tatabahasa dlm mjh.docx

7/26/2019 tatabahasa dlm mjh.docx

1/16

1. PENDAHULUAN:

Diperingkat sekolah rendah, setiap murid mesti berkemahiran dan berilmu

pengetahuan serta berpengalaman dalam pengetahuan sedia ada diaplikasikan untuk

setiap pengajaran dan pembelajaran yang diterima dalam bilik darjah.

Mata pelajaran Bahasa Melayu kini telah disebut sebagai Bahasa Malaysia

berfungsinsebagai bahasa ilmu pengetahuan serta menjadi alat komunikasi utama dan

toleransi kaum. Bagi pelajar tahap 1 murid di ajar kemahiran-kemahiran asas seperti

mendengar, bertutur, membaca, dan menulis dengan ilmu dari pelbagai sumber. Setiap

pelajar pula belajar di dalam kelas yang sama tapi tidak mempunyai tahap penguasaan

dalam pengajaran dan pembelajaran yang berbeza.

Semua pelajar di mestikan mempelajari morfologi-sintaksis. amun banyak

pelajar tidak menguasai morfologi kerana pelbagai faktor antaranya pelajar

menggunakan bahasa ibunda sebelum melafazkan dalam Bahasa Malaysia yang betul

maka aspek imbuhan sering menjadi kesalahan dalam pertuturan dan penulisan pelajar.

!esilapan dalam stuktur ayat menjadi semakin serius dikalangan golongan yang

menggunakan Bahasa Malaysia sebagai bahasa kedua mereka.

"lmu morfologi harus diserap sea#all kemahiran-kemahiran lain untuk

membolehkan mereka menguasai kemahiran morfologi disamping membaca dan

menulis huruf kemahiran membentuk suku kata dengan menggunakan stuktur ayat

yang betul harus ditekankan. !emahiran ini boleh dibina dan murid dapat menulis

dengan tepat, gramatis dan berstruktur. !emahiran ini menjadi teras untuk mempelajari

pelajaran Bahasa Melayu dengan lebih kompleks dan mendalam.


2/16

PENGENALAN:

Bahasa Melayau merupakan bahasa kebangsaan egara kita oeleh itu

hendaklah bersifat standard atau baku, kerana dengan bersifat demikian barulah dapat

bahasa itu menjalankan tugasnya dengan berkesan sebagai bahasa rasmi negara,

bahasa pengantar pelbagai ilmu yang tinggi dan bahasa perhubungan rakyat jelata.

Sesuatu bahasa standard haruslah distabilkan dengan system pengkodan yang sesuai

untuk memungkinkan bahasa itu dapat berfungsi dengan baik ini dapat dicapai melalui

tatabahasa. $atabahasa merupakan merupakan peraturan atau sistem sesuatu bahasa,

iaitu cara sesuatu bahasa itu digunakan sama ada dalam bentuk tulisan ataupun lisan.

%leh itu, penggunaan tatabahasa yang betul bagi setiap lapisan masyarakat amatlah

penting.

OBJEKTIF:

Mengenal pasti penggunaan perkataan daripada aspek morfologi.

KAEDAH:

Bacaan, pemerhatian dan kepustakaan.

BATASAN:

Batasan dari segi ejaan,ayat dan penggunaan kata.

PENGGUNAAN BAHASA DARI SUDUT MORFOLOGI:

1. MORFOLOGI BEBAS DAN MORFEM TERIKAT:

Morfologi merupakan antara cabang linguistik yang mengkaji stuktur

pem,bentukan kata. $atabahasa De#an &disi !eempat mendifinasikan morfologi

sebagai bidang ilmu bahasa yang mengkaji stuktur, pembentukan dan penggolongan

kata. !amus De#an &disi !etiga menjelaskan pengertian morfologi sebagai kajian


3/16


4/16

sesuatu perkataan itu dihasilkan atau diterbitkan daripada bentuk dasarnya.

Berdasarkan bentuk dan struktur kata baharu yang dihasilkan, proses morfologi itu

dapat dibahagikan kepada beberapa jenis, iaitu pengimbuhan, pemajmukan,

penggandaan dan pengakroniman.

