Spondilitis Tb Radiologi

7/25/2019 Spondilitis Tb Radiologi

1/40

KATA PENGANTAR

Assalamualaikum Wr. Wb.

Segala puji bagi Allah SWT yang senantiasa memberikan kekuatan

dan kemampuan kepada penyusun sehingga Referat yang berjudul

GAMBARAN RAD!"!G S#!ND"TS T$B%R&$"!SA' ini dapat

diselesaikan(

Referat ini disusun untuk memenuhi ke)ajiban dalam pr*ses

kepaniteraan klinik Radi*l*gi di RS$ Dr(Slamet &abupaten Garut+ ,a)a

Barat serta tentunya menjadi bahan pembelajaran bagi penyusun(

Dalam kesempatan ini+ penulis ingin mengu-apkan terimakasih kepada

.

/( dr( 0( $sep Saeful A A+ Sp( Rad dan dr( Ri12i R*syidah Nur+

Sp(Rad selaku d*sen pembimbing yang telah memberikan

pengarahan dalam penulisan referat ini(3( Ayahanda dan ibunda serta adik 4 adik saya5( Rekan4rekan kepaniteraan Radi*l*gi RS$ Dr( Slamet+ Garut6( #ara Staf dan &arya)an di lingkungan Radi*l*gi RS$ Dr( Slamet+

Garut7( Teman4teman seja)at d*kter muda di lingkungan RS$D Dr(

Slamet Garut

Sem*ga dengan adanya referat ini dapat bermanfaat dan

menambah pengetahuan bagi semua pihak( #enulis menyadari bah)a

referat ini jauh dari sempurna untuk itu penulis mengharapkan kritik

serta saran sebagai perbaikan dalam penyusunan yang akan datang(

Akhir kata penulis mengaharapkan referat ini dapat memberikanmanfaat bagi pemba-a+ khususnya bagi para d*kter muda yang

memerlukan panduan menjalani aplikasi ilmu(

Wassalamualaikum Wr. Wb.

Garut+ ,anuari 38/9

#enyusun

/


2/40

DAFTAR ISI

KATA PENGANTAR.1

DAFTAR ISI...2

BAB I. PENDAHULUAN.3

BAB II. PEMBAHASAN

2.1 Anatomi dan Fisioo!i T"an! B#a$an!...%

2.2. D#&inisi S'ondiitis T"(#)$"osa...*

2.3. Etioo!i .....*

2.+. Pato&isioo!i..,

2.- Patoo!i11

2.%. Gam(a)an Kini$.1-

2.*. Potts 'a)a'#!ia..1-

2.,. Dia!nosis.1*

2./. Kom'i$asi..2/

2.10 Dia!nosis Bandin!..2/

2.11 Tataa$sana..30

2.12. P#n#!aan..3+

2.13. P)o!nosis.3-

BAB III. PEMBAHASAN

3.1 K#sim'"an.3*

3.2 Sa)an3,

3


3/40

DAFTAR PUSTAKA...3/

BAB I

PENDAHULUAN

1.1 Latar Belakang

S'ondiitis t"(#)$"osa ata" t"(#)$"osis s'ina an! di$#na '"a d#n!an

nama Potts disease of the spine ata" tuberculous vertebral osteomyelitis

m#)"'a$an s"at" '#na$it an! (ana$ t#)4adi di s#")" d"nia. T#)it"n! $")an!

#(i 3 4"ta $#matian t#)4adi s#tia' ta"nna di$a)#na$an '#na$it ini. P#na$it

ini '#)tama $ai did#s$)i'si$an o# P#)i5a Pott 'ada ta"n 1**/ an!

m#n#m"$an adana "("n!an anta)a $##maan aat !#)a$ (a6a d#n!an

$")5at")a t"an! (#a$an!7 t#ta'i a t#)s#("t tida$ di"("n!$an d#n!an (asi

t"(#)$"osa in!!a dit#m"$anna (asi t#)s#("t o# Ko ta"n 1,,27 s#in!!a

#tioo!i "nt"$ $#4adian t#)s#("t m#n4adi 4#as.

Di 6a$t" an! am'a"7 s'ondiitis t"(#)$"osa m#)"'a$an istia an!

di'#)!"na$an "nt"$ '#na$it 'ada masa ana$8ana$7 an! t#)"tama (#)"sia 3 9 -

ta"n. Saat ini d#n!an adana '#)(ai$an '#aanan $#s#atan7 ma$a insid#nsi "sia

ini m#n!aami '#)"(aan s#in!!a !oon!an "m") d#6asa m#n4adi #(i s#)in!

t#)$#na di(andin!$an ana$8ana$. T#)a'i $ons#)5ati& an! di(#)i$an 'ada 'asi#n

t"(#)$"osa t"an! (#a$an! s#(#na)na m#m(#)i$an asi an! (ai$7 nam"n

'ada $as"s 9 $as"s t#)t#nt" di'#)"$an tinda$an o'#)ati& s#)ta tinda$an )#a(iitasi

an! a)"s dia$"$and#n!an (ai$ s#(#"m ata"'"n s#t#a '#nd#)ita m#n4aani

tinda$an o'#)ati&.

Insid#nsi s'ondiitis t"(#)$"osa (#)5a)iasi di s#")" d"nia dan (iasana

(#)"("n!an d#n!an $"aitas &asiitas '#aanan $#s#atan masa)a$at an!

t#)s#dia s#)ta $ondisi sosia di n#!a)a t#)s#("t. Saat ini s'ondiitis t"(#)$"osa

m#)"'a$an s"m(#) mo)(iditas dan mo)taitas "tama 'ada n#!a)a an! (#"m dan

s#dan! (#)$#m(an!7 t#)"tama di Asia7 dimana man"t)isi dan $#'adatan '#nd"d"$

masi m#n4adi m#)"'a$an masaa "tama. Pada n#!a)a8n#!a)a an! s"da

(#)$#m(an! ata" ma4" insid#nsi ini m#n!aami '#n")"nan s#a)a d)amatis daam

$")"n 6a$t" 30 ta"n t#)a$i). P#)" di#)mati (a6a di Am#)i$a dan In!!)is

5


4/40

insid#nsi '#na$it ini m#n!aami '#nin!$atan 'ada 'o'"asi imi!)an7 t"na6isma

an4"t "sia dan 'ada o)an! d#n!an taa' an4"t in$si HI: (Medical Research

Council TB and Chest Diseases Unit)

S#ain it" da)i '#n#itian 4"!a di$#ta"i (a6a '#min"m a$oo dan

'#n!!"na o(at8o(atan t#)a)an! adaa $#om'o$ (#)#si$o (#sa) t#)$#na '#na$it

ini. Di Am#)i$a Uta)a7 E)o'a dan Sa"di A)a(ia7 '#na$it ini t#)"tama m#n!#nai

d#6asa7 d#n!an "sia )ata8)ata +08-0 ta"n s#m#nta)a di Asia dan A&)i$a s#(a!ian

(#sa) m#n!#nai ana$8ana$ ;-0< $as"s t#)4adi anta)a "sia 1820 ta"n=. Poa ini

m#n!aami '#)"(aan dan t#)iat d#n!an adana '#n")"nan insid#nsi in$si

t"(#)$"osa 'ada (ai dan ana$8ana$ di Hon! Kon!.

Pada $as"s8$as"s 'asi#n d#n!an t"(#)$"osa7 $#t#)i(atan t"an! dan

s#ndi t#)4adi 'ada $")an! #(i 10< $as"s. >aa"'"n s#tia' t"an! ata" s#ndi

da'at t#)$#na7 a$an t#ta'i t"an! an! m#m'"nai &"n!si "nt"$ m#naan (#(an

;!ei"ht bearin"= dan m#m'"nai '#)!#)a$an an! "$"' (#sa) #(i s#)in!

t#)$#na di(andin!$an d#n!an (a!ian an! ain. Da)i s#")" $as"s t#)s#("t7 t"an!

(#a$an! m#)"'a$an t#m'at an! 'ain! s#)in! t#)$#na t"(#)$"osa t"an!

;$")an! #(i -0< $as"s=7 dii$"ti $#m"dian o# t"an! 'an!!"7 "t"t dan t"an!8

t"an! ain di $a$i7 s#dan!$an t"an! di #n!an dan tan!an 4a)an! t#)$#na. A)#a

to)a$o8"m(a t#)"tama to)a$a (a!ian (a6a ;"m"mna T 10= dan "m(a (a!ian

atas m#)"'a$an t#m'at an! 'ain! s#)in! t#)i(at $a)#na 'ada a)#a ini '#)!#)a$an

dan t#$anan da)i !ei"ht bearin" m#na'ai ma$sim"m7 a" di$"ti d#n!an a)#a

s#)5i$a dan sa$)a.

D#&isit n#")oo!is m"n" 'ada 108+*< $as"s 'asi#n d#n!an s'ondiitis

t"(#)$"osa. Di n#!a)a an! s#dan! (#)$#m(an! '#na$it ini m#)"'a$an

'#n#(a( 'ain! s#)in! "nt"$ $ondisi 'a)a'#!ia non t)a"mati$. Insid#nsi'a)a'#!ia7 t#)4adi #(i tin!!i 'ada o)an! d#6asa di(andin!$an d#n!an ana$ana$.

Ha ini (#)"("n!an d#n!an insid#nsi "sia t#)4adina in$si t"(#)$"osa 'ada

t"an! (#a$an!7 $#"ai 'ada d#$ad# '#)tama dimana san!at 4a)an! dit#m"$an

$#adaan ini.

6


5/40

BAB II

TINJAUAN PUSTAKA

2.1 Anatom !an F"olog #erte$ra

Gam(a) 1. Anatomi :#)t#()a.

