pusatsumber bukan sahaja terhad kepada bahan cetak, bahan selluloid, audo dan videotetapi juga mengandungi bahan seperti cakera liut dan cakera padat. Peningkatankemahiran dan literasi komputer di kalangan guru dan pelajar meluaskan lagi fungsi danperanan pusat sumber. Jika dilihat sekarang pusat sumber telah menyediakanprasarana dan kemudahan penggunan internet untuk memudahkan penggunamemperolehi maklumat secara meluas di seluruh dunia. Pada peringkat inilah apabilapusat sumber itu dapat menyediakan bahan teks dan elektronik dan pada masa yang

sama menyediakan kemudahan bagi mencari maklumat dari luar ruangnya melalui jaringan telekomunikasi komputer, maka pusat sumber ini dikenali sebagai PusatSumber Elektronik (PSE).

Pengguna Pusat Sumber Eelektronik hendaklah terlebih dahulu tahu menggunakankomputer sebagai satu asas atau kemahiran. Dengan adanya kemahiran ini dapatlahmereka mencari maklumat atau mengakses maklumat yang terdapat dalam cakera liutdan cakera padat, ataupun mengakses maklumat merentas sempadan dan ruangmelalui jaringan elektronik, iaitu Jaring dan Internet. Melalui rangkaian ini pengguna



dapat mengakses maklumat yang terdapat dalam pangkalan data dan sumber maklumatdi dalam dan juga di luar negara. Bagi guru dan pelajar, kemudahan meraih danmemanfaatkan maklumat melalui Pusat Sumber Elektronik memerlukan kemahiranuntuk mencari, mengguna, memilih, menganalisis dan menilai maklumat yangdiperolehi. Kesemua ini menjadi asas kepada kaedah pembelajaran berasaskansumber. Pelajar akan dapat membina satu budaya dalam diri mereka, iaitu sentiasa

mencari maklumat dan ilmu dan seterusnya akan mengembangkan daya kreativiti daninovasi, budaya mencari ilmu ini akan dirangsang dan diganding dengan nikmat hibur-didik yang terkandung dalam pangkalan data yang diaksesnya itu.

Pengembangan dan pemupukan budaya ilmu seperti yang dihasratkan oleh parapemimpin negara bermula dari alam persekolahan lagi. Pelajar yang menggunakanteknologi terkini untuk mendapatkan ilmu akan lebih bersedia untuk menghadapipelbagai cabaran kerjaya dalam abad 21. Pusat Sumber Elektronik ini juga memberipeluang kepada guru dan pelajar mengembangkan kemahiran mencari maklumat ini dansekaligus membawa mereka ke alam teknologi yang canggih.

2.6.2 Perpustakaan Maya (Virtual Library)

A look at the v ir tual l ibrary, wr it ten for " The Futurecast," a monthly column in theLibrary Journal.

Originally published March 1992. Published on KurzweilAI.net August 6, 2001.

I posed the following dilemma at the end of my previous column (see The Futurecast,LJ, February 15, p. 140): If borrowing a virtual book from the virtual "free library" involvessimply selecting a few icons on the screen of your circa 2000 notebook computer , whythen would anyone buy a book (which would involve clicking on a different set of icons

as well as a debit to one of your financial accounts)?

I posed this specter to two of our contemporary visionaries: App le Fellow Alan Kay andHudson Institute Fellow George Gilder . Gilder replied that no one should feel too securein the information revolution. Having the courage to radically alter one's self-concept will be the primary prerequisite to survival for any organization, from IBM to the MillValley Local Library.

Kay replied that the "free library is not free."

These two enigmatic replies contain the key to resolving the dilemma if we ponder theimplications of both views. We can postulate two visions of the library of the future. If weare indeed entering the Age of Knowledge (see The Futurecast, LJ, September 15,1991, p. 58-59) in which the meaningful organization of information will be theparamount strategic asset of nations and individuals, then the library, as the institution inour society primarily responsible for organizing and presenting codified knowledge,may properly be regarded as having the responsibility for leading the charge. On theother hand, if we view the concept of the library more provincially, as a buildingcontaining stacks of paper books with librarians who lend these objects out to patrons,then our long-term prognosis for the institution is distinctly more dismal.



If you were a blacksmith at the turn of the century, your outlook would depend onwhether you saw yourself as a shaper of horseshoes or a facilitator of transportation (inwhich case you would trade in your forge and hammer for a gas pump). Gilder ispointing out that with the pace of change accelerating, it is not only the private sectorthat must dramatically adapt. Our public institutions - schools, government, libraries -must define their missions badly enough to survive the obsolescence of more narrowly

defined self-concepts.

If we define the mission of the library as the shaping and distribution of knowledge through whatever technical means, we are still left with the original predicament.Perhaps it is bookstores that will have to go. If libraries can simply distribute books andother information electromagnetically through the air and optically through the nation'sfiberoptic information highway, then who needs bookstores, anyway? The problem,however, is that without revenue there will be no publishers and nothing will bepublished.

A f istful of knowledge

We must now contemplate a central lesson of the Age of Knowledge, which is implied inKay's observation above. Knowledge is not Free, nor should it be. We are used topaying for the knowledge content of products so long as it is integrated into somethingwith mass. We recognize that a $300 software product is physically identical to a few $2floppy disks, and thus we are primarily paying for the information contained therein. Weare aware (or should be) that the manufactured cost of a compact disc recording is lessthan 50¢ (depending on volume), and that again we are paying for the (musical)information. It is, after all, the information we are after. We obtain no pleasure from thediscs themselves. The manufactured cost of most books is only a few dollars. Again, it isthe knowledge we are seeking (although I will admit that a well crafted book is a lovelypossession).Why then do we have difficulty comprehending the value of information when the

physical content of a product shrinks to nothing? We are used to buying products thathave size and weight. If design and other learned content enhance their value, so be it.Still, the paradigm that we are used to for buying a product is that we purchase anobject with size and weight in a store, carry it home in a colorful shopping bag, unwrapit, and only then digest its intellectual content. We are already at the point where at least90 percent of the value of products of this type result from their knowledge content,and we will need very soon to fully absorb the idea that knowledge without any physicalconstruct still represents value. Otherwise, no knowledge of value will be created.

The royalty factor

So while it is true that a book could be distributed electronically to millions of people at

very little cost, it will nonetheless require compensation to the publisher and author (orartist, musician, programmer, artificial reality designer, etc.) just as is the case today.Thus when you buy a virtual book from your virtual bookstore, the money that isdeducted from your (electronic but not so virtual) bank account will be distributed as it isnow to the distributor, publisher, and author. The point that Kay is making is that thesame transaction will need to take place when you "borrow" a book from the "free"library. It may be a free service to you, but someone is going to have to pay, namely thelibrary. In other words, libraries will not be exempt from violating copyright laws.



