Tugasan 1 kbk 3073

1.0 KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS

1.1 PENGENALAN

Perbezaan kognitif, sosial emosi, fizikal dan rohani dalam kalangan kanak-kanak di

dalam sebuah bilik darjah merupakan perkara biasa. Namun, kadang kala kita akan

berjumpa dengan kanak-kanak yang perbezaannya agak ketara dan tidak mengikuti

norma-norma perkembangan seperti kanak-kanak lain. Kanak-kanak ini menunjukkan

ciri-ciri perkembangan yang berbeza daripada kanak-kanak biasa seperti keupayaan

kognitif, fizikal yang terhad, kesukaran berinteraksi dan berkomunikasi. Kanak-kanak ini

juga mungkin menghadapi masalah tertentu seperti masalah fizikal, masalah

penglihatan, pendengaran, pertuturan, tingkah laku, masalah pembelajaran, terencat

akal dan pintar cerdas. Kanak-kanak ini dikategorikan sebagai kanak-kanak

berkeperluan khas.

Di Malaysia, pendidikan untuk kanak-kanak ini terletak di bawah kendalian

Kementerian Pelajaran Malaysia dan Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan

Masyarakat. Menurut dasar pendidikan khas di Malaysia, murid- murid berkeperluan

khas merujuk kepada murid-murid yang mengalami kecacatan penglihatan,

pendengaran dan masalah pembelajaran. Masalah kanak-kanak berkeperluan khas ini

mungkin disebabkan oleh faktor-faktor seperti perkembangan prenatal yang tidak

sempurna kerana penyakit, kekurangan zat ataupun dadah. Disebabkan masalah yang

dihadapi oleh kanak-kanak ini, mereka memerlukan perhatian, penjagaan yang khusus,

kasih sayang dan perhatian, yang menuntut kesabaran serta komitmen guru dalam

mendidik mereka.

2.0 DEFINISI KANAK-KANAK BERKEPERLUAN KHAS MENGIKUT KATEGORI

Kanak-kanak khas didefinisikan sebagai kanak-kanak yang berbeza daripada kanak-

kanak biasa dalam aspek ciri-ciri mental, keupayaan sensori, keupayaan komunikasi,

tingkah laku sosial, ataupun ciri-ciri fizikal. Secara lebih terperinci lagi kanak-kanak

berkeperluan khas boleh dikenalpasti dengan merujuk kepada gambar rajah 1.0 di

bawah:

Kanak-kanak

Berkeperluan Khas

Masalah

Pembelajaran

Masalah

Komunikasi: Bahasa

dan Pertuturan

Masalah

Pendengaran

Masalah Kesihatan

atau Fizikal

Masalah Penglihatan

Desleksia

Attention/Deficit Hiperactivity Disorder

(ADD/ADHD)

Bermasalah Emosi dan Tingkah Laku

Lembam (Slow Leaner)

Terencat Akal

Sindrom Down

Autisme

Pintar Cerdas

Palsi Serebrum (Cerebral Palsy)

Rajah 1.0: Kategori Kanak-kanak Berkeperluan Khas

Setelah melihat gambar rajah 1.0 kita dapat menganalisis secara keseluruhan bahawa

kanak-kanak berkeperluan khas terdiri daripada Masalah Pembelajaran, Masalah

Penglihatan, Masalah Pendengaran, Masalah komunikasi: Bahasa dan Pertuturan, dan

Masalah Kesihatan atau Fizikal. Namun, dalam aspek masalah pembelajaran terdapat

pelbagai jenis masalah yang dipecahkan kepada sembilan kategori lagi seperti yang

terdapat dalam rajah tersebut.

Sebelum merungkai lebih jauh lagi mengenai kanak-kanak berkeperluan khas ini,

adalah penting kepada kita untuk mengetahui definisi setiap kategori ini untuk melihat

perbezaan dan memahaminya dengan lebih mendalam. Perlu diingatkan bahawa

sebagai bakal pendidik yang akan berkhidmat secara khusus dalam bidang ini atau

lebih sinonim sebagai guru Pendidikan Khas, menghayati definisi setiap kategori kanak-

kanak berkeperluan khas adalah sangat penting. Hal ini perlu diambil berat bagi

mencari corak pembelajaran, intervensi dan sebagainya yang sesuai bagi setiap kanak-

kanak yang dikenalpasti dalam mana-mana kategori ini.

Samuel Kirk (1963) mendefinisikan masalah pembelajaran sebagai kelewatan

perkembangan dalam satu atau lebih daripada proses pertuturan, pembacaan,

penulisan, pengiraan atau mata pelajaran sekolah lain. Ianya bukanlah kesan daripada

kerencatan mental, halangan sensori (buta atau pekak) atau faktor budaya dan

persekitaran. Pencapaian kemahiran membaca, menulis dan mengira individu

bermasalah pembelajaran adalah pada tahap dibawah purata kebangsaan. Terdapat

perbezaan yang nyata di antara kanak-kanak yang diklasifikasikan sebagai bermasalah

pembelajaran. Antaranya ialah kanak-kanak Desleksia, Attention/Deficit Hiperactivity

Disorder (ADD/ADHD), Bermasalah Emosi dan Tingkah Laku, Lembam (Slow Leaner),

Terencat Akal, Sindrom Down, Autisme , Pintar Cerdas, dan Palsi Serebrum (Cerebral

Palsy).

Seterusnya ialah Masalah Kesihatan atau Kecacatan Fizikal yang merujuk

kepada kanak-kanak yang mengalami ketidakupayaan fizikal, dan memerlukan

pengubatan atau peralatan khas seperti pendakap (braces) atau kerusi roda. Ia

termasuk ketidakupayaan berbentuk neurologi yang melibatkan otak dan urat saraf

yang rosak (Mohd. Sharani, 2006) serta kecederaan ortopedik yang melibatkan tulang,

sendi dan otot.

Kanak-kanak yang dikategorikan sebagai mempunyai masalah penglihatan jika

kerosakan penglihatan tersebut tidak dapat diperbetulkan dan menganggu

pembelajaran. Kanak-kanak yang bermasalah penglihatan berkemungkinan mempunyai

penglihatan yang terbatas atau buta. Masalah penglihatan terbatas bermaksud tahap

penglihatan kanak-kanak berada di antara 20/70 dan 20/200 dengan penggunaan

lensa. Kanak-kanak yang dikategorikan sebagai buta tidak dapat menggunakan

penglihatan untuk pembelajaran. Mereka bergantung kepada pendengaran dan

sentuhan. Kanak-kanak yang buta juga kadang kala mempunyai masalah pendengaran

dan perkembangan psikomotor mereka agak terhad. Keupayaan motor mereka

sebenarnya tidak terjejas dari segi neurologi tetapi dipengaruhi oleh pergerakan mereka

yang terhad.

Kanak-kanak bermasalah pendengaran pula dikategorikan kepada dua iaitu

separa pekak dan pekak. Separa pekak bermaksud penggunaan alat pendengaran

akan membolehkan kanak-kanak ini menerima pendidikan secara audio. Tahap

kehilangan keupayaan mendengar diukur dengan audiometer dalam unit decibel.

Seseorang dikategorikan sebagai pekak jika tahap kehilangan keupayaan mendengar

lebih daripada 70 decibel. Mereka yang tergolong sebagai separa pekak mempunyai

tahap kehilangan keupayaan mendengar antara 20 hingga 60 decibel.

Kategori kanak-kanak berkeperluan khas yang seterusnya ialah Masalah

Komunikasi yang merangkumi dua kategori iaitu masalah bahasa dan pertuturan.

Individuals with Disabilities Education Act (IDEA), USA, telah mendefinisikan masalah

bahasa dan pertuturan sebagai suatu masalah komunikasi seperti gagap dan masalah

penyebutan, masalah bahasa. Lebih spesifik lagi, masalah bahasa didefinisikan

sebagai kelemahan dalam pemahaman, lisan dan tulisan. Masalah ini mungkin

kelemahan dalam bentuk bahasa, kandunga bahasa, dan pragmatik. Masalah

pertuturan pula merupakan kecacatan suara, penyebutan bunyi-bunyi pertuturan,

dan/atau kelancaran. Kecacatan ini dapat dilihat dalam penyampaian dan penggunaan

simbol-simbol lisan.

2.1 MASALAH KECACATAN FIZIKAL ATAU KESIHATAN

Masalah kecacatan fizikal merujuk kepada kanak-kanak yang mengalami

ketidakupayaan fizikal, dan memerlukan pengubatan atau peralatan khas seperti

pendakap (braces) atau kerusi roda. Ia termasuk ketidakupayaan berbentuk neurologi

yang melibatkan otak dan urat saraf yang rosak (Mohd. Sharani, 2006) serta

kecederaan ortopedik yang melibatkan tulang, sendi dan otot. Antara masalah yang

boleh dikategorikan sebagai kecacatan fizikal ialah:

Kecacatan fizikal

Cerebral Palsy Kesukaran bergerak kerana tidak dapat mengkoordinasi badan.

Ia disebabkan oleh neurologi motor yang tidak dapat berfungsi

dengan baik kerana kecederaan di otak. Kecederaan ini mungkin

berlaku sebelum, semasa atau selepas kelahiran. Pada

umumnya kanak-kanak ini juga mungkin mempunyai kecacatan

lain seperti masalah penglihatan, pertuturan atau terencat akal.

Epilepsi Penyakit sawan yang disebabkan oleh masalah neurologi yang

menyebabkan kanak-kanak menggeleter.

Spina bifida Kecacatan pada tulang belakang yang boleh menyebabkan

kelumpuhan pada bahagian badan. Ia adalah satu keadaan

yang berlaku sejak kelahiran tetapi boleh dibantu dengan

pembedahan.

Muscular dystrophy Kemerosotan kekuatan otot secara progresif sehingga kanak-

kanak akan memerlukan kerusi roda. Kecerdasan kanak-kanak

tersebut tidak terjejas.

Limb deficiencies Kanak-kanak yang anggota badannya tidak sempurna. Ini

mungkin disebabkan oleh kemalangan atau kecacatan semasa

kelahiran. Kanak-kanak ini boleh dilatih menggunakan anggota

palsu.

Asthma Masalah pernafasan yang berlaku apabila tiub bronchial

daripada saluran pernafasan kerongkong menjadi sempit.

Masalah ini boleh dibantu dengan dadah dan penggunaan

“nebulisec”.

Diabetes Kencing manis ialah penyakit yang disebabkan oleh pancreas

yang tidak dapat berfungsi untuk menghalang peningkatan gula

dalam darah manusia. Seperti asthma, penyakit ini boleh dikawal

dengan dadah serta pemakanan yang betul.

Leukemia Satu bentuk kanser yang agak biasa dikalangan kanak-kanak.

Penyakit ini menyebabkan peningkatan secara mendadak sel

putih dalam tulang sum-sum. Kimoterapi merupakan satu cara

yang digunakan untuk membantu mengawalnya.

Jadual 1.0: Kategori masalah yang dihadapi oleh individu dengan kecacatan fizikal.

2.1.1 CARA MENGATASI

Pendekatan secara berkumpulan bagi mengatasi masalah yang kompleks berkaitan

keperluan perubatan, pendidikan, terapi, vokasional dan sosial di kalangan individu

yang mempunyai masalah fizikal dan kesihatan sangat relevan. Kerjasama antara

pelbagai disiplin dilihat sebagai dapat membantu menyelesaikan isu dalam pendidikan

dan perubatan dan memberikan manfaat kepada golongan ini. Terdapat dua kumpulan

penting dalam menjayakan pendekatan kumpulan pelbagai disiplin iaitu ahli terapi fizikal

dan ahli terapi carakerja.

Ahli terapi fizikal bertanggungjawab dalam perkembangan dan mengekalkan

kemahiran motor, pergerakan dan postur badan. Mereka selalunya menyarankan

latihan yang sesuai untuk meningkatkan kawalan otot dan keperluan penggunaan alat

bantuan seperti penyokong secara berkesan. Prosedur yang sering digunakan adalah

seperti urutan dan memasukkan aktiviti lain selain berenang, rawatan pemanasan serta

panduan kedudukan makan yang betul.

Ahli patologi bahasa-pertuturan adalah salah satu daripada pakar lain yang

turut terlibat dalam kumpulan pelbagai disiplin. Mereka menyediakan terapi pertuturan,

intervensi bahasa, koordinasi motor oral seperti mengunyah dan menelan serta

komunikasi argumentatif dan alternatif. Pembantu kesihatan pula bertanggungjawab

dalam memberi perkhidmatan penjagaan kesihatan dan prosedur rawatan dalam kelas.

Pekerja sosial perubatan membantu pelajar dan keluarga untuk berfungsi sepenuhnya

dengan tidak menjadikan masalah yang dihadapi sebagai halangan.

Pengubahsuaian persekitaran dilakukan untuk membolehkan pelajar yang

mempunyai masalah fizikal dan kesihatan terlibat dengan sepenuhnya dalam aktiviti

dan secara berdikari di sekolah. Pengubahsuaian persekitaran penting supaya pelajar

dengan masalah fizikal dan kesihatan dapat dilihat dengan sepenuhnya secara

berdikari di sekolah. Salah satu pengubahsuaian yang boleh dilakukan adalah dengan

meningkatkan aksebiliti sekolah dan bilik darjah. Halangan arkitektural akan

mengehadkan pergerakan pelajar berkerusi roda atau mempunyai limitasi fizikal.

Halangan arkitektural berupa laluan jalan, rem, pintu, lantai yang tidak licin, dan

fountains.

Kebanyakan individu yang mempunyai masalah fizikal dan kesihatan

memerlukan penjagaan kesihatan khas dengan prosedur tertentu seperti pengambilan

ubatan secara teratur, pembersihan tiub kencing secara berkala, penjagaan lubang

yang ditebuk pada leher dan penjagaan respirator atau ventilator dan menguruskan

keperluan nutrisi dan diet khas.

2.2 MASALAH PENGLIHATAN

Kanak-kanak yang dikategorikan sebagai mempunyai masalah penglihatan jika

kerosakan penglihatan tersebut tidak dapat diperbetulkan dan menganggu

pembelajaran. Kanak-kanak yang bermasalah penglihatan berkemungkinan mempunyai

penglihatan yang terbatas atau buta. Masalah penglihatan terbatas bermaksud tahap

penglihatan kanak-kanak berada di antara 20/70 dan 20/200 dengan penggunaan

lensa. Penglihatan kanak-kanak ini terhad kepada objek yang dekat sahaja.

Kanak-kanak yang dikategorikan sebagai buta tidak dapat menggunakan

penglihatan untuk pembelajaran. Mereka bergantung kepada pendengaran dan

sentuhan. Kanak-kanak ini pada kebiasaan mempunyai kecerdasan yang normal

seperti kanak-kanak lain dan boleh belajar seperti biasa jika kemudahan serta

perkhidmatan sokongan disediakan untuk mereka. Kanak-kanak yang buta juga

kaadang kala mempunyai masalah pendengaran dan perkembangan psikomotor

mereka agak terhad. Keupayaan motor mereka sebenarnya tidak terjejas daripada segi

neurologi tetapi dipengaruhi oleh pergerakan mereka yang terhad.

Kanak-kanak ini mungkin mempunyai konsep kendiri yang rendah dan perhatian

lebih yang diberikan kepada mereka boleh menggalakkan pergantungan kepada guru

atau rakan untuk sentiasa membimbing mereka. Di samping itu, pengalaman mereka

yang terhad dalam dunia visual memberi kesan kepada perkembangan bahasa.