;Di$"ti' da)i $#'"sta$aan nomo) 1=

:#)t#()a adaa t"an! an! m#m(#nt"$ '"n!!"n! an! m"da

di!#)a$$an. T#)da'at 33 5#)t#()a 'ada man"sia7 * )"as 5#)t#()a #)5iais7 12 )"as

5#)t#()ato)aais7 - )"as 5#)t#()a "m(ais7 - )"as 5#)t#()a sa)ais an!

m#m(#nt"$ os sa)"m7 dan + )"as 5#)t#()a o!#ais an! m#m(#nt"$ os

o!#"s.

S#("a 5#)t#()a t#)di)i atas d"a (a!ian a$ni (a!ian ant#)io) an! t#)di)i

da)i o)'"s 5#)t#()a#7 dan (a!ian 'ost#)io) an! t#)di)i da)i a)"s 5#)t#()a#. A)"s

7


6/40

5#)t#()a# di(#nt"$ o# d"a ?$a$i@ ata" '#di""s dan d"a amina7 s#)ta di d"$"n!

o# '#non4oan ata" ')o#s"s a$ni ')o#s"s a)ti"a)is7 ')o#s"s t)ans5#)s"s7

dan ')o#s"s s'inos"s. P)o#s"s t#)s#("t m#m(#nt"$ "(an! an! dis#("t

&o)am#n 5#)t#()a#. K#ti$a t"an! '"n!!"n! dis"s"n7 &o)am#n ini a$an

m#m(#nt"$ sa")an s#(a!ai t#m'at m#d"a s'inais. Di anta)a d"a 5#)t#()a da'at

dit#m"i #a an! dis#("t &o)am#n int#)5#)t#()a#. Dan di anta)a sat" o)'"s

5#)t#()a d#n!an o)'"s 5#)t#()a ainna t#)da'at dis"s int#)5#)t#()ais.

a. :#)t#()a #)5iais

M#m'"nai i)i8i)i s#(a!ai (#)i$"t

8 o)'"s 5#)t#()a $#i7 '#nd#$7 dan (#)(#nt"$ s#!i#m'at.

8 Fo)am#n 5#)t#()a (#)(#nt"$ s#!iti!a dan (#sa).8 P)o#ss"s t)ans5#)s"s t#)#ta$ di s#(#a 5#)t#()a ')o#ss"s a)ti"a)is.

8 Pada ')o#ss"s t)ans5#)s"s t#)da'at &o)am#n osto t)ans5#)sa)i"m7 dia"i

o# a)t#)i dan 5#na 5#)t#()ais.

8 P)o#ss"s t)ans5#)s"s m#m'"nai d"a ton4oan7 ait" t"(#)""m ant#)i"s

dan t"(#)""m 'ost#)i"s an! di'isa$an o# s""s s'inais7 dia"i o#

n#)5"s s'inais.

8 P)o#ss"s s'inos"s '#nd#$ dan (#)a(an! d"a.

(. :#)t#()a To)aais

M#m'"nai i)i8i)i s#(a!ai (#)i$"t

8 o)'"s 5#)t#()a (#)"$")an s#dan!7 (#)(#nt"$ s#'#)ti 4ant"n!7 (a!ian

ant#)io) #(i )#nda da)i'ada (a!ian 'ost#)io).

8 Fo)am#n 5#)t#()a ("at.

8 P)o#ss"s s'inos"s 'an4an! dan )"nin!.

8 Pada ')o#ss"s t)ans5#)s"s dan 'ada o)'"s 5#)t#()a t#)da'at &o5#a

ostais7 t#m'at '#)"("n!an d#n!an osta.

. :#)t#()a L"m(ais

:#)t#()a "m(ais (#nt"$na adaa an! t#)(#sa)7 o)'"sna san!at (#sa)

di(andin!$an d#n!an o)'"s 5#)t#()a an! ainna dan (#)(#nt"$ s#'#)ti !in4a

m#intan!7 ')o#ss"s s'inos"sna #(a) dan (#)(#nt"$ s#'#)ti $a'a$

$#i7 ')o#ss"s t)an5#)s"sna 'an4an! dan an!sin!7 )"as $# ima m#m(#nt"$

s#ndi d#n!an sa$)"m 'ada s#ndi "m(o sa$)a.

d. :#)t#()a Sa)ais

T#)di)i atas - )"as t"an! an! sain! m##$at m#n4adi sat" m#m(#nt"$ os

sa)"m. Cs sa)"m (#)(#nt"$ s#!iti!a7 dasa)na (#)ada di s#(#a )ania7

9


7/40

dis#("t (asis ossis sa)i7 dan '"na$na (#)ada di (a!ian a"da7 dis#("t

a'#ossis sa)i.

#. :#)t#()a o!#"s

T#)di)i atas + )"as an! m##$at m#n4adi sat" t"an!. :#)t#()a o!#"s I

masi m#m'"nai sisa8sisa ')o#ss"s t)ans5#)s"s7 m#m(#nt"$

o)n"o!#"s.

2.2 De%n" S&on!lt" T'$erk'lo"a

S'ondiitis t"(#)"osa adaa in$si an! si&atna $)onis (#)"'a in$si

!)an"omatosis dis#(a($an o# $"man s'#si&i$ ait" mycubacterium tuberculosa

an! m#n!#nai t"an! 5#)t#()a.

2.( Etolog S&on!lt" T'$erk'lo"a

P#na$it ini dis#(a($an o# $a)#na (a$t#)i (#)(#nt"$ (asi ;(asi"s=.

Ba$t#)i an! 'ain! s#)in! m#n4adi '#n#(a(na adaa Mycobacterium

tuberculosis7 6aa"'"n s'#si#s Mycobacterium an! ain'"n da'at 4"!a

(#)tan!!"n! 4a6a( s#(a!ai '#n#(a(na7 s#'#)ti Mycobacterium africanum

;'#n#(a( 'ain! s#)in! t"(#)$"osa di A&)i$a Ba)at=7 bovine tubercle baccilus#

ata"'"n non$tuberculous mycobacteria ;(ana$ dit#m"$an 'ada '#nd#)ita HI:=..

P#)(#daan 4#nis s'#si#s ini m#n4adi '#ntin! $a)#na san!at m#m'#n!a)"i 'oa

)#sist#nsi o(at.

Mycobacterium t"(#)"osis m#)"'a$an (a$t#)i (#)(#nt"$ (atan! an!

(#)si&at acid$fastnon$motile dan tida$ da'at di6a)nai d#n!an (ai$ m#a"i a)a

an! $on5#nsiona. Di'#)!"na$an t#$ni$ i#8Ni#son "nt"$

m#m5is"aisasi$anna. Ba$t#)i t"(" s#a)a am(at daam m#dia e""$enriched

d#n!an '#)iod# %8, min!!". P)od"$si niasin m#)"'a$an $a)a$t#)isti$

Mycobacterium tuberculosis dan da'at m#m(ant" "nt"$ m#m(#da$annna

d#n!an s'#si#s ain.

:


8/40

Gam(a) 2.1 M. T"(#)"osis

2.) Patogene"a S&on!lt" T'$erk'lo"a

Pato!#n#sa '#na$it ini san!at t#)!ant"n! da)i $#mam'"an (a$t#)i

m#naan #)naan #nim isosoma dan $#mam'"an host "nt"$ m#mo(iisasi

imm"nitas s#"#). i$a (a$t#)i tida$ da'at diina$ti5asi7 ma$a (a$t#)i a$an

(#)m"ti'i$asi daam s# dan m#m("n" s# it". Kom'on#n i'id7 ')ot#in s#)ta

'oisa$a)ida s# (asi t"(#)$"osa (#)si&at imm"no!#ni$7 s#in!!a a$an

m#)an!san! '#m(#nt"$an !)an"oma dan m#n!a$ti5asi ma$)o&a!. B#(#)a'a

anti!#n an! diasi$anna 4"!a da'at 4"!a (#)si&at imm"nos"')#si&.

:i)"#nsi (asi t"(#)$"osa dan $#mam'"an m#$anism# '#)taanan host

a$an m#n#nt"$an '#)4aanan '#na$it. Pasi#n d#n!an in$si (#)at m#m'"nai

')o!)#si an! #'at d#mam7 )#t#nsi ")in# dan 'a)aisis a)#$si da'at t#)4adi

daam it"n!an a)i. R#s'on s#"#) dan $and"n!an ')ot#in daam ai)an

s#)#()os'ina a$an tam'a$ m#nin!$at7 t#ta'i (asi t"(#)$"osa s#ndi)i 4a)an! da'at

diisoasi. Pasi#n d#n!an in$si (a$t#)i an! $")an! 5i)"#n a$an m#n"n4"$$an

'#)4aanan '#na$it an! #(i am(at ')o!)#si&itasna7 4a)an! m#nim("$an

m#nin!itis s#)#()a dan in$sina (#)si&at t#)o$aisasi dan t#)o)!anisasi.

K#$"atan '#)taanan 'asi#n "nt"$ m#naan in$si (a$t#)i t"(#)$"osa

t#)!ant"n! da)i

1. Usia dan 4#nis $#amin

T#)da'at s#di$it '#)(#daan anta)a ana$ a$i8a$i dan ana$ '#)#m'"an

in!!a masa '"(#)tas. Bai dan ana$ m"da da)i $#d"a 4#nis $#amin

m#m'"nai $#$#(aan an! #ma. Hin!!a "sia 2 ta"n in$si (iasana da'at

;


9/40

t#)4adi daam (#nt"$ an! (#)at s#'#)ti t"(#)$"osis mii#) dan m#nin!itis

t"(#)$"osa7 an! (#)asa da)i '#n#(a)an s#a)a #mato!#n. S#t#a "sia 1

ta"n dan s#(#"m '"(#)tas7 ana$ an! t#)in$si da'at t#)$#na '#na$it

t"(#)$"osa mii#) ata" m#nin!itis7 ata"'"n 4"!a (#nt"$ $)onis ain da)i in$si

t"(#)$"osa s#'#)ti in$si $# nod"s im&ati$"s7 t"an! ata" s#ndi. S#(#"m

'"(#)tas7 #si ')im#) di 'a)" m#)"'a$an #si an! (#)ada di a)#a o$a7

6aa"'"n $a5itas s#'#)ti 'ada o)an! d#6asa da'at 4"!a diiat 'ada ana$8ana$

man"t)isi di A&)i$a dan Asia7 t#)"tama '#)#m'"an "sia 1081+ ta"n.

