SEJARAH PERKEMBANGAN PENDIDIKAN DI MALAYSIA( 1600 – 1990 )

ABSTRAK

Sistem pendidikan penjajah telah digantikan dengan sistem pendidikan kebangsaan.

Sistem yang terdahulu tidak mengambil kira pembangunan, pembentukan identiti

kebangsaan dan perpaduan negara. Lantaran itu kesedaran dikalangan pemimpin

dan rakyat Malaysia timbul bahawa betapa mustahaknya satu bentuk sistem

pendidikan mengikut acuan kita sendiri.

Maka dengan itu Penyata Razak (1956) dan Laporan Rahman Talib ( 1960 ) menjadi

asas pembentukan sistem dan Dasar Pendidikan ( Pelajaran ) Kebangsaan seperti

termaktub dalam Akta Pelajaran Kebangsaan 1961. Kemudian sebuah Jawatankuasa

Kabinet telah ditubuhkan dalam tahun 1974 untuk mengkaji semula Dasar

Pendidikan Kebangsaan. Tujuan untuk memperbaiki perlaksanaannya supaya

matlamat melahirkan satu masyarakat yang bersatu padu dan berdisipilin serta

memenuhi keperluan tenaga rakyat yang terlatih bagi pembangunan negara dapat

dicapai. Laporan Jawatankuasa ini telah diterbitkan dalam tahuan 1976.

Kertas kerja ini akan melihat evolusi sistem pendidikan kebangsaan yang sentiasa

berubah dari awal hingga kini dan terjelmanya Falsafah Pendidikan Negara secara

tersurat. Sehubungan dengan itu seharusnya kita menyorot kembali sejarah

perkembangan pendidikan di zaman silam, zaman penjajahan British, sebelum

merdeka dan selepas merdeka. Akhirnya akan membawa kepada satu isu

bersangkutan perlaksanaan dasar yang terbaru untuk dibicarakan dalam kertas ini

iaitu pelajar-pelajar yang lulus PMR dengan sekurang-kurangnya mendapat

1D, boleh dinaikkan ke tingkatan 4. Isu ini telah dilaksanakan dalam tahun 1998.

- 0 -

Di kalangan warga pendidik mereka melihat isu ini dalam berbagai persepsi ada yang

pro dan ada yang kontra dalam perkara ini.

SEJARAH PERKEMBANGAN PENDIDIKAN DI MALAYSIA( 1600 – 1990 )

Sejarah Awal Pendidikan di Tanah Melayu

Corak pendidikan yang ada di waktu ini berbentuk bukan formal. Ia wujud dan

berkembang bersama-sama pengembangan agama Islam di negari-negeri Semenanjung

Tanah Melayu dan kepulauan Melayu pada abad ke 14. Pedagang Arab dan India yang

beragama Islam datang ke kawasan Asia Tenggara. Di waktu itu wujudnya institusi

pendidikan yang dinamakan ‘sekolah pondok’. Sekolah pondok ini dibangunkan dan

dimajukan bersama secara gotong royong di kalangan masyarakat setempat. Pada abad

ke 18 dan 19 di Terengganu, Kelantan dan Kedah yang paling banyak sekolah pondok.

Ramainya tokoh-tokoh agama muncul menyebarkan agama Islam di Semenanjung Tanah

Melayu. Sekolah pondok juga merebak di Semenanjung Tanah Melayu termasuk

Singapura. Sehingga sebelum abad ke 20 masih tiada sistem dan organisasi pendidikan

berbentuk formal.

Pendidikan Di waktu Penjajahan Inggeris (1800 hingga 1956)

Sistem pendidikan diwaktu ini adalah warisan budaya pendidikan zaman pemerintahan

Inggeris. Diwaktu zaman ini terbentuk lima jenis persekolahan iaitu Sekolah Vernukular

- 1 -

Melayu, SekolahVernukular Cina , Sekolah Vernukular India, Sekolah Vernukular

Inggeris dan Sekolah Agama ( Madrasah ). Ciri-ciri sebegini rupa terbentuk kerana

mengambil kira faktor politik, ekonomi ,sosio-budaya dan agama.

Pendidikan Sebelum Merdeka ( 1941 hingga 1956 )

Waktu pemerintahan Jepun ( 1941 hingga 1956 ) Pendidikan Tamil dan Pendidikan

Melayu diteruskan dengan ditambah bahasa Jepun. Penubuhan sekolah Nippon-Go untuk

menggantikan Sekolah Vernukular Cina dan Inggeris. Pengajaran lebih ditekankan lagu-

lagu klasik Jepun dan Kebudayaan Jepun.

Selepas tamat Perang Dunia Kedua 1946 , Inggeris kembali semula ke Tanah Melayu.

Keadaan sistem pendidikan diwaktu ini bercelaru, orang Melayu telah mula kuat

semangat nasionalisme dan masyarkat Cina, India masih mahu kekal bermastautin di

Malaya. Selain daripada itu dikalangan orang Melayu mula timbul kesedaran untuk

memajukan pendidikan. Melalui pendidikan, ekonomi dan sosial orang Melayu di

tingkatkan.

Atas desakan dan kesedaran orang Melayu untuk memperluaskan peluang pendidikan

untuk kanak-kanak Melayu. Kaum Melayu mula mendesak pihak kerajaan Inggeris

memperbaiki keadaan pendidikan di sekolah-sekolah Melayu. Maka pada tahun 1950

satu Jawatankuasa yang dipengerusikan oleh L.J.Barnes telah ditugaskan untuk

menyemak dan memperbaiki keadaan pendidikan orang Melayu. Pada tahun 1951

- 2 -

terbentuklah Jawatankuasa L.J.Barnes fokusnya kepada pendidikan orang Melayu dan

membawa kepada seluruh sistem pendidikan perlu dirombak semula.

