Sejarah Malaysia Abad Ke-20 Hingga Pra Kemerdekaan

EDISI KEDUA

LEE BIH NI

Edisi Kedua, 2013© Lee Bih Ni

Editor:Lee Bih Ni

Diterbitkan oleh:Desktop Publisher

e mel: leeh_ni@yahoo.com

KANDUNGAN MUKA SURAT

1. Pengenalan, Matlamat dan Hasil Pembelajaran Kursus i

2. Bab 1 Penjajahan British di Negara Kita

a) Pengenalanb) Kedudukan Strategik Mendorong Penguasaan British-Tipu Helah Francis Light bagi Mendapatkan Pulau Pinang-SHTI Mengambil Seberang Peraic) Penjajahan Keluarga Brooke di Sarawak-Keluarga Brooke Meluaskan Kuasad) Penjajahan Syarikat Borneo Utara British (SBUB) di Sabah-SBUB Bertapak Di Sabah-Amerika Syarikat-Britain-Kesan Pemberian Piagam Diraja British Kepada SBUB-Syarat-Syarat Pemberian Piagam Kepada Persatuan Sementara Borneo Utara British Berhad-SBUB Mengukuhkan Kuasa Di Sabahe) Rumusan

8

3. Bab 2 Negeri-Negeri Selat 25

4.

a) Pengenalanb) British Mencari Pelabuhan Baharuc) Pertapakan Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) di Singapurad) Faktor-faktor membawa kepada perjanjian Inggeris-Belanda , 1824e) Perpecahan Kepulauan Melayu f) Penubuhan dan Pentadbiran Negeri-Negeri Selat g) Rumusan

Bab 3 Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

a) Pengenalan b) Dasar Campur Tangan British di Negeri-Negeri Melayu c) Keadaan di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang Memberi Peluang Campur Tangan British d) Residen Menggugat Kuasa Sultan Dan Pembesar e)Pengukuhan Kuasa British Melalui Pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu-Antara faktor-faktor lain bagi penubuhan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu -Syarat-Syarat Perjanjian Persekutuanf) Rumusan

35

5. Bab 4 Reaksi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

a) Pengenalan b) Pembentukan Persekutuan mencabar Kewibawaan Sultan-Reaksi Perak-Dato' Maharaja Lela Pejuang Kebanggaan Perak -Reaksi Selangor-Penentangan di Selangor -Negeri Sembilan-Yamtuan Antah Mempertahankan Kedaulatan Seri Menanti -Pahang-Dato' Bahaman Pahlawan Pahang c) Rumusan

45

6. Bab 5 Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu

a) Pengenalan b) Penasihat British Mengancam Kedaulatan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu c) Pemodenan Johor Melambatkan Campur Tangan British -Temenggung Daeng Ibrahim Pemimpin Yang Berwibawa (1825 - 1862)-Sistem Kangcu -Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor -Pemimpin Johor Yang Berwibawa -Johor Di Ambang Penjajahan British d) Rumusan

55

7. Bab 6 Reaksi Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu

a) Pengenalan b) Reaksi Kedah-Perjuangan Mengembalikan Kedaulatan Kedah c) Reaksi Kelantan-Tok Janggut Pejuang Jihad d)Terengganu-Haji Abdul Rahman Limbong Pejuang Tani e) Reaksi Johor-Pemodenan Johor Melambatkan Campur Tangan British f) Rumusan

67

8. Bab 7 Pendudukan Jepun di Negara Kita

a) Pengenalan b) Pemerintahan Tentera Jepun-Kebangkitan Jepun Sebagai Kuasa Imperialis c) Peristiwa Pendudukan Jepun di Tanah Melayud) Peristiwa Pendudukan Jepun di Sabah dan Sarawak e) Kesan Pengunduran Tentera British f)Tindak Balas Tentera British Terhadap Serangan Jepun -Faktor Kejayaan Jepun Mengalahkan Tentera British di Tanah Melayu g) Dasar Pemerintahan Jepun-Pentadbiran Jepun di Tanah Melayu

75

-Pentadbiran Jepun di Borneo Utara -Dasar Pentadbiran Jepun -Politik -Ekonomi -Penjepunan dan Sosial h) Reaksi Penduduk-Reaksi Orang Melayu -Reaksi Orang Cina-Reaksi Orang India -Penubuhan Gerakan Anti-Jepun -Kekalahan Jepun i) Kesan Pemerintahan Tentera Jepun -Politik -Ekonomi -Sosial j) Rumusan

9. Bab 8 Malayan Union dan Penubuhan UMNO

a) Pengenalan b) Tanah Melayu Selepas Kekalahan Jepun c) Keganasan 14 Hari-Penguasaan Bintang Tiga -Keganasan Bintang Tiga-Ketegangan Kaum d) Pentadbiran Tentera British e) Malayan Union 1946 -Tujuan Penubuhan Pentadbiran Malayan Union- Ciri-Ciri Malayan Union -Reaksi Penduduk Tempatan Terhadap Rancangan Malayan Union -Faktor-Faktor Penentangan -Golongan Yang Menyokong Malayan Union -Cara Penentangan-Langkah Kolektif Orang Melayu Menentang Malayan Union -Kongres Melayu Pertama -Kongres Melayu Kedua -Rapat Umum-Wanita f) Penubuhan UMNO -Tujuan Penubuhan UMNO -Perjuangan Tokoh UMNO -Perjuangan UMNO -Perkembangan UMNOg) Rumusan

90

10. Bab 9 Persekutuan Tanah Melayu

a) Pengenalan b) Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu -Rundingan Ke Arah Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu -Ciri-Ciri Utama Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu c) Perbezaan Antara Pentadbiran Malayan Union Dengan Persekutuan Tanah Melayu

103

d) Perbezaan Kerakyatan Malayan Union Dengan Persekutuan Tanah Melayu -Ahli Persekutuan Tanah Melayu -Sistem Kerajaan -Syarat kerakyatan-Pembahagian kuasa kerajaan persekutuan dan kerajaan negeri -Majlis Mesyuarat Undangan Persekutuan Tanah Melayu -Pendaftaran PKMM ditolak e) Rumusan

11. Bab 10 Proses Ke Arah Kemerdekaan dan Pembentukan

Negara Berdaulat

a) Pengenalan b) Langkah-Langkah Memberikan Ancaman Komunis-Pengisytiharan Darurat -Pengharaman Parti Komunis Malaya dan Parti Berhaluan Kiri -Memperbesarkan Pasukan Keselamatan -Rancangan Briggs -Perang Saraf -Pertemuan Baling c) KESAN DARURAT d) Kerjasama Antara Kaum Ke Arah Kemerdekaan e) Ke Arah Mencapai Perpaduan Kaum f) Pendidikan Alat Perpaduang) Ciri-Ciri Sistem Pendidikan Vernakular Di Tanah Melayu Sebelum Merdeka h) Kerjasama Kaum ke Arah Berkerajaan Sendiri i) Pilihan Raya Negeri j) Ke Arah Kemerdekaan k) Kandungan Pemasyhuran Kemerdekaan l) Sarawak Diserahkan Kepada Kerajaan British -Gerakan Antipenyerahan Di Sarawak -Penentangan dan Reaksi British -Tindakan Penentangan Rakyat Sarawak -Reaksi & Tindakan British -Langkah Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sarawak -Penubuhan Parti Politik Di Sarawak -Penubuhan Perikatan Sarawak m) Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sabah -Langkah Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sabah -Penubuhan Parti Politik Di Sabah -Penubuhan Parti Perikatan Sabah n) Gagasan Persekutuan Malaysia -Idea Pembentukan Persekutuan Malaysia -Cadangan Tunku Abdul Rahman -Matlamat Pembentukan Persekutuan Malaysia -Reaksi Pembentukan Persekutuan Malaysia o) Pengisytiharan Persekutuan Malaysia -Konfrontasi Dan Perdamaian -Faktor Pendorong, Penghalang, Penyatuan dan Pemisahan

112

-Faktor Menghalang Penyatuan Singapurap) Rumusan

12.