Publishers will be quite happy with libraries distributing their virtual books, just as theyare undoubtedly delighted to receive book orders from libraries today.

Yet library budgets are not unlimited-as most LJ readers will appreciate - so constraintswill have to be applied. Today these constraints are enforced by requiring patrons tophysically go to the library, placing limits on the selection and number of books

available, putting time limits on borrowing, and other subtle and overt restrictions. Thevirtual library will undoubtedly find similar ways to constrain its service. It will have nochoice; its budget will be set by the same political realities that libraries deal with today.

The advent of the virtual book will require rethinking the concept of buying a book. Newoptions will need to be devised. Some information we may wish to retain indefinitely,other information we may wish to read and then discard, yet other information we maywish to sample or browse through. Some we may not wish to read at all, but will want tohave as part of a database for our software based intelligent "assistants" to "read."Different payment methods will need to be devised to handle these different situations,which in turn will necessarily be reflected in library borrowing policies.

Bootlegg ing in the l990s

A prerequisite to the availability of the virtual book is an effective means of software protection, and by software I mean any form of digital information. Today, computer software, which is one of the most valuable and expensive forms of information tocreate, can be copied and distributed with abandon. Although illegal, it happens all thetime. It is estimated that the significant majority of software in use today has beenillegally copied.

One person I spoke to recently, who claimed to be unaware that this practice was illegal,complained that if copying software was illegal, then why do software companies makeit so easy to do? This is a profoundly important challenge. People can copy software

from their friends more easily than going to the store and buying it (it can even be doneover the phone).

Most children grow up with the paradigm that if they steal something, they are deprivingsomeone else of what they have stolen. The victim of such a crime is usually not faraway. Yet the crime of stealing information by breaking the "shrinkwrap" licenseagreement (the legal agreement that you enter into when you break the shrinkwrap on apackage of software) is far more subtle. The person that the information is copied fromstill has the information, so it is a rather abstract concept that anyone has beendeprived of anything. Of course, creators of the software have been deprived ofroyalties, yet remain blissfully unaware of the crime against them, except throughreading occasional surveys of such practices. It is obvious, however, that carried to an

extreme, the entire basis for funding the development of such expensive intellectualcreations is threatened.It was precisely this concern that killed the first generation of digital audio tape (DAT)recorders: the music industry believed compact disc recordings would be illegally copied.Once movies exist in high definition digital form, the concern will exist there as well. Thefact is that we have the technical means to enforce information licensing laws andagreements through electronic "locks." What is needed is the social compact that weshould pay for the information we use because otherwise there will be no usefulinformation to buy or steal. It is not just the locks on our cars or homes that keep



intruders out (to the extent that we do succeed in that endeavor), but rather thecombination of the technical means (the locks) and the social compact, which is acombination of the law matched with a respect that this is a law that responsible citizenswill honor. As the technology blazes ahead, law and social consciousness need tocatch up.

All l ibrar ies great and small

With library limits (on availability, deadlines, restrictions, etc.) again in place, there will bea niche for the (virtual) bookstore. Will there be a niche for the local library? In my view,the funding source has been and is likely to continue to be local. There will undoubtedlybe national libraries of various kinds (particularly in scientific and other professionalareas), but the city of New York and the town of Mill Valley will still have the sameincentive and political will to provide local library service to its citizens, which may verywell include making available the notebook computers themselves.What about paper books? They will ultimately reach antiquity, but because of theirenormous installed base, this transition will not be instantaneous. When fully effectivevirtual books become available later this decade, some of the more progressive libraries

will begin to incorporate them into their services. As virtual books become moredominant, libraries will begin to emphasize them over paper books, with some librarieson the leading edge and some on the trailing edge. When the paper book does reachantiquity, what will happen to those big library buildings? The role of buildings is not anissue solely of concern to libraries. When we can readily meet with people anywherewith high definition video conferencing (eventually with moving, high-resolution, three-dimensional holographic images) the purpose of buildings will undergo its owntransformation, a topic we will examine in a future column.Personally, I take the view of the library as the leading force in society for gatheringknowledge and making it universally available, a service that is a prerequisite for ademocratic society. Librarians are charged with guiding and shaping that process. Theyserve as society's guides to knowledge and where to find it. These roles will only

become more important with time, so long as we take the broad view of what theconcept of library represents.

(The Future of Libraries, Part 3: The Virtual Library by Raymond Kurzweil)

2.6.3 Jurnal dan CD-ROM

a periodical publication in which researchers report the results of their work totheir peer community; compare with magazine. Articles are reviewed by aneditorial board of scholars in the field prior to acceptance for publication (see alsorefereed journal), and generally include an abstract and numerous citations toprevious work. The writing style in journals is formal rather than engaging, and

journals generally have little or no advertising or glossy, catchy graphics andillustrations. Journals often have pages numbered continuously through theseveral issues of a given volume (for example, v.15 #1 has pages 1-223; v.15 #2runs from p.224-587, and so forth to the last issue of the volume).

Compact Disk - Read-Only Memory; a high-capacity optical (laser) informationstorage device in the form of a plastic disk. A CD-ROM disk holds approximately



600 MB of information, (about 300,000 pages of text). In the library, manydatabases and reference works are physically in CD-ROM format, housed onservers, and it is increasingly common for books, particularly in science andengineering fields, to be published with accompanying CD-ROMs containingsupplemental information and programs.

2.6.4 Telnet

Telnet adalah salah satu aplikasi yang wujud dalam internet yang berasaskan satuprotocol piawai bagi membolehkan seseorang pengguna membuat sambungan kepadakomputer lain untuk melaksanakan perisianyang tersimpan dalam komputer tersebut.Secara khusus Telnet ialah nama yang diberikan kepada protocol yang membolehkanpengguna log masuk ke dalam satu komputer hos yang terletak di tempat berasingandalam Internet. Dengan kata lain, Telnet membenarkan pengguna komputer untukmemasuki komputer yang berjauhan.

Bagi menggunakan Telnet, pengguna harus melaksanakan atur cara yang dinamakantelnet di komputer mereka. Atur cara ini menggunakan internet bagi membuatsambungan kepda komputer yang dikehendaki.. Sebaik sahaja sambungan dibuat,telnet bertindak sebagai agen pertengahan di antara anda dan komputer yangdihubungi. Semua yang ditaip menggunakan papan kekunci akan dihantar kepadakomputer yang dihubungi. Semua yang dipaparkan oleh komputer yang dihubungi ituakan dipaparkan di skrin di hadapan anda. Hasil akhir ialah papan kekunci dan skrinkomputer anda dihubungkan secara terus kepada komputer yang berjauhan itu.

