1.0 PENGENALAN.

Pembahagian Kuasa atau dalam bahasa Inggeris dipanggil "Separation of Powers"

merupakan satu doktrin dalam pemerintahan demokrasi yang membahagikan urusan dalam

negara kepada tiga cabang utama : Pemerintah (Eksekutif), Perundangan (Legislatif) dan

Kehakiman.

Ia untuk mengelak atau menghindari bahaya “kezaliman” (tyranny), di mana dikatakan

doktrin pembahagian kuasa (atau fungsi) dapat mewujud dan mengekalkan kepimpinan,

kebebasan sebenar dan menghindari kemaharajalelaan (despotisma) dengan cara membahagi-

bahagikan kuasa untuk mewujudkan semak dan seimbang (check and balance) antara kuasa

tersebut.

Konsep Pembahagian Kuasa (juga lebih dikenali sebagai Konsep Pengasingan Kuasa)

bermula sejak zaman Yunani lama. Aristotle berminat dengan kerajaan gabungan berkomposisi

monarki, aristokrasi, dan demokrasi, melihatkan setiap elemen secara sendirinya tidak mampu

menjalankan operasi kerajaaan secara sendirian, tetapi campuran ketiga-tiga elemen mengambil

aspek terbaik dari elemen masing-masing. Pada 1656, James Harrington dalam bukunya Oceana,

telah mengemaskinikan idea tersebut dan mencadangkan sistem berdasarkan konsep ini. John

Locke, dalam "Civil Government, second treatise" pada 1690, telah membahagikan kuasa

kerajaan kepada dua iaitu eksekutif dan legislatif. Manakala, Montesquieu dalam karyanya

"Spirit of the Laws" telah mengembangkan idea Locke, dengan menambahkan cabang

kehakiman. Dikatakan orang Inggeris mewujudkan kaedah sebenar pembahagian kuasa ini

dengan lebih formal, yang mereka gelar sebagai “Instrumen Kerajaan”.

Di bawah pembahagian kuasa, kerajaan dipecah kepada tiga cabang, iaitu Badan

Legislatif atau penggubal undang-undang, Badan Eksekutif atau pentadbir kerajaan berdasarkan

undang-undang dan Badan Kehakiman atau pelaksana undang-undang

Cabang-cabang ini mempunyai peranan yang berbeza tetapi saling bergantung antara satu

cabang dengan lain. Misalnya hakim dilantik oleh ketua Eksekutif, manakala undang-undang

yang berpunca dari cabang legislatif akan digunakan oleh badan kehakiman untuk membuat

keputusan, manakala pihak eksekutif pula akan menguatkuasakan undang-undang tersebut.

1

Doktrin ini juga diperteguhkan lagi dengan elemen semak dan seimbang iaitu setiap

badan mempunyai kuasa yang terhad dan boleh memeriksa serta menghadkan kuasa badan yang

lain. Oleh itu, seorang Hakim walaupun dilantik oleh ketua Eksekutif boleh menjatuhkan

hukuman undang-undang kepada ketua eksekutif tersebut kerana badan kehakiman mempunyai

kebebasan kehakiman dan para hakim dilindungi oleh kekebalan kehakiman. Sekiranya elemen

ini tiada, maka pembahagian kuasa sekadar nama sahaja. Doktrin pembahagian kuasa amat nyata

di negara Amerika Syarikat. Di sana setiap badan saling memeriksa penyalahgunaan kuasa satu

sama lain. Malah, setiap badan mempunyai elemen semak dan seimbangnya masing-masing.

Misalnya polis boleh disoal siasat oleh satu badan bebas yang lain. Disamping itu, badan

legislatif di kebanyakan negara adalah dwidewan misalnya di Malaysia yang mempunyai dua

dewan iaitu Dewan Rakyat dan Dewan Negara. Dua dewan ini adalah penting untuk memastikan

semak dan seimbang dilaksanakan dalam penggubalan undang-undang.

Sistem Semak dan Seimbang merupakan satu elemen demokrasi di mana setiap cabang

kerajaan diberi kuasa untuk menghadkan cabang kerajaan yang lain. Secara teorinya melalui

sistem ini, tiada suatu cabang boleh mempunyai kuasa yang mutlak dalam pentadbiran sesebuah

negara. Setiap cabang berkuasa untuk “menyemak” cabang-cabang yang lain untuk memastikan

kuasa diagihkan secara seimbang dan samarata diantara ketiga-tiga cabang iaitu eksekutif,

legislatif dan kehakiman

2

2.0 RASIONAL DOKTRIN PENGASINGAN KUASA.

2.1 Mengelakkan pertindihan bidang kuasa iaitu pihak yang sama tidak terlibat dalam

pengurusan lebih daripada satu kuasa.

Secara logiknya, dalam konsep pemerintahan sesebuah negara terdapat badan-badan

tertentu bertanggungjawab melaksanakan hal-hal berkaitan bidangnya sahaja. Tidak mampu,

malah akan menyebabkan timbulnya kelemahan tertentu dalam pentadbiran sesuatu badan

sekiranya mempunyai bidang kuasa yang terlalu banyak. Contohnya badan Eksekutif tidak boleh

mencampuri bidang yang diuruskan oleh badan perundangan ini adalah kerana badan

perundangan bertanggungjawab dalam pembentukan sistem undang-undang negara manakala

badan Eksekutif menguruskan hal-hal berkaitan dengan pentadbiran di peringkat persekutuan

atau negeri dengan erti kata lain mempunyai bidang kuasa memerintah sahaja.

Dalam badan Eksekutif juga terdapat pembahagian kuasa antara pentadbiran di peringkat

persekutuan dan negeri. Sekiranya tidak berlaku pengasingan kuasa antara kedua-dua

pentadbiran ini, mana mungkin kerajaan dapat menjalankan pentadbiran sesebuah negeri kerana

tidak semua negeri diperintah oleh parti kerajaan, terdapat juga parti pembangkang yang menang

dalam pilihanraya di peringkat negeri akan memerintah negeri tersebut. contohnya kerajaan

negeri Kedah yang diperintah oleh Parti Islam Semalaysia (PAS) setelah menang dalam

pilihanraya umum 2008, parti yang memerintah ini boleh merancang dasar untuk negeri tersebut

asalkan tidak bercanggah dengan Perlembagaan Persekutuan.

Sekiranya badan-badan ini diletakkan dibawah satu pengurusan kemungkinan akan

berlaku masalah-masalah tertentu yang melibatkan kepentingan di sebelah pihak sahaja.

Malaysia diperintah oleh parti yang menang majoriti selepas pilihan raya, badan eksekutif di

peringkat persekutuan dan negeri tidak boleh mencampuri urusan badan perundangan dan

kehakiman, bidang-bidang ini memerlukan kepakaran ahli-ahli dalam memastikan setiap

undang-undang yang digubal dan dilasanakan berkesan. Badan eksekutif hanya berkemampuan

dalam memutuskan dan merumuskan dasar serta memastikan agensi, jabatan yang dikhaskan

melaksanakan tanggungjawab dalam bidang masing-masing.