Lampiran

BAB 1 PENJAJAHAN BRITISH DI NEGARA KITA

Hasil Pembelajaran Memerihalkan penapakan British di Pulau Pinang dan Seberang Prai

(Tanah Melayu). Menyatakan sebab-sebab pihak British mengambil Pulau Pinang dan

Seberang Prai. Menceritakan usaha-usaha pemimpin Kedah mengambil semula Pulau

Pinang. Memerihalkan peristiwa yang membawa kepada pengambilan Sarawak

oleh James Brooke. Menyatakan peringkat perluasan kuasa di bawah pemerintahan keluarga

Brooke. Menceritakan penapakan dan peluasan kuasa barat sehingga pengambilan

Sabah oleh Syarikat Borneo Utara British. Menyenaraikan syarat-syarat yang diberikan oleh kerajaan British untuk

menubuhkan Syarikat Borneo Utara British.

Peta Konsep Penjajahan British

Kedudukan Strategik Mendorong Penguasaan British:

Pertapakan Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) di Pulau Pinang Penjajahan Keluarga Brooke Di Sarawak

Penjajahan Syarikat Borneo Utara British (SBUB) Di Sabah

Unsur dan Tingkah laku Patriotisme Memanfaatkan asset negara Malaysia • Menghargai dan memanfaatkan aset-aset negara kita

Karisma kepemimpinan • Bersikap kepemimpinan cemerlang

Membela maruah negara • Sedia mempertahankan negara

Laman web: http://en.wikipedia.org/wiki/British_Malaya http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Malaysia http://www.britishempire.co.uk/maproom/malaya.htm

Pengenalan

British Malaya secara longgar menyifatkan satu set negeri di

Semenanjung Tanah Melayu dan Pulau Singapura yang telah dibawa di

bawah kawalan British antara 18 dan abad ke-20. Berbeza dengan

istilah "British India", yang tidak termasuk negeri-negeri bangsawan

India, British Malaya sering digunakan untuk merujuk kepada negeri-

negeri Melayu di bawah pemerintahan British tidak langsung serta

Negeri-Negeri Selat yang berada di bawah kedaulatan Mahkota British.

Sebelum pembentukan Malayan Union pada tahun 1946, wilayah-

wilayah telah tidak diletakkan di bawah pentadbiran tunggal yang

disatukan. Sebaliknya, British Malaya terdiri daripada negeri Selat,

Negeri Melayu Bersekutu dan Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu.

Bawah pemerintahan British, Malaya adalah salah satu daripada

wilayah-wilayah yang paling menguntungkan Empayar, menjadi

pengeluar terbesar di dunia bijih timah dan getah kemudian.

Malayan Union dibubarkan dan digantikan dengan Persekutuan

Tanah Melayu pada tahun 1948. Ia menjadi bebas sepenuhnya pada 31

Ogos 1957. Pada 16 September 1963, persekutuan, bersama-sama

dengan Sabah, Sarawak dan Singapura, membentuk sebuah

persekutuan yang lebih besar yang bernama Malaysia.

Kedudukan Strategik Mendorong Penguasaan British

Pertapakan Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) di Pulau Pinang

Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) memerlukan sebuah pelabuhan untuk

dijadikan tempat persinggahan, pusat pengumpulan barangan dagangan dan

pangkalan tentera. Pihak SHTI memerlukan sebuah tempat persinggahan untuk

berlindung daripada angin monsun. Pada masa peralihan monsun itu, mereka

memerlukan bekalan air, makanan dan membaiki kapal. Selain itu, pihak

syarikat memerlukan barangan seperti emas, perak, bijih timah dan lada hitam

yang banyak terdapat di Kepulauan Melayu untuk dijadikan barang tukaran bagi

mendapatkan teh yang amat popular di Eropah daripada pedagang Cina.

Oleh itu, pihak SHTI telah mendapati bahawa Pulau Pinang merupakan

sebuah kawasan yang sesuai untuk tujuan ini kerana kedudukannya yang

strategik, iaitu berada di persimpangan timur dan barat. Pulau Pinang juga

didapati sesuai dijadikan pangkalan tentera di Kepulauan Melayu untuk

mempertahankan petempatannyadi India daripada serangan pihak Perancis.

Walau bagaimanapun, SHTI tidak boleh mendapatkan Pulau Pinang yang berada

di bawah penguasaan Kedah kerana Kedah merupakan sebuah negeri yang

berada di bawah naugan Siam. Kedah merupakan sebuah kerajaan yang kuat di

Kepulauan elayu pada kurun ke-16. Dasar buka pintu yang diamalkan oleh Kedah

menyebabkan Kedah maju sebagai pelabuhan enterpot. Namun, pada akhir

kurun ke-18 berlaku perebutan takhta kerajaan Kedah. Sultan Muhammad JIwa

telah melantik Tunku Abdullah sebagai Raja Muda Kedah tetapi perlantikannya

telah ditentang oleh kerabat diraja Kedah kerana Tunku Abdullah bukan anak

gahara. Kerabat diraja Kedah telah berpakat dengan Bugis di selangor yang

dipimpin oleh Raja Haji untuk menentang baginda.

Peta 1.1. Kedudukan Pulau Pinang

Sultan Muhammad JIwa telah diserang oleh tentera Raja Haji lalu

mengakibatkan Kuala Kedah dan Alor Setar ditawan. Baginda terpaksa berundur

ke Kangar. Baginda berusaha mendapatkan bantuan daripada firma Jourdian

Sullivan and de Souza. Oleh itu, pihak firma telah menghantar Francis Light

untuk berunding dengan baginda pada tahun 1771. Setelah berbincang, baginda

telah menandatangani perjanjian dengan Francis Light. Dalam perjanjian itu,

pihak firma dibenarkan berniaga di Kuala Kedah. Namun, perjanjian itu

dibatalkan apabila pihak firma enggan memberikan bantuan ketenteraan bagi

menyerang Bugis di Selangor. Pada masa yang sama, Kedah telah menghentikan

penghantaran bunga emas kepada Kerajaan Siam semasa Siam berperang

dengan Burma pada tahun 1753-1781. Setelah Siam bangkit, siam telah

menuntut supaya penghantaran bunga emas, wang, serta tenaga manusia

disambung semula. Ini menyebabkan Kedah berasa terancam. Kedah yang

diperintah oleh Sultan Abdullah telah meminta bantuan daripada pihak SHTI

untuk mengekalkan kedaulatan Kedah. Baginda telah menawarkan Pulau Pinang

untuk mendapatkan bantuan ketenteraan. Francis Light yang inginkan Pulau

Pinang, menerima tawaran Sultan Abdullah. (Andaya, B.W., 1983)

Tipu Helah Francis Light bagi Mendapatkan Pulau Pinang

Dasar monopoli yang diamalkan oleh Belanda telah membimbangkan pihak SHTI.

