8/4/2019 Sosyal Politika unite08
1/16
ok ynl zellikleri ve etkileri nedeniyle oluflan yaklaflm farkllklar bir yana b-
raklacak olursa, cretin eflitli sosyal bilim dallarnn ortak konularndan birisi
olduu grlr. Bu nedenle, edineceiniz bilgileri, creti konu alan baflka dersle-
rin ilgili nite metinlerinden edineceiniz bilgilerle btnleyin. Verilen rnekleri,
bulacanz baflka rneklerle oaltn. Ayrca verilen bilgileri, lkemizde izlenilen
sosyal politikalar ynnden srekli sorgulayarak deerlendiriniz. nemi nedeniy-
le, kapsam genifl tutulmufl ve konu iki ayr nite metninde ele alnarak ifllenilmifl-
tir. 8 ve 9. nite metinleri, bu balamda birbirinden ayr deil, birbirini btnle-
yen bir nitelik taflmaktadr. Her iki nite metnini art arda ve birlikte alflmanz
konunun daha iyi kavranlmasna yardmc olacaktr.
Bu niteyi alfltktan sonra afladaki sorular yantlayabileceksiniz:
Sosyal Politika cret konusuna nasl yaklaflr?
cretler, hangi yol ya da yntemlerle saptanr? Bunlarn olumlu ve olumsuz
ynleri nelerdir?
cret gelirini koruma dflncesinin temelinde hangi nedenler yer alr? Bu
yndeki politikalarn dayanaklar nelerdir?
Sosyal politikalar cret gelirinin hangi alanlarda korunulmasn ngrr?
149
cret PolitikalarnnDayanaklar veerevesi 8
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
2/16
Trk fli ve flvereni Kesinti Mahkmu
Trkiye Metal Sanayicileri Dernei (MESS),
cretlerden yaplan ksa kesintinin ekonomide
ve istihdamda olumsuz sonulara neden
olduunu belirtti. MESSin Ksa Bilgi
Blteninde bu durum Ykarken deil skarken
ld fleklinde karikatrize edilirken, AB
lkelerinin bir ifliden ortalama 16.5 orannda
bir kesinti yaptklar, Trkiyede ise bu orann
yzde 34ler dzeyinde olduu vurguland.
Bununla birlikte Trk alflannn Avrupal
iflinin dediinden tam yzde 103 daha fazlakesintiye uradna iflaret edildi. Trkiyede
gelirden alnan vergilerde, maafl ve cretlilerin
dedikleri verginin, gelirden alnan vergilerin
yzde 60 kadar olduunun belirtildii bl-
tende, bu yarclk sisteminden bir an nce uza-
klafllmas gerektii de kaydedilerek flu grfllere
yer verildi: Trkiyede brt cretten yaplan
kesintiler 1985 ylnda yzde 25 iken 10 yl
sonra yzde 34e frlad. Oysa ayn kesintiler spanyada yzde 12, Almanyada
yzde 21, Japonyada yzde 10 dolaynda. Trk iflisi ve iflvereni dnyann en
yksek vergi deyen ifli ve iflvereni haline getirildi. Bir kiflinin istihdam maliyetininyzde 50sini devlet vergi ve sigorta olarak almakta, kalan ksm ise alflana maafl
olarak verilmektedir.
Gnefl, 30 Mays 1997
Anahtar Kavramlar
indekiler CRETE LfiKN GENEL BLGLER
CRETN SAPTANMASI
cretlerin fl Szleflmeleriyle Saptanmas
cretlerin Yasama ya da Yrtme Organ Tarafndan Saptanmas
cretlerin zel Kurullar ya da Komisyonlar Eliyle Saptanmas
CRET GELRNN KORUNMASI
cret Gelirinin Korunmasn ngren Sosyal Politikalarn Dayanaklar
cret Gelirinin Korunmasn ngren Sosyal Politikalarn erevesi
150 Sosyal Pol i t ika
cret
cretin Saptanmas
cretin zellikleri
cret Gelirinin Korunmas
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
3/16
CRETE LfiKN GENEL BLGLERcret konusu, eflitli sosyal bilim dallarnn kesifltikleri ve hatta akfltklar bir ek-
sende yer alr. Bu nitelii ile mlti disipliner bir alflma alan oluflturur. Ancak, busosyal bilim dallarnn cret konusuna iliflkin yaklaflmlar arasnda nemli farkllk-
lar vardr. Bu farkllklar ise, doal olarak cretle ilgili olarak yaplan tanmlara da
yansr.
fiyle ki; Ekonomi ve alflma Ekonomisibilim dallar ynnden cret, retim
faktrlerinden birisi olan insann, bedensel ya da dflnsel iflgcne denen bede-
liifade eder. alflma Hukukuynnden ise cret, ifl iliflkisinin taraflarndan birisi
olan iflverenin, taraflarndan dieri olan iflgrene, iflgrmesi karfllnda demekle
ykml olduu hukuki bir bortur. flletme Ynetimiise creti, iflletmenin fonksi-
yonlarn en rasyonel biimde srdrp, yerald piyasa koflullarnda varolabil-
mek iin iflgrenlere yaplan demelerolarak nitelendirir. Sosyal Politika konuyu
daha farkl bir bakfl asyla irdeler. Sosyal politikerler creti, iflgrenin ve bak-makla ykml olduu kiflilerin, yaflam olanak ve dzeylerini belirleyen ou kez
tek gelirleriolarak grr. Sosyal Politika iin cret, salt ekonomikya da hukuki
zellikleriile deil, tafld insancl deerynnden de nem taflr. Bu nedenledir
ki Sosyal Politika creti, gvence altna alnarak korunmas gereken temel bir in-
san hakkkapsamnda irdeler.
nce yukarda yer verdiimiz zel tanmlar bir yana brakp, tanm oluflturan
temel unsurlardan yola karak cret kavramna iliflkin baz genel bilgileri verelim.
flveren tarafndan iflgrene denen bedelin, cret olarak nitelendirilebilmesi
iin, aralarnda hukuk kurallarnca dzenlenen bir ifl iliflkisininvar olmas gerekir.