Perkembangan Pendidikan Dari Tahun ( 1957 hingga 1970 )

Dalam waktu ini bagi menjelaskan perkembangan pendidikan ada baiknya dilihat

kronologi peristiwa perkembangan yang berlaku didalam sistem pendidikan untuk

memberikan gambaran yang jelas mengenainya.

- Malaya merdeka pada 31 Ogos 1957

- Laporan Rahman Talib 1960

- Pendidikan rendah percuma

- Peperiksaan masuk sekolah menengah dimansuhkan 1964

- Pendidikan menengah komprehensif atau pendidikan aneka jurusan

Diperkenalkan 1965

- Peperiksaan darjah lima diperkenalkan 1967

- Jawatankuasa perancangan pelajaran tinggi dibentuk membawa tertubuhnya

Majlis Pelajaran Tinggi 1968. ITM,TAR,UKM.

- 1967 Laporan Khir Johari dikemukakan dan Akta Bahasa Kebangsaan

diluluskan.

- Peristiwa 13 Mei 1969 .- ekoran dari itu Dasar Ekonomi Baru dan Rukun

Negara sebagai panduan, perumusan dari pendidikan dan matlamatnya.

- 3 -

- Majlis Operasi Kebangsaan- kehidupan kampus pelajar UM. Laporan Majid

1971 dikemukakan.

- Laporan Murad 1973 – kandungan keciciran pelajar

- Laporan Jawatankuasa Kabinet Mengkaji Perlaksanaan Dasar Pelajaran atau

Laporan Kabinet 1979.

- Laporan Kabinet mencadangkan-KBSR terlaksana 1983 dan KBSM pada

1989.

Perkembangan Pendidikan dari Tahun 1970 hingga 1990

Tahun-tahun diantara 1970 hingga 1990 merupakan era penyusunan semula sistem

pendidikan di Malaysia. Usaha dan tumpuan yang lebih bagi pihak kerajaan reformasi

menyeluruh dalam sistem pendidikan. Ini bertujuan bagi mencapai matlamat membina

sebuah masyarakat yang bersatu padu yang mempunyai identiti sendiri.

Oleh itu dasar-dasar pendidikan yang mendokong semangat kebangsaan. Penyusunan

organisasi pendidikan yang selaras meliputi peringkat sekolah pada peringkat Sek.Men

dan Sek.Ren sama ada di Semenanjung, Sabah dan Sarawak supaya mengikuti dasar

kerajaan. Struktur kurikulum untuk sekolah, pendidikan guru dan pendidikan tinggi

supaya wujud kesinambuangan dan kerelevanan peringkat-peringkat pendidikan.

Seterusnya ia dapat memperbaiki keadaan demokrasi dan ekuti dalam pendidikan agar

wujud kesamarataan penyertaan untuk etnik dan geografi.

- 4 -

Rumusan

Pendidikan dalam zaman sebelum pemerintahan Inggeris ia bercorak non-formal.

Kedatangan penjajah pula telah banyak menimbulkan masalah dan mempengaruhi

perkembangan sistem pendidikan. Pendidikan agama telah berubah corak dengan

penubuhan Sekolah Agama Islam yang moden dikenali dengan nama ‘Madrasah’.

Laporan L.J.Barnes ( 1951 ) merupakan komponen yang penuh kontroversi. Ia

memperlihatkan kepentingan sesuatu etnik sahaja. Laporan Razak ( 1956 ) dan Laporan

Rahman Talib ( 1960 ) telah menjadi asas penggubalan Dasar Pendidikan Kebangsaan

Dasar –dasar yang penting dikemukakan oleh Laporan tersebut dimaktub ke dalam Akta

Pelajaran 1961. Sehingga tahun-tahun selepas kemerdekaan hingga 1970 dianggap

penyusunan semula sistem pendidikan bukan sahaja di Semenanjung juga di Sabah di

Sarawak. Tahun tujuh puluhan hingga sembilan puluhan bolehlah dianggap sebagai era

pembangunan dan pengukuhan sistem pendidikan serta memperolehi pendidikan

berkualiti.

- 5 -

DASAR PENDIDIKAN NEGARA

Pendahuluan

Pada umumnya dasar pendidikan negara digubal pada peringkat pusat oleh Kabinet,

Kerajaan dan Kementerian Pendidikan melalui sistem Jawatankuasa. Tujuannya ialah

membentuk satu sistem pendidikan yang seragam menyeluruh dan diterima pakai seluruh

negara.

Pengubalan ini satu usaha yang rumit. Ia harus dilakukan dengan teliti, dibuat kajian dan

dilihat pelbagai sudut. Sesuatu dasar yang digubal itu dijadikan satu kod etika atau

amalan dalam pendidikan supaya ia tidak berlaku penyelewengan. Dasar pendidikan

merupakan satu sistem rangkaian maklumat atau media yang menjelmakan idealisme,

falsafah, matlamat dan objektif pendidikan negara. Ini bermaksud meliputi ruang lingkup

pelbagai aspek dan elemen dalam masyarakat iaitu sosial,politik, adat resam, agama, hak,

ketatasusilaan, kewarganegaraan, bahasa dan sebagainya. Ia juga mengambil kira

kepelbagaian atau variasi budaya, etnik dan kedudukan geografi. Usaha ini menjurus

kepada matlamat mencapai integrasi nasional.

