1

BAB I

PENGENALAN

1.0 Pendahuluan

Dalam meniti arus pembangunan bagi mencapai taraf negara maju pada tahun 2020, isu

pembandaran juga turut menjadi satu topik yang hangat diperkatakan. Pembandaran juga

dikatakan sebagai suatu proses penduduk dan kawasan menjadi terbandar (Katiman Rostam,

1999). Kingsley Davis (1972) dalam Katiman Rostam (1988) pula menyatakan bahawa

tumpuan penduduk yang mendiami sesuatu lokasi boleh dianggap sebagai bandar.

Perancangan dalam pembangunan sesuatu kawasan merupakan suatu aspek yang penting

dalam menentukan kemajuan sesuatu bandar mahupun daerah tersebut.

Berdasarkan kajian lapangan yang telah dijalankan di MDTM dan MBI, perkara

yang dapat dikenal pasti ialah objektif pembangunan kedua-dua kawasan tersebut adalah

hampir sama. Istilah majlis bandar raya merujuk kepada majlis perbandaran yang telah

dinaikkan tarafnya serta memenuhi kriteria seperti bilangan penduduknya melebihi 100 ribu

orang dan hasil tahunan melebihi RM 20 juta. Majlis daerah pula mempunyai ciri-ciri seperti

jumlah penduduknya kurang daripada 100 ribu orang dan hasil tahunan kurang daripada

RM 5 juta.

Dalam proses perancangan pembangunan sesebuah kawasan, sering kali wujud isu-

isu ataupun masalah yang tidak dapat dielakkan. Perkara ini akan menjadi satu cabaran bagi

pentadbiran kawasan tersebut yang perlu diatasi. Perancangan-perancangan yang strategik

dan berterusan amatlah perlu bagi proses pertumbuhan sesebuah lokasi. Dalam aspek ini,

alam persekitaran juga perlulah dipelihara dan dipulihara agar ia tidak rosak dek

pembangunan yang kian pesat.

2

1.1 Pernyataan Masalah

Perkembangan sesebuah kawasan daripada majlis daerah kepada majlis perbandaran dan

seterusnya majlis bandar raya dilihat sesuatu yang relevan selaras dengan arus modenisasi

yang dialami pada hari ini. Proses urbanisasi yang berlaku akan mempercepatkan

pembangunan lokasi tersebut. Strategi-strategi pembangunan yang dirancang perlu

dilaksanakan selaras dengan objektif yang dibuat.

Kajian ini telah dijalankan bagi mengenal pasti kaedah pengurusan yang telah

dijalankan oleh MDTM dan MBI dalam membangunkan tempat tersebut. Pengurusan

tersebut juga telah dikaji dalam pelbagai sektor seperti sektor pengangkutan, pelancongan,

pendidikan, perkhidmatan dan lain-lain lagi. Perkara ini dapat memberikan gambaran yang

jelas tentang bagaimana urus tadbir sesebuah daerah mahupun bandar dilaksanakan.

Selain itu, isu-isu yang menjadi cabaran atau halangan dalam proses pembangunan

sesebuah kawasan pentadbiran turut diberi perhatian. Isu-isu seperti masalah pembuangan

sisa domestik yang tidak teratur, kekurangan kemudahan asas, masalah-masalah setinggan

dan sebagainya akan menjadi penghalang dalam proses pembangunan. Perkara sedemikian

haruslah dipandang serius dan tidak boleh dibiarkan begitu sahaja. Aspek-aspek ini akan

mencacatkan pembangunan sesebuah kawasan tersebut.

Di samping itu, perancangan-perancangan yang bakal dilaksanakan di MDTM dan

MBI juga dikenal pasti. Perancangan tersebut penting terutamanya dalam aspek

pembangunan ekonomi kawasan berkenaan. Keberkesanan projek-projek yang bakal

dilaksanakan dilihat sebagai satu aspek kejayaan yang dapat menaikkan lagi taraf dan kualiti

pembangunan MDTM dan MBI.

3

1.2 Matlamat dan Objektif Kajian

Kajian lapangan tentang pengurusan pentadbiran telah dijalankan di MDTM dan MBI bagi

mengetahui lebih terperinci mengenai urus tadbir kawasan tersebut. Melalui kajian ini juga,

pelbagai aspek dalam pembangunan kawasan pentadbiran dapat dikenal pasti. Antara-antara

objektif utama kajian lapangan ini dilaksanakan ialah:

i. Mengenal pasti pengurusan dan urus tadbir kawasan kajian dalam pelbagai

sektor.

ii. Mengkaji isu-isu yang menjadi cabaran utama dalam membangunkan kawasan

pentadbiran.

iii. Mengkaji akta dan undang-undang kecil kedua-dua lokasi berkenaan.

iv. Mengenal pasti jenis-jenis perancangan yang bakal dilaksanakan untuk

memajukan lokasi yang dikaji.

1.3 Skop Kajian

Dalam menjayakan kajian ini, beberapa perkara tertentu telah dikenal pasti sebagai batasan

agar skop kajian tidak menjadi terlalu luas di samping memudahkan proses penganalisis.

Skop kajian lapangan yang dijalankan ialah sekitar kawasan pentadbiran MDTM dan MBI.

Selain itu, kajian ini juga banyak memfokuskan kepada aspek urus tadbir kawasan kajian,

isu-isu yang wujud dan perancangan masa hadapan.

4

BAB II

KAJIAN LITERATUR

2.0 Pengenalan

Bab ini akan mengulas kajian-kajian lepas yang pernah dilakukan oleh pengkaji mengenai

perancangan bandar sesebuah kawasan yang dilakukan dalam negara. Kajian ini dilaksanakan

adalah untuk memberi satu gambaran secara kasar tentang aspek perancangan bandar yang

meliputi sistem urus tadbir, isu dan perancangan bandar serta akta dan pelan induk yang

berkaitan.

2.1 Kajian Lepas

Perancangan bandar adalah penting bagi sesebuah kawasan. Tanggungjawab ini dipikul oleh

pihak perancang bandar dan wilayah yang bertugas di majlis daerah mahupun majlis bandar

raya. Perancangan bandar dan wilayah akan mempengaruhi fungsi kawasan tersebut. Satu

kajian telah dijalankan oleh Katiman Rostam pada tahun 2011 dalam membicarakan tentang

hubungan petempatan pusat dengan fungsi.

Analisis indeks kepusatan yang dijalankan menunjukkan bahawa, bandar Tanjung

Malim mencatatkan skor yang lebih tinggi berbanding dengan Bidor dan Tapah. Tanjung

Malim sedang muncul sebagai petempatan pusat yang unggul di daerah Batang Padang.

Penawaran fungsi order tinggi yang banyak serta penawaran fungsi order rendah seperti

fungsi berasaskan pertanian yang semakin merosot meneguhkan lagi keunggulan bandar

Tanjung Malim. Kewujudan pengkhususan fungsi seperti fungsi berasaskan automotif

khususnya Proton dan 15 buah vendornya dan fungsi pendidikan UPSI menyerlahkan lagi

keunggulan Tanjung Malim.

Kesemua senario ini menyokong proses perubahan bandar Tanjung Malim menjadi

sebuah Pusat Pertumbuhan Separa Wilayah Tahap Kedua yang maju. Hal ini sekali gus

menunjukkan bahawa konsep hierarki kefungsian petempatan pusat dan pusat pertumbuhan

masih lagi relevan bagi merancang kawasan luar bandar di Malaysia seperti yang dibuktikan

5

di daerah Batang Padang. Menurut Katiman Rostam, dalam dunia yang sebenar, susunan

petempatannya adalah secara mendatar dan menegak yang seragam daripada yang bersaiz

kecil yang banyak bilangannya seperti hamlet, kampung dan pekan, ke petempatan yang

bersaiz besar yang sedikit bilangannya seperti bandar dan bandar raya. Perkara ini dapat

menggambarkan hierarki dari segi saiz penduduk dan fungsinya. Di sini dapat dilihat bahawa

perancangan bandar yang dilaksanakan di kawasan Tanjung Malim adalah sangat baik.

Penting bagi pihak pentadbiran atau perancang bandar dan wilayah menyusun bentuk

petempatan di sesebuah daerah yang akan menentukan fungsi sesebuah bandar.

Dalam perancangan bandar, timbul juga persoalan-persoalan mengenai isu-isu yang

menjadi cabaran dalam membangunkan kawasan pentadbiran. Terdapat satu kajian yang

dijalankan oleh Hairy Ibrahim, Mohmadisa Hashim, Nasir Nayan, Mohd Hafiz Omar Baki

dan Mohamad Suhaily Yusri Che Ngah pada tahun 2004 mengenai hubung kaitan jenis guna

tanah terhadap suhu di Tanjung Malim. Dapatan kajian yang diperoleh daripada kajian

tersebut adalah aktiviti guna tanah di Tanjung Malim, Proton City dan Behrang 2020 tidak

menunjukkan pengaruh yang ketara terhadap perubahan suhu sama ada waktu pagi, tengah

hari atau petang.

Antara guna tanah dan suhu di Tanjung Malim hanya diperoleh di dalam keadaan

sederhana dan sangat lemah. Tidak terdapat perhubungan yang kuat antara guna tanah dan

suhu di Tanjung Malim. Guna tanah pembandaran juga masih belum pesat membangun dan

keadaan ini tidak mempengaruhi perubahan suhu di Tanjung Malim. Pengaruh guna tanah

pertanian masih kurang mempengaruhi perubahan variasi suhu di Tanjung Malim kerana

sememangnya Tanjung Malim bandar kecil dan guna tanah selain pertanian relatifnya kecil.

Walaupun Tanjung Malim merupakan bandar ketiga terbesar di daerah Batang

Padang dan ke-69 sebagai pusat bandar di Malaysia, perubahan masa yang berlaku

memperlihatkan Tanjung Malim pada masa kini semakin maju di bawah pentadbiran MDTM

dengan mempunyai petempatan dan bandar baru seperti Proton City, Malim Prima dan

Bandar Behrang 2020. Kebijaksanaan merancang memperlihatkan daerah tersebut

membangun tetapi di dalam waktu yang sama masih dikawal.

6

Perancangan yang dilakukan oleh setiap majlis daerah ataupun bandar raya

sememangnya mempengaruhi banyak aspek pembangunan di sesebuah kawasan. Petempatan

dan aktiviti ekonomi yang dijalankan perlu dititik beratkan oleh pihak majlis daerah dan

majlis perbandaran.

2.2 Kesimpulan

Bab ini secara keseluruhannya telah membincangkan tentang hasil-hasil kajian lepas yang

telah dilakukan mengenai perancangan bandar bagi sesebuah kawasan. Berdasarkan kajian-

kajian yang telah dilakukan, sememangnya majlis daerah dan majlis perbandaran sangat

penting dalam merancang pembangunan sesebuah kawasan. Perancangan yang sangat teratur

dan baik akan memberikan kesan kepada banyak aspek seperti ekonomi dan sosial penduduk.

7

BAB III

METODOLOGI KAJIAN

3.0 Pengenalan

Bab ini akan menerangkan bagaimana proses penyelidikan kajian dilaksanakan. Antara

perkara yang dibincangkan di dalam bab ini ialah lokasi kawasan kajian, kaedah

pengumpulan data dan menerangkan secara terperinci setiap kaedah dalam pengumpulan

data.

3.1 Reka Bentuk Kajian

Kajian deskriptif ini dilakukan dengan menggunakan kaedah tinjauan dan sesi soal jawab

antara peserta bagi kursus Geomorfologi Bandar dan Metropolitan dengan pegawai dari

MDTM dan MBI. Kajian ini dijalankan dengan menggunakan kaedah soal jawab sebagai

instrumen kajian. Pendekatan ini telah dapat menghasilkan satu kesimpulan awal dan boleh

dipercayai dan ketepatan maklumat bergantung kepada jawapan yang diberikan oleh

pegawai berdasarkan soalan yang dikemukakan. Kaedah ini didapati lebih kondusif

berdasarkan situasi yang mengemukakan pelbagai soalan secara langsung kepada pegawai

yang terlibat bagi mendapatkan maklumat. Selain itu, melalui kaedah ini juga, maklumat

dapat digunakan terus dalam proses menyiapkan laporan tesis ini.

3.2 Lokasi Kajian

Lokasi kajian lapangan yang dipilih dalam kursus Geografi Bandar dan Metropolitan ialah

MDTM dan MBI. Rajah 1 dan 2 (rujuk lampiran) menunjukkan kedua-dua majlis pentadbiran

ini terletak di negeri Perak.