Setelah meneliti tawaran Sultan Abdullah, Francis Light secara peribadi telah

menandatangani Perjanjian Inggeris- kedah pada tahun 1786. Antara syarat-

syarat Perjanjian Inggeris- Kedah 1786 ialah:

(a) SHTI tidak boleh melindungi musuh kedah.

(b) SHTI hendaklah membantu Kedah sekiranya diserang oleh musuh.

(c) SHTI membayar 30 000 dolar Sepanyol setahun kepada sultanKedah

sebagai pampasan.

Penaklukan Patani oleh Siam telah mengancam kedudukan kedah. Sultan

Abdullah menuntut bantuan ketenteraan daripada SHTI seperti yang dijanjikan

dalam Perjanjian 1786. SHTI enggan memberi bantuan kerana tidak terlibat

dalam Perjanjian 1786 yang ditandatangani oleh Sultan Abdullah dan Francis

Light. Oleh sebab keengganan SHTI untuk memberi bantuan, Sultan Abdullah

mengarahkan Francis Light keluar dari Pulau Pinang tetapi beliau enggan

walaupun ditawarkan bayaran ganti rugi. Pada tahun 1791, Sultan Abdullah

mengumpul tentera untuk menyerang dan mengambil semula Pulau Pinang.

Baginda turut mendapat bantuan ketenteraan daripada Siak, Riau, dan Selangor.

Francis Light telah meminta bantuan tentera British untuk menyerang kubu

sultan Kedah di Seberang Perai. Dalam pertempuran itu, angkatan tentera Kedah

tewas dan Sultan Abdullah terpaksa menandatangani Perjanjian Persahabatan

dan Keamanan Inggeris-Kedah pada 1 Mei 1791.

George Leith pula dilantik oleh SHTI sebagai Gabenor Pulau Pinang yang pertama.

SHTI Mengambil Seberang Perai

Setelah menduduki Pulau Pinang, SHTI berusaha pula untuk mendapatkan

SeberangPerai kerana:

(a) Sesuai untuk dijadikan benteng pertahanan Pulau Pinang sekiranya

diserang.

(b) Sesuai untuk dijadikan kawasan pertanian kerana tanah subur.

Peluang ini diambil oleh SHTI kerana Sultan Dziauddin memerlukan bantuan

ketenteraan untuk menentang Siam. Pada bulan Jun 1800, baginda telah

menandatangani Perjanjian Persahabatan dan Perikatan dengan Gabenor George

Leith. Perjanjian ini membolehkan SHTI menduduki Seberang Perai secara rasmi

dan dinamakan Province Wellesly.

Namun, SHTI tidak memberi bantuan ketenteraan setelah Kedah diserang oleh

Siam pada bulan November 1821. Kedah akhirnya berjaya ditakluki oleh Siam.

Pada bulan Jun 1826, Perjanjian Burney ditandatangani antara Raja Rama III

dengan Henry Burney di Bangkok.

Sultan-sultan Kedah telah berusaha untuk mengekalkan kedaulatan negeri

Kedah daripada ancaman musuh. Namun, akhirnya Pulau Pinang dan Seberang

Perai jatuh ke tangan British kerana Francis Light dan SHTI memungkiri janji dn

menggunakan tipu muslihat. (Mohd. Isa Othman, 2002)

Penjajahan Keluarga Brooke di Sarawak

Pada peringkat awal, negeri Sarawak berada di bawah pemerintahan Kesultanan

Brunei. Kekayaan hasil bumi Sarawak mendorong James Brooke untuk

menguasainya. Akhirnya, Sarawak berada di bawah pemerintahan keluarga

Brooke dari tahun 1841 hingga 1946.

Perpecahan Membuka Ruang Penjajahan

Sarawak pada mulanya berada di bawah pengaruh Kesultanan Brunei sebelum

kurun ke-19. Pembesar-pembesar tempatan yang dilantik oleh Sultan Brunei

mentadbir wilayah di Sarawak tanpa campur tangan Kesultanan

Brunei. Kekayaan Sarawak dengan antimoni dan emas telah menyebabkan

Sultan Brunei mengubah dasar pemerintahnya. Pada kurun ke-19, Pangeran

Muda Mahkota telah dilantik menjadi wakil pemerintah Kesultanan British dan

telah mengambil kuasa politik pembesar tempatan di Sarawak. Beliau juga telah

mengambil alih perdagangan emas dan antimoni serta mengenakan cukai

kepada penduduk tempatan. Orang Bidayuh yang bekerja di lombong antimoni

juga tidak diberikan upah. Keadaan ini telah menimbulkan perasaan marah

kepada penduduk tempatan dan mereka telah menentang Pangeran Indera

Mahkota. Mereka juga ingin bebas daripada pemerintahan

Kesultanan Brunei. Pangeran Indera Mahkota gagal menyekat kebangkitan

rakyat Sarawak lalu Sultan Brunei telah menghantar Pangeran Raja Muda

Hashim untuk membantu Pangeran Indera Mahkota.

Rajah 1.1 Negeri Sarawak Pada Tahun 1840

Pangeran Raja Muda Hashim pula telah meminta bantuan pedagang British,

James Brooke untuk menghentikan pemberontakan itu. Pangeran Raja

Muda Hashim telah berjanji akan melantik James Brooke menjadi Gabenor

Sarawak sekiranya beliau berjaya menghentikan pemberontakan itu.

Dengan bantuan daripada James Brooke dan tenteranya, Pangeran Raja Muda

Hashim telah berjaya menamatkan pemberontakan itu tetapi jawatan James

Brooke sebagai Gabenor Sarawak tidka mendapat persetujuan daripada Sultan

Brunei lalu melengah-lengahkan perlantikan itu. James Brooke marah dengan

keputusan tersebut lalu membedil bandar Kuching. Pangeran Raja Muda Hashim

menandatangani perjanjian dengan James Brooke dan telah melantik James

Brooke sebagai Gabenor Sarawak yang pertama.

Antara syarat-syarat yang terkandung dalam perjanjian itu:

(a) James Brooke memerintah negeri Sarawak dan menguasai segala hasilnya.

(b) James Brooke harus menghormati dan memelihara undang-undang dan adat

istiadat

orang Melayu.

James Brooke kemudiannya telah berjumpa dengan Sultan Brunei ketika itu,

Sultan Omar Ali Saifuddin pada tahun 1842 bagi mengesahkan

kedudukannya sebagai Gabenor Sarawak. Kedatangan James Brooke bersama

angkatan tenteranya telah menyebabkan sultan terpaksa mengiktiraf

perjanjian yang telah ditandatangani oleh beliau dan Pangeran Raja Muda

Hashim. (Walker, J.H., 2002).