- 6 -

Selain daripada itu dasar pendidikan yang digubal memberi tumpuan berbagai aspek dan

komponen dalam sistem pendidikan termasuk perkara pendidikan formal, jenis

pendidikan, kurikulum, pentadbiran, penyertaan dan agihan insfrastuktur. Dasar itu diberi

perhatian untuk memastikan pengukuhan prinsip demokrasi, kesamarataan dan

kesejagatan dalam pendidikan.

Selepas merdeka kerajaan yang memerintah telah menyusun semula sistem pendidikan .

dasar-dasar pendidikan yang ada diperkukuhkan dalam perlembagaan dan undang-

undang . Dasar yang digubal diperakukan oleh undang-undang supaya ia lebih telus dan

mengelakkan salah faham serta hak dan keistimewaan golongan masyarakat yang lain.

Latar Belakang

Golongan yang dipertanggungjawabkan mengubal dasar ialah golongan yang diberi

kuasa oleh kerajaan. Golongan yang dimaksudkan ialah pemimpin , pemerintah atau

pentadbir. Tujuan dasar itu digubal bagi melindungi hak, status, prestij dan faedah bagi

seluruh organisasi atau masyarakat. Dalam membentuk dasar tersebut ada unsur tekanan

dan desakan agar dasar itu menjadi amalan dan menjamin kejayaan perlaksanaannya.

Sesetengah dasar kerajaan dinyatakan secara formal dalam dokumen-dokumen urusan

pentadbiran. Sebagaimana kita ketahui dasar pemerintah negara dapat dilihat pada

undang-undang dan perlembagaan yang telah didaulatkan.

Dilihat aspek pendidikan sesetengah negara di dunia pengubalan dasar pendidikan

mengambil kira berbagai-bagai aspek kehidupan masyarakat. Sama ada pendidikan

- 7 -

formal atau tidak formal dianggap agen yang dipertanggungjawabkan untuk proses

sosialisasi dan pembudayaan ahli-ahli masyarakat khususnya generasi yang akan datang.

Perubahan dasar ini tidak pula melangsungkan perubahan seluruh sistem pendidikan ia

hanya berbentuk pengukuhan atau pemantapan kepada dasar-dasar yang sedia wujud.

Elemen yang mempengaruhi unsur dasar pendidikan ialah masyarakat. Masyarakat

sebagai penentu kepada sistem pendidikan kerana ia bersangkutan ideologi negara iaitu

sama ada ideologi demokrasi sosiolis, kapitalis, totalitarian, autorian, marxis, komunis

dan Islam. Selain daripada itu yang dilihat dari aspek orientasi sosial ,orientasi ekonomi,

orientasi politik, orientasi pembangunan, fahaman agama kepelbagaian kaum, teknologi

dan pengaruh perkembangan antarabangsa.

Oleh demikian pengubalan dasar dan keputusan mengenai urusan pendidikan negara ini

dilakukan pada peringkat pusat tertinggi iaitu Kementerian Pendidikan melalui Sistem

Jawatankuasa yang dianggotai oleh tujuh buah jawatankuasa. Jawatankuasa ialah Jawatan

kuasa Perancangan Pendidikan ahli-ahli anggotanya ialah Menteri Pendidikan ( Pengerusi

) Timbalan-Timbalan Menteri Pendidikan, Ketua pengarah dan dua oarang timbalannya,

Ketua Setiausaha dan dua orang timbalannya, Pengarah Bahagian Perancangan dan

Penyelididikan ialah Jawatankuasa Kurikulum, Jawatankuasa Bahagian Pendidikan

Tinggi, Jawatankuasa Pembangunan, Jawatankuasa Buku Teks, Jawatankuasa Kewangan

dan Jawatankuasa Biasiswa dan Latihan.

- 8 -

Dasar-dasar baru yang ingin dilaksanakan diumumkan secara langsung oleh Menteri

Pendidikan atau melalui pekeliling-pekeliling rasmi ke Bahagian-Bahagian, Jabatan

Pendidikan Negeri dan Sekolah-Sekolah.

Pengertian Dasar

Dari sudut bahasa dan dalam bidang sains sosial dasar sama ertinya dengan asas, iaitu

ketetapan yang menjadi pegangan dan tongak tindakan dan urusan. Perkataan Bahasa

Inggeris dasar ertinya 'policy'. Dari segi estimologinya, policy berasal dari perkataan

Greek iaitu 'polis' yang bermakna ‘city-state'. Dalam bahasa Latin bermaksud 'politia'

yang merujuk kepada negara. Manakala perkataan 'policie' digunakan dalam Middle

English ia membawa maksud merujuk kepada pengendalian urusan awam atau

pentadbiran kerajaan.

Tinjauan Litateur

Perkara pokok yang dapat dilihat disini ialah pengubalan dasar yang lama dan tidak

diterima pakai digantikan yang baru bersesuaian tuntutan masa dan zaman. Oleh itu

pengubalan dasar ini merupakan satu proses yang begitu kompleks.

Proses pengubalan dasar terbahagi kepada enam langkah Fowler ( 1990 ) mengikut

urutan ,iaitu pengenalpastian isu ( issue definition ) , penyusunan agenda ( agenda setting

- 9 -

) pengubalan dasar ( policy formulation ) , penerimaan dasar ( policy adaption )

pelaksanaan ( implementation ) dan penilaian ( evalution ).