8

3.3 Instrumen Kajian

Satu sesi ceramah dan soal jawab telah diadakan antara pelajar kursus Geomorfologi Bandar

dan Metropolitan dan pegawai dari MDTM dan MBI telah diadakan dalam proses

pengumpulan maklumat. Kaedah soal jawab ini digunakan kerana lebih mudah dalam

pengumpulan maklumat selaras dengan objektif kajian lapangan yang dijalankan

merangkumi lawatan ke kedua-dua majlis daerah. Secara ringkasnya, soalan soal jawab itu

dapat dibahagikan kepada beberapa bahagian iaitu bahagian A, B, C, dan D.

Bahagian A : Urus Tadbir Bandar

Bahagian B : Kelebihan dan Kekuatan bagi kedua-dua Majlis

Bahagian C : Isu dan Perancangan Masa Depan

Bahagian D : Akta dan Pelan Induk

3.4 Kaedah Pengumpulan Data

Kaedah pengumpulan data yang dilaksanakan dalam kajian ini adalah melibatkan kaedah

pengumpulan data primer dan data sekunder. Data primer melibatkan data mentah yang

didapati daripada hasil soal jawab dengan pegawai pengurus pentadbiran majlis dan

pemerhatian yang dibuat sepanjang perjalanan ke kawasan kajian. Data sekunder pula

melibatkan pengolahan data yang didapati hasil kajian lepas dan rujukan perpustakaan. Selain

itu, maklumat juga diperoleh daripada media elektronik yang menjadi sumber hasil rujukan

internet tentang kajian yang lalu. Pengumpulan data ini diperlukan untuk mendapatkan

maklumat sebelum ke peringkat untuk mengolah maklumat dalam mendapatkan hasil dapatan

kajian dan dapatan akhir bagi kesimpulan kajian.

3.4.1 Kajian Perpustakaan

Kajian perpustakaan adalah melibatkan kaedah mendapatkan maklumat secara bertulis

daripada bahan-bahan bacaan dan penyelidikan yang berkaitan dengan aspek perancangan

bandar bagi sesuatu kawasan. Antara bahan yang menjadi sumber data adalah seperti jurnal,

9

buku dan beberapa kajian lepas yang berkaitan dengan perancangan bandar dalam bentuk

kajian ilmiah.

3.4.2 Kaedah pemerhatian

Untuk mendapatkan gambaran umum bagi dapatan analisis kajian melibatkan dua kawasan

kajian yang berbeza, kaedah pemerhatian telah dilakukan bagi mengenal pasti pembangunan

yang berlaku kesan daripada perancangan bandar. Perbezaan antara dua kawasan tersebut

iaitu kawasan Tanjung Malim dan Bandaraya Ipoh juga diberikan perhatian.

3.4.3 Rujukan Media Elektronik

Rujukan media elektronik dibuat dengan menggunakan kemudahan internet untuk

mengumpul maklumat mengenai kajian-kajian lepas yang telah dibuat di dalam negara kita

mengenai perancangan bandar bagi sesuatu kawasan. Semasa sesi soal jawab bersama

pegawai dari Majlis Bandaraya Ipoh (MBI), kami juga didedahkan mengenai pembangunan

kawasan Bandaraya Ipoh dengan satu tayangan video pendek. Kesempatan tersebut telah

diaplikasikan dalam proses pengumpulan maklumat melalui rujukan media untuk dianalisis

sebagai hasil kajian.

3.5 Kesimpulan

Menerusi bab ini, cara proses penyelidikan kajian yang dilaksanakan telah dinyatakan secara

terperinci. Lokasi kawasan kajian dan kaedah pengumpulan data melalui temu bual,

pemerhatian dan rujukan di perpustakaan amat membantu dalam proses kajian.

10

BAB IV

DAPATAN KAJIAN, PERBINCANGAN DAN ANALISIS DATA

4.0 Pengenalan

Bab ini akan membincangkan hasil penyelidikan kajian yang telah dilaksanakan. Selain itu,

bab ini juga menjelaskan tentang kekuatan dan kelemahan, cadangan penambahbaikan serta

cadangan bagi kajian pada masa hadapan.

4.1 Urus Tadbir Bandar

4.1.1 MDTM

Berdasarkan carta organisasi MDTM pada Rajah 3 (rujuk lampiran), Yang Dipertua MDTM

bagi penggal terkini ialah En. Mohamad Fariz bin Mohamad Hanip. Gred gaji beliau ialah

M48. Beliau dibantu oleh En. Ayub Shadan bin Abdul Rani yang merupakan Setiausaha

Majlis di mana gred gaji beliau ialah N44. Bagi melicinkan pentadbiran MDTM, YDP

MDTM dibantu oleh bahagian Perkhidmatan Bandar, bahagian Pelesenan, bahagian

Penilaian, bahagian Perakaunan dan Kewangan, bahagian Pentadbiran, bahagian Perancangan

dan Pembangunan, bahagian One Stop Centre (OSC), bahagian Kejuruteraan dan Kawalan

Bangunan, bahagian Undang-undang, bahagian Penguatkuasaan, dan bahagian Teknologi

Maklumat.

Berdasarkan Jadual 1 (rujuk lampiran ), banci penduduk yang telah dijalankan pada

tahun 2010, daerah Tanjung Malim mempunyai penduduk seramai 80 890 orang. Jumlah

penduduk ini dibahagikan mengikut institusi yang terdiri daripada UPSI proton dan vendor,

politeknik, penduduk tempatan, INSTUN dan lain institusi. Penduduk tempatan mencatat

jumlah penduduk yang paling ramai di kawasan Tanjung Malim apabila mencatatkan seramai

60 791 orang atau bersamaan dengan 75.2% daripada jumlah keseluruhan. Institusi yang

mencatat penduduk kedua tertinggi adalah UPSI iaitu sebanyak 12 000 orang atau 14.8%

daripada jumlah keseluruhan. Hal ini memandangkan ramai mahasiswa dan mahasiswi yang

menyambung pengajian mereka di universiti ini. Proton dan vendor berkongsi bilangan

11

penduduk dengan INSTUN dan lain institusi apabila masing-masing mencatatkan jumlah

penduduk seramai 3000 orang yang mewakili 3.7% daripada jumlah keseluruhan. Institusi

yang menunjukkan bilangan penduduk yang paling rendah adalah politeknik yang

mempunyai penduduk sebanyak 2.6% daripada jumlah keseluruhan iaitu seramai 2 099 orang

sahaja pada tahun tersebut.

MDTM juga telah membuat unjuran berkaitan jumlah penduduk pada tahun 2020

berdasarkan data yang diperoleh pada tahun-tahun sebelumnya. Tanjung Malim dijangka

mempunyai penduduk seramai 152 000 orang pada tahun 2020 iaitu meningkat sebanyak 71

110 orang atau 87.9% berbanding tahun 2010. UPSI dijangka mempunyai penduduk seramai

30 000 orang pada tahun 2020 iaitu peningkatan sebanyak 18 000 atau 150% berbanding

tahun 2010. Keadaan ini dijangka berlaku memandangkan penawaran dan kemasukan pelajar

ke insititut pengajian tinggi ini semakin tinggi. Jumlah penduduk di kawasan UPSI ini

mewakili 19.7% daripada jumlah keseluruhan penduduk Tanjung Malim. Institusi Proton dan

vendor dianggarkan meningkat sebanyak 31 000 berbanding tahun 2010 atau bersamaan

dengan 1 033.3%. Peningkatan ini dijangka berlaku memandangkan sektor perkilangan

semakin maju dan menawarkan lebih banyak peluang pekerjaan.

Institusi Politeknik juga dianggarkan berlaku peningkatan kepada 5 600 orang pada

tahun 2020 berbanding 2 099 orang pada tahun 2010. Peningkatan yang berlaku adalah

sebanyak 3 501 orang iaitu bersamaan dengan 166.8% daripada. Penduduk tempatan pada

tahun 2020 dianggarkan sebanyak 72 400 orang atau 47.6% daripada jumlah keseluruhan

penduduk pada tahun tersebut iaitu sebanyak 152 000 orang. Perbezaan peningkatan pula

adalah sebanyak 11 609 orang atau 19.1%. Instun dan institusi lain pula dijangka

menyumbang kepada jumlah penduduk pada tahun 2020 sebanyak 10 000 orang iaitu

bersamaan dengan 6.6% daripada jumlah keseluruhan penduduk. Peningkatan penduduk di

institusi ini adalah sebanyak 7 000 orang atau 233.3% . Pertambahan dalam jumlah penduduk

pada tahun 2020 dijangka berlaku memandangkan kawasan Tanjung Malim semakin maju

dan dilengkapi dengan pelbagai kemudahan serta penawaran peluang pekerjaan yang semakin

banyak mendorong penduduk untuk menetap di kawasan ini.

Dari segi keluasan lokasi sebagaimana pada Jadual 2 (rujuk lampiran), Daerah Kecil

Slim River/ Tanjung Malim ialah seluas 949.86 km/per. Kawasan pentadbiran MDTM pula

seluas 189.02 km/per. Data tersebut diperoleh daripada Pelan Induk Pembangunan MDTM.

Jadual 3 (rujuk lampiran) pula menunjukkan hasil-hasil yang diperoleh oleh MDTM pada

12

tahun 2010. Hasil yang diperoleh dibahagikan kepada 3 komponen yang menyumbang

kepada penerimaan hasil oleh MDTM. Komponen tersebut adalah hasil cukai, hasil bukan

cukai dan penerimaan bukan hasil. Komponen yang paling banyak menyumbang kepada

jumlah hasil kawasan ini adalah hasil cukai iaitu sebanyak RM7 355 599.20 atau bersamaan

dengan 73.3% daripada jumlah keseluruhan hasil yang diperoleh di kawasan tersebut pada

tahun 2010. Komponen hasil bukan cukai pula adalah sebanyak RM2 649 915.91 pada tahun

2010 iaitu penyumbangan sebanyak 26.4% daripada jumlah keseluruhan. Komponen yang

paling sedikit menyumbang kepada jumlah hasil Daerah Tanjung Malim adalah komponen

penerimaan bukan hasil yang hanya menyumbang sebanyak 0.34% daripada jumlah

keseluruhan atau RM33 987.089 sahaja pada tahun tersebut.

Rajah 4 : Unjuran Penduduk Bagi Kawasan Pentadbiran MDTM

Tanjong M

alim

BidorTa

pah

Slim Rive

r

Ayer K

uning

Bandar

Proton

Behran

g 2020

Behran

g Stes

en

Behran

g Ulu

Chenderi

ang

Kampung S

limTe

moh

Ulu Slim

Sungk

ai0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

17048

27727

3528

24351

1301 1949 1647 2484 23041012 1181 1750

668 317

Bilangan penduduk

kawasan pentadbiran

Sumber : diperoleh daripada http://www.ukm.my/geografia/images/upload/6.geografia-2011-4-sp-yasid,katiman,yusof-upsi&ukm-1-am.doc.pdf pada 10 Disember 2011

Rajah 4 menunjukkan jumlah penduduk mengikut kawasan

petempatan di Daerah Batang Padang. Petempatan di Daerah Batang

13

Padang terbahagi kepada beberapa kawasan iaitu Tanjung Malim, Bidor,

Tapah, Slim River, Ayer Kuning, Bandar Proton, Behrang 2020, Behrang

Stesen, Behrang Ulu, Chenderiang, Kampung Slim, Temoh, Ulu Slim dan

Sungkai. Petempatan yang mempunyai bilangan penduduk yang paling

ramai adalah kawasan Bidor yang mempunyai penduduk seramai 27 729

orang dan diikuti oleh kawasan Slim River yang mencatatkan jumlah

penduduk seramai 24 351 orang. Perbezaan jumlah penduduk di kawasan

Bidor dan Slim River adalah seramai 3 378 orang. Keadaan ini berlaku

memandangkan saiz kawasan Bidor lebih besar daripada kawasan Slim

River. Kawasan Tanjung Malim pula merupakan kawasan ketiga yang

mempunyai jumlah penduduk yang paling ramai. Jumlah penduduk di

kawasan Tanjung Malim adalah seramai 17 048 orang. Penduduk yang

ramai di kawasan ini adalah disebabkan terdapatnya institut pengajian

tinggi dan kawasan perkilangan. Sungkai pula merupakan kawasan yang

mempunyai penduduk yang paling sedikit di Daerah Batang Padang

apabila hanya merekodkan jumlah penduduk seramai 317 orang pada

tahun 2010.

