SISTEM PERAKAUNAN STANDARD BAGI AGENSI

KERAJAAN & MPSAS SAGA

Compliance SAGA

ASSALAMUALAIKUM & SALAM SEJAHTERA….

Rohanis Binti Omar Unit Pematuhan Sistem,

Bahagian Khidmat Perunding, JANM

You can find me at: rohanis.omar@anm.gov.my

2

KANDUNGAN

3

1. APAKAH SAGA?

2. APAKAH MPSAS?

3. 20 KRITERIA

SAGA

4. KRITERIA SAGA & MPSAS SAGA

1. APAKAH SAGA?

SAGA

“ Sistem Perakaunan

Standard Bagi Agensi Kerajaan

@

(Standard Accounting System for Government

Agencies)

5

SAGA

APAKAH SAGA?

SAGA

Akta Fungsi-Fungsi Menteri 1969 menjelaskan bahawa kuasa Menteri Kewangan melalui Akauntan Negara Malaysia bertanggungjawab memberikan khidmat rundingan dan nasihat perakaunan dalam pelaksanaan sistem aplikasi perakaunan dan kewangan Agensi Kerajaan.

Selaras AP 138(a), Akauntan Negara bertanggungjawab menentukan sistem perakaunan yang sepatutnya diwujudkan, mengadakan pengawasan yang sesuai serta mengeluarkan apa-apa arahan yang perlu dari semasa ke semasa bagi panduan Pegawai Pengawal dan Pegawai Kewangan Negeri dalam menguruskan perakaunan dan kewangan serta perkara yang berkaitan dengannya.

6

PUNCA KUASA SAGA

SAGA

7

PKPA 1/96

PKPA 1/07

PKPA 1/11

SPANM 6/14

SPANM 2/15

SPANM 3/18

LATAR BELAKANG SAGA

o 1996 – Pakej SAGA MAMPU

o 2004 – JANM terima SAGA daripada MAMPU

o 2005 – FASA 1 Pakej SAGA JANM

o 2010 – Fasa 5 Pakej SAGA JANM

o 2012 – JANM ambil alih PKPA daripada MAMPU

o 2014 - JANM keluarkan SPANM pertama Bil. 6/14

o 2015 - JANM keluarkan SPANM Bil. 2/15

o 2018 - JANM keluarkan SPANM Bil. 3/18 MAMPU JANM

2011 – Pakej SAGA tamat, SAGA : mana-mana sistem perakaunan yang menepati Kriteria Pematuhan SAGA

SAGA

“ Sistem aplikasi perakaunan dan kewangan yang dibangunkan atau Commercial Off-The-Shelf (COTS) serta sistem sokongan berkaitan data kewangan yang berintegrasi dengannya.

8

SAGA

TAKRIFAN SAGA

SAGA

“ Sistem aplikasi tersebut perlu mematuhi: (1) reka bentuk sistem aplikasi

perakaunan dan kewangan yang diluluskan oleh JANM; dan

(2) Kriteria Pematuhan SAGA.

9

SAGA

TAKRIFAN SAGA

SAGA

10

SYSTEM OVERVIEW SAGA

1.

Memastikan penyata kewangan dapat disediakan dengan lebih cepat, tepat, kemaskini, berintegriti, mematuhi piawaian perakaunan yang diterima pakai serta memantapkan pengurusan perakaunan dan kewangan Agensi Kerajaan.

11

OBJEKTIF SAGA

2.

Memastikan keselamatan sistem, data dan maklumat terjamin dari aspek kerahsiaan (Confidentiality), integriti (Integrity) dan ketersediaan (Availability) iaitu data dan maklumat dilindungi, terpelihara, lengkap dan boleh diakses pada bila-bila masa.

SAGA

2. APAKAH MPSAS?

SAGA

13

PENGENALAN MPSAS

SAGA

MPSAS adalah piawaian perakaunan yang perlu dipatuhi oleh entiti perakaunan *sektor awam di Malaysia selain daripada Perusahaan Perniagaan Kerajaan (Government Business Enterprise, GBE).