Contohnya, seseorang kanak-kanak normal boleh memberi pelbagai contoh untuk

perkataan ‘bulat’ dan menghuraikannya dengan jelas jika dibanding dengan kanak-

kanak yang mempunyai masalah penglihatan.

Kanak-kanak bermasalah penglihatan biasanya akan mengerutkan mata atau

menutup sebelah mata untuk tujuan penglihatan. Selain itu, mereka juga asyik

menggosok mata tanpa sebab dan ini menyebabkan mata merah dan membengkak.

Kanak-kanak juga sering mengadu pening kepala dan loya. Apabila membaca kanak-

kanak ini akan memegang buku terlalu dekat atau terlalu jauh untuk mengimbangi

penglihatan mereka.

2.2.1 PUNCA MASALAH PENGLIHATAN

Terdapat pelbagai punca masalah penglihatan seperti:

i. Baka dan keturunan

ii. Komplikasi semasa hamil dan semasa lahir

iii. Rubela

iv. Sifilis

v. Kecederaan

vi. penyakit

2.2.2 CIRI-CIRI KANAK-KANAK CACAT PENGLIHATAN

Kognitif

i. Tidak memahami benda-benda abstrak

ii. Pengamatan dan daya anggaran berat sesuatu jisim amat lemah kerana terbatas.

iii. Tidak memahami konsep bentuk

iv. Keliru dengan huruf

Psikomotor

i. Lemah dalam melukis saiz dan jarak dalam mata pelajaran Matematik.

ii. Lebih mengetahui konsep sejuk dan panas melalui sentuhan

Emosi dan Tingkah Laku

i. Selalu menutup mata sebelah

ii. Sering mencari-cari baris ayat yang dibaca

iii. Meniru kerja kawan

iv. Kerap menggosok mata

v. Selalu terlanggar objek

vi. Selalu mengadu sakit kepala, loya dan pening


Pelbagai ujian telah dijalankan untuk membuktikan bahawa kanak-kanak cacat

penglihatan yang mengalami kecelaruan di dalam konsep ruang, di antaranya ialah

‘meta analysis’ dimana kanak-kanak buta dan rabun diletakkan di suatu kawasan dan

diuji bagaimana mereka mengamati ruang di dalam kawasan tersebut. Hasil ujian

menunjukkan bahawa kanak-kanak buta amat sukar untuk mengadaptasi sumber atau

petunjuk (clue) yang ada. Mereka memerlukan latihan sebelum didedahkan kepada

sesuatu situasi baru (Linn & Petersen, 1985).

Kanak-kanak yang mengalami kebutaan memerlukan pelbagai pendedahan

dan latihan intensif. Diantaranya ialah peningkatan deria bau diperingkat bayi. Bayi

perlu diberikan pendedahan tentang individu-individu penting seperti ibu, bapa dan

adik-beradik. Tindakan ini akan memberikan kesan psikologi iaitu rasa selamat pada

seseorang bayi. Seseorang kanak-kanak cacat penglihatan sering menunjukkan

tingkahlaku atau emosi takut. Perasaan takut ini akan lebih menonjol pada keadaan

atau situasi yang baru dilaluinya disebabkan mereka tidak menguasai konsep ruang.

Latihan yang diperlukan ialah mengenal gema, orientasi dan mobiliti (Jacobson, 1993).

Latihan mengenal gema adalah dengan melatih kanak-kanak mengenal balikan

gelombang pantulan pada objek seperti dinding agar mereka mengetahui kedudukan

mereka adalah berhampiran dengan sesuatu objek.

Bagi kanak-kanak cacat penglihatan, maklumat tentang jarak sering menjadi

kekeliruan. Latihan perlu diberikan untuk mereka mengenal sesuatu jarak seperti

apakah yang dikatakan dengan satu depa dan sepuluh meter. Kanak-kanak ini perlu

diberikan pengalaman untuk membuat ukuran sendiri menggunakan tali pengukur untuk

mendapatkan perbandingan jarak. Pengenalan kepada saiz memerlukan pelbagai

elemen yang dapat menyokong sesuatu keadaan. Aktiviti untuk mengenal saiz boleh

dilakukan dengan membuat persamaan dengan kehidupan harian. Sebagai contoh,

adik memakai seluar saiz S dan abang memakai seluar saiz X. Perbezaan ini boleh

diterangkan kepada kanak-kanak cacat penglihatan untuk membolehkan mereka

membuat perbandingan saiz.

2.3 MASALAH PENDENGARAN

Terdapat dua kategori masalah pekak iaitu separa pekak dan pekak. Separa pekak

bermaksud penggunaan alat pendengaran akan membolehkan kanak-kanak ini

menerima pendidikan secara audio. Kanak-kanak yang dikategorikan sebagai pekak

perlu menerima pendidikan menggunakan sensori lain seperti penglihatan. Tahap

kehilangan keupayaan mendengar diukur dengan audiometer dalam unit decibel.

Seseorang dikategorikan sebagai pekak jika tahap kehilangan keupayaan mendengar

lebih daripada 70 decibel. Mereka yang tergolong sebagai separa pekak mempunyai

tahap kehilangan keupayaan mendengar antara 20 hingga 60 decibel.

Masalah pendengaran terdiri daripada beberapa tahap dan ada yang hanya

dikenalpasti apabila kanak-kanak tersebut telah berumur beberapa tahun. Kanak-kanak

yang menunjukkan masalah ini menunjukkan simptom seperti kerap meminta orang

mengulang apa yang telah disebut. Mereka juga menghadapi kesukaran untuk

mengikut arahan dan salah faham kerap berlaku. Pertuturan kanak-kanak ini tidak

lancar kerana masalah sebutan yang sangat lemah. Mereka juga sering mempunyai

nada suara yang tinggi atau rendah dan memusingkan kepala untuk mendengar.

Semasa mendengar radio atau televisyen kanak-kanak ini akan meninggikan nadanya

pada tahap yang agak kuat.

Masalah pendengaran menjejaskan komunikasi dan juga pembelajaran individu.

Ketidakupayaan berkomunikasi ini memberi kesan kepada perkembangan sosial,

emosi, bahasa dan kognitif individu tersebut.

2.3.1 TAHAP KEHILANGAN PENDENGARAN

Tahap kehilangan pendengaran ialah:

1) Kurang pendengaran

a. Ringan (mild)

Tahap kehilangan pendengaran antara 27 – 40 dB

Memahami perbualan

Mengalami kesulitan mendengar bunyi-bunyi yang perlahan dan jauh

Memerlukan terapi pertuturan

b. Sederhana (moderate)

Tahap kehilangan pendengaran antara 41 – 55 Db

Dapat mendengar bunyi setakat 1 – 1.5 meter daripadanya

Sukar melibatkan diri dalam perbincangan secara kelas

Memerlukan laat bantu dengar

Memerlukan terapi pertuturan

c. Sederhana teruk (moderate – severe)

Tahap kehilangan pendenngaran antara 56 – 70 dB

Memerlukan alat bantu dengar dan latihan pendengaran

Memerlukan latihan pertuturan dan komunikasi

Orang yang ingin berhubung dengan mereka perlu bercakap dengan kuat

2) Pekak

a. Teruk (severe)

Tahap kehilangan pendengaran antara 71 – 90 dB

Dapat mendengar bunyi pada jarak 0 – 30.5 meter daripadanya

Menghadapi masalah pertuturan

Memerlukan alat bantu dengar dan latihan pertuturan dan komunikasi

b. Sangat teruk (profound)

Tahap kehilangan pendengaran lebih daripada 90 dB

Sukar mendengar walaupun bunyi yang kuat

Memerlukan alat bantu dengar, terapi pertuturan dan komunikasi

2.3.2 PUNCA MASALAH PENDENGARAN

Dipengaruhi oleh pelbagai faktor iaitu:

Sebelum lahir

a) Baka yang disebabkan oleh gen

b) Bukan baka

Jangkitan sebelum lahir seperti virus (rubella, demam glandular)

Semasa hamil si ibu mengambil dadah atau bahan kimia seperti kuanin

Toksemia pada peringkat kelahiran

Semasa lahir

a) Masa lahir yang terlalu lama atau susah menyebabkan tekanan pada telinga

b) Kelahiran tidak cukup bulan

c) Kecederaan semasa dilahirkan terutama pada bahagian telinga

Selepas lahir

a) Kanak-kanak menghidap penyakit berjangkit yang disebabkan oleh bakteria dan

virus

b) Kemalangan yang mencederakan bahagian telinga

c) Terdedah kepada bunyi yang terlalu kuat dalam jangka masa yang lama

2.3.3 CIRI-CIRI KANAK-KANAK BERMASALAH PENDENGARAN

Antara ciri-ciri kanak-kanak yang mempunyai masalah pendengaran ialah:

Tidak bertindak balas terhadap bunyi

Tidak bertindak balas terhadap panggilan nama sendiri

Tidak memahami atau silap memahami arahan

Kelihatan tidak memberikan tumpuan dan sentiasa mengelamun

Kelihatan nakal, tidak mempedulikan orang lain, sangat pasif dan menyendiri

Lebih banyak menunggu dan melihat apa yang dilakukan oleh orang lain terlebih dahulu sebelum melakukan sebarang tugas

Akan membaca bibir, melihat isyarat visual, ekspresi muka dan gerak tangan daripada mendengar

Pencapaian dalam pelajaran lemah terutama yang berkaitan bahasa

Lebih banyak menunjuk dengan jari dari bercakap

Menonjolkan sikap yang ganjil ketika berinteraksi dengan kawan-kawan

Telinga sering berair atau bernanah

2.3.4 PERKEMBANGAN KANAK-KANAK BERMASALAH PENDENGARAN

Aspek bahasa dan komunikasi

Kehilangan pendengaran menghalang secara serius perkembangan berkomunikasi

secara mendengar dan bertutur. Tanpa bantuan pakar pertuturan, kanak-kanak

bermasalah pendengaran mungkin mengalami perkembangan terbantut dalam kedua-

dua kemahiran ini.

Perkembangan sosial dan emosi

Perkembangan sosial dan emosi kanak-kanak bermasalah pendengaran banyak

bergantung pada pengalaman mereka, dan melalui perkembangan mereka sendiri bagi

membolehkan mereka meluahkan perasaan mereka, kehendak, keperluan dan

memahami perasaan orang lain. Masalah komunikasi mereka memberi kesan ke atas

konsep kendiri, kebolehan bermain dan berkongsi dengan rakan sebaya.

Perkembangan kognitif

Perkembangan kognitif merujuk kepada bagaimana memahami dan mengurus dunia

mereka. Ini termasuk kemahiran menaakul, menyimpan dan mengingati maklumat,

klasifikasi, mendefinisikan dan sebagainya. Kelambatan perkembangan bahasa kanak-

kanak bermasalah pendengaran turut melambatkan perkembangan kognitif mereka.

Perkembangan fizikal dan motor

Perkembangan motor kasar dan motor halus bagi kanak-kanak bermasalah

pendengaran adalah serupa dengan kanak-kanak normal.


Kaedah auditory oral

Kaedah ini menekankan proses mendengar serta bertutur, dengan penggunaan saki

baki pendengaran secara lebih berkesan dan diperkukuhkan dengan penggunaan alat

bantu dengar dan deria lihat serta deria sentuh. Kaedah ini tidak menggunakan bahasa

isyarat atau ejaan jari tetapi menekankan kaedah membaca gerak bibir (lip reading).

Kaedah ini menggunakan implikasi bunyi bagi memperkembangkan kemahiran

mendengar dan bertutur, melibatkan latihan mendengar untuk membolehkan mereka

mendiskriminasikan bunyi-bunyi yang berbeza.

Kaedah bacaan bibir

Kaedah ini juga menekankan penggunaan penglihatan sepenuhnya. Kaedah ini

memerlukan kanak-kanak sentiasa melihat gerak bibir penutur dengan tepat dan dalam

situasi ini penutur berada di tempat yang terang dan jelas dilihat.

Kaedah bahasa isyarat

Pada amnya bahasa isyarat digunakan dengan mudah dengan menggabungkan

perkataan dengan makna asas. Terdapat pelbagai bahasa isyarat termasuk American

Sign Language, Pidgin Sing Language (PSE), dan banyak lagi. Di Malaysia, bahasa

isyarat yang digunakan ialah Kod Tangan Bahasa Melayu (KTBM).

Kaedah komunikasi seluruh

Kaedah ini adalah satu kaedah yang menggabungkan ejaan jari, isyarat, bacaan bibir,

pertuturan dan implikasi auditori. Elemen penting dalam kaedah ini ialah penggunaan

isyarat dan pertuturan secara serentak.

Pertuturan isyarat (cued speech)

Kaedah ini diperkembangkan dari kaedah bacaan bibir, menggunakan bentuk-bentuk

tangan bagi memandu bunyi-bunyian. Bentuk-bentuk tangan yang dilambangkan (kiu),

ditentukan pada kawasan-kawasan di mana bentuk tangan menentukan bunyi

perkataan. Terdapat lapan bentuk tangan bagi konsonan dan empat bentuk tangan bagi

menentukan bunyi huruf vokal.

Ahli audiologi dan ahli patologi pertuturan bahasa

Ahli audiologi adalah orang yang bertanggungjawab dalam mengenal pasti keadaan

dan tahap kehilangan pendengaran kanak-kanak manakala ahli patologi pertuturan

bahasa pula bertanggungjawab dalam memberi latihan pendengraan dan pertuturan

kepada kanak-kanak itu. Ahli audiologi akan menilai kemampuan pelbagai alat bantu

dengar, membuat acuan telinga, memilih dan memasang alat bantu dengar yang

memberi impliksi terbaik kepada kanak-kanak pekak termasuklah memberi kaunseling

kepada ibu bapa tentang cara memakai, penjagaan dan latihan yang perlu (Lokman,

2004). Dengan bantuan ahli patologi, kanak-kanak yang mendapat implikasi terbaik

akan dilatih menggunakan pendengaran untuk bertutur dan membentuk

bahasa(Lokman, 2004).

2.4 MASALAH PERTUTURAN DAN BAHASA

2.4.1 MASALAH PERTUTURAN

Masalah pertuturan yang dialami memberi kesan terhadap bunyi yang dikeluarkan oleh

kanak-kanak. Setiap kanak-kanak mempunyai suara yang unik tetapi perbezaan dalam

cara kanak-kanak itu bercakap menjadi suatu masalah apabila pertuturannya tidak

dapat difahami oleh orang yang mendengar, ataupun cara kanak-kanak itu bercakap

mengganggu pendengar daripada memahami apa yang cuba disampaikan.

Biasanya kanak-kanak yang mengalami masalah pertuturan diabaikan oleh

rakan-rakan kerana sukar bagi memahaminya dan ini membawa kepada keadaan

perkembangan bahasa yang semakin lambat, terutama dalam kemahiran interaksi

sosial kerana peluang untuk mereka berkomunikasi terhad. Masalah pertuturan boleh

dikategorikan kepada empat iaitu masalah sebutan, masalah gagap, masalah suara

dan masalah bahasa.

Masalah sebutan ialah kecenderungan meninggalkan suku kata atau mengubah

bunyi sesuatu perkataan seperti perkataan “saya’ menjadi “caya”. Kanak-kanak pada

kebiasaannya akan melalui fasa ini dalam tempoh perkembangan mereka. Ia biasanya

tidak dipandang serius namun jika masalah ini berlanjutan ia perlu diberi perhatian.