4.1.2 MBI

Bagi carta organisasi MBI seperti Rajah 5 (rujuk lampiran), terdapat sedikit perbezaan

yang dapat dikesan iaitu bermula 1 Januari 2011 diketuai oleh Datuk Bandar. Beliau

dibantu oleh Setiausaha Bandaraya. Di bawah Datuk Bandar terdapat Pejabat Audit Dalam,

Pejabat Undang-Undang, Pejabat Korporat, Unit OSC dan Unit COB. Di bawah Pejabat

Korporat terdapat bahagian Penerbitan, Perhubungan Awam dan Pengurusan Korporat.

Bagi melicinkan pentadbiran, Setiausaha Bandaraya dibantu oleh tiga orang timbalannya

yang terdiri daripada Timbalan Setiausaha Bandaraya (Operasi), Timbalan Setiausaha

Bandaraya (Teknikal) dan Timbalan Setiausaha Bandaraya (Pengurusan). Di bawah

Timbalan Setiausaha Bandaraya (Operasi), terdapat tiga buah jabatan bagi melicinkan

pentadbiran iaitu Jabatan Hal Ehwal Komuniti, Jabatan Kesihatan dan Jabatan Pelesenan

dan Penguatkuasaan. Timbalan Setiausaha Bandaraya (Teknikal) pula dibantu oleh tiga

buah jabatan iaitu Jabatan Perancang, Jabatan Kejuruteraan dan Jabatan Bangunan.

14

Timbalan Setiausaha Bandaraya (Pengurusan) dibantu oleh Jabatan Khidmat Pengurusan,

Jabatan Kewangan dan Jabatan Penilaian dan Pengurusan Harta.

Berdasarkan Jadual 4 (rujuk lampiran), didapati keluasan bandaraya Ipoh ialah 64

257.00 hektar yang merangkumi mukim Ulu Kinta, Sg. Raia dan juga Sg. Terap. Bagi

mukim Ulu Kinta, keluasannya ialah 62 812.37 hektar (97.75%) diikuti oleh Mukim Sg.

Raia seluas 1363.00 hektar (2.12%) dan Mukim Sg. Terap iaitu 81.63 hektar (0.13%).

Rajah 6 : Bilangan Penduduk di Kawasan Bandaraya Ipoh

2007 20200

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

900000

621300

800300

Tahun

Bila

ngan

pen

dudu

k (o

rang

)

Sumber: Draf Rancangan Tempatan Ipoh 2020

Rajah 6 menunjukkan angka penghuni di Ipoh yang dianggarkan berjumlah

621300 orang pada tahun 2007. Angka tersebut dijangka akan meningkat kepada 800300

orang pada tahun 2020. Perkara ini menunjukkan berlakunya peningkatan sebanyak 179

000 orang (28.8 %). Nilai ini juga dikatakan merangkumi 29.9% daripada kesemua

penduduk negeri Perak.

Jika dilihat dari segi sektor-sektor yang terdapat di MDTM dan MBI pula,

perancangan dan pengurusannya juga amat penting dalam menentukan pembangunan

sesebuah kawasan. Pengurusan dalam sektor seperti sektor pendidikan, perindustrian,

15

pelancongan, pengangkutan dan perkhidmatan turut berpotensi dalam membina

pembangunan sesebuah daerah mahupun bandar raya tersebut.

4.2 Pengurusan dalam sektor-sektor

Jika dilihat dari segi sektor-sektor yang terdapat di MDTM dan MBI pula, perancangan

dan pengurusannya juga amat penting dalam menentukan pembangunan sesebuah

kawasan. Pengurusan dalam sektor seperti sektor pendidikan, perindustrian, pelancongan,

pengangkutan dan perkhidmatan turut berpotensi dalam membina pembangunan sesebuah

daerah mahupun bandar raya tersebut.

4.2.1 Sektor Perindustrian

Pemilihan sesebuah lokasi bagi membangunkan kawasan perindustrian

merupakan elemen yang penting dalam menentukan pencapaian sektor

tersebut. Pemusatan sektor industri di sesuatu kawasan boleh dikaitkan

dengan pelbagai faktor. Menurut teori Weber dalam Rahim Abdullah

(2005), pemilihan lokasi perindustrian dibuat berdasarkan faktor kos yang

minimum dari segi tenaga buruh, pengangkutan dan sebagainya dengan

tingkat keuntungan yang tinggi. Pemilihan lokasi industri merupakan

unsur penting kerana ia dapat mempengaruhi kecekapan dan keuntungan

bagi sesebuah keluaran.

4.2.1.1 MDTM

Kawasan Tanjung Malim ini turut mempunyai aktiviti perindustriannya bagi menjana sumber

pendapatan ekonomi di daerah ini. Kawasan perindustrian yang wujud di daerah Tanjung

Malim ini telah membangun dengan pesat sekali berikutan limpahan kawasan perindustrian

yang wujud di kawasan negeri Selangor dan juga pertambahan penduduk di kawasan ini

telah menjadi satu daya tarikan kepada pelabur untuk menjadikan kawasan Tanjung Malim

sebagai kawasan perindustrian. Dua kawasan utama yang menjadi tumpuan kepada sektor

perindustrian di daerah Tanjung Malim ini ialah Lembah Bernam dan juga Bandar Proton.

16

Bernam Industrial Park di Lembah Bernam pula telah diwujudkan sekitar tahun

2000. Kawasan ini wujud hasil daripada limpahan industri di negeri Selangor. Kawasan

perindustrian juga wujud hasil daripada gabungan dua negeri iaitu negeri Perak dan Selangor

kerana ia terletak di kawasan hulu Sungai Bernam yang memisahkan kedua-dua negeri

tersebut. Kawasan itu telah dinamakan sebagai Lembah Bernam.

Satu lagi kawasan perindustrian di daerah Tanjung Malim ialah di kawasan Proton

City atau dikenali juga sebagai Bandar Raya Proton seperti yang dapat dilihat pada rajah 7

(rujuk lampiran) merupakan kawasan perindustrian automobil. Bandar Proton ini terletak di

sebelah kanan Lebuh Raya Utara Selatan iaitu antara bandar Tanjung Malim dengan Slim

River. Nama bandar ini dikenali sebagai Bandar Proton kerana wujudnya kilang proton di

kawasan ini. Perkataan PROTON ini merupakan singkatan daripada perkataan Perusahaan

Automobil Nasional Sdn.Bhd. yang ditubuhkan sejak tahun 1983 lagi. Kilang proton ini

hanya berada di dua kawasan iaitu di kawasan perindustrian HCOM, Shah Alam dan satu lagi

ialah di Proton City, Tanjung Malim, Perak. Bandar ini menempatkan kilang Proton

khususnya untuk pengeluaran kereta proton seperti Gen-2, Savy dan Satria Neo. Pada setiap

tahun, kilang proton di Tanjung Malim ini mampu mengeluarkan sebanyak 150 000 buah

kereta.

Kewujudan kilang proton di Tanjung Malim merupakan satu petanda aras positif

untuk memajukan daerah ini dan berupaya menukar status majlis daerah kepada majlis

bandar raya. Hal ini demikian kerana industri automobil yang berkembang pesat di kawasan

ini akan menarik lebih ramai penduduk dari luar untuk bermigrasi ke kawasan ini bagi

merebut peluang-peluang pekerjaan yang ditawarkan. Selain itu, penduduk-penduduk juga

akan tertumpu di kawasan ini kerana mereka dapat menikmati kemudahan infrastruktur yang

disediakan kesan daripada perkembangan sektor perindustrian sekali gus dapat

membangunkan kawasan ini. Oleh itu, pembangunan kawasan perindustrian yang terdapat di

Tanjung Malim ini perlu ditingkatkan lagi supaya ia lebih maju dan berdaya saing setaraf

dengan kawasan perindustrian lain di Malaysia.

4.2.1.2 MBI

Pembangunan sektor perindustrian di Ipoh yang dilaksanakan oleh MBI juga tidak kurang

hebatnya. Struktur pembangunan yang tepat ditambah pula dengan lokasi yang strategik

dapat membangunkan sektor tersebut dengan lebih pesat. Antara kawasan perindustrian Ipoh

17

ialah di Bercham, kawasan perkilangan Jelapang, IGB International Indust Part dan lain-lain

lagi.

Jika dilihat di Ipoh sendiri, terdapat juga penubuhan institut latihan perindustrian

Ipoh. Penubuhan institut tersebut ialah untuk tujuan melahirkan lebih ramai tenaga mahir

dalam sektor industri. Di samping itu, ia juga dapat mengurangkan kebergantungan kepada

guna tenaga luar dan lebih mementingkan warga Malaysia itu sendiri. Pengurusan dalam

sektor industri di Ipoh menunjukkan kecekapan MBI dalam menjalankan tugasnya dalam

memesatkan pembangunan kawasan tersebut.

4.2.2 Sektor Pelancongan

4.2.2.1 MDTM

Di Tanjung Malim, sektor pelancongan merupakan sektor penting dan mempunyai potensi

yang baik untuk terus maju. Seperti di tempat-tempat lain, terdapat banyak lokasi

pelancongan yang menarik untuk dilawati. Antara kawasan pelancongan tersebut ialah Tasik

Embayu, Air Terjun Sungai Bil, Kolam Air Panas Sungai Klah dan banyak lagi. Kebanyakan

kawasan perkelahan di sekitar Tanjung Malim menjadi tumpuan penduduk tempatan dan

pengunjung-pengunjung yang berada di luar kawasan daerah. Keadaan sungai yang bersih

dan persekitaran serta udara yang nyaman telah menarik minat pengunjung untuk datang

berkelah, memancing dan mandi di sungai ini. Pelbagai jenis kemudahan telah disediakan

seperti dewan orang ramai, tempat letak kereta , gerai makanan dan minuman juga pondok

rehat untuk memberi keselesaan kepada para pengunjung. Sebagai contoh, Sungai Bil kini

telah terkenal di seluruh negeri kerana banyak aktiviti bertaraf kebangsaan  telah diadakan di

sini seperti pertandingan "ECO Challenge" dan Program Khidmat Negara.

Program Homestay yang diperkenalkan oleh Kementerian Pelancongan Malaysia

pada tahun 1988 merupakan satu usaha dalam mempelbagaikan produk pelancongan melalui

penawaran penginapan alternatif. Program ini telah dilancarkan secara rasmi pada tahun 1995

di Desa Murni, Kerdau, Temerloh, Pahang oleh Menteri Kebudayaan Kesenian dan

Pelancongan. Ia adalah satu program di bawah Pelan Induk Pelancongan Luar Bandar yang

bermatlamat untuk menggalakkan penyertaan masyarakat luar bandar dalam sektor

pelancongan. Kini, terdapat banyak rumah untuk disewa yang berkonsepkan homestay di

sekitar Tanjung Malim, Behrang dan Slim River. Antara peralatan dan kemudahan yang

18

disediakan adalah seperti televisyen dan astro, penghawa dingin, sofa, kipas siling dan juga

katil.

4.2.2.2 MBI

Sektor pelancongan merupakan salah satu kegiatan yang memberikan perkhidmatan kepada

orang ramai dan turut menyumbang kepada sumber pendapatan negara. Pihak MBI sendiri

telah menyediakan dan mengurus banyak kawasan pelancongan yang menarik di sekitar

Ipoh. Antaranya ialah Gua Tempurung, Taman Rekreasi Gunung Lang , Kellie’s Castle,

Hutan Belum, Pulau Pangkor dan Muzium Bersejarah Pasir Salak . Penubuhan Pusat

Pelancongan Perak Darul Ridzuan telah banyak membantu dalam menyebarkan maklumat

berkenaan mengenai tempat-tempat menarik yang boleh dilawati di sekitar Perak. Hal ini

telah menarik tumpuan orang ramai khususnya penduduk tempatan dan juga pelancong-

pelancong asing dari luar negara. Ipoh merupakan bandar raya ketiga terbesar di Malaysia

dan kewujudan pelbagai tempat pelancongan dan taman rekreasi menjadikan bandar raya

Ipoh sebagai salah satu bandar yang terkenal dalam aspek pelancongan.