Begitu juga dengan Badan Kehakiman yang hanya bertanggungjawab dalam soal

memberi keadilan, menyemak undang-undang, memastikan undang-undang tidak bercanggah

3

dengan perlembagaan persekutuan dan boleh membatalkan tindakan parti pemerintah yang

bercanggah dengan perlembagaan persekutuan atau negeri. Badan ini tidak boleh sama sekali

disatukan kuasanya dengan badan eksekutif, tetapi ianya sedikit sebanyak berkait rapat dengan

badan perundangan.

2.2 Mengelakkan penyalahgunaan kuasa akibat pemusatan kuasa pada sesebuah badan

tertentu.

Sekiranya kuasa pentadbiran badan Eksekutif, Legislatif dan Judisiari dipusatkan dalam

satu badan sajaha kemungkinan akan berlaku penyelewengan atau penyalahgunaan sehingga

boleh menyebabkan undang-undang hanya memihak dan menguntungkan pihak pemerintah

disamping kemungkinan akan berlakunya penindasan terhadap rakyat. Contohnya dalam badan

Eksekutif, kuasa Perdana Menteri atau kabinet merangka dasar kerajaan serta memberikan

arahan kepada jentera pentadbiran kerajaan di peringkat persekutuan dan negeri selain memberi

nasihat kepada YDPA serta membincangkan masalah-masalah semasa yang wujud dalam

pemerintahan manakala bagi Legislatif adalah kuasa bagi parlimen dalam proses penggubalan

undang-undang yang mana melibatkan Jabatan Peguam Negara, sekiranya Perdana Menteri atau

menteri-menteri yang berkuasa dalam proses penggubalan undang-undang semestinya akan

berlaku masalah seperti penyalahgunaan kuasa yang boleh merosakkan institusi pentadbiran

negara kita.

Begitu juga dengan badan Kehakiman yang mana perlantikan hakim-hakim mahkamah

persekutuan atau mahkamah tinggi dilantik oleh YDPA dengan nasihat Perdana Menteri atas

nasihat Majlis Raja-Raja namun Perdana Menteri perlu meminta fikiran Ketua Hakim Negara.

Jesteru itu, hakim-hakim ini hanya bertanggungjawab untuk berlaku adil dalam perbicaraan di

mahkamah. Selain itu, terdapat Etika Hakim 1994 bertujuan memastikan hakim-hakim

berkelakuan jujur dan bertanggungjawab dalam melaksanakan tugas-tugasnya. (Mohd

Syariefudin Abdullah, Mohamad Kamal Kamaruddin, Ahmad Sohaimi Lazim, 2009). Dengan

ini, Doktrin Pengasingan Kuasa dapat mengurangkan masalah-masalah seperti penyalahgunaan

kuasa kerana Eksekutif tidak mempunyai kuasa dalam badan Legislatif begitu juga dengan badan

Judisiari.

4

2.3 Membolehkan setiap badan bertindak tanpa diganggu atau dipengaruhi oleh badan

yang lain. Secara tidak langsung membolehkan setiap badan berfungsi dengan lebih

efisyen.

Keberkesanan dalam pembahagian kuasa-kuasa pentadbiran berlandaskan Doktrin

Pengasingan Kuasa secara tak langsung dapat memudahkan badan-badan seperti Eksekutif,

Legislatif dan Judisiari menjalankan tanggungjawab masing-masing. Selain itu, tidak akan

berlaku campur tangan secara langsung dalam bidang kuasa antara satu sama lain disamping

dapat mengukuhkan pemerintahan negara dengan dasar-dasar yang dilaksanakan di setiap

peringkat badan-badan berkenaan. Badan Pemerintah iaitu Eksekutif sama ada di peringkat

persekutuan atau negeri mempunyai bidang kuasa memerintah, badan ini bertanggungjawab

menjalankan urusan-urusan pemerintahan dan pentadbiran dan tidak melibatkan diri dalam

urusan dan hal ehwal kehakiman mahupun perundangan. Bab ini mempunyai penjawat-penjawat

awam yang tertentu di kedua-dua peringkat iaitu persekutuan dan negeri. Selain itu badan ini

hanya berperanan melaksanakan undang-undang yang telah diluluskan oleh Badan Perundangan

sama ada oleh Parlimen (di peringkat persekutuan) atau Dewan Undangan Negeri (di peringkat

negeri). (Mohd Syariefudin Abdullah, Mohamad Kamal Kamaruddin, Ahmad Sohaimi Lazim,

2009).

Legislatif pula hanya berfungsi menggubal, meminda dan meluluskan undang-undang.

Undang-undang dan peraturan ini akan dijadikan panduan badan Eksekutif sama ada di peringkat

persekutuan mahupun di peringkat negeri untuk menjalankan pentadbiran negara. Bagi badan

Kehakiman atau Judisiari pula, hanya bertanggungjawab dalam soal kehakiman yang mana

hanya berperanan sebagai pelindung hak-hak asasi manusia daripada sebarang pencabulan sama

ada oleh orang perseorangan atau pihak kerajaan. (Mohd Syariefudin Abdullah, Mohamad

Kamal Kamaruddin, Ahmad Sohaimi Lazim, 2009). Bagi menjamin badan Eksekutif tidak

menyalahgunakan kuasa dengan menggubal undang-undang sesuka hati, dengan ini telah

menjadi tanggungjawab Badan Kehakiman mengawasi supaya undang-undang tersebut tidak

bertentangan dengan peruntukan dalam bahagian 6 bab 1 Perlembagaan Persekutuan.

Bidang kuasa yang berlainan antara ketiga-tiga badan ini menjalankan kuasa

pentadbirannya dengan cekap dan berkesan sekiranya tidak berlaku campurtangan badan lain

khususnya antara badan Eksekutif dan badan kehakiman dalam pentadbiran sesebuah negara.

5

3.0 KONSEP PEMBAHAGIAN KUASA

Struktur Pemerintahan Kerajaan Malaysia

3.1 BADAN PERUNDANGAN

Badan perundangan adalah sejenis majlis perundingan perwakilan yang memiliki kuasa

untuk menggubal, meminda dan meratifikasi undang-undang. Sesuai dengan sifat Malaysia

sebagai sebuah negara persekutuan, kuasa perundangan, dibahagikan antara badan perundangan

persekutuan, iaitu parlimen dan badan-badan perundangan di negeri-negeri, yang dikenali Dewan

Undangan Negeri. Peranan badan perundangan dalam demokrasi harus dihuraikan dengan

melihat fungsi-fungsi uatamanya.Secara umum dewan perundangan mempunyai empat fungsi

utama. (Abdul Aziz Bari, 2008: 50). Yang pertama ialah membuat undang-undang. Fungsi kedua

6

Yang di-Pertuan Agong

Perundangan Eksekutif Kehakiman

Parlimen

Dewan Negara

Dewan Rakyat

Perdana Menteri

Jemaah Menteri

Kementerian

Ketua Hakim

Mahkamah

pula meletakkan dewan perundangan sebagai institusi yang memantau pihak eksekutif. Seperti

yang telah dijelaskan fenomena ini sangat jelas dalam konteks negara-negara Westminster.