Dalam terminology Telnet, komputer anda dipanggil komputer tempatan. Komputeryang satu lagi dinamakan komputer jauh (remote) yang anda hubungi. Terma ini digunapakai tanpa mengira sama ada komputer yang dihubungi itu berada jauh di benua lain,atau berada dalam sebuah bilik yang sama.

Telnet biasanya digunakan oleh seseorang pengguna yang mempunyai kebenaran ataudiberi kuasa untuk memasuki sesuatu komputer. Setiap kali pengguna berjayamengadakan sambungan dengan menggunakan telnet, beliau dikehendaki memasukinama pengenalan atau ID pengguna dan kata laluan. Apabila nama dan kata laluantersebut sah, barulah pengguna itu dapat memasuki komputer jauh berkenaan. Di sinisystem keselamatan digunakan seperti “firewall” dan lain-lain bentuk keselamatancapaian bagi mempastikan bahawa hanya pengguna yang sah sahaja berjayamemasuki suatu komputer atau tapak.

Walaupun begitu, terdapat juga lokasi-lokasi telnet yang menyediakan perkhidmatankepada semua pengguna untuk memasukinya. Bagi menyediakan perkhidmatansebegini, kebanyakan penyedia perkhidmatan mengumumkan ID pengguna genericatau nama pengguna umum, misalnya “guest”. Ia juga menyediakan kata laluan yangumum atau tiada kata laluan langsung supaya semua pengguna boleh mencapaimaklumat yang dikehendaki.

Untuk menggunakan arahan telnet kepada komputer lain, pengguna mesti mengetahuinama hos atau IP (alamat protocol internet) komputer tersebut.



2.6.5 OPAC

OPAC (Online Public Access Catalogs) lahir di Amerika Syarikat pada 1981/82.Sehingga kini tahun itu masih dipandang sebagai titik pertama kad katalog beralihkepada katalog berkomputer di perpustakaan besar, termasuk the Library of Congress di

Amerika Ssyarikat. Penukaran (conversion) rekod kad katalog secara besar-besarandewasa itu boleh disifatkan sebagai penukaran pangkalan data yang pertama dalamsejarah perpustakaan. Kini, OPAC bukan sahaja sudah menggantikan kad katalog,malahan telah merintis jalan baru ke arah penyebaran maklumat sejagat. Kini, kita telahdiberi banyak titik pengaksesan mencari rekod bibliografi di banyak perpustakaan, dantidak lagi terbatas nama pengarang, judul dan perkara seperti pada peringat

permulaannya. Selain itu, peralihan itu bukan sahaja merupakan satu lagi ujian ke atasrekabentuk katalog perpustakaan, tetapi juga membuat rekod bibliografi perpustakaanboleh diakses ramai orang serentak di banyak tempat, tidak kira jarak dan masanya,lantas turut membantu melahirkan perpustakaan virtual, perpustakaan tanpa dinding.

Kuliah ini cuba menerangkan bahawa pembangunan OPAC bukan sahaja sekadarberupa versi katalog elektronik menggantikan kad katalog cetak, tetapi jugamemandangnya sebagai antara muka kepada sistem perpustakaan digital. Maksudnya,OPAC bukan sahaja berfungsi memaklumkan klien tentang bahan dalam koleksiperpustakaan, tetapi juga status bahan yang dipesan tetapi belum diterima, bahan yangsudah dipinjamkan dan dan tarikh pemulangannya, selain membolehkan klien membuattempahan, menghantar mesej kepada kakitangan perpustakaan, dan mengakses koleksi

perpustakaan lain. Pendek kata, OPAC sudah membawa banyak perubahan yang besarkepada operasi dan amalan di perpustakaan sendiri selain kerjasama di antara banyakperpustakaan. Sehubungan itu, perhatian kita akan diberi kepada

1. rekabentuk OPAC,2. dampaknya ke atas kakitangan dan klien,3. ciri dan fungsinya,

Perpustakaan Digital

OPAC lahir di tengah-tengah kesibukan kita berusaha mencari sebanyak mungkinmaklumat, lebih-lebih lagi maklumat digital yang sudah berkembang dengan rancaknya

sejak satu dekad lalu. Kepopularannya dan perkembangannya jelas dinyatakan padaperangkaan di semua negara, termasuk England. Pada 1988, 50% perpustakaanuniversiti dan politeknik di England mempunyai OPAC. Pada Jun 1990, 50% OPAC diEngland boleh diakses di JANET (Jointed Academic Network). Kini, OPAC di kesemuaperpustakaan universiti dan awam di Amerika Syarikat boleh diakses di Internetsebagaimana semua OPAC di perpustakaan universiti di Malaysia kini boleh diakses diJARING Kini semakin banyak perpustakaan di negara-negara lain sudah memasukkanOPAC masing-masing di Internet, lebuhraya maklumat yang dibangunkan untuk

Layari laman web:http://www.jalinan.jaring.my/mei98.htm



membolehkan pertukaran dan perkongsian maklumat CERN (The European Center forParticle Physics). Usaha memasukkan OPAC di Internet itu satu lagi langkahpembangunan perpustakaan digital cuba menggunakan Internet sebagai asasprasarananya. Ada banyak sebab perpustakaan berbuat demikian, termasuk:

1. Membolehkan OPAC sebuah perpustakaan dirangkaikan dengan OPAC

perpustakaan yang lain,2. Mengekploistasikan maklumat digital yang tersebar di Internet,3. Perlunya sebuah perpustakaan mengakses maklumat daripada perpustakaan

lain,4. Internet telah menjadi media komunikasi yang paling baik dan popular,5. Internet mempunyai sifat yang ramah dan intuitif, selain mempunyai user

interfaces yang menarik, serta browsers, servers dan hyperlinks yangmengkagumkan,

6. Internet mempunyai kapasiti untuk dikembangkan menjadi ‘one-stop shopping; dipersekitaran maklumat hypermedia,

7. Banyak maklumat di Internet boleh didapati dengan percuma dan tanpa katalaluan,

8. Jalan keluar sementara daripada masalah pengurangan peruntukan kepadaperpustakaan di satu pihak, sementara peningkatan permintaan ke atasnya disatu pihak yang lain.

Walaupun pengaksesan maklumat di perpustakaan digital lebih bergantung padasumber luar, (yang dilakukan dengan bantuan Internet), tetapi ini tidaklah bermaknaperolehan dan pemilikan bahan setempat tidak penting lagi. Hal ini akan dibincangkandalam kuliah lain. Sementara itu, ingin dinyatakan di sini bahawa konsep koleksi dalampersekitaran maklumat hypermedia kini sudah berubah dari masa dahulu. Perubahan itubukan sahaja disebabkan bahan (atau lebih imej) digital hanya dapat diperolehi denganmemperbaharui lesen, tetapi juga penggunanya tidak perlu lagi pergi sendiri keperpustakaan. Dalam konteks inilah perpustakaan digital terkadang-kadang dikiaskan

sebagai perpustakaan tanpa dinding, dan juga de facto virtual library. Dalam konteksinilah juga OPAC memainkan peranannya: membolehkan kita sebagai klien/penggunamengakses koleksi perpustakaan yang berkenaan.