S#t#a '"(#)tas daa taan t"(" m#n!aami '#nin!$atan daam

m#n#!a '#n#(a)an s#a)a #mato!#n7 t#ta'i m#n4adi #ma daam

m#n#!a '#n#(a)an '#na$it di 'a)"8'a)". An!$a $#4adian 'ada ')ia t#)"s

m#nin!$at 'ada s#")" tin!$at "sia t#ta'i 'ada 6anita #nd#)"n! m#n")"n

d#n!an #'at s#t#a "sia ana$8ana$7 insid#nsi ini $#m"dian m#nin!$at

$#m(ai 'ada 6anita s#t#a m#ai)$an ana$. P"na$ "sia t#)4adina in$si

(#)$isa) anta)a "sia +08-0 ta"n "nt"$ 6anita7 s#m#nta)a ')ia (isa m#na'ai

"sia %0 ta"n.

2. N"t)isi

Kondisi man"t)isi ;(ai$ 'ada ana$ ata"'"n o)an! d#6asa= a$an

m#n")"n$an )#sist#nsi t#)ada' '#na$it.

3. Fa$to) to$si$

P#)o$o$ t#m(a$a" dan '#min"m a$oo a$an m#n!aami '#n")"nan

daa taan t"(". D#mi$ian '"a d#n!an '#n!!"na o(at $o)ti$ost#)oid ata"

imm"nos"')#san ain.

+. P#na$it

Adana '#na$it s#'#)ti in$si HI:7 dia(#t#s7 #')osi7 sii$osis7#"$#mia m#nin!$at$an )#si$o t#)$#na '#na$it t"(#)$"osa.

-. Lin!$"n!an an! (")"$ ;$#mis$inan=

K#mis$inan m#ndo)on! tim("na s"at" in!$"n!an an! (")"$ d#n!an

'#m"$iman an! 'adat dan $ondisi $#)4a an! (")"$ disam'in! 4"!a adana

man"t)isi7 s#in!!a a$an m#n")"n$an daa taan t"(".

%. Ras


10/40

Dit#m"$an ("$ti (a6a 'o'"asi t#)isoasi ontona o)an! Es$imo ata"

Am#)i$a asi7 m#m'"nai daa taan t"(" an! $")an! t#)ada' '#na$it ini.

Gam(a) 2.2 Pato&isioo!i S'ondiitis TB

2.* Patolog S&on!lt" T'$erk'lo"a

T"(#)$"osa 'ada t"an! (#a$an! da'at t#)4adi $a)#na '#n#(a)an

#mato!#n ata" '#n#(a)an an!s"n! nod"s im&ati$"s 'a)a ao)ta ata" m#a"i

4a") im&ati$ $# t"an! da)i &o$"s t"(#)$"osa an! s"da ada s#(#"mna di "a)

/8


11/40

t"an! (#a$an!. Pada '#nam'a$anna7 &o$"s in$si ')im#) t"(#)$"osa da'at

(#)si&at t#nan!. S"m(#) in$si an! 'ain! s#)in! adaa (#)asa da)i sist#m

'"mon#) dan !#nito")ina)i"s.

Pada ana$8ana$ (iasana in$si t"(#)$"osa t"an! (#a$an! (#)asa da)i

&o$"s ')im#) di 'a)"8'a)" s#m#nta)a 'ada o)an! d#6asa '#n#(a)an t#)4adi da)i

&o$"s #$st)a'"mon#) ;"s"s7 !in4a7 tonsi=. P#n#(a)an (asi da'at t#)4adi m#a"i

a)t#)i int#)osta ata" "m(a) an! m#m(#)i$an s"'ai da)a $# d"a 5#)t#()a#

an! (#)d#$atan7 ait" s#t#n!a (a!ian (a6a 5#)t#()a diatasna dan (a!ian atas

5#)t#()a di (a6ana ata" m#a"i '#$s"s Batsons an! m#n!#iin!i o"mna

5#)t#()ais an! m#n#(a($an (ana$ 5#)t#()a an! t#)$#na. Ha inia an!

m#n#(a($an 'ada $")an! #(i *0< $as"s7 '#na$it ini dia6ai d#n!an

t#)$#nana d"a 5#)t#()a an! (#)d#$atan7 s#m#nta)a 'ada 20< $as"s m#i(at$an

ti!a ata" #(i 5#)t#()a.

B#)dasa)$an o$asi in$si a6a 'ada $o)'"s 5#)t#()a di$#na ti!a (#nt"$

s'ondiitis

1. P#)idis$a 'a)adis$a

In$si 'ada da#)a an! (#)s#(#aan d#n!an dis$"s ;di a)#a m#ta&is# di

(a6a i!am#nt"m on!it"dina ant#)io) a)#a s"($ond)a=. Bana$ dit#m"$an

'ada o)an! d#6asa. Da'at m#nim("$an $om')#si7 is$#mia dan n#$)osis

dis$"s. T#)(ana$ dit#m"$an di )#!io "m(a.

2. S#nt)a

In$si t#)4adi 'ada (a!ian s#nt)a $o)'"s 5#)t#()a7 t#)isoasi s#in!!a

disaaa)ti$an s#(a!ai t"mo). S#)in! t#)4adi 'ada ana$8ana$. K#adaan ini s#)in!

m#nim("$an $oa's 5#)t#()a #(i dini di(andin!$an d#n!an ti'# ain

s#in!!a m#n!asi$an d#&o)mitas s'ina an! #(i #(at. Da'at t#)4adi$om')#si an! (#)si&at s'ontan ata" a$i(at t)a"ma. T#)(ana$ di t#m"$an di

)#!io to)a$a.

3. Ant#)io)

In$si an! t#)4adi $a)#na '#)4aanan '#)$ontin"itat"m da)i 5#)t#()a di

atas dan di(a6ana. Gam(a)an )adioo!isna m#na$"' adana scalloped

$a)#na #)osi di (a!ian ant#)io) da)i s#4"ma 5#)t#()a ;(#)(#nt"$ (a4i=. Poa ini

did"!a dis#(a($an $a)#na adana '"sasi ao)ti$ an! dit)ansmisi$an m#a"i

//


12/40

a(s#s ')#5#)t#()a di(a6a i!am#nt"m on!it"dina ant#)io) ata" $a)#na

adana '#)"(aan o$a da)i s"'ai da)a 5#)t#()a.

+. B#nt"$ ati'i$a

Di$ata$an ati'i$a $a)#na t#)a" t#)s#(a) "as dan &o$"s ')im#)na tida$

da'at diid#nti&i$asi$an. T#)mas"$ didaamna adaa t"(#)$"osa s'ina

d#n!an $#t#)i(atan #n!$"n! sa)a& sa4a dan !)an"oma an! t#)4adi di anais

s'inais tan'a $#t#)i(atan t"an! ;t"(#)$"oma=7 #si di '#di$#7 amina7

')os#s"s t)ans5#)s"s dan s'inos"s7 s#)ta #si a)ti$"#) an! (#)ada di s#ndi

int#)5#)t#()a 'ost#)io). Insid#nsi t"(#)$"osa an! m#i(at$an ##m#n

'ost#)io) tida$ di$#ta"i t#ta'i di'#)$i)a$an (#)$isa) anta)a 2


13/40

(#)at (adan s#in!!a $#m"dian a$an t#)4adi $oa's 5#)t#()a d#n!an s#ndi

int#)5#)t#()a dan #n!$"n! sa)a& 'ost#)io) t#ta' inta$7 4adi a$an tim("

d#&o)mitas (#)(#nt"$ $i&osis an! ')o!)#si&itasna ;an!"asi 'ost#)io)=

t#)!ant"n! da)i d#)a4at $#)"sa$an7 #5# #si dan 4"ma 5#)t#()a an! t#)i(at.

Bia s"da tim(" d#&o)mitas ini7 ma$a a t#)s#("t m#)"'a$an tanda (a6a

'#na$it ini s"da m#"as. Di )#!io to)a$a $i&osis tam'a$ nata $a)#na adana

$")5at")a do)sa an! no)ma di a)#a "m(a) ana tam'a$ s#di$it $a)#na

adana no)ma "m(a) o)dosis dimana s#(a!ian (#sa) da)i (#)at (adan

dit)ansmisi$an $# 'ost#)io) s#in!!a a$an t#)4adi 'a)sia $oa's s#dan!$an di

(a!ian s#)5i$a7 $oa's ana (#)si&at minima7 $aa"'"n tam'a$ a it"

dis#(a($an $a)#na s#(a!ian (#sa) (#)at (adan disa")$an m#a"i ')os#s"s

a)ti$"a). D#n!an adana '#nin!$atan s"d"t $i&osis di )#!io to)a$a7 t"an!8

t"an! i!a a$an m#n"m'"$ m#nim("$an (#nt"$ d#&o)mitas )on!!a dada

(#)"'a barrel chest.

P)os#s '#n#m("an $#m"dian t#)4adi s#a)a (#)taa' d#n!an tim("na

&i()osis dan $asi&i$asi 4a)in!an !)an"omatosa t"(#)$"osa. T#)$adan! 4a)in!an

&i()osa it" m#n!aami osi&i$asi7 s#in!!a m#n!a$i(at$an an$iosis t"an!

5#)t#()a an! $oa's.

P#m(#nt"$an a(s#s 'a)a5#)t#()a t#)4adi am'i) 'ada s#tia' $as"s.