Model ini merupakan satu model yang wujud dalam kitaran kehidupan kita perlu

perhatian ahli politik untuk menyelesaikan masalah atau isu yang timbul. Adakalanya

kerajaan atau pemimpin politik begitu peka isu yang dicetuskan melalui media-media

tempatan . Sekiranya sesuatu isu dikenalpasti dan diberi perhatian utama oleh kerajaan,

sudah tentu ia dimasukkan ke dalam agenda dasar untuk proses pengubalan yang

terkandung dasar tersebut dikemukakan dalam parlimen untuk diterima dan diperakukan

seterusnya dilaksanakan diperingkat kementerian sehingalah ke peringkat akar-umbi.

Objektifnya

Objektifnya dasar ini dinyatakan dalam pendahuluan kepada Akta Pelajaran 1961 iaitu:

" Bahawasanya Dasar Pelajaran seperti yang disytiharkan dalam Ordinan Pelajaran 1957

ialah untuk menubuhkan satu sistem pendidikan yang akan dapat memenuhi keperluan

negara dan menggalakkan perkembangan kebudayan, sosial, ekonomi dan politiknya."

Kenyataan ini secara am sahaja jika dilihat dari sudut objektifnya. Akan tetapi dari aspek

perlaksanaannya, Kementerian Pendidikan dengan berasaskan kepada Penyata Razak

1956 dan Laporan Rahman Talib 1960 telah mentafsirkannya sebagai menyatu padukan

kanak-kanak sekolah berbilang kaum serta menyediakan tenaga kerja. Tenaga kerja ini

- 10 -

bermaksud 'tenaga rakyat' yang terdapat dalam Laporan Jawatankuasa Kabinet bagi aspek

ekonomi.

Apabila Jawatankuasa Kabinet ditubuhkan, objektifnya yang telah dibentuk

diperkukuhkan lagi bidang tugasnya. Antara lain tujuannya ialah dibawah Dasar

Pendidikan adalah diharapkan dapat memenuhi keperluan tenaga rakyat negara dalam

jangka masa panjang dan jangka masa pendek bermatlamatkan untuk melahirkan

masyarakat bersatu padu,berdisiplin dan terlatih. Sehinggalah membawa pembentukan

Falsafah Pendidikan Negara yang diasaskan kepada inspirasi negara dinyatakan dalam

bentuk penulisan, menekankan kepada usaha melahrkan insan yang berilmu dan

berakhlak, seimbang dan harmonis, yang boleh mencapai kesejahteraan diri dan dapat

memberi sumbangan kepada keharmonian dan kemakmuran masyarakat dan negara.

Usaha ini berterusan ke arah matlamat penting bagi sistem pendidikan negara.

Proklamasi Dasar Pendidikan Kebangsaan

Bahawasanya dasar pelajaran seperti yang distiharkan dalam Ordinan Pelajaran 1957

ialah untuk menubuhkan satu sistem pelajaran yang akan dapat memenuhi keperluan satu

sistem pelajaran yang akan dapat memenuhi keperluan negara dan mengalakkan

perkembangan kebudayaan, sosial , ekonomi dan politik.

“ Bahawasanya adalah difikirkan perlu bahawa setakat yang sejajar dengan itu, dengan

mengadakan pengajaran yang cekap dan dengan mengelakkan perbelanjaan awam yang

- 11 -

tidak berpatutan, perhatian hendaklah diberi kepada prinsip am bahawa murid-murid

hendaklah dididik mengikut kemahuan ibubapa mereka. Dan bahawasanya peruntukkan

selanjutnya adalah dikehendakki untuk menentukan agar dasar tersebut dilaksanakan

secara berkesan, termasuk khususnya, peruntukkan bagi perkembangan yang progressif

bagi suatu sistem pelajaran dalam mana Bahasa Kebangsaan adalah menjadi bahasa

pengantar utama.”

Proklamasi dasar Pendidikan Kebangsaan memperlihatkan penekanan kepada satu bentuk

sistem pendidikan uang mengutamakan Bahasa Kebangsaan sebagai alat komunikasi

dalam pengajaran dan pembelajaran bagi semua peringkat pendidikan. Ini tertaluk

dibawah bidang kuasa kerajaan . Justeru itu perlaksanaan dasar yang seragam dimana

kurikulum sekolah yang sama , peraturan jadual waktu yang sama, bahasa pengantar yang

sama, sistem peperiksaan yang sama, bahasa dalam sistem pepriksaan yang sama ,

peraturan disiplin yang sama dan peraturan sekolah yang sama.

Dasar mempertingkatkan kualiti insfrastruktur dan kurikulum dalam sistem pendidikan

formal negara ini terus dijalankan. Dua buah Jawatankuasa ditubuhkan iaitu

Jawatankuasa Mengkaji Taraf Pelajaran di sekolah- sekolah (1982 ). Ini jelas dalam

kenyataan Laporan Jawatankuasa Kabinet.

“ Mengkaji semula matlamat dan kesannya sistem pelajaran sekarang, termasuk

kurikulumnya, dengan tujuan untuk memastikan bahawa keperluan tenaga rakyat negara

dapat dipenuhi sama ada dari segi jangka pendek mahupun jangka panjang dan lebih-

- 12 -

lenih lagi untuk memastikan bahawa sistem pelajaran itu dapat memenuhi matlamat

negara ke arah melahirkan masyarakat yang bersatu padu, berdisiplin dan terlatih.

