SEJARAH PENDUDUKAN JEPUN DI SELANGOR 1941-1945 ...

SEJARAH PENDUDUKAN JEPUN DI SELANGOR 1941-1945

Azhar Mad Aros *

Latar belakang kedatangan tentera Jepun ke Tanah Melayu.

Tentera Jepun telah menyerang dan menduduli Tanah Melayu antara 194 I - I 945 khususnya di Kuala Lumpur, Selangor dan kini merupakan sebahagian daripada sejarah tanah air. Ia telah menukarkan tampok pemerintahan daripada kuasa British kepada sistem pemerintahan tentera Jepun (Gunseikan).

Sewaktu politik dunia sedang bergolak hebat, Pemulihan Meiji berlaku di Jepun pada tahun 1868.1 Para pemimpin Pemulihan Meiji melihat Jepun sedang berada dalam keadaan terancam, sejak dari tahun 1854 lagi. Rancangan pemodenan Meiji dan perindustrian digembleng melalui tiga bentuk program dikenali sebagai Fukoku-kyohei (menjadikan Jepun sebuah negara yang kaya dan tentera yang kuat), Shokusan-Kogyo (mengembangkan industri dan meningkatkan pemiagaan) dan Bunnmei-Kaika (membangunkan sebuah bangsa Jepun yang prihatin dan bertamadunV Melalui ketiga-tiga program itu para pemimpin Jepun untuk muncul sebagai sebuah negara imperialis barat. dan akan mengangkat kedudukan bangsa Jepun sebagai shujiu-minzoku atau master-race sehingga mengatasi bangsa-bangsa lain di dunia.

Satu cara untuk mengurangkan pergantungan Jepun kepada bahan mentah dari negara barat khususnya Amerika Syarikat dan juga memenuhi pasaran negara ialah dengan menjadikan Asia Timur khususnya China dan Korea bukan sahaja sebagai pembekal bahan mentah bahkanjuga sebagai pasaran barangan industri negara itu.3 Sebagai shujiu-minzoku, (bangsa terpiIih) Jepun mempunyai tanggungjawab yang besar untuk membebaskan

* Penulis ialah pensyarah di Jabatan Sejarah, Fakulti Sastera dan Sains Sosial, Universiti Malaya, Kuala Lumpur A. Ghapa Harun & Rupawan Ahmad, "Imperialisme Jepun dan Konsep Lingkungan Kesemakmuran Asia Timur Raya", dalam Jebat Keluaran Khass Sempena 50 Tahun Pendudukan Jepun di Tanah Melayu, Bil. No. 24, 1996, him. 3.

2 Ibid., him. 4. 3 Pada pandangan mereka sebagai negara yang termaju di Asia, Jepun perlu mempelopori gerakkan membebaskan

Asia daripada dominasi barat untuk membawa kemakmuran kepada semua negara di rantau ini. Pemikiran tersebut berjaya diartikulasikan dengan berkesan ke dalam pemikiran orang-orang Jepun sehingga tindakan mengembangkan pengaruh Jepun di luar negeri dianggap sebagai satu tugas yang sangat mulia.

84

Hak Cipta Terpelihara © 2008 – Persatuan Sejarah Malaysia



Azhar Mad Aros*

Latar belakang kedatangan tentera Jepun ke Tanah MeJayu.

Tentera Jepun telah menyerang dan menduduli Tanah Melayu an tara 194 I - I 945 khususnya di Kuala Lumpur, Selangor dan kini merupakan sebahagian daripada sejarah tanah air. Ia telah menukarkan tampok pemerintahan daripada kuasa British kepada sistem pemerintahan tentera Jepun (Gunseikan).

Sewaktu politik dunia sedang bergolak hebat, Pemulihan Meiji berlaku di Jepun pada tahun 1868.' Para pemimpin Pemulihan Meiji melihat Jepun sedang berada dalam keadaan terancam, sejak dari tahun 1854 lagi . Rancangan pemodenan Meiji dan perindustrian digembleng melalui tiga bent uk program dikenali sebagai Fukoku-kyohei (menjadikan Jepun sebuah negara yang kaya dan tentera yang kuat), Shokusan-Kogyo (mengembangkan industri dan meningkatkan pemiagaan) dan Bunnmei-Kaika (membangunkan sebuah bangsa Jepun yang prihatin dan bertamadun).2 Melalui ketiga-tiga program itu para pemimpin Jepun untuk muncul sebagai sebuah negara imperialis barat. dan akan mengangkat kedudukan bangsa Jepun sebagai shujiu-minzoku atau master-race sehingga mengatasi bangsa-bangsa lain di dunia.

Satu cara untuk mengurangkan pergantungan Jepun kepada bahan mentah dari negara barat khususnya Amerika Syarikat dan juga memenuhi pasaran negara ialah dengan menjadikan Asia Timur khususnya China dan Korea bukan sahaja sebagai pembekal bahan mentah bahkanjuga sebagai pasaran barangan industri negara itu.3 Sebagai shujiu-minzoku, (bangsa terpiIih) Jepun mempunyai tanggungjawab yang besar untuk membebaskan

• Penulis ialah pensyarah di Jabatan Sejarah, Fakulti Sastera dan Sains Sosial, Universiti Malaya, Kuala Lumpur A. Ghapa Harun & Rupawan Ahmad. " Imperialisme Jepun dan Konsep Lingkungan Kesemakmuran Asia Timur Raya", dalam Jeba/ Keillara/l Khass Sempena 50 Tahun Pendllduka/l Jeplln di Tanah Melayu, Bil. No. 24, 1996, him. 3.

2 Ibid. , him. 4. 3 Pada pandangan mereka sebagai negara yang tennaju di Asia, Jepun perlu mempelopori gerakkan membebaskan

Asia daripada dominasi barat untuk membawa kemakmuran kepada semua negara di rantau ini. Pemikiran tersebut berjaya diartikulasikan dengan berkesan ke dalam pemikiran orang-orang Jepun sehingga tindakan mengembangkan pengaruh Jepun di luar negeri dianggap sebagai satu tugas yang sangat mulia.

84


Asia dan mengubah kedudukan yang 'inferior' dalam arena politik antarabangsa.4 Pada pandangan mereka sebagai negara yang termaju di Asia, Jepun perlu mempelopori gerakkan membebaskan Asia daripada dominasi barat untuk membawa kemakmuran kepada semua negara di rantau ini. Pemikiran terse but berjaya diartikulasikan dengan berkesan ke dalam pemikiran orang-orang Jepun sehingga tindakan mengembangkan pengaruh Jepun di luar negeri dianggap sebagai satu tugas yang sangat mulia. Konsep ini diperkenalkan melalui sebuah plan perluasan kuasa Jepun yang dikeluarkan oleh pemerintah tentera pada bulan November 1941. untuk membentuk sebuah zon autonomi yang tunggal di Asia.dengan konsep Lingkungan KesemakmuranAsia Timur Raya dan prinsip-prinsipnya itu banyak dipengaruhi oleh idea-idea kominka (gerakkan imperialisme) yang muncul sejak zaman Meiji. Idea berkenaan pada mulanya bertujuan untuk menyebarkan nilai dan cara hidup Jepun kepada bangsa-bangsa yang berada dalam empayar Jepun itu. Matlamat utamanya ialah untuk mengemblengkan tenaga mereka bagi menyokong Jepun dalam peperangan yang melibatkan negara itu.

Satu daripada dasar luar Jepun yang penting sebelum terlibat dalam Perang Dunia Kedua ialah mewujudkan satu 'Order Baru Asia Timur Raya '.5 Dengan ini pihak kerajaan Jepun terpaksa mengasaskan ekonominya kepada bidang pembuatan dan pengeluaran barang untuk menampung pendudukanya yang begitu ramai. Keadaan ini tentunya memerlukan bahan mentah seperti getah, besi dan minyak untuk membangunkan industrinya. Malah pihak Jepun juga perlu mencari pasaran untuk mengeksport barang-barang keluarannya. Jepun mendapati negara-negara Asia Tenggara adalah sesuai untuk mendapatkan sumbersumber terse but tetapi dikuasai Barat malah barangan keluaran Jepun juga tidak boleh dipasarkan dengan bebas.

4 Konsep Lingkungan Kesemakmuran dan Pan-Asianisme secara umumnya menganjurkan prinsip-prinsip seperti hidup bersama, bekerjasama, memperjuangkan kebebasan, meningkatkan kebajikan dan bebas daripada eksploitasi ekonomi oleh kapitalis barat. Manakala dari sudut kebudayaannya pula Kawasan Lingkungan Kesemakmuran itu menjadi mekanisme untuk menentang tamadun Anglo-saxon dan imperialisme serta landasan ke arah pembinaan zon kebudayaan Asia yang baru. Kebudayaan baru itu akan diasaskan kepada nilai-nilai Asia. Tujuannya ialah menghapuskan nilai humanisme dan demokrasi yang pada hakikatnya tidak lebih sebagai bayangan kepada hipokrasi barat. Nilai Asia dalam kebudayaan baru itu akan berteraskan kepada nilai kebudayaan Jepun sendiri. Selain itu konsep Lingkungan Kesemakmuran juga mengandungi prinsip kehidupan yang berasaskan semangat kesemakmuran bersama bagi menggantikan kapitalisme, meterialisme dan individualisme barat. Zainal Abidin Abdul Wahid, (et.a!), Malaysia Warisan Dan Perkembangan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992, hIm. 170.

85



SEJARAH PENDUDUKAN JEPUN 01 SELANGOR 1941-1945

Asia dan mengubah kedudukan yang 'inferior' dalam arena politik antarabangsa.4 Pada pandangan mereka sebagai negara yang termaju di Asia, Jepun perlu mempelopori gerakkan membebaskan Asia daripada dominasi barat untuk membawa kemakmuran kepada semua negara di rantau ini. Pemikiran tersebut berjaya diartikulasikan dengan berkesan ke dalam pemikiran orang-orang Jepun sehingga tindakan mengembangkan pengaruh Jepun di luar negeri dianggap sebagai satu tugas yang sangat mulia. Konsep ini diperkenalkan melalui sebuah plan perluasan kuasa Jepun yang dikeluarkan oleh pemerintah tentera pad a bulan November 1941. untuk membentuk sebuah zon autonomi yang tunggal di Asia.dengan konsep Lingkungan KesemakmuranAsia Timur Raya dan prinsip-prinsipnya itu ban yak dipengaruhi oleh idea-idea kominka (gerakkan imperialisme) yang muncul sejak zaman Meiji. Idea berkenaan pad a mulanya bertujuan untuk menyebarkan nilai dan cara hidup Jepun kepada bangsa-bangsa yang berada dalam empayar Jepun itu. Matlamat utamanya ialah untuk mengemblengkan tenaga mereka bagi menyokong Jepun dalam peperangan yang melibatkan negara itu.

Satu daripada dasar luar Jepun yang penting sebelum terlibat dalam Perang Dunia Kedua ialah mewujudkan satu 'Order Baru Asia Timur Raya '.5 Dengan ini pihak kerajaan Jepun terpaksa mengasaskan ekonominya kepada bidang pembuatan dan pengeluaran barang untuk menampung pendudukanya yang begitu ramai. Keadaan ini tentunya memerlukan bahan mentah seperti getah, besi dan minyak untuk membangunkan industrinya. Malah pihak Jepun juga perlu mencari pasaran untuk mengeksport barang-barang keluarannya. Jepun mendapati negara-negara Asia Tenggara adalah sesuai untuk mendapatkan sumbersumber tersebut tetapi dikuasai Barat malah barangan keluaran Jepun juga tidak boleh dipasarkan dengan bebas.

4 Konsep Lingkungan Kesemakmuran dan Pan-Asianisme secara umumnya menganjurkan prinsip-prinsip seperti hidup bersama, bekerjasama, memperjuangkan kebebasan, meningkatkan kebajikan dan bebas daripada eksploitasi ekonomi oleh kapitalis barat. Manakala dari sudut kebudayaannya pula Kawasan Lingkullgan Kesemakmuran itu menjadi mekanisme untuk menentang tamadun Anglo-saxon dan imperialisme serta landasan ke arah pembinaan zon kebudayaan Asia yang baru. Kebudayaan baru itu akan diasaskan kepada nilai-nilai Asia. Tujuannya ialah menghapuskan nilai humanisme dan demokrasi yang pada hakikatnya tidak lebih sebagai bayangan kepada hipokrasi barat. Nilai Asia dalam kebudayaan bam itu akan berteraskan kepada nilai kebudayaan Jepun sendiri. Selain itu konsep Lingkungan Kesemakmuran juga mengandungi prinsip kehidupan yang berasaskan seman gat kesemakmuran bersama bagi menggantikan kapitalisme, meterialisme dan individualisme barat. Zainal Abidin Abdul Wahid, (et.al), Malaysia Warisan Dan Perkembangan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992, him. 170.

85

MALAYSIA DAR! SEGI SEJARAH

PETAl

-. ... ". Inner Ring

• 01<110 • • Japan -.

~ .. f> .~ _#. • .. ..... ...

M~rianna Is . " ., M<lrshall Is . •

Region of : Defence ~

l Solomon IS •• . -.......... .-------

Rancangan penaklukan Jepun dan Konsep "Hakko Ichiu " (Lapan penjuru alam diperintah oleh Maharaja Jepun) Sumber: Ubahsuai dari bahan internet (http//www.Jupinfo.comlcountry.guidestudy/ singaporeJ39.html)

Pada awal tahun-tahun 1940 an, pengaruh golongan tentera di Jepun sangat kuat. Golongan tentera berpendapat bahawa masalah ekonomi Jepun boleh diselesaikan menerusi penaklukan kawasan yang mengeluarkan bahan mentah dan yang menjadi pasaran. Bagi melaksanakan dasar ini kerajaan Jepun telah mengishtiharkan perang ke atas Amerika Syarikat dan Britain pada 8 Disember 1941. Oleh kerana Tanah Melayu pada masa itu berada di bawah jajahan British, maka Tanah Melayu juga terlibat secara langsung dalam Perang Dunia Kedua.

86



MALAYSIADARI SEGI SEJARAH

PETAl

Rancangan penaklukan Jepun dan Konsep "Hakko Ichiu " (Lapan penjuru alam diperintah oleh Maharaja Jepun) Sumber: Ubahsuai dari bahan internet (httpllwww.lupinfo.com!country.guidestudyl singapore139.html)

Pada awal tahun-tahun 1940 an, pengaruh golongan tentera di Jepun sangat kuat. Golongan tentera berpendapat bahawa masalah ekonomi Jepun boleh diselesaikan menerusi penaklukan kawasan yang mengeluarkan bahan mentah dan yang menjadi pasaran. Bagi melaksanakan dasar ini kerajaan Jepun telah mengishtiharkan perang ke atas Amerika Syarikat dan Britain pada 8 Disember 1941. Oleh kerana Tanah Melayu pada masa itu berada di bawah jajahan British, maka Tanah Melayu juga terlibat secara langsung dalam Perang Dunia Kedua.

86

SEJARAH PENDUDUKAN JEPUN OJ SELANGOR 1941-1945

Serangan tentera Jepun ke atas Tanah MeJayu

Serangan Jepun ke atas Kota Bharu di Kelantan pada 8 Disember 1941 6 adalah merupakan titik-titik permulaan kejatuhan Tanah Melayu ke tangan Jepun. Hanya dalam masa yang singkat iaitu selepas 70 hari pendaratannya di Kota Bharu, Tanah Melayu dan Singapura telah dapat dikuasai oleh Jepun. Pendudukan Jepun bermula setelah kejatuhan pihak British di Singapura pada 15 Febuari 1942.7 Tentera Jepun merancang menyerang Tanah Melayu melalui Thailand sejak tahun 1938. Walaupun begitu hanya pada Oktober 1940 barulah Phibun Songkhram (Perdana Menteri Thailand) secara rahsia membenarkan tentera Jepun menyerang Tanah Melayu melalui negaranya. Sebagai menyatakan kerjasama, Thailand membenarkan Jepun mendirikan konsulnya di Senggora (Songkhla).8 Kerajaan Jepun telah memutuskan untuk melancarkan serangan telah diambil dalam satu persidangan yang diketuai oleh Maharaja Hirohito pada 1 Disember 1941. Pada 2 Disember 1941, Admiral Yamamoto telah menghantar telegram kepada Timbalan Admiral, Chuci Nagumo selaku komander pasukan tentera yang akan menyerang Pearl Harbour. Telegram terse but berbunyi "Niitakayama Nobore" yang bermakna serang pada 8 Disember 1941.9 Jepun melancarkan serangan dengan di ketuai oleh General Takumi mereka telah berjaya menewaskan Tentera lnggeris di bawah pimpinan Brigedier Kay yang mengetuai '28th Indian Infantry Brigade' yang mempertahankan Kota Bharu.lO.