Objektif dan Sejarah Ringkas Pembangunan OPAC

Pembangunan dan penjagaan rekod bibliografi koleksi masih lagi menjadi fungsi danperanan utama perpustakaan digital nanti sebagaimana yang dilakukan perpustakaantradisional selama ini. Ini disebabkan kecekapan dan keberkesanan capaian maklumatbergantung pada kedua-dua aktiviti itu, yang di antaranya melibatkan:

1. Menambah rekod baru,



2. Membuat kawalan autoriiti (authority control),

3. Menambah maklumat yang baru kepada rekod yang lama,

4. Mengeluarkan rekod daripada katalog,

5. Mengenalpasti dan membetulkan kesilapan.

Prosesnya adalah yang berikut:

1. Information (Cataloguer )2. Encoding (Bibliographic Description) 3. Channel (Card)4. Decoding (Term Match)

5. Receiver (User )

Matlamat akhir tidak lain daripada menjadikan rekod boleh diakses dengan lebih mudahdan cepat. Setelah dikomputerasikan, kita kini telah menggunakan keyboard, mouse,malahan touch screens, dan bukan lagi kad katalog seperti masa dahulu. Selain itu atursusun OPAC kini, yaitu OPAC Generasi III atau IV, sudah jauh berbeza daripada kadkatalog atau OPAC I dan II. . Perubahannya sesuai dengan perkembangan teknologidari masa ke masa dan format buku sekarang sudah jauh berbeza daripada 100 tahundahulu. Analoginya sama dengan perkembangan buku cetak dari manuskrip kerana.atur susun buku cetak yang pertama mengikut atur susun manuskrip. Walaupunperubahan itu perlu untuk memenuhi kehendak pengguna baru dalam persekitaranmaklumat digital, tetapi sehingga kini konsep subject heading lama masih dipakai

walaupun sudah diperbaiki. Demikian juga MARC masih diterima kerana ianya adalah‘an accepted international exchange format’. Yang penting ialah keistimewaan OPAC diInternet sekrang bukan sahaja membolehkan klien mencari rekod bibliografi diperpustakaan sendiri, tetapi juga perpustakaan lain di seluruh dunia.

Sejarah ringkas pembangunan dan perkembangan OPAC telah diberi Lucy Tedd dalamartikel 'OPACs through the ages.' Library Review 43:4 (1994): 27-37. Menurut beliauOPAC sudah mengalami empat proses metamofosis, maka sudah ada empat generasi.Beliau menyulur galurkan sejarah OPAC dan menyatakan OPAC Generasi I lahir sekitartahun 1960an dan awal 1970an. Ia merupakan pembangunan dalam ( in-house), hasilproses pengautomasian pengkatalogan dan sirkulasi. Kedua-dua aktiviti itu sudahbermula di England, misalnya sejak 1970an.. Sistem dewasa itu bukan sahaja sistem

'stand-alone', tetapi juga hanya mengandungi rekod bibliografi buku dan monograf.Dengan kata lain, OPAC Generasi I mempunyai rekod bibliografi yang sama yangterdapat dalam kad katalog: pengarang, judul, nombor kelas, perkara. Ia baik untuk'known term searching'. Ia cuma sedikit lebih baik daripada ‘machine readable forms ofconventional catalog’ kerana membenarkan ‘phrase searching, selain akses subjek,pengarang dan judul. Pada pertengahan 1980an, muncullah OPAC Generasi II.Kebanyakan sistem OPAC Generasi ini telah dibangunkan dan dipasarkan syarikatkomersial. Di antara jenama yang popular ialah ADVANCE dari Geac , BLS dariBLCMP, TINlib System dari IME, OCLC, SLS, CLSI, URICA, VTLS, DOBIS-LIBIS,



DYNIX, Libertas, ADLIBm., Librarian dan URICA. Sistem OPAC ini kuat dipengaruhipangkalan data bibliografi komersil dan didapati mempunyai teknik mencari maklumatseperti yang terdapat dalam Dialog.. Ia merupakan sistem pengurusan bersepadukerana meliputi modul pengkatalogan, sirkulasi, terbitan bersiri dan pinjaman antaraperpustakaan.. Keistimewaannya yang lain ialah adanya ‘online help messages,alphabetical index displays’ dan Boolean logic. Kesemua ciri pencarian maklumat yang

baru itu juga merupakan faktur yang cukup penting yang membuat OPAC menjadisemakin popular. Ini diikuti lahirnya OPAC Generasi III pada tahun 1990an.Keistimewaannya bukan sahaja ia dapat menerima bahasa sejadi, dalam erti kata klientidak lagi perlu mengetahui teknik pencarian dan bahasa yang digunakan dalampengkatalogan, tetapi juga sistem itu telah beralih daripada ‘propriety systems’ kepada‘open systems’, dalam erti kata pengguna dari perpustakaan lain boleh mengaksesmaklumat bibliografi katalog perpustakaan yang dikehendakinya. Kini rekod bibliografihampir semua koleksi perpustakaan, terasmuk jurnal, tesis, peta, manuksrip, perisiankomputer dan sebagainya boleh diakses di OPAC di skrin komputer tidak kira tempatdan masanya. Dari apa yang berlaku itu, ternyata bahawa OPAC telah mengalamiperkembangan yang pantas dan besar dalam sains maklumat dan keperpustakaandekad ini. Keistimewaan OPAC Generasi III dan IV berbanding dengan OPAC Generasi

I dan II, lebih-lebih lagi kad katalog cetak dahulu memanglah banyak. Di antaranya ialah

1. terdapatnya antara muka yang canggih (windows, menus dan pointers),2. Membolehkan pencarian dengan menggunakan bahasa sejadi,3. Best match retrieval,4. Hasil pencarian boleh disenaraikan mengikut kesesuaiannya (ranked)5. Hasil pencarian boleh disalin untuk tindakan lanjutan.

