7_ASID DAN BES

ASID DAN BES

Facebook: azlanbudun 1 Blog: cikgu-lan.blogspot.com

Facebook: azlanbudun Blog: cikgu-lan.blogspot.com 2

Menurut takrif Arrhenius, asid ialah bahan kimia yang mengion di dalam

air untuk menghasilkan ion hidrogen, H+.

Ion hidrogen, H+ ialah atom hidrogen yang telah melepaskan

elektronnya.

Dalam air, ion H+ bergabung dengan molekul air, H2O membentuk ion hidroksonium, H3O

+ yang stabil.


Asid monobes (asid monoprotik) dapat menghasilkan satu ion

hidrogen dalam satu molekul air.

HCl(ak) H+(ak) + Cl-(ak)

Asid dwibes (asid diprotik) dapat menghasilkan dua ion


H2SO4(ak) 2H+(ak) + SO42-(ak)

Asid tribes (asid triprotik) dapat menghasilkan tiga ion


H3PO4(ak) 3H+(ak) + PO43-(ak)

H2O

H2O

H2O


Menurut takrif Arrhenius, bes ialah bahan kimia yang mengion di dalam air untuk menghasilkan ion hidroksida, OH-.

Kebanyakan bes tidak larut dalam air.

Bes yang larut dalam air dikenali sebagai alkali.

Contoh alkali:

•NaOH

•KOH

•NH3


Mengawet makanan

Membuat pelbagai jenis ubat

Membuat detergen, sabun dan syampu

Cuba pergi ke kedai runcit atau pasaraya, kaji label pada barangan seperti tin makanan, minuman, ubat dan bahan

pencuci. Kenal pasti nama asid atau bes yang digunakan dalam barangan itu. Kongsilah dengan rakan-rakan di facebook,

whatsapp, telegram dll…


Asid hanya menunjukkan sifat keasidan apabila dilarutkan dalam

air.

Dengan kehadiran air, asid akan

terion membentuk ion hidrogen, H+.

Alkali hanya menunjukkan sifat

kealkaliannya apabila dilarutkan

dalam air.

Air membantu bes untuk mengion

supaya menghasilkan ion hidroksida, OH-.


Asid bertindak balas dengan bes membentuk garam dan air

• H2SO4 + ZnO ZnSO4 + H2O

Asid bertindak balas dengan logam yang reaktif membentuk

garam dan gas hidrogen.

• 2HCl + Mg MgCl2 + H2

Asid bertindak balas dengan karbonat membentuk garam,

air dan karbon dioksida

• 2HNO3 + CuCO3 Cu(NO3)2 + H2O + CO2


Asid

Rasa masam

Menukarkan warna kertas litmus biru

lembap kepada merah

Nilai pH larutan akueus

asid adalah kurang

daripada 7


Alkali bertindak balas dengan asid membentuk garam dan air.

NaOH + HCl NaCl + H2O

Apabila suatu campuran alkali dan garam ammonium

dipanaskan, gas ammonia, NH3 dibebaskan.

NaOH + NH4Cl NaCl + H2O + NH3

Kebanyakan hidroksida logam tidak larut dalam air. Oleh itu,

penambahan alkali kepada kebanyakan larutan ion logam akan

menghasilkan mendakan hidroksida logam yang tak

terlarutkan.

2OH- + Cu2+ Cu(OH)2

∆


Alkali

Pahit dan licin

Menukarkan kertas litmus

merah lembap kepada biru

Nilai pH larutan akueus

alkali lebih daripada 7


Skala pH digunakan untuk menunjukkan darjah keasidan atau

kealkalian sesuatu larutan akueus.

Skala ini terdiri daripada nilai pH dalam lingkungan 0 – 14.

Nilai pH kurang daripada 7 menunjukkan larutan berasid.

Nilai pH sama dengan 7 menunjukkan larutan neutral.

Nilai pH lebih daripada 7 menunjukkan larutan beralkali.


Nilai pH mengukur kepekatan ion hidrogen, H+ dan ion hidroksida, OH-.

Semakin rendah nilai pH, semakin tinggi kepekatan H+.

Semakin tinggi nilai pH, semakin tinggi kepekatan OH-.

Meter pH, kertas pH atau penunjuk semesta digunakan untuk menentukan nilai pH sesuatu larutan akueus.


Kekuatan asid bergantung pada darjah pengionan

atau penceraian asid itu di dalam air.

Asid yang mengion lengkap di dalam air disebut sebagai asid

kuat. Contohnya HCl.

Asid lemah mengion separa dalam air.

Contohnya, CH3COOH.

Penjelasan…


Sebelum pengionan

[HCl]

[CH3COOH]

Tambah air

Tambah air

Selepas pengionan

[Cl-] [H+]

+

+ +

[CH3COOH] [CH3COO-] [H+]

Tanda [ ] mewakili

kepekatan

Tinggi turus

mewakili kepekatan


Kekuatan alkali bergantung pada darjah pengionan alkali dalam air.

Alkali kuat mengion dengan lengkap dalam air. Contohnya, NaOH.

Alkali lemah mengion separa dalam air. Contohnya, NH3.