Kemudian tentera Jepun mara ke negeri Pahang. Manakala tentera Jepun dari Singgora dan Patani telah mara ke Kedah dan memecahkan pertahanan di Jitra dan Alor Setar. Kedua-dua ketumbukan tentera Jepun ini telah bergerak ke arah selatan dengan pantasnya. Tentera Inggeris dan RejimenAskar Melayu telah berjuang bermati-matian tetapi akhimya mengalami kekalahan yang teruk. Ini menyebabkan pertahanan Tanah Melayu yang terdiri dari askar-askar Melayu, India, Australia dan Inggeris terpaksa berundur ke selatan. 11 Semasa pemerintahan Jepun di Tanah Melayu, empat buah negeri Melayu iaitu Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu telah dipindahkan di bawah pentadbiran tentera Thai pada tahun 1943 Sementara itu tentera-tentera Jepun yang menyerang Tanah Melayu diketuai oleh Panglima Perang Jepun, Jeneral Yamashita. Beliau lebih dikenali sebagai 'Harimau Malaya' kerana kebengisan dan kezalimannya. 12 Pertahanan British di Tanah Melayu tidak cukup

6 Za'ba. Kesah Peperangan di Tanah Malai, Singapura: Pejabat Pembangunan Melayu Bharu, t t, him. 9. 7 Jepun menguasai Tanah Melayu dan Singapura secara berperingkat-peringkat. Tentera Jepun mendarat di Kota Bharu,

Kelantan pada 8 Disember 1941. Kemudian Jepun mara ke Jitra pada 12 Disember 1941. Jepun menguasai Kedah pada 15 Disember 1941. Pulau Pinang dikuasai pada 19 Disember, Ipoh pada 28 Disember dan mara ke Kuala Lumpur dan menguasai pada II Januari 1942. Seremban dikuasai pada 14 Januari, Melaka pada 16 Januari dan lohor Bharu pada 31 Januari 1942 dan akhirnya kekalahan Singapura pada 15 Febuari 1942. Lihat: Hari ini dalam sejarah, Jilid IV, Arkib Negara Malaysia, 1986, him. 223.

8 Abdullah Zakaria bin Ghazali, Pentadbiran Jepun dan Thai di Terengganu 1942-1945, Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 1996, him. I.

9 C.J. Argyle, Japan At War, 1937-1945, London: Arthur Barker Limited, 1979, him. II. 10 Hari Ini Dalam Sejarah, Jilid IV, Arkib Negara Malaysia, 1986, him. 221. II Lotfi Ismail, Sejarah Malaysia 1400-1963, Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors, 1980, him. 236. 12 Ahmad Ali bin Seman, "Serangan Jepun ke Atas Tanah Melayu 1941-1945", kertas kerja dibentangkan dalam

Simposium Perang Dunia Kedua (Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1942-1945), Bangi: Jabatan Sejarah Universiti Kebangsaan Malaysia, 25-26 Oktober 1995.hlm. 9.

87



SEJARAH PENDUDUKAN JEPUN Dl SELANGOR 1941-1945

Serangan tentera Jepun ke atas Tanah Melayu

Serangan Jepun ke atas Kota Bharu di Kelantan pada 8 Disember 1941 6 adalah merupakan titik-titik permulaan kejatuhan Tanah Melayu ke tangan Jepun. Hanya dalam masa yang singkat iaitu selepas 70 hari pendaratannya di Kota Bharu, Tanah Melayu dan Singapura telah dapat dikuasai oleh Jepun. Pendudukan Jepun bermula setelah kejatuhan pihak British di Singapura pada 15 Febuari 1942.7 Tentera Jepun merancang menyerang Tanah Melayu melalui Thailand sejak tahun 1938. Walaupun begitu hanya pada Oktober 1940 barulah Phibun Songkhram (Perdana Menteri Thailand) secara rahsia membenarkan tentera Jepun menyerang Tanah Melayu melalui negaranya. Sebagai menyatakan kerjasama, Thailand membenarkan Jepun mendirikan konsulnya di Senggora (Songkhla),B Kerajaan Jepun telah memutuskan untuk melancarkan serangan telah diambil dalam satu persidangan yang diketuai oleh Maharaja Hirohito pada I Disember 1941. Pada 2 Disember 1941, Admiral Yamamoto telah menghantar telegram kepada Timbalan Admiral, Chuci Nagumo selaku komander pasukan tentera yang akan menyerang Pearl Harbour. Telegram terse but berbunyi "Niitakayama Nobore" yang bermakna serang pada 8 Disember 1941.9 Jepun melancarkan serangan dengan di ketuai oleh General Takumi mereka telah berjaya menewaskan Tentera lnggeris di bawah pimpinan Brigedier Kay yang mengetuai '28th Indian Infantry Brigade' yang mempertahankan Kota Bharu.to.

Kemudian tentera Jepun mara ke negeri Pahang. Manakala tentera Jepun dari Singgora dan Patani telah mara ke Kedah dan memecahkan pertahanan di Jitra dan Alor Setaro Kedua-dua ketumbukan tentera Jepun ini telah bergerak ke arah selatan dengan pantasnya. Tentera Inggeris dan RejimenAskar Melayu telah berjuang bermati-matian tetapi akhimya mengalami kekalahan yang teruk. Ini menyebabkan pertahanan Tanah Melayu yang terdiri dari askar-askar Melayu, India, Australia dan Inggeris terpaksa berundur ke selatan. 11 Semasa pemerintahan Jepun di Tanah Melayu, empat buah negeri Melayu iaitu Peri is, Kedah, Kelantan dan Terengganu telah dipindahkan di bawah pentadbiran tentera Thai pad a tahun 1943 Sementara itu tentera-tentera Jepun yang menyerang Tanah Melayu diketuai oleh Panglima Perang Jepun, Jeneral Yamashita. Beliau lebih dikenali sebagai 'Harimau Malaya' kerana kebengisan dan kezalimannya. 12 Pertahanan British di Tanah Melayu tidak cukup

6 Za'ba, Kesah Peperangan di Tanah Ma/ai. Singapura: Pejabat Pembangunan Melayu Bharu, t t, hIm. 9. Jepun menguasai Tanah Melayu dan Singapura secara berperingkat-peringkat. Tentera Jepun mendarat di Kota Bharu, Kelantan pada 8 Disember 1941. Kemudian Jepun mara ke litra pada 12 Disember 1941. Jepun menguasai Kedah pada 15 Disember 1941. Pulau Pinang dikuasai pada 19 Disember, Ipoh pada 28 Disember dan mara ke Kuala Lumpur dan menguasai pad a II lanuari 1942. Seremban dikuasai pad a 14 Januari, Melaka pada 16 Januari dan Johor Bharu pada 31 Januari 1942 dan akhimya kekalahan Singapura pada 15 Febuari 1942. Lihat: Hari ini da/am sejarah. Jilid IV, Arkib Negara Malaysia, 1986, hIm. 223.

8 Abdullah Zakaria bin Ghazali, Pentadbiran Jepun dan Thai di Terengganu 1942-1945. Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 1996, hIm. I.

9 C.J. Argyle, Japan At War, 1937-1945. London: Arthur Barker Limited , 1979, hIm. II. 10 Hari Ini Da/alll Sejarah, Jilid IV, Arkib Negara Malaysia, 1986, hIm. 221. II Lotfi Ismail, Sejarah Malaysia 1400-1963. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors, 1980, hIm. 236. 12 Ahmad Ali bin Seman, "Serangan Jepun ke Atas Tanah Melayu 1941-1945", kertas kerja dibentangkan dalam

SilllposiulII Perang Dunia Kedua (Pendlldllkan Jepun di Tanah Me/a}11 /942-1945), Bangi: Jabatan Sejarah Universiti Kebangsaan Malaysia, 25-26 Oktober 1995.hlm. 9.

87


bersedia menghadapi serangan Jepunl3 dan Inggeris menyangkakan bahawa tentera Jepun akan menyerang Singapura melalui laut lalu menumpukan pertahanan di Singapura. 14

Peta 2

"-:t-tSONGKHlA

llMi-12-4l

JAP ANESE ARMY INV ASION OF MALAY AN PENINSULA ROUTING AND DATE

-;lit. 1942-1-14

Jtt>,Le

SINGAPOREfli1Jl:lf 1942-2-12

Serangan tentera Jepun bermula di Kota Bharu thb Dis. 1941 sumber dipetik daripada: Chinese Assembly Hall ofNegeri Sembilan State

13 J. Kennedy, A History a/Malaya, London: Macmillan & Co. Ltd., 1962, him. 273. 14 Hari IniDalam Sejarah, Jilid IV, Arkib Negara Malaysia, 1986, him. 221.

88




bersedia menghadapi serangan Jepunl3 dan Inggeris menyangkakan bahawa tentera Jepun akan menyerang Singapura melalui laut lalu menumpukan pertahanan di Singapura. 14

Peta 2

"-*+SONGIHlA 1041-1:2-$

JAP ANESE ARMY INV ASION OF MALAY AN PENINSULA ROUTING AND DATE

Jui PANARE

r

) ( ... ~ '-,

KELANT AN 'Taut!! t . ~NGGANU

PERAK ~ Z \ III. POll \

1942-12-27 \. I ... I .... "'" )

•• \j PAHANG itA- KUANTAII

1941-12-31

SlllGAPOREM1JQ:\I 1942-2-12

Serangan tentera Jepun bermula di Kota Bharu thb Dis. 1941 sumber dipetik daripada: Chinese Assembly Hall ofNegeri Sembilan State

13 J. Kennedy, A History a/Malaya, London: Macmillan & Co. Ltd., 1962, him. 273. 14 Hari IniDalam Sejarah, Jilid IV, Arkib Negara Malaysia, 1986, him. 221.

88


Pada peringkat awal perang di Tanah Melayu Kuala Lumpur merupakan Ibu Pejabat 3rd Indian Corps Sebelum itu pada awal1941 Australian Infantry Force dari 8th Division yang telah dikemaskini telah ditugaskan mempertahankan Malaya, wilayah yang amat penting dari segi kepentingan strategi pertahananAustralia Para panglima dan pegawai staff Ibu Pejabat Divisi telah sampai lebih awal daripada ketumbukan utama dengan kekuatan 6000 orang. Ibu Pejabat Divisi dan unit-unit yang berkaitan telah di tugaskan di Kuala Lumpur. Sewaktu serangan tentera Jepun be mula bangunan Muzium Negara sayap kanan telah terkena born Imperial Japanese Navy dan banyak khazanah negara musnah sewaktu kempen pengeboman Kuala Lumpur pada awal Januari 1941 (atau ia mungkin terkena born yang digugurkan oleh US B29 bomber dari pihak Bersekutu yang secara tidak sengaja mengebom Muzium Selangor).

GAMBARI

Tentera Jepun menyerbu Stesen kereta api Kuala Lumpur Sumber: Ehsan dari Arkib Negara Malaysia

89




Pada peringkat awal perang di Tanah Melayu Kuala Lumpur merupakan Ibu Pejabat 3rd Indian Corps Sebelum itu pada awal1941 Australian Infantry Force dari 8th Division yang telah dikemaskini telah ditugaskan mempertahankan Malaya, wilayah yang amat penting dari segi kepentingan strategi pertahananAustraliaPara panglima dan pegawai staff Ibu Pejabat Divisi telah sampai lebih awal daripada ketumbukan utama dengan kekuatan 6000 orang. Ibu Pejabat Divisi dan unit-unit yang berkaitan telah di tugaskan di Kuala Lumpur. Sewaktu serangan tentera Jepun bemula bangunan Muzium Negara sayap kanan telah terkena born Imperial Japanese Navy dan banyak khazanah negara musnah sewaktu kempen pengeboman Kuala Lumpur pada awal Januari 1941 (atau ia mungkin terkena born yang digugurkan oleh US B29 bomber dari pihak Bersekutu yang secara tidak sengaja mengebom Muzium Selangor).

GAMBARI

Tentera Jepun menyerbu Stesen kereta api Kuala Lumpur Sumber: Ehsan dari Arkib Negara Malaysia

89

( (I I

MALAYSIA DARI SEGI SEJARAH

Sewaktu kemaraan Jepun menuju ke Kuala Lumpur, pihak British telah mendirikan kubu-kubu pertahanan bagi menyekat kemaraan Jepun di daerah Ulu Selangor iaitu di Kampung Sungai Choh. 15 Dengan itu British mula menempatkan hampir 200 orang askar Gurkha di kubu tersebut. Setelah hampir dua minggu maka barulah kubu tersebut siap dibina. Kemaraan pihak tentera Jepun ke daerah Ulu Selangor (Serendah) ini bermula pada pukul 6 pagi pada 10hb Januari 1942 dengan berlakunya pertempuran hebat antara pihak tentera Jepun dengan tentera pertahanan British selama dua hari. Pada hari kedua, tentera udara Jepun telah mengebom kawasan kubu terse but dengan akhimya Inggeris terpaksa berundur dengan 100 orang askar Gurkha mati serta 2 orang Inggeris. Pada 8hb Disember Jeneral Wawell dan Jeneral Heath telah bergegas menaiki kereta menuju ke Batu Caves Ibu Pejabat Indian II th Division, Tentera British yang tewas di Slim River telah berundur menuju ke Kuala Lumpur dalam keadaan cemas das keletihan. Melihat sendiri keadaan teruk tentera British Jeneral Wavell telah mengarahkan Jeneral Heath merancang pengunduran besar-besaran dari Kuala Lumpur menuju Johore Bharu.

Tentera Jepun semakin yakin dan berani mara ke Kuala Lumpur dan Kelang. Pada 10hb Januari 1942 juga tentera J epun dari Rejimen Watanabe berhimpun di tebing Sungai Selangor, kemaraan mereka kemudiannya ditentang hebat oleh Indian 6115th Brigade di Batang Berjuntai. Jeneral Yamashita amat berhajat menawan Kuala Lumpur dan Pelabuhan Kelang (Port Swettenham), beliau telah mengarahkan Divisi ke-5 tentera Jepun terus mara ke Kuala Lumpur. Pertempuran hebat untuk menguasai ban dar Kelang menjadi penentu antara tentera British dan tentera Jepun pada Tentera Jepun dari Batalion Oka telah menyekat jalan utama menyeberangi jambatan besi yang menghubungkan Kelang dengan Kuala Lumpur. Menurut laporan di pihak tentera Jepun sejumlah 5000 orang tentera British dan India mempertahankan Kelang tetapi tewas kepada 2 rejimen askar Jepun. Askar-askar India British selesai membuat pengunduran melalui Kuala Lumpur pada awal pagi. Jambatan-jambatan diletupkan apabila pasukan terakhir melepasi jambatan tersebut. Jambatan terakhir diletupkan pada jam 4.30 pagi. Pada jam 8.30 pagi, askar Jepun dari Divisyen ke-5 Jepun memasuki Kuala Lumpur dan menawan pangkalan udara di Sungei Besi Kuala Lumpur dan di Batu. Pangkalan ini dengan cepat dipulihkan dan digunakan oleh kumpulan Udara Endo. Simpanan petrol telah dibakar oleh pihak Tentera British tetapi masih banyak bekalan lain yang dapat ditawan

Apabila tentera Jepun telah berjaya menawan Tanah Melayu, mereka telah menubuhkan penjara sementara untuk tawanan perang di Penjara Pudi, Kuala Lumpur. Tawanan kebanyakkannya terdiri daripada pasukan keselamatan dan perkhidmatan awam rakyat United Kingdom dan Commonwealth, ditempatkan disitu sebelum di pindahkan ke Penjara Changi Camp di Singapura. Seramai 13 Officers and 43 dan lain-lain pangkat tawanan tentera British and Australian telah di pindahkan ke Penjara Pudu, Kuala Lumpur pada 22hb Januari 1942, sebelum itu mereka telah di tahan di Berek Polis. Keadaan Penjara

15 Abdullah Hj Rahman, Pendudukan Jepun Satu Kenyataan Ringkas Tentang Pergolakkan Dan Perkembangan Kampung Sungai Choh. Mini Tesis, 1977, hIm. 7. Lihatjuga Memoir of Takao Fusuyama, A Japanese Soldier in Malaya and Sumatera, Penerbit Univeriti Kebangsaan Malaysia, Bangi, 1997, hIm. 19

90




Sewaktu kemaraan Jepun menuju ke Kuala Lumpur, pihak British telah mendirikan kubu-kubu pertahanan bagi menyekat kemaraan Jepun di daerah Ulu Selangor iaitu di Kampung Sungai Choh. 15 Dengan itu British mula menempatkan hampir 200 orang askar Gurkha di kubu tersebut. Setelah hampir dua minggu maka barulah kubu tersebut siap dibina. Kemaraan pihak tentera Jepun ke daerah Ulu Selangor (Serendah) ini bermula pada pukul 6 pagi pada 10hb Januari 1942 dengan berlakunya pertempuran hebat antara pihak tentera Jepun dengan tentera pertahanan British selama dua hari. Pada hari kedua, tentera udara Jepun telah mengebom kawasan kubu tersebut dengan akhimya Inggeris terpaksa berundur dengan 100 orang askar Gurkha mati serta 2 orang Inggeris. Pada 8hb Disember Jeneral Wawell dan Jeneral Heath telah bergegas menaiki kereta menuju ke Batu Caves Ibu Pejabat Indian 11th Division, Tentera British yang tewas di Slim River telah berundur menuju ke Kuala Lumpur dalam keadaan cemas das keletihan. Melihat sendiri keadaan teruk tentera British Jeneral Wavell telah mengarahkan Jeneral Heath merancang pengunduran besar-besaran dari Kuala Lumpur menuju Johore Bharu.