Bu ifl iliflkisi bireysel ya da toplu bir ifl szleflmesine dayal olabilecei gibi, kamu
alflanlar rneinde olduu gibi, stat hukukunun kurallarndan da kaynaklana-bilir. flverenin zel ya da kamu tzel kiflisi veyahut da gerek kifli olmas cretin
niteliini deifltirmez. Bu nedenle, kamu alflanlarnn maafl olarak ifade edilen
aylklar da cret gelirleri kapsamnda irdelenir.
cret iflgrene, iflverene hukuki ve teknik balamda tabi olarak grd iflin
karfllnda denen bir bedeldir. fl karfll olmakszn da cret denebilmesine
olanak tanyan daha sonra deinilecek olan koflul ve durumlar ayrk tutulacak
olursa, cret genel kural olarakyaplan ifl karfllndadenir. cretin bu zellii,
iflgrenin iflverene olan ekonomikbamllnn da temelini oluflturur.
cret ilke olarak bizzat iflgrenedenir. Ancak iflveren iflgrene cretini flah-
sendemekle ykml deildir. Gnmzdeki ok sayda kiflinin alflt byk
lekli iflyerleri, bu ynde bir koflulun aranmasn hemen hemen olanakszlafltr-maktadr. bu nedenle de cret iflgrene iflveren vekiliya da nc kiflilertarafn-
dan da denebilir. Nitekim, Unn cret gelirinin korunmasn ngren ve h-
kmlerine daha sonra deinilecek olan 95 sayl Szleflmesi de, cretin iflinin
kendisinedenmesini ngrr.
cret demelerinin sreklive dzenlibiimde yaplmas gerekir. Burada kulla-
nlan sreklilik szc, kuflkusuz iflveren ile iflgren arasndaki ifl iliflkisinin s-
resi ile snrl bir anlam taflmaktadr. flgrenin, ou kez tek geliri olmas nedeniy-
le de, cret iflverence dzenli aralklarla, rnein gnlk, haftalkya da aylkola-
rak denebilir.
151nite 8 - cret Pol i t ikalarnn Dayanaklar ve erevesi
cret, iflgrenin ve bakmaklaykml bulunduu kiflilerinyaflam olanak ve dzeylerinibelirleyen ou kez tekgelirleridir. Sosyal Politikaynnden cret, saltekonomik ya da hukukinitelikleri ile deil, tafldinsancl deer nedeniyle denem kazanr.
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
4/16
Normal ifl sreleri iinde fiilen alflmas karfllnda iflgrenin hakettii cret
kk cretolarak adlandrlr. Yaz ve konuflma dilinde temel cret, asl cret, esascret, dar anlamda cretya da plak cretolarak da ifade edilebilen kk cret,
daha sonra da vurgulanaca zereparasalbir nitelik taflr.flletmenin ya da lkenin iinde bulunduu koflullar nedeniyle belirlenen kk
cret miktar, iflgrenin temel gereksinimlerini karfllayabilmesinde yetersiz kalabi-lir. Oysa ki, cret iflgrenin ve bakmakla ykml olduu kiflilerin yaflam dzey-
lerini belirleyen ou kez tek gelirleridir. Bu nedenle iflgrenlere, ekonomik un-surlara bal kalnmakszn yeterli olabilecek miktarda bir cretin denmesi gere-
kir. Bu ynde bir yaklaflm, ifl grme karfllnda denen kk cretkavram dfln-
da, sosyal cretolarak ifade edilen daha yeni bir cret anlayflna yol amfltr.Sosyal cret, cretin sosyal niteliini vurgulayan bir kavramdr (ubuk, 1970, s:
10). Bu yaklaflmla cret, teknik ve ekonomik bir rasyonellikten uzaklaflarak insan-cl deerlere dayal bir anlam kazanr. Sosyal cret anlayflyla, cretin insan onu-
runa yaraflr bir yaflam dzeyi salayabilecek dzeyde olmas ngrlr. Tatil gn-lerive izin dnemlerinde alfllmad halde, baz risklerle karfllaflmas duru-
munda denilen cretlerve biraz sonra zerinde durulacak ek cretbu anlayfl-nn uygulamalardaki rnekleri olarak gsterilebilir.
Tatil gnleri ve izin dnemleri konusunda bir nceki nite metninde bilgiverilmiflti. cretin baflka hangi eklentilerinin olabileceini de rneklendirek
belirtelim.
flveren tarafndan iflgrene, bir ifl grmesi karfllnda olmakszn da sosyal c-
ret anlayfl erevesindeparasalya da ayninitelikte demelerde bulunulabilir. Ek
cret, sosyal ya da yan demelerolarak da ifade edilen bu nitelikteki demeler,
szleflme ya da stat hukukunun hkmlerin bir gerei olabilecei gibi, iflverenin
zgr iradesinden de kaynaklanabilir. rnein; bir bireysel ya da toplu ifl szlefl-mesinde, alflanlara ylda iki kez maktu biryakacak yardmyaplmasna ya da ev-
lenme, doum, lmgibi hallerde bazparasalyardmlarn yaplmasna iliflkin bir
hkm yer alabilir. Stat hukukunun kurallarnca da, kamu grevlilerinin szgeli-
mi eitim andaki ocuklar iin aylk yine maktu parasal bir demede bulunul-
mas ya da kira, ulaflmgibi giderlerini karfllamak amacyla baz yardmlarn yapl-
mas ngrlmfl olabilir. Bu biimde yaplan parasalya da ayninitelikteki de-
meler, iflgrene iflgrmesinin karfllndayaplmaz. Bu nedenle de kk cret kav-
ram iinde deil ek cret, kavram iinde yer alr.
cretin kk cretve ek cretolarak ayrmlafltrlmas, her iki creti birlikte ifa-
de eden giydirilmifl cretya da genifl anlamda cretkavramn da beraberinde
getirir. cretler; vergi, fon, sigortavb. zorunlu kesintilerden sonra iflgrenlere de-nir. Herhangi bir kesinti yaplmadan, iflveren tarafndan iflgrene, cret olarak de-
nilmek zere ayrlan tutar brt cret, eflitli adlar altnda yaplan zorunlu her tr
kesintiden sonra, iflgrenin eline geen tutar ise net cret, plak cret olarak ifa-
de edilir.
152 Sosyal Pol i t ika
Kk cret: flgrene,iflgrmesi karfllnda
denen parasalcrettir.
Sosyal cret: Toplumun biryesi olarak bireyin sosyo-ekonomik gereksinimlerinigznnde bulunduran vetoplumsal refahdan adil birpay alabilmesini salayan
cret miktardr.
Ek cret: flgrene, iflgrmesikarfllnda denen kkcret dflnda, sosyal cretanlayflyla yaplan parasal,
ayn ya da parasal ve aynnitelikli tm demelerdir.
Giydirilmifl cret: Kk cretile ek cretlerin toplamdr.