Pendek kata, sistem OPAC sudah diperbaiki dari satu generasi ke satu generasi yanglain untuk meningkatkan keberkesanan mengakses maklumat di perpustakaan. Diantara pembaikan yang sudah dilakukan dan daripadanya manfaat yang paling ketaradan dapat dirasai secara langsong oleh penggunanya ialah pembangunan dan

pengembangan pelbagai antara muka. Dalam tempoh sepeluh tahun dari 1980ansehingga 1990an, kita sudah menyaksikan evolusi antara muka dengan rancaknya. Diantaranya ialah memindahkan 'menu-type interface' kepada 'window-based interface' atau WIMP (singkatan windows, icons, mouse pointiers), yaitu termasuk menggunakantetikus untuk memanipluasi petunjuk, 'point and click' dan icon lain untuk membuatpencarian dan menjalankan arahan. Sambutan yang menggalakkan daripada penggunaterhadap OPAC juga disebabkan banyaknya HELP Instruction dan Menu yang jelas(self-explanatory), selain 'questions and answers dialogues', 'commands', 'prompts','form filling', 'use of function keys'. Oleh itu, tidaklah hairan kajian yang dilakukan di

Amerika Syarikat menunjukkan 90% pengguna sukakan OPAC. Daripada jumlah itu,80% amat berpuas hati kerana sejak adanya OPAC Generasi III, lebih-lebih lagi OPACGenerasi IV, kita sudah dapat berinteraksi dengan katalog untuk mengetahui bukan

sahaja rekod bibliografi, tetapi juga bahan apa yang sudah diperolehi dan statusperolehananya (access to on-order information), status peminjaman (access to borrowerinformation), tempahan (reservations), pangkalan data/ perpustakaan lain dansebagainya.

Keistimewaan OPAC

OPAC mempunyai empat komponen, yaitu:



1. Pengguna,2. Antara muka,3. Perisian pencarian, dan4. Pangkalan data.

Masing-masing lengkap melengkapkan.. Kini, OPAC bukan sahaja digunakan sebagai

pencarian maklumat bibliografi, tetapi juga alat penyelidikan. Kelebihannya, khususnyaOPAC Generasi IV, berbanding dengan kad katalog dahulu bukan sahaja kerana lebihbanyak titik pengaksesan, tetapi juga lebih flesibel. Selain boleh membuat pencarianmenggunakan nama pengarang, kata kunci, nama korporat, nombor kelas, siri, judul,kita juga boleh menggunakan ISSN, ISBN, Boolean operators, string searching dan jugaphrase searching. Kita tidak lagi perlu menggunakan LCSH (Library of Congress SubjectHeading), tetapi bahasa sejadi (natural language). Keistimewaan yang dinyatakan ituboleh ditinjau dari segi

1. Senang menggunakan OPAC.2. OPAC amat berkesan untuk digunakan.3. OPAC banyak membantu pencarian maklumat.

4. Pengguna merasa yakin menggunakan OPAC5. Tidak susah belajar untuk menggunakan OPAC.

Sifat-sfiat itu selanjutnya ditentukan banyak faktur yang di antaranya adalah seperti:

1. OPAC mempunyai susun atur (layout) skrin yang jelas menarik,2. Arahan bahasanya padat dan mudah difahami,3. Klien yang tahu menggunakannya boleh berinteraksi dengannya untuk mendapat

maklumat yang dikehendaki dengan mudah dan pantas,4. OPAC mempunyai banyak antara muka 'human-information-computer' yang

ramah dan mudah digunakan,5. Mesejnya jelas sehinggakan dapat menarik pengguna terus menggunakannya.6. Skrin pertama menunjukkan identiti perpustakaan.7. Skrin yang berikutnya memaklumkan tempat pengguna semasa selain

menunjukkan cara bagaimana balik ke skrin asal dan juga skrin yang lain,8. Tidak menggunakan jargon dan kod yang mengelirukan,9. Arahan dan maklumat setiap skrin disusun dalam kolum. Maka mudah diikuti dan

dibuat pilihan,10. Ada disediakan tempat untuk klien membuat rujukan bibliografi, tempahan dan

meminta pertolongan segera,11. Ada skrin untuk menunjukkan hasil carian, termasuk jumlah maklumat yang

dipadankan, disertai maklumat tentang lokasi, nombor panggilan, statusperolehan, sirkulasi dan lain-lain,

12. Rekod bibliografi boleh disalin, atau dicetak untuk tindakan selanjutnya,

Kelemahan OPAC atau Pengguna Sendiri?

Berdasarkan keistimewaan OPAC yang dinyatakan, jangkaan pengguna kini sudahmeningkat terhadap fungsi OPAC. Peningkatan jangkaan itu sebahagian besarnyadisebabkan sistem capaian maklumat yang berasaskan komputer sememangnya sudahlebih mudah digunakan justru aplikasi teknik pencariannya itu bukan sahaja sudah



sudah diperbaiki, tetapi juga sudah menjadi lebih mudah berbanding dengan masadahulu Masalahnya kita jarang boleh mendapat maklumat yang sesuai Di manakahsilapnya? Adakah ini bermakna masalah mendapat maklumat kini sudah bertambahkerana penambahan saiz pangkalan data? Adakah dalam persekitaran letusanmaklumat digital dan cetak, kita bukan sahaja ditenggelami maklumat, tetapi jugaterkeliru kerana terlalu banyak pilihan dan arahan yang berlainan di antara sistem OPAC

dari sebuah syarikat dengan yang lain? Maklumlah pengguna OPAC kini sudahbertambah berlipat ganda berbanding dengan masa 10 tahun dahulu. Pengguna OPACkini bukan sahaja terdiri daripada pelajar dan sarjana universiti, tetapi juga orang ramai.Kesemua mereka mempunyai latar belakang sosio-ekonomi, pengalaman dankelayakan yang amat berlainan. Mereka yang tidak biasa dengan sistem capaianmaklumat berkomputer itu, tidak kira sama ada OPAC atau pangkalan data ataupun CD-ROM cuma tahu membuat ‘known item search’ dan terkeliru menggunakan arahan diskrin komputer untuk membuat carian subjek. Menurut Hussain & O'Brien (1992: 141)'Subject searching in online catalogues requires the translation of users' informationneeds into the terms that have been used in the system's vocabulary. They are then putin some specific statements or in the command language of the online catalogue…'Maksud yang tersirat di sebalik kata-kata yang dipetik itu ialah pencarian maklumat yang

berjaya bergantong pada kordinasi yang sempurna di antara pengguna dan sistem.Malangnya, kedua-dua kebolehan itu jarang dipunyai pengguna biasa. Oleh sebab itu,mereka tidak tahu, lebih-lebih lagi memikirkan jalan alternatif bila berdepan denganmasalah itu. Successful searching depends on thinking of alternative approaches toretrieve as well as a knolwedge of the vocabulary used in indexing. Walaubagaimanapun, kemahiran mencari maklumat menjadi semakin penting, agar kita tidakditenggelami maklumat daripada pangkalan data dan OPAC yang semakin lamasemakin besar. Kita tidak mahu menjadi itek kehausan di dalam air, atau ayam yangmati kelaparan di gudang padi.