Tentera Jepun semakin yakin dan berani mara ke Kuala Lumpur dan Kelang. Pada 10hb Januari 1942 juga tentera Jepun dari Rejimen Watanabe berhimpun di tebing Sungai Selangor, kemaraan mereka kemudiannya ditentang he bat oleh Indian 6115th Brigade di Batang Berjuntai. Jeneral Yamashita amat berhajat menawan Kuala Lumpur dan Pelabuhan Kelang (Port Swettenham), beliau telah mengarahkan Divisi ke-5 tentera Jepun terus mara ke Kuala Lumpur. Pertempuran hebat untuk menguasai ban dar Kelang menjadi penentu antara tentera British dan tentera Jepun pad a Tentera Jepun dari Batalion Oka telah menyekat jalan utama menyeberangi jambatan besi yang menghubungkan Kelang dengan Kuala Lumpur. Menurut laporan di pihak tentera Jepun sejumlah 5000 orang tentera British dan India mempertahankan Kelang tetapi tewas kepada 2 rejimen askar Jepun. Askar-askar India British selesai membuat pengunduran melalui Kuala Lumpur pada awal pagi. Jambatan-jambatan diletupkan apabila pasukan terakhir melepasi jambatan tersebut. Jambatan terakhir diletupkan pada jam 4.30 pagi. Pada jam 8.30 pagi, askar Jepun dari Divisyen ke-5 Jepun memasuki Kuala Lumpur dan menawan pangkalan udara di Sungei Besi Kuala Lumpur dan di Batu. Pangkalan ini dengan cepat dipulihkan dan digunakan oleh kumpulan Udara Endo. Simpanan petrol telah dibakar oleh pihak Tentera British tetapi masih ban yak bekalan lain yang dapat ditawan

Apabila tentera Jepun telah berjaya menawan Tanah Melayu, mereka telah menubuhkan penjara sementara untuk tawanan perang di Penjara Pudi, Kuala Lumpur. Tawanan kebanyakkannya terdiri daripada pasukan keselamatan dan perkhidmatan awam rakyat United Kingdom dan Commonwealth, ditempatkan disitu sebelum di pindahkan ke Penjara Changi Camp di Singapura. Seramai 13 Officers and 43 dan lain-lain pangkat tawanan tentera British and Australian telah di pindahkan ke Penjara Pudu, Kuala Lumpur pada 22hb Januari 1942, sebelum itu mereka telah di tahan di Berek Polis. Keadaan Penjara

15 Abdullah Hj Rahman, Pendudukan Jepun Sa/u Kenya/amI Ringkas Ten/ang Pergolakkan Dan Perkembangan Kumpung Sungai Choh, Mini Tesis, 1977, hIm. 7. Lihat juga Memoir of Takao Fusuyama, A Japanese Soldier in Malaya and Sumatera, Penerbit Univeriti Kebangsaan Malaysia, Bangi, 1997, hIm. 19

90


Pudu di Kuala Lumpur pad a masa itu amatlah menyedihkan. Para pegawai kanan tentera British bertanggungjawab terhadap tingkah-Iaku dan pengurusan tawanan dalam penjara, mereka perlu akur kepada arahan Komandan dan Sentri Jepun. Ada di antara mereka yang meninggal dunia di Penjara Pudu kerana sakit atau Iuka parah dan di semadikan di Cheras Road Cemetery. Kuala Lumpur kekal di bawah pemerintahan tentera Jepun sehinggalah Jepun menyerah kalah pada 15hb Ogos 1945. Bangunan Careosa Seri Negara di Kuala Lumpur yang sebelum 1941 di huni oleh wakil tertinggi pemerintah British di Negeri-negeri Melayu, ia digunakan pula sebagai Mess Para Pegawai Tertinggi tentera Jepun.

Propaganda dan taktik

Menerusi idealisme Pan-Asianisme, Jepun menekankan tentang kesedaran warisan kebudayaan yang serupa di kalangan masyarakat Asia. Justeru satu konsep yang dikenaIi sebagai 'Pemerintahan Baru Asia Timur Raya'I6 dibentuk pada tahun 1936. Adanya propaganda yang disebarkan mengenai tujuan baik kedatangan orang-orang Jepun telah menyebabkan orang-orang Melayu pereaya Jepun bertujuan untuk membebaskan negara ini dari penjajahan British.

They had come as liberators to restore Asia/or the Asians Hakko Jchiu (Universal brotherood) was to unite all o/the freed'people through idealism and humanity. 17

Sebelum kemasukan Jepun ke daerah Ulu Selangor iaitu ke Kampung Sungai Choh, terdapat khabar angin tentang pembelaan Jepun keatas anak-anak tempatan. Propaganda yang disebarkan oleh Jepun ini temyata amat menarik perhatian masyarakat di Selangor untuk menerima kedatangan Jepun bagi mewujudkan pemerintahan yang lebih baik daripada pemerintahan British seperti sebelumnya. Antaranya ialah, Jepun berjanji akan mengambil alih seluruh estet-estet kolonial British untuk dibahagi-bahagikan kepada penduduk yang tidak mempunyai tanah, memberi bantuan keperluan harian seperti beras, minyak dan pakaian akan lebih murah serta mudah didapati.

Malah pihak Jepunjuga menggunakan propaganda untuk menarik perhatian penduduk tempatan dengan mengatakan bahawa keselamatan penduduk tempatan akan Iebih terjamin. 18

Menerusi kegiatan ahIi-ahIi perisiknya yang bertaburan di Tanah Melayu dan Selangor yang kebanyakan mereka membuka perniagaan seperti juru gambar, tukang gunting ram but, peniaga kedai rune it atau pemiIik ladang getah dan lombong serta peniaga jalanan yang

16 Pemerintahan baru Asia Timur Raya adalah terdiri dari kawasan yang berpusat di Jepun, China dan Manchuku dan termasuk pulau-pulau yang dinamakan,lndo-China, Perancis, Thailand, Tanah Melayu, Borneo, Hindi Timur Belanda, Australia, New Zeland dan India. Bagi orang Jepun mereka menganggap kawasan ini sebagai suatu lengkongan kemakmuran yakni satu kawasan yang akan berdiri di bawah pimpinan politik negera Jepun.

17 L. Horner, Japanese Military Administration In Malaya and Philippinese, Ph.D Thesis, Universiti of Arizona, USA, 1973, him. 3.

18 Abdullah Hj Rahman, Pendudukan Jepun, him. 7.

91




Pudu di Kuala Lumpur pad a masa itu amatlah menyedihkan. Para pegawai kanan tentera British bertanggungjawab terhadap tingkah-Iaku dan pengurusan tawanan dalam penjara, mereka perlu akur kepada arahan Komandan dan Sentri Jepun. Ada di antara mereka yang meninggal dunia di Penjara Pudu kerana sakit atau luka parah dan di semadikan di Cheras Road Cemetery. Kuala Lumpur kekal di bawah pemerintahan tentera Jepun sehinggalah Jepun menyerah kalah pada 15hb Ogos 1945. Bangunan Carcosa Seri Negara di Kuala Lumpur yang sebelum 1941 di huni oleh wakil tertinggi pemerintah British di Negeri-negeri Melayu, ia digunakan pula sebagai Mess Para Pegawai Tertinggi tentera Jepun.

Propaganda dan taktik

Menerusi idealisme Pan-Asianisme, Jepun menekankan tentang kesedaran warisan kebudayaan yang serupa di kalangan masyarakat Asia. Justeru satu konsep yang dikenali sebagai 'Pemerintahan Baru Asia Timur Raya'16 dibentuk pada tahun 1936. Adanya propaganda yang disebarkan mengenai tujuan baik kedatangan orang-orang Jepun telah menyebabkan orang-orang Melayu percaya Jepun bertujuan untuk membebaskan negara ini dari penjajahan British.

They had come as liberators to restore Asia/or the Asians Hakko Ichiu (Universal brotherood) was to unite all a/the 'freed'people through idealism and humanity. 17

Sebelum kemasukan Jepun ke daerah Ulu Selangor iaitu ke Kampung Sungai Choh, terdapat khabar angin tentang pembelaan Jepun keatas anak-anak tempatan. Propaganda yang disebarkan oleh Jepun ini temyata amat menarik perhatian masyarakat di Selangor untuk menerima kedatangan Jepun bagi mewujudkan pemerintahan yang lebih baik daripada pemerintahan British seperti sebelumnya. Antaranya ialah, Jepun berjanji akan mengambil alih seluruh estet-estet kolonial British untuk dibahagi-bahagikan kepada penduduk yang tidak mempunyai tanah, memberi bantuan keperluan harian seperti beras, minyak dan pakaian akan lebih murah serta mudah didapati.

Malah pihak Jepunjuga menggunakan propaganda untuk menarik perhatian penduduk tempatan dengan mengatakan bahawa keselamatan penduduk tempatan akan lebih terjamin. 18

Menerusi kegiatan ahli-ahli perisiknya yang bertaburan di Tanah Melayu dan Selangor yang kebanyakan mereka membuka pemiagaan seperti juru gambar, tukang gunting ram but, peniaga kedai runcit atau pemilik ladang getah dan lombong serta peniaga jalanan yang

16 Pemerintahan baru Asia Timur Raya adalah terdiri dari kawasan yang berpusat di Jepun, China dan Manchuku dan termasuk pulau-pulau yang dinamakan, Indo-China, Perancis, Thailand, Tanah Melayu, Borneo, Hindi Timur Belanda, Australia, New Zeland dan India. Bagi orang Jepun mereka menganggap kawasan ini sebagai suatu lengkongan kemakmuran yakni satu kawasan yang akan berdiri di bawah pimpinan politik negera Jepun.

17 L. Horner, Japal1ese Military Adminisrratiol1ln Malaya al1d Philippil1ese, Ph.D Thesis, Universiti of Arizona, USA, 1973, hIm. 3.

18 Abdullah Hj Rahman, Pendudukan Jepun, him. 7.

91

MALAYSIA DARI SEGJ SEJARAH

masuk ke kampung-kampung mencari maklumat terperinci tentang pertahanan British. Dengan maklumat yang serba cukup Jepun begitu yakin mereka dapat meruntuhkan kubu pertahanan British.

PENTADBIRAN JEPUN DI KUALA LUMPUR

Menjelang 11 Januari 1942, Kuala Lumpur telah di duduki oleh tentera Jepun selama 44 bulan. Pada zaman pemerintahan Jepun dari tahun 1942-1945, bangunan Istana negara telah digunakan sebagai Mes Pegawai Tentera Jepun. Oleh yang demikian kekuasaan dan undang-undang awam British juga turut dihapuskan. Keadaan ini dapat dilihat apabila pejabat Eropah dan kediaman rasminya turut disingkirkan. Ketika di bawah pemerintahan tentera Jepun, bandar Kuala Lumpur telah dibahagikan kepada enam bahagian. 19 Bagi setiap bahagian, ia ditadbir oleh seorang pegawai kesihatan, beberapa orang Merinyu Kesihatan, Merinyu Pembersihan Bandar dan sebilangan pekerja buruh. Pada bulan April 1942, Lembaga Kebersihan Kuala Lumpur telah ditubuhkan semula dengan Dr. Fujiyoshi sebagai pengerusinya.20 Tetapi pada bulan Jun 1943, Lembaga Kebersihan Kuala Lumpur telah dibubarkan dan pengurusan pembandaran telah diambil alih oleh sekumpulan kakitangan yang terdiri daripada pegawai tentera dan awam.

Dasar Pentadbiran Jepun

Pentadbiran tentera Jepun di Tanah Melayu bermula dari 15 Febuari 1942 sehingga 14 Ogos 1945. Dengan yang demikian, Selangor turut menerima sistem dan pentadbiran yang baru di bawah pemerintahan Jepun bagi menggantikan pemerintahan British. Dasar pentadbiran Jepun umumnya mahu menjadikan Tanah Melayu sebagai tanahjajahannya.21

Tanah Melayu diletakkan di bawah perintah ketumbukan ke-25 di bawah pimpinan Lt. Jeneral Yamashita Tomoyuki.22

Kolonel Wataru Watanabe telah membantu Lt. Jeneral Yamashita dalam menentukan polisi pemerintahan tentera Jepun ( Gunseikan) di Malaya dan Selangor. Rancangan untuk mengeksploitasi Tanah Melayu dan membahagikan bahan mentah serta menggunakan pengangkutan tempatan telah dirancang sebagai sebahagian daripada rancangan besar J epun untuk Asia Tenggara.23 Bagi Jepun, Tanah Melayu diperlukan sebagai benteng pertahanan tentera dan sebagai koloni dalam empayar semata-mata sebenamya tidak berhasrat untuk memberi kemerdekaan kepada Tanah Melayu.

19 Hairi Abdullah (ed.), Titian Warna: Sejarah Pembangunan Dan Perubahan Citra Kuala Lumpur, Kuala Lumpur: Penerbitan Sejarah, 1995, hIm. 13.

20 Ibid. 21 Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah MelaYll 1942-1945 (Tumpuan di Negeri KedahL Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992, hIm. 34. 22 Ibid. 23 Cheah Boon Kheng, Red Star Over Malaya, Singapore: Singapore University Press, 1987, hIm. 25.

92




masuk ke kampung-kampung mencari maklumat terperinci tentang pertahanan British. Dengan maklumat yang serba cukup Jepun begitu yakin mereka dapat meruntuhkan kubu pertahanan British.

PENTADBIRAN JEPUN DI KUALA LUMPUR

Menjelang 11 Januari 1942, Kuala Lumpur telah di duduki oleh tentera Jepun selama 44 bulan. Pada zaman pemerintahan Jepun dari tahun 1942-1945, bang un an Istana negara telah digunakan sebagai Mes Pegawai Tentera Jepun. Oleh yang demikian kekuasaan dan undang-undang awam British juga turut dihapuskan. Keadaan ini dapat dilihat apabila pejabat Eropah dan kediaman rasminya turut disingkirkan. Ketika di bawah pemerintahan tentera Jepun, bandar Kuala Lumpur telah dibahagikan kepada enam bahagian. 19 Bagi setiap bahagian, ia ditadbir oleh seorang pegawai kesihatan, beberapa orang Merinyu Kesihatan, Merinyu Pembersihan Bandar dan sebilangan pekerja buruh. Pada bulan April 1942, Lembaga Kebersihan Kuala Lumpur telah ditubuhkan semula dengan Dr. Fujiyoshi sebagai pengerusinya.20 Tetapi pad a bulan Jun 1943, Lembaga Kebersihan Kuala Lumpur telah dibubarkan dan pengurusan pembandaran telah diambil alih oleh sekumpulan kakitangan yang terdiri daripada pegawai tentera dan awam.