Gagap merupakan gangguan terhadap kelancaran percakapan. Aliran pertuturan

terganggu di mana seseorang itu mungkin mengulang, berhenti seketika atau mencelah

dengan suku kata atau perkataan. Gagap kerap berlaku apabila individu tersebut teruja

dan ingin menyatakan sesuatu dengan kadar yang cepat.

Masalah suara berkaitan dengan kualiti suara seseorang. Ia mungkin terlalu

lantang, lembut, garau, kasar, sengau, nada yang tinggi atau rendah atau nada yang

sama dan tidak berubah. Masalah pertuturan seperti masalah sebutan, gagap dan

suara boleh menimbulkan rasa malu dan menyebabkan kanak-kanak tersebut merasa

tidak selesa dalam situasi sosial. Ia mungkin tidak mengganggu pembelajaran seperti

mana masalah bahasa. Masalah bahasa memberi kesan kepada perkembangan

kognitif kanak-kanak.

2.4.2 CIRI-CIRI MASALAH PERTUTURAN

Antara ciri-ciri masalah pertuturan ialah:

i. Masalah artikulasi

Masalah artikulasi atau gangguan artikulasi adalah pengeluaran bunyi-bunyi pertuturan

yang abnormal, sehingga menyebabkan percakapan menjadi tidak tepat atau

percakapan yang tidak sesuai. Masalah artikulasi terdiri daripada perkara-perkara

berikut:

i. penggantian ii. pengguguraniii. pengubahan, daniv. penambahan

Penggantian bunyi terjadi apabila bunyi tertentu dalam sesuatu perkataan

digantikan dengan bunyi yang lain, misalnya “malan” untuk “makan”” wabbit” untuk

“rabbit”. Kesilapan ini sering berlaku kepada kanak-kanak yang masih belum matang.

Pengguguran bunyi pula melibatkan pengguguran atau menghilangkan sesuatu

bunyi konsonan. Pengguguran boleh berlaku di permulaan, tengah, atau akhir

perkataan, misalnya “idung” untuk “hidung”, “besa” untuk “besar”, dan lain-lain.

Pengubahan bunyi terjadi apabila sebutan asal diubah sehingga boleh

menghilangkan maknanya. Masalah ini ketara dalam penyebutan bahasa Inggeris

misalnya perkataan “sip” disebut “shlip”. Sekiranya untuk perkataan “susah”, konsonan

“s” disebut dengan hembusan angin yang kuat atau keterlaluan boleh mengubah bunyi

perkataan tersebut, misalnya “sssyusyah”

Penambahan bermaksud menambah bunyi tertentu dalam perkataan seperti

“bawa” disebut “bawah atau bawuah”, “animal” disebut “ ammanimal” atau

“ammaminal”.

ii. Masalah suara

Masalah atau gangguan suara melibatkan kualiti bunyi (akustik) suara yang tidak

normal atau luar biasa yang dihasilkan ketika kanak-kanak bercakap. Semua suara

berbeza dari segi nada, kualiti suara, dan punca suara dihasilkan. Suara kurang

menyenangkan apabila dikeluarkan secara sengau, serak atau garau (hoarseness),

dan berbisik. Semua ini akan mengganggu komunikasi yang berkesan.

Pertuturan sengau terhasil apabila udara dari paru-paru yang sepatutnya keluar

melalui rongga mulut telah keluar mengikut rongga hidung ketika bercakap. Keadaan

ini menjadikan suara sengau atau seperti hidung tersumbat. Oleh itu kanak-kanak

sumbing akan menyebut kebanyakan konsonan secara sengau kecuali bunyi vokal dan

bunyi-bunyi konsonan “n”, “m”, dan “ng “.

iii. Masalah kelancaran

Gangguan kelancaran melibatkan aliran pertuturan yang mempengaruhi kadar dan

kelicinan pertuturan seseorang. Gagap adalah bentuk gangguan kelancaran pertuturan

yang paling biasa. Seseorang dikatakan gagap apabila menyebut sesuatu perkataan

berulang-ulang, tersekat-sekat, dan diikuti ketegangan otot tekak. Keadaan ini terjadi

akibat gangguan pernafasan yang berpunca daripada penyelarasan otot pertuturan

yang tidak sempurna. Gagap berlaku secara berselang-seli di antara pertuturan normal

dan gagap mengikut kelonggaran dan ketegangan otot pertuturan.

2.4.3 PUNCA MASALAH PERTUTURAN

Antara punca masalah pertuturan ialah disebabkan kecacatan lelangit atau bibir ialah

kerenggangan tulang mulut, tisu lembut, dan struktur bahagian atas bibir yang

mengganggu pengeluaran udara melalui hidung dan menghasilkan suara yang sengau.

Masalah pertuturan juga boleh berpunca daripada kelumpuhan otak (brain damage)

yang mengawal sistem saraf tunjang dan pergerakan otot alat pertuturan. Kanak-kanak

akan menjadi sukar menerima atau mengeluarkan bunyi atau suara yang betul.

Ketika masih bayi lagi, kanak-kanak belajar bertutur dengan meniru pertuturan

orang dewasa. Kebiasaannya sebutan perkataan sengaja tidak lengkap bagi

memudahkan mereka meniru sebutan perkataan. Mereka juga menyebut perkataan

dengan pelat, misalnya “nacik” untuk “nasi”, “be’ ak” untuk “berak” dan sebagainya.

Sekiranya kesilapan sebutan ini tidak dibetulkan, maka kanak-kanak tersebut akan

mengalami masalah menyebut perkataan dengan betul.

Faktor persekitaran juga mempengaruhi keupayaan bertutur kanak-kanak

misalnya persekitaran keluarga yang tidak banyak bercakap, menggunakan dua atau

lebih bahasa , tekanan emosi, atau juga kanak-kanak yang terbiar tanpa bimbingan

orang dewasa sebagai model..


Di antara strategi yang digunakan adalah:

a. Terapi Pertuturan

Aktiviti intervensi bahasa iaitu ahli terapi pertuturan akan berinteraksi dengan kanak-

kanak dan bercakap dengan mereka. Bahan-bahan seperti gambar, buku, objek, atau

peristiwa yang berlaku digunakan untuk merangsang perkembangan bahasa kanak-

kanak. Ahli terapi juga akan menunjukkan cara penyebutan yang betul dan

menggunakan kaedah latih tubi untuk membina kemahiran bertutur dan juga bahasa.

b. Terapi artikulasi (alat pertuturan)

Melibatkan artikulasi, penghasilan bunyi, dan latihan-latihan melalui tunjuk cara

penyebutan yang betul kepada kanak-kanak. Terapi ini dilaksanakan melalui aktiviti

permainan. Misalnya ahli terapi akan menunjukkan cara menyebut sesuatu huruf,

misalnya “r”. Selain itu dia juga akan menunjukkan cara bagaimana lidah perlu

digerakkan untuk menghasilkan bunyi “r“ sebut.

c. Pendekatan Interaktif

Melalui pendekatan interaktif ini, ahli intervensi yang mungkin terdiri daripada ibu bapa,

guru pendidikan khas, atau ahli terapi pertuturan akan cuba menggunakan sifat semula

jadi kanak-kanak untuk bercakap tentang apa yang dia sedang lakukan, merancang

untuk lakukan, ataupun perkara yang dia ingin lakukan. Sesi pemulihan ini dilakukan

semasa kanak-kanak sedang bermain, makan, atau semasa pergi ke restoran dengan

menggunakan bahasa dan sebutan yang betul. Menurut Bloom (1991), tujuan

pendekatan ini adalah untuk merangsang kanak-kanak supaya kanak-kanak banyak.

Justeru, sebutan mereka akan menjadi lebih tepat di samping meningkatkan lagi

perbendaharaan kata mereka.

d. Komunikasi Tambahan

Terdapat kanak-kanak bermasalah pembelajaran yang mengalami masalah pertuturan

yang serius tidak dapat bercakap dengan baik. Oleh itu, komunikasi tambahan

diperkenalkan kepada kanak-kanak ini. Satu bentuk komunikasi tambahan adalah

bahasa isyarat kod tangan yang biasanya digunakan oleh golongan masalah

pendengaran.

e. Terapi kumpulan

Apabila tiba masa yang sesuai, individu gagap akan menghadiri sesi terapi secara

berkumpulan. Di sini dia akan bertemu dengan orang lain yang menghadapi masalah

yang sama dan berkongsi pengalaman masing-masing.

2.4.5 MASALAH BAHASA

The National Information Center for Children and Youth with Disabilities (1996), USA

telah mendefinisikan masalah bahasa sebagai “… adalah kelemahan dalam

keupayaan untuk memahami atau menggunakan perkataan-perkataan mengikut

konteks, sama ada secara verbal dan bukan verbal. Di antara ciri masalah bahasa

termasuklah penggunaan perkataan dan maknanya yang kurang sesuai, tidak upaya

menyampaikan idea, bentuk tatabahasa yang kurang sesuai, kurang perbendaharaan

kata, dan tidak upaya mengikut arahan.” Masalah dalam aspek bahasa terbahagi

kepada dua iaitu:

1. Perkembangan lambat: Melibatkan kemahiran berbahasa yang berkembang

dalam kadar yang lambat tetapi dalam urutan normal bagi aspek-aspek bahasa

seperti pembentukan ayat, perbualan dan pemahaman. Kebanyakkan

perkembangan lambat berkaitan dengan peluang yang terhad untuk belajar.

Keadaan persekitaran di rumah yang tidak menyumbang kepada perkembangan

bahasa yang baik juga adalah faktor bagi perkembangan bahasa yang lambat.

Pertuturan kanak-kanak dalam kategori ini adalah pertuturan kanak-kanak yang

lebih kecil, dengan ayat yang pendek dan mudah serta tatabahasa yang tidak

tepat. Mereka juga mengalami kesukaran mengikut arahan yang bersesuaian

dengan tahap umur.

2. Kecacatan berbahasa: ia dapat dikesan sama ada dalam kemahiran yang

dipelajari yang tidak berada dalam susunan yang tidak betul dan juga terdapat

perbezaan yang ketara dalam perkembangan aspek bahasa. Contohnya ayat

yang dituturkan oleh kanak-kanak tertentu terlalu panjang dan kompleks tetapi

tidak dapat memberi makna terhadap perbualan dengan orang lain. Kanak-

kanak yang mengalami kecacatan berbahasa mempunyai ciri-ciri berikut bahasa

berikut:

a. Ayat-ayat yang digunakan tidak berkaitan dengan perbualan yang sedang

berlangsung ataupun memberi jawapan yang tidak sesuai dengan soalan yang

diberi.

b. Penggunaan tatabahasa yang tidak tepat.

c. Sering terganggu percakapan sehingga terpaksa berhenti kerana tidak

mengetahui perkataan yang sesuai untuk disebut.

2.4.6 CIRI-CIRI MASALAH BAHASA

Masalah-masalah yang dihadapi adalah seperti berikut:

i. Fonologi Kanak-kanak dengan masalah fonologi berkemungkinan menghadapi

masalah dalam bahasa lisan. Mereka kerap membuat kesalahan

menggantikan bunyi dalam perkataan seperti “nama” untuk “mama”, “blink”

untuk drink”.

ii. Morfologi Kecelaruan yang melibatkan morfologi termasuklah penggunaan imbuhan

yang luar biasa, struktur ayat yang salah, dan penggunaan “tenses” yang

salah (bahasa Inggeris).

iii. Sintaksis Masalah yang berkaitan sintaksis (ayat) pula melibatkan kesalahan

tatabahasa yang boleh memberi kesan dalam menyusun dan

menyampaikan pendapat yang kompleks.

iv. Semantik

Masalah semantik dapat dilihat melalui perkembangan perbendaharaan kata

yang lemah, menggunakan makna perkataan yang tidak sesuai, dan tidak

berupaya memahami makna perkataan.

v. Pragmatik

Masalah berkaitan pragmatik melibatkan ketidakupayaan kanak-kanak

memahami atau menggunakan bahasa dalam konteks atau perbualan dalam

situasi yang berbeza.

2.4.7 PUNCA MASALAH BAHASA

Antara punca masalah bahasa adalah:

1. Kelewatan bahasa

Ada kanak-kanak yang memperolehi bahasa lewat daripada kebiasaannya.

Sesetengah kanak-kanak akan dapat menguasai bahasa walaupun agak lambat

daripada yang lain, tetapi terdapat juga kanak-kanak yang tidak menunjukkan

perubahan dan memerlukan intervensi awal untuk membantunya.

2. Aphasia

Aphasia merujuk kepada masalah bahasa akibat daripada ketidakupayaan untuk

membentuk, atau memperoleh semula, dan memberi makna kepada simbol-

simbol arbitrari bahasa (Holland & Reinmuth, 1982). Aphasia berpunca daripada

kerosakan otak. Bagi kanak-kanak kerosakan otak berpunca akibat kecederaan

otak semasa lahir atau ketumbuhan (tumor) otak. Manakala bagi orang dewasa

pula mungkin akibat daripada strok atau kecederaan akibat kemalangan.

3. Gangguan proses auditori pusat

Semasa berkomunikasi, telinga dan otak akan menerima maklumat auditori

(pendengaran) dan menterjemahkannya. Kanak-kanak yang mempunyai CAPD

tidak mengalami masalah pendengaran (pekak), tetapi atas sebab tertentu otak

tidak dapat menterjemah maklumat auditori yang diterima daripada telinga

dengan baik.


Di antara intervensi pengajaran bahasa yang mungkin dapat membantu kanak-kanak

mengatasi masalah penguasaan bahasa mereka adalah seperti berikut:

i. Ajar bahasa di dalam situasi. Mengajar bahasa di dalam situasi yang

diadakan akan membantu kanak-kanak memahami isi pelajaran dan

seterusnya menguasai kemahiran bahasa yang diajar. Contoh:

membantu ayah di kebun.

ii. Ikut urutan perkembangan bahasa normal. Pengajaran bahasa hendaklah

berdasarkan kemampuan berbahasa kanak-kanak mengikut peringkat

umur mereka.

iii. Bercakap tentang apa yang mereka fikir atau lakukan. Kanak-kanak mesti

dilatih bercakap dan menyampaikan buah fikiran mereka. Satu cara

mudah merangsang mereka bercakap adalah dengan meminta mereka

bercakap tentang apa yang mereka sedang fikirkan atau perkara yang

mereka sedang lakukan.

iv. Terangkan apa yang orang lain lakukan

Kemahiran menerang boleh ditingkatkan dengan cara meminta mereka

menceritakan perkara yang dilakukan oleh orang lain. Menceritakan apa

yang dilihat adalah lebih mudah dilakukan oleh kanak-kanak masalah

pembelajaran.

v. Gunakan contoh yang betul untuk memberikan latihan bagi kemahiran

bahasa yang khusus. Menunjukkan contoh yang betul atau modeling

digunakan supaya kanak-kanak dapat meniru kemahiran bahasa yang

betul. Kemahiran bacaan mekanis misalnya boleh dajar dengan cara

guru menunjukkan cara bacaan yang betul atau menayangkan rakaman

pembaca berita TV membaca berita.

2.5 MASALAH PEMBELAJARAN

Istilah masalah pembelajaran ( learning disabilities ) mula-mula sekali digunakan oleh

Samuel Kirk pada tahun 1963 dalam satu perjumpaan dengan ibu bapa kepada kanak-

kanak yang mengalami masalah membaca hiperaktif, masalah matematik.

