PERUBAHAN PERUBAHAN PENTADBIRAN KE PENTADBIRAN KE

ARAH BERKERAJAAN ARAH BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAK SENDIRI DI SARAWAK

DAN SABAHDAN SABAH

BAB 6 TINGKATAN 3

Sebelum kedatangan Sebelum kedatangan JepunJepun

Selepas Jepun Selepas Jepun mengundur dirimengundur diri

Charles Vyner Brooke Charles Vyner Brooke

telah memperkenalkan telah memperkenalkan

Perlembagaan 1941Perlembagaan 1941

Tidak dapat Tidak dapat

dilaksanakan kerana dilaksanakan kerana

pendududkan Jepun di pendududkan Jepun di

Sarawak (1941 – 1945)Sarawak (1941 – 1945)

British memperkenalkan British memperkenalkan

Pentadbiran Tentera British Pentadbiran Tentera British

pada 10 Sept. 1945pada 10 Sept. 1945

British mengambil inisiatif untuk British mengambil inisiatif untuk

mengembalikan ketenteraman, mengembalikan ketenteraman,

pemulihan ekonomi dan pemulihan ekonomi dan

mengemas kini pentadbiranmengemas kini pentadbiran

Sarawak berada di bawah Sarawak berada di bawah

pentadbiran Tentera British pentadbiran Tentera British

sehingga 1 Julai 1946sehingga 1 Julai 1946

FAKTOR CHARLES

MENYERAHKAN SARAWAK

Pertikaian keluarga

-Charles tidak mampu mentadbir dengan cekap kerana tua

- Mengambil keputusan bersara

-Tidak mempunyai waris lalu menyerahkan pentadbiran kepada anak saudaranya, Anthony Brooke

Pertikaian keluarga

-Charles tidak mampu mentadbir dengan cekap kerana tua

- Mengambil keputusan bersara

-Tidak mempunyai waris lalu menyerahkan pentadbiran kepada anak saudaranya, Anthony Brooke

Masalah kewangan

-Sarawak banyak kemusnahan kerana perang

-Charles tiada sumber wang

Desakan kerajaan British

Supaya pelaburan mereka lebih terjamin

Vyner Brooke akhirnya terpaksa

menyerahkan Sarawak kepada

British yang sentiasa

mendesak agar Sarawak

diserahkan kepada pihak

British.

Hasil rundingan Charles & Kerajaan Hasil rundingan Charles & Kerajaan British pada Disember 1945British pada Disember 1945

Charles menghantar wakilnya, Gerard T.MacBryan mendapatkan Charles menghantar wakilnya, Gerard T.MacBryan mendapatkan tandatangan ketua-ketua bumiputera dan pemimpin tempatan tandatangan ketua-ketua bumiputera dan pemimpin tempatan dalam Majlis Tertinggi Sarawak.dalam Majlis Tertinggi Sarawak.

Gerard menggunakan tipu muslihat untuk mendapatkan tandatangan pemimpin tempatan

Gerard berjaya mendapat persetujuan tersebut.

8 Februari 1946, Charles mengisytiharkan keputusan persetujuan Majlis Tertinggi Sarawak untuk menyerahkan Sarawak kepada Kerajaan British

Reaksi?Reaksi?Orang Melayu dan Orang Iban membantah penyerahan Orang Melayu dan Orang Iban membantah penyerahan Sarawak kepada Kerajaan British.Sarawak kepada Kerajaan British.

Pejabat Tanah jajahan meminta Charles mendapatkan persetujuan

penyerahan Sarawak secara perundangan dan demokrasi

Charles merujuk kepada Majlis Negeri

Setelah bersidang selama 3 hari…

Majlis Negeri meluluskan Rang Undang-Undang Penyerahan sarawak

atau Cession Bill dengan 18 undi menyokong dan 16 undi

menentang.

Penyokong:

Ahli bukan bumiputera

1Julai 1946

Kerajaan British mengisytiharkan Sarawak sebagai Jajahan mahkota British

Sir Charles Arden Clarke – Gabenor Britis Pertama Sarawak

FAKTOR GERAKAN

ANTI PENYERAHAN

Perlembagaan

1941

- Menjanjikan kemedekaan

Tipu muslihat

- Charles membuat

keputusan sendiri tanpa

berunding

Anthony Brooke tidak dilantik menjadi Raja

Sarawak

- Memudahkan penduduk menuntut

kemerdekaan

Gerakan Anti Penyerahan SarawakGerakan Anti Penyerahan Sarawak

Orang Melayu dan Orang Iban membantah penyerahan Orang Melayu dan Orang Iban membantah penyerahan

Sarawak kepada Kerajaan BritishSarawak kepada Kerajaan British..

Masyarakat Melayu diketuai oleh Datu patinggi Abang Haji

Abdillah bin Datu patinggi Haji Mohamad Kassim, ketua

datu-datu Masyarakat Melayu dan kaum melayu terpelajar.

Masyarakat Melayu diketuai oleh Datu patinggi Abang Haji

Abdillah bin Datu patinggi Haji Mohamad Kassim, ketua

datu-datu Masyarakat Melayu dan kaum melayu terpelajar.

Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS)

Barisan Pemuda Melayu Sibu (BPM)

Barisan Pemuda Sarawak ( BPS)

Persatuan Dayak Sarawak (PDS)

Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS)

Barisan Pemuda Melayu Sibu (BPM)

Barisan Pemuda Sarawak ( BPS)

Persatuan Dayak Sarawak (PDS)

Kaum Wanita turut menentang:

Cikgu Lily Eberwein – Ketua PKMS ke kawasan pedalaman meminta simpati dan sokongan orang Iban

Pn. Sharifah Hajah Sipah Tuanku Othman

Dayang fauziah

Cikgu Ajibah Abol

Mewakili kaum ibu BPM mengatur demonstrasi menentang penyerahan

Golongan antipenyerahan telah menghantar surat Golongan antipenyerahan telah menghantar surat bantahan, kawat dan telegrambantahan, kawat dan telegram

Tidak diendahkan oleh BritishTidak diendahkan oleh British

Poster –poster ditampal di merata tempat dan pelosok Poster –poster ditampal di merata tempat dan pelosok kampung.kampung.

Setiap kampung dikerah membuat poster dan Setiap kampung dikerah membuat poster dan sepanduk “sepanduk “Kami membantah sekeras-kerasnya atas Kami membantah sekeras-kerasnya atas tindakan Brooke menyerahkan Sarawak kepada tindakan Brooke menyerahkan Sarawak kepada Kolonial Inggeris”Kolonial Inggeris”

““Sarawak adalah hak kami, Leburkan koloni”Sarawak adalah hak kami, Leburkan koloni”

Penentangan dan Reaksi BritishPenentangan dan Reaksi British

Golongan antipenyerahan terdiri daripadaGolongan antipenyerahan terdiri daripada Kakitangan Kakitangan kerajaan khususnya guru Melayukerajaan khususnya guru Melayu

Disember 1946 – British mengeluarkan notis ‘Pekeliling No. 9 yang memberi amaran kepada kakitangan kerajaan agar tidak terlibat dalam gerakan tersebut.

Menambahkan kemarahan mereka terhadap British

2 April 1947, 388 kakitangan kerajaan meletakkan jawatan. ( khususnya Guru Melayu)

22 buah sekolah kerajaan terpaksa ditutup

3 April 1947 – 56 pelajar Maktab Perguruan Melayu sarawak meninggalkan pengajian mereka kerana membantah pekeliling tersebut.

Tunjuk Perasaan – di Kuching

Golongan antipenyerahan terdiri daripadaGolongan antipenyerahan terdiri daripada Kakitangan Kakitangan kerajaan khususnya guru Melayukerajaan khususnya guru Melayu

Disember 1946 – British mengeluarkan notis ‘Pekeliling No. 9’yang memberi amaran kepada kakitangan kerajaan agar tidak terlibat dalam gerakan tersebut.

Menambahkan kemarahan mereka terhadap British

2 April 1947, 388 kakitangan kerajaan meletakkan jawatan. ( khususnya Guru Melayu)

22 buah sekolah kerajaan terpaksa ditutup

3 April 1947 – 56 pelajar Maktab Perguruan Melayu sarawak meninggalkan pengajian mereka kerana membantah pekeliling tersebut.

Tunjuk Perasaan – di Kuching

Tunjuk Perasaan di KuchingTunjuk Perasaan di Kuching1 Julai 19471 Julai 1947

Disertai PKMS, BPM dan PDSDisertai PKMS, BPM dan PDS Membantah pelantikan Gabenor SarawakMembantah pelantikan Gabenor Sarawak

PERHIMPUNAN BPM SIBUPERHIMPUNAN BPM SIBU Dihadiri 250 perwakilan bumiputera dari Dihadiri 250 perwakilan bumiputera dari

seluruh cawangan BPMseluruh cawangan BPM

REAKSI BRITISHREAKSI BRITISH Mengeluarkan Pekeliling No. 9Mengeluarkan Pekeliling No. 9

Menggiatkan usaha untuk memecahbelahkan perpaduan kaumMenggiatkan usaha untuk memecahbelahkan perpaduan kaum Penubuhan Young malay Association ((YMA)Penubuhan Young malay Association ((YMA)

YMA menyokong penyerahan Sarawak kepada kerajaan BritishYMA menyokong penyerahan Sarawak kepada kerajaan British Mengancam golongan antipenyerahan dengan mengatakan Mengancam golongan antipenyerahan dengan mengatakan

anak-anak mereka tidak dapat belajar di sekolah kerajaan dan anak-anak mereka tidak dapat belajar di sekolah kerajaan dan tidak boleh berkhidmat dalam perkhidmatan awam jika tidak tidak boleh berkhidmat dalam perkhidmatan awam jika tidak menyokong YMAmenyokong YMA

Mengadu domba antara orang melayu dengan orang dayak supaya Mengadu domba antara orang melayu dengan orang dayak supaya bergaduhbergaduh

yang memberi amaran kepada kakitangan kerajaan agar tidak

terlibat dalam gerakan tersebut.