Dasar Pentadbiran Jepun

Pentadbiran tentera Jepun di Tanah Melayu bermula dari 15 Febuari 1942 sehingga 14 Ogos 1945. Dengan yang demikian, Selangor turut menerima sistem dan pentadbiran yang baru di bawah pemerintahan Jepun bagi menggantikan pemerintahan British. Dasar pentadbiran Jepun umumnya mahu menjadikan Tanah Melayu sebagai tanahjajahannya. 21

Tanah Melayu diletakkan di bawah perintah ketumbukan ke-25 di bawah pimpinan Lt. Jeneral Yamashita Tomoyuki.22

Kolonel Wataru Watanabe telah membantu Lt. Jeneral Yamashita dalam menentukan polisi pemerintahan tentera Jepun (Gunseikan) di Malaya dan Selangor. Rancangan untuk mengeksploitasi Tanah Melayu dan membahagikan bahan mentah serta menggunakan pengangkutan tempatan telah dirancang sebagai sebahagian daripada rancangan besar Jepun untuk Asia TenggaraY Bagi Jepun, Tanah Melayu diperlukan sebagai benteng pertahanan tentera dan sebagai koloni dalam empayar semata-mata sebenamya tidak berhasrat untuk memberi kemerdekaan kepada Tanah Melayu.

19 Hairi Abdullah (ed.), Titian Warna: Sejarah Pembangunan Dan Perubahan Citra Kuala Lumpur, Kuala Lumpur: Penerbitan Sejarah, 1995, hIm. 13.

20 Ibid. 21 Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu 1942-/945 (Tumpuan di Negeri KedahJ.. Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa dan Pustaka, 1992, hIm. 34. 22 Ibid. 23 Cheah Boon Kheng, Red Star Over Malaya, Singapore: Singapore University Press, 1987, hIm. 25.

92


Dalam hal ini, bagi Kuala Lumpur dalam negeri Selangor yang kaya dengan sumber hasil bumi seperti bijih timah memang diperlukan oleh Jepun untuk pembangunan ekonominya. Malah dasar pentadbiran Jepun juga adalah bertujuan untuk meluaskan pengaruh kebudayaannya sebagaimana yang dinyatakan oleh Pegawai Jabatan Penerangan Jepun di Tanah Melayu iaitu Minowa Saburo pada bulan Mac 1942, bahawa pentadbiran Jepun akan terus berusaha menghapuskan pengaruh barat dan menyerapkan kebudayaan Jepun di Asia Tenggara.24 Oleh itu sepanjang tempoh pentadbiran Jepun, bahasa Jepun (Nippon-Go) dijadikan bahasa rasmi kedua.

Bahasa Inggeris pula dianggap sebagai bahasa musuh dan dilarang penggunaannya.25

Malah kebudayaan Jepun juga cuba diserapkan ke dalam aspek kewangan apabila Jepun bertindak melarang penggunaan mata wang yang di keluarkan oleh British. Dalam hal ini, Jepun telah memperkenalkan mata wang Jepun yang bermotifkan ciri-ciri tempatan untuk digunakan sebagai medium pertukaran. Pentadbiran tentera pusat (Centralised Military Administration) yang ditubuhakan di Tanah Melayu adalah diketuai oleh seorang presiden (Gunseikan) yang bertanggungjawab kepada pemerintah tertinggi tentera bagi tentera kawasan ke tujuh di Singapura. Kesemua pentadbiran awam berjalan di bawah kekuasaan pihak kempeitai. Pentadbiran tentera Jepun telah menyusun semula unit politik Tanah Melayu dengan menjadikan Singapura sebagai pusat pentadbiran.

Sementara itu, tentera wilayah Negeri-negeri Selat, Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan Negeri-negeri Melayu Tak Bersekutu telah digabungkan dengan Sumatera. Namun demikian, walaupun proses Penjepunan ini mempunyai cara yang agak keras dengan cara yang tersendiri, namun pertimbangan-pertimbangan Jepun boleh disifatkan rasional dalam dasamya terhadap institusi sultan dan agama Islam. Pertimbangan ini diambil semata-mata bagi menawan hati rakyat, dan dengan demikian diharapkan mendapat kerjasama rakyat. Malah pegawai-pegawai tempatan sebelum pentadbiran Jepun dikekalkan.26

Dasar Jepun ke atas sultan, elit Melayu dan agama Islam

Sebenamya institusi sultan dan agama Islam itu adalah merupakan masalah bagi Jepun. Soal-soal yang harus diselesaikan dalam hubungan ini umpamanya ialah:

i. Apakah kedudukan yang patut diberi kepada sultan sebagai ketua agama Islam dan kedudukannya dalam politik berhubung dengan orang Melayu.

ii. Sejauh manakah kuasa yang harus dipegang oleh sultan sebagai ketua agama.

24 L. Horner, Japanese Military Administration in Malaya and Philippinese, Ph.D Thesis, USA: Universiti of Arizona, 1973, hIm. 15.

25 Li Chuan Siu, Ikstisar Sejarah Pergerakan Dan Kesusasteraan Melayu Moden 1945-1965, Kuala Lumpur: Pustaka Antara, 1967, hIm. 16.

26 Abdullah Zakaria Ghazali, Pentadbiran Tentera Jepun Dan Thai di Terengganu 1942-1945, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, 1996, hlm.25.

93




Dalam hal ini, bagi Kuala Lumpur dalam negeri Selangor yang kaya dengan sumber hasil bumi seperti bijih timah memang diperlukan oleh Jepun untuk pembangunan ekonominya. Malah dasar pentadbiran Jepun juga adalah bertujuan untuk meluaskan pengaruh kebudayaannya sebagaimana yang dinyatakan oleh Pegawai Jabatan Penerangan Jepun di Tanah Melayu iaitu Minowa Saburo pada bulan Mac 1942, bahawa pentadbiran Jepun akan terus berusaha menghapuskan pengaruh barat dan menyerapkan kebudayaan Jepun di Asia Tenggara.24 Oleh itu sepanjang tempoh pentadbiran Jepun, bahasa Jepun (Nippon-Go) dijadikan bahasa rasmi kedua.

Bahasa Inggeris pula dianggap sebagai bahasa musuh dan dilarang penggunaannya.25

Malah kebudayaan Jepun juga cuba diserapkan ke dalam aspek kewangan apabila Jepun bertindak melarang penggunaan mata wang yang di keluarkan oleh British. Dalam hal ini, Jepun telah memperkenalkan mata wang Jepun yang bermotifkan ciri-ciri tempatan untuk digunakan sebagai medium pertukaran. Pentadbiran tentera pusat (Centralised Military Administration) yang ditubuhakan di Tanah Melayu adalah diketuai oleh seorang presiden (Gunseikan) yang bertanggungjawab kepada pemerintah tertinggi tentera bagi tentera kawasan ke tujuh di Singapura. Kesemua pentadbiran awam berjalan di bawah kekuasaan pihak kempeitai. Pentadbiran tentera Jepun telah menyusun semula unit politik Tanah Melayu dengan menjadikan Singapura sebagai pusat pentadbiran.

Sementara itu, tentera wilayah Negeri-negeri Selat, Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan Negeri-negeri Melayu Tak Bersekutu telah digabungkan dengan Sumatera. Namun demikian, walaupun proses Penjepunan ini mempunyai cara yang agak keras dengan cara yang tersendiri, namun pertimbangan-pertimbangan Jepun boleh disifatkan rasional dalam dasamya terhadap institusi sultan dan agama Islam. Pertimbangan ini diambil semata-mata bagi menawan hati rakyat, dan dengan demikian diharapkan mendapat kerjasama rakyat. Malah pegawai-pegawai tempatan sebelum pentadbiran Jepun dikekalkan.26

Dasar Jepun ke atas sultan, elit Melayu dan agama Islam

Sebenamya institusi sultan dan agama Islam itu adalah merupakan masalah bagi Jepun. Soal-soal yang harus diselesaikan dalam hubungan ini umpamanya ialah:

i. Apakah kedudukan yang patut diberi kepada sultan sebagai ketua agama Islam dan kedudukannya dalam politik berhubung dengan orang Melayu.

ii. Sejauh manakah kuasa yang harus dipegang oleh sultan sebagai ketua agama.

24 L. Horner, Japanese Military Administration in Malaya and Philippinese, Ph.D Thesis, USA: Universiti of Arizona, 1973, hIm. 15.

25 Li Chuan Siu, Ikstisar Sejarah Pergerakan Dan Kesusasteraan Melayu Moden 1945-1965, Kuala Lumpur: Pustaka Antara, 1967, hIm. 16.

26 Abdullah Zakaria Ghazali, Pentadbiran Tentera Jepun Dan Thai di Terengganu 1942-1945, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, 1996, hlm.25.

93


iii. Bagaimanakah sultan-sultan harus dipujuk supaya menyerahkan kewibawaan mereka, dan bagaimana membuat mereka bekerjasama dengan Jepun agar dapat memenangi keyakinan rakyat melalui kedudukan dan kuasa mereka.

iv. Bagaimana agama Islam dan tradisi-tradisi yang berkaitan akan dilayani.

Berkaitan ini, persoalan yang timbul adalah setakat manakah kuasa akan diberikan kepada sultan dillam politik dan dalam sifatnya sebagai Ketua Agama Islam? Atau institusi sultan itu hendak dihapuskan sahaja? Bagaimana hendak menentukan kedudukan agama Islam itu atau hapuskan sahaja agama Islam itu? Justeru sebagai usaha untuk menyelesaikan masalah ini, maka pada bulan Julai 1942, satu dasar mengenai kedudukan sultan yang dikenali dengan nama 'Doko Shori Hoshin' mula dibentuk. Ini adalah kerana Jepun memikirkan bahawa menurunkan sultan-sultan dari takhta adalah tidak wajar, maka bagi memenuhi rancangan pentadbiran, telah diputuskan bahawa sultan harus digunakan untuk menanam semangat dedikasikan tanah air dan rakyat kepada Maharaja Jepun tetapi kedudukan sultan tidak diiktiraf. Walaubagai manapun dua bulan kemudian iaitu September 1942 barulah kedudukan sultan diiktiraf tetapi hanya sebagai ketua agama Islam dan adat istiadat Melayu dan bukan ketua negeriY

GAMBAR2

Gambar menunjukkan Sultan Musa Ghiatuddin Riayat Shah Selangor, bergambar bersama ahli keluarga baginda dan askar Jepun pada zaman pendudukan Jepun.

Baginda telah memerintah Selangor pada tahun 1942-1945. Sumber: Arkib Negara, 200110052321

27 Ibid.

94



MALAYSIADARI SEGI SEJARAH

iii. Bagaimanakah sultan-sultan harus dipujuk supaya menyerahkan kewibawaan mereka, dan bagaimana membuat mereka bekerjasama dengan Jepun agar dapat memenangi keyakinan rakyat melalui kedudukan dan kuasa mereka.

iv. Bagaimana agama Islam dan tradisi-tradisi yang berkaitan akan dilayani.

Berkaitan ini, persoalan yang timbul adalah setakat manakah kuasa akan diberikan kepada sultan ditlam politik dan dalam sifatnya sebagai Ketua Agama Islam? Atau institusi sultan itu hendak dihapuskan sahaja? Bagaimana hendak menentukan kedudukan agama Islam itu atau hapuskan sahaja agama Islam itu? Justeru sebagai usaha untuk menyelesaikan masalah ini, maka pada bulan Julai 1942, satu dasar mengenai kedudukan sultan yang dikenali dengan nama 'Doko Shori Hoshin' mula dibentuk. Ini adalah kerana Jepun memikirkan bahawa menurunkan sultan-sultan dari takhta adalah tidak wajar, maka bagi memenuhi rancangan pentadbiran, telah diputuskan bahawa sultan harus digunakan untuk menanam semangat dedikasikan tanah air dan rakyat kepada Maharaja Jepun tetapi kedudukan sultan tidak diiktiraf. Walaubagai manapun dua bulan kemudian iaitu September 1942 barulah kedudukan sultan diiktiraf tetapi hanya sebagai ketua agama Islam dan adat istiadat Melayu dan bukan ketua negeri.27

GAMBAR2

Gambar menunjukkan Sultan Musa Ghiatuddin Riayat Shah Selangor, bergambar bersama ahli keluarga baginda dan askar Jepun pada zaman pendudukan Jepun.

Baginda telah memerintah Selangor pada tahun 1942-1945. Sumber: Arkib Negara, 2001/0052321

27 Ibid.

94


Sebenarnya Jepun juga menggunakan sultan dengan maksud menawan hati dan jiwa rakyat. Pada bulan Julai 1943 apabila Perdana Menteri Jepun, Hideki Tojo28 melawat Singapura, sultan-sultan telah diundang menghadiri majlis pertemuan dengannya. Walau apapun tujuan dan objektif Jepun disebalik pengiktirafan mereka terhadap sultan dan agama Islam, hakikatnya ialah Jepun mengiktiraf institusi sultan dengan kedudukan yang wajar dan agama Islam.29 Pengiktirafan Jepun inijelas dilihat menerusi perjalanan sekolah-sekolah agama yang ditadbir denganjayanya disebabkan sokongan dan tiadanya sekatan yang diberikan oleh Jepun.

Semasa pentadbiran Jepun, Raja-raja Melayu telah diakui sebagai ketua negeri masingmasing tetapi hanya berkuasa dalam hal ehwal agama Islam sahaja. Malah dalam rancangan terawal Jepun untuk pentadbiran tentera di Asia Tenggara, dasar-dasar pentadbiran bagi menduduki kawasan selatan (principles of the administration of occupied southern area) yang dibentuk pada bulan Mac 1941, telah menyatakan bahawa;

"Sultan are to be left as the nominal rilers under the supervision of military govermnment, which shall be replaced by an advisory system once public order has been restored strict measures must be taken to respect the freedom of to win the hearts of the local inhabitants ".3IJ

Pada September 1943, Majlis Agama di Selangor telah dibentuk. Dengan penubuhan Majlis Agama ini, ia telah memperbaharui organisasi undang-undang Islam serta pendidikan Islam yang mana sultan telah dilantik menjadi ketua agama Islam dalam majlis tersebut. 31

Bagi negeri Selangor tarikh penubuhan semula Majlis Agama iaitu bermula pada 24 September 1944, yang dikenali sebagai Majlis Mesyuarat Ugama dan Adat Istiadat Melayu, Selangor (Chairman: Sheikul Islam Stia Diraja, Selangor)32 telah ditubuhkan. Perubahan polisi pentadbir Jepun terhadap sultan di Selangor jelas terlihat pada tahun 1942, dimana sultan telah diberi 1000 yen pada bulan Mac dan 10,000 yen pada bulan April, May dan Jun. Pada bulan Julai bayaran telah dinaikan lagi kepada 15,000 yen sebagai penambahan. Namun demikian bermula pada bulan April 1943, pihak Jepun telah membayar 25,000 yen setiap bulan kepada sultan. Secara keseluruhannya, pada tahun 1942 Sultan telah menerima 196,960 yen iaitu sebanyak 46 % daripada apa yang diterimanya sewaktu pemerintah British, manakala pada tahun 1943 pula bayaran diberi sebanyak 332,800 yen iaitu 78 % dan pada tahun 1944 sultan menerima 530,124 yen nilai yang melebihi daripada apa yang pernah diterima semasa pemerintah British dahulu iaitu sebanyak 427,416 yen setiap tahun.33

28 Jeneral Hedeki Tojo dianggap mempunyai peribadi agresif, menjadi Perdana Menteri dan Menteri Peperangan Jepun mulai 17 Oktober 1941. Tojo yang menggantikan Putera Konoye yang bersikap sederhana, bertanggungjawab membawa Jepun ke dalam kancah peperangan den gin Britain, Amerika Syarikat dan sekutu-sekutu mereka.

29 Abdullah Zakaria Ghazali, Pentadbiran Tentera Jepun Dan Thai di Terengganu, hIm. 57-58. 30 Yoji Akashi, Japanese Military Administration In Malaya, hIm. 82. 31 Malai Sinpo, 10112/2603 (1943). 32 Yoichi Jtagaki, Outlines Of Japanese Policy in Indonesia and Malaya During The War With Special Reference to

Nationalism of Respective Countries, Tokyo: Hitotsubashi Academy Annals, Vol. 2, No.2, 1952, hIm. 187. 33 L. Homer, Japanese Military Administration In Malaya and Philippinese, hIm. 52-53.

