BAB 12: PETEMPATAN

1. PETEMPATAN AWAL2. JENIS PETEMPATAN DI MALAYSIA

3. PETEMPATAN LUAR BANDAR4. POLA PETEMPATAN LUAR BANDAR

5. FUNGSI PETEMPATAN LUAR BANDAR

Disediakan Oleh: Pn. Laila, Cempaka Damansara.

PETEMPATAN= Tempat manusia tinggal & berinteraksi antara satu dengan yang lain melalui pelbagai aktiviti

ekonomi.

DEFINISI

SEJARAH PETEMPATAN AWALPetempatan awal manusia bermula di :

1. Lembangan Sungai Tigris-Euphrates2. Lembangan Sungai Nil

3. Lembangan Indus

4. Lembangan Hwang He

Tapak Petempatan Awal Di Dunia

Tamadun Mesir Purba

Tamadun Mesopotamia

Tamadun Indus

Tamadun Hwang He

Kawasan lembangan sungai sesuai sebagai petempatan awal kerana:

1. dataran sungai yang rata & kaya dengan tanih aluvium

2. sungai membekalkan sumber air kegunaan domestik & pengairan

3. sungai sebagai jalan pengangkutan

4. terdapat kawasan rumput subur untuk binatang ternakan

PETEMPATAN AWAL DI MALAYSIA

Kawasan Petempatan Lokasi Petempatan Awal

Muara Sungai1. Zaman Kesultanan

Melaka di Sungai Melaka.2. Kerajaan Johor-Riau di

Sungai Johor.

Tebing atau Lembah Sungai Lembah Bujang di Sungai Merbok, Kedah.

Bukit atau Gua1. Gua Niah, Sarawak.

2. Kota Tampan di Lenggong, Perak.

Pinggir Laut 1. Teluk Darvel, Sabah.2. Kuala Berang, Terengganu.

Tanah Pamah Pekan, Pahang.

Tapak Petempatan Awal di Malaysia

Lembah Bujang

Kota Tampan

Melaka Johor Lama

Pekan

Gua Niah

Kuala Berang

Teluk Darvel

JENIS PETEMPATAN DI MALAYSIA2 jenis iaitu:

1. Petempatan Luar Bandar2. Petempatan Bandar

di mana kedua-dua jenis petempatan ini berbeza dari segi:a) Saiz penduduk

b) Kepadatan pendudukc) Fungsi

Petempatan Luar Bandar mempunyai saiz penduduk yang kecil & kepadatan penduduk rendah dengan aktiviti ekonomi ialah pertanian,

penternakan & perikanan.Petempatan Bandar mempunyai saiz penduduk yang lebih besar &

kepadatan penduduk tinggi dengan kegiatan ekonomi seperti perdagangan, perniagaan, perkhidmatan & perindustrian.

Faktor-faktor Mempengaruhi

Petempatan Awaldi Malaysia

1. Bentuk Muka Bumi

5. Mata Pencarian

2. Keselamatan

4. Bekalan Air 3. Pengangkutan & Perhubungan

PETEMPATAN LUAR BANDAR

Terdiri daripada petempatan Kampung & Pekan.

Jumlah penduduk di kampung di antara 1 hingga 1 999 orang.

Jumlah penduduk di pekan di antara 2 000 hingga 9 999 orang.

Kegiatan ekonomi penduduk: pertanian & perikanan.

Contoh: Dataran Kedah-Perlis - kawasan penanaman padiPulau Ketam - kawasan nelayan.

Hampir di semua negeri mempunyai petempatan luar bandar kecuali Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur & Putra Jaya.

FAKTOR MEMPENGARUHI

PETEMPATAN LUAR BANDAR

1. BENTUK MUKA BUMI: tanah pamah di lembah sungai & dataran pantai.

6. KETERSAMPAIAN: mudah sampai

dengan pengangkutan.

2. TANIH: aluvium, laterit, gambut & pasir.

5. DASAR KERAJAAN: petempatan

terancang di luar bandar (FELDA).