Fungsi ketiga dewan perundangan ialah mengawal perbelanjaan. Oleh sebab rakyat membayar

cukai mereka berhak memastikan bahawa wang awam dibelanjakan mengikut undang-undang.

Daripada satu sudut, fungsi yang ketiga ini sebenarnya termasuk didalam fungsi utama yakni

membuat undang-undang. Fungsi dewan perundangan yang keempat pula ialah menyediakan

kesempatan bagi pendapat umum. Fungsi ini menekankan peranan dewan perundangan sebagai

perantara rasmi antara pihak berkuasa dengan rakyat terbanyak.

Parlimen atas sifatnya sebagai sebuah institusi, secara kolektif boleh menghukum sesiapa

yang, pada penghakiman Parlimen, telah menghinanya. Selain itu apa-apa keputusan mengenai

perbahasan dan prosiding di dalam Parlimen adalah muktamad dan tidak boleh dipersoalkan oleh

mahkamah. Dewan Negara adalah senat bagi Persekutuan Malaysia. Ia bertindak sebagai dewan

perwakilan rakyat yang tertinggi di Malaysia. Dewan Negara merupakan salah satu daripada dua

dewan dalam Parlimen, satu laginya dikenali sebagai Dewan Rakyat. Tugas Dewan Negara ialah

mengkaji semula dan meluluskan rang undang-undang yang dibawa naik oleh oleh Dewan

Rakyat. Kedua-dua dewan perlu meluluskan rang undang-undang yang dibuat sebelum akhirnya

dihantar kepada Yang di-Pertuan Agong untuk perkenan Baginda.

Manakala Dewan Rakyat merupakan salah satu daripada dua dewan dalam Parlimen

Malaysia. Semua rang undang-undang perlulah diluluskan oleh kedua-dua dewan parlimen iaitu

Dewan Rakyat dan Dewan Negara, sebelum dihantar kepada Yang di-Pertuan Agong untuk

mendapat perkenan diraja. Status Dewan Rakyat diterangkan di dalam Perlembagaan

Persekutuan seperti berikut: "Kuasa perundangan Persekutuan hendaklah terletak hak pada

Parlimen yang hendaklah terdiri daripada Yang di-Pertuan Agong dan dua Majlis Parlimen yang

dikenali sebagai Dewan Negara dan Dewan Rakyat." Kuasa memanggil dewan bersidang

dijelaskan di dalam Perlembagaan sebagai hak dan tanggungjawab Yang di-Pertuan Agong.

Baginda tidak boleh membiarkan enam bulan dari tarikh terakhir persidangan berlalu tanpa ada

tarikh tetap untuk sesi bersidang seterusnya Parlimen dan Ahli Yang Berhormat. (Noor Aziah

Mohd Awal, 2005 : 15)

7

3.2 BADAN EKSEKUTIF

Badan Eksekutif berfungsi sebagai badan pentadbiran dan pelaksanaan undang-undang

yang dibuat oleh Badan Perundangan. Ia berperanan melaksanakan undang-undang dan

pentadbiran mengikut undang-undang dan perlembagaan. Badan Eksekutif merupakan badan

pentadbiran dan pelaksanaan undang-undang yang dibuat oleh badan perundangan. Pada

hakikatnya kebanyakan kuasa eksekutif terletak kepada Jemaah Menteri atau oleh mana-mana

Menteri yang diberikuasa oleh Jemaah Menteri untuk menjalankannya. Perlantikan Jemaah

Menteri adalah bertujuan untuk menasihati Yang Di-Pertuan Agong dalam menjalankan tugas-

tugasnya. Pada dasarnya Jemaah Menteri atau Kabinet di Malaysia terdiri daripada :

3.2.1 Perdana Menteri

Perdana Menteri adalah merupakan ketua kepada Jemaah Menteri yang dilantik dan

merupakan jawatan yang terpenting di Malaysia. Lantikan jawatan ini kepada seseorang yang

berkelayakan adalah berdasarkan kepada budibicara Yang Di-Pertuan Agong. Beliau hendaklah

merupakan seorang ahli Dewan Rakyat dan dilantik oleh Yang Di-Pertuan Agong, yang pada

pendapat baginda beliau akan mendapat kepercayaan sebilangan besar ahli-ahli Dewan

Rakyat. Perdana Menteri mempunyai kuasa untuk mencalonkan sesiapa sahaja untuk dilantik

oleh YDPA sebagai menganggotai kabinetnya. Selaku Ketua Kabinet, maka Perdana Menteri

juga akan mempengerusikan mesyuarat yang diadakan setiap minggu sekali sebagaimana yang

ditetapkan. Oleh yang demikian, perjalanan mesyuarat tersebut akan dikendalikan dan dikuasai

oleh Perdana Menteri sepenuhnya. (Malaysia Kita, 2004 : 212)

Perdana Menteri juga berperanan sebagai ketua pentadbir negara yang mempunyai kata

putus dalam menentukan dasar-dasar yang diperkenalkan oleh kerajaan. Untuk melayakkan

seseorang menjadi Perdana Menteri, maka beliau hendaklah merupakan seorang ketua parti yang

memerintah negara pada masa yang material. Keadaan ini diputuskan melalui perolehan kerusi

yang terbanyak dalam Dewan Rakyat selepas tiap-tiap kali pilihanraya dijalankan. Beliau akan

memegang jawatannya selagi beliau mendapat kepercayaan (confidence) sebilangan besar ahli-

ahli Dewan Rakyat. Sekiranya kepercayaan ini sudah gagal beliau perolehi, maka terdapat dua

cara yang perlu dilakukannya ; meletak jawatan bersama-sam menteri kabinetnya atau

8

membubarkan Parlimen dengan persetujuan YDPA. Walaubagaimanapun, YDPA boleh, dengan

kuasa yang ada padanya untuk memecat seseorang Perdana Menteri yang enggan meletakkan

jawatannya sekiranya Perdana Menteri tersebut sudah hilang kepercayaan oleh sebilangan ahli

dewan yang lain melalui undi tidak percaya yang dijalankan terhadapnya dan YDPA sendiri

tidak bersetuju dengan keputusan Perdana Menteri untuk membubarkan Parlimen. Boleh

dikatakan bahawa kuasa-kuasa Perdana Menteri adalah kebanyakannya tersirat dalam

konvensyen dan dan hanya beberapa keadaan sahaja ianya terdapat dala Perlembagaan

Persekutuan. (Abdul Aziz Bari, 2008 : 37)

3.2.2 Timbalan Perdana Menteri

Jawatan ini adalah merupakan suatu jawatan yang tiodak termaktub dalam Perlembagaan

Persekutuan secara khusus, namun ianya adlah terletak di bawah suatu konvensyen. Beliau akan

menjalankan tugas-tugas Perdana Menteri semasa ketiadaan Perdana Menteri dan beliau juga

akan mengambilalih tempat Perdana Menteri sekiranya Perdana Menteri meninggal dunia

semasa masih dalam jangka tugas jawatannya

. 3.2.3 Menteri-Menteri Lain Dalam Kabinet

Tanggungjawab menteri-menteri Kabinet adalah merupakan suatu konvensyen

perlembagaan yang penting di negara kita yang mengamalkan sistem pemerintahan demokrasi

berparlimen. Antara tanggungjawab mereka adalah : 

i) Tanggungjawab menteri secara individu terhadap Parlimen

Tanggungjawab ini terkandung dalam dua aspek iaitu setiap menteri adalah

bertanggungjawab kepada Parlimen atas segala tindakan peribadinya dan setiap menteri adalah

bertanggungjawab kepada Parlimen atas segala tindakan atau ketinggalan yang dilakukan oleh

kementeriannya atau kakitangan dan pegawai-pegawai atasan kementeriannya. Oleh yang

demikian, setiap menteri tidak patut terlibat dalam sebarang perbuatan yang boleh menjatuhkan

meruah Parlimen seperti skandal seks, rasuah atau salahguana kuasa. Beliau juga mestilah

memantau segala perjalanan kementeriannya bagi memastikan ianya sejajar dengan kehendak

yang telah ditentukan oleh perundangan dan pemerintahan negara.