Perjanjian Bandar Persahabatan Ipoh-Medan pada tahun 2009 juga telah melakar

sejarah pembangunan mapan dalam menggalakkan perkembangan pelancongan dan

perniagaan antara kedua-dua negara. Majlis memeterai perjanjian Ipoh-Medan ini

ditandatangani oleh Datuk Bandar Y.Bhg. Dato’ Roshidi Hashim dan Setiausaha Daerah

Kota Medan, Drs H. Dzulmi Eldin S, Misi sempena pembukaan Restoran Simpang Tiga (M)

oleh DYMM Sultan Perak, Sultan Azlan Shah pada 19 Ogos. Kerjasama yang baik dan

hubungan diplomatik merupakan suatu manfaat yang besar melalui kerjasama Bandar

Persahabatan antara Kota Medan dan Ipoh. Kini, warga kota Medan semakin tertarik terhadap

keindahan semula jadi dan monument peninggalan sejarah yang terdapat di Ipoh. Di samping

itu, tarikan dari segi pakej pelancongan kesihatan telah menarik perhatian mereka untuk

mendapatkan rawatan kesihatan di Hospital Pakar Ipoh. Persamaan ketara yang wujud antara

Medan dan Ipoh, adalah tidak mustahil lebih ramai rakyat Indonesia akan mengunjungi Perak

sama ada untuk melancong atau mendapatkan khidmat perubatan di hospital swasta tempatan.

19

4.2.3 Sektor Pendidikan

4.2.3.1 MDTM

Dari segi kemudahan pendidikan, terdapat pelbagai jenis institusi pendidikan sama ada di

peringkat sekolah rendah, sekolah menengah mahupun Institusi Pengajian Tinggi Awam dan

Swasta. Bagi pendidikan untuk peringkat menengah terdapat sekolah seperti Sekolah

Menengah Khir Johari, Sekolah Menengah Kebangsaan Katholik dan Sekolah Menengah

Kebangsaan Teknik Slim River. Seterusnya bagi pendidikan di peringkat rendah, terdapat

sekolah seperti Sekolah Kebangsaan Tanjung Malim dan Sekolah Kebangsaan Methodist.

Sekolah-sekolah banyak dibina di daerah Tanjung Malim untuk menampung jumlah pelajar

di sini yang kian bertambah dari tahun ke tahun di samping menjadikan pendidikan sebagai

tumpuan utama. Selain sekolah, daerah ini juga mempunyai beberapa pusat institusi

pengajian tinggi untuk menggalakkan proses migrasi dari luar ke Tanjung Malim. UPSI,

Politeknik Sultan Azlan Shah, Institusi Tanah dan Ukur Negara serta Open University bagi

institusi pengajian tinggi swasta merupakan pusat pengajian tinggi yang terdapat di daerah ini

di mana menyebabkan Tanjung Malim dikenali sebagai Bandar Pendidikan di Malaysia yang

juga berpaksikan sejarah awal Tanjung Malim pada waktu dahulu.

4.2.3.2 MBI

Pendidikan merupakan elemen yang penting menyebabkan banyak sekolah dan Institusi

Pengajian Tinggi Awam mahupun Swasta dibina. Ipoh tidak terkecuali dalam mementingkan

pendidikan sebagai medium utama dalam memberi kemudahan pendidikan kepada penduduk

setempat. Bagi sekolah rendah di Ipoh antaranya ialah Sekolah Kebangsaan Dato’ Panglima

Kinta, Ipoh International School (IIS), dan Ave Maria Convert manakala sekolah menengah

yang terdapat di sekitar Ipoh pula ialah Sekolah Menengah Dato’ Megat Khas Ipoh, Sekolah

Menengah Agama Rakyat (SMARI) dan Sekolah Menengah Kebangsaan Gunung Rapat.

Seterusnya bagi institusi pengajian tinggi pula ialah Universiti Teknologi Mara Perak,

Universiti Teknologi Petronas, Kolej Pembantu Perubatan dan Institut Kompas Accountancy

and Business College. Selain memberi pendidikan kepada penduduk setempat, dengan

adanya banyak sekolah dan institusi yang dibina sekitar Ipoh ini dapat menarik dan

menggalakkan migrasi penduduk dari negeri lain mahupun dari luar negara untuk ke sini bagi

20

mendapatkan pendidikan. Kaedah ini juga, dapat membantu menaikkan taraf ekonomi di Ipoh

dengan adanya migrasi dari luar negara terutamanya untuk menyambung pelajaran mereka di

Ipoh.

4.2.4 Sektor Pengangkutan

4.2.4.1 MDTM

Kemudahan sistem pengangkutan merupakan aktiviti perkhidmatan penting untuk menjadi

penghubung kepada aktiviti harian masyarakat setempat. Hal ini kerana, pengangkutan ialah

subsektor utama dalam sektor perkhidmatan. Sistem pengangkutan terdiri daripada tiga

komponen, iaitu jalan darat (jalan raya, jalan kereta api), jalan air (sungai dan laut) dan jalan

udara. Namun di daerah Tanjung Malim hanya terdapat kemudahan pengangkutan jalan darat

sahaja. Jalan darat yang terdapat di daerah ini adalah seperti Stesen Keretapi Berkembar

Tanjung Malim, Stesen Keretapi Berkembar Slim River dan perkhidmatan bas di Stesen Bas

Tanjung Malim.

Jika dilihat pada kemudahan pengangkutan keretapi di Tanjung Malim ini, keretapi

berkembar yang menghubungkan antara Rawang dan Ipoh sejauh 179 km telah

dinaiktarafkan melalui projek pengelektrikan dan penyediaan landasan berkembar bagi

memastikan KTMB dapat memandu keretapi pada kelajuan maksimum iaitu 160 km/j.

Penduduk sekitar Tanjung Malim dapat pergi ke destinasi bandar-bandar pilihan yang sejajar

dengan perkhidmatan keretapi ini dengan cepat dan selamat. Selain itu, Tanjung Malim juga

dihubungkan melalui Lebuh raya Utara- Selatan yang dikendalikan oleh syarikat konsesi Plus

Expressway Berhad yang memberi rangkaian lebuh raya yang cepat dan selamat kepada

penggunanya.

4.2.4.2 MBI

Kemudahan infrastruktur dari segi pengangkutan di Bandaraya Ipoh terdiri daripada keretapi,

lebuh raya, jalan persekutuan, bas dan lapangan terbang. Stesen Keretapi Ipoh yang

21

menggunakan fasa landasan berkembar ini menyediakan perkhidmatan KTM antara bandar di

mana setiap laluan landasan keretapi ini melalui bandar-bandar dan dijadikan stesen hentian

KTM. Terdapat dua jenis perkhidmatan ETS ini iaitu Express dan Transit di mana perjalanan

bagi Transit adalah berhenti pada setiap stesen hentian ETS. Manakala bagi ETS Transit pula,

ia hanya melalui tanpa berhenti di stesen hentian yang tertentu seperti Tapah Road, Sungkai

dan Slim River. Perkhidmatan ini bagi memudahkan penduduk setempat mudah dan cepat

untuk sampai ke bandar-bandar jika terdapat urusan dan tidak perlu bergantung pada

kemudahan bas awam untuk ke destinasi. Selain itu, kemudahan pengangkutan yang terdapat

di Ipoh yang lain adalah kemudahan lebuh raya.

Di Ipoh Lebuh raya Utara-Selatan menjadi jalan pengangkutan yang penting di mana

ia memberi pergerakan yang lebih efisien berbanding Jalan Umum. Bagi perkhidmatan bas

pula di Ipoh stesen basnya terletak di Silveritage Galleria berdekatan dengan Jalan Gopeng

yang menawarkan perkhidmatan bas menuju ke pelbagai destinasi. Bagi penerbangan udara

pula terdapat Lapangan Terbang Sultan Azlan Shah di mana merupakan satu-satunya

lapangan terbang di Ipoh dan hanya memberi perkhidmatan penerbangan domestik dan satu

penerbangan antarabangsa sahaja.

4.2.5 Kemudahan Sukan dan Rekreasi

4.2.5.1 MDTM

Seterusnya dari segi kemudahan sukan dan rekreasi. Kemudahan untuk bersukan dan rekreasi

disediakan untuk kegunaan penduduk Tanjung Malim. Padang di UPSI digunakan oleh

penduduk setempat untuk bermain bola sepak dan acara padang yang lain. Sekolah-sekolah

sekitar Tanjung Malim juga kerap menggunakan padang universiti ini untuk menganjurkan

acara sukan sekolah mereka. Di Bandar Proton turut dibina kompleks sukan yang terletak

bersebelahan Kilang Proton bagi memberi kemudahan untuk bersukan kepada penduduk

sekitar.

Kompleks sukan ini terdapat trek balapan, gelanggang badminton, gimnasium dan

bola tampar. Kemudahan yang ada di kompleks sukan ini seperti gelanggang boleh disewa

kepada orang ramai dengan harga yang berpatutan. Di samping itu, kompleks ini turut

memberi kemudahan kepada penduduk untuk mengadakan acara-acara lain seperti majlis

perkahwinan. Di Tanjung Malim juga terdapat gelanggang futsal di Ulu Bernam yang sering

menjadi tumpuan para belia di daerah ini untuk bermain futsal. Bagi penduduk yang ingin

22

bermain futsal di sini akan dikenakan bayaran sebanyak RM30.00 untuk sejam permainan

serta RM5.00 sewa satu biji bola.

Selain itu, di Tasik Embayu yang terletak di Bandar Proton ada aktiviti menyediakan

aktiviti berkayak. Penduduk boleh bermain kayak di tasik ini dengan percuma dan di sekitar

tasik ini juga menyediakan landskap yang cantik, taman permainan kanak-kanak dan juga

laluan berjoging di sekitar tasik tersebut.

4.2.5.2 MBI

Dewan Bandaraya Ipoh telah memilih satu kawasan di Kampung Simee sebagai Pusat Sukan

kerana kawasannya yang luas dan selesa sesuai untuk aktiviti sukan. Selain itu, di Stadium

Perak turut digunakan untuk menjalankan pertandingan sukan bola sepak dan acara-acara

padang yang lain. Stadium Indera Mulia merupakan stadium yang menjadi tumpuan untuk

acara badminton. Ipoh selaku Ibu Negeri Perak juga merupakan rumah kepada Perak FA

iaitu pasukan bola sepak Perak. Kompleks sukan renang juga turut terdapat di Ipoh di mana

terletak bersebelahan stadium yang dikendalikan sendiri oleh Dewan Bandaraya Ipoh. Kelab

Golf Diraja Perak, Kelab Golf Meru dan Clearwater Sanctuary Golf Club turut disediakan

bagi kemudahan penduduk di Ipoh.

4.2.6 Kemudahan Awam

Kemudahan awam yang lain yang disediakan oleh pihak MDTM adalah kemudahan elektrik,

bekalan dan pemprosesan air, pembetungan najis, perkhidmatan telekomunikasi, peruntukan

jalur lebar dan perkhidmatan kabel. Kemudahan elektrik disediakan di setiap rumah di daerah

Tanjung Malim di mana tiang-tiang elektrik dipasang setiap kawasan untuk memudahkan

pengaliran arus tenaga elektrik. Peruntukan jalur lebar juga disediakan dengan memberi

perkhidmatan percuma serta menaiktarafkan sistem dan kelajuan jalur lebar pada pengguna.

Selain yang dinyatakan di atas, di Tanjung Malim juga terdapat TM Point di mana

menyediakan perkhidmatan kemudahan internet, broadband dan penggunaan telefon

terutamanya menyediakan pondok telefon di tempat strategi bagi kegunaan penduduk.

Kemudahan awam lain yang ada adalah pejabat pos yang terletak berhampiran dengan Masjid

Jamek Tanjung Malim di mana perkhidmatan yang disediakan adalah perkhidmatan pos yang

berkaitan dengan logistik pengangkutan, perkhidmatan pembayaran agen melalui transaksi

kewangan serta pembayaran bil.

23

Di daerah ini juga turut menyediakan perkhidmatan bank dari pelbagai cawangan

antaranya, Bank Islam Berhad, Maybank Berhad, Public Bank Berhad dan juga Bank

Simpanan Nasional. Kemudahan yang diberi adalah seperti kemudahan pindaan automatik

dan pembayaran bil yang menyediakan pelbagai saluran kutipan seperti di kaunter cawangan,

internet dan juga mesin ATM.