Sultan Omar Ali Saifuddin telah cuba menyerang James Brooke tetapi dapat

dikalah oleh James Brooke dengan bantuan daripada angkatan tenteranya.

Dengan kekalahan itu, baginda terpaksa mengiktiraf James Brooke sebagai Raja

Sarawak yang merdeka dan mempunyai kedaulatan penuh ke atas Sarawak.

Rajah 1.2 Kawasan Penyerahan Kepada James Brooke Oleh Sultan Brunei

Keluarga Brooke Meluaskan Kuasa

Antara tahun 1853 hingga tahun 1905, James Brooke dan Charles Brooke berjaya

meluaskan kawasan pemerintahan mereka setelah dibantu oleh angkatan laut

British. Sehingga tahun 1905, keluarga Brooke berjaya meluaskan wilayahnya

hingga ke sempadan Brunei. (Runciman, S., 1960)

Jadual 1.1 Kawasan yang dikuasai oleh keluarga Brooke di Sarawak dari tahun 1853 hingga tahun 1905

Rajah 1.3 Kawasan yang dikuasai oleh keluarga Brooke di Sarawak dari tahun 1853 hingga tahun 1861

Rajah 1.4 Kawasan yang dikuasai oleh keluarga Brooke di Sarawak dari tahun 1883 hingga tahun 1905

Penjajahan Syarikat Borneo Utara British (SBUB) di Sabah

Sabah di bawah pengaruh Kesultanan Brunei dan Kesultanan Sulu. Sabah

menjadi tumpuan pedagang Barat kerana kedudukannya strategik dan kaya

dengan hasil bumi.

SBUB Bertapak Di Sabah

Sabah menarik perhatian pelabur-pelabur Barat kerana potensi ekonomi.

Antaranya kuasa Amerika Syarikat, Britain, Belanda dan Sepanyol. Syarikat-

syarikat asing mula bertapak di Sabah.

Amerika Syarikat

Pada tahun 1865, Sultan Brunei memberi konsesi tanah di Sabah kepada wakil

Amerika Syarikat iaitu W. L. Moses. Tempoh sewaan selama 10 tahun. Moses

menjual konsesi kepada The American Trading Company diketuai oleh J.W.

Torrey dan T. B. Harris. Torrey gagal menanam kopi dan tebu di Kimanis. Torrey

menjual haknya kepada Von Overbeck.

Britain

Von Overbeck menghadapi masalah kewangan. Pada tahun 1877, Overbeck

meminjam wang daripada syarikat Alfred Dent dan Edward Dent. Gabenor

Labuan iaitu W. H. Treacher bersetuju membantu Overbeck memperbaharui

tempoh pajakan daripada Sultan Brunei dengan syarat syarikat yang ditubuhkan

diletakkan di bawah kekuasaan British. Pada tahun 1877 Sultan Brunei iaitu

Sultan Abdul Mu’mein perbaharui pajakan dengan Overbeck dan Dent melalui

perjanjian. Sultan Brunei serahkan tanah antara Teluk Kimanis dan Sungai

Sibuku. Pada tahun 1878, Overbeck dan Dent menandatangani perjanjian

dengan Sultan Jamalul Alam (Kesultanan Sulu). Sultan Sulu menyerahkan

kawasan dari Sungai Pandasan hingga ke Sungai Sibuku. Pada tahun 1880

Overbeck menjual semua haknya kepada Alfred dan Edward Dent. Dent

menubuhkan Persatuan Sementara Borneo Utara British Berhad. Saham syarikat

dijual kepada rakyat British bagi menambah modal perniagaan. Persatuan

berusaha mendapatkan Piagam Diraja daripada kerajaan British untuk

mengukuhkan kedudukan dan memajukan perniagaan. Pada November 1881

kerajaan British menganugerahkan piagam kepada Persatuan Sementara Borneo

Utara British Berhad. Pada tahun 1882, syarikat tersebut dinamakan Syarikat

Borneo Utara British (SBUB). (Tregonning, K.G., 1960)

Kesan Pemberian Piagam Diraja British Kepada SBUB

SBUB berkuasa mentadbir Sabah. Presiden pertama ialah Sir Rutherford Alcock.

Pengarah urusannya ialah Alfred Dent. Brtish dapat memperluaskan pengaruh

dan menghalang kuasa Barat lain bertapak di Sabah. Tahun 1888 SBUB

menandatangani Perjanjian Perlindungan Borneo Utara yang menjadikan Sabah

negeri naungan British. British bertanggungjawab dalam hal ehwal luar Sabah.

(Winks, R.W., & Alaine Low., 1998)

Syarat-Syarat Pemberian Piagam Kepada Persatuan Sementara Borneo Utara

British Berhad

a) SBUB tidak boleh menyerahkan wilayah Sabah kepada sesiapa tanpa

persetujuan kerajaan British

b) SBUB mesti melantik pentadbir daripada pegawai yang diakui kerajaan British

c) SBUB perlu memelihara agama, adat resam dan undang-undang penduduk

tempatan

d) SBUB hendaklah mentadbir Sabah dengan adil dan saksama

e) SBUB mesti menerima nasihat daripada kerajaan British

SBUB Mengukuhkan Kuasa Di Sabah

Pemerintahan SBUB diketuai oleh gabenor W.H.Treacher. Gabenor dilantik oleh

pengarah syarikat dengan persetujuan kerajaan British. Gabenor dibantu majlis

Penasihat yang ditubuhkan tahun 1883. Ahli majlis ialah Setiausaha Kerajaan,

Bendahari dan Ketua Pasukan Keselamatan pusat pentadbirannya di Sandakan.

SBUB menubuhkan jabatan kerajaan untuk melicinkan pentadbiran.

SBUB menubuhkan jabatan kerajaan dalam pentadbiran. Antaranya

Jabatan Pos, Jabatan Buruh, Jabatan Polis, Jabatan Kewangan dan Jabatan Tanah

dan Ukur. Pentadbiran SBUB mempunyai Pegawai Daerah, Ketua Anak Negeri

(digelar Orang kaya-Kaya – O.K.K. ) dan Ketua Kampung.

SBUB membahagikan Sabah kepada beberapa residensi / daerah /

kampung. Peringkat Residensi; Pada peringkat awal Sabah dibahagi kepada

dua residensi iaitu Residensi Pantai Barat dan Residensi Pantai Timur. Pada

tahun 1935 terdapat empat residensi iaitu Residensi Pantai Barat, Residensi

Sandakan, Residensi Tawau dan Residensi Pedalaman. Setiap residensi diketuai

seorang Residen. Peringkat Daerah; Setiap residensi pula dibahagi kepada

beberapa daerah yang diketuai oleh Pegawai Daerah (berbangsa Eropah).

