Disediakan oleh:

HERWAND BIN NAHARIMOHD NASIR BIN OMAR

RUSMA BINTI RAHIMMOHAMMAD KAMARUL IMRAN BIN KAMARUDDIN

KPLI-SR (PENUH MASA)PENDIDIKAN JASMANI DAN KESIHATAN

K1.6

Kronologi Penjajahan Kuasa Asing di Tanah Melayu

PENJAJAHAN

PORTUGIS BELANDA INGGERIS JEPUN

KESAN KESANFAKTOR

KEDATANGAN

PROSESPENJAJAHAN

PENENTANGAN

KESAN

PENTADBIRAN

KESAN PENDUDUKAN

JEPUN

PENGENALAN

› Latar Belakang Penjajahan Negara telah dijajah oleh beberapa buah

kuasa barat dan timur iaitu Portugis, Belanda, Inggeris dan Jepun termasuk Siam.

a)Portugis (1511-1641)b)Belanda (1641-1824)c)Inggeris (1824-1941) dan (1945-1957)d)Jepun (1941-1945)

› Negara dijajah selama 446 tahun bermula dari tahun 1511 hingga 1957.

PortugisPengenalan Diketuai oleh Alfonso d'Albuquerque Menguasai Melaka pada tahun 1511sehingga

1641(130 tahun) Hanya dapat menakluk dan menduduki bandar dan

pelabuhan Melaka. Tidak berupaya menakluki dan menduduki negeri-negeri

lain kerana jumlah tenteranya yang tidak mencukupi. Tujuan utama datang ke timur iaitu untuk menakluk dan

menduduki Melaka yang merupakan pusat perdagangan. Portugis masih lagi menghadapi serangan dan

tentangan dari Sultan Mahmud. Portugis terbabit dengan Perang Tiga Segi (Portugis,

Aceh dan Johor) utk menguasai perdagangan Kepulauan Melayu.

Alfonso d'Albuquerque

Matlamat › ekonomi (rempah ratus, bijih timah dan emas)› mencari pelabuhan untuk menguasai perdagangan di

kawasan timur (Melaka). › mengembangkan agama Kristian

Kesan penjajahan › membawa kepada kemunculan kerajaan Melayu Johor-

Riau › memperkenalkan sistem pentadbiran ketenteraan di

Melaka› agama Kristian cuba di sebarkan › Kesan peninggalan seni bina (A Famosa).› Portuguese music (Jingling Nona) and community (Serani)› Pengenalan tulisan rumi› Perkataan bhs portugis- ‘jendela, almari, garpu dan tuala’

Kota A Famosa

Tarian Portugis

BelandaPengenalan Kejatuhan Portugis di Melaka adalah hasil kerjasama

antara Belanda dan Kerajaan Johor yang diketuai oleh Laksamana Matelieff de Jonge.Abad ke 17, Belanda menumpukan perhatian kepada pelabuhan di Jawa. Belanda menubuhkan Syarikat Hindia Timur Belanda pada 20 Mac 1602

1619 - Belanda telah mendirikan ibu pejabat tetap di Betawi (Batavia) Pulau Jawa.

Belanda menawan Melaka pada tahun 1641 daripada Portugis.

Penjajahan Belanda dengan tujuan : › menguasai perdagangan rempah-ratus di Kepulauan

Melayu, › memonopoli perdagangan bijih timah di negeri-negeri

Melayu

Laksamana Matelieff de Jonge

Belanda juga menguasai perdagangan bijih timah di Perak dan Selangor.

Belanda bersaing dengan British untuk menguasai perdagangan bijih timah di Tanah Melayu dan akhirnya mereka menandatangani Perjanjian Inggeris-Belanda (perjanjian London) pada tahun 1824.

Proses Penguasaan Melaka Pertengahan 1640, Belanda bersatu dengan Johor menyerang

Melaka, dan hanya dapat mengalahkan Portugis selepas enam bulan berperang.

Januari 1641, Portugis menyerah kalah dan Belanda menguasai Melaka.

