ANATOMI DAN FISIOLOGI( SKAP 1112 )

CIK NADIA ATIQAH BT MOHAMAD NORPENGAJAR

KOLEJ KESIHATAN AWAM KUCHING

TOPIK 1 :PENGENALAN ANATOMI & FISIOLOGI

OBJEKTIF PEMBELAJARAN

• Pada akhir sesi kuliah, diharap pelatih berupaya :1. Mendefinasikan anatomi dan fisiologi2. Menyatakan aras organisasi tubuh manusia3. Menyatakan terminologi anatomi4. Menyenaraikan sistem dalam tubuh manusia5. Menyatakan konsep homeostasis

DEFINISI ANATOMI DAN FISIOLOGI

ANATOMI…??

• ANATOMI : Kajian berkaitan struktur dan bentuk bahagian tubuh serta hubungan antara bahagian yang lain.

• GROSS ANATOMI : Kajian tentang struktur yang boleh diperhati “observable” sebagai cthnya kajian tentang jantung, tulang atau kulit manusia.

• MIKROSKOPIK ANATOMI : Kajian tentang struktur yang lebih komplek dalam tubuh manusia spt sel dan tisu (fungsinya akan dikaji dalam fisiologi)

FISIOLOGI….???

FISIOLOGI: kajian tentang mekanisma tubuh dan fungsi bahagian tubuh.

• Sub-bahagian fisiologi :

• Neurophysiology - Kajian tentang fungsi Sistem Saraf

• Cardiac physiology - Kajian tentang fungsi Jantung

TERMINOLOGI ANATOMI

Posisi Anatomi

Posisi tubuh dikaji dalam aspek anatomi dengan melihat kepada kedudukan posisi badan iaitu dalam keadaan berdiri tegak (kedudukan kaki selari) dan keadaan tapak tangan ke depan.

Superior Ke Bahagian Atas Badan. Contoh: Mulut terletak superior terhadap dagu

Inferior Ke Bahagian Bawah Badan

Anterior (ventral) Ke Bahagian Hadapan,

Posterior (dorsal) Ke Bahagian Belakang

Contoh: Pusat terletak inferior terhadap dada

Medial Bahagian Ke arah garisan tengah badan (median).

Lateral Bahagian ke arah luar garisan tengah badan

Proximal Lebih dekat dgn pangkal tubuh.

Distal Menjauhi pangkal tubuh.Contoh: Pergelangan tangan terletak distal terhadap siku.

Contoh: Telinga terletak lateral terhadap mata.

Posisi Anatomi

PANDANGAN ANTERIORte

PANDANGAN POSTERIORe

Sisi Badan / Plana Tubuh - (Planes of the body)

•Bahagian sagital (sagittal plane), membahagikan badan kepada sinister and dexter (kiri dan kanan.). The midsagittal or median plane ialah bahagian tengah.

•Bahagian coronal ( coronal or frontal plane ) membahagikan badan kepada dorsal dan ventral (depan dan belakang.)

•Bahagian tranverse ( transverse plane,) juga dipanggil axial plane or cross-section, membahagikan badan kepada superior and inferior ( bahagian atas dan bawah)

Ruang-Ruang (Rongga) Badan

Badan manusia terbahagi kepada dua(2) rongga utama iaitu rongga dorsal dan rongga ventral yang menempatkan dan melindungi organ dalaman.

Rongga dorsal adalah dari bahagian kranium (tengkorak) dan ruangan spinal, yang diliputi oleh tulang vertebrae.

Cecair ruang kranium dipanggil rongga kaviti dan otak.

Rongga Spinal yang mengandungi spinal cord yang memanjang dari rongga cranial sehingga ke hujung spinal.

Rongga Ventral

•Rongga ventral body cavity mengandungi organ dalam dada dan abdomen.(Terletak dari diafram diatas rongga kaviti hingga ke bawah (abdominopelvic).

•Rongga Torak mengandungi Paru-paru, Jantung, Esofagus bawah, Kelenjar Timus,Organ Kardiovasukla, Organ Pernafasan dan sistem limfatik. Rongga ini di sub-bahagi kepada rongga pleura kiri dan kanan paru-paru.

•Trakea,esofagus,thymus ,jantung dan saluran darah jantung terletak di bahagian Mediastinum iaitu antara rongga pleura.

Rongga Abdominopelvic

•Rongga abdominalpelvic terbahagi kepada abdomen superior dan rongga inferior pelvic.