Terdapat sepuluh daerah iaitu daerah Alcock, Daerah Dewhurst, Daerah Keppel,

Daerah Martin, Daerah Myburgh, Daerah Dent, Daerah Clarke, Daerah Cunliffe,

Daerah Mayne dan Daerah Elphinstone. Pada tahun 1915, jawatan Timbalan

Penolong Pegawai Daerah diperkenalkan dan disandang oleh penduduk

tempatan. Ketua Anak Negeri (Orang Kaya-Kaya – O.K.K.), tugasnya adalah

membantu Pegawai daerah dalam pentadbiran kerajaan. O.K.K. diberi surat

kuasa yang membolehkan mereka menguruskan hal-hal berkaitan masyarakat

tempatan. Peringkat Kampung; SBUB melantik Ketua Kampung yang digelar

Orang Tua. SBUB mengekalkan penglibatan peribumi dalam pentadbiran kerana

mereka memahami adat dan budaya masyarakat tempatan. SBUB tidak mempu

menggaji ramai pegawai Eropah kerana menghadapi masalah kewangan.

SBUB melaksanakan undang-undang Barat dan tempatan. Ia bertujuan

untuk menjaga keamanan negeri. Pada tahun 1900, diwujudkan Mahkamah

Majistret dan Mahkamah Anak Negeri di Jesselton. Mahkamah Majistret

dihakimi oleh Pegawai Daerah. Ia mengendalikan kes-kes berat seperti kes

bunuh, culik dan rompakan. Mahkamah Anak Negeri dihakimi oleh hakim yang

dilantik dari kalangan Ketua Anak Negeri yang arif dalam bidang agama Islam

dan adat-istiadat tempatan. Ia mengendalikan kes-kes peribumi berkaitan

undang-undang Islam dan adat-istiadat tempatan.

Organisasi Pentadbiran SBUB

Lembaga Pengarah (di London)

Gabenor (di Sabah) Dinasihati oleh Majlis Penasihat

Setiausaha Kerajaan yang bertanggungjawab kepada;

Ketua-Ketua Jabatan (Pos, Buruh, Polis, Kewangan, Jabatan Tanah dan Ukur)

Residen Merupakan ketua pentadbir di peringkat residensi

Pegawai Daerah Merupakan ketua pentadbir di peringkat daerah.

Tugasnya sebagai majistret, pemungut cukai, bendahari daerah dan pegawai buruh.

Ketua Anak Negeri Tugasnya menjaga keamanan, menguruskan pembahagian tanah,

mengutip cukai dan memajukan pertanian

Ketua Kampung Tugasnya menguruskan hal ehwal kampung, menjaga keamanan,

membantu memajukan perdagangan, melaporkan kepada Pegawai Daerahtentang kes-kes kecurian, wabak penyakit dan menjaga keselamatan kampung

Rumusan

Penjajahan British di negara kita bermula dengan perjanjian demi perjanjian

berkenaan kepada pihak Inggeris. Ia merupakan dasar perundangan yang

mengesahkan hakmilik Inggeris ke atas Pulau Pinang walaupun Inggeris telah

mendudukinya sejak tahun 1786. Akhirnya Pulau Pinang dan Seberang Perai

jatuh ke tangan British kerana Francis Light dan SHTI memungkiri janji dan

menggunakan tipu muslihat. Ia menandakan titik tolak penjajahan Inggeris

bermula di Tanah Melayu. Di Sarawak pula, kekayaan hasil bumi Sarawak

mendorong James Brooke untuk menguasainya. Perpecahan pemimpin-

pemimpin tempatan membuka ruang campurtangan dan penjajahan Brooke.

Akhirnya, Sarawak berada di bawah pemerintahan keluarga Brooke dari tahun

1841 hingga 1946. Bagi Sabah, ia menjadi tumpuan pedagang Barat kerana

kedudukannya strategik dan kaya dengan hasil bumi. Syarikat-syarikat asing

mula bertapak di Sabah sehingga Afred Dent menubuhkan Persatuan Sementara

Borneo Utara British Berhad yang berusaha mendapatkan Piagam Diraja

daripada kerajaan British untuk mengukuhkan kedudukan dan memajukan

perniagaan. Persatuan ini berjaya berkuasa mentadbir Sabah apabila menjadi

sebuah syarikat berpiagam Borneo Utara British.

Rujukan

Andaya, B.W. & Andaya, L.Y. (1983). Sejarah Malaysia. Kuala Lumpur: Mac Millan.

Butcher, J.G. (1979). The British in Malaya, 1880-1941. Kuala Lumpur: Oxford University Press.

Ibrahim Mahmood. (1981). Sejarah Perjuangan Bangsa Melayu. Kuala Lumpur: Pustaka Antara.

Mohd. Isa Othman. (2002). Sejarah Malaysia (1800-1963). Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn Bhd.

Ramlah Adam (2004). Gerakan Radikalisme di Malaysia (1938-1965). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa & Pustaka.

Runciman, S. (1960). The White Rajahs: A History of Sarawak from 1841 to 1946. Cambridge: Cambridge University Press.

Tregonning, K.G. (1960). North Borneo. London: H. M. Stationery Off.

Walker, J.H. (2002). Power and Prowess: The Origins of Brooke Kingship in Sarawak. New South Wales: Allen & Unwin.

Winks, R.W., & Alaine Low. (1998). Sabah History. The Oxford History of the British Empire, Vol. 5. Oxford: Oxford University Press.

Soalan Latihan

1. Jelaskan sebab-sebab pihak British mengambil Pulau Pinang dan Seberang

Prai.

2. Mengapakah Syarikat Hindia Timur British (SHTI) memerlukan sebuah

pangkalan di

rantau Asia Tenggara walaupun mereka telah lama bertapak di India?

Bincangkan

perkembangan penting yang berlaku sepanjang tempoh 1786-1832.

3. Bincangkan peristiwa yang membawa kepada pengambilan Sarawak oleh

James Brooke.

4. Huraikankan penapakan dan peluasan kuasa barat sehingga pengambilan

Sabah oleh

Syarikat Borneo Utara British. Apakah syarat-syarat yang diberikan oleh

kerajaan British

untuk menubuhkan Syarikat Borneo Utara British.

BAB 2 NEGERI-NEGERI SELAT

Hasil Pembelajaran

Menyatakan sebab-sebab pihak British mengambil Singapura dan Melaka. Memerihalkan penapakan British di Singapura dan Melaka. Menyatakan syarat-syarat Perjanjian Inggeris-Belanda. Membincangkan pembahagian pengaruh kuasa Barat dalam Perjanjian

Inggeris-Belanda memudahkan penguasaan Barat di Kepulauan Melayu.