Masalah pembelajaran diandaikan sebagai masalah neurologi. Ia tidak berkaitan

dengan IQ seseorang kerana selalunya, IQ individu tersebut berada pada tahap normal.

Masalah pembelajaran berkaitan dengan cara otak menerima, memproses,

menganalisa dan menyimpan maklumat. Ia merupakan kecelaruan dalam satu atau

lebih daripada satu proses psikologi yang melibatkan kefahaman atau penggunaan

bahasa, sama ada lisan atau bertulis. Kecelaruan ini boleh menjejaskan keupayaan

mendengar, berfikir, bertutur, membaca, menulis, mengeja ataupun mengira.

a) Samuel Kirk (1963) mendefinisikan masalah pembelajaran sebagai kelewatan

perkembangan dalam satu atau lebih daripada proses pertuturan, pembacaan,

penulisan, pengiraan atau mata pelajaran sekolah lain. Ianya bukanlah kesan

daripaa kerencatan mental, halangan sensori (buta atau pekak) atau factor

budaya dan persekitaran. Pencapaian kemahiran membaca, menulis dan

mengira adalah pada tahap dibawah purata kebangsaan. Terdapat perbezaan

yang nyata di antara kanak-kanak yang diklasifikasikan sebagai bermasalah

pembelajaran. Masalah pembelajaran tidak dikaitkan dengan kurang upaya

seperti kerencatan mental, bermasalah penglihatan atau pendengaran.

b) Akta Masalah Pembelajaran Spesifik (specific Learning Disabilities Act,

1969) memperluaskan definisi Samuel Kirk. Ketidakupayaan pembelajaran

merujuk kepada gangguan pada proses psikologi yang mempengaruhi

pemahaman dan penggunaan bahasa, sama ada lisan ataupun tulisan. Ini dapat

dikesan dalam kemahiran dan kefahaman mendengar, berfikir, bertutur, mengeja

dan mengira. Antara masalah yang dikaitkan dengan masalah pembelajaran

ialah:

Masalah pembelajaran

Akademik

Ciri-ciri

Membaca

Banyak kesilapan semasa membaca dengan kuat,

kerap mengulang atau berhenti

Menterb balikkan perkataan seperti ‘b’ dan ‘d’, ‘12’ dan

‘21’ atau ‘on’ dan ‘no’

Sebutan yang tidak betul atau menggunakan perkataan

yang salah yang bunyinya sama

Pembelajaran bahasa lewat dan mungkin mempunyai

perbendaharaan kata yang terhad

Kesukaran dalam mengenalpasti idea utama dari

bacaan, mengingat fakta asas dan peristiwa dalam

aturan yang betul serta membuat kesimpulan dan

analisis bahan yang telah dibaca.

Menulis Tulisan yang tidak kemas dan cara pegang pensil yang

janggal

Ejaan

Kesukaran menjelaskan iedea melalui penulisan

Tidak dapat memikirkan perkataan yang sesuai dalam

penulisan

Mengira Keliru dengan symbol Matematik dan salah baca

nombor

Kesukaran mengingati fakta Matematik

Kesukaran dalam kiraan

Menukar aturan nombor

Jadual 2.0: Ciri-ciri masalah pembelajaran akademik

2.5.1 DISLEKSIA

Disleksia adalah gabungan dua perkataan Greek iaitu “dys” bermaksud “kesukaran”

dan “lexia” bermaksud “perkataan”. Terjemahannya membawa maksud “kesukaran

dengan perkataan bertulis”. Menurut Sanders dan Myers (1996), kanak-kanak yang

mengalami ciri-ciri disleksia mempunyai kesukaran-kesukaran khusus dalam bacaan,

menulis dan mengeja. Kesukaran-kesukaran ini termasuklah masalah yang serupa

dalam kerja nombor dan mengenali symbol-simbol, seperti not muzik atau symbol

matematik. Manakala menurut Drake (1989) [dalam Madya Zhagan (1999)] masalah

pembelajaran disleksia merujuk kepada beberapa ciri, iaitu:

a) Kesukaran belajar bahasa

b) Ketidakseimbangan dengan kebolehan intelektual

c) Tidak lancar ketika membaca sesuatu bahan bercetak

d) Tidak dapat menulis dengan lancar dan tepat

e) Mata menjadi penat setelah beberapa minit menumpu pada tulisan

f) Daya tumpuan yang terhad (pendengaran dan pengamatan tetapi tidak pekak atau

buta.

2.5.2 PUNCA DISLEKSIA

Punca sebenar yang menyebabkan kanak-kanak mengalami disleksia tidak diketahui

(Bradford, 2001). Namun, mengikut kajian-kajian yang telah dijalankan, secara teorinya

disleksia disebabkan oleh keturunan (genetik), biologi, dan kemtangan (Mercer, 1997;

Hammond & Hughes, 1999).

a) Keturunan/Genetik

Menurut Bradford (2001), dalam kebanyakkan kes murid disleksia, terdapat

beberapa orang ahli keluarga; sama ada ibu bapa, adik-beradik atau saudara

terdekat; yang mengalami masalah yang sama. Ini menunjukkan ada tanda-tanda

berkemungkinan disleksia berpunca daripada pengaruh genetic, iaitu disleksia boleh

diwarisi. Namun, darjah keterukan disleksia yang dialami mungkin berbeza. Kajian

yang telah dijalankan telah dapat membuktikan bahawa disleksia disebabkan oleh

kromosom 15, 1 dan 16 diwarisi secara turun-temurun (British Psychological

Society, 1991).

b) Biologi

Secara umum ianya disebabkan oleh sejarah kesukaran semasa dilahirkan, seperti

lahir tidak cukup bulan, kekurangan oksigen semasa dilahirkan atau kelahiran yang

amat menyukarkan. Semua faktor ini adalah kemungkinan menjadi punca

kelambatan atau ketidaksempurnaan perkembangan sebahagian daripada

kerosakan otak yang menyebabkan kanak-kanak tersebut menghadapi masalah

belajar disleksia (Hammond & Hughes, 1996) dan kerosakan ini adalah minima.

Mercer, (1997), yang menjalankan kajian mendapati pembentukan otak mereka

yang mengalami disleksia adalah tidak sama dengan mereka yang tidak mengalami

disleksia.

c) Kematangan

Biasanya terdapat perbezaan dalam perkembangan sistem saraf manusia mengikut

jantina. Kebiasaannya kanak-kanak lelaki lebih lambat matang daripada kanak-

kanak perempuan (Hammond & Hughes, 1996).

2.5.3 KATEGORI DISLEKSIA

Kanak-kanak yang mengalami disleksia boleh dikategorikan kepada dua iaitu:

a) Disleksia Perolehan

Menurut Ott (1997), disleksi perolehan adalah kesan daripada kerosakan pada otak

seperti kecederaan pada otak atau ketumbuhan dalam otak yang dialami sejak

kelahiran. Terdapat empat jenis simptom yang berlainan pada kanak-kanak yang

mengalami disleksia perolehan, iaitu:

i. Disleksia yang dalam teruk, yang melakukan kesilapan menyebut ketika

membaca, yang menyebabkan berubah makna.

ii. Disleksia phonologi yang tidak boleh menyebut atau membaca perkataan dan

bukan perkataan.

iii. Disleksia permukaan yang melibatkan gangguan penglihatan seseorang kanak-

kanak dalam mendiskriminasi abjad atau perkataan yang rupanya agak sama.

iv. Disleksia huruf, di mana seseorang yang mengalaminya hanya boleh faham apa

yang dibaca secara kuat dengan menyebut setiap huruf dalam sesuatu

perkataan.

b) Disleksia Perkembangan

Menurut Kennedy (1984), disleksia perkembangan ialah kanak-kanak yang

membaca kurang baik berbanding dengan kanak-kanak lain, yang lebih muda 2

tahun atau lebih daripadanya. Ianya berpunca daripada kerosakan tisu-tisu tertentu

atau gagal berfungsi secara keseluruhannya kerana jangkitan penyakit atau

ketidakseimbangan kimia dalam badan. Kanak-kanak ini mempunyai intelek yang

normal serta tidak mempunyai kekurangan daripada segi persekitaran dan sosial.

Menurut Spafford 7 Grosser (1996), disleksia boleh dikategorikan kepada 3 bahagian

iaitu:

c) Disleksia Visual (pandang)

Murid dalam kategori ini menghadapi kesukaran mengingat dan mengenal huruf dan

konfigurasi perkataan dan abjad. Murid ini tidak berupaya menterjemah simbol

bahasa yang bercetak kepada sesuatu yang dimaksudkan. Murid ini biasanya

melihat sesetengah huruf atau sebahagian daripada perkataan secara terbalik.

Contoh: Huruf ‘d’…….dillihat sebagai ‘b’ (kiri – kanan)

Huruf ‘n’…….dilihat sebagai ‘u’ (atas – bawah)

Perkataan ‘mandi’ dilihat sebagai ‘maubi’

d) Disleksia Auditori (dengar)

Kesukaran utama yang dialami oleh murid ini ialah mengingat bunyi huruf,

memahami bunyi mengikut sukukata dalam perkataan dan menyusun atau

menggabungkan suku-sukukata untuk menyebut perkataan. Ini disebabkan murid-

murid disleksia auditori tidak berupaya mengenalpasti perbezaan kecil di antara

bunyi vokal dan konsonan serta tidak dapat menggabungkan bunyi-bunyi tertentu

dengan simbol yang bercetak. Murid disleksia auditoria mat sukar membunyikan

rentak-rentak percakapan, menterjemahkan perkataan yang hampir sama bunyinya

menggunakan fonik-fonik biasa dan membunyikan sesuatu perkataan dengan tepat.

e) Disleksia Visual-Auditori

Murid ini mempunyai ketidakupayaan untuk mengkoordinasikan tangan dan otot-otot

lengan bagi menghasilkan tulisan yang baik. Mereka mungkin boleh membaca

tulisan mereka tetapi orang lain sangat sukar atau tidak boleh langsung

membacanya. Sesetengah tulisan murid tersangat kecil dan bentuknya tidak

menentu. Ini adalah kesan dari kelemahan untuk memproses secara visual dan

audio.

2.5.4 CIRI-CIRI KANAK-KANAK DISLEKSIA

Ciri-ciri kanak-kanak disleksia ialah:

a. Masalah dalam Pembelajaran

Perkembanga pertuturan bahasa yang lambat

Kemahiran mengeja dan membaca yang lemah

Keliru dengan perkataan yang hampir serupa

Sukar mengikut arahan

Sukar menyalin

Lemah dalam menyelesaikan matematik

Suka menggigit jari, pen dan merenung buku seolah-oallh tidak faham

Bahan lisan lebih baik daripada penulisan

Tulisan (tidak suka menulis, buruk, menekan semasa menulis dan tidak

memulakan huruf besar di awal perkataan).

b. Kemahiran Motor

Koordinasi yang lemah

Pergerakan tangan yang luar biasa

Lambat menulis

Sukar memegang pensil dengan betul

Sukar mengimbangkan diri

Sukar menyepak dengan baik

Sukar menggunting

c. Masalah Fizikal/Pengurusan Diri/Sosial

Pakaian sentiasa tidak kemas tetapi tidak kotor

Butang baju salah butang

Tali kasut tidak diikat rapi

Kidal

Perhatian singkat - keliru antara depan/belakang - kiri/kanan – bawah/atas

Tidak berminat dalam pelajaran dan dilabel sebagai pemalas/bodoh

d. Pengamatan Tingkah Laku

Keliru dengan konsep arah

Keliru dengan konsep masa

Kerap terasa tertekan

Konsep kendiri yang lemah

2.5.5 KESAN DISLEKSIA TERHADAP PEMBELAJARAN

Kesan-kesan utama kanak-kanak disleksia terhadap pembelajaran ialah:

1) Membaca

Kebolehan membaca adalah penting bagi membolehkan murid mempelajari apa

yang tersenarai di dalam kurikulum sekolah. Kesukaran membaca menyebabkan

murid tidak dapat belajar sendiri. Murid rasa rendah diri dan tidak berkeyakinan

tentang kebolehan sendiri.

2) Mengeja

Pada jangka panjang, kebolehan mengeja akan memberi kesan yang lebih negatif

daripada kelemahan membaca. Kelemahan mengeja akan mengehadkan kebolehan

murid untuk menyampaikan pengetahuan yang telah dipelajari di dalam kelas.

Kelemahan ini juga akan menyebabkan murid sentiasa mendapat markah yang

rendah dalam ujian dan peperiksaan.

3) Menulis

Masalah utama adalah perbezaan antara kebolehan murid untuk menyampaikan

pengetahuannya secara lisan dan bertulis. Kesukaran-kesukaran olelh murid

disleksia akan memberi kesan negatif terhadap penguasaan kemahiran menulis

tersebut.

4) Tulisan

Tiga aspek tulisan perlu diambil kira iaitu boleh membaca, kepantasan menulis, dan

kematangan menulis. Kelemahan dalam mana-mana aspek ini akan menyebabkan

kanak-kanak menghadapi masalah dalam pembelajarannya.

5) Nombor

Kesukaran yang dihadapi dalam numerasi adalah sama dengan kesukaran yang

dihadapi dalam literasi. Murid menghadapi masalah untuk membaca teks, menulis

bentuk digit dan menulis digit bagi sesuatu nilai nombor.

6) Bahasa

Kebiasaannya murid mengalami kesukaran untuk menyampaikan pengetahuan,

menggunakan perkataan, menamakan benda, mengingat suku kata bagi perkataan

yang panjang. Ia juga dikenali sebagai kecacatan tersembunyi dan kesan negatifnya

juga merentas kurikulum.

7) Emosi/Tingkah Laku

Pencapaian prestasi yang rendah menyebabkan murid rendah diri dan kecewa. Ini

boleh menyebabkan masalah tingkah laku yang lebih teruk, diikuti dengan

pencapaian akademik yang rendah dan seterusnya. Selain itu, masalah tingkah laku

menyebabkan murid menghadapi masalah sosial seperti tidak boleh berinteraksi

dengan rakan sebaya.


Kajian menunjukkan pendekatan Multi-Sensory merupakan kaedah yang paling sesuai

bagi mengajar kanak-kanak disleksia. Pendekatan ini menggabungkan beberapa deria

iaitu:

i. Auditori

ii. Visual

iii. Oral

iv. Kinestetik

Bagi menjalankan kaedah ini, gabungan semua deria dijalankan serentak. Penggunaan

huruf-huruf yang dibuat daripada kayu di mana pelajar boleh:

A. Mendengar guru menyebut bunyi daripada huruf-huruf.

B. Melihat huruf-huruf tersebut.

C. Menyebut kembali huruf-huruf tersebut.

D. Menekap huruf-huruf tersebut dengan jari.

Selain itu, pelajar juga boleh menggunakan pasir atau garam dengan

menggunakan dulang sebagai wadahnya. Pelajar boleh:

a. Mendengar bunyi huruf yang disebut oleh guru.

b. Melihat huruf yang ditulis oleh guru di atas papan hitam.

c. Mengulang kembali huruf yang disebut oleh guru.

d. Menulis kembali huruf tersebut di atas pasir.

2.5.7 ATTENTION DEFICIT/HYPERACTIVITY DISORDER ADD/ADHD

Persatuan Psikologi Amerika (APA) telah mendefinisikan ADHD sebagai kecelaruan

psikologi dengan petanda-petandanya dapat dikesan sebelum berumur tujuh tahun.