Belanda mewujudkan monopoli terhadap seluruh perdagangan di Kepulauan Melayu. › Betawi – pusat perdagangan › Melaka – pengkalan untuk mengawal negeri-negeri TM

yang kaya dengan timah.

Cara meluaskan perdagangan› Membuat perjanjian berdagang dan biasanya berat

sebelah iaitu menguntungkan Belanda sahaja. › 1642, desak Johor tandatangan satu perjanjian

perdagangan yang mengkehendaki agar semua kapal yang belayar ke utara melalui Selat Melaka , hendaklah terlebih dahulu mendapat kebenaran Belanda.

Kurun 18, hadapi tentangan dan persaingan dari Bugis. Kesan Penjajahan Belanda

Bangunan Stadhuys, Kota Belanda(Dutch Fort),

Melaka Pulau Pangkor

Inggeris Pengenalan British mula campurtangan di TM bermula 11 ogos

1786 apabila Francis Light menduduki Pulau Pinang. 16 Feb 1819, Stamford Raffles berjaya menduduki

Singapura melalui perjanjian antara Tengku Long dan Temenggung Abd Rahman.

Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 membuka jalan British menguasai Tanah Melayu

Inggeris berjaya menguasai Pulau pinang, Melaka dan Singapura dan dikenali Negeri-negeri Selat pada tahun 1826.

Selepas perjanjian Pangkor 1874, Inggeris mula campurtangan di NNMelayu secara langsung.

Faktor-faktor Campurtangan Inggeris a) Faktor ekonomi Berlaku Revolusi Perindustrian pada pertengahan abad ke-

19 di Eropah (industri mengetin makanan) Tanah Melayu sebagai tempat pengeluar yang utama bijih

timah. Selangor dan Perak negeri pengeluar utama.b) Faktor keadaan anarki Masalah perang saudara antara pembesar Perang Saudara (1867-1873) antara Tengku Kudin vs Raja

Mahdi di Selangor. Di Perak berlaku pergaduhan antara kongsi gelap Hai San dan

Ghee Hin Kegiatan perlanunan

Samb/..

c) Faktor kebimbangan campur tangan kuasa-kuasa asing

Kebimbangan British terhadap kuasa Barat seperti Russia, Perancis, Itali dan Jerman. Mereka bersaing untuk meluaskan jajahan takluk masing-masing.

Kuasa-kuasa tersebut boleh menjalinkan hubungan ekonomi dgn NNM

Perjanjian Inggeris – Belanda Termenterai perjanjian antara British dengan Belanda pada 17

Mac 1824. Belanda mengakui kehadiran British di Singapura dan menarik

balik tuntutannya ke atas Belanda. Dalam usaha untuk mengelakkan berlakunya konflik lagi,

kedua-dua pihak bersetuju membahagikan wilayah; Selat Melaka telah dibahagi dua Selatan dan Barat berada di bawah Belanda Utara dan Timur berada di bawah British Singapura diakui wilayah British Melaka ditukar suka sama suka dengan Bangkahulu (di pulau

Sumatera) Kesan penting kepada Perjanjian Inggeris-Belanda: Kepulauan Melayu terbahagi kpd dua pengaruh

Inggeris dan Belanda Perpecahan empayar Johor –Riau. Persaingan antara British dan Belanda bertambah

sengit

Campurtangan di Perak Perak – negeri Melayu terawal menerima kemasukan

pengaruh politik British. British mengambil kesempatan drpd :a) perebutan takhta kerajaan Perak - pertelingkahan antara Raja Yusof, Raja Ismail dan Raja

Abdullah.b) pergaduhan kongsi gelap Cina

- kongsi gelap Ghee Hin dan Hai San (Perang Larut) Penyelesaian – Perjanjian Pangkor pada 20 Januari 1874 Sistem residen pertama wujud di Perak 1875. (J.W.W Birch)Campurtangan di Selangor Masalah kutipan cukai di muara sungai dan masalah lanun

diperairan Selangor. Jun 1871, kapal saudagar Cina dirompak oleh pengikut Raja

Mahadi. British hantar dua kapal Pluto dan Rinaldo serang kubu Raja Mahadi.