95




Sebenarnya Jepun juga menggunakan sultan dengan maksud menawan hati dan jiwa rakyat. Pada bulan Julai 1943 apabila Perdana Menteri Jepun, Hideki Tojo28 melawat Singapura, sultan-sultan telah diundang menghadiri majlis pertemuan dengannya. Walau apapun tujuan dan objektif Jepun disebalik pengiktirafan mereka terhadap sultan dan agama Islam, hakikatnya ialah Jepun mengiktiraf institusi sultan dengan kedudukan yang wajar dan agama Islam.29 Pengiktirafan Jepun inijelas dilihat menerusi perjalanan sekolah-sekolah agama yang ditadbir denganjayanya disebabkan sokongan dan tiadanya sekatan yang diberikan oleh Jepun.

Semasa pentadbiran Jepun, Raja-raja Melayu telah diakui sebagai ketua negeri masingmasing tetapi hanya berkuasa dalam hal ehwal agama Islam sahaja. Malah dalam rancangan terawal Jepun untuk pentadbiran tentera di Asia Tenggara, dasar-dasar pentadbiran bagi menduduki kawasan selatan (principles of the administration of occupied southern area) yang dibentuk pada bulan Mac 1941, telah menyatakan bahawa;

"Sultan are to be left as the nominal rilers under the supervision of military govermnment, which shall be replaced by an advisory system once public order has been restored strict measures must be taken to respect the freedom of to win the hearts of the local inhabitants ".3IJ

Pada September 1943, Majlis Agama di Selangor telah dibentuk. Dengan penubuhan Majlis Agama ini, ia telah memperbaharui organisasi undang-undang Islam serta pendidikan Islam yang mana sultan telah dilantik menjadi ketua agama Islam dalam majlis tersebut. 31

Bagi negeri Selangor tarikh penubuhan semula Majlis Agama iaitu bermula pada 24 September 1944, yang dikenali sebagai Majlis Mesyuarat Ugama dan Adat Istiadat Melayu, Selangor (Chairman: Sheikul Islam Stia Diraja, Selangor)32 telah ditubuhkan. Perubahan polisi pentadbir Jepun terhadap sultan di Selangor jelas terlihat pada tahun 1942, dimana sultan telah diberi 1000 yen pada bulan Mac dan 10,000 yen pada bulan April, May dan Jun. Pada bulan Julai bayaran telah dinaikan lagi kepada 15,000 yen sebagai penambahan. Namun demikian bermula pada bulan April 1943, pihak Jepun telah membayar 25,000 yen setiap bulan kepada sultan. Secara keseluruhannya, pada tahun 1942 Sultan telah menerima 196,960 yen iaitu sebanyak 46 % daripada apa yang diterimanya sewaktu pemerintah British, manakala pada tahun 1943 pula bayaran diberi sebanyak 332,800 yen iaitu 78 % dan pada tahun 1944 sultan menerima 530,124 yen nilai yang melebihi daripada apa yang pernah diterima semasa pemerintah British dahulu iaitu sebanyak 427,416 yen setiap tahun.33

28 Jeneral Hedeki Tojo dianggap mempunyai peribadi agresif, menjadi Perdana Menteri dan Menteri Peperangan Jepun mulai 17 Oktober 1941. Tojo yang menggantikan Putera Konoye yang bersikap sederhana, bertanggungjawab membawa Jepun ke dalam kancah peperangan den gin Britain, Amerika Syarikat dan sekutu-sekutu mereka.

29 Abdullah Zakaria Ghazali, Pentadbiran Tentera Jepun Dan Thai di Terengganu, hIm. 57-58. 30 Yoji Akashi, Japanese Military Administration In Malaya, hIm. 82. 31 Malai Sinpo, 10112/2603 (1943). 32 Yoichi Jtagaki, Outlines Of Japanese Policy in Indonesia and Malaya During The War With Special Reference to

Nationalism of Respective Countries, Tokyo: Hitotsubashi Academy Annals, Vol. 2, No.2, 1952, hIm. 187. 33 L. Homer, Japanese Military Administration In Malaya and Philippinese, hIm. 52-53.

95

MALAYSIA DAR! SEGJ SEJARAH

Tujuan sebenar Jepun mengakui kuasa sultan adalah sebagai satu cara untuk memenangi hati orang Melayu yang disifatkan sebagai berguna dari segi politik tetapi tidak menguntungkan dari segi ekonomi. Oleh itu apabila hati orang Melayu dimenangi melalui Sultan, maka pihak Jepun hanyalah perlu menguasai para Sultan sahaja. Disamping itu, pihak pentadbir Jepun juga turut menubuhkan Majlis Penasihat Daerah (Shu-Sanjikai) di Selangor diantara bulan Disember 1943 dan Januari 1944. Pembentukan majlis ini bertujuan untuk memberikan nasihat dalam pentadbiran dan dipengerusikan oleh Residen Jepun (Shu-Chokan) dan Sultan sebagai timbalan pengerusi atau Penasihat Agung.

GAMBAR3

Matawang yang dugunakan di seluruh di Kuala Lumpur dan Selanagor pada zaman pendudukan tentera Jepun 1942-45

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Dengan penyerahan kalah tentera British di Singapura kepada tentera Jepun pada 15 F ebuari 1942 dan bererti seluruh Tanah Melayu termasuk negeri Selangor berada dibawah pemerintahan tentera Jepun. Dengan itu tentera Jepun telah meletakkan seorang gabenomya menjadi ketua pemerintah di negeri Selangor.34 Pada tahun 1942 juga, Gabenor Jepun di Selangor yang tinggal di Kuala Lumpur telah memanggil Sultan Hishamuddin Alam Shah yang pada masa itu menjauhkan diri dan bersemayam di Dusun Tua dan Tengku Musauddin yang tinggal di bandar datang ke rumah kediaman Gabenor Jepun. Apabila baginda kedua bersaudara tiba, Gabenor Jepun mengatakan bahawa baginda tidak boleh lagi diteruskan menjadi Sultan Selangor.35

34 Buyung Adil, Sejarah Seiangor, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka, 1981 , hIm. 164. 35 Ibid., hIm. 165.

96




Tujuan sebenar Jepun mengakui kuasa sultan ada1ah sebagai satu cara untuk memenangi hati orang Melayu yang disifatkan sebagai berguna dari segi politik tetapi tidak menguntungkan dari segi ekonomi. Oleh itu apabi1a hati orang Me1ayu dimenangi me1alui Sultan, maka pihak Jepun hanyalah perlu menguasai para Sultan sahaja. Disamping itu, pihak pentadbir Jepun juga turut menubuhkan Majlis Penasihat Daerah (Shu-Sanjikai) di Selangor diantara bulan Disember 1943 dan Januari 1944. Pembentukan majlis ini bertujuan untuk memberikan nasihat dalam pentadbiran dan dipengerusikan oleh Residen Jepun (Shu-Chokan) dan Sultan sebagai timba1an pengerusi atau Penasihat Agung.

GAMBAR3

Matawang yang dugunakan di seluruh di Kuala Lumpur dan Selanagor pada zaman pendudukan tentera Jepun 1942-45

Sumber : Arkib Negara Malaysia

Dengan penyerahan kalah tentera British di Singapura kepada tentera Jepun pada 15 F ebuari 1942 dan bererti seluruh Tanah Melayu terrnasuk negeri Selangor berada dibawah pemerintahan tentera Jepun. Dengan itu tentera Jepun telah meletakkan seorang gabenomya menjadi ketua pemerintah di negeri Selangor.34 Pada tahun 1942 juga, Gabenor Jepun di Selangor yang tinggal di Kuala Lumpur telah memanggil Sultan Hishamuddin Alam Shah yang pada masa itu menjauhkan diri dan bersemayam di Dusun Tua dan Tengku Musauddin yang tinggal di bandar datang ke rumah kediaman Gabenor Jepun. Apabila baginda kedua bersaudara tiba, Gabenor Jepun mengatakan bahawa baginda tidak boleh lagi diteruskan menjadi Sultan Selangor.35

34 Buyung Adil, Sejarah Seiangor, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka, 1981 , him. 164. 35 Ibid., him. 165.

96


Ini bermakna bahawa pihak berkuasa Jepun telah memecat baginda turun dari takhta kerajaan Selangor dan mengangkat kakanda baginda, Tengku Musauddin menjadi sultan Selangor.36 Dalam pada itu, Gabenor Jepun itu telah meminta sultan Hishamuddin Alam Shah bekerjasama membantu kakanda baginda sultan Selangor yang baru itu. Dalam bulan November 1943, satu istiadat dan keramaian telah diadakan di Klang yang dihadiri oleh orang besar dan pegawai tinggi tentera Jepun, untuk istiadat pertabalan dan kemahkotaan Tengku Musauddin sebagai sultan, Yang Dipertuan negeri Selangor, dan digelar Sultan Ghiathuddin Riayat Shah, bersemayam di Istana Kota Klang.

GAMBAR4

Sumber: Arkib Negara, G 21,970. Gambar: Gambar di atas menunjukkan gabenor Jepun sedang memeriksa barisan

kehormat di Istana Kelang, sempena upaca mengambil alih kuasa pemerintahan dari sultan Selangor, Sultan Hishamuddin A lam Shah pada tahun 1942.

36 Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu, him. 37.

97




Ini bermakna bahawa pihak berkuasa Jepun telah memecat baginda turon dari takhta kerajaan Selangor dan mengangkat kakanda baginda, Tengku Musauddin menjadi sultan Selangor.36 Dalam pada itu, Gabenor Jepun itu telah meminta sultan Hishamuddin Alam Shah bekerjasama membantu kakanda baginda sultan Selangor yang baru itu. Dalam bulan November 1943, satu istiadat dan keramaian telah diadakan di Klang yang dihadiri oleh orang besar dan pegawai tinggi tentera Jepun, untuk istiadat pertabalan dan kemahkotaan Tengku Musauddin sebagai sultan, Yang Dipertuan negeri Selangor, dan digelar Sultan Ghiathuddin Riayat Shah, bersemayam di Istana Kota Klang.

GAMBAR4

J Sumber: Arkib Negara, G 21,970. Gambar: Gambar di atas menunjukkan gabenor Jepun sedang memeriksa barisan

kehormat di Istana Kelang, sempena upaca mengambil alih kuasa pemerintahan dari sultan Selangor, Sultan Hishamuddin A lam Shah pada tahun 1942.

36 Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu, him. 37.

97


Semasa pendudukan tentera Jepun itu, Tengku Musauddin adalah sebagai sultan yang tidak mempunyai kuasa dan tidak pernah menjalankan sebarang tugas Sultan di negeri itu. Oleh sebab itu Tengku Musauddin telah menumpukan perhatian untuk menjaga kepentingan kaum kerabat baginda dalam kerabat diraja Selangor. Dengan demikian, pihak pemerintah tentera Jepun telah memberikan wang yang banyak kepada baginda dan dibahagi-bahagikan untuk menolong kaum keluarga baginda. Kupon yang diberikan oleh Jepun kepada baginda untuk mendapatkan kain dan barang makanan juga telah diberikan kepada kaum keluarga baginda, bagi menolong mereka mendapatkan kain dan makanan; dimasa pendudukan Jepun di Malaya, semua rakyat telah menderita kerana kesukaran bagi mendapatkan barang makanan dan pakaian.Walaubagaimanapun dasar Jepun masih tetap pro-Melayu, maka sekolah latihan kepimpinan menurut pola pemikiran Jepun telah ditubuhkan. Sekolah ini dikenali sebagai 'Kao Kunrenjo '. Adajuga aktiviti pelacuran dan taman hiburan dijalankan di Kula Lumpur sewaktu pemerintahan tentera Jepun.

Menurut Profesor Nakahara Michiko dari Universiti Waseda, Jepun, pad a awalnya para pelacur untuk tentera Jepun di bawa masuk ke Kuala Lumpur dari koloni Jepun sepeti Korea, Taiwan, China, Burma, Filipina, Indonesia, East Timor, dan Thailand. Pusat hiburan di Kuala Lumpur di sediakan di banglo mewah di belakang bangunan Selangor Chinese Assembly Hall, empat bangunan mewah di Jalan Gurney (sekarang Jalan Tun Razak) bersebelahan Perpustakaan Negara, Tai Sun Hotel bersebelahan Penjara Pudu Jail dan sebuah rumah besar di Jalan Ampang, yang di gunakan oleh pegawai tinggi tentera Jepun (paper entitled 'Comfort Women in Malaysia' presented at the Third International Malaysian Studies Conference at University Kebangsaan Malaysia, Bangi)

98




Semasa pendudukan tentera Jepun itu, Tengku Musauddin adalah sebagai sultan yang tidak mempunyai kuasa dan tidak pemah menjalankan sebarang tugas Sultan di negeri itu. Oleh sebab itu Tengku Musauddin telah menumpukan perhatian untuk menjaga kepentingan kaum kerabat baginda dalam kerabat diraja Selangor. Dengan demikian, pihak pemerintah tentera Jepun telah memberikan wang yang banyak kepada baginda dan dibahagi-bahagikan untuk menolong kaum keluarga baginda. Kupon yang diberikan oleh Jepun kepada baginda untuk mendapatkan kain dan barang makananjuga telah diberikan kepada kaum keluarga baginda, bagi menolong mereka mendapatkan kain dan makanan; dimasa pendudukan Jepun di Malaya, semua rakyat telah menderita kerana kesukaran bagi mendapatkan barang makanan dan pakaian.Walaubagaimanapun dasar Jepun masih tetap pro-Melayu, maka sekolah latihan kepimpinan menurut pola pemikiran Jepun telah ditubuhkan. Sekolah ini dikenali sebagai 'Kao Kunrenjo '. Ada juga aktiviti pelacuran dan taman hiburan dijalankan di Kula Lumpur sewaktu pemerintahan tentera Jepun.

Menurut Profesor Nakahara Michiko dari Universiti Waseda, Jepun, pada awalnya para pelacur untuk tentera Jepun di bawa masuk ke Kuala Lumpur dari koloni Jepun sepeti Korea, Taiwan, China, Burma, Filipina, Indonesia, East Timor, dan Thailand. Pusat hiburan di Kuala Lumpur di sediakan di banglo mewah di belakang bangunan Selangor Chinese Assembly Hall, em pat bang un an mewah di Jalan Gurney (sekarang Jalan Tun Razak) bersebelahan Perpustakaan Negara, Tai Sun Hotel bersebelahan Penjara Pudu Jail dan sebuah rumah besar di Jalan Ampang, yang di gunakan oleh pegawai tinggi tentera Jepun (paper entitled 'Comfort Women in Malaysia' presented at the Third International Malaysian Studies Conference at University Kebangsaan Malaysia, Bangi)

98

SEJARAH PENDUDUKAN JEPUN OJ SELANGOR 1941-1945

CARTAl Pemerintahan tentera Jepun di Tanah MeJayu

Pentadbiran Pusat

Pejabat Perang Di Tokyo (IGHQ)

Pejabat Agung (Singapura) I

I I Mahkamah I I Biro-Biro Pentadbiran I Majlis Pusat (Penasihat &

Pegawai Kanan Kerajaan yang dilantik)

I I I I Urusan Am Pengangkutan Keselamatan Makanan Urusan Agama Kehakiman Penerangan Perkayaan Kawasan Perhubungan Penyiaran Urusan Laut Perindustrian Audit Negara Kebajikan

Pentadbiran Wilayah I I I I I I I

P.Pinang I Melaka I lohor I Perak I Pahang I Selangor I N.Sembilan

I Gabenor I I I

Mahkamah I I Biro-biro pentadbiran (hubungan I Majlis Wilayah terus dengan pentadbiran pus at) (Penasihat)

(Ahli-ahli dilantik oleh Gabenor

I I "Mayor" (hubungan terus

I Majlis Daerah (penasihat Pegawai

dengan mahkamah Agung) ahli-ahli majlis Daerah dilantik oleh Mayor

I I I

I Pejabat Kesihatan dan lain-lain I I Penghulu

Sumber : Dipetik dan diubah suai daripada ass, State Department in USA, Japanese Administration in Malaya, 8 Jun 1944.