ADHD merupakan satu corak tidak memberi tumpuan, impulsive, dan/atau hiperaktif-

impulsif yang lebih kerap dan teruk berbanding kebiasaan yang dilihat pada individu

pada tahap-tahap perkembangannya.

2.5.8 CIRI-CIRI KANAK-KANAK ADHD

Antara ciri-ciri kanak-kanak ADHD ialah:

a. Tidak memberi tumpuan

Gagal menyiapkan tugasan

Tidak mengikut arahan

Sukar memberi tumpuan pada satu-satu aktiviti

b. Impulsif

Bertindak tanpa berfikir

Bertukar daripada satu aktiviti ke aktiviti yang lain

Sukar mengendali satu-satu aktiviti

Sukar menunggu giliran

c. Hiperaktif

Berlari atau memanjat sebarang objek tanpa terkawal

Sukar duduk di satu tempat dengan tenang

Bergerak secara berlebihan semasa tidur

Sentiasa aktif sepanjang masa

2.5.9 PUNCA ADHD

Di antara punca ADHD yang dikenal pasti ialah adalah:

1) Faktor Keturunan

Individu dengan ADHD berkemungkinan besar mempunyai corak ADHD dalam

keluarganya. Malah, kanak-kanak yang ibu atau bapanya mengalami ADHD

berkemungkinan tiga kali ganda mempunyai ADHD.

2) Perbezaan Fungsi Otak

Ahli sains mendapati tiga bahagian otak iaitu prefrontal cortex, basal ganglia, dan

serebelum kerap berfungsi secara berbeza-beza pada individu dengan ADHD

berbanding individu lain. Khusus bagi ADHD, terdapat kurang aktiviti elektrikal dan

kurang tindak balas terhadap rangsangan bagi bahagian-bahagian tersebut.

3) Faktor Biokimia

Bahan kimia dalam otak yang dikenali sebagai neutransmitter yang memancarkan

malmukat daripada tiga bahagian di atas kepada bahagian yang lain, tidak

dipecahkan dan diserap semula dengan sempurna dalam otak individu dengan

ADHD.

4) Persekitaran

Kajian-kajian terkini menunjukkan bahawa faktor fisiologi merupakan punca utama

terjadinya ADHD, dan faktor persekitaran pula dilihat sebagai penyumbang kepada

tahap keterukan ADHD yang dialami oleh kanak-kanak.

5) Kecederaan Otak

Kecederaan otak mungkin terjadi semasa tempoh prenatal akibat daripada

penggunaan dadah, merokok, atau akibat kekurangan oksigen.


Antara cara intervensi yang boleh dijalankan ialah:

Sokongan Persekitaran

i. Susunan kelas bebas daripada gangguan tumpuan perhatian

ii. Menetapkan peraturan kelas yang jelas dan membincangkan jangkaan yang

diharapkan

iii. Menyusun pembelajaran seperti menjadikan pembelajaran lebih aktif dengan cara

memberi murid peluang bergerak.

Intervensi Tingkah Laku

i. Memberi ganjaran dan pengukuhan bagi tingkah laku yang dingini ditunjukkan

ii. Strategi pencegahan – iaitu memberhentikan tingkah laku yang tidak sesuai ketika

baru bermula atau ketika masih ringan

iii. Token ekonomi – memberi ganjaran dalam bentuk token (sticker, syiling plastic dan

lain-lain) yang mempunyai nilai ekonomi, iaitu boleh ditukarkan dengan barang

yang disukai

Intervensi Pengajaran

i. Arahan yang diberikan jelas, ringkas dan lengkap

ii. Apabila memberi arahan, minta murid mengulang arahan tersebut

iii. Pecahkan tugas yang kompleks kepada bahagian-bahagian yang lebih kecil

iv. Gunakan kaedah pelbagai sensori dalam pengajaran

Rawatan

Menggunakan ubat yang diberi mengikut masa yang tetap.

2.6.11 BERMASALAH EMOSI DAN TINGKAH LAKU

Akta Pendidikan Individu Kurang Upaya (IDEA, 1990) menggunakan istilah gangguan

emosi. Seseorang didefinisikan sebagai gangguan emosi mempunyai satu atau lebih

daripada ciri-ciri berikut dalam satu tempoh masa yang panjang yang mempengaruhi

pencapaian akademiknya:

Ketidakupayaan untuk belajar yang tidak ada kaitan dengan kekurangan kebolehan

intelektual, kekurangan sesuatu deria, atau faktor kesihatan.

Ketidakupayaan untuk membina hubungan sosial yang berkekalan dengan rakan

sebaya dan guru.

Mudah merasai sedih dan kerap megalami depresi

Menunjukkan simptom-simptom fizikal seperti pening kepala, muntah, sakit perut,

serta ketakutan terhadap sesuatu.

Menghadapi masalah pembelajaran tetapi ketidakupayaan ini tidak dapat dijelaskan

oleh faktor-faktor kesihatan, sensori, atau intelek.

Majlis Kanak-Kanak Bermasalah Tingkah Laku di Amerika Syarikat

mendefinisikan “masalah emosi” atau “masalah tingkah laku” sebagai ciri-ciri emosi

atau tingkah laku yang berlainan daripada kanak-kanak biasa yang sama umur.

Masalah-masalah berterusan dan menjejas prestasi akademik dan hubungan sosial

pelajar, termasuklah masalah-masalah yang lebih khusus seperti skizofrenia,

keresahan dan masalah emosi lain yang mempengaruhi pencapaian akademik pelajar.

2.6.12 CIRI-CIRI PELAJAR BERMASALAH EMOSI DAN TINGKAH LAKU

Terdapat dua dimensi tingkah laku yang dipamerkan iaitu tingkah laku luaran dan

tingkah laku dalaman. Bentuk tingkah laku yang biasa dilakukan oleh kanak bermasalah

emosi adalah tingkah laku luaran (external behaviour). Contohnya, kerap membangun

dari tempat duduk, menjerit, bercakap kuat, memaki hamun, mengganggu rakan,

memukul, bergaduh, tidak menghiraukan guru, kerap mengadu, bertengkar keterlaluan,

menipu, merosakkan harta benda (Walker, 1997).

Segologan kanak-kanak bermasalah emosi mempamerkan tingkah laku

dalaman (internal behaviour) seperti mengasingkan diri, duduk perseorangan, dan tidak

mahu bercampur gaul dengan orang lain atau bermain dengan rakan-rakan mereka.

Lazimnya, mereka tidak mempunyai kemahiran sosial yang diperlukan untuk mencari

kawan. Mereka lebih gemar melibatkan diri dalam dunia khayalan dan fantasi. Kadang-

kadang mereka mengadu sakit, tertekan dan takut pada sesuatu tanpa sebab. Kanak-

kanak ini kurang memberi masalah kepada guru apabila berada di dalam kelas

berbanding kanak-kanak yang menunjukkan tingkah laku luaran.

2.6.13 PUNCA MASALAH EMOSI DAN TINGKAH LAKU

Beberapa teori dan kajian telah mengusulkan sebab-sebab wujudnya masalah emosi di

kalangan kanak-kanak. Faktor genetik, faktor biologi otak, faktor persekitaran dan faktor

keluarga telah dicadangkan sebagai menyebabkan masalah emosi dan tingkah laku

dikalangan kanak-kanak.

Faktor Biologi

Sesetengah pendapat mengaitkan masalah emosi dan tingkah laku dengan biologi otak

seseorang. Terdapat pandangan yang menyatakan masalah emosi dan tingkah laku

disebabkan oleh perkembangan otak yang tidak normal atau kerosakan otak yang

disebabkan oleh kesan daripada penyakit atau trauma yang membawa kecederaan

kepada struktur dan fungsi otak. Walau bagaimanapun, sehingga kini masih tidak ada

bukti yang kukuh menunjukkan bahawa masalah emosi dan masalah tingkah laku

berlaku disebabkan oleh kecederaan pada otak.

Faktor Persekitaran

Tidak dinafikan bahawa faktor persekitaran memainkan peranan penting dalam

penentuan kewujudan masalah emosi dan masalah tingkah laku di kalangan ramai

kanak-kanak. Dodge(1993) mengenalpasti 3 faktor persekitaran utama yang membawa

kepada masalah emosi di kalangan pelajar; iaitu asuhan awal yang kacau bilau serta

penuh ketegangan, tingkah laku agresif yang ditunjukkan semasa memasuki alam

persekolahan dan penyisihan sosial oleh rakan-rakan sebaya.

(a) Asuhan

Hubungan yang wujud di antara kanak-kanak dan ibubapa sejak kecil adalah cara yang

krikal untuk mereka berkelakuam. Pemerhatian terhadap interaksi di antara ibu bapa

dan anak menunjukkan bahawa ibu bapa yang mengasuh anak mereka dengan penuh

kasih saying, akan lebih peka terhadap keperluan anak mereka. Mereka lebih

memerhati setiap tindak-tanduk anak mereka bagi memastikan anak mereka bertingkah

laku positif. Banyak kajian-kajian menunjukkan bahawa kanak-kanak yang antisosial

berpunca daripada keluarga iaitu :

Ibu bapa tidak konsisten dalam mendisiplinkan anak-anak mereka

Ibu bapa menggunakan kekerasan dan dendaan yang berlebihan untuk menangani

masalah tingkah laku.

Ibu bapa yang meluangkan masa yang sedikit untuk merapat dengan anak-anak

mereka.

Ibu bapa tidak memantau aktiviti anak mereka dan tidak tahu mana anak mereka

berada

Ibu bapa yang menunjukkan kasih sayang yang sedikit dan kurang penghargaan

terhadap tingkah laku yang baik.

(b) Sekolah

Sesetengah kanak-kanak telah pun mempunyai masalah emosi atau masalah tingkah

laku sebelum memasuki sekolah. Kebanyakan kanak-kanak bermasalah emosi dan

tingkah laku tidak dapat dikenalpasti sehinggalah mereka berada di sekolah dan ini

menimbulkan persoalan sama ada sekolah juga menjadi faktor kepada masalah tingkah

laku. Apabila memasuki sekolah, masalah emosi mereka mungkin berkurangan atau

menjadi lebih teruk. Masalah emsoi muncul semasa di sekolah, mungkin disebabkan

oleh pengalaman dan amalan di sekolah. Contohnya, pengajaran kegagalan akademik,

peraturan yang tidak jelas, peneguhan yang tidak konsisten, denda lebih bersifat

menghukum, kekurangan pujian oleh guru terhadap tingkah laku yang baik dan kaedah

mengajar yang tidak member perhatian kepada keperluan pelajar. pelajar bermasalah

emosi dapati sukar bercampur gaul dan berinteraksi dengan rakan-rakan sebaya.

Akhirnya, mereka disingkirkan atau diabaikan oleh pelajar lain. Ini pula memudaratkan

lagi masalah emosi yang dialami dan membawa kepada tingkah laku antisosial.

2.6.14 MASALAH BAHASA KANAK-KANAK BERMASALAH EMOSI DAN TINGKAH

LAKU

Masalah Pertuturan

• Gangguan pada penghasilan sebenar bunyi

Masalah Bahasa

• Sukar hasilkan perkataan untuk sampaikan pandangan

• Sukar faham pertuturan

Masalah Kecelaruan Kelancaran

• Aliran pertuturan terganggu oleh perkara tidak normal pada:

- penghentian

- pemanjangan (ssss-saya)

- pengulangan bunyi (s-s-s-saya)

- suku kata (sa-sa-sa-saya)

Masalah Kecelaruan Suara

• Masalah dalam:

- penggunaan nada

- kekuatan dan kualiti suara (harsh)

- berangin (breathy)

- tegang (strained)

Masalah Bacaan

Mengulang perkataan

Menambah perkataan

Salah sebutan

Lemah daya ingatan

Teragak-agak

Mengeja semasa membaca


Pengajaran Kemahiran Sosial

Kemahiran sosial adalah komponen kurikulum yang penting untuk pelajar bermasalah

emosi dan tingkah laku. Ramai dari kanak-kanak ini mempunyai masalah untuk berbual

dengan kawan menunjukkan perasaan mereka, mengambil bahagian dalam aktiviti

kumpulan dan member respons dengan cara yang positif dan membina. Mereka sering

terlibat dalam pergaduhan kerana kurang kemahiran sosoal atau menghadapi dengan

tenang peristiwa yang kurang menyenangkan. Contohnya, isu yang biasa akan menjadi

bahan ketawa atau diabaikan oleh kebanyakkan kanak-kanak tetapi boleh menjadi

punca untuk kanak-kanak bermasalah bertindak ganas.

Pengajaran Kemahiran Akademik

Kebanyakan pelajar bermasalah emosi lemah dalam kemahiran akademik terutama

bagi kemahiran membaca, menulis dan mengira. Sekiranya, pengajaran kemahiran

akademik kurang diberi penekanan dan tumpuan diberi kepada kemahiran sosial dan

pengurusan tingkah laku, maka pencapaian akademik pelajar-pelajar ini akan merosot

lagi. Pengajaran kemahiran akademik hendaklah diatur dengan rapi sesuai dengan

tahap pencapaian pelajar. Kajian-kajian ini menunjukkan bahawa pelajar bermasalah

emosi dan tingkah laku yang diajar secara langsung dan secara sistematik boleh

mencapai kejayaan cemerlang.

2.6.16 LEMBAM (SLOW LEARNER)

Menurut Hallahan dan Kaufman (2006), Akta Pendidikan Individu dengan Keperluan

Khas (IDEA-1997) mendefinisikan Masalah Pembelajaran Khusus Kanak-kanak

lembam sebagai satu atau lebih kecelaruan pada proses asas psikologikal kanak-kanak

yang mengaitkan pemahaman atau penggunaan bahasa (penulisan atau bacaan) yang

boleh mengganggu kemahiran mendengar, berfikir, bertutur, membaca, menulis,

mengeja dan mengira. Namun, masalah ini bukanlah berpunca daripada masalah

pendengaran atau penglihatan, masalah motor atau masalah mental.

Masalah pembelajaran khusus kanak-kanak lembam juga didefinisikan sebagai

beberapa jenis kecelaruan yang mempunyai ciri-ciri perkembangan yang tidak

sempurna, seperti perkembangan kemahiran akademik, bahasa dan pertuturan. Kanak-

kanak yang didefinisikan sebagai bermasalah pembelajaran khusus ini menunjukkan

kelemahan dalam menguasai kemahiran membaca, menulis, dan mengira serta

adakalanya mempamerkan masalah/kecelaruan yang lain seperti masalah tingkah laku

dan bersosial (Rathus, 2004).

2.6.17 CIRI-CIRI KANAK-KANAK LEMBAM

Messe (2001) telah mengklasifikasikan ciri-ciri yang terdapat pada kanak-kanak

masalah pembelajaran khusus kepada:

(a) Ciri-ciri Kognitif

Kanak-kanak lembam menunjukkan keupayaan intelektual mereka berada di tahap

sederhana atau melebihi tahap sederhana ini, iaitu IQ mereka pada tahap 85 atau

lebih dalam skor ujian saringan kecerdasan (Messe, 2001). Kanak-kanak lembam

juga mengalami kepayahan memberi perhatian, mengumpul atau memproses

maklumat yang diterima di dalam ingatan mereka.

(b) Ciri-ciri Akademik

Di antara kemahiran 3M kemahiran kesukaran membaca adalah yang paling ketara

(Hallahan & Kaufman, 2006; Messe, 2001) yang mengatasi masalah-masalah lain

seperti masalah tingkah laku. Dalam kemahiran matematik pula, kanak-kanak

lembam sukar mengingat makna simbol-simbol yang digunakan atau menyelesaikan

permasalahan matematik yang panjang dan menggunakan beberapa konsep seperti

campur, tolak atau bahagi.