Organ digestive (penghadaman) dan kelenjar seperti hati,hempedu,spleen, kidney, pankreas,perut ,usus kecil dan sebahagian usus besar terletak di Rongga abdominal

Bahagian bawah usus besar , pundi kencing, saluran kencing dan organ pembiakan terletak Rongga Pelvic.

Diafram

R. hypochondriac region

R. lumbar region

R. iliac region

Umbilical region

Epigastric

Region

Hypogastric region

L. hypocondriac region

L. lumbar region

L. iliac region

Kuardran abdomen

Bahagian Anatomi mengikut bahagian badan.

Kepala dan Leher Kepala , Leher dan rongga pernafasan.

Upper limb (anggota badan atas)•Bahu•Tangan

SikuLenganPergelangan TanganTapak tangan

oJari Sendi jari

Torso (Trunk)- bhgian badan

•Toraks•Abdomen•Belakang Vertebra oTulang vertebraeoSakrumoCoccyx

Ruang pelvik (pelvic)

•Pelvis•Perineum•Organ sex •Dubur

IS EVERYONE OKAY…????

REST FOR 3 MINUTES……

ARAS ORGANISASI TUBUH MANUSIA

ORGANISASI FUNGSI TUBUH MANUSIALevels of Organization within the human body

Tubuh badan manusia merupakan rangkuman bahagian-bahagiannya.Bahagian tubuh dapat dikaji secara peringkat organisasi.

• Atom merupakan peringkat yang paling ringkas.

• Dua atau lebih atom-atom membentuk Molekul

• Sel merupakan unit asas hidupan

• Tisu merupakan sekumpulan sel-sel

• Kumpulan tisu-tisu membentuk organ.

• Sekumpulan organ membentuk Sistem Organ.

• Sistem Organ membentuk Organisma (Tubuh Manusia).

Atom

•Ultramikroskopik

•Terbentuk daripada proton, neutron dan elektron

Cthnya oxygen, carbon, nitrogen dan sodium

•Periodic table of elements (Jadual Berkala)

Molekul•Atom bergabung bersama membentuk molekul

Sebagai cth: • Air ( H2O) • sodium chloride ( NaCl – also called table salt) • glucose ( C6H12O6)• Proteins• Carbohydrates• lipids

Makromolekul lebih besar, secara biologikalnya molekul penting dalam sel.

SEL (CELL)•Gabungan molekul –molekul membentuk sel •Sel merupakan unit penting bagi makluk/benda hidup •Ianya mengandungi struktur subselular iaitu Organel •Organel adalah kumpulan makromolekul yang ada fungsi spesifik dalam sel. •Terdapat pelbagai jenis sel cthnya Sel darah, Sel otot, sel saraf dan sel tulang

Tisu•Sekumpulan sel bentuk sama yang menjalankan fungsi yang sama.•Terdapat 4 jenis tisu dalam badan manusia :

1. Tisu Epithelia2. Tisu Konektif (Penghubung)3. Tisu Otot4. Tisu saraf

OrganCth Organ : Jantung, Paru-paru , Hepa, Usus dsbnya

•Terdiri daripada 2 atau lebih jenis tisu cthnya:

• Usus kecil yang berfungsi menyerap makanan terdiri dari 4 jenis iaitu Tisu epithelia, Tisu otot, Tisu saraf dan Tisu konektif

Sistem Organ Sistem Organ terdiri dari

pelbagai organ yang fungsinya bagi menjalankan suatu fungsi dalam tubuh badan manusia.

Sebutkan sistem badan yg anda tahu…???

Sistem integumentari

Termasuk Kulit Rambut/bulu kuku pelbagai kelenjar(glands)

Fungsi utama • Melitupi badan• Mengawal perubahan di

luar badan• Mengawal suhu badan.

Sistem skeletal (Sistem Tulang)Terdiri daripada •Tulang•Ligamen •Fungsi :

o sokongan o melindungio Sebagai bahagian asas

garam inorganiko Punca pembentukan

tisu darah.

Sistem Otot•Terdiri daripada :

Otot Tendon

•Fungsi: Sokongan Melindungi Pergerakan Bentuk badan(posture) Suhu badan

Sistem Skeletal dan Sistem Otot bertindak bersama untuk sokongan,postur dan pergerakan. Juga dipanggil sistem skeletomuskula.

Sistem Saraf•Terdiri daripada : otak Saraf tunjang Saraf Organ deria

•Fungsi Integrasi informasi Bertindak terhadap gangguan atau

stimulasi Mengesan perubahan Menghantar mesej kepada bahagian

tubuh badan seperti otot dan kelenjar

Sistem Endokrin•Terdiri daripada: Kelenjar pengeluar hormone

cthnya kelenjar tiriod, pineal dan pituitari

•Fungsi: Mengawal aktiviti tubuh badan

sama spt sistem saraf (tetapi agak lambat)

oKawalanpertumbuhan reproduksi sumber makanan bgi sel.