British ambilalih Selangor dan J.G. Davidson sbg residen pertama.

Samb/..

Campurtangan di Sg.Ujong dan Negeri Sembilan Perbalahan antara Datuk Kelana dengan Datuk Bandar – kuasa

kutipan cukai bijih timah di Sg. Ujong. Semua daerah di N9 jatuh ke tangan British dan akhirnya

terima residen pada tahun 1889- Martin Lister.

Campurtangan di Pahang Pertikaian saudara antara Bendahara Wan Ahmad dgn Wan

Mansur (1884). Frank Swettenham di hantar ke Pahang untuk selesaikan

masalah dan Sultan Ahmad menerima residen pertama Pahang

J.P. Rodger pada 8 Oktober 1887.

Residen

J.W.W Birch (Perak) Sargent ,Sir Frank Swettenham

(Residen-Jeneral Pertama)

J.P. Rodger (Pahang) Captain, Francis Light (P. Pinang)

Sistem Residen Bermula di Perak kemudian di Selangor, Negeri Sembilan dan

Pahang. British berkuasa di NNM dalam aspek – politik dan

pentadbiran, ekonomi dan sosial. Matlamat Sistem Residen : 1. keamanan melalui undang-undang 2. sistem pentadbiran awam dan pungutan cukai teratur 3. ekonomi – eksploitasi sumber semulajadi - bijih timahKesan-kesan sistem Residena) Pembangunan ekonomi Negeri

- perusahaan bijih timah, getah, kopi - kemasukan buruh Cina dan India - sumber ekonomi dimonopoli oleh British

Samb/..

b) Perubahan Politik - Sultan berkuasa pada Agama Islam dan adat-istiadat - Perubahan sistem pentadbiran – Residen berkuasac) Perkembangan Sosial - infrastruktur jalan keretapi, jalan raya, pusat kesihatan, pos

dan sebagainya.

Negeri-negeri Selat (NNS) Ditubuhkan pada 1826. Pulau Pinang, Melaka dan Singapura. Diketuai oleh Gabenor – Robert Fullerton (pertama) 1 April 1867 – Unit NNS di bawah pejabat tanah jajahan di

London.

Negeri-negeri Melayu Bersekutu (NNMB) 1895, melalui Perjanjian Persekutuan – British tubuhkan

NNMB. empat negeri Perak, Selangor, N. Sembilan dan Pahang. 1

Julai 1896 berkuatkuasa secara rasmi. Diketuai oleh Residen Jeneral. Residen Jeneral pertama Frank

Swettenham. Faktor penubuhan NNMB a) Masalah kewangan di Pahang b) Kelemahan sistem residen c) Mengurangkan belanja untuk pentadbiran

Kesan penubuhan NNMB British tubuhkan bbrp jabatan – jabatan kerja raya.

Kemerosotan kuasa raja dan pembesar Kuasa beralih kpd Residen Jeneral Sistem pentadbiran tersusun – Majlis Mesyuarat Persekutuan Timbul rasa tidak puashati di kalangan raja.

Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu (NNMTB) Ditubuhkan pada 1909 melalui perjanjian Bangkok. Empat negeri Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu. Johor

pada tahun 1914 terima Penasihat British.

NNS

NNMB

NNMTB

Pengagihan Kuasa Pusat (Disentralisasi 1920-1941) Pengagihan kuasa pusat (dasar dentralisasi)

diperkenalkan oleh Pesuruhjaya Tinggi British di Tanah Melayu. Faktor-faktor Disentralisai diperkenalkan oleh British : a) Sultan di NNMB tidak berpuashati dgn pemusatan kuasa

pentadbiran di tangan Pesuruhjaya Tinggi. Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909 tidak berpihak kepada sultan.

b) Menyatukan negeri-negeri Melayu (NNMB, NNMTB dan NNS)

c) Mengurangkan perbelanjaan pentadbiran d) Persaingan kuasa antara Residen Jeneral dgn Pesuruhjaya