D#n!an $oa'sna $o)'"s 5#)t#()a ma$a 4a)in!an !)an"asi t"(#)$"osa7 (aan

'#)$i4"an7 dan t"an! n#$)oti$ s#)ta s"ms"m t"an! a$an m#non4o $#"a)

m#a"i $o)t#$s dan (#)a$"m"asi di (a6a i!am#nt"m on!it"dina ant#)io).

Cold abcesss ini $#m"dian (#)4aan s#s"ai d#n!an '#n!a)" !aa !)a5itasi

s#'an4an! (idan! &asia dan a$an tam'a$ s#a)a #$st#)na 'ada 4a)a$ t#)t#nt"

da)i t#m'at #si asina.Di )#!io "m(a a(s#s (#)4aan s#'an4an! otot 'soas dan (iasana

(#)4aan m#n"4" i'at 'aa di(a6a i!am#n in!"ina. Di )#!io to)a$a7

i!am#nt"m on!it"dina m#n!am(at 4aanna a(s#s7 tam'a$ 'ada )adio!)am

s#(a!ai !am(a)an (aan!an (#)(#nt"$ &"si&o)m )adioo'a$ 'ada ata" s#di$it

di(a6a #5# 5#)t#()a an! t#)$#na7 4i$a t#)da'at t#!an!an an! (#sa) da'at

t#)4adi )"'t") $# daam m#diastin"m7 m#m(#nt"$ !am(a)an a(s#s

'a)a5#)t#()a an! m#n#)"'ai Jsa)an! (")"n!. T#)$adan!7 a(s#s to)a$a da'at

/5


14/40

m#na'ai dindin! dada ant#)io) di a)#a 'a)ast#)na7 m#mas"$i a)#a

)#t)o&a)in!#a ata" (#)4aan s#s"ai !)a5itasi $# at#)a m#n"4" (a!ian t#'i

##);3=.

S#4"ma m#$anism# an! m#nim("$an d#&isit n#")oo!is da'at

tim(" 'ada 'asi#n d#n!an s'ondiitis t"(#)$"osa. Kom')#si sa)a& s#ndi)i

da'at t#)4adi $a)#na $#ainan 'ada t"an! ;$i&osis= ata" daam anais s'inais

;$a)#na '#)"asan an!s"n! da)i in$si !)an"omatosa= tan'a $#t#)i(atan da)i

t"an! ;s#'#)ti #'id")a !)an"oma7 int)ad")a !)an"oma7 t"(#)"o"s

a)anoiditis=. Saa sat" d#&isit n#")oo!is an! 'ain! s#)in! t#)4adi adaa

'a)a'#!ia an! di$#na d#n!an nama Potts 'a)a'#!ia. Pa)a'#!ia ini da'at

tim(" s#a)a a$"t ata"'"n $)onis ;s#t#a ian!na '#na$it= t#)!ant"n! da)i

$##'atan '#nin!$atan t#$anan m#$ani$ $om')#si m#d"a s'inais. Pada

'#n#itian an! dia$"$an Hod!son di #5#and7 'a)a'#!ia ini (iasana

t#)4adi 'ada 'asi#n (#)"sia $")an! da)i 10 ta"n ;$")an! #(i 23 $as"s= dan

tida$ ada ')#di#$si (#)dasa)$an 4#nis $#amin "nt"$ $#4adian ini.

2.+ Gam$aran Kln"

Gam(a)an S'ondiitis T"(#)$"osa anta)a ain

Badan #ma#s"7 na&s" ma$an (#)$")an!7 (#)at (adan m#n")"n7

S"" s"(()i t#)"tama 'ada maam a)i s#)ta sa$it 'ada '"n!!"n!7 'ada

ana$8ana$ s#)in! dis#)tai d#n!an m#nan!is 'ada maam a)i

Pada a6a da'at di4"m'ai n#)i int#)$osta ait" n#)i an! m#n4aa) da)i

t"an! (#a$an! $# !a)is t#n!a $#atas dada m#a"i )"an! int#)osta7 a

ini $a)#na t#)t#$anna )adi$s do)sais ditin!$at to)a$a

N#)i s'ina an! m#n#ta'7 t#)(atasna '#)!#)a$an s'ina.

K#ainan n#")oo!is t#)4adi 'ada s#$ita) -0< $as"s $a)#na ')os#s d#st)"$si an4"t

(#)"'a

Pa)a'#!ia7 'a)a'a)#sis7 ata"'"n n#)i )adi sa)a&7 a$i(at '#n#$anan

m#d"a s'inais an! m#n#(a($an $#$a$"an 'ada !#)a$an (#)4aan dan

n#)i7

Gam(a)an 'a)a'#!ia in)io) $#d"a t"n!$ai (#)si&at UMN dan adana

(atas d#&isit s#nso)i$ s#tin!!i t#m'at !i("so$aisasi n#)i int#)$osta

/6


15/40

2., Pott-" Para&lega

So))#8D#4#)in# m#n!$asi&i$asi$an Potts 'a)a'#!ia m#n4adi

1. Ea) ons#t 'a)#sis

T#)4adi $")an! da)i d"a ta"n s#4a$ ons#t '#na$it

2. Lat# ons#t 'a)#sis

T#)4adi s#t#a #(i da)i d"a ta"n s#4a$ ons#t '#na$it

S#m#nta)a it" S#ddon dan B"t#) m#modi&i$asi $asi&i$asi So))# m#n4adi ti!a

ti'#

1. T'# I ;'a)a'#!ia o& ati5# dis#as#= (#)4aan a$"t

Cns#t dini7 t#)4adi daam d"a ta"n '#)tama s#4a$ ons#t '#na$it7 dan

di"("n!$an d#n!an '#na$it an! a$ti&. Da'at m#m(ai$ ;tida$ '#)man#n=.

2. T'# II

Cns#tna 4"!a dini7 di"("n!$an d#n!an '#na$it an! a$ti&7 (#)si&at

'#)man#n (a$an 6aa"'"n in$si t"(#)$"osa m#n4adi t#nan!. P#n#(a(

tim("na 'a)a'#!ia 'ada ti'# I dan II da'at dis#(a($an o# $a)#na

a. T#$anan #$st#)na 'ada $o)da s'inais dan d")amat#)

Da'at dis#(a($an o# $a)#na adana !)an"oma di $anais

s'inais7 adana a(s#s7 mat#)ia '#)$i4"an7 s#$"#st)a t"an! dan dis$"s ata"

$a)#na s"("$sasi ata" diso$asi 'atoo!is 5#)t#()a. S#a)a $inis 'asi#n

a$an m#nam'a$$an $##maan aat !#)a$ (a6a d#n!an s'astisitas an!

(#)5a)iasi7 t#ta'i tida$ tam'a$ adana s'asm# otot in5o"nt#) dan )#$

6itd)a6a.

(. In5asi d")amat#) o# t"(#)$"osa

Tam'a$ !am(a)an m#nin!omi#itis t"(#)$"osa ata" a)a$noiditist"(#)$"osa.S#a)a $inis 'asi#n tam'a$ m#m'"nai s'astisitas an! (#)at

d#n!an s'asm# otot in5o"nt#) dan )#$ 6itd)a6a. P)o!nosis ti'# ini

(")"$ dan (#)5a)iasi s#s"ai d#n!an "asna $#)"sa$an $o)da s'inais.

S#a)a "m"m da'at t#)4adi in$ontin#nsia ")in dan s#s7 !an!!"an s#nso)is

dan 'a)a'#!ia.

3. T'# III an! (#)4aan $)onis

/7


16/40

Cns#t 'a)a'#!i t#)4adi 'ada &as# an4"t. Tida$ da'at dit#nt"$an a'a$a

da'at m#m(ai$. Bisa t#)4adi $a)#na t#$anan o)da s'inais o# !)an"oma

#'id")a7 &i()osis m#nin!#n dan adana 4a)in!an !)an"asi s#)ta adana t#$anan

'ada o)da s'inais7 '#nin!$atan d#&o)mitas $i&oti$ $# ant#)io)7 )#a$ti5asi

'#na$it ata" ins"&isi#nsi 5as$"#) ;t)om(osis '#m("" da)a an! m#ns"'ai

o)da s'inais=.

Kasi&i$asi "nt"$ '#n#(a( Potts 'a)a'#!ia ini s#ndi)i di4a(a)$an o#

Hod!son m#n4adi

I. P#n#(a( #$st)insi$

a. Pada '#na$it an! a$ti&1. a(s#s ;ai)an ata" '#)$i4"an=

2. 4a)in!an !)an"asi

3. s#$"#st#) t"an! dan dis$"s

+. s"("$sasi 'atoo!is

-. diso$asi 5#)t#()a

(. Pada '#na$it an! s#dan! daam ')os#s '#n#m("an

1. t)ans5#)s# )id!# da)i t"an! ant#)io) $# o)da s'inais

2. &i()osis d")amat#)

II. P#n#(a( int)insi$

M#n#(a)na '#)adan!an t"(#)$"osa m#a"i d")amat#) m#i(at$an

m#nin!#n dan o)da s'inais.

III. P#n#(a( an! 4a)an!

a. T)om(osis o)da s'inais an! in$ti&

(. S'ina t"mo) snd)om#

2. Penegakkan Dagno"a

Gam(a)an $inis s'ondiitis t"(#)$"osa (#)5a)iasi dan t#)!ant"n! 'ada

(ana$ &a$to). Biasana ons#t Potts dis#as# (#)4aan s#a)a m#ndada$ dan

(#)#5o"si am(at. D")asi !#4aa8!#4aa s#(#"m da'at dit#!a$$anna s"at"dia!nosa 'asti (#)5a)iasi da)i ("an in!!a ta"n s#(a!ian (#sa) $as"s didia!nosa

s#$")an!na d"a ta"n s#t#a in$si t"(#)$"osa.