Major endocrine glands. (Male on the left, female on the right.) 1. Pineal gland 2. Pituitary gland 3. Thyroid gland 5. Adrenal gland 6. Pancreas 7. Ovary 8. Testis

Sistem KardiovaskularTerdiri daripada : saluran darah Jantung

•Fungsi: Sebagai pengangkut

oDistribusi oksigen, hormon, nutrient

oPenyingkiran kumuhan

Sistem Limfatik •Terdiri daripada: Saluran Limpatic Noda Limpa Thymus Spleen (limpa) tonsils

•Fungsi: Mengalir cecair tisu berlebihan Pencucian darah Gudang sel immuniti

Sistem Digestif ( Sistem Penghadaman)

•Terdiri daripada : Mulut esofagus Perut Usus kecil dan besar dubur lain-lain organ spt hati dan pankreas

•Fungsi: Menerima, pecahan dan penyerapan

nutient Penyingkiran najis Penyerapan semula air

Sistem Respiratori (Sistem Pernafasan)

Terdiri dari: Paru-paru pharynx larynx trakea rongga hidung Bronchi

•Fungsi:

Membekalkan tubuh dengan oksigen

Penyingkiran carbon dioksida

Sistem Urinari /Sistem Perkumuhan

• Terdiri dari: Buah Pinggang Ureter Urethra Pundi Kencing

•Fungsi: Penyingkiran kumuhan dari darah Penyingkiran kumuhan nitrogen dari badan Membantu menimbangi elektrolit badan Mengawal pH darah

1. Human urinary system: 2. Kidney, 3. Renal pelvis, 4. Ureter, 5. Urinary bladder, 6. Urethra.

2. (Left side with frontal section) 7. Adrenal gland 8. Renal artery and vein, 9.

Inferior vena cava, 10. Abdominal aorta,

Sistem Reproduktif•Lelaki – terdiri daripada:

skrotum Testes penis (zakar) Kelenjar prostat vas deferen

• Perempuan – terdiri daripada: ovari saluran uterus uterus vagina payu dara

•Fungsi: Pembiakan dan pembentukan semula

Sistem Kawalan Tubuh • Setiap organisma harus mampu melakukan tindakan kawalan.

• Kawalan Lingkungan• Setiap organisma dapat mengawal persekitaran

dalaman dan luaran.

• Setiap organisma ada sel membran yang melitupi sel untuk tindakan kawalan.

• Sistem Integumentari (kulit) dapat mengawal persekitaran tubuh

PergerakanSetiap organisma dapat mengawal pergerakan tertentu spt berjalan,merampas, menolak dan juga pengaliran darah, kencing, makan

TindakbalasOrganisma bertindakbalas terhadap gangguan atau perubahan contohnya jika tersentuh dengan haba panas, satu tindakan reflek akan berlaku atau jika paras Co2 dalam badan meningkat maka pernafasan akan meningkat.

PenghadamanProses pecahan makanan dalam bentuk molekul ringkas untuk memudahkan proses penghadaman dan asimilasi makanan ke bentuk lain.

Metabolisma Reaksi dalam badan dengan sel-sel tertentu.

Sebagai contoh 1. Pemecahan gula komplek kepada gula ringkas. 2. Pemecahan struktur lebih besar menjadi lebih kecil cthnya

asid amino kepada protin 3. Menggunakan nutrient dan oksigen menghasilkan ATP

(molekul bertenaga untuk mengerakan aktiviti sel)

Metabolisma bergantung kepada :

4. Sistem penghadaman yang membekalkan nutrien5. Sistem pernafasan yang membekalkan oksigen6. Sistem Kardiovaskular yang mengagihkan ke seluruh

badan. 7. Sistem endokrin menggunakan hormone untuk melakukan

metabolism.

•Perkumuhan (sekresi)

1.Proses pengeluaran sisa. 2.Sisa merupakan bahan tidak berguna selepas digesi

dan metabolism. Cthnya pengeluaran najis dan kencing

•Reproduksi

Dalam 2 bentuk iaitu organalisma dan selullar 1. Organismal- menghasil organisma baru 2. Cellular- penghasilan sel baru

•PertumbuhanPertumbuhan saiz terjadi oleh pertambahan sel.

HomeostasisHomeostasis dirujuk sebagai pengekalan atau mekanisma kawal atur persekitaran dinamik dalaman (badan organisma) yang malar.