Strategi Perlaksanaan

Bagi mencapai matlamat dasar pendidikan beberapa strategi telah digubal. Antara lainya

adalah seperti berikut:

a. Menjadikan Bahasa Kebangsaan sebagai bahasa pengantar utama;

b. Mengadakan kurikulum yang sama dan berorientasikan Malaysia bagi semua

jenis sekolah;

c. Mewujdkan sistem peperiksaan yang sama bagi semua;

d. Melicinkan tatacara pengurusan pendidikan;

e. Meningkatkan mutu pendidikan keseluruhannya dengan menyediakan pendidikan

yang menyeluruh seimbang dan bersepadu;mengadakan peluang pendidikan asas

selama sembilan tahun;

f. Mendemokrasikan pendidikan dari segi peluang dan mutu dengan mengagihkan

peruntukan secara adil dan memberikan perhatian khas kepada kumpulan yang

kurang bernasib baik dikawasan luar bandar atau pendalaman;

g. Menyediakan pendidikan rendah mengikut Kurikulum Baru Sekolah Rendah

( KBSR) yang berasaskan 3M iaitu membaca ,menulis dan mengira pada tahun

1983 yang menjurus kepada Kurikulum Baru sekolah Menengah ( KBSM ) pada

- 13 -

tahun 1989. Matlamat utama kurikulum baru ini adalah ilmu pengetahuan dan

kemahiran yang sesuai dan mempunyai moral serta nilai etika yang kukuh;

h. Memperluaskan pendidikan Vokasional dan Teknik melalui penyusunan semula

kurikulum Sek. Vokasional pada tahun 1978

Isu mengenai pelajar yang memperolehi 1 D dalam PMR naik Tingkatan 4.

Latar Belakang

Perlaksanaan dasar ini yang bermula tahuan 1998 telah menimbulkan situasi yang

berbeza kepada golongan guru. Ada yang menyambut baik dan ada yang menerima

dalam keadaan kurang senang hati.

Telah diketahui oleh umum bahawa pelajar yang memperolehi 1D ini adalah golongan

yang lemah pencapaian dalam pelajaran. Golongan yang terpinggir dan terpisah daripada

rakan yang cerdas dan yang cemerlang. Justeru itu ada pelbagai persepsi umum terhadap

golongan ini. Golongan pelajar yang lemah ini telah melalui pendidikan di sekolah

rendah selama enam tahun. Kementerian Pendidikan telah menekankan konsep 3 M iaitu

membaca, mengira dan menulis sewaktu di sekolah rendah.

Justeru itu pada tanggapan umum golongan ini telah gagal menerima pendidikan di

sekolah rendah Antara faktor yang jelas di atas kegagalan ini ialah kecerdasan mental

( IQ ) yang rendah. Dari sudut kognitif mereka amat sukar menerima pengajaran dan

pembelajaran. Selain daripada itu faktor sosio ekonomi yang rendah. Laporan Keciciran

atau Laporan Majid 1973 antara lain kandungannya ialah kemiskinan merupakan faktor

- 14 -

keciciran di sekolah rendah. Ibubapa yang berpendapatan rendah tidak berupaya

membiayai persekolahan anak-anak mereka . Maka kurang sokongan ibubapa dari segi

moral, material wang dan galakkan. Implikasinya kepada pendidikan dan menjurus

kepada pencapaian yang rendah dikalangan pelajar ini. Harapan ibubapa begitu tinggi

terhadap sekolah supaya dapat mengubah nasib anak mereka dalam pelajaran.

Apabila diberi peluang meneruskan pelajaran naik ke Tingkatan 4 walaupun 1D ia sedikit

sebanyak menganggu dalam sistem pendidikan samada iklim dan budaya sekolah. Untuk

mengetahui apakah implikasinya ke atas sistem pendidikan apabila dilaksanakan dasar

ini akan dilihat dari berbagai sudut sepertimana rajah kerangka yang dibentuk untuk

dibicarakan di bawah ini.

- 15 -

IMPLIKASINYA

BUDAYASEKOLAH

PERANAN GURU

SAIZ KELAS

KEGIATANKO-KURIKULUMDISIPLIN

PELAJAR

PRESTASIGURU

LATIHAN GURU

IKLIMSEKOLAH

PENGETUA DANPRESTASI AKADEMIK

1. Peranan Dan Cabaran Guru.

Pada asasnya peranan guru adalah sebagai pengajar , pendidik,guru, fasilitator, pengelola,

penasihat dan pembimbing. Pendek kata peranan ini boleh disatukan sebagai peranan

seorang pemimpin yang serba boleh.Selain daripada itu golongan ini yang lemah di

peringkat awal iaitu sekolah rendah . Di sekolah rendah bilangan pelajar dalam sesuatu

kelas begitu ramai sehingga 50 orang pelajar. Dalam hubungan ini pengajaran dan

pembelajaran tidak berkesan, guru kurang memberi tumpuan individu dan sentiasa dalam

keadaan yang tertinggal dari semua aspek pengajaran dan pembelajaran.

Di lihat di sekolah menengah pula golongan ini yang mendapat pencapaian di sekolah

rendah keadaan yang sama berlaku di sekolah menengah . Waktu ini pula pengaruh rakan

sebaya begitu hebat yang akan memberi impak yang kuat kepada sistem pendidian di

sekolah. Golongan ini ketara lemah dari segi kognitif akan tetapi dari segi fizikal cukup

aktif. Keadaan ini akan pula menjejaskan disiplin sekolah.

Didalam bilik darjah seoarang guru berperanan sebagai pemimpin penentu suasana

emosi, penentu suasana sosial , pembentuk sikap, harapan guru, sistem kepercayaan guru

kemesraan dan kelucuan, strategi kawalan bilik darjah, gaya kepimpinan guru, kaedah

mengajar pengunaan unsur-unsur psikologi seperti pujian dan motivasi.