Tinggi (pentadbiran) Disentralisasi merupakan strategi British menguasai ekonomi

di Tanah Melayu

Sistem Tahun Pengenalan Negeri-negeri Terbabit

Sistem Residen 1874-1889 Perak, Selangor, Pahang, N.Sembilan

Negeri-negeri Selat (NNS)

1826 Pulau Pinang, Singapura dan Melaka

Negeri-negeri Melayu Bersekutu(NNMB)

1896 Perak, Selangor, N.Sembilan, Pahang

Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu(NNMTB)

1909-1919 Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor

Disentralisasi 1920-an Semua negeri di Tanah Melayu

Penentangan Di Naning (1831-1832) Naning merupakan sebahagian drpd Melaka. Gabenor

Fullerton menyatakan Naning perlu bayar 1/10 drpd hasil ekonomi kpd British.

Cadangan british ditentang oleh Dol Said (Penghulu Naning). Perang Naning tercetus pd bulan Julai 1831.

Naning diisytiharkan sbg sebahagian wilayah Melaka. Feb 1834 Dol Said menyerah diri.

Makam Dato Dol

Said(Melaka)

Perang Kelang tercetus disebabkan pertentangan antara Raja Mahadi dgn Raja Abdullah.

1868, Sultan Selangor lantik Tengku Kudin (Wizurai Selangor) dan bantu Raja Ismail merampas Klang. British campurtangan dan beri sokongan menentang Raja Mahadi. Walau pun hanya Perang saudara tetapi campurtangan British telah mendapat tentangan penduduk tempatan.

Penentangan di Perak Sebab penentangan British di Perak : a) British dan Birch menyekat hak mengutip cukai oleh Sultan

dan pembesar Melayu. b) Paksa sultan tandatangani surat penyerahan kuasa kpd

kerajaan British 1875. c) Pembaharuan oleh J.W.W Birch: - hapus sistem perhambaan - beri perlindungan kpd hamba - campurtangan dlm adat resam org Melayu d) Sikap peribadi Birch - buat pembaharuan secara tergesa-gesa - tidak boleh berbahasa Melayu Dato Maharaja Lela , Dato Sagor dan Pak Endut dan

Seputum tentang British dan bunuh Birch pada Nov 1875 di Pasir Salak.

Mereka dihukum di Matang 1879. Sultan Abdullah dan Ngah Ibrahim dibuang negeri ke Pulau Seychelles iaitu sebuah negara kepulauan di tengah Lautan Hindi.

Penentangan di Pahang Penentangan bermula apabila British lantik J.P. Rodger sbg

Residen Pahang 1888. Beliau telah memperkenalkan jawatan pemungut cukai dan majistret.

British memperkenalkan sistem lesen dan permit (pungut hasil hutan),cukai tanah dan sistem kerah.

Pembesar Melayu kehilangan kuasa dan mata pencarian lalu bangun tentang British. Tok Gajah, Dato Bahaman dan Mat Kilau melancarkan Pemberontakan pada Disember 1891 dan serang balai Polis Lubuk Trua dan Kuala Tembeling.

Pemberontakan berakhir pada tahun 1895. Tok Gajah, Dato Bahaman dan Mat Kilau melarikan diri ke Terengganu, Kelantan dan akhirnya ke Siam.

Penentangan di Kelantan Melalui perjanjian Bangkok 1909, Kelantan

diserahkan kpd British dan James Scott Mason – penasihat British Julai 1909.

Penentangan Inggeris dipimpin oleh Haji Mat Hassan bin Munas (Tok Janggut).

Punca penentangan : a) ketidakpuasan hati Engku Besar Jeram b) Sistem Tanah Baru 1915 c) Pengenalan cukai hasil pertanian d) Sikap pegawai British - Sikap Peg Daerah iaitu Che Abdul Latif

menimbulkan kemarahan orang ramai. Tercetus pemberontakan diketuai oleh Tok Janggut di Pasir Puteh 29 April 1915. Pemberontakan tamat pada 24 Mei 1915.