9

ii) Tanggungjawab Kabinet atau Jemaah Menteri secara kolektif atau bersesama terhadap

Parlimen

Tanggungjawab ini merupakan suatu tanggungjawab yang bersifat bergerak secara

berjamaah atau satu pasukan dalam memastikan kesinambungan pembangunan negara akan

dapat dicapai dengan jayanya. Garis panduan tanggungjawab ini adalah merupakan suatu

konvensyen yang telah dikanunkan. Mereka juga bertindak dalam memberikan persetujuan dan

sokongan terhadap segala dasar dan keputusan yang dibuat oleh kabinet. Sekiranya mereka tidak

berpuashati terhadap dasar tau keputusan tersebut mereka hendaklah samada menerima

keputusan yang dibuat atau meletakkan jawatannya sebagai menteri kabinet. Mereka juga

bertanggungjawab secara kolektif dan bersesama dalam meletakkan jawatan apabila suatu undi

tidak percaya terhadap seseorang Perdana Menteri telah dilakukan atau keputusan Perdana

Menteri meletakkan jawatan telah berlaku.

 

3.2.4 Peranan Ahli Parlimen

Mereka juga bertanggunjawab dalam soal-jawab dalam Parlimen. Mereka berhak

menyoal menteri yang berkenaan tentang hal-ehwal dan perjalanan dalam kementeriannya.

Mereka juga berperanan dalam mengambil bahagian dalam perdebatan atas titah ucapan Di Raja

mengenai belanjawan dan laporan Jawatankuasa Akaun Umum atau Awam. Seterusnya, mereka

juga berhak mengemukakan suatu usul di Parlimen meminta apa-apa perkara yang menyentuh

dan melibatkan pentadbiran kerajaan semasa suatu ucapan penangguhan pada akhir suatu

persidangan Parlimen untu hari yang berkenaan. Namun demikian, ucapan penangguhan tidak

boleh dilakukan dalam mesyuarat pertama persidangan Parlimen atau dalam mesyuarat di mana

suatu rang undang-undang perbekalan sedang dipertimbangkan di Parlimen. Usul yang boleh

dikemukan oleh setiap ahli Parlimen untuk dibahaskan dengan segera hendaklah melibatkan

kepentingan awam. Walaubagaimanapun, ianya tertakluk kepada syarat-syarat berikut iaitu :

a) Perkara yang hendak dibincangkan itu hendaklah suatu perkara yan perlu disegerakan

b) Hanya perkara yang tertentu sahaja yang boleh dibincangkan.

10

c) Ianya mestilah perkara yang melibatkan kepetingan awam. Walaubagaimanapun,

kebenaran YDPA hendaklah diperolehi terlebih dahulu sebelum ianya dapat diteruskan.

3.3 BADAN KEHAKIMAN

Berbanding dengan kedua-dua cabang eksekutif dan perundangan, kehakiman adalah

satu-satunya kuasa yang diletakkan kesemuanya kepada persekutuan ; kecuali hal-hal yang

berkaitan dengan hukum-hukum syariah. Kehakiman merupakan badan yang bertanggungjawab

mentafsir dan melaksanakan undang-undang. Badan ini juga dikenali sebagai sistem

perundangan dan ahlinya terdiri dari para hakim dan majistret yang biasanya dilantik oleh Ketua

negara masing-masing. Mereka juga biasanya menjalankan tugas di mahkamah dan bekerjasama

dengan pihak berkuasa terutamanya polis dalam menegakkan undang-undang. Kedudukan dan

peranan kehakiman dalam konteks doktrin pengasingan kuasa amat penting kerana ia menjadi

pengadil bila berlaku pertikaian warganegara dengan pihak pemerintah. Apabila kita bercakap

soal kehakiman, secara lansung ia menyentu para hakim kerana merekalah yang sebenarnya

menjalankan kuasa kehakiman. Menurut Abdul Aziz Bari (2008), Kuasa kehakiman diterangkan

oleh bekas Ketua Hakim Negara Tun Mohamed Suffian sebagai kuasa yang mendengar dan

mengadili pertikaian. (Halaman 60).

Terdapat beberapa peranan yang dimainkan oleh badan kehakiman di negara kita. Antara

peranan-peranan kehakiman ialah mentafsir undang-undang, mengadili tindakan-tindakan sivil,

mengadili pendakwaan jenayah, mendengar rayuaan dari mahkamah bawahan, membuat dekri

hal ehwal keluarga, pengurusan pusaka dan mengeluarkan waran tangkap. Peranan dan fungsi

badan kehakiman berbeza daripada eksekutif atau anggota-anggota Kabinet, kerana kehakiman

tidak dipilih oleh rakyat. Dengan ini bermakna, mereka tidak perlu terikat dengan tuntutan

kebertanggungjawaban. Sebelum ini dibincangkan mungkin perlu ditekankan bahawa

ketanggungjawaban adalah tuntutan yang relevan untuk semua institusi dan agensi awan yang

dibiayai oleh wang awam, memiliki kuasa awam dan semumpanya. Yang berbeza Cuma cara

tuntutan itu dilaksanakan dan implikasinya. ( Abdul Aziz Bari, 2008 : 67)

11

4.0 CIRI DOKTRIN PENGASINGAN KUASA DAN PEMAKAIANNYA DI MALAYSIA

4.1 CIRI-CIRI DOKTRIN PENGASINGAN KUASA

Pembahagian kuasa atau dalam bahasa Inggeris disebut “separation of powers”

merupakan satu doktrin dalam pemerintahan demokrasi yang membahagikan urusan dalam

negara kepada tiga cabang utama iaitu Pemerintah (Eksekutif), Perundangan (Legislatif) dan

Kehakiman. Ia untuk mengelak atau menghindari bahaya “kezaliman” (tyranny), di mana

dikatakan doktrin pembahagian kuasa (atau fungsi) dapat mewujud dan mengekalkan

kepimpinan, kebebasan sebenar dan menghindari kemaharajalelaan (despotisma) dengan cara

membahagi-bahagikan kuasa untuk mewujudkan semak dan seimbang (check and balance)

antara kuasa tersebut.