99



SEJARAH PENDUDUKAN JEPUN Dl SELANGOR 1941-1945

CARTA 1

Pemerintahan tentera Jepun di Tanah Melayu Pentadbiran Pusat

Pejabat Perang Di Tokyo (IGHQ)

Pejabat Agung (Singapura) I

I I Mahkamah I I Biro-Biro Pentadbiran I Majlis Pusat (Penasihat &

Pegawai Kanan Kerajaan r yang dilantik)

/ J :~'-'t

I / I I I Urusan Am Pengangkutan Keselamatan Makanan Urusan Agama Kehakiman Penerangan Perkayaan Kawasan Perhubungan Penyiaran Urusan Laut Perindustrian Audit Negara Kebajikan

Pentadbiran Wilayah I I I I I I

P.Pinang I Melaka I lohor I Perak I Pahang I Selangor I N.Sembiian

I Gabenor I I " I

Mahkamah I I Biro-biro pentadbiran (hubungan I Majlis Wilayah terus dengan pentadbiran pus at) (Penasihat)

(Ahli-ahli dilantik oleh Gabenor

I I "Mayor" (hubungan terus

I MajJis Daerah (penasihat Pegawai

dengan mahkamah Agung) ahli-ahli majlis Daerah dilantik oleh Mayor

I I I

I Pejabat Kesihatan dan lain-lain I I Penghulu

Sumber : Dipetik dan diubah suai daripada ass, State Department in USA, Japanese Administration in Malaya, 8 Jun 1944.

99


Selepas enam bulan pendudukan Jepun, pentadbiran undang-undang tentera37

diperkenalkan. Undang-undang jenayah di Selangor meliputi mahkamah tinggi dan majistret Kuala Lumpur. Bagi mahkamah daerah di Selangor, ia telah dibuka pada lOgos 2602 (1942).38 Terdapat lima mahkamah iaitu;

I. Saikohoin ii Kotohoin III Chihohoin IV Sonhoin V Kaikyohoin

Mahkamah tertinggi Mahkamah tinggi Mahkamah daerah Mahkamah penghulu Mahkamah agama39

Bermula pada lOgos 1941, mahkamah jenayah telah berfungsi iaitu tambahan kepada mahkamah awam.40 Pada bulan Jun 1943, undang-undang pengekalan keselamatan dan ketenteraman awam telah dikuatkuasakan dengan mengenakan hukuman mati kepada sesiapa yang melakukan kesalahan ini. Antara peraturan terse but adalah;

I. Menjadi ketua ahli jawatankuasa atau ahli biasa kepada sebarang pertubuhan yang menentang kerajaan.

ii. Menjadi ketua atau peserta atau menjadi penyokong di dalam rusuhan-rusuhan yang bertujuan menentang kerajaan.

iii. Orang-orang yang terlibat dalam penyebaran propaganda subversif yang menentang kerajaan.

iv. Orang-orang yang terlibat di dalam rompakan bersenjata. v. Orang-orang yang terlibat di dalam kes paksaan, kekerasan dan rogo!. vi. Mencuba atau membantu sebarang kegiatan yang dinyatakan di atas.

Semasa kemaraan menuju ke selatan inilah sebahagian daripada tentera Jepun telah masuk ke daerah-daerah tertentu di Selangor seperti di Ulu Langat, Kuala Selangor serta Kelang menguasai kawasan ini tanpa pertepuran hebat. Di Ulu Langat tiada sebarang bentuk pertahanan yang dilakukan oleh tentera British kerana kawasan ini agakjauh ke dalam dari jalan besar.41 Tentera-tentera Jepun sarna ada berjalan kaki, berkereta, menaiki lori atau berbasikal telah masuk melaluijalan raya yang merintangi daerah Ulu Langat. Kali pertama kemasukan Jepun ke daerah ini telah menimbulkan perasaan takut di kalangan penduduk tempatan kerana pada masa ini telah berlaku rampasan barang-barang makanan. Tentera Jepun yang sedang keletihan dan kelaparan ini telah mengambil telur ayam, menangkap

37 The Syonan Times. Saturday, February 21 2602, Syowa 17. 38 Selangor Syuseityo Kanbo, 19/2603 (1943). 39 Ibid. 40 SUK Selangor (Selangor Civil Affairs), 1945, Report on The Working Court (klang) During The Japanese. No. Fail.

86/45. 41 Rosnani Ibrahim, Pendudukan Jepun di Ulu Langat, Tesis, Kuala Lumpur: Jabatan Sejarah Universiti Malaya, 1978179,

him. 7.

100




Selepas en am bulan pendudukan Jepun, pentadbiran undang-undang tentera37

diperkenalkan. Undang-undang jenayah di Selangor meliputi mahkamah tinggi dan majistret Kuala Lumpur. Bagi mahkamah daerah di Selangor, ia telah dibuka pada lOgos 2602 (1942).38 Terdapat lima mahkamah iaitu;

I. Saikohoin ii Kotohoin III Chihohoin IV Sonhoin V Kaikyohoin

Mahkamah tertinggi Mahkamah tinggi Mahkamah daerah Mahkamah penghulu Mahkamah agama39

Bermula pada lOgos 1941, mahkamah jenayah telah berfungsi iaitu tambahan kepada mahkamah awam.40 Pada bulan Jun 1943, undang-undang pengekalan keselamatan dan ketenteraman awam telah dikuatkuasakan dengan mengenakan hukuman mati kepada sesiapa yang melakukan kesalahan ini. Antara peraturan terse but adalah;

I. Menjadi ketua ahli jawatankuasa atau ahli biasa kepada sebarang pertubuhan yang menentang kerajaan.

ii. Menjadi ketua atau peserta atau menjadi pen yo kong di dalam rusuhan-rusuhan yang bertujuan menentang kerajaan.

iii . Orang-orang yang terlibat dalam penyebaran propaganda subversif yang menentang kerajaan.

iv. Orang-orang yang terlibat di dalam rompakan bersenjata. v. Orang-orang yang terlibat di dalam kes paksaan, kekerasan dan rogo\. vi. Mencuba atau membantu sebarang kegiatan yang dinyatakan di atas.

Semasa kemaraan menuju ke selatan inilah sebahagian daripada tentera Jepun telah masuk ke daerah-daerah tertentu di Selangor seperti di Ulu Langat, Kuala Selangor serta Kelang menguasai kawasan ini tanpa pertepuran hebat. Di Ulu Langat tiada sebarang bentuk pertahanan yang dilakukan oleh tentera British kerana kawasan ini agakjauh ke dalam dari jalan besar.41 Tentera-tentera Jepun sarna ada berjalan kaki, berkereta, menaiki lori atau berbasikal telah masuk melalui jalan raya yang merintangi daerah Ulu Langat. Kali pertama kemasukan Jepun ke daerah ini telah menimbulkan perasaan takut di kalangan penduduk tempatan kerana pada masa ini telah berlaku rampasan barang-barang makanan. Tentera Jepun yang sedang keletihan dan kelaparan ini telah mengambil telur ayam, menangkap

37 The Syonan Times, Saturday, February 21 2602, Syowa 17. 38 Selangor Syuseityo Kanbo, 19/2603 (1943). 39 Ibid. 40 SUK Selangor (Se!angor Civil Affairs), 1945, Report on The Working Court (klang) During The Japanese. No. Fail.

86/45. 4 I Rosnani Ibrahim, Pendudukan Jepun di Ulu Langat, Tesis, Kuala Lumpur: Jabatan Sejarah Universiti Malaya, 1978179,

him. 7.

100


ayam, itik dan kambing dari rumah orang-orang kampung. Kenderaan-kenderaan orangorang kampung seperti basikal dan beberapa buah kereta telah diambil untuk kegunaan tentera Jepun.

Tentera Jepun telah memaksa Sultan Hishamuddin balik ke Kelang sementara harta bendanya telah dirampas. Jepun yang mengambil polisi untuk menambat hati orangorang Melayu adalah dengan tidak memberikan sebarang layanan buruk kepada Sultan Hishamuddin. Hal yang demikian ini adalah kerana pihak Jepun mengetahui bahawa sultan adalah sebagai lam bang kedaulatan bangsa Melayu. Langkah ini tentunya dapat menunjukkan yang Jepun adalah sebagai 'kawan kepada orang-orang Melayu'. Sokongan boleh didapati daripada orang-orang Melayu asalkan ada pihak Jepun tidak mengganggu kedaulatan raja-raja Melayu, agama dan adat-istiadat bangsa Melayu.

Dari segi perlaksanaan undang-undang di Kuala Lumpur pula, terdapat undangundang ketat dikenakan ke atas penduduk tempatan. Selain itu menerusi penguatkuasaan peraturan Jepun bagi negeri Selangor amnya, penduduk di Selangor harus menghormati, berhenti bila berjalan atau ketika menaiki basikal dan menundukan kepala bila bertemu dengan askar Jepun.42 Contoh dalam kes di Klang Road, Kuala Lumpur seorang Sikh yang hanya menundukan kepala tanpa menanggalkan serbannya telah dipukul sehingga terpelanting.43 Pengasasan serta penubuhan kerajaan Jepun di Selangor telah bermula pada 12 Januari 1942.44 Oleh itu selepas 12 Januari, struktur pentadbiran tentera Jepun di Selangor adalah seperti di paparkan. Selain daripada itu, jika dilihat dari segi polisi pentadbiran Jepun di Kuala Lumpur dan Selangor, ia juga sebenarnya tidak banyak berbeza dengan pentadbirannya di tempat-tempat lain. Kaum Melayu biasanya akan mendapat layanan yang boleh dianggap lebih baik berbanding kaum Cina dan India.

42 Thomas R.P. Dawson, Amusing Sidelights on Japanese Occupation (Malaya.' January, 1942 August 1945), Petaling Jaya: S.McCoy, 1972, him. 12.

43 Ibid. 44 Selangor Syuseityo Kanbo, 5/2602 (1942).

101




ayam, itik dan kambing dari rumah orang-orang kampung. Kenderaan-kenderaan orangorang kampung seperti basikal dan beberapa buah kereta telah diambil untuk kegunaan tentera Jepun.

Tentera Jepun telah memaksa Sultan Hishamuddin balik ke Kelang sementara harta bendanya telah dirampas. Jepun yang mengambil polisi untuk menambat hati orangorang Melayu adalah dengan tidak memberikan sebarang layanan buruk kepada Sultan Hishamuddin. Hal yang demikian ini adalah kerana pihak Jepun mengetahui bahawa sultan adalah sebagai lambang kedaulatan bangsa Melayu. Langkah ini tentunya dapat menunjukkan yang Jepun adalah sebagai 'kawan kepada orang-orang Melayu'. Sokongan boleh didapati daripada orang-orang Melayu asalkan ada pihak Jepun tidak mengganggu kedaulatan raja-raja Melayu, agama dan adat-istiadat bangsa Melayu.

Dari segi perlaksanaan undang-undang di Kuala Lumpur pula, terdapat undangundang ketat dikenakan ke atas penduduk tempatan. Selain itu menerusi penguatkuasaan peraturan Jepun bagi negeri Selangor amnya, penduduk di Selangor harus menghormati, berhenti bila berjalan atau ketika menaiki basikal dan menundukan kepala bila bertemu dengan askar Jepun.42 Contoh dalam kes di Klang Road, Kuala Lumpur seorang Sikh yang hanya menundukan kepala tanpa menanggalkan serbannya telah dipukul sehingga terpelanting.43 Pengasasan serta penubuhan kerajaan Jepun di Selangor telah bermula pada ) 2 Januari 1942.44 Oleh itu selepas 12 Januari, struktur pentadbiran tentera Jepun di Selangor adalah seperti di paparkan. Selain daripada itu, jika dilihat dari segi polisi pentadbiran Jepun di Kuala Lumpur dan Selangor, ia juga sebenarnya tidak banyak berbeza dengan pentadbirannya di tempat-tempat lain. Kaum Melayu biasanya akan mendapat layanan yang boleh dianggap lebih baik berbanding kaum Cina dan India.

42 Thomas R.P. Dawson, Amusing Sidelights on Japanese Occupation (Malaya .' January. 1942 August 1945). Petaling Jaya: S.McCoy, 1972, him. 12.

43 Ibid. 44 Selangor Syusei/yo Kanbo, 5/2602 (1942).

101

I


CARTA 2

Pentadbiran Jepun di Selangor

[ Gabenor di Selangor I

I I [ S. Kikuchi 1 \ Shomu-Bu (Biro Urusan Am) 1 \ Shotaro Katayama

I I I I I 1 I

Pengarah Pembantu Akauntan Penjaga Jabatan Jabatan *M. Fukumitau *M. Fukumitau *K. Sakurada Harta Musuh Kewangan Kebudayaan

*K. Sakurada *N. Takeda *S. Noga *S. Cho *Y. Hatano

I Minsei-Bu (Biro Kebajikan Rakyat) 1 I I T

r Jab. Hubungan antara kaum If Jab. pendidikanl' 1 Jab. Kebersihan 1 A. Mukarami .1 Y. Fujiyoshi

r Biro Ekonomi 1 I I I I 1

Pengo Perdag. & Jab. Kawalan Pengo Perdag. Jab. Getah Jab. Komunikasi Makanan & Industri *T. Mitani Perkapalan

*S. Yamada

1 Jab. Kesihatan

S. Maku Siuaishi

I Jab.

Perlombongan *Y. Yamaseiki *S. Komatsu *J. Suzuki *K. Sumiyoshi *Y. Matsuhiro

I Zigyoby (Biro Tugas Khas) I I

r I r Jab. Pengangkutan I I *Y. Nurase I

Jab. Kerja Awam *K. Yamada

1

II Jab. Pos & Telegraf' I *Y. Yamada L-______ -.J

Jab. Eletrik *S. Kroiwa

Keisatu-Bu (Biro Polis)

Sumber: Selangor Syuseityo Kanbo, 176/2602, 1942,45

45 Selangor Syuseityo Kanbo, 176 12602, 1942.

102



I


CARTA 2

Pentadbiran Jepun di Selangor

Gabenor di Selangor

I I I S. Kikuchi I I Shomu-Bu (Biro Urusan Am) l I Shotaro Katayama

I r T I I 1 1

Pengarah Pembantu Akauntan Penjaga Jabatan Jabatan *M. Fukumitau *M. Fukumitau *K. Sakurada Harta Musuh Kewangan Kebudayaan

*K. Sakurada *N. Takeda *S. Noga *S. Yamada *S. Cho *Y. Hatano ~. '\. :1/ >:

A. Mukarami Y. Fujiyoshi Siuaishi

]

I Biro Ekonomi I r I I I I I

Pengo Perdag. & Jab. Kawalan Pengo Perdag. Jab. Getah Jab. Jab. Komunikasi Makanan & Industri *T. Mitani Perkapalan Perlombongan

*Y. Yamaseiki *S. Komatsu *J. Suzuki *K. Sumiyoshi *Y. Matsuhiro

I Zigyoby (Biro Tugas Khas) I I

r I I I I Jab. Pengangkutan Jab. Kerja Awam Jab. Eletrik I Jab. Pos & Telegraf I *Y. Nurase *K. Yamada *S. Kroiwa *Y. Yamada

Keisatu-Bu (Biro Polis)

Sumber: Selangor Syuseityo Kanbo, 176 / 2602, 1942.45

45 Selangor Syuseityo Kanbo, 176 12602, 1942.

102


Dalam perkhidmatan polis, ianya dibahagikan kepada dua bahagian iaitu 'polis biasa ' dan 'teksidon '. Sedikit sahaja perubahan yang dilakukan dalam organisasi polis. Pegawai polis yang bertugas pada masa British terus bertugas seperti biasa. Pasukan cawangan khas yang dikenali sebagai 'Tokkoka' (polis politik) yang menumpukan perhatian utama terhadap kegiatan anti-Jepun. Ajen dan pemberi maklumat berkeliaran di merata tempat seperti di kedai kopi, hotel dan temp at perjudian. Pesuruhjaya polis lama terus kekal sebagai ketua polis negeri. Demikian juga pegawai peringkat daerah terus memegang jawatan masing-masing. Penglibatan orang Melayu dalam pasukan polis dan tentera telah memberi kesan yang mendalam yang mana menurut Cheah Boon Kheng; ' ... menjalankan skala mobilisasi yang besar dan militarisasi golongan mud a dan kebanyakkanya orang Melayu yang menjadi elit baharu, elit tentera, yang terdedah kepada latihan intensif dan ditanamkan semangatrela bekorban sebagai seorangpatriot. '46 Padaawal bulan Mac 1942 (2602), pihak Gabenor Selangor telah memanggil dan mengarahkan pihak polis untuk mendapatkan pendaftaran semula keluarga di Selangor.47 Menurut pendaftaran ini, setiap keluarga perlu didaftarkan semula kepada polis dengan memberi maklumat identiti keluarga masing-masing. Pendaftaran keluarga ini telah dilakukan di kad-kad yang yang mengandungi kes kelahiran, kematian mahupun perkahwinan.4~