Peta Konsep

Negeri-Negeri Selat

Pulau Pinang Singapura Melaka

Unsur dan Tingkah laku Patriotisme Memanfaatkan asset negara Malaysia

Menghargai dan memanfaatkan aset-aset negara kita

Kebijaksanaan menjalinkan hubungan • Bijak berfikir dan bertindak

Laman web: http://en.wikipedia.org/wiki/Straits_Settlements http://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-Negeri_Selat http://ms.wikipedia.org/wiki/Singapura#cite_note-16

Pengenalan

Nama lama bagi Singapura ialah Temasek. Mengikut lagenda, seorang putera

dari Palembang bernama Sang Nila Utama tiba di pulau itu. Baginda terlihat

seekor binatang yang dikenali sebagai ‘singa’. Baginda menukarkan nama

Temasek kepada Singapura yang bermaksud ‘Bandar Raya Singa’. Pada

awalnya, Singapura didiami oleh orang laut. Ada antaranya menjadi pelaut atau

lanun yang mengancam kapal-kapal yang melalui Selat Melaka. Singapura

pernah berasa di bawah pengaruh Siam. Parameswara yang mengasaskan

Melaka pernah pergi ke Singapura dalam tahun 1380-an dan kemudian

memerintah pulau itu selama lima tahun. Baginda meninggalkan Singapura

kerana bimbangkan ancaman dan serangan Siam. Pada abad ke-15, Singapura

berada di bawah kekuasaan kerajaan Kesultanan Melayu Melaka. Selepas itu,

Singapura menjadi sebahagian daripada Empayar Johor sehingga kedatangan

Stamford Raffles pada tahun 1819.

British Mencari Pelabuhan Baharu

Singapura dibuka kerana Pulau Pinang tidak dapat memenuhi harapan Syarikat

Hindia Timur Inggeris (SHTI). Dari segi pertahanan, Pulau Pinang tidak dapat

mempertahankan pantai Timur India kerana kedudukan yang terlalu jauh.

Semasa berlaku perbalahan antara pihak Perancis dengan Britain di Timur,

kapal-kapal British yang mempertahankan Teluk Benggala menghadapi masalah

kerana Pulau Pinang tidak dapat memenuhi fungsinya. Pulau Pinang bukanlah

merupakan sebuah pangkalan, malahan tidak mempunyai kubu untuk

mempertahankan pelabuhan. Dari segi perdagangan, Pulau Pinang tidak dapat

memenuhi keperluan SHTI. Oleh sebab kedudukannya yang jauh daripada

kawasan perdagangan yang penting di Asia Tenggara, Pulau Pinang tidak dapat

menjadi pelabuhan persinggahan dan member perlindungan kepada kapal-kapal

British yang melalui perjalanan laut di antara India dengan negara China.

Kelemahan Pulau Pinang dan keazaman British untuk meningkatkan

perdagangan dengan negara China menyebabkan mereka terpaksa mencari

sebuah pelabuhan lain yang lebih sesuai, terutama di kawasan selatan Selat

Melaka. Ini seterusnya membawa kepada pembukaan Singapura. Tidak seperti

Pulau Pinang, gugusan Kepulauan Riau-Lingga mempunyai beberapa kelebihan

yang sesuai dijadikan pelabuhan persinggahan. Kedudukannya di tengah-tengah

jalan perdagangan dari India ke negara China menjadikannya bukan sahaja

sebagai sebuah pelabuhan yang baik di Asia Tenggara, tetapi juga menjadi pusat

mengawal penyebaran pengaruh Belanda. Orang yang bertanggungjawab dalam

meneroka dan mencari pangkalan yang sesuai untuk pihak British bagi

menggantikan Pulau Pinang ialah Stamford Raffles. Beliau ialah seorang pegawai

di SHTI yang pernah menjadi Penolong Setiausaha di Pulau Pinang dan

kemudiannya sebagai Leftenan Gabenor British di Jawa.

Pertapakan Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) di Singapura

Kedudukan Pulau Pinang yang terletak di Utara Selat Melaka menyebabkan Pulau

Pinang gagal berkembang maju. Kapal-kapal dagang lebih banyak berlabuh di

kawasan yang berhampiran dengan Selat Melaka seperti Betawi, Riau dan

Lingga. Perdagangan SHTI dengan China semakin maju menyebabkan pihak

syarikat memerlukan sebuah pelabuhan baru untuk menggantikan Pulau Pinang.

Perang Napoleon yang telah melanda Eropah menyebabkan pihak SHTI dapat

menguasai Melaka dan Betawi. Namun, selepas perang tamat, SHTI terpaksa

memulangkan semula Melaka dan Betawi kepada Belanda. Pihak belanda juga

telah memberikan layanan yang buruk terhadap pedagang British. Oleh itu,

pihak syarikat telah menghantar Stamford Raffles untuk mencari sebuah

pangkalan baru. Beliau telah cuba untuk memajukan Palembang, Acheh dan Riau

tetapi gagal. Raffles yang mendapati Singapura berpotensi untuk menjadikan

pelabuhan yang maju kerana terletak di laluan perdagangan di Selat Melaka dan

Selat Sunda telah mencadangkannya kepada pihak SHTI.

Singapura yang terletak di bawah kekuasaan Johor juga didapati dapat

menyaingi pelabuhan Betawi dan mampu menyekat monopoli perdagangan

Belanda di Kepulauan Melayu. (Butcher, J.G., 1979)

Singapura Pangkalan Perdagangan Yang Strategik

Stamford Raffles telah mencadangkan kepada SHTI supaya mendirikan

pangkalan baru di Singapura. Singapura terletak di bawah kekuasaan

kerajaan Johor. Namun, usaha Raffles untuk mendapatkan Singapura

menghadapi masalah kerana kerajaan Johor berada di bawah pengaruh

Belanda.

Taktik Raffles Mengambil Singapura

Pada 12 Januari 1819, Stamford Raffles telah mendarat di Singapura. Stamford Raffles telah memaksa Temenggung Abdul Rahman menandatangani perjanjian dengan pihak British pada 30 Januari 1819. Namun, perjanjian itu dianggap tidak sah kerana tidak mendapat persetujuan daripada sultan Johor iaitu Sultan Abdul Rahman. Raffles merancang dengan mengadakan muslihat untuk memperdayakan Sultan Abdul Rahman dan Belanda.

Raffles telah berjaya memujuk Temenggung Abdul Rahman menjeput Tengku

Hussein ke Singapura untuk menjadi sultan Johor. Oleh itu, Sultan Hussein

telah mengiktirafkan perjanjian awal antara Temenggung Abdul Rahman dan

Raffles. Maka secara rasminya SHTI mula bertapak di Singapura. (Kennedy, J.,

1993)

SHTI Mencengkam Singapura

Perjanjian 1819 gagal memberi kuasa penuh kepada Raffles untuk menduduki

Singapura. Untuk mengukuhkan kedudukan SHTI, Raffles telah menandatangani

satu lagi perjanjian dengan Sultan Hussein dan Temenggung Abdul

Rahman pada 7 Jun 1823. Perjanjian ini membolehkan SHTI berkuasa di seluruh

Singapura dan Pulau-Pulau yang berdekatan.

Pada 2 Ogos 1824, Residen Singapura iaitu John Crawfurd telah menandatangani

satu lagi perjanjian dengan Sultan Hussein dan Temenggung Abdul Rahman.

Melalui perjanjian tersebut, Sultan Hussein terpaksa menyerahkan Singapura

secara rasminya kepada SHTI. (Butcher, J.G., 1979)

Faktor-faktor membawa kepada perjanjian Inggeris-Belanda , 1824

Persaingan perdagangan di Timur

Sejak kedatangan pihak Belanda dan British di Timur terutamanya di Asia

Tenggara pada awal abad ke-17, kedua-dua ini sudah tidak mempunyai

perhubungan baik. Perselisihan sentiasa timbul atas dasar perdagangan yang

diamalkan iaitu sikap Belanda yang menjalankan dasat ingin memonopoli

perdagangan di Asia Tenggara manakala orang Inggeris berpendapat semua

bangsa mempunyai hak dan kebebasan untuk berdagang di rantau ini.

