Aspek Tatabahasa dan Semantik Peristilahan

BahasaMelayu

Penggunaan Kata Dasar

Kata dasar atau morfem dasar, ialah kata-kata yang merupakan morfem bebas yang belum mendapat sebarang imbuhan (morfem terikat), pengulangan, dan sebagainya.

Contohnya :– peta– air– makan– rehat – kerusi– rumah

Proses Pengimbuhan

Kata akar / dasar diberi imbuhan, sama ada imbuhan awalan,sisipan, akhiran atau apitan.

Imbuhan awalan ialah penerimaan imbuhan atau morfem terikat pada hadapan kata dasar.

Imbuhan sisipan ialah imbuhan yang disisipkan di tengah kata dasar.

Imbuhan akhiran ialah imbuhan yang terletak pada belakang kata dasar.

Imbuhan apitan ialah imbuhan yang terletak di hadapan dan belakang kata dasar.

Imbuhan dapat mengubah atau menetapkan kelas pelbagai kata seperti kata nama,kata kerja, kata adjektif dan kata keterangan.

Contohnya : proses pengimbuhan pada kata dasar serap. - diserap, menyerapi, diserapi, menyerapkan,diserapkan, penyerapan, penyerap, terserap, zat  penyerap, kedayaserapan, daya serap

Reduplikasi

Reduplikasi juga dikenali sebagai penggandaan. Penggandaan – kata dasar yang digandakan

(diulang sebutannya)Penggandaan ini menggunakan tanda sempang ( - )

untuk menunjukkan pengulangannya. Terdapat tiga jenis penggandaan iaitu penggandaan

penuh, penggandaan separa, dan penggandaan berentak.

Penggandaan penuh - menggandakan keseluruhan kata dasar sama ada kata dasar berimbuhan/tanpa imbuhan( hotel-hotel, penumpang-penumpang, pemburu-pemburu)

penggandaan separa – menggandakan sebahagian daripada kata dasar. Kata dasar boleh terdiri daripada kata tunggal/kata terbitan( tamu-tetamu, daun-dedaun, bola- bebola, bertolak-tolak)

Penggandaan berentak – menggandakan kata dasar mengikut rentak bunyikata dasar dalam penggandaan ditambah dengan perkataan yang lain bunyinya. (saki-baki, hiruk-pikuk, segan-silu, gopoh-gapah)

Penggabungan

Proses penggabungan ialah proses peleburan kata atau bahagian kata kepada satu kata melalui gabungan satu atau lebih kata akar / kata dasar.

Kata yang digabungkan ini kemudiannya memberikan makna yang baharu daripada makna kata asalnya.

Terdapat tiga jenis penggabungan, iaitu :– Perangkaian menjadi satucontohnya : beritahu, olahraga, bumiputera – Penggunaan garis penghubungContohnya : batu-pasir, roda-gigi, mesin-hitung– Penulisan secara terpisahContohnya : rumah tangga, tengah hari, jalan raya, alat

tulis

Peleburan Fonem & Suku Kata

Peleburan fonem dan suku kata ialah percantuman unsur linguistik atau penggabungan bunyi bahasa atau kata. Kata itu digabungkan menjadi satu dengan meleburkan fonem atau suku kata yang sama.

Suku kata ialah satu struktur yang terdiri daripada fonem atau urutan fonem

Contohnya : meN + salin = menyalin

meN + kagum = mengagumbeR + rantai = berantaibeR + rakit = berakitbeR + rentetan = berentetan

Proses Analogi

Bentuk tatabahasa dan leksikal yang berubah disebabkan oleh pengaruh pola seragam lain dalam bahasa, iaitu bentuk yang sudah lazim digunakan.

Contohnya : – Juru : jurumudi, jurucakap, jurukira, juruselam– Tata : tatahidup, tataniaga, tatawarna, tatacahaya– Pra : prasejarah, pralahir, prakonsep

Penterjemahan

Penterjemahan merupakan istilah-istilah baru yang dapat disusun melalui penterjemahan daripada bahasa asing.