1. Anamn#sa

a. Gam(a)an adana '#na$it sist#mi$ $#ian!an (#)at (adan7 $#)in!at

maam7 d#mam an! (#)an!s"n! s#a)a int#)mitt#n t#)"tama so)# dan

maam a)i s#)ta a#ia. Pada 'asi#n ana$8ana$7 da'at 4"!a t#)iat

(#)$")an!na $#in!inan (#)main di "a) )"ma. S#)in! tida$ tam'a$ 4#as

/9


17/40

'ada 'asi#n an! "$"' !ii s#m#nta)a 'ada 'asi#n d#n!an $ondisi $")an!

!ii7 ma$a d#mam ;t#)$adan! d#mam tin!!i=7 ian!na (#)at (adan dan

(#)$")an!na na&s" ma$an a$an t#)iat d#n!an 4#as.

(. Adana )i6aat (at"$ ama ;#(i da)i 3 min!!"= (#)daa$ ata" (#)da)a

dis#)tai n#)i dada. Pada (#(#)a'a $as"s di A&)i$a t#)4adi '#m(#sa)an da)i

nod"s im&ati$"s7 t"(#)$# di s"($"tan7 dan '#m(#sa)an ati dan im'a.

. N#)i t#)o$aisi) 'ada sat" )#!io t"an! (#a$an! ata" (#)"'a n#)i an!

m#n4aa). In$si an! m#n!#nai t"an! s#)5i$a a$an tam'a$ s#(a!ai n#)i

di da#)a t#in!an ata" n#)i an! m#n4aa) $# tan!an. L#si di to)a$a atas

a$an m#nam'a$$an n#)i an! t#)asa di dada dan int#)osta. Pada #si di

(a!ian to)a$a (a6a ma$a n#)i da'at (#)"'a n#)i m#n4aa) $# (a!ian

'#)"t. Rasa n#)i ini ana m#n!ian! d#n!an (#)isti)aat. Unt"$

m#n!")an!i n#)i 'asi#n a$an m#naan '"n!!"n!na m#n4adi $a$".

d. Poa 4aan m#)#$si$an )i!iditas ')ot#$ti& da)i t"an! (#a$an!. Lan!$a

$a$i '#nd#$7 $a)#na m#no(a m#n!inda)i n#)i di '"n!!"n!.

#. Bia in$si m#i(at$an a)#a s#)5i$a ma$a 'asi#n tida$ da'at m#no#$an

$#'aana7 m#m'#)taan$an $#'aa daam 'osisi #$st#nsi dan d"d"$

daam 'osisi da!" disan!!a o# sat" tan!anna7 s#m#nta)a tan!an ainna

di o$si'ita. Ri!iditas 'ada ##) da'at (#)si&at asim#t)is s#in!!a

m#n#(a($an tim("na !#4aa $inis to)tiois. Pasi#n 4"!a m"n!$in

m#n!#"$an )asa n#)i di ##) ata" (a"na. i$a t#)da'at a(s#s7 ma$a

tam'a$ '#m(#n!$a$an di $#d"a sisi ##). A(s#s an! (#sa)7 t#)"tama

'ada ana$7 a$an m#ndo)on! t)a$#a $# sternal notch s#in!!a a$an

m#n#(a($an $#s"itan m#n#an dan adana st)ido) )#s'i)atoa)7 s#m#nta)a

$om')#si m#d"a s'inais 'ada o)an! d#6asa a$an m#n#(a($an

t#t)a'a)#sis ;Hs" dan L#on! 1/,+=. Diso$asi atantoa$sia $a)#na

t"(#)$"osa 4a)an! t#)4adi dan m#)"'a$an saa sat" '#n#(a( $om')#si

cervicomedullary di n#!a)a an! s#dan! (#)$#m(an!. Ha ini '#)"

di'#)ati$an $a)#na !am(a)an $inisna s#)"'a d#n!an t"(#)$"osa di

)#!io s#)5i$a.

&. In$si di )#!io to)a$a a$an m#n#(a($an '"n!!"n! tam'a$ m#n4adi

$a$". Bia (#)(ai$ ia m#n!!#)a$$an $a$ina7 ("$an m#n!a"n$an da)i

s#ndi 'an!!"na. Saat m#n!am(i s#s"at" da)i antai ia m#n#$"$ "t"tna

s#m#nta)a t#ta' m#m'#)taan$an '"n!!"n!na t#ta' $a$" ;oin t#st=. i$a

/:


18/40

t#)da'at a(s#s7 ma$a a(s#s da'at (#)4aan di (a!ian $i)i ata" $anan

m#n!#iin!i )on!!a dada dan tam'a$ s#(a!ai '#m(#n!$a$an "na$

dindin! dada. i$a m#n#$an a(s#s ini (#)4aan $# (a!ian (#a$an! ma$a

da'at m#n#$an $o)da s'inais dan m#n#(a($an 'a)aisis.

!. Di )#!io "m(a) a(s#s a$an tam'a$ s#(a!ai s"at" '#m(#n!$a$an "na$

an! t#)4adi di atas ata" di (a6a i'at 'aa. a)an! s#$ai '"s da'at $#"a)

m#a"i &ist# daam '#5is dan m#na'ai '#)m"$aan di (#a$an! s#ndi

'an!!". Pasi#n tam'a$ (#)4aan d#n!an "t"t dan i' daam 'osisi $si

dan m#no$on! t"an! (#a$an!na d#n!an m##ta$$an tan!anna diatas

'aa. Adana $ont)a$t") otot 'soas a$an m#nim("$an d#&o)mitas $si

s#ndi 'an!!".. Adana !#4aa dan tanda da)i $om')#si m#d"a s'inais ;d#&isit

n#")oo!is=. T#)4adi 'ada $")an! #(i 108+*< $as"s. Insid#nsi 'a)a'#!ia

'ada s'ondiitis #(i (ana$ di t#m"$an 'ada in$si di a)#a to)a$a dan

s#)5i$a. i$a tim(" 'a)a'#!ia a$an tam'a$ s'astisitas da)i aat !#)a$

(a6a d#n!an )#$s t#ndon daam an! i'#)a$ti&7 'oa 4aan an!

s'asti$ d#n!an $##maan oto)i$ an! (#)5a)iasi. Da'at '"a t#)4adi

!an!!"an &"n!si $and"n! $#mi dan ano)#$ta.

i. P#m(#n!$a$an di s#ndi an! (#)4aan am(at tan'a dis#)tai 'anas dan

n#)i a$"t s#'#)ti 'ada in$si s#'ti$. Cns#t an! am(at da)i

'#m(#n!$a$an t"an! ata"'"n s#ndi m#nd"$"n! (a6a a t#)s#("t

dis#(a($an $a)#na t"(#)$"osa.

2. P#m#)i$saan Fisi$a. Tam'a$ adana d#&o)mitas7 da'at (#)"'a $i&osis ;!i(("san!"asi t"an!

(#a$an!=7 s$oiosis7 bayonet deformity7 s"("$sasi7 s'ondioist#sis7 dan

diso$asi.

(. Bia t#)da'at a(s#s ma$a a$an t#)a(a massa an! (#)&"$t"asi dan $"it

diatasna t#)asa s#di$it an!at ;dis#("t cold abcess7 an! m#m(#da$an

d#n!an a(s#s 'io!#ni$ an! t#)a(a 'anas=. Da'at di'a'asi di da#)a i'at

'aa7 &ossa iia$a7 )#t)o'a)n7 ata" di sisi ##) ;di (#a$an! otot

st#)no$#idomastoid#"s=7 t#)!ant"n! da)i #5# #si. Da'at 4"!a t#)a(a di

/;


19/40

s#$ita) dindin! dada. P#)" diin!at (a6a tida$ ada "("n!an anta)a

"$")an #si d#st)"$ti& dan $"antitas '"s daam cold abscess.

. S'asm# otot ')ot#$ti& dis#)tai $#t#)(atasan '#)!#)a$an di s#!m#n an!

t#)$#na.d. Pada '#)$"si s#a)a a"s ata" '#m(#)ian t#$anan diatas ')os#s"s

s'inos"s5#)t#()a# an! t#)$#na7 s#)in! tam'a$ tenderness.

3. P#m#)i$saan P#n"n4an!

1. La(o)ato)i"m

a. La4" #nda' da)a m#nin!$at ;tida$ s'#si&i$=7 da)i 20 sam'ai #(i da)i

100mm4am.

(. Tuberculin s&in test Mantou' test Tuberculine Purified Protein

Derivative ;PPD= 'ositi&. Hasi an! 'ositi& da'at tim(" 'ada $ondisi

'#ma'a)an da"" ma"'"n an! (a)" t#)4adi o# mycobacterium.

Tuberculin s&in test ini di$ata$an 'ositi& 4i$a tam'a$ a)#a (#)ind")asi7

$#m#)aan d#n!an diam#t#) 10mm di s#$ita) t#m'at s"nti$an +,8*2

4am s#t#a s"nti$an. Hasi an! n#!ati& tam'a$ 'ada 20< $as"s

d#n!an t"(#)$"osis (#)at ;t"(#)$"osis mii#)= dan 'ada 'asi#n an!

imm"nitas s#"#)na t#)t#$an ;s#'#)ti (a)" sa4a t#)in$si7 man"t)isi

ata" dis#)tai '#na$it ain=

. K"t") ")in 'a!i ;m#m(ant" (ia t#)iat adana $#t#)i(atan !in4a=7

s'"t"m dan (ias am("n! ;asi 'ositi& (ia t#)da'at $#t#)i(atan

'a)"8'a)" an! a$ti&=

d. A'"s da)a t#'i m#n"n4"$$an #"$ositosis d#n!an im&ositosis an!

(#)si&at )#ati&. T#s da)a "nt"$ tit#) anti8sta'ooa dan anti8

st)#'tosin a#mosins7 t'oid7 'a)at'oid dan ()"#osis ;'ada

$as"s8$as"s an! s"it dan 'ada '"sat $#s#atan d#n!an '#)aatan

an! "$"' an!!i= "nt"$ m#nin!$i)$an dia!nosa (andin!.