Setelah bertepuk dada menanya selera, kita dapati di antara punca kegagalanpencarian maklumat di sistem OPAC adalah:

1. Klien sendiri tidak mempunyai ide yang jelas tentang apa yang diharapkan, atautidak mempunyai kehendak maklumat yang eksplisit, maka tidak boleh membuatpenyata pencarian yang jelas,

2. Mereka ini amat memerlukan perangsang, cadangan dan bimbingan, tetapibantuan itu tidak boleh didapati kerana semakin lama semakin banyakkakitangan profesional sudah diganti oleh komputer,

3. Mereka tidak tahu klasifikasi subjek dan juga LCSH yang digunakan,4. Mereka tidak tahu menggunakan ‘Truncation, Boolean, Narrowing and

Broadening searches’, 5. Mereka menggunakan arahan yang salah, selain kesilapan seperti tersalah

ejaan, tertinggalnya titik tanda (punctuation mark), dan juga perkataan yang

digunakan itu tersalah aturannya (word in wrong order ), sedangkan sistemmaklumat OPAC dan atas talian yang lain tidak membenarkan sebarangkesilapan.

6. Mereka menggunakan nama yang tidak dapat disahkan (unverifiable), lebih-lebihlagi nama yang digunakan dalam artikel lain daripada di katalog perpustakaan.Masalah ini timbul kerana pangkalan data berkomputer tidak mempunyaikawalan autoriti nama-nama



7. Mereka mengharapkan automasi mempunyai fungsi pembebasan, dalam ertikata memperbanyakkan pilihan dan keflesibelan, tetapi sistem capaian maklumatcuma dapat memberi maklumat yang diinput dan yang diminta.

8. Mereka tidak tahu perlunya menukar gantikan perkataan dan istilah, sama adauntuk memperluaskan atau menyempitkan skop carian (substantially broader slightly broader Exact match slightly narrower substantially narrower ).

9. Mereka perlu diberi latihan dengan secukupnya untuk menjadi yakin dan bolehmendapat hasil setimpal dengan titik peluh dan masa dari sistem OPAC,

10. Apa yang mereka lakukan itu bersifat ‘trials and errors’, setelah ditinggalkanbersendirian di depan komputer,

11. Tidak ada tempat untuk mereka meluahkan kemushkilan, lebih-leboh lagimenunjukkan kelemahan dan masalah yang dihadapi, kerana interaksi kliendengan kakitangan sudah diganti interaksi komputer dengan klien..

12. OPAC Generasi I dan II yang berupa penjelmaan kad katalog bukan sahajamewarisi kelemahan kad katalog yang menggunakan LCSH, tetapi jugakelemahan Boolean operator yang merupakan tulang belakang kesemua sistemcapaian maklumat atas talian. Di antara kelemahan Boolean ialah:

1. Arahan yang tidak meminta kesemua perkataan yang dihenedaki itu tidak akandidapati. Misalnya, arahan untuk mencari ‘A AND B AND C’, dokumen yang tidakmempunyai kesemua perkara itu tidak akan didapati.

2. Klien tidak diberi peluang untuk memberi nilaian tambahan/ keutamaan kepada Aberbanding dengan B dan sebagainya.

3. ‘Documents are either retrieved or rejected’kerana tidak ada tolak ansur dalampencarian Boolean,

4. Dokumen tidak boleh disetarafkan (ranked) mengikut keutamaan ataukesesuaian.

5. Arahan operator OR akan mencari semua dokumen yang mempunyai perkataanyang diminta, tidak kira sama ada bersendirian atau bersama-sama denganperkataan lain,.

Kelemahan-kelemahan tersebut menimbulkan dua masalah yang besar, yaituinformation overload di satu pihak dan juga tidak ada hit di satu pihak yang lain.Walaupun kedua-dua masalah itu adalah dua perkara yang berlainan, tetapi kedua-duanya membuat pengguna merasa kecewa, lantas tidak berminat membuat pencarianselanjutnya. Masalah itu perlu diatasi dengan metod pencarian alternatif perlu diterokai,sementara metod pencarian yang lama perlu diperbaiki. Di antara jalan keluar yangpaling pratikal yang terlintas di kepala kita ialah membangunkan antara muka yangramah pengguna. Selain itu, klien sendiri perlu tahu teknik pencarian yang sesuai, selainpandai menyesuaikan diri dengan keadaan dari masa ke masa.Sekiranya katatalog manual menuntut disiplin pencarian maklumat di tahap yang tinggi,tetapi katalog atas talian memberi kebebasan sebesar-besarnya kepada klien sendiri.

The manual catalogue enforces a high level of discipline, but online catalogue leavesusers virtually on their own. In addition to this freedom, users expect a great deal fromtheir online seaches.

Kesimpulan

Sebelum lahirnya OPAC, setiap perpustakaan yang besar bermegah denganpembangunan koleksi selain kad katalog yang besar. Peranan perpustakaan dewasa ituberdasarkan falsafah pemilikan bahan sendiri. Senario itu sudah berubah sekarang



berikutan pemotongan peruntukan kepada perpustakaan, lebih-lebih lagi setelahlahirnya OPAC, berikutan pengautomasian perpustakaan dan pemeridian (proliferation).penerbitan digital. Kini, pengurusan perpustakaan, lebih-lebih lagi perpustakaan digitaltelah memberi keutamaan kepada perkongsian maklumat yang yang berasaskanpenggabungan storan optik dan rangkaian. Dengan itu, strategi pengaksesan telahmenggantikan storan tradisional.

Pembangunan dan perkembangan perpustakaan digital dijangka akan terus bergantungpada kapasiti komputer, pangkalan data, OPAC dan Internet. Teknologi tinggi itu jugatelah membuat perpustakaan digital lebih berorientasikan klien, dalam erti kata kliensendiri perlu tahu mencari maklumat.di OPAC. OPAC yang mempunyai banyak antaramuka yang menarik dan mudah digunakan itu sepatutnya boleh memainkan fungsipembebasan klien, dalam erti kata memperbanyakkan pilihan dan keflesibelan kepadaklien berinteraksi dengan antara muka di komputer. Dengan itu, mereka sepatutnyalebih berjaya dalam mencari maklumat yang dikehendaki. Pengguna baru yang amatmemerlukan pertolongan dibiarkan mencuba nasib sendiri. Mereka tidak faham, lebih-lebih lagi dapat menjalankan arahan di menu atau antara muka yang lain.