Makam Tok Janggut

Penentangan Di Terengganu Pemberontakan di Terengganu yg diketuai oleh Hj Abd

Rahman Hj Abdul Hamid (Hj. Abdul Rahman Limbong) dikenali sbg Pemberontakan Tani pada 1928.

Faktor pemberontakan Tani : a) Pungutan cukai – tanah, hasil tanah dan cukai kepala. b) perkenalkan sistem pendidikan Barat c) perkenalkan pas kebenaran untuk buka tanah, bercucuk

tanam dan pungut hasil hutan. Pemberontakan berlaku pada 21 Mei 1928 serang balai Polis

dan pejabat Daerah di Kuala Berang. Pemberontakan dapat ditumpaskan. Abd Rahman Limbong di buang ke Makkah.

Penentangan Di Sarawak Sebelum Perang Dunia Kedua, Sarawak ditadbir oleh

Dinasti Brooke. Beberapa pemberontakan: Rentap - 1853, Brooke hapuskan amalan memburu kepala

manusia yang menjadi amalan tradisi org peribumi Sarawak. Melalui Rentap mereka menyerang kubu Brooke di Sungai Skrang dan bunuh pegawai Brooke - Alan Lee. - 1861, Brooke lancar serangan besar-besaran kubu rentap di Bukit Sadok.

Banting - ketua kaum Iban di Hulu Batang Lupar. Punca tentangan

akibat tindakan Brooke kuasai kawasan Banting dan hapus adat dan amalan tradisi tempatan

- 1908, Brooke berjaya tewaskan Banting.

Sir, James Brooke

Sharif Masahor- Penentangan berpunca drpd tindakan James Brooke memperkenalkan sistem pemerintahan baru dan kuasai kwsn Sg. Rejang.

- Sharif Masahor merupakan gabenor Sarikei di Sg. Rejang dilantik oleh Sultan Brunei. Beliau berpakat dengan Datuk Patinggi Abdul Gapur serang kubu Brooke di Kanowit Jun 1859. Serangan dapat dipatahkan oleh pihak Brooke. Sharif Masahor dibuang negeri ke Singapura dan Patinggi Abdul Gapur ke Betawi.

Asun - Semasa pemerintahan Vyner Brooke 1920 orang Dayak

menentang pembayaran cukai dan memberontak di Sg. Kanowit diketuai oleh Penghulu Asun.

- 1932, asun menyerah diri dan dibuang negeri ke Lundu.

Sarikei Sherip Masahor

Penentangan di Sabah Sabah terletak di bawah Syarikat Borneo Utara

British. Dua pemberontakan tercetus iaitu : a) pemberontrakan Mat Saleh - Berketurunan Bajau dan Suluk. Berpunca akibat

pengenaan cukai, pembangunan secara besar-besaran dan sekatan terhadap pembesar tempatan.

- siri penentangan tercetus di Sg.Sugut (1894), serang pelabuhan Syarikat di pulau Gaya (1897). Akhirnya, Mat Saleh terbunuh pada 1900.

b) Kebangkitan Rundum - diketuai oleh Antanum pada 1915. - faktor pemberontakan - cukai ke atas beras dan

ubi kayu, ordinan hutan dan kerah rakyat membina jalan2 kecil di hutan.

- Feb 1915, serang pejabat kerajaan di Pensiangan. Gagal dan Antanum ditawan dan dihukum bunuh.

Datu Paduka Mat Salleh

Mat Kilau Mat Saleh

Dato Maharaja Lela Dato Bahaman

Daerah/ Negeri Tokoh Pejuang

Naning Dol Said

Perak Dato Maharaja Lela, Dato Sagor

Pahang Dato Bahaman, Mat Kilau, Tok Gajah

Kelantan Tok Janggut

Terengganu Abd Rahman Limbong

Sarawak Sharif Masahor, Rentap, Banting, Asun, Datuk Patinggi Abdul Ghapur

Sabah Mat Saleh, Antanum

Pengenalan 8 Disember 1941, Jepun telah menyerang Tanah Melayu.

