Topik 3

Sensasi dan Persepsi

Sensasi dan Persepsi

• Sensasi: – Stimulasi penerima sensori dan penghantaran

maklumat sensori kpd sistem saraf utama

• Persepsi: – Proses aktif di mana sensasi disusun dan

ditafsirkan untuk membentuk representasi dalaman tentang dunia luar

Sensasi dan Persepsi

• Lima sistem deria– Penglihatan– Pendengaran– Bau– Rasa – Sentuh

Psikofizik

• Fokus kpd cara bagaimana kita menafsir kejadian fizikal spt cahaya dan bunyi kepada pengalaman psikologikal

•

Ambang absolut

• Merujuk kpd jumlah stimulus yg paling lemah yg dapat dibezakan 50% daripada masa

• Contoh:– Penglihatan: cahaya lilin dr jarak 30 batu pada malam

yang terang– Pendengaran: jam berdetik dr jarak 20 kaki dalam bilik

yg senyap– Rasa: 1 sudu teh gula dicairkan dalam 2 gelen air– Bau: 1 titik minyak wangi di sebarkan dalam rumah

kecil– Sentuh: tekanan sayap lalat jatuh ke pipi dari jarak 0.4

inci

Stimulasi Subliminal

• Stimulasi sensori di bawah ambang absolut

• Persepsi subliminal

• Dapatan kajian menunjukkan adanya stimulasi subliminal

Ambang perubahan

• Perbezaan minima magnitud antara dua stimulasi yang boleh dibezakan 50% daripada masa

• Sama dengan perbezaan-yg-dapat-dibezakan “just noticeable difference” (jnd):– Weber mendapati:

• Pecahan cahaya 1/60• Pecahan berat 1/53• Pecahan bunyi 1/333• Pecahan rasa 1/5

Teori Pengesan-Isyarat “Signal-Detection Theory”

• Mengadaikan hubungan di antara stimulus fizikal dan tindakbalas sensori bukan sepenuhnya mekanikal

• Lain-lain faktor termasuk– Jangkaan – Pembelajaran– Motivasi– Gangguan

Pengesan sifat pada otak

• Sel otak bertindakbalas secara berasingan pada aspek sesuatu kejadian

• Boleh ada tindakbalas pelbagai– Pengesan sifat visual bertindakbalas pada

condongan dan garisan vertikal dan horizontal– Pengesan sifat oditori bertindakbalas pada nada

dan kekuatan bunyi

Adaptasi Sensori

• Proses dimana sistem deria menyesuaikan diri dengan persekitaran

– Adaptasi positif (aka sensitizasi)• Menjadi lebih sensitif kpd stimulasi rendah

magnitud

– Adaptasi negatif (aka disensitizasi)• Menjadi kurang sensitif kpd stimulasi yang tidak

berubah magnitud

Penglihatan

• Deria paling dominan

• Mempengaruhi tingkahlaku berpandukan gol

• Sensitif kpd cahaya iaitu semua bentuk tenaga elekteromagnetik bergerak dalam bentuk gelombang

Adaptasi Cahaya

• Adaptasi gelap : – Proses penyesuaian dgn suasana malap

• Adaptasi terang– Proses penyesuaian dgn suasana terang, berjalan

lebih cepat

Persepsi Visual

• Proses di mana kita menyusun dan memahami impresi sensori dibentuk oleh cahaya pada mata kita

• Melibatkan pengetahuan, jangkaan dan motivasi kita

• Satu proses aktif dimana kita menafsirkan dunia di sekeliling

• Ahli Psikologi Gestalt merujuk kepada ketutupan sebagai– Intergrasi pecahan objek yg tidak berkaitan

kepada keseluruhan yg bermakna atau– Kecenderungan melihat keseluruhan bentuk

walaupun ada ruang di antara input sensori

Figure 3.11

Organisasi Perseptual

• Ahli Psikologi Gestalt berminat memahami bagaimana kita mengintegrasi pecahan dan cebisan stimulasi sensori kpd keseluruhan yg bermakna – Wertheimer mendapati banyak peraturan yg

digunakan yg dipanggil undang-undang organisasi perseptual• Contoh: Persepsi objek dan latarbelakang

– Apabila objek dan latarbelakang mengelirukan, persepsi menjadi tidak stabil (Pasu Rubin)

Figure 3.13

Lain-lain Peraturan Gestalt

• Proksimiti: kerapatan

• Persamaan: objek kelihatan sama dalam kumpulan yang sama

• Kesinambungan: melihat garisan berpecah sebagai satu

• Nasib sama: elemen yg bergerak sama dilihat sebagai dalam satu kumpulan

Figure 3.15

Organisasi Perseptual

• Proses atas-ke-bawah vs proses bawah-ke-atas

• Pemprosesan atas-ke-bawah • Melihat corak yg lebih besar utk memandu

tugasan kecilan

• Pemprosesan bawah-ke-atas• Bermula dgn maklumat berpecah utk

membentuk corak menyeluruh, mengambil masa

Persepsi Pergerakan

• Persepsi penglihatan berdasarkan samada anda berubah tempat relatif kepada objek lain

Ilusi pergerakan

• Kesan Otokinetik

• Pergerakkan Stroboskopik

• Fenomena phi

Persepsi dalaman

• Panduan monokular (mengunakan satu mata)– Perspektif:

• Jarak antara objek jauh kelihatan lebih kecil– Saiz relatif

• Objek jauh kelihatan lebih kecil– Keterangan objek:

• Objek dekat kelihatan lebih jelas.– Interposisi:

• Objek dekat menghalang objek jauh– Bayangan:

• Objek opak menghalang cahaya dan memberi panduan kedudukan

– Gradien tekstur: • Objek dekat nampak lebih kasar

– Pergerakan paralaks: • Pergerakkan objek mengikut jarak

Figure 3.16

Figure 3.18

Persepsi dalaman

• Panduan binokular (mengunakan dua mata)– Dispariti Retinal :

• Perbezaan antara imej yang diprojekkan• Objek dekat ada dispariti retinal yg lebih besar

– Convergen: • Tahap di mana mata bertumpu ke dalam utk

melihat objek yg lebih dekat

Ketetapan Perseptual

• Saiz: – Objek kelihatan sama saiz walaupun dilihat dari jarak

berbeza– Pengalaman

• Warna: – Melihat objek sebagai sama warna walaupun keadaan

cahaya berubah

• Keterangan: – Sama dgn ketetapan warna

• Bentuk: – Melihat bentuk sebagai sama

Figure 3.20

Figure 3.21

Lain-lain Deria

• Pendengaran- sensitif kepada stimulasi bunyi dan perubahan pada tekanan udara

• Bau- sgt penting utk membezakan objek

• Rasa – termasuk rasa manis, masam, masin, pahit dan bergantung pada bau, tekstur, suhu dan rasa

• Sentuhan- sensitif kepada sentuhan, tekanan, suhu dan kesakitan

Kesakitan

• Satu pengalaman biasa• Kesan stimulasi sistem neuron pada kulit

dipanggil nociceptors. • Bermaksud ada masalah pada badan • Kesakitan membantu kita mendapatkan

bantuan• Kesakitan menganggu nikmat kehidupan

– Berhadapan dgn kesakitan– Membentuk gangguan– Akupuntur– Kaedah Psikologikal

Kinestesis dan Deria vestibular

• Kinetesis- memaklumkan tentang posisi dan pergerakkan badan

• Deria vestibular - memaklumkan samada anda berdiri/duduk tegak atau tidak