Persoalan sekarang dapatkah semua peranan ini iaitu guru sebagai pemimpin , penentu

suasana emosi, penentu suasana sosial, pembentuk sikap dan harapan pelajar, pengukuh

- 16 -

sistem kepercayaan , pengawal sosial dan pengawal tingkahlaku dilaksanakan dengan

berkesan apabila pelajar lemah dan istimewa dapat melompat kelas kerana diperlukan

mereka naik kelas. Hal ini mempunyai implikasi kepada latihan dalam pendidikan guru ,

beban tugas dan secara tak langsung mengubah gaya pengajaran dan pembelajaran.

Oleh demikian ini akan menimbulkan suasana konflik peranan dikalangan guru dimana

harapan komuniti atau masyarakat begitu tinggi dari aspek pencapaian akademik pelajar

sedangkan pelajar yang lemah naik kelas ke Tingkatan 4.

2. Saiz Kelas

Kapasiti pelajar dalam sesuatu kelas akan menjadi bertambah apabila pelajar yang lemah

ini ke Tingkatan 4. Keadaan akan memaksa pihak sekolah pecahkan dua apabila pelajar

yang ramai dalam satu kelas. Sesetengah sekolah akan mengalami kekurangan bilik

darjah. Ini akan menyebabkan banyak berlaku kelas terapung. Suasana begini amat tidak

menyenangkan bagi guru yang telibat. Manakala kelas yang mecukupi timbul pula

masalah lain suasana kelas yang tidak sempurna kerana kerusi dan meja yang tidak

mencukupi . Selain daripada itu kelas tidak dapat di ceriakan kerana kurang kerjasama

dikalangan pelajar. Golongan pelajar yang lemah ini lebih suka seronok , duduk berbual

dan nakal. Ingin sahaja merosakkan apa yang ada didalam kelas . Suasana begini akan

meningkatkan lagi usaha guru memantau dan melipat gandakan tenaga ,masa untuk

mengawal dan adakalanya menghukum mereka.

- 17 -

3. Disiplin Pelajar

Sekolah merupakan agen kawalan sosial . Mengenakan peraturan dan undang-undang

yang harus dipatuhi oleh pelajar. Kebanyakkan peraturan sekolah rasional kepada pihak

pentadbir tetapi tidak sedemikian kepada pelajar sekolah dan merupakan satu tempat

yang unik. Kolompok yang majoriti ( pelajar ) tidak mempunyai sebarang kuasa ,

manakala segala kuasa terletak kepada golongan minoriti ( guru dan pengetua ) . Pelajar

yang merupakan golongan minoriti di sekolah sering di anggap sebagai belum cukup

dewasa untuk diminta pandangan mereka. Maka tidak hairanlah jika sering berlaku

konflik antara pelajar dan pihak sekolah berkaitan dengan peraturan yang ditetapkan oleh

pihak sekolah.

Kajian Sharifah dan rakan-rakan ( 1995 ) yang meneliti buku rekod disiplin enam buah

sekolah di Wilayah Persekutuan mendapati bahawa pelbagai salah laku antara tahun 1990

hingga Jun 1994 ialah salah laku mengancam, memukul dan mencederakan pelajar ( 522

kes ), berjudi ( 165 kes ), mencuri ( 135 kes ) , merosakkan harta benda sekolah ( 63

kes ), menggunakan kata-kata dan perbuatan lucah( 49 kes ), peras ugut ( 42 kes ) dan

sebagainya.

Mengapakah sekolah berjaya mendidik sesetengah golongan pelajar tetapi tidak berjaya

mendidik pelajar yang lain? Keadaan ini berlaku kerana yang lemah dari segi

pencapaian akademiknya berada di Tingkatan 4 terpinggir dan dilabelkan pelajar yang

- 18 -

berisiko. Hakikat ini harus diterima oleh pihak sekolah kerana sebagai pelaksana dasar

yang ditetapkan oleh Kementerian Pendidikan.

4. Prestasi Guru

Dilihat segi prestasi guru yang terlibat dengan pelajar berisiko ini dapat diukur daripada

pencapaian pelajar yang lemah ini. Guru yang terlibat dengan pelajar berisiko perlu

bekerja keras dan memainkan pelbagai (extanded role) untuk membantu pelajar. Dari

tinjuan yang dilakukan ternyata guru berasa tertekan kerana pelajar-pelajar yang lemah

ini. Maka adakalanya guru bertindak di luar batasan berhadapan dengan pelajar

seumpama ini kerana guru itu juga mahu mengekal prestasi yang cemerlang untuk dinilai

oleh pihak sekolah.

Guru sungguh berbesar hati sekiranya pelajar yang di ajar memberikan respon yang baik

Melaksanakan tugas yang diberi sama ada di sekolah atau keja rumah . Ini dengan

tersendirinya guru mengubah bentuk atau gaya kerja yang pasif ke arah lebih aktif.

Sebaliknya jika guru berhadapan dengan pelajar yang berisiko ini ia mengambil cara

yang mudah untuk mengajar , kadangkala lari dari prinsip asal untuk memberi ilmu

kepada pelajar. Sering kali guru ini akan menjadi sasaran pihak pentadbir menggangap

pihak guru tidak berfungsi sebagai seorang pendidik. Maka wujud pertentangan antara

pihak pentadbir dan guru. Timbul konflik yang menjurus kepada perbalahan dan

suasana begini tidak sesuai dalam amalan pendidikan.