Net cret: flgrenin elinezorunlu her tr kesintiyapldktan sonra geencret miktardr.
kk cret + cretin eklentileri = giydirilmifl cret zorunlu kesintiler ve vergiler
= net, plak cret
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
5/16
Yukardaki ayrmlaflmada, cretin hesaplanfl biiminin, efldeyiflle cret sistemi-
ninde pay bulunur. rnein; zamanya da verimliliklt alnarak hesaplanancret, uygulamalarda kk cretin karfll olarak gsterilir. Prim, komisyon, kr-
dan pay almabiimlerindeki cretler ise ek cretkapsamnda irdelenir.lkemizde 2001 yl iinde 454 iflletmede yaplan bir anket sonularna gre;
plak cretin, cret demelerinin % 37.4n oluflturduu grlmektedir. Bu er-evede iflgc maliyetinin blnfl oransal olarak afladaki tabloda gsterilmifltir.
1. Bir iflletmenin 100. kurulufl yl nedeniyle, o yln bilano karnn % 20 sinin alflanla-ra datlmas ynnde alnan bir karar dorultusunda iflilere yaplan demeler cretgeliri kapsamnda irdelenebilir mi?
CRETN SAPTANMASIcret geliri zerinde, mikro ve makro etkenlerin belirleyici bir rol vardr. Kiflini-nin eitimi, uzmanl, deneyimi, kdemi, alflma ortam gibi bireysel niteliklerin
ve koflullarn yansra, ifl piyasasnn koflullar, ulusal refah dzeyi gibi makro un-
surlar da cret dzeyini etkiler.
cretin hesaplanma biimlerindeki farkllklar, eflitlicret sistemlerinin orta-
ya kmasna yol amfltr. cret sistemleri; zaman,ya da verimesasna dayal ola-
bilir. Baz hesaplama biimleri ise, hem zaman ve hem de verim gstergelerine bir-
liktedayal olabilir. Bu konular, 4. snf ders programnzda yer alan nsan Kaynak-
lar Ynetimidersi kapsamnda ayrntl olarak aklanacaktr.
cretler, yrrlkte bulunan ulusal mevzuat erevesinde; ifl szleflmeleriyle,
yasama organnca, zel kurullar, kurulufllar, komisyonlartarafndan saptanlabi-lir. cretin saptanma biimleri konusunda ayr bafllklar altnda, biraz daha ayrn-
tl bilgiler edinelim.
cretlerin fl Szleflmeleriyle Saptanmascret; ifli ile iflveren arasnda, bireysel ifl szleflmeleriylesaptanabilecei gibi, sen-
dikalar arasnda yaplan toplu ifl szleflmesi hkmleriyle de belirlenebilir.
Sendikacln geliflmedii, toplu pazarlk ynteminin kkleflip yaygnlaflmad-
, sendikal faaliyetlerin snrlandrld, kk lekli iflyerlerinin ounlukta bu-
lunduu, tarm kesimine dayal lkelerde cretlerin daha ok bireysel ifl szleflme-
leriyle saptand grlr. Bu yolla cret, daha ok iflpiyasasnn koflullardorul-
153nite 8 - cret Pol i t ikalarnn Dayanaklar ve erevesi
SIRA S ZDE
cret sistemleri: cretin;zaman, verimlilik, iflintamamlanmas gibi birlte balanlarakhesaplanmasn ngrenyntemlerdir.
Kaynak: TSK (2002, s: 11, 15). 2001 alflma statistikleri ve flgc Maliyeti. Ankara: TSK Yaynlar No: 227.
Trkiyede flgc Maliyetinin Oransal Blnfl
% 37,4 plak cret
% 8 Hafta tatili ve genel tatil gnleri creti
% 3.1 zin cretleri
% 16.1 kramiye, prim vb.
% 34.5 Sosyal demeler% 0.9 Dier personel giderleri
100 cret
Tablo 8.1
TrkiyedeflgcMaliyetininOransalBlnfl
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
6/16
tusunda taraflar arasndaki uzlaflma ile belirlenir. Ayrca; ifli ve iflveren arasndaki
ekonomik eflitsizlik de, cretin saptanld ortamlarda iflilerin pazarlk glerini
byk lde azaltr. Bu nedenle cretin bireysel ifli szleflmeleriyle belirlenmesi-
nin, ifliler ynnden olumsuzluklar taflyabileceini kabul etmek gerekir.
Toplu ifl szleflmeleri, alflanlarn yararlarna daha uygun, daha adil bir cretin
belirlenebilmesine yardmc olur. nk ifli ya da ksmen kamu grevlileri, toplu
ifl szleflmesine sendikalar aracl ile taraf olurlar. flveren ya da sendikalar kar-
flsnda toplu olarak temsil edilmeleri ve toplu grflme srei iinde sahip olduk-
lar aralar nedeniyle de iflgrenlerin pazarlk gleri oalr. Nitekim, alflanlar
ynnden tafld bu stnlk nedeniyle toplu ifl szleflmelerinin, bu balamda
yaygn bir uygulama alan bulduu grlr.
Taraflarn toplu grflme ortamndaki konumlar ile pazarlk glerini bir grafik
zerinde gstererek somutlafltralm.
flgren sendikalar toplu pazarlk masasna, yaplacak olan toplu ifl szleflme-
sinde kabul edebilecekleri en dflk cret miktarn nceden belirleyerek oturur-
lar. Grafik zerinde (A) harfi ile gsterilen bu cret dzeyi, iflgren sendikasnn
durak noktasolarak ifade edilir. flveren sendikas da bir toplu pazarlk sreci bafl-
lamadan, iflverenin kabul edebilecei en yksek cret miktarn kestirmeye alfla-
caktr. Grafik zerinde (B) harfi ile gsterilen bu cret dzeyi ise iflveren sendika-
snn durak noktasn oluflturur.
Toplu grflmelerde; iflgren sendikalar, pazarlk glerini kullanarak cret
dzeyinin durak noktalarnn olabildiince zerinde belirlenmesi iin alflacaklar-
dr. flveren Sendikas da doal olarak, cret dzeyini durak noktasnn olabildiin-
ce altnda olmas iin aba gsterecektir. Bu sre sonunda ise cretler, grafik ze-
rinde AA'BB' harfleri ile gsterilen bir uzlaflma, efldeyiflle pazarlk alaniinde, ta-
raflarn pazarlk glerine gre belirlenecek bir dzeyde saptanmfl olacaktr.