(c) Ciri-ciri Sosial-Emosi

Ciri-ciri yang sedia ada seperti kurang tumpuan, kesukaran memproses maklumat,

kecuaian, kepayahan melakukan beberapa turutan tugas sudah tentunya

menyebabkan kanak-kanak ini lebih cenderung mengalami masalah sosial-emosi.


Menurut Shaw (2002) dalam pengubahsuaian kurikulum, mencadangkan beberapa

strategi pengajaran iaitu:

Mengubah yang Abstrak kepada Konkrit

Mengajar secara konkrit lebih mudah daripada abstrak kerana kanak-kanak lembam

dapat melihat apa yang disuruh daripada membayangkan sesuatu maklumat.

Contohnya ialah membuat sebuah model kereta, cara-cara memasak dan sebagainya.

Elakan daripada Membuat Generalisasi

Kanak-kanak lembam sukar untuk membuat generalisasi seperti mengaplikasikan

konsep yang telah diajar kepada situasi yang baru kerana kurang upaya dari segi

memproses maklumat, mengingat kembali dan kurang berkemahiran membuat

penaakulan. Mereka biasanya memahami arahan yang khusus.

Membolehkan Kemahiran Asas Membentuk ‘Sub-Skill’ Lain

Dengan kebolehan menguasai asas pembelajaran, kanak-kanak lembam boleh dilatih

membentuk ‘sub-skill’ lain melalui apa yang dipeljari. Contohnya apabila mereka telah

menguasai kemahiran membaca secara kuat ‘reading aloud’, mereka akan dilatih untuk

membaca secara senyap.

2.6.19 TERENCAT AKAL

Evans (1983) mendefinisikan kerencatan mental sebagai individu yang tidak dapat

belajar secepat orang yang normal; tidak dapat menyimpan maklumat sebaik mereka

yang normal dan yang, dan tidak memahami dengan jelas serta sukar menggunakan

maklumat yang diperlukan dalam sesuatu situasi kepada situasi yang lain.

Persatuan Kerencatan Mental Amerika (AAMR) mendefinisikan terencat akal

sebagai:

“Subsequently subaverage general intellectual functioning, existing concurrently

with deficit in adaptive behavior and manisfested during the development mental

period that adversely affects a child’s educational performance”.

Antara dua perkara yang perlu diberi perhatian sebelum seseorang itu boleh

diklasifikasikan sebagai kerencatan mental ialah:

a. Kefungsian Intelektual

Kanak-kanak kerencatan mental dikenal pasti sebagai berfungsi pada tahap

intekletual di bawah paras normal. Untuk menentukan tahap ini, ujian

kecerdasan lazim digunakan.

b. Tingkah Laku Adaptasi

Kebolehan kanak-kanak kerencatan mental dikenal pasti menurut sejauh

manakah mereka berjaya menyesuaikan diri dengan alam sekeliling seperti

bercampur gaul, menjaga diri sendiri, berkomunikasi dan sebagainya.

2.7.0 CIRI-CIRI TERENCAT AKAL

Menurut Marilyn Friend (2005), ciri-ciri individu terencat akal ialah:

Ciri Kognitif

i. Ingatan

Kanak-kanak terencat akal mempunyai masalah ingatan seperti kerap terlupa

perkara yang sepatutnya dilakukan atau lupa perkara baru yang dipelajari.

ii. Generalisasi

Kanak-kanak terencat akal menghadapi masalah membuat genealisasi dalam

akademik, tingkah laku, dan interaksi sosial.

iii. Metakognisi

Sekiranya menghadapi sesuatu masalah dalam rutin harian, mereka sukar

menyelesaikannya.

iv. Motivasi

Mereka mengalami masalah motivasi yang rendah seperti tidak mahu meneruskan

sesuatu tugasan dan mudah putus asa.

v. Bahasa

Kebanyakannya lewat dalam perkembangan bahasa seperti mengambil masa yang

lama untuk memahami konsep mudah seperti atas, bawah, tepi dan sebagainya.

Perolehan bahasa mereka kurang tepat daripada segi struktur dan kandungan.

Ciri Akademik

Dalam proses pembelajaran kanak-kanak terencat akal biasanya perlu bekerja lebih

keras, membuat latihan banyak, dan memerlukan masa yang lama berbanding murid-

murid normal yang lain.

Ciri Sosial

Kebiasaannya mereka kurang diterima oleh rakan sebaya menyebabkan mereka

berkelakuan tidak matang, tidak dapat menyesuaikan diri dalam situasi sosial dan

mempunyai masalah menguasai kiu-kiu sosial halus sehingga aksi-aksi mereka sering

disalah tafsir oleh murid-murid lain.

Ciri Tingkah Laku Tambahan

Terdapat sesetengah kanak-kanak terencat akal yang menunjukkan tingkah laku yang

khusus seperti mahukan ganjaran tertentu, menarik rambut, menggigit atau tabiat suka

mencederakan diri.

Ciri Emosi

Mereka perlukan perhatian akibat daripada perasaan kesunyian, kemurungan, dan juga

kemahiran sosial.

Ciri Fizikal dan Kesihatan

Mempunyai masalah kesihatan sampingan selain kecacatan yang dialami seperti

penyakit jantung berlubang dan sebagainya.

2.7.1 PUNCA KERENCATAN AKAL

Persatuan Kerencatan Mental Amerika (AAMR) telah mengklasifikasi sebab-sebab

kerencatan akal kepada tiga kategori umum iaitu Pranatal (berlaku sebelum kelahiran

bayi), Perinatal (berlaku semasa kelahiran bayi) dan Posnatal (berlaku selepas

kelahiran bayi).

Prenatal (sebelum kelahiran bayi)

(a) Sindrom Down (Down Syndrome)

Disebabkan oleh keabnormalan pada kromosom 1 yang sepatutnya hanya

sepasang tetapi telah menjadi tiga. Lazimnya, ini menyebabkan kerencatan mental

sederhana tetapi juga boleh menyebabkan kerencatan teruk. Dianggarkan 1

dariapada 1000 kelahiran bayi mengkin menhadapi sindrom down dan angka ini

meningkat kepada 1:30 bagi wanita yang melahirkan bayi pada umur 45 tahun.

(b) Sindrom Alkohol Janin (Fetal Alcohol Syndrome)

Ibu yang hamil apabila meminum alkohol berlebihan mungkin melahirkan bayi

terencat akal dan juga kerosakkan otak. Kesan alkohol dalam saluran darah ibu

mungkin disalurkan kepada janin. Kanak-kanak ini lazimnya, hiperaktif, mengalami

gangguan tidur, lebih agresif dan menghadapi masalah pembelajaran. Kanak-

kanak yang mengalami masalah ini adalah kecil berbanding dengan kanak-kanak

normal dan keadaan ini berterusan sepanjang hayat.

(c) Sindrom Prader-Willi (Prader-Willi Syndrome)

Sindrom ini wujud kerana kemusnahan sebahagian kromosom ke-15. Mereka

mempunyai selera makan yang tidak terhad sehingga ramai di antara mereka

menjadi obesity atau gemuk. Selera makanan yang tidak terkawal menyebabkan

pelbagai masalah pembelajaran. Mereka mempunyai tangan serta kaki yang kecil

dan mereka adalah lebih pendek berbanding dengan kanak-kanak normal. Mereka

juga didapati agresif, cepat marah dan bertindak tergesa-gesa serta keinginan

mencederakan diri sendiri.

(d) Mikrorganisma

Terdapat juga pelbagai jenis mikrorganisma yang mengancam perkembangan janin

dan menyebabkan keabnormalan yang kekal seperti kerencatan akal. Contohnya,

ibu yang hamil yang menghadapi penyakit seperti rubella dan syphilis

berkemungkinan tinggi untuk melahirkan bayi terencat akal.

(e) Kemiskinan

Ibu yang hamil daripada keluarga miskin mungkin melahirkan bayi yang kurang

sihat kerana tidak mengambil makanan seimbang semasa mengandung..

Kekurangan vitamin dan protein dalam pemakanan ibu boleh menyebabkan

kelahiran bayi kerencatan mental.

Perinatal (Semasa kelahiran Bayi)

(a) Pramatang (premature): Bayi yang dilahrikan dalam keadaan tidak cukup matang

atau berat yang kurang daripada 2500 gram mempunyai risiko yang tinggi untuk

mengalami kerencatan mental. Usia kandungan adalah penting kerana ia akan

menentukan kematangan organ dalam janin yang sedang berkembang. Antara

punca kelahiran pramatang ialah pemakanan ibu yang tidak seimbang, penggunaan

dadah dan merokok.

(b) Penyakit herpes simplex ialah sejenis penyakit yang berjangkit melalui hubungan

seks. Ibu yang menghidap herpes simplex berkemungkinan tinggi melahirkan bayi

kerencatan mental.

(c) Kekurangan oksigen semasa kelahiran juga boleh mencederakan otak seorang bayi

sehingga menyebabkannya kerencatan mental.

Posnatal (Selepas Kelahiran Bayi)

I. Penyakit

Encephalitis disebabkan oleh sejenis virus yang menyerang otak dan jika tidak dirawat

boleh menyebabkan kerencatan akal. Virus ini dibawa oleh nyamuk dan haiwan yang

menghidap rabies. Meningitis disebabkan oleh virus dan bacteria yang menyerang tisu

otak dan tulang belakang. Jika tidak dirawat dengan segera, kerencata akal mungkin

berlaku.

II. Persekitaran

Kanak-kanak yang terdedahkan kepada logam berat seperti pelambum dan merkuri

melalui makanan atau melalui pernafasan menghadapi pelbagai masalah pembelajaran

dan masalah emosi dan sebahagian mengalami kerencatan mental. Contohnya,

keracunan pelambum berpunca daripada sesetengah cat rumah, paip air dan petrol.


Program untuk Bayi dan Pra Sekolah

(i) Model Home- Based – kanak-kanak menerima perkhidmatam di rumah daripada ibu

bapa dengan bantuan ahli profesional bagi mengenal pasti keperluan,

memperkembangkan program pengajaran dan memantau peningkatan.

(ii) Program center-based – kanak-kanak terencat akal mendapat perkhidmatan dan

pengajaran di pusat-pusat penjagaan daripada staf dan ibu bapa.

(iii) Program combination home-center-based – kanak-kanak menerima pengajaran di

rumah dan juga di pusat. Ibu bapa diberi laltihan di pusat untuk mengajar anak

mereka di rumah. Staf-staf akan melawat ke rumah untuk membuat pemantauan

dan membincangkan perkembangan anak mereka.

Program untuk Kanak-kanak dan Remaja

(i) Program kelas biasa – matlamat utamanya adalah untuk menyediakan

perkhidmatan yang paling bermakna dengan pengasingan yang paling minima

daripada rajan sebaya. Pengajaran dilakukan dengan bantuan bahan-bahan

pendidikan khas, perkhidmatan guru bergerak, guru resos, serta penilaian secara

diagnostic.

(ii) Program kelas khas – kanak-kanak yang dikenal pasti sebagai memerlukan

pendidikan khas akan ditempatkan di kelas-kelas integrasi.

(iii) Program sekolah khas – sekolah khas harian dan sekolah khas berasrama penuh.

Sekolah khas harian bagi kanak-kanak terencat akal teruk disebabkan peralatan

yang diperlukan tidak ada di rumah.

(iv)Program-program lain – pengajaran di hospital dan di rumah (homebound).

Pengajaran di hospital diadakan bagi kanak-kanak yang menerima rawatan di

hospital dan bersifat sementara.

2.6. SINDROM DOWN

Sindrom Down merupakan kecelaruan genetik menyebabkan kerencetan akal pada

kanak-kanak. Menurut Nasional Down Syndrome Society, USA (2003), terdapat 1

daripada 800 hingga 1000 kanak-kanak yang dilahirkan sebagai Sindrom Down yang

disebabkan lebihan kromosom ke-21 atau Trisomi 21. Individu yang mempunyai Trisomi

21 mempuyai ciri-ciri fizikal dan mental yang khusus yang secara kolektifnya dikenali

sebagai Sindrom Down. Sindrom bermakna satu koleksi ciri-ciri manakala Down adalah

nama doctor yang berjaya mengesan dan menngumpulkan kesemua ciri dan

mencadangkan semua ciri itu berkaitan dengan masalah yang sama.

2.6. PUNCA SINDROM DOWN

Banyak kesalahan yang mungkin berlaku semasa proses pembahagian sel. Dalam

proses meiosis, pasangan kromosom sepatutnya terbahagi (berpecah) kepada dua dan

pergi ke tempat yang berlainan dalam sel yang terbahagi itu, peristiwa ini dikenali

sebagai ‘disjunction’. Namun begitu, adakalanya terdapat sepasang kromosom yang

tidak berpecah dan menyebabkan keseluruhan pasangan kromosom itu pergi ke dalam

satu tempat. Ini bermakna dalam sel-sel terbabit, satu sel mempunyai 24 kromosom

dan satu sel lagi mempunyai 22 kromosom sahaja. Kejadian ini dikenali sebagai

‘nondisjunction’.

Kesannya, apabila sperma atau telur dengan jumlah kromosom yang tidak

normal ini bergabung dengan pasangannya yang normal, maka telur yang terhasil

seterusnya akan mempunyai jumlah kromosom yang tidak normal juga.

2.6. CIRI-CIRI KANAK-KANAK SINDROM DOWN

Ciri-ciri kanak-kanak Sindrom Down ialah:

Ciri-ciri Fizikal dan Kesihatan

i. Mata yang condong ke bawah atau ke atas

ii. Bentuk muka leper, kepala lebih kecil daripada kebiasaan dan bahagian belakang

kepala adalah rata menyebabkan kepala kelihatan bulat

iii. Telinga kecil dan selalunya berkedudukan rendah

iv. Bahagian dalam mulut lenih kecil menyebabkan kuran ruang untuk lidah sehingga

menyebabkannya terjelir keluar

v. Bentuk leher lebih pendek

vi. Kaki dan tangan pendek, tapak tangan juga lebar dan rata, jari-jari pendek

vii. Tapak kaki lebar dan jari-jari kaki pendek

viii. Semasa bayi kanak-kanak ini mempunyai otot yang lemah dan terkepalai, serta

lemah tindak balas

ix. 30 – 40 peratus kanak-kanak Sindrom Down menghadapi masalah jantung

x. Mata kelihatan juling

Ciri Personaliti dan Temperan

Kanak-kanak Sindrom Down bukanlah mempunyai satu bentuk personaliti yang

seragam tetapi mereka mempunyai variasi tret personaliti dan temperan yang pelbagai.

Bagi bayi yang pada peringkat permulaannya tenang dan pendiam bertukar ceria,

bebas dan bersifat ingin tahu adalah disebabkan penjagaan, ransangan dan pendidikan

terutamanya semasa peringkat awal dan pertengahan zaman kanak-kanak dan

seterusnya. Terdapat juga kanak-kanak yang kurang upaya dan lemah bertukar

menjadi pemarah dan degil semasa remaja.

Ciri Perkembangan Bahasa dan Kognitif

i. Perbendaharaan kata yang sedikit menyebabkan kurangnya pengetahuan umum

ii. Bermasalah mempelajari peraturan-peraturan tatabahasa

iii. Boleh belajar perkataan baru dengan lebih mudah berbanding peraturan

tatabahasa

iv. Bermasalah dalam memahami arahan-arahan

v. Perkembangan kognitif mereka adalah lambat dan ukuran kecerdasan mereka

dianggarkan di sekitar 70 pada tahun pertama.