- 19 -

Menyentuh guru yang dedikasi sentiasa mengambil berat tentang pelajar atau muridnya.

Mereka mahu murid-murid mereka berjaya dalam semua perkara. Adalah munasabah

untuk mengatakan bahawaa kejayaan murid akan memberi kepuasan dan kebanggaan

kepada guru. Kejayaan murid adalah kejayaan guru memberi bimbingan dan didikan

yang sempurna. Jika sesebuah sekolah itu mempunyai ramai guru yang dedikasi,

pencapaian sekolah itu sekali bertambah baik. Apakah keadaan ini akan terhasil jika

pelajar yang lemah naik ke Tingkatan 4? Tahap dedikasi pasti menurun dan ini boleh

menjejaskan kredibiliti guru terhadap profesyen perguruan.

5. Pengetua Dan Prestasi Akademik

Pengetua sebagai faktor yang paling penting dalam mempengaruhi pencapaian matlamat

sesebuah sekolah. ‘Principal can make a difference’ yang diperkenalkan oleh Edmonds

( 1978 ) membawa maksud bahawa pengetua boleh mengubah keadaan sesebuah sekolah

itu daripada kedudukannya yang kurang berkesan atau kurang berjaya kepada yang

berkesan atau berjaya. Lebih tepat kejayaan sekolah itu disebabkan pengetuanya.

Sweeney ( 1982 ) dalam kajiannya tentang sintesis sekolah yang berkesan mengariskan

enam ciri-ciri kepimpinan pengetua seperti berikut:

a. Pengetua akan menetapkan strategi pengajaran serta mengambil bahagian dalam

membuat keputusan tentang hal-hal yang berkaitan dengan pengajaran. Bersama –

sama dengan guru, mereka juga membuat perancangan bagi menyelesaikan

masalah pelajar.

- 20 -

b. Pengetua itu memberi penekanan kepada pencapaian akademik dengan

memberi keutamaan kepada aktiviti-aktiviti, pengajaran dan alatan atau bahan

mengajar yang dapat meningkatkan lagi pencapaian akademik.

c. Pengetua juga mewujudkan iklim atau suasana sekolah yang teratur, aman dan

menyeronokkan sesuai bagi pembelajaran di sekolah.

d. Pengetua memastikan segala apa yang berlaku di bilik darjah itu mempunyai

kesan ke atas keseluruhan matlamat sekolah dan program-program lain yang

dijalankan.

e. Pengetua menunjukkan kelakuan yang positif dengan memberi bantuan dan

sokongan kepada guru-guru.

f. Pengetua sentiasa menilai kemajuan para pelajarnya Menetapkan harapan dan

jangkaan sekolah dan sentiasa menyemak sama ada jangkaan itu tercapai atau

tidak.

Oleh demikian berasaskan ciri kepimpinan yang dikehendakki dikalangan pengetua

maka pihak Kementerian Pendidikan memikirkan satu bentuk latihan yang

komprehensif bagi bakal-bakal pengetua dalam abad 21 ini. Ia selari dengan pertambahan

bilangan pelajar disekolah menengah atas dan bertambahnya pembinaan sekolah

menengah. Cabaran kepada bakal pengetua yang baru ini untuk berhadapan kerenah dan

kelakuan golongan pelajar yang lemah diberi peluang naik ke Tingkatan 4. Jika

halangan dan cabaran ini dapat dilalui oleh pengetua baru, maka ia akan memberi

persepsi lain pihak masyarakat . Masyarakat akan melihat dari sudut prestasi dan

fleksibliti pengetua dalam menerajui kepimpinan disekolah . Secara tak langsung bidang

tugas serta tanggung jawab guru mendapat penghargaan dari masyarakat.

- 21 -

6. Budaya Sekolah

Setiap sekolah mempunyai corak budaya tersendiri. Ia dapat dilihat dari sudut interaksi

antara pelajar dan guru, nilai-nilai tertentu, mempunyai kepercayaan, falsafah, cara

berfikir, tradisi yang diamalkan, sikap dan kepercayaan yang di amalkan, proses

pengajaran dibilik darjah dan cara-cara pengetua menguruskan sekolahnya. Faktor-faktor

yang merangkumi budaya sekolah ini telah terbukti dalam penyelidikan pendidikan

sebagai faktor-faktor yang amat kuat mempengaruhi kemajuan sesebuah sekolah. Akan

tetapi dengan kehadiran kelompok pelajar yang memperolehi 1D ini nilai dan

kepercayaan itu akan berubah kerana guru melabelkan golongan pelajar ini berisiko .

Hubungan dua hala antara guru dan pelajar kurang. Amalan dalam pendidikan akan

berubah dimana wujud sistem pengaliran disekolah. Amalan budaya seperti ini tidak

elok dan mengasingkan pelajar sehingga tiada wujud aktiviti kerjasama dan

persefahaman serta semangat setia kawan.

Ada beberapa sebab yang boleh difikirkan. Pertama ada pihak menyatakan bahawa

budaya sekolah yang terlalu sempit ruangnya, terlalu berorientasikan akademik, tidak

dapat menampung sebilangan pelajar yang tidak terdorong ke arah akademik. Kedua

untuk berjaya disekolah para pelajar perlu menyesuaikan diri dengan budaya formal

sekolah ( Reid 1986 ) , namun ada pelajar yang tidak boleh menyesuaikan diri dengan

tuntutan budaya sekolah.