154 Sosyal Pol i t ika
fiekil 8.1
cretDzeyi
flgrenSendikas
flverenflveren Sendikas
0
A
B
B
A
PAZARLIKALANI
Toplu PazarlkAlan
Toplu pazarlk alan: flisendikalar ile iflverentarafnn durak noktalararasnda oluflan alandr.
fli ve iflveren arasndakiekonomik eflitsizlik, iflilerinpazarlk glerini cretinsaptanld ortamlardabyk lde azaltr. Bunedenle de, toplu iflszleflmeleri alflanlarnyararlarna daha uygun,daha adil bir cretinbelirlenebilmesineyardmc olur.
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
7/16
Ancak, unutulmamas gerekir ki; tablo 8.2de de gsterildii gibi bireysel ifl sz-
leflmeleri, gnmzde pek ok lkede varln ve geerliliini korumaktadr.
zellikle; giderek oalan ve hukuken meflrulafltrlan atipik istihdam biimleri, bi-
reysel ifl iliflkilerini ne kartmakta ve bireysel ifl szleflmelerine giderek oalan
bir ifllerlik de kazandrmaktadr.
155nite 8 - cret Pol i t ikalarnn Dayanaklar ve erevesi
fiekil 8.2
2001 Ylnda flgc Maliyetinin
Yzdeli Blnfl
100
fiekil 8.3
2001 Ylnda plak cret veYan demeler
Kaynak: Industrial Relations in The EU, Japan and USA, 2001.http://www.erro.eurofound.ie/2002/12/feature/TN212101(13.03.2003)F.html. s.3-4.
lke Ad Toplu fl Szleflmelerinin Kapsam
13 AB lkesi Ortalamas %80
Almanya %58
ngiltere %36
Japonya %21
ABD %15
37.4 TL 34.5 TL
16.1 TL 12.0 TL
plak cret
Dier demeler
Sosyal demeler
kramiye, Prim vb.
plak cret%37.4
Yan demeler%62.6
Tablo 8.2
Seilmifl bazlkelerde toplu
pazarlk kapsamiindebulunanlarn,tm bamlstatler altndaalflanlariindeki oranlar
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
8/16
cretlerin Yasama ya da Yrtme Organ TarafndanSaptanmas
cretler, yasama ya da yrtme organ tarafndan da saptanabilmektedir. rne-in devlet memurlarnn creti, stat hukukunun kurallar erevesinde ya dabte kanunlar ile yasama organ tarafndan belirlenir. Asgari cretler de yeri
geldiinde deinilecek olan baz lkelerde yasama ya da yrtme organ tarafn-dan belirlenebilmektedir.
Demokratik yntemlerde yasama ve yrtme organlar halk temsil eder. Bunedenle byle bir yntem yadrganmayabilir. Ancak bu yolla cret, taraflarn do-
rudan yer almad bir ortamda belirlenmifl olur. Bu nedenle de benimsenmesidorultusunda her zaman tartflmalara aktr. Ayrca, bu belirleme biimi, hk-
meti oluflturan, yasama organna egemen olan siyasal parti ya da partlarn kendi-lerine zg programlar ve yaklaflmlarnn izlerini taflyabilir. Bu balamda yn-
tem, ekonomi politikalarnn bir arac olarak yararlanlabilmesine de ak olacaktr.
Bu olaslklar, cretin yasama ya da yrtme organnca belirlenmesini daha daelefltirilebilir hale getirebilecektir.
cretlerin zel Kurullar ya da Komisyonlar EliyleSaptanmasToplu ifl grflmelerinin uyuflmazlkla sonulanmas durumunda, taraflarn grev,
lokavt gibi toplu mcadele aralarndan yararlanabilmeleri yrrlkteki hukuk ku-rallar erevesinde mmkn olmayabilir. Tafld zellikler nedeniyle baz faali-
yet alanlarna bu ynde snrlamalarn, yasaklarn getirilmesini doal karfllamakgerekir. Bu koflullar altnda zerinde uzlaflma salanlamayan toplu ifl szleflmesi
hkmleri, mevzuat hkmleriyle zel olarak grevlendirilmifl kifliler, komisyon-
lar ya da kurullar tarafndan dzenlenir. Toplu ifl szleflmesinin baflka hkmlerigibi, cret de byle bir ortamda belirlenerek uygulamaya konulmufl olur.
cretin taraflarn yer almad bir ortamda saptanmas, yntemin elefltiriye ak
ynn oluflturur. Ayrca, bu kurullarda yer alacak olanlarn seimi ve bileflimi ile
konu alanndaki uzmanlklar da hi kuflkusuz sorgulanabilecektir. cretin asgaridzeyini saptamak iin grevlendirilmifl olan komisyon alflmalarnn da bu kap-
samda irdelenmesi gerekir.
2. flgren sendikalarnn durak noktasnn, iflveren sendikalarnn durak noktasnn ze-rinde olmas pazarlk alann nasl etkiler? Yantnz grafikten yararlanarak veriniz.
CRET GELRNN KORUNMASIfli ve iflveren arasnda cret, alflma iliflkileri tarihinin ok nceki dnemlerindenbu yana, srekli bir tartflma konusu ve mcadele alan olmufltur. fli ve iflveren-lerin konuya ynelik yaklaflmlar arasndaki farkllklar ile cretin sosyo-ekonomik
boyutlar, cretin korunmasna ynelik sosyal politikalarn temelini oluflturmufltur.nce; cretin neden korunmas gerektiini aklamaya alflalm.
Dflnlecek olursa, cretin iflgren ve iflverenynnden farkl anlamlar tafl-
d grlr. fiyle ki; iflveren ynnden cret, retim faktrlerinden birisi olan ifl-gcne denen bedeli ifade eder. Bu yzden cret, retilen mal ya da hizmetin
maliyetini dorudan etkiler. Maliyet tutarlar ise satfl fiyatlarna ve buna bal ola-rak da iflverinin krna yansr. Bu zellii nedeniyle cret iflveren iin bir gider,
harcamanitelii kazanr. Oysa ki iflgren iin cretdaha farkl bir anlam taflr.
156 Sosyal Pol i t ika
cret taraflarnn yeralmad ortamlardasaptanlacak olursa,benimsenmesi dorultusundatartflmalara da akolacaktr. Byle bir yntem;cretin saptanmasnn,siyasal iktidarlar tarafndanizlenilen ekonomipolitikalarnn bir arac
olarak grlme olasln daberaberinde taflr.
cretin baz zel kurul ya dakomisyonlar eliyle
saptanmas, bu ortamlardayer alacak olanlarnseimlerinin, bileflimlerininve deneyimlerinin sreklisorgulanp, tartfllmasnayol aacaktr.