4.3 Perkhidmatan yang Disediakan MDTM

4.3.1 Pengurusan Pembuangan

Pihak MDTM menyediakan perkhidmatan menguruskan pembuangan sampah di sekitar

Tanjung Malim di mana pihak MDTM telah menyediakan jadual kutipan sampah untuk

memudahkan penduduk setempat tahu dan dapat menyemak dari segi tarikh, hari dan waktu

pungutan sampah yang akan dilakukan di kawasan tempat tinggal masing-masing bagi

mengelakkan sampah tidak dikutip dalam tempoh yang lama sehingga mendatangkan

pencemaran. Rajah di bawah menunjukkan kutipan sampah dibahagikan kepada lapan

kawasan seperti Tanjung Malim Zon A, Tanjung Malim Zon B, Tanjung Malim Zon C, Slim

River Zon A, Slim River Zon B, Slim River dan Trolak, Slim River dan Slim Village dan

Behrang. Sebagai contoh jadual kutipan sampah bagi kawasan Behrang.

Rajah 5 : Jadual Kutipan Sampah Kawasan Behrang

Bil

Hari

Tempat

Isnin

Selasa Rabu Khamis

Jumaat Sabtu Ahad

01 Pekan Behrang Stesen / / / / / / /02 Kampung Baru A / / / / / / /03 Behrang Ulu / / /04 Kampung Pauh dan Kampung

Padang/ / /

05 Kampung Baru B / / /06 Balai Polis Behrang Stesen / / /07 Bandar Sri Behrang dan Rumah

Awam/ / /

08 Bandar Behrang 2020 / / /Sumber : Diperoleh daripada http://www.mdtm.gov.my/web/guest/behrang pada 10

Disember 2011

24

Merujuk jadual di atas, kawasan sampah dikutip pada setiap hari adalah di kawasan Pekan

Behrang Stesen dan di Kampung Baru A. Manakala, kawasan Behrang Ulu, Kampung Pauh

dan Kampung Padang pula sampah di kawasan ini dikutip pada hari Isnin, Rabu dan Jumaat.

Seterusnya di kawasan Bandar Sri Behrang dan Rumah Awam pula dikutip sampahnya pada

hari Selasa, Khamis dan Sabtu. Jadual kutipan sampah ini baik untuk mengelak dari

penimbunan sampah yang banyak di samping melakukan pungutan sampah secara sistematik

mengikut tempat.

4.3.2 Parkir Kereta

Tempat letak kereta di Tanjung Malim telah menggunakan kaedah kupon berbayar bagi para

pemandu yang ingin meletakkan kenderaan mereka di petak parkir kereta yang disediakan

oleh pihak MDTM. Pihak MDTM mula menggunakan dan menguatkuasakan kaedah kupon

letak kereta ini pada 1 Jun 2006 bagi menggantikan sistem letak kereta bertiket yang

digunakan sebelum ini. Untuk mendapatkan kupon letak kereta ini, boleh dibeli daripada

agen-agen yang menjual yang telah dilantik oleh pihak MDTM sendiri. Harga RM 2.00

dikenakan untuk satu buku yang mempunyai 5 keping kupon untuk tempoh masa lima jam

dan di mana satu daripada kupon tersebut untuk tempoh satu jam. Selain itu juga, pihak

MDTM akan mengenakan kompaun ke atas kesalahan yang dilakukan apabila salah

meletakkan kenderaan. Kesalahan yang akan dikenakan kompaun adalah meletakkan

kenderaan bermotor yang menghalang pili bomba, di kawasan kaki lima, berniaga di tempat

letak kereta dan tidak mempamerkan kupon pada kereta semasa meletakkan kenderaan

bermotor di kawasan letak kereta yang menggunakan kupon.

4.3.3 Pembasmian Kemiskinan Bandar

Pembasmian kemiskinan bandar juga turut dilakukan ini untuk membantu penduduk yang

mempunyai pendapatan rendah agar tidak diabaikan. Tugas pembasmian kemiskinan bandar

ini merupakan tanggungjawab Kementerian Perumahan dan Kerajaan tempatan selepas

penyusunan semula Kabinet pada 27 Mac 2004. Bantuan rumah sewa akan diberikan kepada

25

rumah seperti rumah PPR (MTEN), PPR disewa, rumah majlis, rumah transit, rumah milik

persendirian dan bilik.

Bagi mengurangkan beban tanggungan keluarga, bantuan seperti bantuan perbelanjaan

dan persiapan kemasukan ke institusi pendidikan atau kemahiran akan diberikan dalam

bentuk one off dan diberikan kepada setiap anak dalam sebuah keluarga. Selain itu, bantuan

untuk jagaan anak-anak bagi ibu yang bekerja buat pertama kali serta bantuan kos

pengangkutan untuk ke sekolah dan tempat kerja.

Bantuan ihsan turut disediakan bagi penduduk setempat yang diberhentikan kerja

disebabkan masalah syarikat dan majikan sendiri, musnah tempat kediaman disebabkan

banjir mahupun kebakaran, dan hilang upaya akibat kemalangan yang mengakibatkan

kecacatan kekal yang menyebabkan tidak boleh untuk melakukan sebarang pekerjaan untuk

menanggung perbelanjaan keluarga. Kematian ahli keluarga juga merupakan antara kategori

penduduk yang boleh mendapatkan bantuan ihsan ini kerana kekurangan wang untuk

menguruskan acara pengebumian serta hilang tempat bergantung. Kesemua bantuan diatas

bagi membasmi kemiskinan bandar adalah di bawah bidang tugas Pegawai Penyelarasan

Program Pembasmian Kemiskinan Bandar.

4.3.4 Cukai Tafsiran

Pihak MDTM juga menjalankan perkhidmatan pengutipan cukai bagi kawasan pentadbiran

mereka. Cukai tafsiran ialah cukai yang dikenakan ke atas pelanggan berkadar seperti rumah

kediaman, kedai, kilang, hotel, stesen minyak, dan tanah kosong yang terdapat dalam

kawasan Majlis Daerah. Pengutipan cukai tafsiran ini dapat membantu pihak Majlis Daerah

menampung kewangan mereka dalam merancang lebih banyak pembangunan di kawasan

pentadbiran mereka. Cukai tafsiran ini perlu dibayar dua kali setahun iaitu pada ½ tahun

pertama 1 hari bulan Januari hingga 28 Februari pada setiap tahun dan ½ tahun kedua pada 1

hari bulan Julai hingga 31 Ogos setiap tahun. Pembayaran untuk cukai tafsiran ini boleh

dilakukan pembayarannya melalui pos iaitu bayaran dilakukan menggunakan cek berpalang,

kiriman wang pos terus kepada Yang Dipertua MDTM. Selain itu juga, pembayaran boleh

dibuat melalui kaunter bayaran yang terdapat di MDTM bagi memudahkan urusan. Jika tidak

membayar cukai tafsiran, tindakan undang-undang akan dilakukan mengikut Akta Kerajaan

Tempatan1976. Hal ini kerana, cukai tafsiran ini penting untuk meningkatkan dan

26

menaiktarafkan lagi infrastruktur serta menjalankan projek-projek pembinaan terbaru dengan

duit hasil kutipan cukai yang dibayar penduduk setempat.

4.4 Kekuatan dan Kelebihan MDTM dan MBI

Setiap pembangunan di daerah mahupun negeri sudah semestinya mempunyai kekuatan dan

kelebihannya yang tersendiri. Kelebihan yang terdapat di sesebuah lokasi sekiranya

dimanfaatkan sepenuhnya, ia dapat menjana pembangunan ekonomi kawasan tersebut. Oleh

itu, penjenamaan semula ataupun meningkatkan kemudahan di sesuatu lokasi tersebut

amatlah penting bagi tujuan pembangunan. Aspek alam semula jadi yang terdapat di sesuatu

tempat tersebut merupakan salah satu daya tarikan utama yang dapat mendatangkan

keuntungan kepada lokasi tersebut terutamanya dari segi pelancongan.

Di MDTM sendiri, terdapat pelbagai kekuatan dan kelebihan yang mendorong

kawasan tersebut semakin berkembang pesat. Kelebihan ini juga dapat dijadikan salah satu

produk pelancongan yang bukan sahaja dapat menarik kehadiran pelancong dalam negara

malahan pelancongan dari luar negara. Dengan merujuk Rajah 8, didapati bahawa Tanjung

Malim merupakan sebuah kawasan yang strategik bagi penubuhan zon pembangunan

ekonomi bersama Lembah Bernam. Selain itu, lokasi tersebut juga merupakan pusat

pertumbuhan strategik bagi wilayah bersempadan dengan Perak.

Kemudahan infrastruktur yang tersedia seperti jaringan kereta api, bas,

perkhidmatan perhotelan dan sebagainya turut menjadi kelebihan kawasan Tanjung Malim.

Institusi pengajian tinggi yang terdapat di kawasan tersebut seperti UPSI dan politeknik turut

membangunkan tempat tersebut. Kewujudan zon industri automotif negara iaitu Kilang

Proton menjadi penjana kepada pembangunan ekonomi kawasan setempat. Keindahan alam

semula jadi seperti alam flora faunanya dan penempatan orang asli akan menjadi produk

tarikan ke Tanjung Malim. Antara kawasan-kawasan yang menjadi daya tarikan ialah di Air

Terjun Sungai Bil, Tasik Embayu dan banyak lagi.

Sebagai ibu negeri Perak, Ipoh sememangnya lengkap dengan semua pakej dalam

aspek pembangunan kawasan tersebut. Bermula dengan jaringan pengangkutannya,

pendidikan, sehinggalah kepada aspek alam semula jadi, semuanya tersedia rapi untuk

menarik para pelancong datang melawat tempat tersebut. Bandaraya Ipoh bukan sahaja

berfungsi sebagai pusat pentadbiran malahan berperanan sebagai pusat perdagangan, sukan,

27

kebudayaan, kewangan, politik, keagamaan dan juga pendidikan. Bukan itu sahaja, malahan

masih terdapat pelbagai aset pelancongan yang bernilai seperti warisan bijih timah, bangunan

bersejarah, gua batu kapur yang pelbagai dan kawasan-kawasan rekreasi. Perkara ini

merupakan salah satu kekuatan yang dapat menjanjikan pulangan lumayan sekiranya promosi

terhadap kawasan tersebut dijalankan secara berterusan. Perkara ini secara tidak langsung

akan dapat menjana sumber ekonomi bukan sahaja kepada negara malahan penduduk

setempat turut dapat merasai nikmatnya. Seterusnya, ia akan membangunkan kawasan

tersebut dengan lebih pesat.

Pelbagai jenis pilihan jaringan pengangkutan sama ada yang daratan mahupun udara

turut disediakan di Ipoh bagi memudahkan mobiliti para pelancong dan penduduk setempat.

Antaranya kemudahan tersebut ialah Stesen Kereta api Ipoh, Lapangan Terbang Sultan Azlan

Shah dan sebagainya. Pertumbuhan institusi pengajian tinggi yang pelbagai seperti Universiti

Teknologi Petronas, Universiti Teknologi Mara Perak, Institut Teknologi Perak dan

sebagainya dapat memberikan pilihan kepada pelajar dalam memilih bidang yang diminati.

Keindahan panorama di Ipoh juga merupakan salah satu penyumbang ekonomi kawasan

tersebut. Antara lokasi-lokasi yang sering menjadi tumpuan para pelancong ialah Taman

Rekreasi Gunung Lang seperti Rajah 9 (rujuk lampiran), Hutan Simpan Royal Belum, Gua

Tempurung dan sebagainya.

Perkembangan sektor pelancongan di Ipoh secara tidak langsung menyebabkan

sektor perhotelan berkembang dengan pesat. Dalam perkara ini, MBI memainkan peranan

penting dalam membangunkan kawasan setempat bagi mempromosikan destinasi

pelancongan yang terdapat di Ipoh. Bukan itu sahaja, malahan terdapat pelbagai lagi aspek

terutamanya dari segi urus tadbir bandar Ipoh yang mendorong kawasan tersebut semakin

membangun. Pembangunan pesat yang diselangi dengan perancangan yang sistematik

penting dalam memacu perkembangan sesebuah lokasi tanpa menjejaskan alam

persekitarannya.

4.5 Isu-Isu dalam Pembangunan

4.5.1 MDTM

Tanjung Malim juga mengalami masalah-masalah seperti yang dihadapi oleh kawasan-

kawasan lain. Masalah yang wujud di kawasan ini adalah seperti masalah pembuangan

28

sampah sarap, sistem perparitan, projek terbengkalai, isu pencemaran udara, masalah

perhentian bas, dan kehadiran haiwan liar yang boleh membahayakan penduduk sekitar.