#. ai)an s#)#()os'ina da'at a(no)ma ;'ada $as"s d#n!an m#nin!itis

t"(#)$"osa=. No)mana ai)an s#)#()os'ina tida$ m#n!#$s$"si$an

$#m"n!$inan in$si TB. P#m#)i$saan ai)an s#)#()os'ina s#a)a

s#)ia a$an m#m(#)i$an asi an! #(i (ai$.

2. Radioo!is

Gam(a)anna (#)5a)iasi t#)!ant"n! ti'# 'atoo!i dan $)onisitas

in$si.

/


20/40

4 Foto )ont!#n dada dia$"$an 'ada s#")" 'asi#n "nt"$ m#na)i ("$ti

adana t"(#)$"osa di 'a)" ;23 $as"s m#m'"nai &oto )ont!#n an!

a(no)ma=.

4 Foto 'oos s#")" t"an! (#a$an! 4"!a di'#)"$an "nt"$ m#na)i

("$ti adana t"(#)$"osa di t"an! (#a$an!. Tanda )adioo!is (a)"

da'at t#)iat s#t#a 38, min!!" ons#t '#na$it.

4 i$a m"n!$in a$"$an )ont!#n da)i a)a ant#)o8'ost#)io) dan at#)a.4 Taa' a6a tam'a$ #si ost#oiti$ di (a!ian ant#)io) s"'#)io) ata"

s"d"t in)io) o)'"s 5#)t#()a#7 ost#o'o)osis )#!iona an! $#m"dian

(#)an4"t s#in!!a tam'a$ '#n#m'itan dis$"s int#)5#)t#()ais an!

(#)d#$atan7 s#)ta #)osi o)'"s 5#)t#()a# ant#)io) an! (#)(#nt"$

scallopin" $a)#na '#n#(a)an in$si da)i a)#a s"(i!am#nto"s.

4

38


21/40

44 In$si t"(#)$"osa 4a)an! m#i(at$an '#di$#7 amina7 ')os#s"s

t)ans5#)s"s ata" ')os#s"s s'inos"s.

4 K#t#)i(atan (a!ian at#)a o)'"s 5#)t#()a a$an m#n#(a($an

tim("na d#&o)mita soiosis ;4a)an!=

4 Pada 'asi#n d#n!an d#&o)mitas !i(("s $a)#na in$si s#$"nd#)

t"(#)$"osa an! s"da ama a$an tam'a$ t"an! 5#)t#()a an!

m#m'"nai )asio tin!!i #(i (#sa) da)i #(a)na ;5#)t#()a an!

no)ma m#m'"nai )asio #(a) #(i (#sa) t#)ada' tin!!ina=. B#nt"$

ini di$#na d#n!an nama lon" vertebra ata" tall vertebra7 t#)4adi

$a)#na adana st)#ss (iom#$ani$ an! ama di (a!ian $a"da !i(("s

s#in!!a 5#)t#()a m#n4adi #(i tin!!i. Kondisi ini (ana$ t#)iat

'ada $as"s t"(#)$"osa d#n!an '"sat '#)t"m("an $o)'"s 5#)t#()a

an! (#"m m#n"t"' saat t#)$#na '#na$it t"(#)$"osa an!

m#i(at$an 5#)t#()a to)a$a.

3/


22/40

4

33


23/40

4

4 Da'at t#)iat $#t#)i(atan 4a)in!an "na$7 s#'#)ti a(s#s 'a)a5#)t#()a

dan 'soas. Tam'a$ (#nt"$ &"si&o)m ata" '#m(#n!$a$an (#)(#nt"$!o("a) d#n!an $asi&i$asi. A(s#s 'soas a$an tam'a$ s#(a!ai

(aan!an 4a)in!an "na$ an! m#n!aami '#nin!$atan d#nsitas

d#n!an ata" tan'a $asi&i$asi 'ada saat '#n#m("an. D#t#$si

;#5a"asi= adana a(s#s #'id")a san!ata '#ntin!7 o# $a)#na

m#)"'a$an saa sat" indi$asi tinda$an o'#)asi ;t#)!ant"n! "$")an

a(s#s=.

35


24/40

4

43. om'"t#d Tomo!)a' ;T San=

36


25/40

T#)"tama (#)man&aat "nt"$ m#m5is"aisasi )#!io to)a$a dan $#t#)i(atan

i!a an! s"it diiat 'ada &oto 'oos. K#t#)i(atan #n!$"n! sa)a&

'ost#)io) s#'#)ti '#di$# tam'a$ #(i (ai$ d#n!an T San.

+. Ma!n#ti R#sonan# Ima!in! ;MRI=

4 M#m'"nai man&aat (#sa) "nt"$ m#m(#da$an $om'i$asi an!

(#)si&at $om')#si& d#n!an an! (#)si&at non $om')#si& 'ada

t"(#)$"osa t"an! (#a$an!. B#)man&aat "nt"$

4 M#m(ant" m#m"t"s$an 'iian mana4#m#n a'a$a a$an (#)si&at

$ons#)5ati& ata" o'#)ati&.4 M#m(ant" m#niai )#s'on t#)a'i.4 K#)"!ianna adaa da'at t#)#6atina &)a!m#n t"an! $#i dan

$asi&i$asi di a(s#s.

37


26/40

Gam(a) 2.3. MRI S'ondiitis TB

-. N#dd# biopsi o'#)asi #$s'o)asi ;costotransversectomi= da)i #si s'ina

m"n!$in di'#)"$an 'ada $as"s an! s"it t#ta'i m#m("t"$an

'#n!aaman dan '#m(aaan istoo!i an! (ai$ ;"nt"$ m#n#!a$$an

dia!nosa an! a(so"t=;(#)asi 'ada -0< $as"s=.

%. Dia!nosis 4"!a da'at di$on&i)masi d#n!an m#a$"$an as'i)asi '"s

'a)a5#)t#()a an! di'#)i$sa s#a)a mi$)os$o'is "nt"$ m#na)i (asi

39


27/40

t"(#)$"osa dan !)an"oma7 a" $#m"dian da'at diino$"asi di daam

"uinea(a(i.

1. Para!"/al le"on"

2. Ant#)io) #sions

3:


28/40

3. #nt)a #sions

+. A''#ndiia #sion

3;


29/40

2.0. Kom&lka" S&on!lt" T'$erk'lo"a

1. #d#)a o)da s'inais ;spinal cord inury=. Da'at t#)4adi $a)#na adana

t#$anan #$st)ad")a s#$"nd#) $a)#na '"s t"(#)$"osa7 s#$"#st)a t"an!7

s#$"#st#) da)i dis$"s int#)5#)t#()ais ;onto Potts 'a)a'#!ia 9 ')o!nosa

(ai$= ata" da'at 4"!a an!s"n! $a)#na $#t#)i(atan $o)da s'inais o#

4a)in!an !)an"asi t"(#)$"osa ;onto m#ni!om#itis 9 ')o!nosa (")"$=.

i$a #'at dit#)a'i s#)in! (#)#s'on (ai$ ;(#)(#da d#n!an $ondisi 'a)aisis

'ada t"mo)=. MRI dan mi#o!)a&i da'at m#m(ant" m#m(#da$an 'a)a'#!i

$a)#na t#$anan ata" $a)#na in5asi d")a dan o)da s'inais.

2. Em'#ma t"(#)$"osa $a)#na )"'t")na a(s#s 'a)a5#)t#()a di to)a$a $#

daam '#")a.

2.1. Dagno"a Ban!ng S&on!lt" T'$erk'lo"a

1. In$si 'io!#ni$ ;onto $a)#na staphylococcalsuppurative spondylitis=.

Adana s$#)osis ata" '#m(#nt"$an t"an! (a)" 'ada &oto )ont!#n

m#n"n4"$$an adana in$si 'io!#ni$. S#ain it" $#t#)i(atan d"a ata" #(i

o)'"s 5#)t#()a an! (#)d#$atan #(i m#n"n4"$$an adana in$si

t"(#)$"osa da)i'ada in$si (a$t#)ia ain.

2. In$si #nt#)i$ ;onto t'oid7 'a)at'oid=. Da'at di(#da$an da)i

'#m#)i$saan a(o)ato)i"m.

3. T"mo)'#na$it $#!anasan ;#"$#mia7 Hod!$ins dis#as#7 #osino'ii

!)an"oma7 an#")sma (on# st dan E6in!s sa)oma= M#tastas# da'at

m#n#(a($an d#st)"$si dan $oa'sna o)'"s 5#)t#()a t#ta'i (#)(#da d#n!an

s'ondiitis t"(#)$"osa $a)#na )"an! dis$"sna t#ta' di'#)taan$an. S#a)a

)adioo!is $#ainan $a)#na in$si m#m'"nai (#nt"$ an! #(i di&"s

s#m#nta)a "nt"$ t"mo) tam'a$ s"at" #si an! (#)(atas 4#as.+. cheuermanns disease m"da di(#da$an da)i s'ondiitis t"(#)$"osa o#

$a)#na tida$ adana '#ni'isan $o)'"s 5#)t#()a# $#"ai di (a!ian s"d"t

s"'#)io) dan in)io) (a!ian ant#)io) dan tida$ t#)(#nt"$ a(s#s 'a)as'ina.

2.11. ana3emen tera&

T"4"an t#)a'i 'ada $as"s s'ondiitis t"(#)$"osa adaa

3


30/40

1. M#n!#)adi$asi in$si ata" s#tida$na m#naan ')o!)#si&itas '#na$it

2. M#n#!a ata" m#n!$o)#$si d#&o)mitas ata" d#&isit n#")oo!is. Unt"$

m#na'ai t"4"an it" ma$a t#)a'i "nt"$ s'ondiitis t"(#)$"osa t#)(a!i m#n4adi

A. TERAPI K4NSER#ATIF

1. Pem$eran n'tr" 5ang $erg6

2. Pem$eran kemotera& ata' tera& ant t'$erk'lo"a

P#m(#)ian $#mot#)a'i anti t"(#)$"osa m#)"'a$an ')insi' "tama

t#)a'i 'ada s#")" $as"s t#)mas"$ t"(#)$"osa t"an! (#a$an!.