2.6. CARA MENGATASI

Antara strategi yang boleh dilaksanakan ialah bagi membantu kanak-kanak Sindrom

Down ialah:

Masalah Penglihatan

i. Tempatkan mereka di barisan hadapan

ii. Gunakan tulisan atau huruf cetak yang besar

iii. Lakukan persembahan secara jelas dan mudah

Masalah Pendengaran

i. Bercakap secara terus kepada pelajar

ii. Kukuhkan percakapan dengan ekspresi muka, isyarat atau gerak tubuh

iii. Kukuhkan percakapan melalui tulisan, gambar dan bahan maujud

Kemahiran Motor Halus dan Kasar

i. Sediakan latihan tambahan, panduan dan galakan semua kemahiran motor

ii. Sediakan aktiviti untuk menguatkan jari dan sendi pergelangan tangan seperti

menjahit dan memotong

iii. Lakukan aktiviti dan penggunaan bahan pelbagai deria yang luas

Masalah Pertuturan Bahasa

i. Beri masa untuk memproses bahasa dan tindak balas

ii. Gunakan bahasa yang mudah

iii. Sediakan banyak permainan dan aktiviti mendengar, bahan-bahan visual dan

sentuhan untuk mengukuhkan pertutura mereka

iv. Sediakan peluang-peluang bercakap dengan orang lain lebih kerap

2.6. AUTISME

Istilah autisme berasal daripada perkataan autos yang bermakna diri sendiri dan isme

yang bermaksud aliran. Ini bermakna autisme membawa maksud kanak-kanak berada

dalam dunianya sendiri. Persatuan Autisme Amerika Syarikat mendefinisiskan autisme

sebagai ketidakupayaan yang rencam yang ada pada kebiasaannya kelihatan pada

masa kanak-kanak itu belum meningkat umur tiga tahun. Keadaan ini adalah kesan

daripada kecelaruan neurologikal yang mengganggu fungsi otak. autisme dan tingkah

laku yang berkaitan dengannya dianggarkan terdapapt dalam 1 daripada 500 idividu.

Kekerapan kanak-kanak lelaki mengalami autisme adalah empat kali ganda daripada

kanak-kanak perempuan.

Persatuan Kebangsaan Autisme Malaysia (NASOM) pula mendefinisikan

autisme sebagai satu kekurangan seumur hidup dan menampakkan kesannya dalam

masa 30 bulan pertama seseorang bayi. Komunikasi antara mereka adalah terbantut.

Mereka juga mempunyai masalah tingkah laku. Individu autisme mempunyai kelebihan

intelek yang luas dan kerap kali menunjukkan kelebihan dalam bidang matematik atau

kemahiran mekanikal ataupun dalam bidang muzik dan lain-lain lagi.

2.6. PUNCA AUTISME

Punca autisme adalah kompleks dan dalam kebanyakkan kes, punca yang

menyebabkan autisme adalah tidak diketahui. Autisme mempunyai kecelaruan yang

pelbagai dan kajian-kajian terkini lebih tertumpu kepada masalah genetik, kefungsian

otak, dan faktor-faktor neurochemical dan imunilogikal.

Dari segi genetik, adik-beradik kepada individu autistik lebih berisiko mengalami

autisme berbanding orang lain, terutamanya pasangan kembar seiras. Selain itu,

autisme juga dikaitkan dengan kecelaruan genetik dan masalah yang berkaitan dengan

perubatan seperti Fragile X Syndrome, tuberous sclerosis, dan phennylketonuria (PKU).

Masalah sebelum dan selepas kelahiran juga boleh menyebabkan austisme.

Antaranya adalah seperti jangkitan rubella semasa dalam kandungan ibu, encephalitis,

kekurangan oksigen semasa lahir, keracunan makanan, dan bengkak cantik (mumps).

Susunan kedudukan adik-beradik juga boleh menyumbang kepada masalah autisme

iaitu anak sulung dalam keluarga yang mempunyai dua anak, anak keempat atau yang

berikutnya bagi keluarga yang mempunyai empat anak atau lebih (Gargiulo R.M. 2003).

Berkaitan dengan fungsi otak, terdapat bukti yang kukuh behawa ketidakfungsian

serebelum, sistem limbik, dan kemungkinan juga temporal lobe dan cortex terjadi

kepada individu autisme.

Autisme juga dikaitkan dengan faktor kecelaruan autoimunne dan juga faktor

persekitaran. Dalam sesetengah keluarga yang mempunyai anak autisme,

ketidakfungsian pelalian (immune dysfunction) akan berkait dengan beberapa faktor

persekitaran terutamanya alahan kepada makanan seperti susu dan gandum yang tidak

dapat dicernakan dengan baik menyebakan protein daripada makanan ini tidak bertukar

menjadi asid amino ataupun pepton, iaitu bentuk makanan yang akhirnya dibuang

melalui kencing. Bagi kanak-kanak autistic, pepton ini diserap kembali oleh tubuh,

memasuki aliran darah, terus ke otak dan diubah menjadi morfin atau casomorfin dan

gliadorfin, yang merosakkan sel-sel otak dan menyebabkan fungsi otak terganggu.

Fungsi otak yang terganggu adalah yang melibatkan fungsi kognitif, tumpuan perhatian,

dan tingkah laku (Jamila K.A Mohamed, 2005).

2.6. CIRI-CIRI AUTISME

Jamila K.A Mohamed (2005) dalam bukunya Pendidikan Khas untuk Kanak-kanak

Istiemwa telah menggabungkan kesemua ciri kanak-kanak autisme kepada enam

bidang iaitu:

1 Komunikasi

a Perkembangan bahasa lambat atau tiada langsung

b Kelihatan seperti bermasalah pendengaran dan tidak mengendahkan apa yang

diperkatakan oleh orang lain

c Jarang menggunakan bahasa

d Sukar diajak bercakap

e Kadangkala dapat menuturkan sesuatu tetapi buat seketika sahaja

f Perkataan atau jawapan yang dituturkan tidak sesuai dengan pertanyaan

g Mengeluarkan bahasa yang tidak difahami

h Suka menarik tangan orang lain apabila meminta sesuatu

2 Interaksi Sosial

a Suka bersendirian

b Tiada kontak mata dan sentiasa mengelak daripada memandang orang lain

c Tidak gemar bermain dengan rakan dan sering menolak ajakan rakan

d Suka menjauhkan diri dan duduk di suatu sudut

3 Gangguan Deria

a Sensitif pada sentuhan

b Tidak suka dipegang atau dipeluk

c Sensitif dengan bunyi yang kuat dan menutup telinga

d Suka mencium dan menjilat mainan atau benda lain

e Kurang sensitif pada rasa sakit atau takut

4 Pola Bermain

a Tidak suka bermain seperti rakan-rakan sebayanya

b Tidak suka bermain dengan rakan sebaya

c Tidak bermain mengikut cara biasa, dan suka memutar-mutar atau melambung-

lambung dan menyambut mainan atau apa sahaja yang dipegangnya

d Suka dengan objek-objek yang berputar seperti kipas

e Apabila menyukai sesuatu benda terus dibawa ke mana-mana sahaja

5 Tingkah Laku

a Sama ada hiperaktif atau hipoaktif

b Melakukan perbuatan yang sama dan berulang-ulang seperti menepuk-nepuk

tangan

c Sidak suka pada perubahan daripada apa yang dilakukannya

d Dapat duduk lama tanpa berbuat apa-apa dan tanpa sebarang reaksi

6 Emosi

a Sering marah, ketawa, dan menangis tanpa sebab, mengamuk tidak terkawal

jika tidak dituruti kemahuannya atau dilarang melakukan sesuatu yang

diingininya

b Merosakkan apa sahaja yang ada di sekitarnya jika emosinya terganggu

c Ada kalanya mencederakan diri sendiri

d Tidak rasa simpati da tidak memahami perasaan orang lain

2.31 PERKEMBANGAN KANAK-KANAK AUTISME

Perkembangan kanak-kanak autisme boleh dilihat daripada banyak aspek seperti:

Perkembangan Kognitif

Perkembangan kognitif kanak-kanak autisme dengan kanak-kanak normal adalah

berbeza. Mereka mempunyai daya kognitif yang lemah, terdapat juga sebahagian kecil

yang mempunyai keupayaan kognitif yang tinggi dan juga bakat yang mengkagumkan.

Mereka juga mempunyai tumpuan yang singkat namun perkara ini tidak pula

berlaku pada perkara yang mereka sukai. Keadaan ini dikenali sebagai stimulus

overselectivity iaitu perkara atau ransangan yang menjadi tumpuan secara berlebihan.

Kanak-kanak autisme berkeupayaan menerima input daripada deria tetapi

mereka tidak berupaya memilih maklumat yang penting. Oleh itu, maklumat awal ini

dikekalkan dalam bentuk yang asal (uncoded form). Kanak-kanak istimewa tidak boleh

mengekalkan maklumat dalam jangka masa yang panjang dan juga tidak berupaya

membuat penyesuaian terhadap maklumat sebagaimana kebiasaan orang lain.

Selain itu, mereka juga tidak mampu menumpukan perhatian terhadap perkara-

perkara kecil yang boleh dikaitkan dengan ingatan masa lalu dan mengimbas kembali

untuk melihat perkara penting yang ada. Mereka juga tidak dapat melihat perkaitan

antara dua perkara menyebabkan mereka sukar membuat atau memahami jenaka,

membuat analogi dan seumpamanya.

Namun terdapat juga individu autistic yang mempunyai kemahiran tertentu yang

tinggi melebihi ukuran umum seperti kecerdasan yang tinggi atau bakat yang luar biasa,

contohnya dalam muzik, matematik dan seni lukis.

Perkembangan Bahasa

Dibahagikan kepada:

A. Nonsegmental Phonology

Kanak-kanak autistik yang lemah dalam menghasilkan pertuturan yang

nonsegmental atau prosodi iaitu:

i. Irama yang streotaip atau berlagu-lagu dengan bunyi yang dipanjangkan

secara berlebihan

ii. Pengeluaran bunyi vokal yng berubah-ubah turun naiknya dan tidak seperti

biasa

iii. Pertuturan yang monotonus dengan nada suara yang terhad

iv. Tidak menunjukkan perbezaan dalam intonasi dalam percakapan

B. Bahasa Idiosinkratik

Kanak-kanak autistik mempunyai bahasa mereka yang tersendiri iaitu perkataan

atau frasa yang dikeluarkan unik. Semua bnetuk bahasa yang dikeluarkan

menunjukkan proses semantik yang ganjil dan kekurangan dalam kefahaman.

C. Masalah Kata Ganti Nama

Penggunaan kata ganti nama dalam pertuturan kanak-kanak autistik kerap

menimbulkan kekeliruan terutamanya yang melibatkan rujukan jantina seperti ‘he’

atau ‘she’. Kata ganti nama kedua ‘you’ digunakan untuk dirinya dan ‘I’ untuk orang

lain. Keadaan ini berlaku kerana mereka sukar memahami dan mengunakan

perkataan yang berubah maknanya mengikut konteks.

D. Ekolalia

Ekolalia bermaksud kanak-kanak autisme mengulang-ulang apa yang dicakapkan

tanpa niat untuk berkomunikasi dan berlaku secara automatik. Boleh dibezakan

iaitu:

i. Ekolalia serta-merta – pengulangan yang tepat dan serta-merta apabila

perkataan disebut.

ii. Ekolalia lewat – diucapkan agak lewat atau agak lama selepas perkataan

tersebut.

iii. Ekolalia ringan – pengulangan segera tetapi terdapat perubahan apa yang

dipertuturkan.

Perkembangan Komunikasi

Mereka tidak mempunyai sebarang niat dan keinginan untuk berkomunikasi dengan

orang lain. Mereka tidak akan memberitahu atau menunjuk kepada barang yang

dikehendaki, sebaliknya memegang tangan bapa atau ibu dan membawanya ke tempat

itu. Mereka juga tidak memberi perhatian terhadap apa yang diperkatakan oleh orang

lain dan sukar memahami bahasa badan serta ekspresi orang lain.

Perkembangan Sosial

Boleh dikategorikan kepada:

i. Penghindaran sosial iaitu kanak-kanak autistik akan mengelak daripada sebarang

bentuk interaksi sosial dan kerap menjauhkan diri apabila ada orang hendak

berinteraksi dengan mereka.

ii. Bersikap tidak acuh atau tidak ambil peduli dengan keadaan sekeliling tetapi tidak

pula menghindari pergaulan. Mereka hanya berinteraksi dengan orang lain apabila

memerlukans sesuatu.

iii. Kekok ketika bersosial, berlaku apabila individu autistik cuba berkawan tetapi tidak

berupaya mengekalkan hubungan itu. Ini disebabkan mereka hanya bercakap

tentang diri sendiri dan tidak memahami bahawa orang lain juga mempunyai idea,

perasaan, sikap dan emosi.

Perkembangan Emosi

Kanak-kanak autistik sukar membuat hubungan secara emosi dengan orang lain

kerana mereka tidak sedar bahawa perasaan tertentu boleh ditunjukkan dalam cara

yang tidak disalah faham. Mereka juga tidak menyembunyikan perasaan suka atau

tidak suka kepada orang lain dan ada kalanya menunjukkan kemesraan yang

melampau.


Proses intervensi untuk kanak-kanak autistik bermula sebaik sahaja masalah ini

dikesan. Tumpuan intervensi pada peringkat awal tertumpu kepada rawatan perubatan

dan pengurusan tingkah laku. Rawatan perubatan yang sering digunakan bagi kanak-

kanak autistik ialah penggunaan ubat Ritalin bagi merawat masalah kurang tumpuan

dan hiperaktif serta pengambilan vitamin B6 bersama magnesium untuk membantu

meningkatkan kesedaran dan tumpuan mereka.

Pengurusan tingkah laku merangkumi pelbagai strategi dan teknik untuk

menambah atau mengekalkan tingkah laku sasaran (positif) dan mengurang atau

menghapus tingkah laku kurang sesuai. Antara teknik yang digunakan ialah

pengasingan, kejelakan, time-out, memberi ganjaran dan sebagainya. Pendidikan yang

berstruktur serta pengurusan intervensi semasa awal kanak-kanak lagi boleh

membantu mengembangkan potensi mereka. Perkhidmatan intervensi awal ini adalah

penting untuk mengurangkan masalah autistik yang mereka alami. Antara intervensi

awal yang digunakan bagi kanak-kanak autisme adalah bermula dengan pembentukan

Individualized Family Service Plan (IFSP), yang akan memenuhi keperluan dalam

bidang kemahiran sosial, kemhairan urus diri, komunikasi, dan pengurusan tingkah

laku.

2.6.3 PINTAR CERDAS

Pintar cerdas sering dikaitkan dengan kebolehan intelek atau kecerdasan yang tinggi.

Ross (1993) mendefinisikan kanak-kanak pintar cerdas sebagai kanak-kanak

dikenalpasti semasa pra sekolah, sekolah rendah atau menengah yang menunjukkan

prestasi bakat yang cemerlang atau menunjukkan potensi untuk melakukan pencapaian

di tahap yang sangat tinggi apabila dibandingkan dengan kanak-kanak lain yang

sebaya umurnya, sama pengalaman atau persekitaran. Kanak-kanak ini menunjukkan

prestasi yang tinggi dari segi intelek, kreativiti, seni atau memiliki kepimpinan yang luar

biasa, atau cemerlang dalam bidang akademik yang khusus.

