8 - PERKEMBANGAN PARTI POLITIK DI SABAH.pptx

8/11/2019 8 - PERKEMBANGAN PARTI POLITIK DI SABAH.pptx

1/14

PERKEMBANGAN PARTI POLITIK

DI SABAH


2/14

Pergerakan Politik Awal di Sabah dan

di Sarawak 1946-1960-1973.

Sabah dan Sarawak ditukar kepada pemerintahan British.

Sabah dan Labuan diserahkan tanpa banyak tentangan, namun di Sarawakkeadaannya berbeza

Di Sarawak, Vyner Brooke yang menjadi Rajah Sarawak. Merancang untukmelepaskan dan menjual Sarawak kepada British saja.

Namun tindakan itu tidak dapat dilakukan dengan sewenang-sewenangnyakerana terikat dengan peraturan yang telah diletakan James dan CharlesBrooke dan perjanjian sedia ada dengan British.

Perang dunia Kedua telah memberikan peluang kepadanya untuk

mencapai cita-cita masing-masing.

Sungguhpun masih terikat dengan sumpah jawatan pada tahun 1918 danPerlembagaan yang diluluskannya pada 1941 yang tidak menbenarkannyamembuat keputusan sendiri tanpa persetujuan Maljis Negeri, Vyner padabulan febuari 1946 telah mengistiharkan penyerahan Sarawak kepadaBritian


3/14

Faktor penyerahan Sarawak:

Vyner didesak oleh Kerajaan British uentuk menyerahkanSarawak, ini kerana Bristish berpendapat kepentingan politik

dan ekonomi British dalam pelaburan akan terjamin

Tidak mengcukupi kewangan yang cukup untukmembangun, Vyner berpendapat Sarawak akan menbangunlebih pesat jika diserahkan kepada kerajaan British.

Faktor usia juga tidak mengizinkan beliau memerintahSarawak, dan tiada waris untuk diserahkan dan engganmemberikan kepada Anthony Brooke.


4/14

Titik tolak perkembangan politik di Sarawak

Segelintir daripada golongan bangsawan Melayu bersetuju untuk

menyerahkan Sarawak, namun golongan terpelajar dan golonganpengiat sosial menbantah keputusan itu.

Surat bantahan perseorangan dan badan2 politik Melayu dihantarkepada raja dan British. Tunjuk perasaan juga dilakukan bagimenggagalkan rancangan penyerahan Sarawak kepada British.

Keadaan menjadi tegang apa bila BIL PENYERAHAN SARAWAK yangdiluluskan secara penyelewengan dalam Mesyuarat Maljis Negeri pada16 Mei 1946.

Keputusan ini mendapat tentangan kuat daripada pertubuhan sepertiPersatuan Kebangsaan Melayu Sarawak, Persatuan Dayak Sarawak,Pergerakan Pemuda Melayu, Barisan Pemuda Sarawak.

Tokoh yang terlibat dalam menentang penyerahan ini adalahdatu Patinggi Abang Haji Abdillah.


5/14

Faktor-faktor utama menentang penyerahan

Penyerahan ini bertentangan dengan dasar Perlembagaan1941 yang menyatakan bahawa Sarawak akan memperolehikerajaan sendiri.

Vyner tidak berunding dulu dengan ketua bumiputera

sebelum membuat keputusan menyerahkan Sarawak kepadaBritish

Gerakan Anti penyerahan berhasrat untuk memulihkanpemerintahan Brooke yang telah dimusnahkan oleh

pendudukan Jepun

Rakyat pribumi ingin mempertahankan hak mereka, denganpenyerahan ini untuk mendapatkan kemerdekaan akanmenjadi rumit.


6/14

Rukun 13 Keengganan British telah meluapkan ketegangan dan diakhirnya pada 3

Disember 1949, Duncan Steward telah ditikam oleh Rosli Dhobi darikumpulan Rukun 13 di Sibu.

Awang Rambli telah menubuhkan Rukun 13 dan mereka merupakan salahsatu cawangan Persatuan Rakyat Melayu Sarawak.

Anggota Rukun Tiga Belas bersumpah untuk membunuh semua pegawai

British dan ketua masyarakat Sarawak yang menyokong Kerajaan British diSarawak.

Rosli Dhoby, Morshidi Sidek dan Bujang Suntong telah menyerang SirDuncan Stewart dan mereka dihukum mati kerana pembunuhan SDS.

Secara amnya Gerakan Anti Penyerahan Sarawak tidak mendapat

sokongan yang sepenuhnya, selepas kematian datu Patinggi Abang HajiAbdilah, tiada ada pemimpin yang tampil untuk memperjuangkanmatlamat ini.

Tokoh yang berwibawa dari Young Malay Association tidak menyokonggerakan penyearhan ini.


7/14

Sabah

Pertubuhan politik wujud selepas Sabah diserahkan kepada British.

Pada waktu ini kegiatan politik dikalangan penduduk beragamaislam hanya tertumpu di Pulau Labuan dan Jesselton.

Mereka telah menubuhkan Persatuan Kebangsaan Melayu Labuan (PKML), Persatuan Kebangsaan Melayu Jesselton( PKMJ), Barisan

Pemuda Labuan ( BARIP) dan BARIP Jesselton.