P#m(#)ian dini o(at antit"(#)$"osa da'at s#a)a si!ni&i$an

m#n!")an!i mo)(iditas dan mo)taitas.Hasi '#n#itian T"i dan

K"ma) d#n!an 100 'asi#n di India an! m#n4aani t#)a'i d#n!an ti!a

o(at "nt"$ t"(#)$"osa t"an! (#a$an! m#n"n4"$$an asi an!

m#m"as$an. M#)#$a m#nim'"$an (a6a "nt"$ $ondisi n#!a)a

an! (#"m (#)$#m(an! s#a)a #$onomi mana4#m#n t#)a'i ini

m#)"'a$an s"at" 'iian an! (ai$ dan $#s"itan daam m#n!isoasi

(a$t#)i tida$ a)"s m#n"nda '#m(#)ian t#)a'i. Adana 'oa

)#sist#nsi o(at an! (#)5a)iasi m#m#)"$an adana s"at"

'#manta"an an! $#tat s#ama '#m(#)ian t#)a'i7 $a)#na $"t") dan

"4i s#nsiti5itas t#)ada' o(at anti t"(#)"osa m#ma$an 6a$t" ama

;$")an! #(i %8, min!!"= dan '#)" (iaa an! "$"' (#sa)

s#in!!a sit"asi $inis m#m("at dia$"$anna t#)a'i t#)#(i da""

#(i '#ntin! 6aa"'"n tan'a ("$ti $on&i)masi t#ntan! adana

t"(#)$"osa. Adana )#s'on an! (ai$ t#)ada' o(at antit"(#)"osa

4"!a m#)"'a$an s"at" (#nt"$ '#n#!a$$an dia!nosti$.

R#sist#nsi t#)ada' o(at antit"(#)$"osa da'at di$#om'o$$an

m#n4adi

4 R#sist#nsi ')im#) In$si d#n!an o)!anism# an! )#sist#n

t#)ada' o(at 'ada 'asi#n an! s#(#"mna (#"m '#)na

dit#)a'i. R#sist#nsi ')im#) t#)4adi s#a" t#)ada' sat" o(at (ai$

it" SM ata"'"n INH. a)an! t#)4adi )#sist#nsi t#)ada' RMP ata"

EMB;Gass)ot #t a. 1/,0=. R#!im#n d#n!an d"a o(at an! (iasa

di(#)i$an tida$ da'at di4aan$an 'ada $as"s ini.

4 R#sist#nsi s#$"nd#) R#sist#nsi an! tim(" s#ama '#m(#)ian

t#)a'i 'asi#n d#n!an in$s an! a6ana masi (#)si&at s#nsiti&

t#)ada' o(at t#)s#("t. The Medical Research Council t#a

58


31/40

m#nim'"$an (a6a t#)a'i 'iian "nt"$ t"(#)$"osa s'ina di

n#!a)a an! s#dan! (#)$#m(an! adaa $#mot#)a'i am("ato)i

d#n!an )#!im#n isoniaid dan )i&ami'iin s#ama % 9 / ("an.

P#m(#)ian $#mot#)a'i sa4a dia$"$an 'ada '#na$it an! si&atna

dini ata" t#)(atas tan'a dis#)tai d#n!an '#m(#nt"$an a(s#s.

T#)a'i da'at di(#)i$an s#ama %812 ("an ata" in!!a &oto

)ont!#n m#n"n4"$$an adana )#so"si t"an!. Masaa an!

tim(" da)i '#m(#)ian $#mot#)a'i ini adaa masaa $#'at"an

'asi#n. D")asi t#)a'i 'ada t"(#)$"osa #$st)a'"mon#) masi

m#)"'a$an a an! $ont)o5#)sia. T#)a'i an! ama7 1281,

("an7 da'at m#nim("$an $#tida$'at"an dan (iaa an! "$"'

tin!!i7 s#m#nta)a (ia t#)a" sin!$at a$an m#n#(a($an

tim("na )#a's. Pasi#n an! tida$ 'at" a$an da'at m#n!aami

)#sist#nsi s#$"nd#). C(at anti t"(#)$"osa an! "tama adaa

isoniaid ;INH=7 )i&ami'iin7 ;RMP=7 ')ainamid# ;PA=7

st)#'tomin ;SM= dan #tam("to ;EMB=. C(at antit"(#)$"osa

s#$"d#) adaa 'a)a8aminosaii aid ;PAS=7 #tionamid#7

os#)in#7 $anamin dan a')#omin.(. I"tra7at tra7 $arng 8resting9

T#)a'i 'asi#n s'ondiitis t"(#)$"osa da'at '"a (#)"'a local

rest'ada turnin" frame plaster bed ata" continous bed rest dis#)tai

d#n!an '#m(#)ian $#mot#)a'i. Tinda$an ini (iasana dia$"$an 'ada

'#na$it an! t#a an4"t dan (ia tida$ t#)s#dia $#t#)am'ian dan

&asiitas an! "$"' "nt"$ m#a$"$an o'#)asi )adi$a s'ina ant#)io)7

ata" (ia t#)da'at masaa t#$ni$ an! t#)a" m#m(aaa$an.

Isti)aat da'at dia$"$an d#n!an m#ma$ai !i's "nt"$

m#ind"n!i t"an! (#a$an!na daam 'osisi #$st#nsi t#)"tama 'ada

$#adaan an! a$"t ata" &as# a$ti&. P#m(#)ian !i's ini dit"4"$an

"nt"$ m#n#!a '#)!#)a$an dan m#n!")an!i $om')#si dan

d#&o)mitas #(i an4"t. Isti)aat di t#m'at tid") da'at (#)an!s"n! 38

+ min!!"7 s#in!!a dia'ai $#adaan an! t#nan! d#n!an m#iat

tanda8tanda $inis7 )adioo!is dan a(o)ato)i"m. S#a)a $inis

dit#m"$an (#)$")an!na )asa n#)i7 ian!na s'asm# otot

5/


32/40

'a)a5#)t#()a7 na&s" ma$an dan (#)at (adan m#nin!$at7 s"" (adan

no)ma. S#a)a a(o)ato)is m#n"n4"$$an '#n")"nan a4" #nda'

da)a7 Mantou' test "m"mna 10 mm. Pada '#m#)i$saan

)adioo!is tida$ di4"m'ai (#)tam(ana d#st)"$si t"an!7 $a5itasi

ata"'"n s#$"#st#).

P#masan!an !i's (#)!ant"n! 'ada #5# #si. Pada da#)a

s#)5i$a da'at diimo(iisasi d#n!an 4a$#t Min#)5a 'ada da#)a

5#)t#()a to)a$a7 to)a$o"m(a dan "m(a atas diimo(iisasi d#n!an

body cast ac&et s#dan!$an 'ada da#)a "m(a (a6a7 "m(osa$)a

dan sa$)a dia$"$an immo(iisasi d#n!an body ac&et ata" $o)s#t

da)i !i's an! dis#)tai d#n!an &i$sasi saa sat" sisi 'an!!". Lama

immo(iisasi (#)an!s"n! $")an! #(i % ("an7 dim"ai s#4a$

'#nd#)ita di'#)(o#$an (#)o(at 4aan.

T#)a'i "nt"$ Potts 'a)a'#!ia 'ada dasa)na 4"!a sama ait"

immo(iisasi di 'ast#) s# dan '#m(#)ian $#mot#)a'i. Pada

$ondisi ini '#)a6atan s#ama ti)a (a)in! "nt"$ m#n#!a tim("na

$ont)a$t") 'ada $a$i an! m#n!aami 'a)aisa san!ata '#ntin!.

Aat !#)a$ (a6a a)"s daam 'osisi "t"t s#di$it $si dan $a$i

daam 'osisi n#t)a. D#n!an )#!im#n s#'#)ti ini ma$a #(i da)i %0aa"'"n di'ii tinda$an o'#)ati&7 '#m(#)ian $#mot#)a'i

antit"(#)$"osa t#ta'a '#ntin!. P#m(#)ian $#mot#)a'i tam(aan 10

a)i s#(#"m o'#)asi t#a di)#$om#ndasi$an. P#nda'at ain m#nata$an

(a6a $#mot#)a'i di(#)i$an +8% min!!" s#(#"m &o$"s t"(#)$"osa

di#)adi$asi s#a)a an!s"n! d#n!an '#nd#$atan ant#)io). A)#a n#$)oti$

d#n!an '#)$i4"an an! m#n!and"n! t"an! mati dan 4a)in!an !)an"asi

di#5a$"asi an! $#m"dian )on!!a an! ditin!!a$anna diisi o#auto"enous bone "raft da)i t"an! i!a. P#nd#$atan an!s"n! s#a)a

)adi$a ini m#ndo)on! '#n#m("an an! #'at dan t#)a'aina

sta(iisasi dini t"an! (#a$an! d#n!an m#m&"si$an 5#)t#()a an!

t#)$#na. F"si s'ina 'ost#)io) dia$"$an ana (ia t#)da'at d#st)"$si d"a

ata" #(i $o)'"s 5#)t#()a7 adana inta(iitas $a)#na d#st)"$si ##m#n

'ost#)io) ata" $onsoidasi t"an! t#)am(at s#)ta tida$ da'at dia$"$an

'#nd#$atan da)i ant#)io).