Bidang fisiologi boleh mengklasifkasikan mekanisma homeostasis kawalatur dalaman organisma.

Gerak balas homeostasis berlaku pada setiap organisma.

Organisma mempunyai 2 persekitaran iaitu:

• Persekitaran luar iaitu persekitaran yang mengelilingi organisma secara keseluruhan.

• Organisma akan hidup secara kongsian dengan organisma-organisma(biosis) dan objek-objek yang bukan hidupan(abiosis).

• Persekitaran dalam iaitu persekitaran dinamik dalam badan manusia yang terdiri daripada bendalir yang mengelilingi komuniti sel-sel yang membentuk badan.

Biosis ialah komponen hidupan meliputi semua organisma hidupan.

Contoh komponen biosis ialah:•Manusia•Tumbuhan•Haiwan

Abiosis ialah komponen bukan hidupan seperti:

• Suhu• Nilai pH• Keamatan cahaya• kelembapan• topografi• iklim

Perubahan persekitaran

Perubahan kecil dalam persekitaran dinamik dalam badan boleh menyebabkan sel-sel mati.

Contohnya:•Dehidrasi- Kurang air•Zat makanan yang kurang•Sisa toksik dikumpul dalam badan•Suhu berubah dengan mendadak

Kepentingan Homeostasis•Memboleh organisma mengadaptasi diri kepada persekitaran luar yang mempunyai julat dan habitat yang lebih luas.•Menyediakan keadaan dalaman (persekitaran dinamik dalam badan organisma) yang stabil supaya sel-sel dapat menjalankan hidup dengan cekap.•Membolehkan kadar metabolisma dikawal dengan cekap pada bila-bila masa.•Membolehkan enzim-enzim menjalan fungsinya dengan optimum.

Mekanisme Homeostasis

Mekanisme ini dikawal oleh otak terutama hipotalamus. Dua koordinasi badan yang terlibat ialah:1.Kordinasi Kimia - Seperti Hormon2.Kordinasi Saraf - Seperti Impuls saraf

Contoh homeostasis yang ringkas ialah :

•Apabila cuaca panas, sistem kulit akan bertindak balas dengan mengeluarkan peluh melalui kelenjar peluh pada epidermis kulit untuk mencegah suhu darah daripada meningkat.

•Salur darah pula akan mengembang untuk mengeluarkan haba ke persekitaran dan hal ini kadang kala menyebabkan kulit berwarna merah.

Antara organ-organ yang terlibat dalam kawalatur homeostasis ialah:

•Hati•Ginjal•Kulit

• Ginjal adalah organ yang terlibat dalam proses pengosmokawalaturan.

• Fungsi hormon antidiuresis ialah:• Merangsang penyerapan semula air pada

tubul ginjal - menambah ketelapan tubul ginjal terhadap air.

• Fungsi hormon aldosteron ialah:• Mengekalkan keseimbangan ion natrium dan

ion kalsium dalam darah - Penyerapan ion kalsium dan ion natrium pada tubul ginjal.

• Memelihara keseimbangan air dan garam dalam darah

Kawalan Suhu Badan Manusia

Terdapat 2 kaedah pengawal suhu badan iaitu:

1.kaedah fizikal2.kaedah metabolik

Kaedah fizikal dalam kawalaturan lebih kepada penggunaan otot-otot badan dan secara fizikal.

Haiwan spt anjing akan menjelirkan lidahnya manakala kucing akan menjilat bulunya untuk menurunkan suhu

badan. Anjing dan kucing tidak mempunyai kelenjar peluh kecuali di tapak kaki nya

Kaedah metabolik adalah kawalaturan lebih kepada penggunaan kimia badan daripada secara fizikal walaupun terdapat kawalaturan yang melibatkan otot-otot. Kawalan ini melibat peranan:

• Otot rangka• Kelenjar adrenal• Kelenjar tiroid

Pankreas adalah organ yang terlibat dalam pengawalaturan glukosa dalam darah.

THANK YOU =)

KUIZ

• Apakah definisi anatomi dan fisiologi…?• Sebutkan aras struktur organisasi badan

beserta contoh…?• Labelkan terminologi bagi gambar berikut:

A

B CD

E F G H

• Apakah homeostasis….??

TUGASAN….

Dlm 1 kertas A4, lukiskan struktur sel eukaryotes dan prokaryotes serta labelkan kesemua organel dlm sel-sel tersebut. Gunakan kreativiti anda.Sila hantar tugasan ini pada hari Rabu =)