SIRA S ZDE
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
9/16
nk, daha nce de defalarca vurguland zere, cret iflgrenin ou kez tek
geliridir. cret geliri, kendisinin ve bakmakla ykml olduu kiflilerin yaflam d-zeyini belirler. Bu zellii nedeniyle sosyal bir boyut da kazanan cret, iflgren y-
nnden bir gelirunsurudur. flgren ile iflverenlerin yararlar son balamda birbiriile kesiflse de cret, iflgren ve iflverenin zt karlarn temsil eder.
Ancak konu, salt iflveren ve iflgrenin alglama biimlerindeki farkllklar nede-niyle nem taflmaz. Makro adan lke genelinde ekonomik ve sosyal pek ok
gstergeyi etkiledii iin cret, devletin de ilgi alanlarndan birisini oluflturur. n-k cret gelirlerinin genel fiyat dzeyi, istihdam hacmi, ekonomik geliflme hz, ya-
trm ve tasarruf oranlar, ulusal gelirin oluflumu ve blflm, birey, aile ve toplu-
mun refah dzeyivb. konular ile dorudan balants vardr. Kald ki devlet; kamugrevlileri ile kamu kurulufllarnda ifli stats altnda istihdam edilenlerin iflveren-
leri olarak da konunun ok uzanda deildir.Bir yandan iflgren ve iflverenin yararlar arasnda adil bir dengenin kurulmas,
bir yandan konunun ilgili olduu sosyo-ekonomik gstergelerin kamu yarar a-sndan nemi, cretin korunmasn ngren kamu politikalarnn dflnsel temel-
lerini oluflturur.
cret Gelirinin Korunmasn ngren Sosyal PolitikalarnDayanaklarlkemizde cret gelirinin korunmas dorultusunda izlenilecek sosyal politikalarnhukuki temelini ve erevesini Anayasann 55. maddesi hkmleri oluflturur. An-
lan maddede cret emein karflldr biiminde nce genel bir tanm verilmek-
te, ardndan da Devlet, alflanlarn yaptklar ifle uygun, adaletli bir cret elde et-meleri ve dier sosyal yardmlardan yararlanmalar iin gerekli tedbirleri alr de-
nilerek, genifl ve bu nedenle de yeterlilii tartfllabilir bir yaklaflm benimsenmiflolmaktadr.
Gnmzde, cret gelirinin korunmasna ynelik ilke ve normlarn, birokuluslararas kuruluflun belge ya da kararlarnda nemli bir yer tuttuunu gryo-
ruz. Bunlarn taranmasyla, cret gelirinin korunmasna ynelik sosyal politikalarnyn ve biimi konusunda bir dflnce sahibi olunabilir.
nsan Haklar Evrensel Bildirgesinin 23. Maddesinde Herkesin kendisi ve ai-lesi iin insan onuruna yaraflr ve gerekirse her trl sosyal koruma nlemleriyle
desteklenmifl bir yaflam salayacak adil ve elveriflli crete hakk vardr hkm yeralr. Bu hkm ile, cret gelirinin korunarak gvence altna alnmas, herkesin sa-
hip olmas gereken bir hak olarakkabul edilmifltir. Ayrca ayn madde de Herke-
sin, herhangi bir ayrm gzetilmeksizin, eflit ifl iin eflit crete hakk vardr denile-
rek, cret eflitliide genel bir ilke olarak benimsenmektedir. Yine Birleflmifl Millet-lerin 3 Ocak 1976 ylnda kabul ettii ve ancak henz lkemizce onaylanmamflolan Ekonomik, Sosyal ve Kltrel Haklar Uluslararas Szleflmesinin 7. madde-
sinde yer alan hkmler, herkese efl deerde ifller iin eflit ve kendisi ile ailesi iininsanca bir yaflam dzeyi salayabilecek cretalma hakkn tanmfltr.
Uluslararas alflma rgt Anayasasnn bafllang blmnde de, uygunyaflam koflullarn salayacak bir cret dzeyinin gvence altna alnmas, ulu-
sal sosyal politikalar iin bir hedef olarak gsterilmifltir. rgtnn amalarnortaya koyan Philadalphia Bildirgeside, cretin alflma yaflamnda baml
bir ifl iliflkisi iinde bulunan herkes iin asgari bir gelir gvencesiolduu ayrcavurgulanmaktadr.
157nite 8 - cret Pol i t ikalarnn Dayanaklar ve erevesi
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
10/16
Uluslararas alflma rgt, bu erevede 6Szleflme karar almfltr. Trkiye
bu szleflmelerden 4nonaylamfl ve onaylad bu szleflmelerin 3neiliflkin
hukuki dzenlemeleri hazrlayarak yrrle koymufltur. Bu nedenle ulusal sosyal
politikalarmzn geliflmifllik izgisinin, rgt tarafndan benimsenilmifl olan ilke ve
normlarn gerisinde kald sylenemez.
Yeri geldike yollama yaplacak olan bu szleflmeler dflnda rgtn ye l-
kelere yol gsteren 6Tavsiye karar da bulunmaktadr.
cretle ilgili AB tarafndan getirilmifl ilke ve normlar da genifl bir uygulama ala-
nna sahiptir. AKtarafndan kabul edilmifl olan Avrupa Sosyal Anlaflmas (fiar-
t)nn ulafllma istenilen hedeflerin belirtildii ilk blmnde, tm alflanlar ve
bakmakla ykml olduklar kifliler iin yeterli olacak dzeyde, adil bir cret ge-
lirinin gvence altna alnmasngrlr. Anlaflmay onaylayan devletler, Andlafl-
158 Sosyal Pol i t ika
Unn, Kabul Edildikleri Yllar tibariyle creti Konu Alan Szleflme Kararlar
i. 1928 ylnda kabul edilen 26 sayl Asgari cret Tespit Usulleri hdasna liflkin Szleflme.
Bu szleflme; lkemiz tarafndan 25 Haziran 1973 gn, 1769 sayl kanun ile onaylanmfltr.
ii. 1949 ylnda kabul edilen 95 sayl cretin Korunmas Hakknda Milletleraras alflma Szleflmesi.
Bu szleflme; lkemiz tarafndan 24 Ekim 1960 gn, 109 sayl kanun ile onaylanmfltr.
iii. 1951 ylnda kabul edilen 99 sayl Tarmda Asgari cret Tespiti Usulleri Hakknda Szleflme.