- 22 -

Mengikut Woods ( 1983 ) pula, ada pelajar yang mengikut kata dan tidak menyusahkan

guru ( conformity ), ada pula yang berkebolahan tetapi suka melawan ( innovation ), ada

yang tidak berkebolahan tetapi mengikut kata ( ritualism ) tidak melibatkan diri dalam

pembelajaran ( retrectiom ), menunjukkan tingkah laku langsung dan vandalism

( intrasigence ), dan ada yang memberontak dengan senyap ( rebellion ).

Pelajar yang bermasalah lazimnya ialah pelajar yang datangnya dari latar belakang

keluarga yang kurang beruntung, pincang dan pelajar yang kurang berkebolehan.

7. Iklim Sekolah

Iklim sekolah menjadi teras pembangunan dan kemajuan sesebuah sekolah. Hal ini

meliputi peningkatan akademik, pembangunan aspek fizikal dalam alam sekitar sekolah,

corak perhubungan manusia di sekolah dan perhubungan antara sekolah dengan

masyarakat di sekitarnya serta pengurusan sekolah itu sendiri.

Selain daripada itu iklim sekolah meningkatkan lagi perhubungan kemanusian di antara

perseorangan ( inter- personal ) guru-pelajar, guru dan pengetua, guru dan pelajar.

Merangsang semangat untuk belajar dan bekerja dikalangan pelajar, guru dan staf

sekolah di sesebuah sekolah supaya produktivi sekolah dapat ditingkatkan lagi.

Meningkatkan lagi disiplin sekolah, khususnya para pelajar secara ‘internally induced

‘melalui pembentukan persekitaran atau iklim sekolah untuk mendidik pelajar menguasai

- 23 -

disiplin kendiri. Mewujudkan iklim dan suasana sekolah yang mengembirakan para

pelajar khususnya.

Kini persoalan timbul apabila iklim sekolah yang menyeronokkan, kondusif dan dapat

membentuk disiplin kendiri pelajar dan seterusnya dapat menjadikan sekolah cemerlang

tidak tercapai. Golongan pelajar yang lemah ini seringkali tidak memahami matlamat

kendiri dan juga sekolah. Sebilangan mereka merasakan ke sekolah merupakan tugas

rutin bagi mereka. Dikenakan peraturan untuk tujuan kawalan sosial tidak diendahkan.

Proses sosialisasi tidak wujud dimana golongan ini kurang berinteraksi dengan guru,

pelajar dan rakan sebaya. Keseronokan bagi mereka apabila tindakan itu memuaskan hati

mereka tidak kepada pihak yang lain. Ini akan memberi tamparan kepada pihak sekolah

kerana sukarnya mengekalkan iklim sekolah ke tahap yang dibanggakan.

Kesimpulan

Berpegang kepada konsep ‘semua orang berpeluang belajar, maka pelajar yang

berisiko ini harus diberi peluang untuk belajar. Cuma tumpuan perhatian yang lebih

kepada golongan pelajar yang berisiko ini. Kebanyakkan mereka mempunyai latar

belakang keluarga yang pincang, kehidupan dibawah paras kemiskinan. Golongan pelajar

ini amat mudah dipengaruhi oleh kegiatan yang tidak sihat dan mempunyai masalah

disiplin yang berat disekolah.

Oleh demikian pelajar-pelajar ini dikesan lebih awal dan di tempatkan atau program

alternatif untuk meningkatkan konsep kendiri mereka dan mengasah bakat mereka

- 24 -

melalui latihan kemahiran , budaya sekolah dan bilik darjah yang positif. Penglibatan

mereka dalam pembelajaran dan meningkatkan perasaan kepunyaan ( sense of belonging

) terhadap sekolah menjadi asas yang penting dalam budaya sekolah.

Akhirnya dengan melaksanakan dasar pelajar yang memperolehi 1D boleh naik ke

Tingkatan 4 akan memberi kesan negatif dan positif Negatif kepada guru, sekolah dan

bilik darjah kerana mempengaruhi saiz bilik darjah dan sekolah. Kesan kepada kerajaan

ialah semua dapat disekolahkan dan dikawal serta diseliakan dalam waktu yang singkat.

Hakikatnya semakin ramai berpeluang belajar sehingga menengah atas semakin banyak

masalah dan bebanan yang ditanggung oleh pihak sekolah terutama dari aspek

pengurusan, proses pengajaran dan pembelajaran dan ko-kurikulum

- 25 -

Bibliografi

Hussein Mahmood. 1993 . Kepimpinan dan Keberkesanan Sekolah . Kuala Lumpur.

Dewan Bahasa Pustaka.

Sharifah Nor . 2000 . Keberkesanan Sekolah Satu Perspektif Siosologi Universiti

Pertanian Malaysia.

Sharifah Alwiah Alsagoff .1985 Sosiologi Pendidikan.

Sufean Hussin. 1993. Pendidikan di Malaysia , Sejarah, Sistem dan Falsafah. Dewan

Bahasa Pustaka.Kuala Lumpur.

Manja Mohd Ludin. 1990. Psikologi Sosiologi Dan Falsafah Dalam Pendidikan Dewan

Bahasa Pustaka.

Noran Fauzan Yaakub . Ahmad Mahdzan Ayob 1990. Guru Dan Perguruan Dewan

Bahasa Pustaka.

Ibrahin Saad. 1992. Perubahan Pendidikan di Malaysia, Satu Cabaran Dewan Bahasa

Pustaka.

Prosiding Isu-Isu Pendidikan Negara, Isu Dasar , Falsafah Dan Matlamat 2000.

Universiti Kebangsaan Malaysia.

- 0 -