*Sektor awam termasuk Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri dan Kerajaan Tempatan

MPSAS dikeluarkan oleh Jabatan Akauntan Negara melalui proses urustadbir seperti mana yang dinyatakan dalam Ministerial Function Acts 1969 di mana salah satu fungsi Jabatan Akauntan Negara adalah menentukan polisi, sistem dan kawalan perakaunan awam selaras dengan Akta Tatacara Kewangan 1957.

MPSAS digubal berasaskan International Public Sector Accounting Standard (IPSAS) yang dikeluarkan oleh International Federation of Accountant (IFAC).

14

ASAS PERTIMBANGAN MPSAS

SAGA

Perluasan skop pemakaian MPSAS kepada Agensi Kerajaan

MPSAS lebih sesuai kerana digubal berdasarkan IPSAS yang mempunyai tatacara pengiktirafan, pengukuran dan pendedahan terhadap isu-isu spesifik sektor awam yang tidak terdapat dalam mana-mana piawaian perakaunan yang lain, sama ada MFRS, PERS atau MPERS.

Menyeragamkan pematuhan kepada piawaian perakaunan bagi entiti perakaunan sektor awam kerajaan termasuk agensi dan badan berkanun kerajaan.

Memudahkan penyatuan (consolidation) dan kebolehbandingan antara agensi dan jabatan Kerajaan.

3. APAKAH 20 KRITERIA PEMATUHAN SAGA?

SAGA

16

RECAP : KRITERIA PEMATUHAN SAGA – 12 FUNGSIAN

KRITERIA FUNGSIAN

PIAWAIAN PERAKAUN

AN

ASAS AKRUAN

STRUKTUR CARTA AKAUN

PENUTUPAN AKAUN

SINGLE-POINT DATA

ENTRY

TAMBAHAN MODUL

KRITERIA FUNGSIAN

ONLINE WORKFLOW

TERIMAAN &

BAYARAN EFT

PENYESUAIAN BANK

PENYATA KEWANGAN

AUDITAN

STORAN

17

RECAP : KRITERIA PEMATUHAN SAGA – 8 TEKNIKAL

DATA ENCRYPTION

SERVER LOG

JEJAK AUDIT

PENTADBIRAN PROFIL

PENGGUNA

RESTORE BACKUP AUTO-

LOGOFF

KESELAMATAN RANGKAIAN &

INFRASTUKTUR ICT

SAGA

3. KRITERIA PEMATUHAN

SAGA & MPSAS

Sistem aplikasi perakaunan &

kewangan perlu mematuhi Prinsip

Perakaunan Diterima Umum (GAAP) yang

ditetapkan oleh mana-mana badan penetap

piawaian.

19

Kriteria 1 : Piawaian Perakaunan Yang Diterima Pakai

o Menerima pakai piawaian MASB atau JANM dalam penyediaan penyata kewangan seperti MFRS, MPERS atau MPSAS.

o MOF memperluaskan pemakaian MPSAS kepada BBP mulai 2020 dan menggalakkan BBN dan PBT.

o Sistem aplikasi perakaunan & kewangan perlu dikonfigurasi bagi memenuhi kehendak piawaian yang diterimapakai.

SAGA

20

PEMAKAIAN MPSAS

SAGA

Perluasan skop pemakaian MPSAS kepada Agensi Kerajaan

Agensi kerajaan yang tidak tertakluk di bawah Akta Syarikat 1965 (SSM) dan juga mana-mana undang-undang yang ditadbir oleh Suruhanjaya Sekuriti Malaysia dan Bank Negara Malaysia atau kedua-duanya hendaklah mematuhi MPSAS di dalam penyediaan penyata kewangan dan juga pembentangan penyata kewangan masing-masing mulai 1 Januari 2020.

Pemakaian awal adalah digalakkan iaitu bagi rangka kerja pelaporan kewangan mulai tahun 2016.