Menubuhkan unit tentera tempatan di Selangor

Salah satu jentera pentadbiran Jepun yang penting ialah Kempeitei. Ia adalah salah satu organisasi yang paling berkuasa dan ditakuti. Kuasa kempeitei agak luas dan separuh bebas daripada kuasa pemerintah tentera. Kempeitei diletakkan dibawah kuasa Ketua Polis Tentera yang bertanggungjawab terus kepada Menteri Perang. Tugas kempeitei ialah memerhati kegiatan dan disiplin tentera dan mengawal penduduk tempatan. Mereka beranggapan bahawa mereka lebih berkuasa daripada kerajaan tempatan atau polis.49 Ahli-ahli kempeitei diambil daripada tentera Jepun yang mempunyai keupayaan tinggi dari segi kecerdasan fizikal, mental, bahasa dan pelajaran yang dilatih di sekolah khas kempeitei danjumlahnya dianggarkan seramai 7000 orang. 50 Kempeitei yang bertugas di negara taklukan akan memilih ejen-ejen pro-Jepun atau orang-orang yang menunjukan sikap benci kepada musuh Jepun.5 \

46 Cheah Boon Kheng, Red Star Over Malaya, hIm. 167. 47 Malai Sinpo, 18/3/2602 (1942). 48 Syonan Shimbun. 29/5/2602 (1942). 49 Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun Di Tanah Melayu, hIm. 48. 50 Yoji Akashi, "The Japanese Occupation of Malaya: Interruption or Transformation?", dalam McCoy. W.A., (ed.),

Southeast Asia Under Japanese Occupation, New Heaven: Yale Universiti Press, hIm. 82-83. 51 Kempeitei dimaklumkan supaya memilih ejen dikalangan orang-orang yang sarna ada pro-Jepun atau sakit hati terhadap

musuh, dan memberi keutamaan kepada buruh kasar, nelayan, orang Cina seberang laut, ketua kampung dan daerah, penyebar agama dan orang-orang yang terkemuka di kampung-kampung. Diantara kaedah yang dicadangkan untuk memujuk mereka termasuklah memberi tawaran wang atau barang-barang, menggunakan ancaman atau mendesak, mempengaruhi pekerja atau buruh kasar dengan 'Iatihan semangat' dan menggunakan sikap liberal apabila penduduk tempatan ditangkap kerana kesalahan jenayah.

103




Dalam perkhidmatan pol is, ianya dibahagikan kepada dua bahagian iaitu polis biasa ' dan 'teksidon '. Sedikit sahaja perubahan yang dilakukan dalam organisasi polis. Pegawai polis yang bertugas pada masa British terus bertugas seperti biasa. Pasukan cawangan khas yang dikenali sebagai 'Tokkoka ' (polis politik) yang menumpukan perhatian utama terhadap kegiatan anti-Jepun. Ajen dan pemberi maklumat berkeliaran di merata tempat seperti di kedai kopi, hotel dan tempat perjudian. Pesuruhjaya polis lama terus kekal sebagai ketua polis negeri. Demikian juga pegawai peringkat daerah terus memegang jawatan masing-masing. Penglibatan orang Melayu dalam pasukan polis dan tentera telah memberi kesan yang mendalam yang mana menu rut Cheah Boon Kheng; ' ... menjalankan skala mobilisasi yang besar dan militarisasi golongan muda dan kebanyakkanya orang Melayu yang menjadi elit baharu, elit tentera, yang terdedah kepada latihan intensif dan ditanamkan semangatrela bekorban sebagai seorang patriot.'46 Padaawal bulan Mac 1942 (2602), pihak Gabenor Selangor telah memanggil dan mengarahkan pihak polis untuk mendapatkan pendaftaran semula keluarga di Selangor.47 Menurut pendaftaran ini, setiap keluarga perlu didaftarkan semula kepada polis dengan memberi maklumat identiti keluarga masing-masing. Pendaftaran keluarga ini telah dilakukan di kad-kad yang yang mengandungi kes kelahiran, kematian mahupun perkahwinan.48

Menubuhkan unit tentera tempatan di Selangor

Salah satu jentera pentadbiran Jepun yang penting ialah Kempeitei. la adalah salah satu organisasi yang paling berkuasa dan ditakuti. Kuasa kempeitei agak luas dan separuh bebas daripada kuasa pemerintah tentera. Kempeitei diletakkan dibawah kuasa Ketua Polis Tentera yang bertanggungjawab terus kepada Menteri Perang. Tugas kempeitei ialah memerhati kegiatan dan disiplin tentera dan mengawal penduduk tempatan. Mereka beranggapan bahawa mereka lebih berkuasa daripada kerajaan tempatan atau polis.49 Ahli-ahli kempeitei diambil daripada tentera Jepun yang mempunyai keupayaan tinggi dari segi kecerdasan fizikal, mental, bahasa dan pelajaran yang dilatih di sekolah khas kempeitei danjumlahnya dianggarkan seramai 7000 orang. 50 Kempeitei yang bertugas di negara taklukan akan memilih ejen-ejen pro-Jepun atau orang-orang yang menunjukan sikap benci kepada musuh Jepun.5\

46 Cheah Boon Kheng, Red Star Over Malaya, hIm. 167. 47 Malai Sinpo, 18/3/2602 (1942). 48 Syonan Shimblln. 29/5/2602 (1942). 49 Mohamad lsa Othman, Pendlldllkan Jepun Di Tanah Melayu , hIm. 48. 50 Yoji Akashi, "The Japanese Occupation of Malaya: Interruption or Transformation?", dalam McCoy. W.A., (ed.),

Southeast Asia Under Japanese Occupation, New Heaven: Yale Universiti Press, hIm. 82-83. 51 Kempeitei dimaklumkan supaya memilih ejen dikalangan orang-orang yang sama ada pro-Jepun atau sakit hati terhadap

musuh, dan memberi keutamaan kepada buruh kasar, nelayan, orang Cina seberang laut, ketua kampung dan daerah, penyebar agama dan orang-orang yang terkemuka di kampung-kampung. Diantara kaedah yang dicadangkan untuk memujuk mereka termasuklah memberi tawaran wang atau barang-barang, menggunakan ancaman atau mendesak, mempengaruhi pekerja atau buruh kasar dengan 'Iatihan semangat' dan menggunakan sikap liberal apabila penduduk tempatan ditangkap kerana kesalahan jenayah.

103


Kempeitei juga menjalankan kegiatan melalui propaganda dan mempengaruhi pemikiran rakyat. Tujuannya ialah untuk mencapai matlamat berikut;

1. Memusnahkan komunisme dan pengaruh lain yang boleh menghalang pengaruh maharaja ke atas rakyat tempatan.

11. Memajukan perdagangan dan mengukuhkan hubungan kebudayaan Asia Timur Jauh.

iii. Pembaharuan terhadap gerakkan nasionalisme dan menumpukan perhatian untuk menghapuska kesedaran nasional tempatan dengan membawa semangat kejiranan dan setiakawan Asia Timur Raya.

iv. Meningkatkan hubungan ekonomi dan kerjasama dalam lingkungan semangat Asia Timur Raya.

Kaedah-kaedah yang digunakan untuk menyebarkan propaganda dikalangan penduduk tempatan termasuklah menyiasat kegiatan politik, taat setia penduduk, melantik ejen tempatan, menyiksa dan sebagainya.52 Selain daripada itu, sebagai langkah keselamatan bagi menjaga ketenteraman kampung, pentadbiran Jepun telah menubuhkan pasukan pengawal yang dikenali sebagaijikeidan53 yang berusia antara 18 - 45 tahun54 . bagi tiaptiap 10 buah rumah.

Bagi pentadbiran Jepun di daerah Ulu Langat, ia dilihat memberikan lebih tumpuan khas kepada kern atau hospital mereka terse but. Bagi hospital tersebut, terdapat ketua-ketua yang mentadbir perjalanan hospital serta pengawal-pengawal yang mengawal sekeliling hospital sebagai langkah berjaga-jaga. Sebagai tenaga tambahan kepada pengawal-pengawal Jepun yang bertugas di situ, tentera Jepun telah menubuhkan heiho iaitu askar-askar yang terdiri daripada orang Melayu tempatan. Bagi heiho ini, mereka adalah merupakan penduduk di sekitar kern terse but yang kebanyakannya dipaksa bertugas untuk menjaga kawasan kern. Selain daripada itu, semasa pendudukan Jepun di Selangor, sistem ketua kampung dan penghulu dikekalkan walaupun dengan bidang kuasa yang agak terhad. Ketua kampung dan penghulu menjadi orang perantaraan antara pihak pentadbir Jepun dengan penduduk-penduduk tempatan yang mana mereka diperalat oleh Jepun untuk memastikan mereka terus bekerjasama.55

Pada masa pemerintahan Jepun di Selangor juga, penduduk tempatan harus memberi penghormatan kepada tentera Jepun dengan cara menundukkan kepala bila lalu di hadapan mereka.56 Cara penghormatan begini mesti dilakukan untuk mengelakkan dari sebarang hukuman. Pad a kebiasaannya mereka yang enggan melakukan atau engkar akan dihukum

52 Cheah Boon Kheng, Red Star Over Malaya, him. 172. 53 Rosnani Ibrahim, Pendudukanjepun di Ulu Langat, him. 11. 54 Malai Sinpo, 18/3/2602 (1942). 55 Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu, him. 46. 56 Abdullah Zakaria Ghazali, Pentadbiran Tentera Jepun Dan Thai di Terengganu, him. 38.

104




Kempeitei juga menjalankan kegiatan melalui propaganda dan mempengaruhi pemikiran rakyat. Tujuannya ialah untuk mencapai matlamat berikut;

1. Memusnahkan komunisme dan pengaruh lain yang boleh menghalang pengaruh maharaja ke atas rakyat tempatan.

11. Memajukan perdagangan dan mengukuhkan hubungan kebudayaan Asia Timur Jauh.

iii. Pembaharuan terhadap gerakkan nasionalisme dan menumpukan perhatian untuk menghapuska kesedaran nasional tempatan dengan membawa semangat kejiranan dan setiakawan Asia Timur Raya.

iv. Meningkatkan hubungan ekonomi dan kerjasama dalam Iingkungan semangat Asia Timur Raya.

Kaedah-kaedah yang digunakan untuk menyebarkan propaganda dikalangan penduduk tempatan termasuklah menyiasat kegiatan politik, taat setia penduduk, melantik ejen tempatan, menyiksa dan sebagainya. S2 Selain daripada itu, sebagai langkah keselamatan bagi menjaga ketenteraman kampung, pentadbiran Jepun telah menubuhkan pasukan pengawal yang dikenali sebagaijikeidan'3 yang berusia antara 18 - 45 tahunS4. bagi tiaptiap 10 buah rumah.

Bagi pentadbiran Jepun di daerah Ulu Langat, ia dilihat memberikan lebih tumpuan khas kepada kem atau hospital mereka tersebut. Bagi hospital tersebut, terdapat ketua-ketua yang mentadbir perjalanan hospital serta pengawal-pengawal yang mengawal sekeliling hospital sebagai langkah berjaga-jaga. Sebagai tenaga tambahan kepada pengawal-pengawal Jepun yang bertugas di situ, tentera Jepun telah menubuhkan heiho iaitu askar-askar yang terdiri daripada orang Melayu tempatan. Bagi heiho ini, mereka adalah merupakan penduduk di sekitar kem terse but yang kebanyakannya dipaksa bertugas untuk menjaga kawasan kem. Selain daripada itu, semasa pendudukan Jepun di Selangor, sistem ketua kampung dan penghulu dikekalkan walaupun dengan bidang kuasa yang agak terhad. Ketua kampung dan penghulu menjadi orang perantaraan an tara pihak pentadbir Jepun dengan penduduk-penduduk tempatan yang mana mereka diperalat oleh Jepun untuk memastikan mereka terus bekerjasama.55

Pada masa pemerintahan Jepun di Selangor juga, penduduk tempatan harus memberi penghormatan kepada tentera Jepun dengan cara menundukkan kepala bila lalu di hadapan mereka.56 Cara penghormatan begini mesti dilakukan untuk mengelakkan dari sebarang hukuman. Pada kebiasaannya mereka yang enggan melakukan atau engkar akan dihukum

52 Cheah Boon Kheng, Red Star Over Malaya, him. 172. 53 Rosnani Ibrahim, Pendudukanjepun di Vlu Langat, him. I I. 54 Malai Sinpo, 18/3/2602 (1942). 55 Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun di Tanah Melayu, hIm. 46. 56 Abdullah Zakaria Ghazali, Pentadbiran Tentera Jeplll1 Dan Thai di Terengganll, hIm. 38.

104


dengan cara ditempeleng atau dijemur di tengah panas. Akibat tiadanya persefahaman inilah maka ramai diantara penduduk Kuala Lumpur yang dihukum. Menurut pegawai Jepun iaitu Tsarumi, Isarumi dan Fujiwara mengatakan mereka berhubung dengan Ibrahim Hj Yaakob semata-mata untuk mencari bantuan bagi memudahkan pasukan Jepun ke Tanah Melayu; mereka tidak pemah menjanjikan kemerdekaan Tanah Melayu bersama IndonesiaY

PENGUASAAN EKONOMI 1943-1945

Dari segi ekonomi, Tanah Melayu penting kepada Jepun adalah untuk; i. Memperbaiki kelengkapan tentera yang rosak dan menjadi pusat simpanan. ii. Sumber bekalan tentera. iii. Mendapat sumber bahan mentah bagi memenuhi keperluan industri Jepun.

Dalam pentadbiran Jepun, aktiviti monopoli firma Jepun digalakkan melalui pemberian konsesi. Mereka mengambil harta rampasan milik musuh yang ditakluki khususnya orang barat dan Cina. Syarikat besar Jepun yang memainkan peranan penting ialah seperti Syarikat Mitsui Mitsubishi, Ishihara Sang Gyo, Taiwan Takushoku dan Senda Shokai. Menurut pengarah pentadbiran tentera yang bemama Suzuki/Sosaku, pihak pentadbiran akan membantu rakyat Jepun yang menetap di Tanah Melayu bagi membolehkan mereka menjadi pemimpin ekonomi.58

Harga barang-barang melambung naik dalam mas a bebarapa bulan sahaja sehinggalah kerajaan Jepun pada 7 Mei 1942 mengeluarkan arahan kawalan harga barang-barang.59

sedangkan kawalan harga barang itu tidak berkesan disebabkan barang-barang simpanan sedia ada sudah kehabisan waktu itu dan harga modal barangan baru begitu tinggi. Selain daripada itu, amaran turut dikeluarkan oleh ketua pemerintah angkatan tentera Jepun iaitu sesiapa yang didapati cuba menyimpan wang atau memiliki dan mengedar mata wang selain daripada mata wang Jepun dan mata wang negeri selat termasuk dolar Malaya serta cuba mengecam penggunaan kedua-dua jenis mata wang itu akan dihukum. Satu faktor yang menyebabkan kadar pengeluaran wang ini menjadi begitu banyak ialah disebabkan berakhimya tempoh 'gift' atau hadiah 50 juta dolar daripada orang-orang Cina di Tanah Melayu kepada pihak tentera Jepun.

57 Ramlah Adan, Sumbanganmu Dikenang, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1999, him. 59. 58 Mohamad Isa Othman, Pendudukan Jepun, hIm. 80. 59 Muda Mohd Taib A. Rahman, "Pendudukan Jepun di Terengganu", dalam Khoo Kay Kim (ed.), Sejarah Masyarakat

Melayu Moden, Kuala Lumpur: labatan Penerbitan Universiti Malaya, 1985, hIm. 170.

