ANATOMI & FISIOLOGIANATOMI & FISIOLOGI

UNIT 2UNIT 2

SISTEM RANGKASISTEM RANGKA

SISTEM RANGKASISTEM RANGKA

RangkaRangka

– Memberi bentuk Memberi bentuk kepada tubuh badankepada tubuh badan

– Berfungsi sebagai Berfungsi sebagai penyokong dan penyokong dan pelindung kepada pelindung kepada organ dalaman badanorgan dalaman badan

– Terdiri daripada tulang Terdiri daripada tulang dan struktur sokongan dan struktur sokongan (ligamen, tendon dan (ligamen, tendon dan kartilej)kartilej)

Fungsi Sistem RangkaFungsi Sistem Rangka

SokonganPerlindunganPergerakan

Pembentukan sel darahPenstoran mineral

SokonganSokongan

Sebagai penyokong tisu-tisu lembut dan organ tubuh.

• cth: perlekatan otot pada tulang

PerlindunganPerlindungan

• melindungi organ dalaman seperti saraf tunjang, jantung, otak dan lain-lain.

• contoh: rusuk melindungi paru-paru.

PergerakanPergerakan

• tulang bertindak sbg tuas bagi menghasilkan pergerakan pada sendi.

Pembentukan sel darahPembentukan sel darah

•sum-sum merah dalam tulang menghasilkan sel-sel darah merah yang membawa oksigen dan nutrien ke seluruh badan.

• sum-sum tulang juga menghasilkan sel darah putih untuk memusnahkan bakteria.

Penstoran mineral

• tempat simpanan mineral dan fosforus.

• lemak disimpan dalam kaviti tulang.

• lemak ini akan diserap ke dlm darah oleh tisu-tisu sbg tenaga.

Bahagian KepalaBahagian Kepala

Tengkorak

Mandibel

Bahagian LenganBahagian Lengan

Humerus

Ulna

Radius

Bahagian TanganBahagian Tangan

Falanges

MetakarpalKarpal

Bahagian Hadapan BadanBahagian Hadapan Badan

Sternum

Sangkar rusuk (10)

Klavikel

Bahagian belakang badanBahagian belakang badan

Skapula

Turus vertebra

Sangkar rusuk (12)

sfenoid

Bahagian PinggulBahagian Pinggul

Sakrum

Ileum

Koksiks

Bahagian KakiBahagian Kaki

Femur

Tibia Fibula

Patela (lutut)

Bahagian KakiBahagian Kaki

Tarsal

Metatarsal

Falanges

Tulang

– Terdiri daripada 206 ketul tulang yang berlainan bentuk dan saiz

– Tulang mempunyai lapisan luaran yang kuat, keras dan tebal

Ligamen– Ligamen adalah tisu Ligamen adalah tisu

berfiber kenyal yang berfiber kenyal yang menghubungkan tulang menghubungkan tulang dengan tulang.dengan tulang.

– Berfungsi:Berfungsi:

mengekal dan mengekal dan menetapkan tulang pada menetapkan tulang pada kedudukannyakedudukannya

Membolehkan Membolehkan pergerakan pada sendipergerakan pada sendi

TendonTendon

– Tisu berfiber Tisu berfiber tidak kenyal tidak kenyal yang sangat yang sangat kuatkuat

– Berfungsi:Berfungsi: Melekatkan Melekatkan

otot pada otot pada tulang.tulang. tendon

KartilejKartilej

– Tisu lembut tetapi kuat, Tisu lembut tetapi kuat, elastik dan tiada saluran elastik dan tiada saluran darahdarah

– Menyaluti hujung tulang Menyaluti hujung tulang yang membentuk sendiyang membentuk sendi

– Berfungsi:Berfungsi: Melindungi tulang Melindungi tulang

daripada haus apabila daripada haus apabila berlaku geseran berlaku geseran antara sendiantara sendi

Penyerap hentakanPenyerap hentakan

Klasifikasi TulangKlasifikasi Tulang

Tulang terdiri daripada pelbagai Tulang terdiri daripada pelbagai bentuk dan saiz.bentuk dan saiz.

Tulang boleh diklasifikasikan kepada Tulang boleh diklasifikasikan kepada empat bentuk iaitu:empat bentuk iaitu:– Tulang panjangTulang panjang– Tulang pendekTulang pendek– Tulang leperTulang leper– Tulang tak sama bentukTulang tak sama bentuk

Tulang PanjangTulang Panjang Ukuran panjangnya melebihi daripada Ukuran panjangnya melebihi daripada

ukuran lebar.ukuran lebar. Tuas dalam memudahkan pergerakan.Tuas dalam memudahkan pergerakan. Kebanyakkan adalah tulang mampat.Kebanyakkan adalah tulang mampat. Contoh:Contoh:

femur

fibulatibia

humerusradiusulna

falanges

Tulang PendekTulang Pendek

Berbentuk tiubBerbentuk tiub Ukuran panjang dan lebar tidak Ukuran panjang dan lebar tidak

banyak perbezaan.banyak perbezaan. contoh:contoh:

karpal

tarsal

Tulang LeperTulang Leper

Berbentuk pipih dan melengkung.Berbentuk pipih dan melengkung. Berfungsi melindungi organ yang Berfungsi melindungi organ yang

lembut.lembut. Contoh:Contoh:

skapula

sternum rusuk

Tulang tak sama bentukTulang tak sama bentuk

Tulang yang tidak boleh dikategorikan Tulang yang tidak boleh dikategorikan sebagai tulang panjang, tulang pendek dan sebagai tulang panjang, tulang pendek dan tulang leper.tulang leper.