Matlamat BARIP adalah untuk menyatupadukan semua anak negerisebagai satu bangsa Borneo.

BARIP dan PKML tekah berkerjasama dalam pelbagai kegiatan sosialdan kebajikan bagi membela nasib Orang Melayu Borneo. Tetapiperjuangan ini lemah akibat tekanan yang berterusan daripadapihak British.


8/14

United National Kadazan Organization (UNKO)

Merupakan parti pertama di tubuhkan di Sabah di anggotai olehkaum Kadazan dan kumpulan Kristian lain seperti Rungus danMurut.

Tokoh-tokoh penting UNKO, selain Donald Stephens ialah sepertiPeter Mojuntin, Herman Luping, Ganie Gilong dan G.S Sundang.

Rancangan untuk menubuhkan parti UNKO ini mula di fikirkan pada26 Mac 1961

UNKO di tubuhkan berasaskan penyatuan pertubuhan-pertubuhansosial dan kebudayaan orang Kadazan di seluruh Sabah untukmembentuk satu pertubuhan politik.


9/14

KEAHLIAN PARTI

Mendapat sokongan terbesar daripada kalangan orang-orangKadazan/Dusun Pantai Barat, terutamanya dari Penampang danPapar.

Kebanyakan ahli-ahli jawatankuasa kerja adalah terdiri daripadamereka yang beragama Kristian.

Pada awal penubuhannya, UNKO hanya membuka keahliannyakepada orang-orang Kadazan/Dusun termasuklah orang Dusun danSino-Kadazan.

Donald Stephens percaya dengan jumlah penduduk Kadazan/Dusunseramai 167,367 (32 % dari jumlah penduduk Sabah) pada tahun1960 sudah cukup bagi UNKO untuk berdiri dengan teguh sebagaisebuah parti politik dan boleh menjadidominat partner dalamsebarang penggabungan parti politik lain yang wujud di Sabah


10/14

Matlamat utama penubuhan UNKO

Menyatupadukan rakyat Kadazan/Dusun dan Murut supaya mereka

pada akhirnya berkerjasama dan bersatu dengan etnik-etnik yang

lain untuk memajukan serta membangunkan negeri Sabah.

Memperkuatkan perhubungan di antara orang-orangKadazan/Dusun agar mereka dapat memperjuangkan satu cita-cita

dan satu matlamat dalam politik, ekonomi, dan sosial

Menggesa kerajaan British supaya tidak mengabaikan hak-hak

bumiputera Sabah, terutamanya orang-orang Kadazan/Dusun.

Menggalakkan semangat orang-orang Kadazan/Dusun supaya

bersatu dan tidak mudah mengalah kepada orang-orang lain


11/14

Golongan Dusun ini khuatir dengan kedudukan mereka dalam

UNKO

Ini terbukti apabila mereka menyaksikan keahlian parti politik

UNKO banyak di kuasai oleh orang Kadazan Penampang


12/14

Perkembangan Parti

Proses pembentukannya telah di pesatkan lagi apabila pada 27 Mei1961, Tunku Abdul Rahman mengumumkan di Singapura cadangangagasan Malaysia.

Persatuan Sosiobudaya Kadazan telah mengadakan satu Kongres

Persatuan di rumah kediaman Donald Stephens.

Satu resolusi telah di luluskan bagi menubuhkan satu lembaga pusatuntuk menyelaraskan semua kerja-kerja Persatuan Kadazan diSabah.

Kongres telah mengambil keputusan untuk menamakan LembagaPusat itu sebagai The United National Kadazan Organization(UNKO).


13/14

Kewujudan parti United Sabah Nation Organization (USNO)

menyebabkan kedudukan parti UNKO tergugat.

Dasarnya yang membuka keahlian kepada semua kaum

bumiputera di Sabah sama ada beragama Islam atau non

Dasar USNO yang membuka keahliannya kepada semua kaumini telah menarik ramai sokongan orang-orang Dusun yang

tidak setuju dengan penggunaan istilah Kadazan ini yang di

perjuangkan oleh UNKO untuk menyertai parti USNO.


14/14

TOKOH PERJUANGAN UNKO

Parti politik suku Kadazan yang berpusat di pantai barat Sabah yang ditubuhkan pada bulan Ogos 1961

Di pengerusikan oleh Donald Stephen iaitu seorang ahli perniagaanperanakan Australia-Kadazan dari Jesselton (Kota Kinabalu).

Beliau adalah saudagar balak (timber magnate) dan juga terkenal sebagaipengarang akhbar North Borneo News and Sabah Times.(kemudiannya dikenali sebagai Sabah Times).

Kekayaan hasil konsesi balak yang di perolehi daripada penjajah British,telah membolehkan menampung perbelanjaan kegiatan parti politikUNKO.

Melalui pengelibatan beliau sebagai pengarang akhbar North Borneo Newsand Sabah Times telah memudahkan penyampai pandangan UNKOmengenai politik Sabah dan Malaysia secara lebih berkesan.

8 - PERKEMBANGAN PARTI POLITIK DI SABAH.pptx

Documents

Transcript of 8 - PERKEMBANGAN PARTI POLITIK DI SABAH.pptx