4.2 Terdapat Pemisahan Kuasa Antara Tiga kelompok iaitu Perundangan, Eksekutif dan

kehakiman.

Di Malaysia, selari dengan sebagai sebuah Negara yang mengamalkan prinsip demokrasi

dimana pengasingan kuasa telah di bahagikan kepada tiga cabang atau organ kerajaan iaitu badan

perundangan (legislatif), badan pentadbiran (eksekutif) dan badan kehakiman (judisiari). Tujuan

pemisahan kuasa ini adalah mengelakkan atau menghindari berlakunya kezaliman, dimana

dikatakan doktrin pembahagian kuasa (atau fungsi) dapat mewujudkan dan mengekalkan

kepimpinan, kebebasan sebenar dan menghindari kemaharajalelaan dengan cara membahagi-

bahagikan kuasa untuk mewujudkan semak dan seimbang antara kuasa tersebut.

4.2.1 Badan Perundangan

Badan perundangan atau legislatif adalah badan yang hanya membuat undang-undang

dan tidak membuat penghakiman. Badan Perundangan atau Parlimen Persekutuan dianggotai

oleh YDPA, Dewan Rakyat dan Dewan Negara. Semua undang-undang yang di bawa ke

Parlimen mesti diluluskan oleh ketiga-tiga komponen tersebut. Keahlian bagi Dewan Negara

dipilih oleh YDPA mengikut kepakaran bidang masing-masing manakala Dewan Rakyat dipilih

melalui rakyat melalui pilihanraya. (Pentadbiran dan Pengurusan Awam Malaysia, 2006).

Parlimen berfungsi antara lain sebagai badan yang meluluskan undang-undang persekutuan,

membuat pindaan atau memansuhkan undang-undang persekutuan mengenai percukaian dan

12

belanjawan tahunan Negara. Parlimen juga menjadi forum untuk membincangkan perkara-

perkara yang mempunyai kepentingan nasional. Kedua-dua dewan berkuasa untuk menggubal

prosedur dan mempunyai kuasa mutlak ke atas prosiding masing-masing dan kuasa ini tidak

boleh dicabar di mana-mana mahkamah. Dewan juga boleh mengenakan hukuman ke atas

sebarang perlanggaran hak keistimewaan atau contempt di dalam dewan tersebut. Ahli Parlimen

adalah terkecuali dari tindakan mahkamah, sama ada atas kesalahan sivil atau jenayah bagi apa

yang diperkatakan di dalam dewan dan pengecualian ini diberikan kepada sesiapa yang bertindak

bagi pihak dewan tersebut. Parlimen merupakan badan perundangan tertinggi Negara dan

undang-undang yang diluluskan akan berkuatkuasa di seluruh Negara. Parlimen akan terus

berjalan untuk tempoh lima tahun bermula dari tarikh mesyuarat pertamanya, iaitu selepas

pilihanraya umum. (Chamil Wijaya, 2009).

4.2.2 Badan Eksekutif.

Badan eksekutif berperanan menjalankan kuasa eksekutif mengikut perlembagaan dan

undang-undang yang sedia ada. Badan Eksekutif ini hanya menjalankan kuasa eksekutif dan

tidak membuat undang-undang dan penghakiman. Mengikut Perkara 39, Perlembagaan

Persekutuan, kuasa eksekutif bagi persekutuan adalah terletak pada YDPA sebagai Ketua Negara

dan kuasa ini boleh dijalankan oleh YDPA atau Jemaah menteri atau mana-mana menteri yang

diberi kuasa.

4.2.3 Badan Kehakiman.

Badan Kehakiman ialah badan yang menjalankan kuasa kehakiman di Negara ini. Badan

ini hanya mentafsir undang-undang dan menjalankan penghakiman. Mengikut Perkara 121 (1),

Perlembagaan Persekutuan, kuasa kehakiman bagi persekutuan terletak di bawah mahkamah

Atasan yang terdiri daripada mahkamah Persekutuan, mahkamah Rayuan, Mahkamah tinggi

Malaya dan Mahkamah Tinggi Sabah dan Sarawak, manakala Mahkamah Rendah pula terdiri

dari Mahkamah Sesyen, Mahkamah Majistret dan mahkamah Juvenil. Kuasa badan kehakiman

di Malaysia diperuntukkan dalam Perkara 121 (1), Perlembagaan Persekutuan. Fungsi badan

kehakiman ada dinayatakan dalam Perkara 121 hingga 131 (A). mahkamah Persekutuan

merupakan autoriti kehakiman yang tertinggi di Malaysia. Ia ditubuhkan di bawah Perkara 121

(2), Perlembagaan Persekutuan. Mahkamah mempunyai kuasa seperti berikut:

13

Kuasa mentafsir perlembagaan negeri.

Kuasa mentafsir sesuatu undang-undang.

Kuasa mengisytiharkan sesuatu undang-undang bertulis persekutuan dan negeri,

Kuasa mengisytiharkan sesuatu tindakan kerajaan sebagai tidak sah dari segi undang

undang.

4.3 Setiap cabang kuasa dianggotai dan dikuasai oleh orang atau kelompok yang berbeza 

4.3.1 Badan perundangan.

Kepentingan Dewan Rakyat bukan sahaja dari segi demokrasi, tetapi juga peranannya

dalam menubuhkan Kabinet yang bertindak sebagai kuasa eksekutif Negara. Keahlian Dewan

Rakyat yang berjumlah 222 orang orang itu dipilih sepenuhnya secara demokratik menerusi undi

popular pada pilihanraya umum yang diadakan untuk tempoh tidak melebihi lima tahun atau

apabila terdapat kekosongan berikutan kematian atau peletakkan jawatan menerusi pilihan raya

kecil yang nesti diadakan dalam masa 60 hari dari tarikh kekosongan itu berlaku. (Chamil

Wijaya, 2007).

Bagi Dewan Negara pula, mengikut Perkara 45 Perlembagaan terdapat dua kategori

keanggotaan bagi Dewan Negara. Kelompok pertama adalah mewakili bagi negeri-negeri dan

Wilayah Persekutuan. Kelompok seterusnya terdiri daripada orang-orang yang telah berjasa

cemerlang dalam perkhidmatan awam atau telah mencapai kepujian dalam lapangan profesyen,

perdagangan, perusahaan, pertanian, kegiatan kebudayaan atau perkhidmatan masyarakat atau

yang mewakili kaum-kaum yang kecil bilangannya atau mempunyai kebolehan mewakili

kepentingan orang asli. (Ahmad Ibrahim dan Ahilemah Joned, 2007)

4.3.2 Badan Eksekutif.

Badan ini diketuai oleh seorang Perdana menteri, ahlinya terdiri daripada menteri yang

bertanggungjawab ke atas kementerian masing-masing. Kebanyakan ahli jemaah menteri terdiri

daripada ahli dewan Rakyat dan Dewan Negara.

14

Dalam konteks Sistem Kerajaan Demokrasi Berparlimen, ahli jemaah menteri secara

kolektif bertanggungjawab terhadap segala keputusan yang dibuat oleh Jemaah Menteri.