Masalah pembuangan sampah sarap yang berlaku di Tanjung Malim disebabkan oleh

pelbagai faktor. Faktor utama yang menyumbang kepada masalah ini adalah sikap penduduk

di kawasan berhampiran yang sering membuang sampah merata-rata tempat tanpa

memikirkan kesan perbuatan mereka itu. Keadaan ini boleh dilihat berlaku di kawasan Jalan

Ketoyong berhampiran dengan stesen keretapi Tanjung Malim. Sampah sarap seperti plastik

dan tin minuman dibuang merata-rata tempat dan mengakibatkan kawasan sekitar menjadi

kotor dan tercemar dengan bahan-bahan buangan tersebut.

Terdapat juga segelintir penduduk yang tidak bertanggungjawab yang telah

menjadikan sungai dan longkang yang ada di kawasan ini sebagai tempat pembuangan

sampah mereka. Keadaan ini berpunca daripada kurangnya kesedaran tentang penjagaan alam

sekitar dalam diri mereka. Pembuangan sampah sarap ke dalam sungai boleh menjejaskan

kebersihan sungai di samping mencemarkan pemandangan alam sekitar. Kebersihan

longkang juga akan terjejas dan boleh mengakibatkan longkang-longkang di kawasan ini

tersumbat dan kesannya air longkang akan mengalir keluar.

Selain itu juga, pertambahan penduduk di kawasan Tanjung Malim yang semakin

ramai menyebabkan penghasilan sampah sarap yang semakin banyak. Kesedaran penduduk

terhadap kempen kitar semula amat kurang menyebabkan jumlah sampah tidak dapat

dikurangkan. Tong sampah yang disediakan juga tidak digunakan dengan betul oleh para

penduduk setempat. Di beberapa kawasan seperti stesen keretapi, sampah sarap dilihat berada

di luar kawasan tong sampah. Hal ini membuktikan sikap penduduk yang gemar membuang

sampah merata-rata tempat walaupun pihak tertentu telah menyediakan tong sampah untuk

kegunaan semua. Walaupun tempat pelupusan sampah sarap di Tanjung Malim memang

disediakan oleh MDTM, namun bilangannya yang sedikit tidak mampu untuk menampung

sampah sarap yang ada. Kesannya, sampah sarap akan bertaburan dan menjejaskan

kebersihan di kawasan ini.

Masalah lain yang turut berlaku di Tanjung Malim adalah isu pencemaran udara yang

pernah mendapat perhatian ramai pihak. Isu ini berlaku pada tahun 2011 sehingga Tanjung

Malim termasuk dalam kategori bandar beracun seperti bandar Nilai, Putrajaya dan Selangor.

Keadaan ini memberi tekanan yang besar kepada beberapa pihak memandangkan masalah ini

bukanlah suatu masalah yang kecil dan boleh dipandang remeh. Isu pencemaran udara di

29

kawasan ini berlaku disebabkan oleh pengeluaran asap kenderaan yang berlebihan. Kawasan

Tanjung Malim mempunyai jumlah kenderaan yang semakin bertambah seiring dengan

pertambahan penduduk. Keadaan ini menyumbang kepada pelepasan gas-gas yang berbahaya

oleh kenderaan seperti gas karbon monoksida.

Selain itu juga, kawasan Tanjung Malim yang semakin pesat dengan sektor

perindustrian ekoran penubuhan kilang Proton menyebabkan kadar pencemaran udara

semakin buruk. Aktiviti perkilangan membebaskan bahan-bahan pencemar yang boleh

menjejaskan kualiti udara.

Kawasan Tanjung Malim juga menghadapi masalah sistem perparitan yang kurang

memuaskan. Keadaan ini dapat dilihat di kawasan pekan Tanjung Malim. Parit-parit yang ada

di kawasan ini tidak diselenggarakan dengan kerap bagi memastikan kebersihan parit

daripada dipenuhi dengan sebarang bentuk sampah. Kehadiran sampah sarap yang dibuang ke

dalam parit menyebabkan parit atau longkang menjadi tersumbat dan air akan bertakung.

Aktiviti penyelenggaraan dan pembersihan parit yang jarang dilaksanakan menyebabkan

keadaan sistem perparitan bertambah buruk dan tidak dapat menjalankan fungsinya dengan

berkesan. Keadaan akan bertambah buruk apabila air parit atau longkang melimpah keluar

dan menyebabkan banjir di kawasan sekitar. Air longkang juga menyebabkan pencemaran

bau berlaku dan mengundang ketidakselesaan penduduk setempat.

Ketibaan musim banjir akan menyebabkan longkang dan parit yang ada di kawasan

ini tidak dapat menampung kuantiti air dan seterusnya mengundang masalah yang lebih besar

iaitu fenomena banjir. Hal ini boleh membahayakan nyawa orang ramai terutamanya kanak-

kanak yang gemar bermain hujan. Keadaan longkang dan parit yang kecil juga menjadi satu

masalah di kawasan Tanjung Malim. Kedalaman parit yang kecil tidak mampu menampung

air yang banyak dalam suatu tempoh masa yang panjang. Kawasan yang rendah akan mudah

ditenggelami air yang melimpah keluar dari kawasan parit dan longkang.

Masalah lain yang turut membelenggu kawasan Tanjung Malim adalah masalah

berkaitan dengan perhentian bas. Bas merupakan salah satu kenderaan awam yang utama

kepada penduduk sekitar kawasan ini memandangkan kadar tambang yang rendah dan

menjimatkan penduduk. Para pengguna bas memerlukan kawasan perhentian bas untuk

menunggu bas dengan selesa memandangkan keadaan cuaca yang berubah-ubah seperti hujan

dan panas. Dengan adanya perhentian bas, mereka dapat menunggu bas dengan selesa dan

selamat. Namun begitu, jumlah perhentian bas yang ada di sekitar kawasan Tanjung Malim

30

terlalu sedikit dan tidak mencukupi untuk semua penduduk. Kawasan yang menjadi tumpuan

bas dan penduduk tidak dilengkapi dengan kemudahan perhentian bas menyebabkan

penduduk terpaksa berpanas untuk mendapatkan perkhidmatan bas. Situasi lain pula berlaku

di kawasan Tanjung Malim yang menyediakan perhentian bas untuk kegunaan orang ramai

namun telah dirosakkan oleh mereka yang tidak bertanggungjawab. Keadaan ini juga akan

menyukarkan orang ramai dan pihak berkuasa tempatan memandangkan mereka terpaksa

mengeluarkan belanja yang banyak dalam memastikan kemudahan perhentian bas dapat

disediakan.

Alaf baru menjanjikan cabaran-cabaran baru serta membangkitkan pelbagai isu dan

masalah kepada seluruh pihak berkuasa tempatan.  MDTM menggalas tanggungjawab dan

cabaran berterusan dalam menghadapi kehendak dan ekspedisi yang tinggi dan pelbagai

daripada pelanggan serta kerajaan.  Perkara ini memerlukan pihak berkuasa tempatan

berfungsi dan bersedia untuk memberikan perkhidmatan yang terbaik kepada pelanggan

mereka.  Kejayaannya antara lain bergantung kepada kemantapan struktur organisasi dan

pengurusan sumber manusia yang cekap di bahagian pihak berkuasa tempatan.

Selain itu, seperti pihak berkuasa tempatan yang lain, MDTM turut menghadapi

cabaran dalam menghadapi masalah pertambahan beban tugas hinggakan terdapat kerja-kerja

yang tertunggak, contohnya, dalam urusan kutipan hasil. Masalah ini mempunyai implikasi

terhadap keperluan perjawatan tambahan serta inovasi-inovasi baru dalam proses kutipan

hasil bagi mengurangkan masalah tunggakan itu. Pertambahan beban tugas juga mungkin

disebabkan kewujudan fungsi dan tanggungjawab yang baru yang perlu disempurnakan oleh

pihak berkuasa tempatan bagi menangani pelbagai cabaran baru yang dihadapi.

4.5.2 MBI

Sebuah kawasan yang diklasifikasikan sebagai bandar raya seperti Bandaraya Ipoh ini

sememangnya tidak akan dapat lari daripada dibelenggu masalah atau isu seperti setinggan,

sampah sarap, perparitan, masalah haiwan liar yang berkeliaran dan juga pencemaran.

Masalah-masalah seperti ini kebiasaannya berlaku di bandar-bandar besar seperti Kuala

Lumpur, Kuantan, Pahang, Johor Bharu dan lain-lain lagi. Masalah yang berlaku ini bukan

sahaja disebabkan oleh faktor manusia tetapi juga disebabkan faktor semula jadi.

31

Masalah setinggan ini kerap dikaitkan dengan bandar raya besar terutamanya di Kuala

Lumpur. Namun begitu, masalah setinggan ini juga turut melanda bandar raya kecil seperti

Ipoh tetapi peratusannya adalah lebih rendah berbanding dengan bandar raya Kuala Lumpur.

Kewujudan kawasan setinggan di Ipoh ini dapat disokong dengan berita yang dipaparkan di

stesen televisyen TV3 menerusi segmen ‘Aduan Rakyat’ yang mengupas tentang isu masalah

setinggan Projek Landasan Kembar Ipoh- Padang Besar di Taiping, Perak. Berdasarkan

laporan yang disampaikan, hampir 300 penduduk setinggan mengadu bahawa mereka seperti

diperlekehkan. Hal ini demikian kerana mereka telah menandatangani perjanjian ‘Aku janji’

pada tahun 2008 yang menyatakan bahawa mereka akan memperoleh rumah rakyat yang

hanya akan mengambil masa selama dua tahun pembinaannya. Namun begitu, rumah rakyat

yang dijanjikan itu masih belum terkota lagi sedangkan mereka telah membayar premium dan

yuran sukat tanah. Apabila golongan penduduk setinggan ini memohon penjelasan dari pihak

yang berkenaan, pihak tersebut enggan kerjasama kepada mereka. Oleh itu, ternyatalah

bahawa isu setinggan ini wujud di kawasan bandar raya Ipoh.

Bukan itu sahaja, malahan isu berkaitan dengan pencemaran sungai juga wujud di

Ipoh. Antara sungai yang terdapat dalam kawasan Bandaraya Ipoh ini ialah Sungai Kinta,

Sungai Pari, Sungai Pinji, dan Sungai Raia. Sungai-sungai utama ini memperoleh sumber

airnya daripada Tanah Tinggi Banjaran Kledang dan juga banjaran utama di Ulu Kinta. Air

daripada sungai-sungai utama ini disalirkan ke Bandaraya Ipoh dan dalam tempoh masa yang

sama, air ini didapati mempunyai bahan sisa domestik yang terenap. Antara enapan yang

terhasil ialah phlit, syis dan batu slat. Oleh itu, satu kajian telah dijalankan dan diterbitkan

dalam satu artikel yang bertajuk ‘Perubahan Guna tanah dan Tahap Kualiti Air Sungai di

Bandaraya Ipoh, Perak’ telah menyatakan bahawa status kualiti air di Lembangan Sungai

Kinta berada pada tahap sederhana tercemar. Manakala, menurut Penentu Indeks Kualiti Air

(IKA) , Sungai Kinta, Sungai Pari dan Sungai Pinji dikategorikan sebagai sungai yang

tercemar dan sederhana tercemar tetapi Sungai Raia masih dikategorikan sebagai sungai

bersih. Namun begitu, aliran air sungai yang tercemar ini akan terus mengalir sehingga ke

Bandaraya Ipoh. Apabila airnya mengalir sehingga bandar raya Ipoh ini, air sungai tersebut

akan ditambahkan lagi dengan sisa-sisa hasil daripada pembangunan yang pesat di pinggir

bandar. Oleh itu, pihak IKA telah mengeluarkan kenyataan bahawa, lembangan Sungai Kinta

ini terlebih dahulu memerlukan rawatan yang intensif ekstensif sebelum dijadikan sebagai

sumber air keperluan domestik.

32

Isu yang turut dibangkitkan dalam pengurusan Bandaraya Ipoh ialah isu sampah

sarap. Perkara ini tidak seharusnya dijadikan isu yang besar sekiranya semua pihak

bertanggungjawab dalam menyelesaikannya. Di samping itu, isu ini juga dapat dielakkan jika

adanya pengurusan sisa pepejal yang lebih sistematik. Berdasarkan satu kenyataan yang

dikeluarkan oleh ADUN Sungai Rapat yang menjelaskan bahawa isu sampah sarap ini tidak

perlu terlalu bergantung kepada MBI, tetapi ianya perlu dijadikan tanggungjawab semua

pihak. Menurut beliau juga, masalah ini selalunya bermula dari kawasan perumahan yang

menghasilkan sampah yang banyak tetapi membuangnya di tempat yang tidak sepatutnya.