Memburukkan pejuang gerakan Memburukkan pejuang gerakan antipenyerahanantipenyerahan Menuduh perjuangan mereka hanya untuk orang Menuduh perjuangan mereka hanya untuk orang

Melayu SarawakMelayu Sarawak

• Mempersenda, menghina dan mencemuh Mempersenda, menghina dan mencemuh golongan antipenyerahan dalam majlis-majlis golongan antipenyerahan dalam majlis-majlis formalformal

• Mengharamkan Persatuan Melayu sarawak dan Mengharamkan Persatuan Melayu sarawak dan menggantung 4 anggota PMS sampai matimenggantung 4 anggota PMS sampai mati

kEsAn TiNdAkAn BrItIsHkEsAn TiNdAkAn BrItIsH

Gerakan Gerakan antipenyerahan antipenyerahan lemahlemah

British terus kekal British terus kekal berkuasa dan berkuasa dan Sarawak menjadi Sarawak menjadi tanah jajahan tanah jajahan sehinga tahun sehinga tahun 19631963

Menjelang akhir 1947, gerakan Menjelang akhir 1947, gerakan antipenyerahan semakin lemah akibat antipenyerahan semakin lemah akibat propaganda British.propaganda British.

Keadaan ini menyebabkan golongan Keadaan ini menyebabkan golongan muda dalam BPM Sibu bertemu secara muda dalam BPM Sibu bertemu secara sulit dan menubuhkan RUKUN 13sulit dan menubuhkan RUKUN 13

Kumpulan ini dianggotai oleh ahli BPM Kumpulan ini dianggotai oleh ahli BPM yang radikalyang radikal

Mereka bersumpah untuk Mereka bersumpah untuk menghapuskan pegawai Eropah dan menghapuskan pegawai Eropah dan pemimpin Melayu yang bersubahat pemimpin Melayu yang bersubahat menyokong penyerahan Sarawak menyokong penyerahan Sarawak kepada kerajaan British.kepada kerajaan British.

Rosli Dhobi ditugaskan membunuh Rosli Dhobi ditugaskan membunuh Sir Duncan Stewart ( Gabenor Sir Duncan Stewart ( Gabenor Sarawak kedua) di Sibu.Sarawak kedua) di Sibu.

Rosli Dhobi merupakan anggota Rosli Dhobi merupakan anggota Rukun 13 yang sanggup Rukun 13 yang sanggup mengorbankan diri untuk mengorbankan diri untuk membebaskan tanah air daripada membebaskan tanah air daripada pejajahan British.pejajahan British.

Beliau telah menulis sajak dalam Beliau telah menulis sajak dalam Utusan Sarawak menggunakan nama Utusan Sarawak menggunakan nama LidrosLidros

Pada 3 Disember 1949, Gabenor Sarawak kedua,Pada 3 Disember 1949, Gabenor Sarawak kedua,

Sir Duncan Stewart mengadakan lawatan rasmi ke SibuSir Duncan Stewart mengadakan lawatan rasmi ke Sibu

Sebaik beliau tiba, Rosli Dhobi telah Sebaik beliau tiba, Rosli Dhobi telah menikamnya dengan sebilah pisaumenikamnya dengan sebilah pisau

Seminggu kemudian, Sir Duncan Stewart Seminggu kemudian, Sir Duncan Stewart meninggal dunia di hospital Singapurameninggal dunia di hospital Singapura

Hal ini digunakan British untuk menggunakan Hal ini digunakan British untuk menggunakan kekerasan bagi menumpaskan gerakan kekerasan bagi menumpaskan gerakan antipenyerahanantipenyerahan

Rosli Dhobi, Morshidi Sidek, Awang rambli dan Bujang Suntong Rosli Dhobi, Morshidi Sidek, Awang rambli dan Bujang Suntong didapati bersalah dan dihukum gantung sampai matididapati bersalah dan dihukum gantung sampai mati

Anggotanya yang lain di penjara .Anggotanya yang lain di penjara .

Persatuan Melayu Sarawak diharamkan.Persatuan Melayu Sarawak diharamkan.

LANGKAH KE ARAH BERKERAJAAN SENDIRI LANGKAH KE ARAH BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAKDI SARAWAK

19411941Perlembagaan 1941 dibentukPerlembagaan 1941 dibentuk

19461946☻Sarawak dibahagi kepada 5 bahagian

☻ Setiap bahagian diketuai oleh Residen

☻ Setiap bahagian dibahagikan kepada beberapa daerah

☻ Setiap daerah diketuai oleh Pegawai Daerah

19471947- Membentuk Majlis Tempatan

-Fungsi:

☺ menguruskan pelajaran rendah

☺Menguruskan kemudahan awam seperti bekalan air, jalan raya dan

kesihatan

☺Mengawal perbelanjaan

☺Mengutip cukai kepala dan cukai-cukai lain1956

Meminda jumlah keahlian Majlis Negeri dana hli Majlis

Tertinggi

Pindaan berkuat kuasa pada bulan April 1957

Ahli majlis Negeri dan ahli Malis Tertinggi ditambah

menjadi 10 orang

Mengadakan Pilihan Raya Majlis Perbandaran