Dalam masa peralihan ini, kakitangan yang boleh memberi penerangan dan bimbingansudah semakin kurang di tempat penasihat pembaca. Tempat mereka sudah digantikomputer dan teknologi, yang kini dipandang sebagai pengantara atau orang tengah diantara klien dan maklumat di perpustakaan. Akibatnya, perpustakaan kini didapati sudahsemakin dingin dan tidak ramah lagi kepada klien. Daripada perspektif itu, komputer danOPAC ditafsir sebagai penghalang hubungan dan interaksi secara langsung di antaraklien dengan kakitangan. Halangan itu bukan sahaja telah mengurangkan tanggong

jawab kakitangan kepada klien, tetapi juga mengurangkan kontak klien dengankakitangan. Akibat negatif yang ketara ialah rasa kecewa klien kerana gagal mencapaimaklumat walaupun diberikan teknologi yang canggih. Pendek kata, selain perlunyaantara muka di skrin komputer, hubungan di antara kakitangan-klien juga penting demikepentingan semua pihak: klien, kakitangan dan sistem. Banyak sistem yang baik pada

mula-mulanya boleh gagal kerana tidak ada sokongan daripada pengguna. Demikian juga sebaliknya. Kerjasama dan reaksi daripada pengguna bergantung pada kualitihubungan di antara pengguna-kakitangan perpustakaan.

Kini, OPAC dan sistem pengurusan perpustakaan bersepadu telah membuatpengaksesan maklumat menjadi lebih mudah dan cepat berbanding dengan sistemperpustakaan manual dahulu. Berikutan rekod bibliografi kesemua koleksi diperpustakaan telah diintegrasikan dalam OPAC Generasi III, yang kebetulan juga diberibanyak nilai tambahan yang lain, tanggapan dan pandangan klien terhadappengaksesan maklumat di perpustakaan telah berubah untuk selama-lamanya.Perubahan itu boleh dikaji daripada aspek yang berikut:

1. OPAC sudah mempertingkatkan jangkaan klien terhadap khidmat perpustakaan,dalam erti kata mereka mengharapkan boleh mendapat 'the right information inthe right amount in the right format in the right time...

2. OPAC yang ramah itu sudah juga mengurangkan pengantaraan kakitangan-klien’

3. OPAC yang menggalakkan 'khidmat diri' bukan sahaja menyebabkanpustakawan menjadi kurang penting (to lose the dependence of clients), tetapi

juga mengurangkan kualiti khidmat daripada kakitangan perpustakaan,



4. OPAC telah membuat klien menjadi tidak bersabar, dalam erti kata klien kinibukan sahaja mendesak untuk mendapatkan dokumen dengan segera, tetapi

juga tidak mahu menunggu seperti klien pada masa dahulu.

1. UKM –(telnet - vm1.cc.ukm.my, taip: d vsesp; Internet:http://www.ukm.library.my)

2. UPM – (telnet - 202.184.24.149, taip: hello ref.clas0l. line#: 11 or 5. locator code:100; Internet - http://www.lib.upm.edu.my)

3. UM – (telnet - 202.185.96.1. username: opax; Internet -http://www.cc.um.edu.my/library.html)

4. PNM – (telnet - opac.pnm.my; login: opac; Internet - http://www.pnm.my)5. UTM – (telnet - 161.139.36.1, login: opac; Internet -

http://psz.utm.my/infolan.html)6. UUM – (telnet 161.142.40.10, login: library; Internet - http://www.lib.uum.edu.my) 7. USM – (tel net - lib.usm.my, login: opac ENTER; Internet -

http://www.library.usm.my)8. UNIMAS – (telnet - Tualang.unimas.my, login: opac. Internet - http://

www.unimas.my/html.cais/html). 9. Library of Congress – http://www.lcweb.loc.gov/catalog/browse/bks3.html.10. Carnegie Mellon University – http://128.2.35.21/Guide/ILL.html.11. Ohio State University – http://www.lib.ohio-state.edu/Lib_Info/ILLSERV.html 12. University of Texas - Arlington – http://www.uta.edu/library/services/ill_poli.html 13. Winona State University – http://www.winona.msus.edu/is-f/library-f/ill.htm 14. University of Wyoming – http://www.uwyo.edu/lib/ill/htm 15. University of Michigan – http://www.lib.umich.edu/libhome/services/ill.html 16. Washington University – http://library.wustl.edu/about/olin.ill-dds.html

17. Wesleyan University – http://www/wesleyan.edu/libr/ill-pol.htm 18. Duke University – http://lib.duke.edu/ill/ILLhomepage.html 19. University of Maryland – http://umbc7.umbc.edu/~curnoles/ill.html 20. University of Missouri – http://www.umsl.edu/~libweb/tjlill.html 21. University of Iowa – http://www.arcade.uiowa.edu/hardin-www/bull17.html 22. University of Massachusetts – http://libvax.uml.edu/www/LibSer/ILL.html 23. University of Kentucky – http://www.uky.edu/Libraries/ill.html 24. Pacific Lutheran University – http://www.plu.edu.www_dir/libr/ill.html 25. Case Western Reserve University –

http://www/cwru.edu/CWRU/UL/ILL_Policies.html 26. Dahkota State University – http://www.dsu.edu/departments/library/loan/html 27. The Catholic University of America –

http://www.cua.edu/www/mullen/remotdo.html 28. Iowa State University – http://www.lib.iastate.edu/library/ill.html 29. University of Mississippi – http://www.olemiss.edu/depts/general_library 30. University of Chicago – http://www.lib.uchicago.edu/LibInfo/Access/ILL/ 31. Indiana University – http://www.indiana.edu/~libcirc/dds-policy.html 32. North Carolina State University – http://ncsulib2.lib.nscsu.edu/libraries/ilc/ 33. Illinois State University – gopher://gopher.mlb.ilstu.edu:3031/00/…20Servcies/ 34. La Salle University – http://wwwlasalle.edu/library/ill.htm

Sekiranya anda ingin mendapatkan lebih lanjut tentang OPAC

sila layari laman web berikut:



35. University of Miami – http://www.library.miami.edu/access/ill.html

2.6.5 Protocol Z 39.50

Z39.50 is a national and international (ISO 23950) standard defining a protocol for

computer-to-computer informatiol retrieval. Z39.50 makes it possible for a user in onesystem to search and retrieve information from other computer systems (that have alsoimplemented Z39.50) without knowing the search syntax that is used by those othersystem. Z39.50 was originally approved by the National Information StandardsOrganization (NISO) ini1988.

Using a Z39.50 client, it is currently possible to search the Library of Congressbibliographic file. It is also possible to access the Library of Congress server by using theappropriate search forms listed under “Search Library of Congress Catalog”.

2.6.6 Online Cataloging

The Library Online Catalog contains million records representing books, serials,computer files, manuscripts, cartographic materials, music, sound recordings, and visualmaterials. The Catalog also displays searching aids for users, such as cross-referencesand scope notes. The catalog records reside in a single integrated database; they arenot separated according to type of material, language of material, date of cataloging, orprocessing/circulation status.