Selain itu, terdapat juga sikap segelintir penduduk yang kurang bertanggungjawab dengan

mengambil jalan mudah, membuang sampah di dalam longkang.

Isu seterusnya ialah berkaitan dengan banjir kilat. Untuk menyelesaikan masalah ini,

sistem perparitan yang terancang telah dibina di bandar raya Ipoh ini. Antara inisiatif yang

diambil oleh MBI bagi menyelesaikan masalah ini ialah dengan menaik taraf sistem

perparitan di bandar ini. Oleh itu, Datuk Bandar Ipoh telah meluluskan bajet untuk menaik

taraf sistem perparitan di bandar raya ini dengan peruntukan sebanyak RM 1.5 juta. Pada

masa kini, Majlis Bandaraya Ipoh sedang giat melakukan kajian-kajian terperinci berkaitan

dengan pembinaan longkang monsun fasa kedua. Masalah banjir kilat yang berlaku ini

dikatakan berpunca daripada pembangunan yang pesat sejak beberapa tahun kebelakangan ini

yang menyebabkan parit yang sedia ada tidak mampu untuk menampung perkembangan

pembangunan ini dan telah membawa kepada masalah banjir kilat.

Seterusnya adalah isu berkaitan dengan haiwan liar yang berkeliaran di sekitar

kawasan bandar ataupun perumahan. Isu ini agak kurang dibangkitkan di bandar-bandar

besar seperti di Ipoh, namun isu inilah yang menjadi isu hangat. Masalah haiwan liar

terutama anjing liar ini merupakan tanggungjawab Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) dan

mereka dikehendaki untuk mengawasinya terutama di kawasan perumahan bagi menjamin

keselamatan penduduk sekitar. Disebabkan masalah yang semakin melarat, maka setiap

pemilik anjing dikehendaki memohon lesen yang sah untuk memelihara haiwan tersebut dan

kepada individu yang memelihara haiwan tersebut secara haram akan dikenakan kompaun

manakala anjing liar yang berkeliaran akan dimusnahkan.

Dalam gah mencipta kegemilangan, MBI turut menghadapi cabaran sepanjang

pentadbirannya. Antaranya ialah sektor  perindustrian bandar terjejas. Hal ini berlaku

disebabkan oleh kegawatan ekonomi dunia. Malah, para peniaga dan pengusaha sudah mula

33

hilang keyakinan terhadap ekonomi Ipoh terutamanya sektor eksport. Jika hal ini dibiarkan

berterusan, pendapatan MBI akan terjejas berikutan kekurangan hasil ekonomi. Tambahan

pula, pihak MBI terpaksa pula mengeluarkan belanja besar bagi membaiki kemudahan awam

yang rosak akibat vandalisme yang dilakukan oleh penganggur.

Selain itu, cabaran yang dihadapi oleh MBI ialah persaingan antara Ipoh dengan

bandar-bandar lain seperti Shah Alam, Putrajaya dan Selayang. Persaingan bandar-bandar

ini berlaku daripada segi pembangunan, ekonomi dan lain-lain. Implikasi jangka panjang

daripada pembangunan bandar-bandar ini boleh menjejaskan penaikan taraf bandar Ipoh

bahkan daya tarikan Perak akan menurun berikutan dengan penghijrahan penduduk ke

bandar-bandar lain. MBI juga menghadapi masalah dengan ketidakpuasan terhadap keutuhan

pentadbirannya sehinggakan terpaksa berhadapan dengan pelbagai tohmahan, prasangka dan

tanggapan negatif tetapi, tohmahan-tohmahan tersebut dianggap sebagai pembakar semangat

untuk terus mencipta kejayaan.

Dari segi pengurusan sumber manusia, kepentingan sumber manusia dalam sesebuah

organisasi adalah kritikal kerana ia merupakan kunci kepada tinggi atau rendahnya

produktiviti dan keuntungan sesebuah organisasi. Cabaran baru yang sering timbul di Majlis

Bandaraya Ipoh kini adalah cabaran bagi memastikan pekerja terus setia dan komited

terhadap organisasi mereka. Sekiranya cabaran ini Berjaya disahut ia sekaligus pasti ia dapat

menyelesaikan masalah mengenai kadar pusing ganti pekerja yang semakin meningkat

terutama dalam kalangan pekerja teknikal (Davenport, 1999; Scandura dan Lankau, 1997).

Di samping itu, cabaran oleh pihak Majlis Bandaraya Ipoh adalah berkenaan usaha

untuk mempromosikan lokasi pelancongan di sekitar Ipoh dan negeri Perak. Kurangnya

usaha mempromosikan tempat-tempat menarik di sekitar bandar raya Ipoh oleh pihak yang

bertanggungjawab amat mendukacitakan para pelancong yang datang ke bandar ini. Hal yang

berlaku telah mengakibatkan pelancong luar terutama daripada Singapura, Australia, Afrika

dan Eropah yang berkunjung ke Ipoh tidak mengetahui ke mana arah lokasi pelancongan

menarik yang hendak dilawati. Kurangnya usaha mempromosikan lokasi-lokasi pelancongan

menarik seperti kekurangan risalah serta buletin panduan berkaitan lokasi destinasi

pelancongan dan papan tanda besar mengenai gambar lokasi destinasi pelancongan terkenal.

Berdasarkan sesi soal jawab dengan pihak MBI, didapati wujud juga satu isu yang

agak serius iaitu isu bangunan lama yang terbiar. Kewujudan bangunan lama yang

ditinggalkan tanpa penghuni bukan sahaja menjejaskan imej Bandaraya Ipoh, malahan ia

34

turut mengancam keselamatan penduduk sekitarnya. Risalah berita yang diberikan oleh

pihak MBI menyatakan bahawa terdapat 90 buah bangunan lama yang telah ditinggalkan dan

ia juga tidak diselenggarakan dengan baik. Perkara ini turut dikatakan akan memberikan

ancaman seperti kewujudan masalah sosial, jenayah dan sebagainya di kawasan tersebut.

Kebanyakan bangunan tersebut merupakan hak milik individu, maka pihak MBI tidak

mempunyai kuasa bagi melakukan sebarang aktiviti di tempat tersebut.

4.6 Perancangan Pada Masa Hadapan

4.6.1 MDTM

MDTM merupakan pihak berkuasa tempatan yang bertanggungjawab dalam memastikan

pembangunan dan kemajuan di sekitar kawasan Tanjung Malim, Perak. Pelbagai perancangan

yang telah dibuat oleh MDTM bagi membangunkan kawasan ini dan memastikan Tanjung

Malim mampu berubah menjadi bandar raya seperti kawasan-kawasan lain di Malaysia.

Antara perancangan yang telah dilakukan ialah melaksanakan pembangunan

bercampur di kawasan ini. Pembangunan bercampur ini merangkumi penubuhan hotel 4

bintang, pangsapuri kediaman, kompleks perniagaan, kompleks sukan serbaguna dan lain-

lain. Dalam erti kata lain, semua bangunan ini akan didirikan dalam satu kawasan yang sama.

Lokasi penubuhan yang telah dipersetujui oleh semua pihak adalah kawasan tanah kerajaan

yang terletak di Jalan Maktab, Jalan Ketoyong dan kawasan rumah rehat Tanjung Malim.

Pihak berkuasa tempatan yang merancang strategi ini bertujuan untuk menyediakan alternatif

ruang atau kawasan berniaga yang lebih selesa dan berdaya saing kepada masyarakat

setempat. Rasionalnya, kawasan yang mempunyai penempatan akan memberi peluang

keuntungan yang besar kepada para peniaga. Justeru itu, rancangan untuk menyediakan

pangsapuri kediaman di kawasan tersebut merupakan satu langkah yang bijak

memandangkan penduduk yang menetap di kediaman tersebut akan menjadi salah seorang

daripada pengguna atau pembeli kepada perniagaan yang dijalankan di kompleks perniagaan

dan kompleks sukan serbaguna.

Selain itu juga, dengan adanya kompleks-kompleks seperti ini akan mendorong lebih

ramai pelancong untuk datang berkunjung memandangkan kelengkapan dan kemudahan yang

disediakan mencukupi dan menepati cita rasa pengguna. Keadaan ini juga akan mendorong

peningkatan permintaan terhadap hotel-hotel dan meningkatkan prestasi keuntungan hotel

35

tersebut. Pihak berkuasa tempatan juga telah membuat anggaran kos sebanyak RM88 juta

bagi melaksanakan rancangan pembangunan ini. Usaha sama antara pihak MDTM dengan

pihak swasta diperlukan dalam menjayakan projek ini memandangkan kos yang diperlukan

amat besar. Dengan adanya usaha sama dengan pihak swasta, beban kerajaan dalam

membiayai projek ini dapat dikurangkan kerana pelaburan yang akan dilakukan oleh pihak

swasta adalah cukup besar.

Selain projek pembangunan bercampur, MDTM juga telah merangka satu projek

yang dikenali sebagai Dataran Malim. Dataran Malim merupakan kawasan yang disediakan

oleh pihak berkuasa tempatan untuk menampung acara-acara yang melibatkan perarakan atau

himpunan peringkat kebangsaan. Objektif Dataran Malim adalah lebih kurang sama dengan

objektif penubuhan Dataran Merdeka. Projek Dataran Malim ini dijangka akan dilaksanakan

sepanjang kawasan Kuil Hindu sehingga kawasan landasan keretapi. Dengan adanya dataran

ini, masyarakat setempat dapat berhimpun dalam suatu majlis yang besar-besaran

memandangkan kawasan ini mampu menampung jumlah pengunjung yang ramai. Misalnya,

majlis perarakan kemerdekaan dapat dijalankan di kawasan ini dan seterusnya mampu

menarik lebih ramai pengunjung untuk datang berkunjung ke daerah Tanjung Malim. Kos

pembinaan dataran ini dijangka mencecah RM4 juta dan menunjukkan projek ini adalah satu

projek yang besar dan menelan belanja yang banyak. MDTM akan menjalankan usaha sama

bersama-sama dengan kerajaan negeri dan Jabatan Landskap Negara. Jabatan ini akan

memainkan peranan penting dalam memberikan sentuhan imej yang bersesuaian dan menarik

dalam menjayakan projek Dataran Malim ini.

Rancangan seterusnya yang mendapat perhatian adalah projek Malim Walk dan

Arena Square. Projek Malim Walk yang dijangka menelan belanja pembinaan sebanyak RM2

juta akan dilaksanakan di sepanjang Jalan Besar sehingga kawasan landasan keretapi. Malim

Walk bertujuan untuk menaik taraf jalan-jalan yang terdapat di kawasan ini ke arah yang

lebih baik dan dapat memberi manfaat kepada semu pengguna khususnya penduduk

setempat. Jabatan Landskap Negara dan MDTM akan bergabung tenaga dalam usaha

mengindahkan jalan-jalan dengan mengubah landskap asal kepada landskap yang lebih

cantik.

Projek Arena Square pula dirancang bertujuan untuk meningkatkan keceriaan dan

keindahan bandar Tanjung Malim dengan landskap yang mempesonakan. Projek ini akan

dilaksanakan di kawasan dataran berhadapan dengan bangunan Maybank. Projek ini

36

merupakan salah satu projek yang menelan belanja yang sedikit berbanding dengan projek

lain dan hanya memerlukan kos sebanyak RM650 ribu bagi merealisasikannya.

Projek-projek yang dirancang oleh MDTM merupakan salah satu usaha yang perlu

bagi memastikan pembangunan dan kemajuan kawasan ini dapat dirasai oleh semua

penduduk dan masyarakat. Projek yang disebutkan juga penting dalam menjayakan misi

MDTM untuk menuju ke arah Majlis Perbandaran Tanjung Malim pada tahun 2021.