Seluruh Tanah Melayu dan Singapura ditawan oleh Jepun pada 15 Feb 1942.

Faktor kejayaan Jepun menawan Tanah Melayu : a) Pihak British kurang bersedia b) Kelewatan bantuan ketenteraan dari London dan India

c) Serangan melalui jalan laut. - tidak menggunakan jalan udara. Dua buah kapal British

tenggelam Prince of Wales dan Repulse. d) Persediaan tentera Jepun yg lengkap e) Tentera Jepun yang terlatih dan berdisiplin

Tentera British Menyerah Kalah Kepada Jepun

Dua kapal British H.M.S Repulse dan H.M.S Prince of Wales (Kuantan)

Pesawat Lockheed Hudson Mk V

HMS Prince of WalesHMS Repulse

Pentadbiran Jepun Bercirikan ketenteraan. Antara ciri pentadbiran ketenteraan

Jepun: a) Tanah Melayu dikenali sbg Malai Baru diketuai oleh seorang Presiden Jepun atau Gunseikan

b) Setiap negeri diketuai oleh Gabenor Jepun c) Singapura yg dikenali sbg Syonan. NNM Utara terdiri

drpd Kelantan, Terengganu, Perlis dan Kedah diserahkan negara Thai –Ogos 1943.

e) Tubuh pasukan perisik tentera – Tekkikan, Kempeitai dan Toko.

Kesan-kesan Pendudukan Jepun Kesan Sosial Penindasan terhadap org Cina Ramai pemuda tempatan dipaksa menjadi buruh paksa untuk

membina Landasan Jalan Kereta Api Maut di sempadan negara Thai dan Burma

Masalah kesihatan ekoran kekurangan bekalan perubatan dan makanan tidak berzat.

Layanan Jepun terhadap orang tempatan berat sebelah. Org Cina diberi layanan buruk dan berbaik-bauk dengan org Melayu. Timbul perasaan permusuhan antara kaum.

Sistem pendidikan Jepun diperkenalkan seperti bahasa Jepun- Nippon-go dan lagu Kamigayo.

Kesan Ekonomi Perusahaan bijih timah dan getah semakin merosot ekoran

British telah musnahkan kawasan lombong, ladang dan kilang. Barangan keperluan berkurangan seperti tekstil, ubat-ubatan,

beras. Makanan beras diganti dengan ubi kayu. Nilai matawang jatuh. Wang pokok pisang dikeluarkan banyak

tetapi tidak bernilai. Masalah inflasi berlaku

Kesan Politik Beri kesedaran politik kpd penduduk tempatan akibat guna

propaganda ‘Asia untuk orang Asia’ Org Melayu mendapat peluang pentadbiran Timbul kesedaran Inggeris mempunyai kelemahan akibat

dicabar oleh tentera Jepun Lahir semangat nasionalisme seperti wujud Parti Komunis

Malaya (PKM), Pembela Tanah Air (PETA), Kekuatan Rakyat Istimewa (KRIS)

Mengukuhkan sentimen kecinaan dan keindiaan di Tanah Melayu.

Tanah Melayu Selepas Pendudukan Jepun Jepun berundur dari Tanah Melayu pada 15 Ogos 1945 setelah

kalah di tangan kuasa Berikat dan akibat pengeboman Hiroshima dan Nagasaki.

PKM melalui Bintang 3 cuba menguasai T Melayu dan mencetuskan huru-hara.

British isytihar darurat dan tubuhkan ranc. Briggs dan Templer untuk memulihkan semula keadaan darurat.

Pesuruhjaya Tinggi Tanah Melayu isytiharkan darurat pada 17 Jun 1948 dan PKM diharamkan pada 23 Julai 1948.

Sir Gerald Templer –perkenalkan sistem pembahagian wilayah kawasan putih dan kawasan hitam, sistem kad pengenalan, kampung baru untuk menyekat pengaruh komunis melalui rancangan Briggs.

Darurat diisytiharkan tamat pada 31 Julai 1960.

Sekian, Terima Kasih