Bu szleflme; lkemiz tarafndan 30 Nisan 1969 gn, 1168 sayl kanun ile onaylanmfltr.iv. 1951 ylnda kabul edilen 100 sayl Eflit Deerde fl in Erkek ve Kadn fliler Arasnda cret
Eflitlii Hakknda Szleflme. Bu szleflme; 13 Aralk 1966 gn, 810 sayl yasa ile onaylanmfltr.
v. 1958 ylnda kabul edilen 109 sayl Deniz flkolunda cretler ve alflma Sreleri
Hakknda Szleflme. Bu Szleflme ile daha nce kabul edilmifl olan 76 ve 93 sayl
Szleflmeler revize edilmifltir.
vi. 1970 ylnda kabul edilen 131 sayl Geliflmekte Olan lkelerde Asgari cretin
Belirlenmesi Hakknda Szleflme.
Tablo 8.3
Unn, KabulEdildikleri Yllartibariyle cretiKonu AlanSzleflmeKararlar
Tablo 8.4
Unn, KabulEdildikleri Yllartibariyle cretiKonu AlanTavsiyeKararlar
Unn, Kabul Edildikleri Yllar tibariyle creti Konu Alan Tavsiye Kararlar
i. 1928 yl kabul edilen, 30 sayl Asgari cret Belirleme Yntemleri Hakknda Tavsiye Karar
ii. 1949 yl kabul edilen, 85 sayl cretlerin Korunmas Hakknda Tavsiye Karar
iii. 1951 yl kabul edilen, 89 sayl Tarm flkolunda Asgari cretin Belirlenmesi Hakknda
Tavsiye Karar
iv. 1951 yl kabul edilen, 90 sayl Eflit fl in Kadn ve Erkek flilere Eflit cret Hakknda
Tavsiye Karar
v. 1958 yl kabul edilen, 109 sayl Deniz flkolunda cretler ve alflma Sreleri Hakknda
Tavsiye Karar
vi. 1970 yl kabul edilen, 135 sayl Geliflmekte Olan lkelerde Asgari cret Belirlenme
Yntemleri Hakknda Tavsiye Karar
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
11/16
mann 4. maddesinde yer alan afladaki crete iliflkin konularda ve ynde sosyal
politikalar izlemekle ykml grlmfltr.
i. flgrenler, kendilerine ve ailelerine saygn bir yaflam dzeyi salayacak d-zeyde bir cret geliri elde etme hakkna sahip klnmaldr.
ii. ok zel koflullar dflnda, normal ifl bresinden daha uzun sreli alfllma-lar karfllnda, alflanlara normal ifl sresi iin ngrlmfl olan cretin da-
ha zerinde bir cret denilmelidir.iii. Eflit deerde ifl iin eflit cret denilmelidir.
iv. cret kesintileri; ulusal mevzuatlarla belirlenmifl ya da ifl szleflmeleri
ve hakem kurullar kararlar ile saptanmfl koflullar ve ller iindeyaplabilmelidir.
Trkiye bu anlaflmay; yukarda 1,2 ve 4. srada yer alan hkmleri dfllayarak,efldeyiflle koflullu bir biimde 1989 ylnda onaylamfltr.
cret Gelirinin Korunmasn ngren Sosyal PolitikalarnerevesiYukardaki bilgiler topluca deerlendirildiinde, cret gelirinin korunmasn n-
gren sosyal politikalarn afladaki bafllklar erevesinde ynlenip, biimlendiigrlebilir.
i. Eflit deerde ifle, eflit cret denmesiii. cret gelirinin fiyat ykselifllerine karfl korunmas
iii. cretin en az dzeyinin belirlenmesi,
iv. cretin; denme biimi, yeri, dnemi ve belgelenmesi bakmndankorunmas
Bu konular ayr bafllklar altnda ele alarak, bir sonraki nite metninde
iflleyeceiz.
3. Unn creti konu alan szleflme kararlarndan ka tanesi eflit deerde ifle eflit cretdenmesine, ka tanesi asgari cretlere iliflkindir?
159nite 8 - cret Pol i t ikalarnn Dayanaklar ve erevesi
SIRA S ZDE
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
12/16
zet
Sosyal Politika cret konusuna nasl yaklaflr?
cret, iflgrenin ve bakmakla ykml bulunduu
kiflilerin yaflam olanak ve dzeylerini belirleyen, o-
u kez, tekgelirleridir. Sosyal Politika ynnden c-
ret, salt ekonomik ya da hukuki nitelikleri ile deil,
tafld insancl deer nedeniyle de nem kazanr.
cretler, hangi yol ya da yntemlerle saptanr? Bun-
larn olumlu ve olumsuz ynleri nelerdir?
cretler, ifl szleflmeleriyle ya da yasama ve yrt-
me organlar tarafndan saptand gibi, zel ola-
rak oluflturulmufl kurullar ve komisyonlar eliyle desaptanabilmektedir.
fli ve iflveren arasndaki ekonomik eflitsizlik, iflile-
rin pazarlk glerini cretin saptanld ortamlarda
byk lde azaltr. Bu nedenle de, toplu ifl sz-
leflmeleri alflanlarn yararlarna daha uygun, daha
adil bir cretin belirlenebilmesine yardmc olur.
cret taraflarnn yer almad ortamlarda belir-
lenecek olursa, benimsenmesi dorultusunda tartfl-
malara da ak olacaktr. Byle bir yntem; cretin
saptanmasnn, siyasal iktidarlar tarafndan izlenilen
ekonomi politikalarnn bir arac olarak grlme ola-
sln da beraberinde taflr. Bu alanda baz zel ku-
rul ya da komisyonlara yetki verilmesi ise, bu or-
tamlarda yer alacak olanlarn seimlerinin, bileflim-
lerinin ve deneyimlerinin sorgulanmasna yol aar.
cret gelirini koruma dflncesinin temelinde han-
gi nedenler yer alr? Bu yndeki politikalarn daya-naklar nelerdir?
Mikro ve makro dzeydeki sosyal ve ekonomik
zellikleri, cret gelirinin korunmasna ynelik sos-
yal politikalarn temelini oluflturur.
Sosyal politikalarn uluslararas kaynaklar, cret
gelirinin korunmasn ilke olarak benimser. Ulusal
mezvuatlar ise cret gelirinin bu ilke dorultusun-
da eflitli alanlarda korunmasn ngrr.