Seseorang Jemaah Menteri perlu mempertahankan keputusan yang telah dipersetujui oleh

Jemaah menteri apabila dibahaskan di Parlimen. Peranan menteri penting kerana beliau akan

mebawa usul atau rang undang-undang kerajaan untuk dibincangkan dan diluluskan di Parlimen.

4.3.3 Badan kehakiman.

Peranan judisiari adalah untuk menjadi penyemak dan pengimbang dua lagi kuasa Negara

iaitu eksekutif dan legislatif. Badan ini boleh bertindak sebagai institusi bebas dan berkecuali dan

dapat dilihat pada kedudukannya yang tidak memihak dan bebas daripada kawalan badan

perundangan dan eksekutif. (Pentadbiran dan Pengurusan Awam Malaysia, 2006).

4.4 Mesti berlaku ‘check and balance’ antara satu sama lain mengikut peranan masing-

masing.

Seperkara yang tidak dapat dipisahkan dalam membicarakan topik Doktrin Pengasingan

Kuasa ialah Konsep 'Check & Balance' (Kawalan dan Imbangan). Ia membawa maksud bahawa

ketiga-tiga cabang pemerintahan itu mestilah berdiri sama tinggi duduk sama rendah.Tidak boleh

satu pihak menguasai kehendak pihak yang lain. Ditakuti berlakunya pengaruh tak berpatutan

dan menimbulkan ketidakadilan akibat pemusatan kuasa ke satu-satu cabang pemerintahan itu.

Umpama orang yang hendak bina rumah jika tiang-tiang yang ada tak sama panjang atau

saiznya tentu tak jadi; kalau jadipun tentu tak molek.Lebih-lebih lagi jika tiang-tiang itu dah

buruk dan reput. Bak kata Loa Tzu falsafah Taoist:

'Kurang pemimpin melakukan atau berkota sesuatu lebih gembiralah rakyatnya;

berlebihannya pemimpin bersifat angkuh dan bercakap besar lebih malanglah

rakyatnya.'

Petikan ini mungkin benar jika berlaku pemusatan kuasa akibat gagalnya

DoktrinPengasingan Kuasa dan tiada konsep 'Check & Balance' (Kawalan dan Imbangan Kuasa

Perlembagaan Persekutuan - Perkara 122B juga memperuntukkan bahawa perlantikan

15

kehakiman ke mahkamah-mahkamah Tertinggi adalah dibuat oleh pihak Eksekutif yang

menunjukkan ada kawalan tidak langsung terhadap badan kehakiman. Pihak Eksekutif pula

dikawal oleh Parlimen dan bertanggungjawab kepadanya.Oleh yang demikian sistem

pengasingan kuasa berserta dengan Konsep Kawalan dan Imbangan nampak kepentingan dalam

mengelakkan pemusatan kuasa pemerintahan di dalam tangan sesuatu kumpulan tertentu sahaja.

(Hapriza Ashari, 2003).

4.5 Setiap cabang kuasa tidak boleh di ganggu, campurtangan atau dipengaruhi oleh

cabang kuasa lain.

Perkara pokok tentang pengasingan kuasa ialah untuk menentukan supaya orang

atau badan yang sama tidak dipertanggungjawabkan untuk mengubal undang-

undang dan menguatkuasakannya. Bermakna jika konsep ini diikuti sepenuhnya maka tiada

siapapun dari ketiga-tiga cabang pemerintahan boleh mengambil bahagian dalam fungsi

cawangan lain.

Pihak Eksekutif sepatutnya tidak boleh menjadi seorang ahli badan Perundangan

(Legislatif) dan Badan Kehakiman semestinya bebas dari campurtangan pihak

Eksekutif dan Legislatif. Tidak patut ada dwi fungsi. Masing-masing hanya menjaga

rukun rumahtangga sendiri dan tidak mencampuri hal yang berlaku di dalam bilik

orang lain. (Chamil Wijaya, 2010)

4.6 AMALAN DAN PEMAKAIAN DALAM MALAYSIA

Dalam Kes Loh Kooi Choon lwn. Govt. of Malaysia, Hakim Raja Azlan Shah berkata

“Perlembagaan Malaysia telah menggunakan doktrin pengasingan kuasa sebagai asas di dalam

pembentukan Perlembagaannya.” Di Malaysia mendapati bahawa Perlembagaan Malaysia telah

memberi kuasa pemerintahan kepada tiga badan utama iaitu eksekutif (Perkara 39), perundangan

(Perkara 44), kehakiman (Perkara 121). (Kes Loh Kooi Choon lwn. Govt. of Malaysia, (1997) 2

MLJ 187)

Amalan doktrin ini boleh di lihat daripada beberapa perspektif berikut:

16

Hubungan antara eksekutif dengan perundangan.

a. Perkara 39 menyatakan kuasa pemerintah bagi Persekutuan adalah terletak pada Yang di

Pertuan Agong dan, tertakluk kepada peruntukan mana-mana undang-undang

persekutuan dan peruntukan Jadual Kedua, kuasa itu boleh dijalankan olehnya atau oleh

Jemaah Menteri atau oleh mana-mana Menteri yang diberikuasa oleh Jemaah Menteri,

tetapi Parlimen boleh dengan undang-undang memberi tugas-tugas pemerintah kepada

orang-orang lain.

Perkara 44 dimana Kuasa Perundangan Persekutuan adalah terletak pada Parlimen yang

mengandungi Yang di-Pertuan Agong dan dua majlis yang dinamakan Dewan Negara

dan dewan Rakyat.

b. Perkara 39 menyatakan kuasa pemerintah bagi Persekutuan adalah terletak pada Yang di

Pertuan Agong dan, tertakluk kepada peruntukan mana-mana undang-undang

persekutuan dan peruntukan Jadual Kedua, kuasa itu boleh dijalankan olehnya atau oleh

Jemaah Menteri atau oleh mana-mana Menteri yang diberikuasa oleh Jemaah Menteri,

tetapi Parlimen boleh dengan undang-undang memberi tugas-tugas pemerintah kepada

orang-orang lain.

Perkara 43 (3) menyatakan Jemaah Menteri adalah bersesama bertanggungjawab kepada

Parlimen.

Hubungan antara eksekutif dengan kehakiman.

a. Termaktub dalam Perkara 121 yang mana kuasa kehakiman Persekutuan terletak pada

Mahkamah Tinggi dan Mahkamah Persekutuan.

b. Perkara 122B, Yang DiPertuan Agong melantik hakim atas nasihat Perdana Menteri

setelah berunding dengan Majlis Raja-Raja.

Dalam menjalankan tugas kehakiman, badan kehakiman perlu bebas dan tidak

dipengaruhi atau dikawal oleh badan perundangan atau eksekutif. Kebebasan kehakiman

penting bagi menjamin institusi kehakiman menjalankan tugas dengan adil. (Hapriza

Ashari, 2003)

17

5.0 Kajian Kes Doktrin Pengasingan Kuasa

Di dalam doktrin pengasingan kuasa, kuasa-kuasa dibahagikan bagi mengelakkan

pemusatan kuasa di tangan seorang manusia .(Abdul Aziz Bari, 2008). Menurut doktrin

pengasingan kuasa ini, kuasa dibahagikan kepada tiga iaitu legislatif, judisiari dan eksekutif.