3. SUMBER AIR: keperluan

domestik & pengangkutan.4. KEGIATAN

EKONOMI: pertanian, perikanan &

perlombongan.

JENIS TANIH TANAMAN PETEMPATAN LUAR BANDAR

Aluvium Padi1. Delta Kelantan

2. Dataran Kedah-Perlis

Laterit Getah & Kelapa Sawit

Kaki bukit yang beralun di Semenanjung

Malaysia

Berpasir Kelapa Pantai timur Semenanjung Malaysia

Gambut Nanas Pontian, Johor

Jenis Tanih Yang Sesuai Untuk Tanaman di Malaysia

KEGIATAN EKONOMI PETEMPATAN LUAR BANDAR

PERTANIAN1. Dataran Kedah-Perlis2. Dataran Terengganu

3. Tanjung Karang, Selangor

PERIKANAN

1. Kuala Kurau, Perak2. Kuala Sedili, Johor3. Besut, Terengganu4. Mukah, Sarawak

5. Kunak, Sabah

PERLOMBONGAN 1. Sungai Lembing, Pahang2. Bau, Sarawak

Jenis Kegiatan Ekonomi di Petempatan Luar Bandar

Sistem Saliran di Malaysia

Rancangan Pembangunan Tanah (FELDA) di Semenanjung Malaysia

KEJORA (Lembaga Kemajuan Johor Tenggara)

KETENGAH (Lembaga Kemajuan Terengganu Tengah)

KESEDAR (Lembaga Kemajuan Kelantan Selatan)

SLDA (Lembaga Kemajuan Tanah Sabah) bagi negeri Sabah

POLA BERSELERAK

Ciri-ciri: susunan rumah/ bangunan tidak teratur & dibina di atas tanah sendiri.

Contoh: kebun kecil, dusun, kawasan sawah padi & kebun sayur.

POLA BERJAJAR

Ciri-ciri: rumah/ bangunan dibina secara selari dengan jalan raya, sepanjang pantai,

sungai, permatang & parit.

Contoh: kawasan sawah padi & perkampungan nelayan.

POLA PETEMPATAN LUAR BANDAR

POLA BERPUSAT

Ciri-ciri: rumah/ bangunan dibina rapat, padat & berpusat.

Contoh: Kawasan petempatan yang bertumpu pada sesuatu objek seperti di

persimpangan jalan, pasar, kedai, sekolah atau klinik .

POLA BERKELOMPOKCiri-ciri: rumah/ bangunan kurang rapat,

disusun secara teratur & terancang.

Contoh: Terdapat di simpang jalan raya, jalan kereta api & kuala sungai serta di kawasan ladang getah & kelapa sawit.

FUNGSI PETEMPATAN LUAR BANDARFUNGSI EKONOMI CONTOH

Pusat Pengeluaran & Pengumpulan Hasil Pertanian

1. Dataran Kedah-Perlis & sekitar Sg. Manik (padi)

2. Kundasang, Sabah & Tanah Tinggi Cameron (tanaman teh & sayur-sayuran)

3. Bagan Datoh (tanaman kelapa)4. Chuping, Perlis (tebu)

Pengeluar Sumber Hutan: pucuk kayu, buluh, rotan & akar kayu.

1. Pedalaman Sabah, Sarawak, Pahang, Terengganu & Kelantan.

Kawasan Rekreasi & Pelancongan (Agro-pelancongan & Eko-pelancongan)

1. Taman Agro, Selandar, Melaka2. Gua Tempurung, Perak

3. Gua Mulu, Sarawak4. Air Terjun Sekayu, Terengganu

Industri Kecil: hasil kraf tangan, tembaga, songket, batik & makanan.

1. Kampung Sayong, Perak (labu sayung)2. Air Hitam, Johor (tembikar)

3. Pulau Pangkor, Perak (ikan kering)

Perniagaan Kecil-kecilan: kedai runcit menjual barangan keperluan harian.

Terdapat di hampir semua petempatan luar bandar.