56


35/40

2.12. Pen/ega7an S&on!lt" T'$erk'lo"a

:a$sin Bai"s am#tt#8G"#)in ;BG= m#)"'a$an s"at" st)ain

Mo(at#)i"m (o5is an! di#ma$an s#in!!a 5i)"#nsina (#)$")an!. BG

a$an m#nstim"asi imm"nitas7 m#nin!$at$an daa taan t"(" tan'a

m#nim("$an a8a an! m#m(aaa$an. :a$sinasi ini (#)si&at aman t#ta'i

#$ti&itas "nt"$ '#n#!aanna masi $ont)o5#)sia. P#)o(aan t#)$ont)o di

(#(#)a'a n#!a)a Ba)at7 dimana s#(a!ian (#sa) ana$ana$na "$"' !ii7 BG

t#a m#n"n4"$$an #$ ')ot#$si 'ada s#$ita) ,0< ana$ s#ama 1- ta"n s#t#a

'#m(#)ian s#(#"m tim("na in$si '#)tama. A$an t#ta'i '#)o(aan ain d#n!an

ti'# '#)o(aan an! sama di Am#)i$a dan India t#a !a!a m#n"n4"$$an

$#"nt"n!an '#m(#)ian BG. S#4"ma $#i '#n#itian 'ada (ai di n#!a)a

mis$in m#n"n4"$$an adana #$ ')ot#$si t#)"tama t#)ada' $ondisi t"(#)$"osa

mii#) dan m#nin!itis t"(#)$"osa. Pada ta"n 1/*,7 T# oint T"(#)"osis

ommitt## m#)#$om#ndasi$an 5a$sinasi BG 'ada s#")" o)an! an! "4i

t"(#)$"inna n#!ati& dan 'ada s#")" (ai an! (a)" ai) 'ada 'o'"asi

immi!)an di In!!)is.

Saat ini >HC dan Int#)nationa Union A!ainst T"(#)"osis and L"n!

Dis#as# t#ta' m#na)an$an '#m(#)ian BG 'ada s#m"a in&ant s#(a!ai s"at" an!

)"tin 'ada n#!a)a8n#!a)a d#n!an ')#5a#nsi t"(#)$"osa tin!!i ;$#"ai 'ada

(#(#)a'a $as"s s#'#)ti 'ada AIDS a$ti&=. Dosis no)ma 5a$sinasi ini 070- m "nt"$

n#onat"s dan (ai s#dan!$an 071 m "nt"$ ana$ an! #(i (#sa) dan d#6asa.

C# $a)#na #$ "tama da)i 5a$sinasi (ai adaa "nt"$ m#m')ot#$si ana$ dan

(iasana ana$ d#n!an t"(#)$"osis ')im#) (iasana tida$ in$si"s7 ma$a BG

ana m#m'"nai s#di$it #$ daam m#n!")an!i 4"ma in$si 'ada o)an!d#6asa. Unt"$ m#n!")an!i insid#nsina di $#om'o$ o)an! d#6asa ma$a an!

#(i '#ntin! adaa t#)a'i an! (ai$ t#)ada' s#")" 'asi#n d#n!an s'"t"m

(#)(asi taan asam ;BTA= 'ositi& $a)#na ana (#nt"$ inia an! m"da

m#n"a). Di'#)"$an $ont)o an! #$ti& da)i in$si t"(#)$"osa di 'o'"asi

masa)a$at s#in!!a s#")" $onta$ t"(#)$"osa a)"s dit#iti dan dit#)a'i.

57


36/40

S#ain BG7 '#m(#)ian t#)a'i ')o&ia$sis d#n!an INH (#)dosis a)ian

-m!$!a)i s#ama 1 ta"n 4"!a t#a da'at di("$ti$an m#n!")an!i )#si$o in$si

t"(#)$"osa.

2.1(. Progno"a S&on!lt" T'$erk'lo"a

P)o!nosa 'asi#n d#n!an s'ondiitis t"(#)$"osa san!at t#)!ant"n! da)i

"sia dan $ondisi $#s#atan "m"m 'asi#n7 d#)a4at (#)at dan d")asi d#&isit

n#")oo!is s#)ta t#)a'i an! di(#)i$an.

1. Mo)taitas

Mo)taitas 'asi#n s'ondiitis t"(#)$"osa m#n!aami '#n")"nan s#i)in!

d#n!an dit#m"$anna $#mot#)a'i ;m#n4adi $")an! da)i -


37/40

D#n!an d#mi$ian s"d"t a$i) !i(("s da'at di')#di$si7 d#n!an a$")asi

/0< 'ada 'asi#n an! tida$ dio'#)asi. i$a s"d"t ')#di$si ini (#)#(ian7

ma$a o'#)asi s#dini m"n!$in a)"s di'#)tim(an!$an.

+. D#&isit n#")oo!is

D#&isit n#")oo!is 'ada 'asi#n s'ondiitis t"(#)$"osa da'at m#m(ai$

s#a)a s'ontan tan'a o'#)asi ata" $#mot#)a'i. T#ta'i s#a)a "m"m7 ')o!nosis

m#m(ai$ d#n!an dia$"$anna o'#)asi dini.

-. Usia

Pada ana$8ana$7 ')o!nosis #(i (ai$ di(andin!$an d#n!an o)an! d#6asa

5:


38/40

BAB III

KESIPULAN

S'ondiitis t"an! ata" '#na$it Pott adaa '#)adan!an !)an"omatosa

an! (#)si&at $)oni$ d#st)"$ti& o# Mo(at#)i"m t"(#)"osa. P#na$it ini

m#)"'a$an in$si s#$"nd#) da)i &o$"s di t#m'at ain. G#4aana mi)i'

t"(#)$"osis 'a)"7 ditam(a a!i adana !i(("s7 n#)i 'ada '"n!!"n!7 dan

!an!!"an '#)!#)a$an t"an! (#a$an!. P#m#)i$saan $ada) LED di'#)"$an "nt"$

m#iat adana in$si. S#dan!$an 'ada '#m#)i$saan )adioo!is dit#m"$an

'#n#m'itan dis$"s int#)5#)t#()ais. P#n!o(atanna da'at di(#)i$an t#)a'i

$ons#)5ati& dan o'#)ati&.

SARAN

1. Hinda)i $ota$ an!s"n! ana$8ana$ d#n!an '#nd#)ita '#na$it m#n"a)

2. P#)i$sa$an s##'atna a'a(ia t#)da'at $#"an 'ada ana$

3. B#)i$an o(at 'ada '#nd#)ita s#a)a t#)at") dan s#s"ai dosis

5;


39/40

DAFTAR PUSTAKA

1. Ma)tini F.H.7 ># K. T# Lm'ati Sst#m and Imm"nit. In

F"ndam#ntas o& Anantom and Psioo!. -t #d. N#6 #)s# U''#)

Sadd# Ri5#)7 2001 13271-1

2. Sa5ant 7 Ra4amani K. T)o'ia Dis#as#s o& t# S'ina o)d. In )it#

E7Eis#n A.7 #dito). S'ina o)d Dis#as# Basi Si#n#7 Dia!nosis and

Mana!#m#nt. London S')in!#)8:#)a!7 200* 3*,8,*.

3. Tad4ian7 M.C. T"(#)"osis o& t# s'in#. In P#diat)i C)to'#dis.2nd #d.

Piad#'ia >.B. Sa"nd#)s7 2000 1++/8-+

+. Lindsa7 K>7 Bon# I7 aand#) R. S'ina o)d and Root om')#sion. In

N#")oo! and N#")os")!#) I"st)at#d. 2nd#d. Edin(")! ")i

Li5in!ston#72001 3,,.

-. G)aam M7 Koa$ . S'ina T"(#)"osis. In Hos"#) SH7 ot#) HB7

G"#) RD.7 #dito). R#a(iitation C& T# S'in# Si#n# and P)ati#. St.

Lo"is Mos(8O#a) Boo$7 In.7 2003 3,*8/0.

%. La"#)man >7 R#!an M. S'in#. In Mi#)7 #dito). R#5i#6 o& C)to'a#dis.

2nd #d. Piad#'ia >.B. Sa"nd#)s7200% 2*08/1

*. "))i#) B.L7 Eismont F.. Intions o& T# S'in#. In T# s'in#. 3)d #d.

Rotman Sim#on# #dito). Piad#'ia >.B. Sa"d#)s7 2002 13-38%+

,. Cm()#!t L7 Bisso' P7 t#) :##) H.7 :an d# :#d# T. Non M#ania

Diso)d#)s o& T# L"m(a) S'in#. In A Sst#m o& C)to'a#di

M#diin#.Piad#'ia >.B. Sa"nd#)s7 200- %1-832.

/. Nata)a4an M7 Mai5aanan. T"(#)"osis o& t# s'in#. In

tt'666.(on#t"mo") o)!.(oo$APTETint#.tm. Boo$ o& o)to'a#dis

and t)a"matoot.

10. Mi#) F7 Ho)n# N7 )o&ton S. T"(#)"osis in Bon# and oint. In iniaT"(#)"osis.2nd #d. London Mamian Ed"ation Ltd7 200/ %28%.

11. >ood.G.>. Intions o& S'in#. In am'(#s C'#)ati5# C)to'a#dis. *t

#d. )#nsa6 A.H #dito). St. Lo"is .:. Mos( om'an7 1//* 33238+-.

12. T#)) R. O7 Lindsa R. Intion Non S"''")ati5# Cst#om#itis

;t"(#)$"osis=. In Ess#ntia o& S$##ta Radioo!. 2nd #d. Batiomo)#

>iiams and >i$ins7 200% 122*.

5


40/40

13. Sat#) R.B.T"(#)"o"s Cst#om#itis. In T#t(oo$ o& Diso)d#)s and In4")i#s

o& T# M"s"os$##ta Sst#m. 3)d #d. Batimo)# >iiams >i$ins7

200/ 22,831

1+. Bondo)& K.7 Imo& H. Bon# and So&t Tiss"# In&ammation. In

M"s"os$##ta Ima!in! A onis# M"timodait A'')oa. N#6 Oo)$

Ti#m#7 2001 1-07 33+83%.

Spondilitis Tb Radiologi

Documents

Transcript of Spondilitis Tb Radiologi