Sosyal politikalar cret gelirinin hangi alanlarda
korunulmasn ngrr?
cret geliri; Eflit deerde ifle eflit cret denmesi,
reel deerlerinin sabit tutulmas, en az dzeyinin
belirlenmesi, denme biimi, yeri, dnemi ve bel-
gelenmesi ynlerinden korunur.
Sosyal Pol i t ika160
1
A M A
2A M A
4A M A
3A M A
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
13/16
Kendimizi Snayalm1. Hangi cret, parasal bir nitelik taflr?
a. Kk cret
b. Ek cret
c. Sosyal cret
d. Brt cret
e. Giydirilmifl cret
2. Bir lkede cretler, afladaki gstergelerden hangisiile dorudun iliflkili deildir?
a. stihdam hacmi
b. Genel fiyat dzeyi
c. Tasarruf oranlar
d. Toplumsal refah dzeyi
e. Sendikalarn kademelenmesi
3. cret sistemi afladakilerden hangisi ifade eder?a. cretin denme biimini
b. cretin saptanma yntemini
c. cretin hesaplanma biimini
d. cretin korunmas alann
e. cretin deerlendirilmesini
4. Devlet memurlarnn cretleri hangi yolla belirlenir?a. Bireysel ve toplu ifl szleflmeleri
b. st yarg organlar kararc. Stat hukukunun kurallar
d. Hakem kurullar karar
e. Uluslararas normlar
5. Afladaki belgelerin hangisinde cretin korunulmas-na iliflkin hkmlerbulunmaz?
a. Paris fiart
b. Ekonomik, Sosyal ve Kltrel Haklar Uluslararas
Szleflmesi
c. nsan Haklar Evrensel Bildirgesi
d. Philadalphia Bildirgesi
e. Uluslararas alflma rgt Anayasas
6. Sosyal politikalar cretin hangi alanda korunulmasnngrmez?
a. Eflit deerde ifle, eflit cret denmesi
b. Reel deerinin sabit tutulmas
c. deme yeri
d. En st dzeyinin belirlenmesi
e. Belgelenmesi
7. Afladakilerden hangisi giydirilmifl creti ifade eder?a. Net cret + sosyal cret
b. Kk cret + ek cret
c. Brt cret + ek cret
d. Kk cret + net cret
e. Asgari cret + ek cret
8. Afladaki cret sistemlerinden hangisi, iflgrenin veri-mini gznne almaz?
a. Akord cret
b. Gtr cret
c. Parabafl cret
d. Prim creti
e. Zamana gre cret
9. fli sendikalarnn, toplu pazarlk masasnda kabul ede-bilecei en dflkcret dzeyine ne denir?
a. Asgari cret
b. Pazarlk creti
c. fli sendikas durak noktas
d. flveren sendikas durak noktas
e. Pazarlk alan
10.Afladakilerden hangisi, cretin tanmnda yer alanunsurlardan birisi deildir?
a. Toplu ifl szleflmesi ile saptanmfl olmas
b. Parasal ya da ayn bir bedeli ifade etmesi
c. Srekli ve dzenli bir dene nitelii taflmas
d. flveren tarafndan iflgrene denmesi
e. Hukuken kurulmufl bir ifl iliflkisine dayal olmas
nite 8 - cret Pol i t ikalarnn Dayanaklar ve erevesi 161
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
14/16
Yaflamn inden
24.06.1997
flverenin Vicdan SzladMETAL Sanayicileri Sendikas MESS, 1.2 trilyon
liraya transfer olan bir futbolcunun yzde 15
orannda vergi derken, 17 milyon lira aylk alan
bir asgari cretlinin yzde 25 orannda vergi
demesini elefltiri konusu yapt.
MESS blteninde yer alan karfllafltrmada bu anlayflnson derece adaletsiz olduu vurguland ve nl dflnr
Duvergenin Adaletin bulunmad lkede herkes sulu-
dur szne atf yapld.
Yzde 10 Olmal
MESS, asgari cretten kesilen verginin bafllangta yzde
10lar dzeyine dflrlmesini istedi. Afrika lkelerinde
dahi asgari cretten vergi alnmadn belirten MESS, konu
ile ilgili grfllerini flyle zetledi: Asgari cretten yaplan
kesintilerin en aza indirilmesi gerekmektedir.
Kendimizi Snayalm Yant Anahtar1. a Kk cret, parasal bir nitelik taflr. Bu soruyu do-
ru yantlayabilmek iin, cret Kavram ve crete
liflkin Genel Bilgiler bafll altnda verilen bilgi-
lerden yararlann.
2. e Bir lkede cretler ile sendikalarn kademelenme-
leri arasnda dorudan bir iliflki yoktur. Bu soruyu
doru yantlayabilmek iin, cret Kavram ve c-
rete liflkin Genel Bilgiler bafll altnda verilen
bilgilerden yararlann.
3. c cret sistemi, cretin hesaplanma biimini ifade
eden bir kavramdr. Bu soruyu doru yantlayabil-
mek iin, cretin Saptanmas bafll altnda ve-
rilen bilgilerden yararlann.
4. c Devlet memurlarnn cretleri, stat hukukununkurallar ile belirlenir. Bu soruyu doru yantlaya-
bilmek iin, cretlerin Yasama ya da Yrtme
Organ Tarafndan Saptanmas bafll altnda ve-
rilen bilgilerden yararlann.
5. a Paris fiartnda cretin korunulmasn dorudun
ngren hkmler yer almaz. Bu soruyu doru
yantlayabilmek iin, cret Gelirinin Korunmas-
n ngren Sosyal Politikalarn Dayanaklar bafl-
l altnda verilen bilgilerden yararlann.
6. d cretin en st dzeyinin belirlenmesi, sosyal poli-
tikalarn konular kapsamnda yer almaz. Bu soru-yu doru yantlayabilmek iin, cret Gelirinin Ko-
runmasn ngren Sosyal Politikalarn erevesi
bafll altnda verilen bilgilerden yararlann.
7. b Kk cret ile ek cretin brt toplam giydirilmifl
creti ifade eder? Bu soruyu doru yantlayabil-
mek iin, cret Kavram ve crete liflkin Ge-
nel Bilgiler bafll altnda verilen bilgilerden
yararlann.
8. b Gtr cret, iflgrenin verimini gznne alan
bir cret dzenlemesi deildir. Bu soruyu doru
yantlayabilmek iin, Okuma Paras metninde
verilen bilgilerden yararlann.