105




dengan cara ditempeleng atau dijemur di tengah panas. Akibat tiadanya persefahaman inilah maka ramai diantara penduduk Kuala Lumpur yang dihukum. Menurut pegawai Jepun iaitu Tsarumi, Isarumi dan Fujiwara mengatakan mereka berhubung dengan Ibrahim Hj Yaakob semata-mata untuk mencari bantuan bagi memudahkan pasukan Jepun ke Tanah Melayu; mereka tidak pemah menjanjikan kemerdekaan Tanah Melayu bersama Indonesia.57

PENGUASAAN EKONOMI 1943-1945

Dari segi ekonomi, Tanah Melayu penting kepada Jepun adalah untuk; i. Memperbaiki kelengkapan tentera yang rosak dan menjadi pusat simpanan. ii. Sumber bekalan tentera . iii. Mendapat sumber bahan mentah bagi memenuhi keperluan industri Jepun.

Dalam pentadbiran Jepun, aktiviti monopoli firma Jepun digalakkan melalui pemberian konsesi . Mereka mengambil harta ramp as an milik musuh yang ditakluki khususnya orang barat dan Cina. Syarikat besar Jepun yang memainkan peranan penting ialah seperti Syarikat Mitsui Mitsubishi, Ishihara Sang Gyo, Taiwan Takushoku dan Senda Shokai. Menurut pengarah pentadbiran tentera yang bemama SuzukiiSosaku, pihak pentadbiran akan membantu rakyat Jepun yang menetap di Tanah Melayu bagi membolehkan mereka menjadi pemimpin ekonomi.58

Harga barang-barang melambung naik dalam mas a bebarapa bulan sahaja sehinggalah kerajaan Jepun pada 7 Mei 1942 mengeluarkan arahan kawalan harga barang-barang.S9

sedangkan kawalan harga barang itu tidak berkesan disebabkan barang-barang simpanan sedia ada sudah kehabisan waktu itu dan harga modal barangan baru begitu tinggi. Selain daripada itu, amaran turut dikeluarkan oleh ketua pemerintah angkatan tentera Jepun iaitu sesiapa yang didapati cuba menyimpan wang atau memiliki dan mengedar mata wang selain daripada mata wang Jepun dan mata wang negeri selat termasuk dolar Malaya serta cuba mengecam penggunaan kedua-dua jenis mata wang itu akan dihukum. Satu faktor yang menyebabkan kadar pengeluaran wang ini menjadi begitu banyak ialah disebabkan berakhimya tempoh 'gift' atau hadiah 50 juta dolar daripada orang-orang Cina di Tanah Melayu kepada pihak tentera Jepun.

57 Ramlah Adan, Swnbanganmu Dikenang. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Puslaka, 1999, hIm. 59. 58 Mohamad (sa Othman, Pendlldllkan Jeptm, hIm. 80. 59 Muda Mohd Taib A. Rahman, "Pendudukan Jepun di Terengganu", dalam Khoo Kay Kim (ed.), Sejarah Masyarakat

MeJayu Moden, Kuala Lumpur: Jabatan Penerbitan Universiti Malaya, 1985, hIm. 170.

lOS


GRAFt

Kadar pembayaran gift oleh masyarakat China di negeri-negeri Melayu.

Negeri Jumlah bayaran gift

SingaIJura $10,000,000.00 Selangor $10,000,000.00 Perak $8,500 000.00 Pulau Pinang $7,000,000.00 Melaka $5,500,000.00 lohor $5,500,000.00 Negeri Sembilan $2,000,000.00 Kedah dan Perlis $1,000000.00 Pahang $500,000.00 Ke1antan $300,000.00 Terengganu $200,000.00

Jumlah $50, 000,000.0060

Sumber: L. Homer, Japanese Military Administration In Malaya and Philippinese, Ph.D Thesis, Universiti of Arizona, USA, 1973, hal. 63-64.

Hasil daripada kempen tersebut perangkaan yang dikeluarkan telah menunjukkan jumlah baki dalam simpanan tetap bagi bank di Selangor sehingga 31 Mac 1945 adalah $62,312,000.00.61 Begitu juga simpanan melalui simpanan pejabat pos. Hasil daripada 'minggu galakkan simpanan pejabat pos' ia telah berjaya meningkatkan jumlah simpanannya. Simpanan menerusi simpanan pos.

GRAF2

31 Januari 1945 31 lulai 1945

Negeri Bil. lumlah Bil. lum. Penyimpan Penyimpan Penyimpan Simpanan

Selangor 26,889 $3,851,115.00 35,087 $6,418,057.00

Sumber: Norhayati Harun, Sejarah Sistem Kewangan, hal. 55.

60 Chin Kee Onn, Malaya Upside Down, Singapore: Jitts & Co. Ltd., 1946, hIm, 72-73, 61 Chin Kee Onn, Malaya Upside Down, hIm, 52,

106




GRAFt

Kadar pembayaran gift oleh masyarakat China di negeri-negeri Melayu.

Negeri Jumlah bayaran gift

Singapura $10,000,000.00 Selangor $10,000,000.00 Perak $~500 000.00 Pulau Pinang $7,000,000.00 Melaka $5,500,000.00 Johor $5,500,000.00 Negeri Sembilan $2,000,000.00 Kedah dan Perlis ~ I $1,000 000.00 Pahang /.\ r"l \",.- $500,000.00 Kelantan / ,-,::J - " $300,000.00 Terengganu $200,000.00

Jumlah $50, 000,000.0060

Sumber: L. Homer, Japanese Military Administration In Malaya and Philippinese, Ph.D Thesis, Universiti of Arizona, USA, 1973, hal. 63-64.

Hasil daripada kempen tersebut perangkaan yang dikeluarkan telah menunjukkan jumlah baki dalam simpanan tetap bagi bank di Selangor sehingga 31 Mac 1945 adalah $62,312,000.00.61 Begitu juga simpanan melalui simpanan pejabat pos. Hasil daripada 'minggu galakkan simpanan pejabat pos' ia telah berjaya meningkatkan jumlah simpanannya. Simpanan menerusi simpanan pos.

GRAF2

31 Januari 1945 31 Julai 1945

Negeri Bi!. Jumlah Bi\' Jum. Penyimpan Penyimpan Penyimpan Simpanan

Selangor 26,889 $3,851,115.00 35,087 $6,418,057.00

Sumber: Norhayati Harun, Sejarah Sistem Kewangan, hal. 55.

60 Chin Kee Onn, Malaya Upside Down, Singapore: Jilts & Co. Ltd. , 1946, him. 72-73. 61 Chin Kee Onn, Malaya Upside Down, him. 52.

106


Mengatasi masalah ekonomi

Akibat daripada kegawatan ekonomi yang berlaku, pihak Jepun telah mengambil beberapa langkah-Iangkah untuk mengatasi dan mengawal keadaan ini daripada berlaku berterusan. Antara langkah yang dibuat ialah dengan mengadakan pameran pertanian, menggalakan rakyat menanam untuk makanan sendiri seperti sayur-sayuran,jagung dan ubi kayu. Pihak berkuasa tentera pula dalam usaha memaksa rakyat berusaha sendiri telah mengurangkan bekalan makanan melalui program catuan. Masalah kekurangan pakaianjuga sangat serius dialami dikalangan petani dan pegawai kerajaan. Selain itu catuan dan peraturan ketat ke atas barang pengguna turut dikeluarkan.

Semasa pendudukan Jepun, Tanah Melayu mempunyai stok beras untuk setahun, tetapi hampir semua stok beras dihantar ke negara Jepun.62 Catuan beras dilakukan sejak awal pendudukan walaupun sesetengah kawasan tidak melaksanakan sistem catuan untuk memaksa penduduk menanam padi. Bagijualan beras tempatan pada mulanya dikendalikan oleh Persatuan Pengedar Beras dan kemudian oleh Pejabat Kawalan Makanan.63 Walaupun ahli keluarga ramai, namun tentera Jepun hanya membekalkan 10 kati tepung ubi dan satu kati gula untuk seminggu.64 Bagi tujuan megatasi masalah kekurangan beras, pihak Jepun telah menggalakan dan memaksa penduduk-penduduk kampung bersawah dan berladang supaya menghasilkan bahan-bahan makanan nampaknya berjaya.65

Menerusi penyerahan kekalahan tentera Jepun pada 15 Ogos 1945, penduduk Tanah Melayu telah mengalami penderitaan seperti kekurangan zat makanan, kehilangan nilai mata wang, ketakutan penduduk dan ekonomi negara yang tidak dapat bergerak.66 Bagaimanapun cita-cita Jepun untuk membentuk "Greater Japan" menjadi musnah akibat pengguguran dua butir born atom di Hiroshima pada 6 Ogos 1945 dan Nagasaki pada 9 Ogos 194567

oleh Amerika. Jepun menyerah kalah secara rasmi pada 2 September 1945 di atas kapal "Missouri" di Teluk Tokyo. Jeneral Mac Arthur menerima penyerahan kekalahan Jepun daripada Jeneral Mamoru Shigemitsu.68 Dewan Sekolah Menengah Kebangsaan Victoria dipilih untuk upacara bersejarah iaitu menandatangani perjanjian menyerah kalah tentera Jepun pada 13th October, 1945, manakala penyerahan kekalahan Jepun di Tanah Melayu secara rasmi dilakukan di Kuala Lumpur pada 22 Febuari 1946. Pihak Jepun diwakili oleh Jeneral Itagaki dan pihak Inggeris diwakili oleh Jeneral Messervy, pemerintah Inggeris

62 BMA 1942-1947, FAIL NO. PS!412 Pt II. Conditions in Malaya Under Japanese Control. 63 Paul H. Kratoska, "The Post 1945 Food Shortage in British Malaya", dalam JSAH, vol. XIX (I), 1988, him. 27. 64 Faridah Hj Mohd Zaber, Sejarah Pendudukan Jepun, him. 8. 65 BMA 1942-1947, FAIL NO. PS!412 Pt II. Conditions in Malaya Under Japanese Control. 66 Paul H. Kratoska, Malaya and Singapore. him. ix. 67 Dewan Masyarakat, April 1990, him. 9. 68 Pada 4 Disember 1945, Angkatan Tentera Laut Jepun meninggalkan pelabuhan Samah menuju ke pantai timur

Semenanjung Tanah Melayu. Tentera Laut Jepun mempunyai 159 kapal terbang tambahan kepada 459 kapal terbang yang akan memberi perlindungan udara di samping sebuah battle-cruiser, 10 kapal pembinasa dan 5 kapal selam. Lihat Wan Hashim Wan Teh, Perang Dunia Kedua. him. 16.

107




Mengatasi masalah ekonomi

Akibat daripada kegawatan ekonomi yang berlaku, pihak Jepun telah mengambil beberapa langkah-Iangkah untuk mengatasi dan mengawal keadaan ini daripada berlaku berterusan. Antara langkah yang dibuat ialah dengan mengadakan pameran pertanian, menggalakan rakyat menanam untuk makanan sendiri seperti sayur-sayuran,jagung dan ubi kayu. Pihak berkuasa tentera pula dalam usaha memaksa rakyat berusaha sendiri telah mengurangkan bekalan makanan melalui program catuan. Masalah kekurangan pakaianjuga sangat serius dialami dikalangan petani dan pegawai kerajaan. Selain itu catuan dan peraturan ketat ke atas barang pengguna turut dikeluarkan.

Semasa pendudukan Jepun, Tanah Melayu mempunyai stok beras untuk setahun, tetapi hampir semua stok beras dihantar ke negara Jepun.62 Catuan beras dilakukan sejak awal pendudukan walaupun sesetengah kawasan tidak melaksanakan sistem catuan untuk memaksa penduduk menanam padi. Bagijualan beras tempatan pada mulanya dikendalikan oleh Persatuan Pengedar Beras dan kemudian oleh Pejabat Kawalan Makanan.63 Walaupun ahli keluarga ramai, namun tentera Jepun hanya membekalkan 10 kati tepung ubi dan satu kati gula untuk seminggu.64 Bagi tujuan megatasi masalah kekurangan beras, pihak Jepun telah menggalakan dan memaksa penduduk-penduduk kampung bersawah dan berladang supaya menghasilkan bahan-bahan makanan nampaknya berjaya.65

Menerusi penyerahan kekalahan tentera Jepun pada 15 Ogos 1945, penduduk Tanah Melayu telah mengalami penderitaan seperti kekurangan zat makanan, kehilangan nilai mata wang, ketakutan penduduk dan ekonomi negara yang tidak dapat bergerak.66 Bagaimanapun cita-cita Jepun untuk membentuk "Greater Japan" menjadi musnah akibat pengguguran dua butir born atom di Hiroshima pada 6 Ogos 1945 dan Nagasaki pada 9 Ogos 194567

oleh Amerika. Jepun menyerah kalah secara rasmi pada 2 September 1945 di atas kapal "Missouri" di Teluk Tokyo. Jeneral Mac Arthur menerima penyerahan kekalahan Jepun daripada Jeneral Mamoru Shigemitsu.68 Dewan Sekolah Menengah Kebangsaan Victoria dipilih untuk upacara bersejarah iaitu menandatangani perjanjian menyerah kalah tentera Jepun pada 13th October, 1945, manakala penyerahan kekalahan Jepun di Tanah Melayu secara rasmi dilakukan di Kuala Lumpur pada 22 Febuari 1946. Pihak Jepun diwakili oleh Jeneral Itagaki dan pihak Inggeris diwakili oleh Jeneral Messervy, pemerintah Inggeris

62 BMA 1942-1947, FAIL NO. PS!412 Pt II. Conditions in Malaya Under Japanese Control. 63 Paul H. Kratoska, "The Post 1945 Food Shortage in British Malaya", dalam JSAH, vol. XIX (I), 1988, him. 27. 64 Faridah Hj Mohd Zaber, Sejarah Pendudukan Jepun, him. 8. 65 BMA 1942-1947, FAIL NO. PS!412 Pt II. Conditions in Malaya Under Japanese Control. 66 Paul H. Kratoska, Malaya and Singapore. him. ix. 67 Dewan Masyarakat, April 1990, him. 9. 68 Pada 4 Disember 1945, Angkatan Tentera Laut Jepun meninggalkan pelabuhan Samah menuju ke pantai timur

Semenanjung Tanah Melayu. Tentera Laut Jepun mempunyai 159 kapal terbang tambahan kepada 459 kapal terbang yang akan memberi perlindungan udara di samping sebuah battle-cruiser, 10 kapal pembinasa dan 5 kapal selam. Lihat Wan Hashim Wan Teh, Perang Dunia Kedua. him. 16.

107


di Tanah Melayu.69 Sepanjang tiga setengah tahun pemerintahan tentera Jepun di Kuala Lumpur khususnya dan Malaysia amnya telah banyak meninggalkan kesan terutama dari segi penderitaan rakyat dan perkembangan semangat Nasionalisme.

NNMU ARS e.O hal. JMBRAS JSEAS JSEAH MBOF.Sr t.t UFMS.Art SUKS

SINGKATAN

Negeri-negeri Melayu Utara Annual Report Selangor Colonial Officer Halaman Journal of the Malayan Branch Royal Asiatic Society Journal of Southeast Asian Studies Journal Southeast Asian History Menteri Besar Office File, Selangor Tanpa tarikh Unfederated Malay States Annual Report Setiausaha Kerajaan Selangor

69 Geoffrey Barraclough, The Times Atlas of World History, London: Times Books Ltd, 1981, hIm. 270.

108




di Tanah Melayu.69 Sepanjang tiga setengah tahun pemerintahan tentera Jepun di Kuala Lumpur khususnya dan Malaysia amnya telah banyak meninggalkan kesan terutama dari segi penderitaan rakyat dan perkembangan semangat Nasionalisme.

NNMU ARS e.O hal. JMBRAS JSEAS JSEAH MBOFSr t.t UFMS.Art SUKS

SINGKATAN

Negeri-negeri Melayu Utara Annual Report Selangor Colonial Officer Halaman Journal of the Malayan Branch Royal Asiatic Society Journal of Southeast Asian Studies Journal Southeast Asian History Menteri Besar Office File, Selangor Tanpa tarikh Unfederated Malay States Annual Report Setiausaha Kerajaan Selangor

69 Geoffrey Barraclough, The Times Atlas a/World History, London: Times Books Ltd, 1981 , hIm. 270.

108

SEJARAH PENDUDUKAN JEPUN DI SELANGOR 1941-1945 ...

Documents

Transcript of SEJARAH PENDUDUKAN JEPUN DI SELANGOR 1941-1945 ...