Contoh :– eat = makan

Asas penterjemahan yang harus diikuti adalah kesamaan dan kesepadanan makna konsep, bukan kemiripan bentuk luarnya.

Selain itu, medan makna dan ciri makna istilah haruslah diperhatikan.

Contoh Perkataan

Drink Minum

Drive Memandu

Sleep Tidur

Squid Sotong

Motorcycle Motosikal

Time Masa

Shrimp / Prawn Udang

Paradigma Istilah

Paradigma istilah ialah Istilah yang berupa kata terbitan dibina yang dibina daripada kata dasar dengan imbuhan awalan, akhiran, sisipan atau apitan.

Contoh paradigma istilah :– belajar, pelajar, pelajaran– bertapa, pertapa, pertapaan– bertani, petani, pertanian

Sinonim

Sinonim merujuk kepada satu perkataan atau lebih yang mempunyai makna yang sama atau makna yang hampir sama antara satu sama lain.

Contohnya perkataan cantik boleh disinonimkan kepada perkataan indah.

–Sinonim : cantik – indah : hodoh – buruk

Sinonim

Ibu Emak

Senang Mudah

Sukar Payah

Opah Nenek

Antonim

Antonim merujuk kepada perkataan atau lebih yang mempunyai maksud yang berlawanan.

Antonim bagi perkataan gemuk adalah kurus. Perkataan gemuk dan kurus menunjukkan darjah

perbezaan dari sudut saiz tubuh badan.

Perkataan Antonim

Kecil Besar

Pandai Bodoh

Tinggi Rendah

Jauh Dekat

Panjang Pendek

Homonim

Bentuk kata yang mempunyai sama ejaan atau dan sebutan dan mempunyai makna yang berbeza.

Contoh :– Haus = bermaksud kering tekak– Haus = kekurangan besar. ( Tapak selipar

yang haus.)Homonim boleh dibahagikan kepada dua

bentuk :– Homofon – Homograf

Homofon

Perkataan yang sama bunyinya tetapi ejaan dan maknanya berbeza.

Contoh perkataan :–Baka = merujuk kepada keturunan

–Baqa = tempat yang kekal

Contoh Perkataan Homofon

Bang Azan

Bank Tempat urusan wang

Jin Makhluk halus

Jeans Fabrik kain

Duit Wang

Duet Gandingan secara berdua

Homograf

Perkataan yang sama ejaan namun berbeza dari sudut sebutan dan makna.

Contoh :–Semak [səmak ] = memeriksa–Semak [semak] = keadaan yang semak-samun

Contoh Perkataan Homograf

Perang [ pərang ] Merujuk kepada warna

Perang [ perang ] Perbuatan perang

Rawan Tulang rawan

Rawan Perasan rawan (susah hati)

Sari Pakaian yang dipakai oleh orang India

Sari pati

Hiponim

Hiponim merupakan perkataan yang yang maknanya terangkum dalam makna kata lain yang lebih luas.

Misalnya, perkataan mawar berhiponim dengan bunga, kerana makna mawar termasuk dalam makna bunga.

Contoh Perkataan Hiponim

Kenderaan kereta, motor, basikal, kapal

Minuman teh, kopi, nescafe, milo

Perabot kerusi, meja, dll.

Binatang buaya, itik, ayam, kambing

Pokok Tualang, balak, jati,

Polisem

Polisem merupakan bentuk kata yang sama namun dapat mendukung banyak makna.

Perkataan berat mempunyai lima makna yang berbeza :i. tekanan benda ii. tidak ringan iii. sukar (dilakukan, diselesaikan) iv. amat sangat, kuat v. menyebelah, memihak

Perkataan-perkataan yang tergolong dalam polisem mempunyai makna yang lebih meluas daripada homonim.

Sekian, terima kasih..