Penjelasan…


Sebelum pengionan

[NaOH]

[NH3]

Tambah air

Tambah air

Selepas pengionan

[Na+] [OH-]

+

+ +

[NH3] [NH4+] [OH-]

Tanda [ ] mewakili

kepekatan

Tinggi turus

mewakili kepekatan


Kepekatan sesuatu larutan merujuk kepada kuantiti zat

terlarut dalam seunit isi padu larutan, biasanya 1 dm3.

Kuantiti zat terlarut boleh disukat dalam gram atau mol.

Kepekatan boleh ditakrifkan dalam dua cara:

1. Kepekatan (g dm-3) = Jisim zat terlarut (g)

Isi padu larutan (dm3)

2. Kepekatan (mol dm-3) = Bilangan mol zat terlarut (mol)


Unit kepekatan yang biasa digunakan oleh ahli kimia ialah mol

dm-3 atau molar (M).

Perhatian…


Kemolaran ialah bilangan mol zat terlarut yang terdapat di

dalam 1 dm3 larutan.

Hubung kait antara kemolaran dengan kepekatan:

Kemolaran

(mol dm-3)

Kepekatan

(g dm-3)

x Jisim molar

÷ Jisim molar

Sila rujuk contoh 7.1 , 7.2 dan 7.3 Buku Teks Kimia Tingkatan 4

hal. 124-125

Penjelasan lanjut…


Kemolaran (mol dm-3) = Bilangan mol zat terlarut (mol)


Daripada formula di atas,

Bilangan mol zat terlarut = kemolaran x isi padu larutan

n = MV

iaitu n = bilangan mol zat terlarut (mol)

M = kemolaran larutan (mol dm-3)

V = isi padu larutan (dm3)

Sila rujuk contoh 7.4 Buku Teks

Kimia Tingkatan 4 hal. 125


Sesuatu larutan yang kepekatannya diketahui dengan jitu disebut sebagai larutan piawai.

Larutan piawai dapat disediakan dengan menggunakan kelalang volumetrik.

Contohnya, menyediakan 250 cm3 larutan piawai natrium hidroksida, NaOH 0.1 mol dm-3. [JFR: NaOH, 40]

Penghitungan: Isipadu larutan = 250

1000

= 0.25 dm3

Bilangan mol NaOH = 0.1 mol dm-3 x 0.25 dm3

= 0.025 mol

Jisim NaOH = 0.025 mol x 40 g mol-1

= 1.0 g

Langkah penyediaan…


1.0 g serbuk natrium hidroksida ditimbang dan dimasukkan ke dalam 100

cm3 air suling di dalam sebuah bikar

Campuran dikacau dengan rod kaca

Larutan dituang ke dalam kelalang volumetrik

menggunakan corong turas

Bikar dan corong turas dibilas dengan air suling

dan dituang ke dalam kelalang volumetrik

sehingga ke tanda sengatan

Kelalang volumetrik ditutup dan campuran

digoncang hingga sekata


Suatu larutan dengan kepekatan tertentu dapat disediakan dengan kaedah

pencairan.

Asid dalam makmal seperti HCl, H2SO4, HNO3 disediakan

melalui pencairan asid pekat komersial

dengan kuantiti air suling yang berbeza.

Penambahan air kepada sesuatu larutan

(pencairan) akan mengubah kepekatan larutan tetapi tidak

mengubah kuantiti zat terlarut di dalam

larutan itu.


Maka,

Bilangan mol zat

terlarut

sebelum pencairan

Bilangan mol zat

terlarut

selepas pencairan

M1V1

1000

M2V2

1000

M1V1 M2V2

M1 = kemolaran

larutan sebelum air

ditambahkan

M2= kemolaran

larutan selepas air

ditambahkan

V1 = isi padu

larutan sebelum air

ditambahkan

V2 = isi padu

larutan selepas air

ditambahkan


Peneutralan ialah tindak balas antara asid dengan bes/alkali

menghasilkan garam dan air sahaja.

Asid + Alkali Garam + Air

HCl + NaOH NaCl + H2O

2HNO3 + MgO Mg(NO3)2 + H2O

contoh

Tindak balas

yang berlaku

adalah antara

H+ dan OH-

menghasilkan

H2O


Pentitratan ialah kaedah makmal untuk menentukan isi padu asid yang diperlukan dengan tepat untuk

meneutralkan suatu alkali yang isi padunya ditetapkan atau diketahui dan

sebaliknya.

Takat akhir pentitratan ialah isi padu asid iaitu peneutralan telah berlaku dengan

lengkap di mana semua H+ telah bergabung dengan semua OH-

membentuk H2O.


• Penunjuk asid-bes seperti fenolftalein (merah jambu kepada tidak berwarna) dan metil jingga (kuning kepada jingga)

• Mengukur kekonduksian elektrik larutan (kekonduksian minimum).

• Mengukur nilai pH dengan alat antara muka berkomputer.

Cara menentukan takat akhir

pentitratan:


Pada takat akhir:

Iaitu,

Ma = kemolaran asid

Mb = kemolaran alkali

Va = isi padu asid

Vb = isi padu alkali

a = bilangan mol asid dalam persamaan kimia

b = bilangan mol alkali dalam persamaan kimia

MaVa

MbVb

a

b

7_ASID DAN BES

Documents

Transcript of 7_ASID DAN BES