Permohonan pemakaian awal MPSAS sebelum tahun 2020 hendaklah dikemukakan kepada Bahagian Khidmat Perunding JANM.

Sistem aplikasi

perakaunan dan kewangan

mesti berasaskan perakaunan

akruan.

21

KRITERIA 2 : Asas Perakaunan Akruan o Sistem aplikasi perakaunan dan

kewangan perlu ambilkira asas perakaunan akruan bagi L.E.B.A.H.

L – Liabiliti

E – Ekuiti

B – Belanja

A – Aset

H - Hasil

o Kenalpasti Titik Pengiktirafan seperti kehendak piawaian dan pastikan Catatan Bergu adalah tepat dan betul.

Sistem aplikasi

perakaunan dan kewangan

mesti berasaskan perakaunan

akruan.

22

KRITERIA 2 : Asas Perakaunan Akruan o Titik Pengiktirafan Hasil &

Penghutang

Invois Agensi

Tunai

o Titik Pengiktirafan Belanja & Pemiutang

Good Received Note (GRN)

Invois Pembekal

23

PERUBAHAN SIGNIFIKAN – MPSAS 9 & 23 MPSAS 9 - Hasil daripada Urus Niaga Pertukaran

▹ MPSAS 23 - Hasil daripada Urus Niaga Bukan Pertukaran

Urus niaga pertukaran ialah urus niaga apabila sebuah entiti menerima aset atau perkhidmatan, atau liabiliti dilangsaikan dan secara langsung memberikan nilai yang hampir sama (terutamanya dalam bentuk wang tunai, barangan, perkhidmatan atau penggunaan aset) kepada entiti lain sebagai pertukaran.

Hasil yang diperoleh daripada urus niaga pertukaran :

a) Penyediaan perkhidmatan;

b) Jualan barangan; dan

c) Penggunaan aset entiti oleh pihak lain yang

menghasilkan faedah, royalti dan dividen

atau pengagihan yang serupa.

Urus niaga bukan pertukaran ialah urusniaga apabila sesuatu entiti sama ada menerima daripada atau memberi kepada entiti lain sesuatu nilai, tanpa secara langsung memberi atau menerima nilai yang hampir sama sebagai pertukaran.

Hasil yang diperoleh daripada urus niaga bukan pertukaran : a) Cukai; dan b) Pindahan (sama ada tunai atau bukan

tunai), termasuk geran, pelepasan hutang, denda, pusaka, hadiah, derma, pemberian dalam bentuk barang dan perkhidmatan, serta bahagian luar pasaran bagi pinjaman konsesi yang diterima.

24

PERUBAHAN SIGNIFIKAN – MPSAS 17 & 16 MPSAS 17 – Hartanah, Loji & Peralatan MPSAS 16 – Hartanah Pelaburan

Kos item hartanah, loji dan peralatan (HLP) hendaklah diiktiraf sebagai aset jika, dan hanya jika: (a) Terdapat kemungkinan bahawa

manfaat ekonomi masa hadapan atau potensi perkhidmatan yang berkaitan dengan item tersebut akan mengalir masuk ke dalam entiti; dan

(a) Kos atau nilai saksama item tersebut

boleh diukur dengan munasabah.

Hartanah Pelaburan adalah hartanah (tanah atau bangunan – atau sebahagian daripada bangunan – atau kedua-duanya) dipegang untuk: a) disewakan; atau b) untuk meningkatkan modal (capital

appreciation); c) Atau kedua-duanya.

Ia bukan untuk: a) digunakan dalam pengeluaran atau

membekalkan barangan/ perkhidmatan atau kegunaan pentadbiran; atau

b) dijual dalam operasi biasa perniagaan

Sistem aplikasi perakaunan dan

kewangan mempunyai Kod Carta Akaun yang

fleksibel mengikut keperluan Agensi

Kerajaan. Jenis Akaun bagi Kod Carta Akaun hendaklah terbahagi

kepada Hasil, Belanja, Aset, Liabiliti dan

Ekuiti.