Badan-badan ini adalah berbeza satu sama lain. Tujuannya adalah bagi mengelakkan kewujudan

kediktatoran atau kezaliman.

Dari sudut teorinya, doktrin pengasingan kuasa ini adalah seperti yang telah disebutkan di

atas. Namun, secara praktikalnya doktrin pengasingan kuasa ini pernah tercemar dengan

beberapa kes berlaku terutamanya di dalam sistem kehakiman negara yang sepatutnya badan ini

merupakan sebuah badan yang terpisah daripada eksekutif dan judisiari. Di dalam tugasan ini,

kajian kes akan dilakukan terhadap dua kes iaitu Krisis Perlembagaan Malaysia 1988 dan kes

Video Lingam yang berlaku pada 2002 dan menjadi kontroversi pada tahun 2007 yang lalu.

5.1 Pemecatan Tun Mohamad Salleh Abas.

Krisis yang berlaku pada tahun 1988 adalah satu peristiwa rentetan daripada pemilihan di

dalam parti Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO) pada tahun 1987. Peristiwa yang

berlaku ini berakhir dengan peristiwa penggantungan perkhidmatan dan penyingkiran Ketua

Hakim Negara yang disandang oleh Tun Mohamad Salleh Abas dari jawatannya. Pemecatan

beliau dilakukan oleh Perdana Menteri ketika itu iaitu Dr. Mahathir bin Mohamad.

Kesan pemecatan Ketua Hakim Negara ini memperlihatkan kepada kita bahawa jawatan

seorang Ketua Hakim yang terjamin oleh Perlembagaan Malaysia telah tercalar. Di dalam

Perlembagaan Malaysia terdapat peruntukan-peruntukan yang dikira dapat mewujud dan

memelihara kebebasan kehakiman. Ini mencakup soal-soal yang berhubung dengan saraan dan

syarat-syarat perkhidmatan para hakim. (Abdul Aziz Bari, 2008). Gaji para hakim juga tidak

seperti kakitangan awam yang lain kerana gaji-gaji mereka ditentukan oleh Parlimen dan diberi

terus dari Kumpulan Wang Yang Disatukan. Ini menunjukkan bahawa hakim-hakim mempunyai

kedudukan yang tinggi di negara kita bagi menjamin kebebasannya.

Permulaan kepada krisis pemecatan Tun Mohamad Salleh Abas rentetan daripada

campurtangan kehakiman dalam pertikaian politik. Krisis berlaku pada tahun 1987 di mana pada

18

ketika itu parti UMNO mengadakan pemilihan-pemilihan jawatan Presidennya. Di dalam

pemilihan ini, terdapatnya dua kumpulan yang berbeza iaitu Pasukan B yang mencalonkan

Tengku Razaleigh Hamzah manakala Pasukan A mencalonkan Dr. Mahathir Mohamad sebagai

calonnya. Pada pemilihan itu, berlakunya kempen bagi menarik undi lebih 1,500 orang wakil-

wakil cawangan UMNO di seluruh negara. Secara kesimpulannya, selepas pengiraan undi

dijalankan secara rasminya calon dari Pasukan A iaitu Dr. Mahathir telah memenangi jawatan

tersebut. Pengumuman kemenangan undian ini berlaku ketika Perhimpunan Agung UMNO yang

diadakan selepas beberapa hari pengiraan undian itu selesai.

Tengku Razaleigh dan penyokong-penyokongnya berasa kurang senang dan mereka

berkeras bahawa pemilihan ini telah dimanipulasi. Keadaan bertambah meruncing dan

menimbulkan kemarahan daripada Pasukan B apabila Dr. Mahathir telah menyingkirkan ahli-

ahli dari Pasukan B dari kerusi-kerusi kabinetnya.

Kesan kepada situasi ini telah mendorong 12 orang ahli UMNO mengemukakan tuntutan

mahkamah di dalam Mahkamah Tinggi untuk memperoleh perintah mahkamah yang

mengisytiharkan bahawa keputusan pemilihan adalah tidak sah. Mereka juga menggesa supaya

diadakan pemilihan yang baru. Plaintif-plaintif di dalam tuntutannya telah menyatakan kepada

mahkamah bahawa 78 orang wakil telah dipilih daripada cawangan-cawangan yang tidak

berdaftar dengan Pendaftar Pertubuhan oleh itu mereka tidak layak mengundi.

Sebanyak 12 orang plaintif yang membuat tuntutan di mahkamah tersebut salah

seorangnya menarik diri dan menjadikan seramai 11 orang dan mereka kemudiannya dikenali

sebagai UMNO 11. Mereka terus membuat tuntutan tersebut sehinggalah akhirnya Mahkamah

Tinggi memberikan kedua-dua pihak selama dua minggu mencapai penyelesaian di luar

mahkamah. Namun, kata sepakat daripada kedua belah pihak tidak tercapai di mana Pasukan A

meminta supaya Pasukan B menarik balik tuntutannya di mahkamah manakala Pasukan B

meminta supaya diadakan pemilihan yang baru.

Kesan kepada peristiwa ini, hakim yang ditugaskan kepada kes ini iaitu Hakim Harun

Hashim membuat keputusan berdasarkan kepada Perkara 41 dalam Akta Pertubuhan 1966 yang

menyatakan dengan jelas bahawa mana-manan satu pertubuhan akan menjadi tidak sah secara

automatik jika mana-mana satu cawangannya tidak berdaftar dengan Pendaftar Pertubuhan. Oleh

19

itu, Hakim Harun Hashim di dalam keputusannya mengisytiharkan bahawa UMNO adalah

sebuah pertubuhan yang tidak sah.

Ketidakpuasan hati terhadap kes ini dan beberapa kes-kes lain yang melibatkan Badan

Kehakiman telah mendorong Dr. Mahathir untuk menyerahkan beberapa pindaan Perlembagaan

Malaysia kepada Parlimen untuk melucutkan kuasa kehakiman Persekutuan dan memberikan

badan kehakiman kuasa sebagaimana yang Parlimen inginkan.

Oleh itu, sebagai tindak balas badan kehakiman, hakim-hakim mendesak supaya Ketua

Hakim Mahkamah Persekutuan, Tun Mohamad Salleh Abas bertindak balas terhadap tindakan-

tindakan kerajaan. Salleh Abas memutuskan untuk mengadakan mesyuarat bagi kesemua 20

orang hakim dari Mahkamah Agung dan Mahkamah Tinggi ibu negara Kuala Lumpur. Mereka

setuju untuk tidak mengumumkan jawapan mereka terhadap kritikan-kritikan kerajaan kepada

badan kehakiman. Sebagai gantinya mereka telah mengutuskan surat kepada Yang Dipertuan

Agong dan Raja-Raja Melayu bagi menyatakan ketidakpuasan hati mereka.