1.1 /&0"MB'2

Dalam Bahasa Melayu, proses pengimbuhan amat penting dan antara yang

banyak menimbulkan kekeliruan. /engimbuhan atau afiksasi ialah proses

morfologi yang menerbitkan kata dengan cara menggabungkan imbuhan atau

afiks kepada kata dasar. "mbuhan dapat dimaksudkan sebagai unit-unit bahasa

tertentu yang ditambahkan pada bentuk-bentuk lain, iaitu kata dasar yang

menyebabkan perubahan makna nahunya. "mbuhan tergolong dalam jenis

morfem terikat, manakala kata dasar itu lazimnya morfem bebas.

$ersenarai dalam imbuhan ialah bentuk a#alan, akhiran, sisipan, dan apitan.

"mbuhan a#alan atau prefi3 (prefi3 ialah imbuhan yang ditambahkan pada

bahagian hadapan kata dasar atau merujuk kepada morfem terikat yang berada

di posisi a#al kata dasar. 4ontoh kata terbitan bera#alan kata nama ialah

pemuzik, pembuat, pendatang, pengganas, pengebom, pelajar, pertapa, pesara,

kekasih, juruselam, maharaja, tatabahasa, prasekolah, subsistem dan

d#ibahasa. 4ontoh kata terbitan bera#alan kata kerja ialah merasa, membaca,

menduga, menggiling, mengelap, memperhamba, berjalan, berupa, belajar,

terjunam, dipukul, dan diperoleh. 4ontoh kata terbitan bera#alan kata adjektif

ialah terhitam, teringin, dan senipis.


5/16

Selain imbuhan akhiran atau sufiks (suffi3 merupakan morfem terikat yang

berada diposisi akhir kata dasar. khiran dalam bahasa Melayu hanya dapat

#ujud dalam kata nama terbitan dan kata kerja terbitan sahaja, misalnya

makanan, angkasa#an, seniman, seni#ati, komunisme,muslimin, hadirat,

ustazah, jarakkan dan turuti. /roses pengimbuhan an telah menyerbabkan

berlakunya perubahan kelas kata, iaitu daripada kata kerja menjadi kata nama

kerana tidak ada imbuhan an untuk membentuk kata kerja. Misalnya, kata

dasar tulis, buat, lukis, dan tanam merupakan kata kata kerja tetapi apabila

diimbuhankan dengan kata akhiran an, akan menghasilkan kata nama terbitan,

iaitu tuliasan, buatan, lukiasan dan tanaman. Sehubungan dengan hal itu,

imbuhan ini tergolong dalam jenis imbuhan deria5atif. "mbuhan akhiran asal

dalam Bahasa Melayu hanyalah an,-kan, dan i. "mbuhan lain merupakan

pinjaman daripada bahasa-bahasa asing seperti Bahasa "nggeris, Bahasa

Sanskrit dan Bahasa rab.

Bentuk imbuhan yang ketiga ialah sisipan, imbuhan yang tidak produktif lagi dan

jika #ujud seklaipun, hanyalah ketika mencapai istilah baharu. amun begitu,

agak banyak sisipan yang tersenarai dalam Bahasa Melayu. "mbuhan sisipan

atau infiks ( infi3 merujuk kepada morfem terikat yang berada di tengah kata

dasar atau menyelit di antara kata dasar. Sesuatu yang menarik tentang

imbuhan sisipan ini ialah bentuk fonologinya seperti yang dirakamkan dalam

kebanyakan bahasa manusia berstruktur 5k, misalnya bahasa Bontoc di 6ilipina

yang mempunyai sisipan um bagi perkataan seperti fumikas dan kumilad. Di

samping itu, satu generalisasi umum tentang sisipan ini ialah konteks


6/16

penyebarannya di dalam kata, iaitu kedudukannya sentiasa berada selepas

konsonan pertama kata dasar. Dalam Bahasa Melayu, sisipan dapat bergabung

dengan kata nama, kata kerja dan kata adjektif, misalnya el bagi perkataan

telapak, kelangkang, telunjuk, kelembung, kelengkeng, kelabut, keledek, selerak,

dan gelembung. Sisipan er tersisip bagi perkataan seperti serabut, keruping,

seruling, dan gerigi. Sisispan em mencelah bagi perkataan seperti gemilang,

semerbak, gemerlap, kemuning, dan kemuncup. Sisipan in muncul bagi

perkataan seperti sinambung.