25

KRITERIA 3 : Kod Carta Akaun Yang Fleksibel o Kod Carta Akaun adalah fleksibel.

o Diklasifikasikan mengikut kategori L.E.B.A.H.

o Contoh minimum Kod Carta Akaun adalah seperti di SPANM Bilangan 3 Tahun 2018.

Jenis Akaun

Kelas Akaun

Sub Kelas Siri

L/E/B/A/H 1-9 1-9 1-999

X (1 aksara)

X (1 aksara)

X (1 aksara)

XXX (3 aksara)

A 1 1 001

SAGA

Transaksi kewangan

boleh diperakaun pada setiap

hari bagi menjana penyata

kewangan.

26

KRITERIA 4 : Penutupan Akaun o Sistem hendaklah berupaya

untuk memperakaunkan transaksi kewangan pada setiap hari bagi menjana penyata kewangan yang tepat dan kemaskini.

o Sistem hendaklah berupaya menyifarkan Penyata Pendapatan/ Prestasi dan membawa baki Penyata Kedudukan Kewangan pada akhir tahun.

Sistem aplikasi perakaunan dan kewangan bercirikan single-point data entry iaitu

modul-modul dalam sistem aplikasi perakaunan dan kewangan mestilah

berhubung kait (interoperability). Sistem sokongan berkaitan data kewangan

mestilah berintegrasi dengan sistem aplikasi perakaunan dan kewangan secara

harian

27

KRITERIA 5 : Single-point Data Entry & Integrasi o Modul-modul yang

berkaitan dalam sistem mestilah berhubung kait.

o Sistem sokongan mestilah berintegrasi dengan sistem perakaunan secara harian (pindahan data sehingga 12 a.m. hari yang sama)

o Transaksi kewangan agensi diakaunkan ke Lejar Am oleh sistem dan tidak dilaraskan secara manual.

SAGA

Penambahan dan

pengurangan modul boleh

dilakukan mengikut keperluan

Agensi Kerajaan.

28

KRITERIA 6 : Penambahan dan Pengurangan Modul o Sistem mestilah fleksibel untuk

membolehkan penambahan/ pengurangan modul/ sistem sokongan.

o Pastikan konsep Single-point data entry diambilkira bagi penambahan/ pengurangan modul.

Sistem aplikasi perakaunan dan

kewangan berupaya untuk membuat proses aliran kerja dalam talian

(online workflow) bermula dari peringkat penyediaan sehingga

kelulusan.

29

KRITERIA 7 : Proses Kelulusan Dalam Talian o Proses kelulusan dalam talian (on-

line workflow) boleh dilakukan bagi Pesanan Tempatan, Baucar Bayaran, Baucar Jurnal dan Penyata Pemungut/ Resit.

o Paparan seperti nama pegawai, jawatan pegawai, tarikh dan masa dapat dicetak pada dokumen kewangan.

o Digalakkan menggunakan Public Key Infrastructure (PKI) sebagai kawalan keselamatan tambahan.

SAGA

Sistem aplikasi

perakaunan dan kewangan

mempunyai kemudahan pembayaran dan terimaan

secara elektronik.

30

KRITERIA 8 : Pembayaran & Terimaan Secara Elektronik o Sistem mestilah berupaya untuk

membuat pembayaran secara Electronic Fund Transfer (EFT).

o Notifikasi pembayaran dihantar secara automatik kepada penerima melalui sistem agensi.

o Sistem mestilah menyokong terimaan secara elektronik/ perbankan internet.

Sistem aplikasi perakaunan dan

kewangan berupaya membuat penyesuaian bank melalui penyata

bank yang dimuat naik.

31

KRITERIA 9 : Penyesuaian Bank o Penyata Penyesuaian Bank mestilah

disediakan melalui sistem pada setiap bulan.

o Fail penyata bank mestilah boleh dimuat naik ke dalam sistem dan sistem berupaya membuat auto-matching.

o Item yang tidak dapat disesuaikan hendaklah disiasat dan diambil tindakan sewajarnya.

o Sistem perlu mempunyai indikator bagi membezakan item yang dipadan secara auto atau di-force.