Dr. Mahathir pula sebagai tindakbalasnya menghadapkan Salleh Abas ke timbang tara

yang diadakan Dr. Mahathir sendiri di atas tuduhan salah laku Salleh Abas. Timbang tara ini

dipengerusikan oleh Tun Hamid Omar. Selepas itu, Salleh Abas mengambil tindakan guaman

dan membuat permohonan pergantungan sementara terhadap timbang tara itu namun ditolak.

Kemudian, lima orang hakim bersidang dan memberikan Salleh Abas perintah interlokutori

terhadap timbang tara. Setelah mendapat perintah, hakim-hakim tersebut pergi ke Parlimen untuk

mengemukakan interlokutori itu kepada pengerusi timbang tara.

Tidak lama selepas itu, kelima-lima Hakim Mahkamah Agung itu digantung jawatan

mereka. Daripada lima orang Hakim itu, tiga orang daripadanya dipecat. Pemecatan ini telah

menyebabkan Mahkamah Agung Malaysia digantung dan tuntutan pengesahan timbang tara

tidak dapat dibicarakan. Timbang tara kemudiannya memecat Tun Mohamad Salleh Abas.

Kesan kepada pemecatan ini menunjukkan bahawa keberkesanan perlindungan yang

disediakan oleh perlembagaan akhirnya terbukti tidak kebal sepenuhnya. Yang menariknya

pemecatan dilakukan mengikut prosedur. Dengan itu jelas bahawa meskipun prosedur diikuti

semangatnya belum tentu. Secara tidak langsung menunjukkan kelemahan prosedur yang ada.

20

(Abdul Aziz Bari, 2008). Oleh itu, doktrin pengasingan kuasa berlaku hanya pada teorinya tetapi

praktikalnya tidak diamalkan sepenuhnya.

5.2 Isu Klip Video Lingam

Isu Klip Video ini muncul bermula pada tahun 2002 tetapi menimbulkan kontorversi di

Malaysia pada tahun 2007. Gambar video ini tidak begitu jelas dan video yang dirakamkan ini

berkemungkinan daripada klip video dari telefon bimbit. Klip video yang tersebar ini menjadi isu

yang sangat serius kerana isu ini melibatkan Badan Kehakiman Negara.

Antara isi kandungan klip video ini adalah perbualan telefon antara seorang peguam

terkemuka iaitu Datuk V.K Lingam dan seorang hakim kanan di dalam mengatur perlantikan

hakim-hakim di Malaysia pada tahun 2002. Disebabkan tersebarnya klip video ini, kredibiliti

Badan Kehakiman dipersoalkan. Selain itu, klip video ini menjadi terlalu serius apabila

perbualan Datuk V.K Lingam dan seorang Hakim Kanan ini melibatkan perlantikan Ketua

Hakim Negara.

Menurut Kod Etika Kehakiman 1964, Peruntukan 3 (d), perbuatan melobi oleh seorang

hakim boleh mencemarkan nama baik Badan Kehakiman. Seseorang hakim tidak boleh

berkelakuan tidak jujur sehinggakan mencemar nama Badan Kehakiman.

( http://ms.wikipedia.org/ ).

Sebagai mengambil berat terhadap isu ini, Majlis Peguam Malaysia mengadakan satu

perarakan yang dilakukan pada 27 September 2007. Perarakan disertai sebanyak 1,500 orang

peguam di Putrajaya. Perarakan diketuai oleh Ambiga Sreenavasan dan dipantau ketat oleh

Pasukan Simpanan Persekutuan (FRU). Tuntunan kepada perarakan itu adalah menggesa agar

suruhanjaya kehakiman bebas ditubuhkan bagi melantik para hakim. Selain itu, itu mereka

menggesa Suruhanjaya Diraja ditubuhkan bagi menyiasat kebenaran klip video tersebut.

Hasil Suruhanjaya Diraja yang ditubuhkan telah membuktikan bahawa klip video tersebut

adalah tulen. Oleh itu, jika perkara ini berlaku maka kejujuran yang perlu di dalam Badan

Kehakiman bagi menjalankan tugasnya adalah tercalar. Menurut Presiden Majlis Peguam

Malaysia, Ragunath Kesavan menjelaskan bahawa bidang kehakiman yang jujur dan bebas

21

daripada sebarang campurtangan, adalah kritikal kepada semua masyarakat.

(www.malaysiakini.com).

Ini menunjukkan Badan Kehakiman yang sepatutnya menjadi sebuah badan yang

berasingan dan bebas secara teorinya tidak berlaku secara praktikalnya. Ini kerana, sudah

terdapat campurtangan di dalam bidang kehakiman negara.

22

6.0 KESIMPULAN

Corak pemerintahan di Malaysia telah ditentukan menerusi Perlembagaan Persekutuan

dengan mengasingkan tiga badan yang terlibat dalam pemerintahan negara, iaitu badan

perundangan (legislatif), badan pentadbiran (eksekutif) dan badan kehakiman (judiciary).

Pengasingan ketiga-tiga badan dalam pemerintahan negara disebut sebagai doktrin pengasingan

kuasa. Doktrin ini dikemukakan oleh Montesquieu, seorang ahli falsafah terkemuka Perancis

pada abad ke-18. Menurut Ranjit Singh Malhi (2000), idea terpenting mengenai pengasingan

kuasa ialah orang yang sama tidak harus bertanggungjawab bagi membuat undang-undang,

menguatkuasakannya dan menghukum orang-orang yang melanggarnya. Ini bermakna doktrin

tersebut melibatkan pembahagian kuasa pemerintahan yang jelas antara badan-badan

perundangan, eksekutif dan kehakiman tanpa sebarang pertindihan.

Doktrin ini menjelaskan bahawa badan yang membuat undang-undang hanya dibenarkan

membuat dan tidak boleh menyerahkankuasa itu kepada badan-badan lain serta tidak boleh

mempunyai kuasa-kuasa lain. Badan yang memerintah hanya dibenar menjalankan pemerintahan

negara dan tidak boleh membuat undang-undang dan menjalankan kuasa kehakiman. Begitu juga

dengan badan kehakiman yang hanya dibenrkan melaksana kuasa kehakiman dan tidak boleh

membuat undang-undang atau menjalankan kuasa pemerintahan. Matlamat doktrin pengasingan

kuasa ialah untuk mengelakkan pemusatan kuasa di dalam tangan mana-mana pihak.

Menurut Ruslan Zainuddin (2004), struktur pemerintahan di Malaysia mengandungi

ketiga-tiga badan di dalam sistem pemerintahan iaitu badan perundangan, badan pentadbiran dan

badan kehakiman. Kuasa tertinggi di atas ketiga-tiga badan itu terletak pada Yang di-Pertuan

Agong sebagai Ketua Negara. Ini bermakna Yang di-Pertuan Agong adalah sekaligus merupakan

ketua kepada ketiga-tiga cabang kerajaan. Menurut Perlembagaan, baginda bukan sahaja

memegang kuasa eksekutif malahan juga kuasa perundangan. Perkara 39 Perlembagaan

Persekutuan iaitu kuasa memerintah Persekutuan dan Perkara 44 Perlembagaan Persekutuan iaitu

kuasa perundangan Persekutuan.

23