"mbuhan apitan atau sirkumfiks (circumfi3 ialah morfem terikat yang melingkungi

atau mengapit kata dasar. Dalam Bahasa Melayu, apitan #ujud dalam kata nama

terbitan, kata kerja terbitan dan kata adjektif terbitan. Dari segi binaan

morfemnya, apitan terdiri daripada a#alan dan akhiran dan pengimbuhan

dilakukan secara serentak. Selain apitan, imbuhan ini dikenali sebagai imbuhan

terbahagi juga. Bagi apitan kata nama, contohnya ialah pelaksanaan,

pembinaan, pelajaran dan perkuburan. 4ontoh apitan kata kerja ialah

menyeramkan, mendermakan, mengecamkan, didekati, diperdengarkan, dan

memperingati. pitan kata abdjektif seperti ke-an yang memnentuk keinggerisan,

kearaban dan kecinaan.

1.7 /&M8M!2

/roses pemajmukan ialah proses merangkaikan dua kata dasar atau lebih dan

yang terhasil memba#a makna tertentu atau menerbitkan satu bentuk kata

baharu. !ata majmuk perlu dieja terpisah dan bertindak sebagai satu unit, iaitu


7/16

bentuknya tidak boleh menerima sebarang penyisipan unsur lain. $atabahasa

De#an edisi baharu membahagikan kata majmuk kepada tiga kelompok, iaitu

yang terdiri daripada rangkaian kata bebas seperti jam tangan dan bandar raya,

yang berbentuk istilah khusus seperti atur cara dan mata pelajaran, dan yang

mendukung maksud kiasan tumbuk rusuk dan makan angin.

Semua kata majmuk perlu dieja terpisah, namun ada sebilangan kata yang

dianggap telah mantap dan utuh perlu dieja sebagai satu perkataan, seperti ,

olahraga, antarabangsa dan #arganegara. 9alaupun keadaan ini sering

menimbulkan kekeliruan kepada pengguna bahasa, namun faktor-faktor lain

se#ajarnya dipertimbangkan untuk memastikan bahasa Melayu terus

berkembang. $idak seperti bahasa "nggeris, kata majmuk bahasa Melayu agak

sukar dibezakan dengan frasa nama dan keadaan ini seringkali menyebabkan

kesalahan bahasa berlaku. ntara cara membezakan kata majmuk dengan frasa

nama ialah dengan melihat proses pembentukannya yang ternyata berbeza.

Misalnya , :ibu bapa; merupakan frasa nama #alaupun pada zahirnya kelihatan

sama dengan :guru besar; yang merupakan kata majmuk . : "bu bapa; boleh

menerima sisipan unsur lain seperti kata hubung dan yang akan membentuk

: ibu dan bapa;. !eadaamn ini tidak boleh berlaku bagi kata mmajmuk kerana

guru dan besar tidak memba#a makna yang sempurna.

!ata majmuk yang menerima imbuhan a#alan dan akhiran masih tetap dieja

terpisah seperti mencampur aduk, berurus niaga, dan bersatu padu. amun

begitu, apabila diimbuhkan dengan apitan, maka kata majmuk tersebut dieja

sebagai satu perkataan seperti menampuradukkn, mengurusniagakan dan


8/16

disatupadukan. kan menjadi kesalahan jika dieja terpisah bagi bentuk ini. Bagi

kata majmuk yang hendak digandakan, hanya perkataan pertama sahaja yang

perlu digandakan seperti buku-buku kerja, balai-balai polis dan #akil-#akil

rakyat. !ata majmuk yang dianggap telah mantap dan dieja sebagai satu

perkataan perlu digandakan keseluruhan perkataan tersebut, misalnya

ja#atankuasa-ja#atankuasa, kakitangan-kakitangan dan setiausaha-setiausaha.

1.< /&00D2

/engakroniman ialah satu proses morfologi yang menerbitkan kata dengan cara

mencantumkan elemen-elemen tertentu daripada beberapa kata dasar yang

membentuk satu frasa atau kata majmuk. kronim ialah kependekan kata

daripada gabungan beberapa kata dasar dan ditulis serta dilafazkan sebagai

kata yang #ajar. Misalnya, tabika, kugiran, ubahsuai, purata, dan pa#agam.