Hubungan yang buruk ini semakin meruncing kerana terdapat pegawai-pegawai

Belanda yang bersifat anti-Inggeris iaitu Jan Peterzoon Coen dan Van der

Capellan, kedua-duanya ialah Gabenor Jeneral Betawi. Bagi pihak Inggeris pula

yang bersifat anti-Belanda ialah John Jourdain. Jan Peterzoon Coen menyerang

orang Inggeris di Jakarta dengan tujuan menghalau mereka keluar dari Pulau

Jawa (1619). (World of Islamic-Malaysia, 2009)

Rajah 2.1 Jan Peterzoon Coen

Dasar persahabatan Inggeris-Belanda di Eropah

Bagi British persahabatannya dengan Belanda adalah penting dari segi

“pertahanan/keselamatan”. Ini disebabkan kedudukan antara Belanda dengan

British adalah berdekatan. Belanda ialah tempat yang paling sesuai digunakan

oleh pihak musuh sebagai tapak untuk menyerang British ini terjadi pada tahun

1795, apabila Napoleon Bonaparte menggunakan negeri Belanda sebagai pusat

gerakan tenteranya untuk menyerang British.

Keinginan British untuk berbaik-baik dengan Belanda jelas kelihatan dalam

Konvensyen 1815 yang berlangsung selepas tamatnya Perang Napoleon.

Inggeris telah bersetuju untuk menyerahkan Jawa pada tahun 1816 dan Melaka

pada tahun 1818 kepada Belanda

Dasar-dasar Raffles di Singapura dan pertelingkahan mengenai

Singapura

Stamford Raffles menentang keputusan pihak British yang hendak memulangkan

Pulau Jawa kepada Belanda. Raffles berpendapat bahawa Pulau Jawa amat

penting bagi strategi British sama ada dari segi perdagangan mahupun

ketenteraan. Tambahan pula, Pulau Pinang yang dibuka pada tahun 1786 tidak

lagi dapat berfungsi sebagai pusat perdagangan.

Raffles berhasrat membuka sebuah pelabuhan yang berkedudukan strategik

untuk bersaing dengan pelabuhan Betawi dan menyekat pengaruh Belanda di

Hindia Timur. Akhirnya, beliau telah berjaya membuka Singapura pada tahun

1819.

Kemajuan Singapura

Gabenor Jeneral Lord Hastings menolak dakwaan Belanda memandangkan

Singapura merupakan sebuah pelabuhan bertaraf bebas yang membawa

keuntungan kepada pihak Inggeris. Dalam jangka masa setahun sahaja, nilai

perdagangan melebihi $4 juta. Pada tahun 1823, nilai perdagangan Singapura

bertambah kepada $13.2 juta. Selain itu, penduduk di Singapura juga meningkat

kepada 10000 orang. Dalam keadaan ini, saudagar-saudagar SHTI di Calcutta

mendesak petempatan Singapura dikekalkan.

Masalah kewangan Belanda

Belanda menghadapi krisis kewangan yang amat teruk akibat daripada Perang

Napoleon. Mereka telah kehilangan perusahaan perkapalan dan perdagangannya

yang diambil alih oleh British. Kini VOC hampir dengan garis kebankrapan. Untuk

mengelakkannya daripada berlaku, VOC telah berhutang kepada pihak British.

Hutang Belanda pada tahun 1815 ialah 600 juta Florin dimana British telah

memberi bantuan dan pinjaman sebanyak £144 juta.

Apabila VOC dibubarkan pada tahun 1799, Kerajaan Belanda bertanggungjawab

memikul beban hutang yang ditinggalkannya. Untuk menyelesaikan masalah ini,

Belanda telah mengambil langkah untuk berunding dengan British bagi

mencapai suatu persefahaman melalui perjanjian selain mengelakkan

pertempuran daripada berlaku. Perjanjian Inggeris-Belanda telah ditandatangani

pada 17 Mac 1824 di London. Pihak British diwakili oleh George Canning dan

pihak Belanda pula diwakili oleh Charles W. Wymn.

Perpecahan Kepulauan Melayu

Kepesatan Singapura telah mengugat pengaruh Belanda di Kepulauan Melayu.

Pihak Belanda juga marah dengan pendudukan Raffles di singapura kerana

mendakwa Singapura berada di bawah lingkungan pengaruhnya. Pekara

ini telah membangkitkan permusuhan antara pihak British dengan pihak

Belanda. Permusuhan ini kemudiannya diselesaikan melalui Perjanjian Inggeris-

Belanda 1824 yang juga dikenali sebagai Perjanjian Persetiaan London. (Andaya,

B.W. & Andaya, L.Y., 1983)

Antara syarat-syarat Perjanjian Persetian London (Perjanjian Inggeris-Belanda

1824):

(a) Belanda mengiktiraf petempatan British di Singapura.

(b) Belanda berjanji tidak akan membuka petempatan baru di Tanah Melayu.

(c) British akan menyerahkan Bangkahulu kepada Belanda, sementara

Belanda

menyerahkan Melaka kepada British.

Perjanjian ini telah menyebabkan Kepulauan Melayu terbahagi kepada dua

pengaruh, iaitu British dan Belanda. Semenanjung Tanah Melayu dan

Singapura terletak di bawah pengaruh British manakala Kepulauan Riau dan

Lingga berada di bawah pengaruh Belanda. Melaka yang sudah lama menjadi

impian British telah dapat diperolehi melalui perjanjian ini. Johor pula telah

dipecahkan kepada dua bahagian:

(a) Johor dan Singapura berada di bawah penguasaan British; dan

(b) Kepulauan Riau serta Lingga berada di bawah penguasaan Belanda.

Penubuhan dan Pentadbiran Negeri-Negeri Selat

Negeri-negeri selat (NNS) dianggotai oleh Pulau Pinang, Singapura dan Melaka.

Pulau pinang dahulunya telah diperintah oleh Leftenan Gabenor, manakala

Singapura dan Melaka diperintah oleh Residen. Dengan tertubuhnya NNS,

pentadbiran dapat diseragamkan dan menjimatkan perbelanjaan pentadbiran.

Ibu negeri NNS yang pertama ialah Pulau Pinang dan kemudiannya pada tahun

1832, Singapura pula menjadi ibu negeri bagi NNS. Pentadbiran NNS diketuai

oleh Gabenor yang menerima arahan daripada Gabenor Jeneral di India.

Residen Konsuler pula dilantik untuk membantu Gabenor menjalankan

pentadbiran di NNS. Gabenor Jeneral di India bertanggungjawab menggubal

undang-undang untuk dilaksanakan di NNS. (Kennedy, J., 1993)

Gabenor Jeneral British di India

Gabenor Negeri-Negeri Selat

Residen Kosunler Residen Konsuler Residen Konsuler

Carta 1.1 Struktur Pentadbiran Negeri-Negeri Selat Pada Tahun 1826

Namun, pentadbiran ini ditentang oleh penduduk tempatan kerana mereka

merasakan bahawa NNS adalah seperti tanah jajahan India. Oleh itu, NNS telah

merayu kepada British untuk memindahkan pentadbiran NNS ke London.