9. c flgren sendikalarnn, toplu pazarlk masasnda
kabul edebilecei en dflk cret dzeyine iflg-
ren sendikas durak noktas denilir. Bu soruyu
doru yantlayabilmek iin, cretlerin fl Szlefl-
meleriyle Saptanmas bafll altnda verilen bilgi-
lerden yararlann.
10. a cretler, salt toplu ifl szleflmeleriyle saptanmaz.
Bu nedenle cretin toplu ifl szleflmeleri ile sap-
tanmfl olmas tanmnda yer alan bir unsur ola-
maz. Bu soruyu doru yantlayabilmek iin, c-
ret Kavram ve crete liflkin Genel Bilgiler bafll- altnda verilen bilgilerden yararlann.
Sosyal Pol i t ika162
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
15/16
Sra Sizde Yant AnahtarSra Sizde 1
fl szleflmelerinde yer almayan nedenlerle iflveren tarafn-
dan iflilere yaplan parasal ya da ayn nitelikteki tm de-
meler de ek cret kapsamna girer. Prim, komisyon ve
krdan pay alma gibi demeleri bu erevede cretin ek-
lentileri kapsamnda irdelemek gerekir.
Sra Sizde 2
Taraflar arasnda bir pazarlk alan oluflmamfltr. Bu neden-
le de taraflarn toplu grflme sreci iinde uzlaflabilme
olana kalmamfltr. Byle bir durumda taraflar; toplu
mcadele aralarna baflvurabilirler. Uzlaflma ancak, her
iki tarafn durak noktalarnn birbirine yaknlaflarak, eflit-
lenmesi halinde salanlabilecektir.
Sra Sizde 3
Unn creti konu alan szleflme kararlarndan 1i eflit
deerde ifle eflit cret denmesine, 3 de asgari cretlere
iliflkindir.
Okuma Paras
Ak Sakall Kl Ustas
Ak sakall kl ustas, oturduu genifl minderden kalfa ve
raklarnn alflmalarn dikkatle izliyordu. Genifl atlye-
de hummal bir alflma vard. Harl frnda korlaflan elie
flekil veren gen eller, ustalarnn retisini yansttka
yafll kl ustas keyifleniyor, uzun yllardr yannda al-
flan gen insanlara mesleinin inceliklerini retmenin
mutluluunu yaflyordu. Bilmekteydi ki bu dnyadan g
ettikten sonra bile ustal bu gen insanlarda yaflad s-
rece, ismi de kendisi de yaflayacakt. Usta bu dflnceler-
den keyif ald, minderinde flyle bir doruldu ve ayndan
yudumland.Gen savafl kl atlyesine telaflla girdiinde, at-
lyede alflanlar youn alflmalarna devam etmekteydil-
er. Bafllarn ifllerinden flyle bir kaldrp mflterilerine
saygyla baktlar ve tekrar ifllerine dndler. Gen savafl,
bu davranfllardan muhatabnn yafll usta olduunu
anlamflt. Ona doru yneldi, derdini hemen anlatarak
rahatlamay ok istiyordu. nk yiitliin flart olarak
retilen deerden birini, ailesindeki birok askeri
cenkten cenge taflyan klcn neredeyse kaybetmek
zereydi. Ustaya saygyla yanaflt ve Son cenk ok zor-
luydu dedi yamrulan klcn gstererek ve devam etti
Tezden klcm tamir ettirmek istiyorum. Usta gnyesi
bozulmufl klc dikkatlice ald, bir uzaktan bir yakndan,
farkl farkl alardan kk dokunufllarla defalarca incele-
di inceledi... Gen adam bu uzun tetkik srecini sessizce
bir kenarda izlerken, bir taraftan ustann yznden
sonular anlamaya dier taraftan da sabrszln gster-
memeye alflyordu.
Olduka uzun bir sre sonunda usta nihayet klc min-
derin yanna koydu ve savaflya dnerek, fl ustalk gerek-
tiriyor, dier tamirlerden farkl bir yntem uygulayacam.
Bu hem pahal hem de riskli, kabul eder misin? diye
sordu. Gen savaflnn yz ustann cmleleriyle
aydnland. Her fleye razym. Yeter ki klcm istediim
gibi olsun dedi. Yafll usta klc oturduu minderin altna
yerlefltirdi, oturufl biimini deifltirdi ve farkl hz ve ritim-
lerle iki kez oturup kalkt, flaflknlk iindeki gen adam,ustann ne yaptn anlamamfl bir ifadeyle kendine
uzatlan tamir edilmifl klc ald. Korkulu bir telaflla klcn
flyle bir iki savurdu. Dengesini hissetti ve rahatlad. fiimdi
yz sakin ve tebessm iindeydi.
Ne kadar deyeceim? diye sordu rahatlkla. Yaplan
iflte ne varmfl canm. Usta da abartmfl hani, flyle bir iki
darbe hem de otururken diye dflnd. Usta sakaln
svazlarken kendinden emin bir tavrla, Yirmi altn ake
dedi. Gen adam hiddetle karflk bir flaflrma iindeydi;
ancak kendini hemen toplar ve karfl taarruza geti. Aman
usta, yaplan iflin tamam iki darbe. Bu paraya yeni bir
kl satn alabilirim. Bu bedel olduka fazla. Yirmi akeyi
demek istemiyorum. Hem bu kadarn ben de yapardm.
Ne emek ne de sermaye harcadn dedi. Yafll usta sakince
gen adamn cmlelerini bitirmesini bekledi. Klc tekrar
minderin altna koyarak eski yamuk haline getiren iki dar-
beyi oturup kalkarak vurdu ve daha ne olduunu anlaya-
mayan savaflya iade etti. fiimdi ok kzmflt gen adam.
Ben de yapabilirim diye dflnd ve ustann elinden
hrsla klc ekti. Yandaki konuk minderine oturup iki
darbelik oturufl ve kalkfllar gereklefltirdi. Minderden
muzaffer bir komutan edasyla kalkt, elini minderin altna
soktu, klc hzla ekti. Gzlerine inanamad; ata yadigarkl ortadan ikiye blnmflt. aresiz gzlerle ustaya
dnd. Usta bu olaylar yaflamflln bilgeliiyle gen
savaflya, demeni istediim bedel iki darbeye deil,
otuz yllk talimeydi dedi.
Gnseli zen Ocakolu (Mart 2000). Kssadan Hisseler...
Trk Metal.
nite 8 - cret Pol i t ikalarnn Dayanaklar ve erevesi 163
8/4/2019 Sosyal Politika unite08
16/16
Sosyal Pol i t ika164