Selain itu, akronim yang terbentuk daripada gabungan beberapa huruf a#al

rangkai kata yang disingkatkan, keseluruhannya ditulis dengan huruf besar,

misalnya /S" ( ni5ersiti /endidikan Sultan "dris, 8"M (8emaah "slam Malaysia

dan MS (Malaysian irline System. amun begitu, ada kekeliruan yang #ujud

dalam kalangan pengguna bahasa apabila menyamakan akronim dengan

singkatan. Singkatan S$/M,!M, dan /!S bukanlah akronim #alaupun

kependekkan tersebut seolah-olah sama dengan /S" dan "MS. 'al ini

demikian kerana akronim tergolong dalam kata fonologi yang mengandungi

konstituen fonologi, iaitu suku kata, tetapi singkatan tidak sedemikian. Di


9/16

samping itu, akronim boleh dilafazkan, sebaliknya singkatan tidak dan disebut

satu persatu hurufnya kerana tidak mempunyai suku kata.

2. PENGGUNAAN BAHASA DARI SUDUT SINTAKSIS:

Sintaksis merupakan satu cabang ilmu bahasa yang mengkaji bentuk, stuktur dan

binaan atau konstruksi ayat. Sintaksis bukan sahaja mengkaji proses pembinaan ayat

tetapi juga hukum-hukum yang menentukan bagaimana perkataan disusun dalam ayat.

7.1 =$2yat ialah binaan yang terdiri daripada unsur ayat, iaitu unit-unit yang

membentuk ayat.4ontoh2 Mutusamy sedang membuat kerja rumah.4ontoh ayat di atas terdiri daipada dua bahagian iaitu (i Mutusamy sedang

dan bahagian (ii membuat kerja rumah. Bahagian utama yang membentuk

klausa atau ayat bahasa Melayu. Subjek dan prediket pula mempunyai

unsur-unsur, iaitu sama ada frasa nama (6, frasa kerja (6!, frasa adjektif

(6 dan 6rasa sendi nama (6S.

7.7 6>S26rasa ialah satu binaan atau unsur ayat yang terdiri daripada sekurang-

kurangnya dua perkataan atau jika terdiri daripada satu perkataan, ia

berpotensi untuk diperluas menjadi dua perkataan atau lebih. 6rasa tidak

boleh dipecahkan kepada subjek dan predikat. $edapat emapt jenis frasa

iaitu 6, 6!, 6 dan 6S. Menurut binaannya, frasa dapat dibahagikan

kepada dua jenis iaitu frasa endosentrik dan frasa eksosentrik. 6rasa

endosentrik ialah frasa yang mengandungi satu unsur inti. nsur inti ialah


10/16

me#akili seluruh frasa berkenaan. 6rasa dinamakan mengikut unsur inti ini.

6, 6! dan 6S ialah eksosentrik. "ni kerana kata nama, kata kerja, dan kata

adjektif boleh menjadi unsur inti setiap frasa itu. 4ontohnya2 Sepasang mata

biru (6. "nti frasa ialah mata, jenis kata nama. Manakala frasa eksosentrik

ialah frasa sendi nama yang tidak mempunyai unsur inti contohnya ke tandas

dan di sekolah. !e#ujudan sendi nama di bergantung pada sekolah dank e

kepada tandas. %leh itu, frasa jenis ini dikatakan frasa eksosentrik kerana

pusatnya bergantung pada suatu unsur luaran.7.< !?S2

!lausa ialah satu unit rangkaian perkataan yang mengandungi subjek dan

predikat, yang menjadi konstituen kepada ayat. Sebagai konstituen dalam

pembentukan ayat, klausa terbahagi kepada dua jenis, iaitu klausa bebas

dan klausa tak bebas.!lausa bebas ialah klausa yang dapat berdiri sendiri

dan bersifat sebagai ayat lengkap apabila diucapkan dengan intonasi yang

sempurna.ntara contoh klausa adalah seperti berikut

i kamu pandaiii saya akan hadir iii mereka mogoki5 dia sedang bekerja

7.@ =$ M8M!2

Menurut buku $atabahasa De#an edisi ketiga (7AA+, ayat majmuk ialah ayat

yang dibina dengan mencantumkan dua ayat tunggal atau lebih, dan

pencantuman ayat-ayat itu disusun mengikut cara tertentu sehingga

menjadikan ayat 1 (a, dengan ayat 1 (b.1. li sedang membaca buku dan 6atimah sedang membuat latihan

matematik.


11/16

(a li sedang membaca buku.(b 6atimah sedang membuat latihan matematik.