Berfungsi sebagai tempat perlekatan otot.Berfungsi sebagai tempat perlekatan otot. Contoh: Contoh:

sfenoid

veterbra

Struktur Tulang PanjangStruktur Tulang Panjang

Mempunyai rangka tuas yang teguh Mempunyai rangka tuas yang teguh untuk pergerakan.untuk pergerakan.

Pertumbuhan tulang adalah secara Pertumbuhan tulang adalah secara diameter dan memanjang.diameter dan memanjang.

Mempunyai dua epifisis dan diafisis.Mempunyai dua epifisis dan diafisis. Permukaan tulang dilapisi periosteum Permukaan tulang dilapisi periosteum

kecuali yang berartikulasi dilaputi kecuali yang berartikulasi dilaputi kartilej.kartilej.

Struktur Tulang PanjangStruktur Tulang Panjang

Epifisis

Diafisis

Epifisis

Plat epifisilal

Periosteum

Tulang berongga

Kartilej

Tulang mampat

Kaviti Medulari

EpifisisEpifisis

– Terletak pada kedua-dua Terletak pada kedua-dua hujung tulang panjang.hujung tulang panjang.

– Terdiri daripada lapisan nipis Terdiri daripada lapisan nipis tulang mampat.tulang mampat.

DiafisisDiafisis

– Bahagian batang tulang keras Bahagian batang tulang keras yang mampat dan disaluti yang mampat dan disaluti periosteum.periosteum.

– Melingkari kaviti medulari yang Melingkari kaviti medulari yang mengandungi lemak.mengandungi lemak.

PeriosteumPeriosteum

– Menyediakan sauran darah dan Menyediakan sauran darah dan saraf ke tulang.saraf ke tulang.

– Bahagian yang menghasilkan sel-Bahagian yang menghasilkan sel-sel untuk membesar secara sel untuk membesar secara diameter.diameter.

– Berfungsi melindungi diafisis.Berfungsi melindungi diafisis.

Perkembangan TulangPerkembangan Tulang

i)i) Sel-sel tulangSel-sel tulang– Terdiri daripada sel tulang berfiber kolagen Terdiri daripada sel tulang berfiber kolagen

dan bahan matriks bermineral padat.dan bahan matriks bermineral padat.– Sel osteoblas akan merembeskan bahan Sel osteoblas akan merembeskan bahan

matriks organik berfiber untuk membentuk matriks organik berfiber untuk membentuk tulang.tulang.

– Osteoblas yang matang dikenali sebagai Osteoblas yang matang dikenali sebagai osteosit.osteosit.

– Osteoklas ialah sel-sel yang melarutkan Osteoklas ialah sel-sel yang melarutkan mineral dalam tulang.mineral dalam tulang.

– Osteoblas dan osteoklas akan bersama-sama Osteoblas dan osteoklas akan bersama-sama bertindak untuk mengubah ketumpatan dan bertindak untuk mengubah ketumpatan dan bentuk tulang.bentuk tulang.

Osifikasi tulangOsifikasi tulang

Embrio (6 minggu)

Tulang-tulang rangka (tulang lembut)

Kartilej hialin

Tulang keras

terbina daripada

Proses osifikasi tulang

membentuk

Proses Osifikasi TulangProses Osifikasi Tulang

Kartilej hialin disaluti dengan bahan matriks bermineral yang dirembeskan oleh osteoblas.

Bahan matriks bermineral ini (osteoblas) akan dimendapkan ke bahagian dalam tulang. Osteoblas akan bertukar menjadi osteosit untuk membentuk

tulang baru.

Kartilej yang terdapat pada bahagian dalam tulang akan menjadi keras.

Kartilej hialin di bahagian dalam tulang akan dilarutkan oleh osteoklas untuk membentuk kaviti

medulari.

Tumbesaran TulangTumbesaran Tulang

Epifisis

Diafisis

Epifisis

Plat epifisilal

Plat epifisilal

Tumbesaran Kartilej (secara memanjang)

Tumbesaran secara diameter dan tidak melibatkan kartilej

Tumbesaran TulangTumbesaran Tulang

Semasa proses tumbesaran, sel-sel pada plat Semasa proses tumbesaran, sel-sel pada plat epifisial tulang panjang akan membahagi secara epifisial tulang panjang akan membahagi secara mitosis untuk memanjangkan tulang.mitosis untuk memanjangkan tulang.