As an integrated database, the Online Catalog includes million catalog records from anearlier database. These catalog records, primarily for books and serials , are beingedited to comply with current cataloging standards and to reflect contemporary languageand usage. Many items from the Library's special collections are accessible to users butare not represented in this catalog. In addition, some individual items within collections(microforms, manuscripts, photographs, etc.) are not listed separately in the Catalog, butare represented by collection-level catalog records.These catalog records appear in the Library Online Catalog in the roman alphabet andwith English language subject headings.

Library Holdings, Location, and Status Information

Each catalog record indicates where onsite users should request Library materials.Records in the Online Catalog will generally indicate that the Library holds one copy of awork, even though additional copies may actually be available in the Library'scollections. Library staff will begin entering information about additional copies in thenear future. The Library will also be incorporating more detailed information about serialsholdings, indicating which issues are available and where they should be requested.

Layari laman web: http://catalog.loc.gov/



In addition to holdings and location information, the catalog record supplies informationon the circulation status of library materials. Some circulation information may not becomplete, since many materials in the Library (including many special collectionsmaterials) are not handled by the circulation system at this time.

2.6.7 ERIC

ERIC is the Educational Resources Information Center (ERIC), a national informationsystem funded by the U.S. Department of Education that provides, through its 16 subjectclearinghouses, associated adjunct clearinghouses, and support componets, a variety ofservices and products on a broad range of education-related issues.

AskERIC is a personalized Internet-based service providing education information toteachers, librarians, counselors, administrators, parents, and anyone interested in

education throughout the United States and the world. It began in 1992 as a project ofthe ERIC Clearinghouses on Information and Technology and is now, with the ERICClearinghouse, a component of the Information Institute of Syracuse at SyracuseUniversity. Today, AskERIC encompasses the resources of the entire ERIC system andbeyond, using the subject expertise of the 16 ERIC Clearinghouses to respond to youreducation request.

AskERIC includes; Question and Answer Service, Resource Collection, Question Archive, Lesson Plans, ERIC Database and Mailing Lists.

2.6.8 Buku Elektronik (E-Book)

E-Book is short for Electronic Book – basically a book delivered in electronic (on acomputer) format. Different people talking about E-Books in many situations – forexample Electronic Books that are designed to be read on a handheld computer.

When we talked about our E-Book on this web site, we are primarily referring to E-Booksdesigned to run on PC’s which run the Microsoft Windows operating system. In somecases, you may be to create E-Books for other platforms, such as the Apple Macintosh.

Additonally, there are now handheld readers (either specialist e-book reading devices, ormobile computers like the Palm Pilot that allow certain kinds of E-Books to be read onthe move.

Layari laman web: http://www.ebookapprentice.com/ebooks/whaook_whatisanbook.html

2.6.9 Pembelajaran Elektronik

Layari laman web: http://www.askeric.org/

Layari laman web: http://catalog.loc.gov/



Persaingan masyarakat dunia yang lebih hebat dalam abad ke-21 dan perubahandaripada era masyarakat industri (industrial society) kepada era masyarakatbermaklumat (information society) menimbulkan cabaran baru kepada institusipendidikan. Beberapa perubahan dalam pendekatan proses pengajaran danpembelajaran berlaku. Di antaranya ialah perubahan fokus daripada pengajaranyang berpusatkan guru kepada pembelajaran yang berpusatkan pelajar Dalam hal

ini pelajar menjadi focus kepada aktiviti pembelajaran yang berorientasikankepada proses penerokaan dan penemuan berdasarkan kepada pendekatan teorikonstruktivisme.

Kemajuan teknologi maklumat dan komunikasi (information and communictiontechnology atau ICT) seterusnya telah meningkatkan penggunaan Internet, laman web(web page) dan jaringan (networking) dalam pendidikan. Perkembangan baru ini telahmewujudkan persekitaran pembelajaran baru yang lebih fleksibel dari segi masa,tempat, kaedah dan bahan pembelajaran, di samping mewujudkan lebih peluang untukproses kolaborasi yang lebih meluas dalam proses pendidikan (Nunan, 1996; Jafari,1999).

Pembelajaran elektron ik berfungsi untuk menyediakan pembelajaran melaluipenggunaan komputer . Para pelajar boleh belajar dengan sendiri secara interaktifmenggunakan multimedia. Terdapatnya proses penilaian untuk melihat tahapkefahaman murid dalam pembelajaran. Pembelajaran mengikut sukatan pelajaranKementerian Pendidikan Malaysia dan komputer menjadi alat pengantaraan berkesandan cekap untuk menyampaikan kandungan.

Pembelajaran elektronik adalah lebih efektif dan mewujudkan suasana yangmenggalakkan pelajar lebih innovatif dan kreatif dalam pembelajaran.Selaindaripada penyediaan bahan-bahan nota dan latihan serta penyampaian berasaskanatau melalui laman web,guru atau pensyarah juga dapat menggalakkan pelajar mencariilmu, melibatkan diri dalam perbincangan akademik serta menyumbang ilmu di dunia

cyber. Kaedah ini diharapkan akan menghasilkan bukan hanya pelajar yang akanmenjadi pekerja ilmu (knowledge workers) dan cerdik IT tetapi juga berdikari dan beranimenghadapi sebarang cabaran dalam dunia era informasi.

Dengan kemudahan seperti ini, sejauhmanakah keberkesanan penggunaan laman webdalam usaha mempertingkatkan proses pembelajaran. Hasil kajian mendapati bahawaramai penyelidik yang terlibat dalam menjalankan kajian ke atas keberkesananpenggunaan laman web mendapati bahawa penggunaan laman web bagi tujuanpembelajaran adalah efektif dan efisien. Akibatnya, penggunaan laman web sebagaimedium pembelajaran amat luas digunakan. Terdapat beberapa laman web yang dibinakhas untuk tujuan pembelajaran di merata dunia. Laman web seperti "Cyberdidik","World Lecture Hall" dan "Blackboard" memaparkan bahan pengajaran dan

pembelajaran.



Latihan/Exercises

Sungguh mengkagumkan! Dengan hanya satu klikanda dapat melayari maklumat dari seluruh duniadalam waktu yang singkat.

Dengan itu anda dikehendaki mencari maklumat (notadan soalan untuk pengajaran dan pembelajaran) bagisatu topik yang diajar oleh anda di sekolah. Setelahmendapat maklumat tersebut anda dikehendakimenggunakan nota dan soalan tersebut dalampengajaran dan pembelajaran anda.

Peng Kata Logan

Documents

Transcript of Peng Kata Logan