$erdapat tiga jenis ayat majmuk iaitu2

i. yat majmuk gabunganii. yat majmuk pancanganiii. yat majmuk campuran

=$ M8M! 0B02

yat majmuk gabungngan ialah ayat yang dibina oleh dua ayat atau lebih yang

menjadikan satu dengan cara mengabungkan atau mencantumkan ayat-ayat

tersebut dengan kata hubung seperti dan, atau, tetapi dan sebagainya.4ontoh2

(a >okiah pandai menari dan menyanyi.(b h Seng kurus tetapi kuat makan.

yat (a dihubungkan dengan kata hubung dan manakala ayat (b

dihubungkan dengan kata hubung tetapi.=$ M8M! /402yat majmuk pancangan ialah ayat yang dibentuk oleh klausa yang tidak

setara. "ni bermakna dalam ayat berkenaan terdapat satu klausa bebas atau

ayat utama dan satu atau lebih klausa tak bebas atau ayat kecil. yat kecil

dipancangkan di dalam ayat utama dengan menggunakan kata hubung

seperti yang baha#a, kerana jika, apabila, sungguhpun dan sebagainya.

Dalam bahasa Melayu, ayat majmuk pancangan dapat dibahagikan kepada

tiga jenis iaitu ayat relati5e ,ayat komplemen dan ayat keterangan.

=$ M8M! 4M/>2yat majmuk campuran ialah ayat yang mengandungi lebih daripada satu

jenis ayat. yat ini mungkin terdiri daripada ayat tunggal dan ayat majmuk

pancangan. Biasanya ayat jenis ini panjang. /anjang pendek bukanlah


12/16

kriteria ayat majmuk campuran tetapi bilanagn subjek dan predikatnya atau

klausanya.4ontoh2 Mereka mendaftarkan kanak-kanak yang lahir dalam tahun 7AAA,

yang telah menerima suntikan tersebut.Dalam ayat ini terdapat dua ayat relati5e yang dipancangkan ke dalam ayat

induk iaitu yang lahir dalam tahun 7AAA dan mereka yang menerima suntikan

tersebut. Subjek ayat majmuk ialah mereka, katakerjanya mendaftarkan dan

objek tepat kanak-kanak. !edua-dua ayat relati5e inimerupakan penerang

kepada objek tepat.Berdasarkan petikan dari majalah Techkeluaran o5ember 7A11 saya telah

analisis petikan tersebut dan mendapati beberapa contoh penggunaan

tatabahasa dalam majalah ini.1 yat majmuk gabungan2

Mekanisme kerja katup ini sangat sederhana danmemiliki daya tahan

tinggi. (4ontoh ayat m.s elatif yat !omplemen yat !eterangan4ontoh 12 (m.s


13/16

Kesalahan an! "eda#a" dala$ $a%alah Te&h N'(e$)e* 2+11:

1. !esalahan kata sendi nama dalamE dan antaraE/erkataan dalam dan antara yang berfungsi sebagai kata sendi nama dan dapat

juga berfungsi sebagai kata arah.4ontoh kesalahan ayat2 (m.s


14/16


15/16

Banyak kepentingan untuk kita memahami disiplin morfologi dan proses-

prosesnya yang mencakupi empat disiplin, iaitu penimbuhan,

pemajmukan,penggandaan dan pengakroniman. Selain dapat memastikan

penggunaan bahasa yang lebih berkesan dan cekap, disiplin morfologi ini

merupakan tunjang utama dalam ?inguistik $ulen yang tediri daripada fonologo,

morfologi, sintaksis, dan semantik. $anpa pengetahuan tentang morfologi, sukar

untuk menghuraikan bahasa dengan mendalam dan terperinci, malah

kebanyakan permasalahan bahasa berlaku dalam kalangan masyarakat,

terutamanya #arga pendidik dan pelajar berkaitan dengan hal morfologi dan

sintaksis. /enggunaan tatabahasa yang betul amat perlu kerana genarasi muda

lebih berminat untuk membaca bahan bacaan daripada buku cerita dan majalah

daripada bahan-bahan ilmiah yang lain. Sekurang-kurangnya bahan bacaan ini

dapat mendidik mereka menggunakan tatabahasa yang betul.

BIBLIOGRAFI:

1. bdullah 'assan. (1))


16/16

7. ik Safiah !arim, 6arid M. %nn, 'ashim 'j. Musa, dan bdul 'amid Mahmod.

(7AA@. Tatabahasa Dewan Edisi Baharu. !uala ?umpur2 De#an Bahasa dan

/ustaka.

tatabahasa dlm mjh.docx

Documents

Transcript of tatabahasa dlm mjh.docx