SAGA

Sistem aplikasi perakaunan dan

kewangan berupaya untuk menjana dan mencetak Penyata

Kewangan yang lengkap dan laporan

yang diperlukan pada bila-bila masa.

32

KRITERIA 10 : Penjanaan Penyata Kewangan & Laporan o Sistem mestilah berupaya untuk

menyedia dan menjana Penyata Kewangan pada bila-bila masa, betul dan tepat. (1) Penyata Prestasi Kewangan/ Penyata

Pendapatan Komprehensif;

(2) Penyata Kedudukan Kewangan;

(3) Penyata Aliran Tunai;

(4) Penyata Perubahan Aset Bersih/ Ekuiti;

(5) Penyata Prestasi Bajet (jika berkenaan)

o Sistem berupaya menjana dan mencetak laporan lain yang diperlukan.

SAGA

33

PERUBAHAN SIGNIFIKAN - MPSAS 24

SAGA

KOMPONEN PENYATA KEWANGAN MPSAS

Penyata Kedudukan Kewangan 1

Penyata Prestasi Kewangan 1

Penyata Perubahan dalam Aset Bersih/Ekuiti 1

Penyata Aliran Tunai 2

Penyata Prestasi Bajet 24

Nota kepada Akaun 1

Data boleh diekstrak daripada

pangkalan data bagi

tujuan pengauditan.

34

KRITERIA 11 : Pengauditan o Data sistem boleh diekstrak sendiri

oleh agensi bagi tujuan auditan.

o Penggunaan audit tools seperti Audit Command Language (ACL) untuk menganalisis data. ACL boleh menerima data dalam format excel, text file, dbf dan delimited.

o Jabatan Audit ke arah kertas kerja elektronik dan pengauditan berasaskan data yang diekstrak secara terus daripada server akan dilaksanakan secara meluas.

Sistem aplikasi perakaunan dan

kewangan berupaya untuk menyimpan data

dan jejak audit bagi tempoh sekurang-kurangnya 2 tahun.

35

KRITERIA 12 : Penyimpanan Data Di Sistem o Sistem berupaya untuk

menyimpan data dan fail log dalam pangkalan data bagi tempoh sekurang-kurangnya 2 tahun.

o Tempoh simpanan data/ fail elektronik boleh merujuk kepada garis panduan Arkib.

SAGA

Sistem aplikasi perakaunan dan

kewangan mempunyai Pentadbiran Profil

Keselamatan Pengguna merangkumi hak dan

had penggunaan sistem, surat lantikan pentadbir sistem dan

Standard Operating Procedure (SOP).

36

KRITERIA 1 : Pentadbiran Profil Keselamatan Pengguna o Sistem mempunyai pentadbiran

profil keselamatan untuk mengkonfigurasi dan menyenggara setiap capaian pengguna di sistem.

o Agensi hendaklah melantik secara bertulis Pentadbir Sistem yang tidak terlibat dalam operasi sistem perakaunan.

SAGA

Sistem aplikasi perakaunan dan

kewangan mempunyai jejak audit bagi

merekod semua aktiviti pengguna yang merangkumi ID

pengguna, modul yang diakses serta tarikh dan

masa bagi setiap aktiviti termasuk log

masuk dan log keluar.

37

KRITERIA 2 : Jejak Audit (Audit Trail) o Sistem hendaklah merekod

setiap aktiviti pengguna di dalam sistem seperti :

(1) ID Pengguna;

(2) Tarikh dan Masa Transaksi;

(3) Jenis Transaksi;

(4) Modul yang Diakses; dan

(5) Maklumat login dan logout.

SAGA

Sistem aplikasi perakaunan dan

kewangan mempunyai sistem log bagi

merekodkan semua aktiviti capaian di

server aplikasi dan pangkalan data.