4.6.2 MBI

Secara keseluruhannya, pelan perancangan Bandaraya Ipoh telah diterangkan dalam draf

perancangan Bandaraya Ipoh 2020. Draf ini dibentuk sejajar dengan peruntukan Seksyen 12

hingga Seksyen 15, Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172) dan telah

mengambil kira aspek pembangunan fizikal, sosio-ekonomi, dan alam sekitar dalam

menangani isu terkini. Konteks yang disentuh dalam draf konsep pembangunan termasuklah

menjadikan Ipoh sebagai Perbandaran Berteraskan Multi Nucleus, Perbandaran Berteraskan

Koridor Pengangkutan serta mengeksploitasi potensi Lebuh raya dan laluan berkembar

Keretapi Tanah Melayu Berhad (KTMB) yang berdasarkan tiga teras. Tiga teras yang

ditekankan ialah perbandaran dan sumber jaya mampan, pembangunan ekonomi bersepadu,

perhubungan dan darjah ketersampaian yang efisien dan komuniti sejahtera.

Antara perancangan yang terdapat dalam draf tersebut ialah pembangunan kawasan

petempatan desa dan menaik taraf kemudahan infrastruktur bagi mewujudkan persekitaran

yang lebih berkualiti. Sebagai contoh, kawasan rekreasi dan landskap Sungai Kinta akan

dijadikan seperti ciri-ciri The Revitalisation of Ipoh River. Seterusnya, ialah mengukuhkan

pembangunan perniagaan dan perkhidmatan di kawasan pusat bandar mengikut hierarki dan

fungsi yang ditetapkan. Contoh cadangannya ialah membangunkan semula tanah terbiar

untuk dijadikan kawasan perniagaan moden yang boleh meningkatkan imej Bandaraya Ipoh.

Selain itu, dalam draf tersebut juga menekankan untuk mengintegrasikan

pembangunan guna tanah dan sistem pengangkutan melalui galakan pembangunan berdensiti

tinggi dan padat di sekitar transit. Oleh itu, perkara yang ingin dilakukan dalam draf

rancangan tersebut ialah meningkatkan pembangunan guna tanah berdasarkan konsep

Pembangunan Berorientasikan Transit. Manakala, draf lain yang dirancang termasuklah

tentang pengurusan Kawasan Sensitif Alam Sekitar (KSAS) dan juga perlaksanaan kawalan

pembangunan melalui sumber semula jadi serta melindungi daripada risiko bencana. Contoh

37

cadangannya ialah mengekalkan Hutan Simpan Kekal Kledang Saiong dan dan Hutan

Simpan Kekal Bukit Kinta agar ianya tidak merosakkan tampungkan generasi akan datang

dari segi ekosistem hutan, kitaran hidrologi dan juga kepelbagaian biologi.

Di samping itu, bagi mewujudkan ‘sense of Place’ dan identiti yang menarik,

pengukuhan imej dan reka bentuk bandar perlu diwujudkan. Berhubung dengan perkara ini,

satu cadangan telah diusulkan iaitu dengan mewujudkan kluster sejarah dan pembangunan

warisan bertema serta memelihara 120 monumen dan tapak bersejarah. Dalam draf ini turut

diselitkan tentang menggalakkan pelaburan di dalam sektor perindustrian supaya pelaburan

ini dapat mengukuhkan dan menjana pertumbuhan ekonomi setempat. Pelaburan dalam

sektor ini dapat dilakukan dengan adanya cadangan untuk menyediakan kawasan

perindustrian yang secukupnya. Hal ini demikian akan dapat meningkatkan sumbangan

dalam sektor perindustrian yang selaku penyumbang peluang pekerjaan yang kedua

terpenting kepada penduduk setempat melalui sektor perkilangan.

Di dalam draf perancangan Bandar Raya Ipoh 2020 ini turut mendrafkan tentang

pembangunan destinasi pelancongan dan produk pelancongan yang berkualiti, berdaya saing

bagi mempelbagaikan sumber ekonomi. Cadangan yang diusulkan untuk memastikan usul

ini dapat dijalankan ialah menjadikan kawasan hutan simpan dan bukit batu kapur sebagai

produk ekopelancongan dan di samping itu terdapat juga produk pelancongan lain yang

berkaitan dengan pelancongan berasaskan makanan, kesihatan dan keagamaan supaya dapat

menarik pelancong luar Negara daripada Singapura, China, Taiwan, Hong Kong dan

sebagainya. Selanjutnya ialah draf mengenai perancangan pembangunan perumahan yang

mencukupi dan berkualiti bagi memenuhi keperluan penduduk yang terdiri daripada pelbagai

lapisan masyarakat. Cadangan yang dikemukakan ialah dengan merancang kawasan

perumahan yang berteraskan kejiranan dan mempunyai prasarana sosial. Hal ini demikian

adalah untuk memberi keselesaan kepada penduduk setempat dengan persekitaran perumahan

tersebut yang dilengkapi dengan ciri-ciri seperti keselamatan, kesihatan, infrastruktur,

kemudahan sosial dan lain-lain lagi.

Selain itu, draf tersebut turut terdapat perancangan untuk meningkatkan tahap

perkhidmatan kemudahan pengangkutan awam dan pengurusan permintaan perjalanan untuk

mencapai pengangkutan mampan. Antara cadangannya ialah dengan meningkatkan tahap

kecekapan lalu lintas dan mutu kemudahan awam. Manakala, draf terakhir yang terdapat

dalam draf perancangan bandar raya Ipoh 2020 ialah berkaitan dengan pembangunan

38

Bandaraya Ipoh berteraskan ICT ke arah mencapai K-State. Cadangannya ialah dengan

memantapkan pembangunan Meru Raya sebagai Cybercentre yang merangkumi

pembangunan Perak ‘Techno Trade Centre’ sebagai ‘One Stop Centre’ untuk tujuan

mengurus cybercentre dan juga kegiatan pelaburan ICT bagi Negeri Perak.

4.7 Kesimpulan

Secara keseluruhannya bab ini telah membincangkan semua hasil dapatan kajian yang

diperoleh melalui pelbagai medium kajian. Perbincangan mengenai isu-isu urus tadbir serta

pembangunan yang dilaksanakan oleh kedua-dua pihak majlis berkuasa tempatan ini juga

telah dibincangkan dengan jelas dan terperinci. Selain daripada isu pembangunan, kami telah

mengenal pasti kelebihan dan kelemahan serta menerangkan tentang perancangan pada masa

hadapan.

39

BAB V

CADANGAN DAN KESIMPULAN

5.0 Pengenalan

Pengurusan dan urus tadbir sesebuah kawasan sama ada majlis daerah ataupun majlis bandar

raya yang sistematik sememangnya bagus untuk pembangunan. Namun begitu, terdapat

pelbagai aspek yang masih perlu diberikan perhatian. Antara perkara-perkara yang perlu

dititikberatkan ialah faktor keselesaan dan keselamatan penduduk setempat. Kesejahteraan

penghuni sesebuah kawasan merupakan elemen yang penting dalam pembangunan sesebuah

bandar. Kehidupan penduduk yang aman dan harmoni akan mencerminkan sistem urus tadbir

kota tersebut yang teratur dan sistematik. Bagi mencapai hasrat tersebut, sesetengah aspek

pengurusan pembangunan masih perlu dibaiki bagi mempertingkatkan mutu kehidupan di

sesebuah kawasan.

5.1 Cadangan

Berdasarkan pemerhatian dan kaji selidik yang dilakukan, masih terdapat beberapa perubahan

yang boleh dilakukan oleh MDTM dan MBI bagi tujuan pembangunan lokasi tersebut.

Penambahbaikan kemudahan-kemudahan awam juga perlu dilaksanakan dari masa ke masa.

Penyelenggaraan kemudahan awam seperti taman rekreasi, tandas awam dan sebagainya

yang telah uzur amatlah penting bagi menjamin keselamatan pengguna yang menggunakan

kemudahan tersebut. Hal ini penting bukan sahaja bagi menjaga keselesaan penduduk

40

setempat malahan warga asing yang datang ke Malaysia untuk melancong. Penambahan

kawasan hijau dalam dekorasi landskap kawasan pentadbiran juga merupakan sesuatu aspek

yang baik bukan sahaja dari segi penurunan suhu persekitaran malahan ia juga dapat menjadi

daya tarikan kemasukan pelancong asing dari luar.

Di Malaysia sendiri, terdapat beberapa program telah diwujudkan bagi menjaga

kesejahteraan hidup masyarakat. Antara program tersebut ialah seperti program Bandar

selamat. Program ini telah diwujudkan pada tahun 2004 bagi menjaga keselamatan penghuni

bandar mahupun desa. Menurut Jabatan Perancangan Bandar dan Desa, bandar selamat

membawa erti bandar yang selamat untuk dihuni dan bebas daripada semua ancaman

termasuklah aspek fizikal, sosial dan mental. Selain itu, persekitaran bandar itu juga berada

dalam situasi yang terpelihara. Penduduk sesebuah bandar tersebut akan sentiasa berada

dalam keadaan paling selamat, sejahtera, sihat dan ceria.

Di samping itu, program bandar selamat juga telah menggariskan 23 langkah

pencegahan jenayah yang melibatkan pelbagai pihak dalam proses pembangunan bandar yang

selamat. Antara-antara objektif utama pelaksanaan program ini ialah:

i. Bandar yang bebas dari keganasan (violence) merosakkan harta benda dan

nyawa seperti  gejala ragut, pecah rumah, kecurian dan sebagainya.

ii. Bandar yang bebas dari kemusnahan dan malapetaka ekoran bencana alam

seperti banjir dan tanah runtuh.

iii. Bandar yang bebas dari kemerosotan sosial dan moral (social and moral

decay) seperti penagihan dadah, kecurian, jenayah kolar putih, rasuah, salah

guna kuasa, hilang integriti dan sebagainya.

iv. Bandar yang bebas dari kemalangan dalam dan luar bangunan seperti  

kemalangan jalan raya, jatuh dari bangunan, kebakaran dan sebagainya. 

Sumber: Diperoleh daripada

http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/component/content/article/402-info-ringkas/7148-

program-bandar-selamat-2010.html pada 10 Disember 2011

Selain itu, masih terdapat beberapa aspek kecil lagi yang perlu dibaiki dalam

menambahkan mutu perkhidmatan MDTM dan MBI. Antara-antara aspek tersebut ialah

sistem pungutan sampah yang lebih efisien. Jika dilihat di sesuatu kawasan tersebut,

kebanyakan pekerja yang disediakan oleh pihak pentadbir tidak menjalankan tugas mengikut

41

waktu yang ditetapkan. Ekoran itu, ia akan menyebabkan kawasan pembuangan sampah

terutamanya di kawasan perumahan akan berbau busuk. Tindakan haiwan-haiwan liar seperti

kucing dan anjing yang menyelerakkan kawasan tong sampah akan memburukkan lagi

keadaan tersebut. Perkara ini haruslah diberikan perhatian yang sewajarnya oleh pihak yang

berkaitan. Pihak pentadbir juga perlu bersikap cakna terhadap aduan-aduan yang dilaporkan

oleh penduduk tempatan dan berusaha menyelesaikannya. Perkara-perkara sedemikian tidak

boleh diambil ringan kerana ia akan mencacatkan imej sesebuah kawasan pentadbiran apatah

lagi semasa kawasan tersebut sedang dalam proses pembangunan.

5.2 Kesimpulan

Secara keseluruhannya, bab ini telah menerangkan tentang rumusan secara keseluruhan bagi

hasil kajian ini. Ternyata pengurusan dan pentadbiran yang dilaksanakan oleh pihak berkuasa

tempatan mempunyai ciri-cirinya yang tersendiri dari segi urus tadbir dan perancangan

bandar. Bagi melaksanakan segala yang dirancang dalam memenuhi kualiti hidup sosial

khususnya dalam pembangunan bandar bukanlah sesuatu yang mudah. Namun adalah tidak

mustahil untuk mencapai matlamat dan objektifnya. Apa yang penting ialah penglibatan dan

komitmen semua pihak untuk memberi perhatian dan tumpuan dalam mencari penyelesaian

pelbagai isu perbandaran.

Penyediaan pelan dan seterusnya pelaksanaan yang melibatkan pengurusan dan

pengawalan melalui struktur organisasi yang benar-benar dapat mengurus, mentadbir dan

mengendalikan segala perancangan termasuk dasar-dasar perancangan. Selain itu, cadangan

untuk penambahbaikan yang perlu diambil oleh pihak berkenaan telah dinyatakan berserta

cadangan kajian pada masa akan datang yang telah dikemukakan. Diharap pihak yang

berkenaan dapat mengambil inisiatif dengan lebih efisien bagi meningkatkan mutu pihak

berkuasa tempatan pada masa akan datang.