Pada usia akil baligh, hormon estrogen dan Pada usia akil baligh, hormon estrogen dan testosteron akan merencatkan pembahagian sel-testosteron akan merencatkan pembahagian sel-sel pada plat epifisial. Plat efipisial akan sel pada plat epifisial. Plat efipisial akan mengecil.mengecil.

Pada usia 18 tahun, tumbesaran tulang Pada usia 18 tahun, tumbesaran tulang secara memanjang terhenti dan sel-sel secara memanjang terhenti dan sel-sel pada plat epifisial juga akan berhenti.pada plat epifisial juga akan berhenti.

Tetapi, osifikasi tulang akan terus berlaku Tetapi, osifikasi tulang akan terus berlaku sehingga lapan tahun berikutnya.sehingga lapan tahun berikutnya.

Keperluan Mineral, Vitamin dan Keperluan Mineral, Vitamin dan HormonHormon

Mineral – Kalsium dan fosfat– Membantu pertambahan saiz dan

berat tulang

Vitamin

– Vitamin A dan C :membaiki tisu-tisu tulang

– Vitamin D : merangsang penyerapanMengangkut kalsium dan fosfat ke dalam tulang supaya struktur tulang menjadi lebih kuat.

Hormon - Tiroid, estrogen dan testosteron– Merangsang proses tumbesaran

tulang

SendiSendi Sendi ialah tempat pertemuan antara Sendi ialah tempat pertemuan antara

tulang-tulang atau kartilej dengan tulang.tulang-tulang atau kartilej dengan tulang.

SENDI

Berdasarkan fungsi

Berdasarkan Sruktur

sinartrosis

amfiartrosis

diartrosis

fibrous

cartilagenous

sinovialSendi tanpa gerak

Sendi gerakan terhad

Sendi gerakan bebas

Sendi berdasarkan StrukturSendi berdasarkan Struktur

SENDI STRUKTUR CONTOH

Fibrous

Pada sendi fibrous tulang bercantum dengan tisu fibrous secara tetap. Tidak membenarkan sebarang gerakan.

Sutur antara tulang kranium.

CartilagenousPada sendi cartilagenous tulang disambung dengan kartilej atau ligamen. Membenarkan pergerakan yang terhad.

Sendi antara verterbra.

Sinovial

Diselaputi cecair sinovial untuk mengurangkan geseran antara dua tulang. Membenarkan pergerakan secara bebas.

Sendi lutut

FibrousFibrous CartilagenouCartilagenouss

SinovialSinovial

Jenis sendi-sendi sinovialJenis sendi-sendi sinovial

gelungsurpaksi

kondil pelana lesung

engsel

Radius/

ulna

karpal/

tarsal

siku

metakarpal/

falang

bahumetakarpal/

karpal

PergerakanPergerakan

Terdapat dua jenis posisi dalam Terdapat dua jenis posisi dalam pergerakanpergerakan– Kedudukan biasaKedudukan biasa

berdiri lurus/tegak dan tangan rapat ke sisi berdiri lurus/tegak dan tangan rapat ke sisi badan.badan.

– Kedudukan anatomi Kedudukan anatomi Berdiri lurus/tegak dan tapal tangan menghala Berdiri lurus/tegak dan tapal tangan menghala

ke hadapan.ke hadapan. Kaki kanan dan kiri pula terbuka menghala ke Kaki kanan dan kiri pula terbuka menghala ke

luar.luar.

Jenis-jenis pergerakanJenis-jenis pergerakan

Pergerakan linearPergerakan linear Pergerakan putaranPergerakan putaran Pergerakan bersudutPergerakan bersudut Pergerakan khususPergerakan khusus

Pergerakan linearPergerakan linear

Pergerakan yang Pergerakan yang mendatarmendatar

Contoh:Contoh:– menggelungsurmenggelungsur

Pergerakan putaranPergerakan putaran

Mengikut Mengikut lengkuk bulatan lengkuk bulatan mengelilingi satu mengelilingi satu putaranputaran

Contoh:Contoh:– PronasiPronasi– Supinasi Supinasi

Pergerakan bersudutPergerakan bersudut

Pergerakan lurus Pergerakan lurus tetapi bersuduttetapi bersudut

Contoh:Contoh:– FleksiFleksi– EkstensiEkstensi– AduksiAduksi– Abduksi Abduksi – Sirkumduksi Sirkumduksi

Pergerakan khususPergerakan khusus

Pergerakan yang Pergerakan yang tiada hadtiada had

Contoh:Contoh:– InversiInversi– EversiEversi– DepresiDepresi– ElevasiElevasi– Dorsi-fleksiDorsi-fleksi– Plantar-fleksiPlantar-fleksi

Sekian...