38

KRITERIA 3 : Sistem Log Server o Sistem mempunyai log yang

merekodkan semua aktiviti capaian ke atas server aplikasi dan server pangkalan data (database).

o Setiap aktiviti capaian perlu direkod bagi tujuan mengesan ralat atau wujudnya aktiviti lain yang tidak sah.

SAGA

Sistem aplikasi perakaunan dan

kewangan menggunakan kaedah

penyulitan (encryption) dan penyahsulitan

(decryption) data bagi pemindahan data secara elektronik kepada/ daripada

sistem pihak ketiga.

39

KRITERIA 4 : Kaedah Penyulitan Data (Encryption) o Sistem menggunakan kaedah

penyulitan (encryption) dan penyahsulitan (decryption) bagi pemindahan data secara elektronik kepada/ daripada pihak ketiga.

SAGA

Sistem aplikasi perakaunan dan kewangan mestilah mempunyai ciri-ciri keselamatan berpandukan kepada Arahan Keselamatan,

Arahan Teknologi Maklumat dan Dasar Keselamatan ICT yang berkuatkuasa dalam

penyediaan rangkaian (LAN/WAN) serta infrastruktur ICT di Pusat Data dan Pusat

Pemulihan Bencana.

40

KRITERIA 5 : Keselamatan Maklumat Dalam Rangkaian serta Infrastruktur ICT o Akses kepada sistem yang

berasaskan web (web-based) mestilah menggunakan Secured Socket Layer (SSL)

o Akses kepada sistem yang berasaskan client (client-based) mestilah menggunakan Virtual Private Network (VPN) atau Network Segmentation.

SAGA

Sistem aplikasi perakaunan dan

kewangan mempunyai keupayaan untuk

menamatkan aplikasi secara automatik (auto logoff) bagi pengguna

tidak aktif (idle) selepas suatu tempoh masa

yang ditetapkan.

41

KRITERIA 6 : Penamatan Sesi Secara Automatik (auto logoff) o Sistem mempunyai fungsi

untuk menamatkan sesi secara automatik (auto log off) sekiranya pengguna tidak aktif bagi sesuatu tempoh yang ditetapkan.

SAGA

Aplikasi dan data bagi sistem perakaunan dan kewangan dibuat salinan pendua (backup) secara

berkala dan pengujian restore dilaksanakan sekurang-kurangnya satu (1) kali setahun serta didokumenkan. Standard Operating Procedure (SOP) hendaklah mengambil kira pengendalian

keselamatan ke atas media salinan pendua meliputi penyediaan, penghantaran,

penyimpanan, penggunaan dan pelupusan termasuk data yang direplikasikan ke Pusat

Pemulihan Bencana.

42

KRITERIA 7 : Backup & Restore Secara Berkala o Terdapat kemudahan

sistem backup and restore yang menyokong dan melindungi pelaksanaan sistem perakaunan dan sistem sokongan.

o Restore mestilah diuji sekurang-kurangnya satu (1) kali setahun.

SAGA

Agensi Kerajaan mempunyai Pelan Pemulihan Bencana (DRP) bagi sistem

aplikasi perakaunan dan kewangan, melaksanakan simulasi dan mengemas kini

pelan sekurang-kurangnya satu (1) kali setahun serta didokumenkan. DRP

hendaklah selari dengan Pelan Kesinambungan Perkhidmatan (PKP)

Agensi Kerajaan (sekiranya ada).

43

KRITERIA 8 : Pelan Pemulihan Bencana o Pelan Pemulihan

Bencana (DRP) bertujuan memastikan pemulihan bencana dapat dilakukan segera dengan kehilangan data yang minimum.

o DRP mestilah diuji sekurang-kurangnya satu (1) kali setahun.

SAGA

72/421 Tahniah….

44

..agensi yang telah berjaya memperolehi…

Compliance SAGA

..sehingga tahun 2018!!

45

MAJLIS ANUGERAH SIJIL PEMATUHAN SAGA - MASS

THANKS! More questions? You can find us at: bkp_ups@anm.gov.my bkp_uks2@anm.gov.my bkp_teknikal@anm.gov.my

46