2.6.4 CIRI-CIRI KANAK-KANAK PINTAR CERDAS

Antara ciri-ciri kanak-kanak pintar cerdas ialah:

Tahap IQ yang Tinggi

Pintar cerdas diertikan mempunyai IQ yang tinggi (130 mata), (Grinder, 1985). Menurut

Clark, 1997, mengatakan bahawa IQ semata-mata bukanlah faktor menentukan pintar

cerdas. Beliau menyatakan kefungsian intelek yang tinggi dan cepat dalam empat

komponen intelek menunjukkan prestasi yang tinggi pada individu pintar cerdas iaitu

kognitif, efektif, fizikal dan intuitif.

Pemprosesan Maklumat

Sternberg & Zhang, 1995 berpendapat bahawa kanak-kanak pintar cerdsa mempunyai

kebolehan-kebolehan seperti berikut:

i. Asas pengetahuan dan kebolehan untuk mengingat semula maklumat dari ingatan

yang tersimpan

ii. Mengguna kemahiran dan strategi menyelesaikan masalah

iii. Kemahiran metakognitif yang akan meregulasi, mengawal penggunaan strategi

menyelesaikan masalah.

Perbezaan Secara Kualitatif

Eysenck (1986) berpendapat secara kualitatif kanak-kanak pintar cerdas berbeza

dengan kanak-kanak biasa dari segi memproses maklumat kerana mereka dapat

memproses maklumat dengan tepat sebab transmisi antara sel-sel di dalam otak lebih

cekap. Oleh itu, mereka dapat menangani kehendak intelek yang timbul walaupun pad

umur yang muda.

Kreativiti Tinggi

Guilford & Torrance menyatakan kanak-kanak pintar cerdas mempunyai daya kreativiti

yang tinggi dan menunjukkan kebolehan-kebolehan berikut:

i. Kelancaran fikiran: boleh mengeluarkan idea yang banyak

ii. Fleksibiliti: boleh menukar corak pemifikiran

iii. Ketulinan: boleh mengeluarkan idea yang tidak dijangka

iv. Eloborasi: boleh meluaskan pemikiran dan menilai kesan.

Prestasi Luar Biasa

Stankowski (1987) berpendapat kanak-kanak pintar cerdas menunjukkan ciri-ciri

kematangan dan prestasi orang dewasa lebih jelas berbanding dengan umurnya.

Kemahiran Metakognisi Tinggi

Kanak-kanak pintar cerdas menunjukkan keupayaan metakognisi yang tinggi iaitu:

i. Mempunyai kesedaran kendiri yang tinggi

ii. Berupaya mengurus kendiri dengan cemerlang

iii. Motivasi kendiri yang tinggi, kehendak yang kuat untuk menguasai kemhairan

baru. Motivasi instrinsik lebih ketara pada mereka.

iv. Kemahiran menumpukan perhatian yang tinggi

v. Mempunyai lokus kawalan dalaman yang tinggi: belajar dari kesilapan, insentif

yang tinggi untuk berjaya, lebih persisten dan pembelajar yang reflektif

vi. Berdikari

vii. Kemahiran bahasa dan percakapan yang tinggi

viii. Membina rasa takut pada usia muda

ix. Mempunyai penghargaan kendiri yang tinggi

x. Mencari kesempurnaan

xi. Terlalu sensitif

xii. Mudah kecewa

xiii. Sangat matang

xiv. Tingkah laku tidak conform kepada masyarakat

Perkembangan Kanak-kanak Pintar Cerdas

Kanak-kanak pintar cerdas

MENGANTUK …

SBLM TDO NAK TULIS SESUATU “ACT AND PLAY IN THIS SCARY WORLD

NICELY, YOU WILL SUCCESS. (ROSE NOTE_ANA MARISSA)

3.1.6 Ciri-ciri

Dianggarkan terdapat kira-kira 50 tanda klinikal kanak-kanak Sindrom Down,

tetapi jarang sekali seseorang itu mempunyai semua ciri-ciri tersebut. Antara

cirri-ciri fizikal yang ketara ialah :

(i) Kepala yang kecil, leher yang pendek, serta mata sepet

(ii) Hidung leper, telinga dan mulut yang kecil

(iii) Tangan yang pendek, tapak kaki yang lebar dan igu jari kaki yang

pendek

(iv) Otot yang lemah

(v) Badan yang lebih kecil berbanding dengan kanak-kanak biasa

Selain memiliki ciri-ciri fizikal tersebut, kanak-kanak Sindrom Down juga

mungkin mengalami masalah kesihatan seperti kesukaran bernafas, masalah

penglihatan, masalah pendengaran dan kesukaran bertutur. Kanak-kanak

Sindrom Down berkemungkinan menjadi obesity atau gemuk.

3.2.2 CIRI-CIRI KANAK-KANAK MASALAH PEMBELAJARAN

Tujuan membaca ialah untuk memahami apa yang dibaca. Pemahaman

memerlukan seseorang itu mentafsir frasa, ayat dan perenggan. Pelajar

bermasalah pembelajaran yang berada pada peringkat mengenal pasti

perkataan sudah tahap pemahamannya tidak setandng dengan tahap

pemahaman pelajar normal atau biasa. Pelajar bermasalah pembelajaran akan

menghabiskan masa mengenal pasti perkataan dan oleh itu tidak dapat

membeca dengan fasih dan lancar, dan maksud bahan yang dibaca akan

menjadi kabur.

a) Masalah menulis

Ramai pelajar bermasalah pembelajaran menghadapi masalah menulis.

Kemahiran menulis memerlukan seorang penterjemahan pemahaman bahasa

ke dalam system symbol. Berikut ialah beberapa masalah kemahiran menulis di

kalangan pelajar bermasalah pembelajaran :

Kesukaran memegang pen atau pensil ketika dengan tangan

Menulis huruf yang berlainan saiz.

Bagi sesuatu perkataan, terdapat ruang diantara huruf

Kelemahan dalam ejaan ( meninggikan atau menambahkan huruf-huruf

tertentu )

Tidak menggunakan tatabahasa yang betul

Organisasi perenggan yang tidak teratur

Penjanaan idea yang tidak matang

Kurang menggunakan struktur ayat yang kompleks

Secara umum, pelajar kemahiran menulis pelajar bermasalah pembelajaran

adalah lebih rendah berbanding dengan rakan sebaya mereka yang normal atau

biasa. Bagaimanapun, kemahiran menulis pelajar bermasalah pembelajaran

lebih dipertingkatkan jika interversi awal dilaksanakan dan kaedah mengajar

yang teratur dan sistematik siperkenalkan.

b) Masalah Matematik

Para penyelidik mendapati bahawa 1 daripada 4 pelajar bermasalah

pembelajaran menghadapi kesukaran matematik. Diskalkulia merupakan istilah

yang digunakan secara meluas bagi ketidakupayaan dalam kemahiran

matematik. Secara umumnya, dikakulia bermakna ketidakupayaan untuk

mengira. Berikut ialah beberapa masalah matematik di kalangan pelajar

bermasalah pembelajaran :

i. Tidak menguasai sepenuhnya peraturan campur, bahagi, tolak dan darab

ii. Kesukaran menyelesaikan masalah matematik bentu ayat atau bahasa.

iii. Kesilapan yang dilakukan adalah sistematik dan ini menunjukkan bahawa

kanak-kanak tersebut telah menggunakan strategi menjawab soalan yang

salah secara konsisten.

iv. Kesukaran mengingati kembali fakta (mengingat semula fakta lebih

perlahan berbanding pelajar biasa).

v. Mudah melakukan kesilapan sekiranya tidak menerima contoh atau

pengajaran yang sepenuhnya daripada guru.

c) Masalah Interaksi Sosial

Setelah megkaji semula lebih seratus penyelidikan, Kavale dan Forness

membuat kesimpulan bahawa kira-kira 75% pelajar bermasalah pembelajaran

menunjukkan kekurangan kemahiran social. Pelajar yang mempunyai kemahiran

social yang lemah dapati sukar untuk mencari kawan, diketepikan oleh pelajar

lain dan tidak kerap berinteraksi dengan guru. Mereka kurang mempunyai

teman-teman dari kalangan kanak-kanak biasa disebabkan mereka tidak

berupaya untuk mengetahui kenapa dan bagaimana untuk menjalinkan serta

mengekalkan hubungan. Adakalanya pelajar bermasalah pembelajaran tidak

mempunyai kemahiran untuk menolak rakan sebaya yang negative serta tidak

dapat mengenalpasti model rakan sebaya yang baik untuk ditiru.

Akibatnya, harga diri mereka pun rendah yang mungkin disebabkan dengan

kekecewaan usaha mereka berinteraksi dengan orang lain. Kadang-kadang hal

ini berlaku menyebabkan mereka bertingkah laku negative dan menyakiti orang

lain. Kompetensi social yang rendah di kalangan pelajar bermasalah adalah

rendah dalam kerana mereka tidak dapat membaca situasi social di sekitar

mereka.

d) Masalah Tingkah Laku

Sebahagian pelajar bermasalah pembelajaran mempamerkan masalah tingkah

laku. Dianggarkan antara 15 hingga 40 peratus pelajar bermasalah

pembelajaran mempunyai masalah sukar memberi tumpuan, mudah terganggu,

impulsive, terlalu aktif dan resah, dan tidak mengikut arahan. Istilah yang sering

digunakan untuk membincangkan situasi ini ialah Masalah Kurang Tumpuan

( Attention Deficit Disorder, ADD ) yang telah disemak semula dan kini dipanggil

Masalah Kurang Tumpuan Hiperaktif (Attention Deficit Hyperactive Phychiatric

Association). Masalah ini lebih ketara di kalangan pelajar lelaki berbanding

dengan perempuan.

Sudah tentu tingkah laku kurang tumpuan yang dipamerkan akan memberikan

kesan terhadap pembelajaran mereka malah dan turut memberi kesan terhadap

situasi social di sekolah dan keadaan dir umah. Bagaimana perlu ditegaskan

bahawa tidak semua pelajar bermasalah pembelajaran menghadapi masalah

Kurang Tumpuan Hiperaktif ( ADHD ) dan berikut ialah cirri-ciri umum masalah :

i. Sangat aktif ( dipanggil hiperaktif )

ii. Sukar memberikan tumpuan

iii. Bertindak tanpa berfikir

iv. Tidak mengikuti arahan dengan sepenuhnya

v. Tidak mengikut giliran

vi. Terlalu banyak bercakap

vii. Mencela ketika orang bercakap

3.2.3 SEBAB-SEBAB MASALAH PEMBELAJARAN

Apakah yang menyebabkan bermasalah pembelajaran? Pada masa kini,

tidak dapat ditentukan dengan tepat apakah yang akan menyebabkan masalah

pembelajaran. Bagi kebanyakan pelajar, kita ketahui apakah yang menyebabkan

sesuatu masalah pembelajaran yang dihadapi seperti disleksia atau kesukaran

menyelesaikan masalah matematik.

a) Kecederaan Otak

Ramai professional perubatan berpendapat kebanyakan masalah pembelajaran

ada kaitan dengan kecederaan otak. Kecederaan otak kecederaan otak atau

trauma pada system saraf pusat ( central nervous system ) biasanya berlaku

sebelum kelahiran bayi ( postnatal ) dan selepas kelahiran bayi ( postnatal ).

Sebelum kelahiran bayi.

- Pelbagai kejadian semasa kandungan boleh menyebabkan kecederaan otak

seperti ibu yang menghidap penyakit-penyakit seperti Rubela, herpes,

simplex, mengambil dadah, minum alcohol dan merokok terdedah kepada

logam berat seperti pelambam dan merkuri.

Semasa kelahiran bayi

- Pelbagai kejadian semasa kelahiran bayi boleh menyebabkan kecederaan

otak seperti kekurangan oksigen, tidak cukup bulan atau kurang berat badan,

trauma yang diterima sebabkan oleh penggunaan alatan perubatan seperti

forcep dan vakum.

Selepas kelahiran bayi

- Dalam kehidupan seharian seorang kanak-kanak terdedah keoada pelbagai

kematangan yang kadang kala boleh mencederakan otaknya seperti

hentakan yang kuat pada bahagian kepala akibat kemalangan, demam yang

terlalu tinggi, tumbuhan pada otak dan jangkitan seperti encephatilitis dan

meningitis.

b) Genetik

Hubung kait di antara genetic dengan masalah pembelajaran dipertikaikan

kerana tidak ada bukti yang kukuh. Walaupun amat sukar untuk membezakan

sama ada masalah yang timbul adalah disebabkan oleh factor genetic atau

persekitaran, terdapat juga kajian-kajina menunjukkan kaitan genetic dan

masalah pembelajaran. Para penyelidk telah mendapati bahaw akira-kira 35-45

peratus kanak-kanakk yang menghadapi masalah membaca. Risiko mempunyai

masalah membaca akan meningkat sekiranya kedua-kedua ibu bapa mempunyai

masalah yang sama.

c) Ketidakseimbangan biokimia

Selain factor-faktor kecederaan otak dan keturunan, kandunga biokimia yang

tidak seimbang juga dikatakan sebagai salah satu sebab berlakunya masalah

pembelajaran. Sesetengah ketidakseimbangan bahan-bahan kimia dikatakan

boleh menjadi punca kepada masalah hiperaktif yang boleh mengakibatkan

kesukaran memberi tumpuan kepada kerja sekolah. Isu ketidakseimbangan

biokimia dan kaitannya dengan masalah pembelajaran seharusnya ditafsir

dengan hati-hati.

d) Persekitaran

Sepertimana kecederaan otak, genetic dan ketidakseimbangan biokimia sukar

dipastikan sebagai penyebabmasalah pembelajaran. Bagaimana terdapat

beberapa kajian yang menunjukkan bahawa persekitaran yang serba

kekurangan kerana kemiskinan, keadaan rumah yang tidak selesa, atau

persekitaran yang kotor boleh menimbulkan masalah pembelajaran di kalangan

kanak-kanak. Contahnya, kajian jangka panjang yang dilakukan oleh Hart

mendapati bayi dan kanak-kanak yang tidak banyak berkomunikasi dengan ibu

bapa mereka, mempunyai kosa kata dan penggunaan bahasa yang terhad

sebelum memasuki sekolah.

Bibliografi

Pengenalan Bahasa. http://anuarsped.blogspot.com

Abdul Rahim b. Talib, (2006). Pengenalan Pendidikan Kanak-kanak Masalah

Pembelajaran: Open University Malaysia (OUM). Kuala Lumpur: UNITEM

Sdn. Bhd..

Haliza Hamzah, (2008). Perkembangan Kanak-kanak: Untuk Program Ijazah

Sarjana Muda Perguruan: Edisi Kedua. Institut Perguruan Teknik,Kuala

Lumpur: Kumpulan Budiman Sdn. Bhd..

Jamila K.A Mohamed, (2008). Pendidikan Khas untuk Kanak-kanak Istimewa.

Selangor: PTS Professional Publishing Sdn. Bhd..

Jabatan Pendidikan Khas, Kementerian Pendidikan Malaysia, (2007). Buku

Panduan Instrumen Penempatan Pendidikan Khas Bermasalah

Pembelajaran (IPP): Manual. Selangor: Absolute Master Printers Sdn.

Bhd..

Tugasan 1 kbk 3073

Documents

Transcript of Tugasan 1 kbk 3073