Justeru, pada 1 April 1867, NNS diisytiharkan sebagai Tanah JaJahan British dan

diletakkan di bawah tanggungjawab Pejabat Tanah Jajahan di London. Majlis

Perundangan telah ditubuhkan bagi membolehkan NNS meluluskan undang-

undang yang dibuatnya sendiri.

Sebab-Sebab Perpindahan Pentadbiran NNS Dari India Ke London (1867) SHTI di India tidak mengambil berat tentang kebajikan NNS. NNS membantah cadangan menghapuskan taraf pelabuhan bebas di

Singapura. Kedatangan imigran Cina ke NNS tidak terkawal kerana kebanyakan

mereka menubuhkan kongsi gelap dan melakukan kekacauan. Pengenalan Akta Mata Wang 1855 menyebabkan mata wang Sepanyol

diganti dengan mata wang rupee India – ini merugikan pedagang-pedagang kerana nilai rupee rendah.

Penduduk tempatan membantah kerana NNS dijadikan tempat buangan banduan.

Kesan Perpindahan Pentadbiran NNS Ke London• Pada tahun 1871 mata wang NNS pertama telah dikeluarkan.

Rumusan

British telah mengambil kesempatan terhadap Sultan Kedah yang memerlukan

bantuan mereka. Akibat terlalu mengharapkan bantuan British Sultan Kedah

telah menyerahkan Pulau Pinang dan Seberang Perai kepada mereka. Keadaan

ini memberi keinsafan kepada kita bahawa tindakan mengharapkan campur

tangan kuasa asing dalam hal dalaman negeri telah menyebabkan Kedah

kehilangan hak kedaulatannya. Begitu juga dengan kegagalan Tengku Hussein

dan Temenggung Abdul Rahman menyedari tipu helah Stamford Raffles telah

menyebabkan Singapura jatuh ke tangan British. Sejarah ini menunjukkan

bahawa kita hendaklan sentiasa berwaspada dan tidak mudah tunduk dan

meminta bantuan asing.

Rujukan

Andaya, B.W. & Andaya, L.Y. (1983). Sejarah Malaysia. Kuala Lumpur: Mac Millan.

Butcher, J.G. (1979). The British in Malaya, 1880-1941. Kuala Lumpur: Oxford University Press.

Kennedy, J. (1993). History of Malaya. Kuala Lumpur: S. Abdul Majeed & Co.

World of Islamic Malaysia. (2009, Mac). Sebab-Sebab Perjanjian Inggeris-Belanda 1824. Dikeluarkan 2011, Disember 17 dari http://world-islam.blogspot.com/2009/03/perjanjian-inggeris-belanda-1824.html

Soalan Latihan

1. Jelaskan sebab-sebab pihak British mengambil Singapura dan Melaka.

2. Bagaimana British bertapak di Singapura dan Melaka? Bincangkan syarat-

syarat

Perjanjian Inggeris-Belanda.

3. Pembahagian pengaruh kuasa Barat dalam Perjanjian Inggeris-Belanda

memudahkan

penguasaan Barat di Kepulauan Melayu. Bincangkan.

4. Apakah syarat-syarat utama Perjanjian Inggeris-Belanda, 1824? Nyatakan

kesan-kesan

pejanjian ini ke atas kesultanan Johor.

5. Huraikan pentadbiran Negeri-negeri Selat di bawah kerajaan di India.

Nyatakan sama ada

kerajaan India berjaya atau tidak dalam mengawal keadaan di Negeri-negeri

Selat dalam

tempoh 1826-1867.

BAB 3 NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU

Hasil Pembelajaran

Membincangkan alasan yang digunakan oleh British untuk campur tangan di Negeri-negeri Melayu.

Menjelaskan kesan Revolusi Perindustrian terhadap campur tangan British di Negeri-negeri Melayu.

Menghubungkait kesan Revolusi Perindustrian dan dasar kerajaan British dengan perubahan politik, ekonomi dan sosial di Negeri-Negeri Melayu

Membahaskan keberkesanan pentadbiran Negeri-Negeri Melayu Bersekutu.

Kekayaan Hasil Bumi Negeri-Negeri Melayu Menarik Perhatian British

Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

Pesuruhjaya Tinggi British (Singapura)

Residen Jeneral (Kuala Lumpur)

Perak Selangor Negeri Sembilan Pahang (Residen) (Residen) (Residen) (Residen)

Unsur dan Tingkah Laku Patriotisme Kewajipan mempertahankan ketuanan bangsa • Berani mempertahankan hak dan kedaulatan negara

Laman Web: http://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Bersekutu http://en.wikipedia.org/wiki/Federation_of_Malay_States http://www.dosh.gov.my/doshV2/index.php? option=com_content&view=article&id=84%3Athe-role-and- development&catid=39%3Adosh-profile&Itemid=90&lang=en

Pengenalan

Kekayaan hasil bumi di negara kita mendorong kuasa asing untuk menjajah.

Keadaan politik yang tidak stabil di negeri-negeri Melayu memberi kesempatan

kepada British untuk campur tangan.

Dasar Campur Tangan British di Negeri-Negeri Melayu

Kekayaan Hasil Bumi Negeri-Negeri Melayu Menarik Perhatian British

Hubungan perdagangan NNS dengan Negeri-Negeri Melayu.

(a) Selepas penubuhan NNS pada tahun 1826 British telah berhasrat untuk

campur tangan

di Negeri-Negeri Melayu.

(b) Negeri-Negeri Melayu kaya dengan hasil bumi terutamanya bijih timah dan

hasil hutan.

(c) Kepentingan NNS bagi Negeri-Negeri Melayu:

i) Pulau Pinang menjadi pusat pengumpulan hasil bumi seperti bijih timah dari

Perak dan

Kedah

ii) Melaka menjadi pangkalan untuk mengumpul barang dagangan dari

Selangor dan

Negeri Sembilan serta membekalkan buruh Cina ke lombong-lombong di

Selangor dan Negeri Sembilan.

iii) Singapura menjadi pusat pengumpulan barang dagangan.

Negeri-negeri Selat telah menjalinkan hubungan dagangan yang aktif dengan

Negeri-Negeri Melayu yang berperanan sebagai pelabuhan enterpot yang

mengendalikan perdagangan Negeri-Negeri Melayu. Pedagang-pedagang

NNS telah melabur modal dalam perlombingan bijih timah di Larut, Sungai Ujong,

Lukut dan Klang. Kekayaan hasil bumi yang terdapat di negeri Perak, Pahang,

Selangor dan Negeri Sembilan telah menarik minat British. British menguasai

hasil bijih timah, emas, bijih besi dan arang batu yang terdapat di

Negeri-Negeri Melayu sebelum negeri-negeri tersebut jatuh ke tangan kuasa

Barat yang lain. (Butcher, J.G., 1979).

Revolusi Perindustrian Mendesak Campur Tangan

Perkembangan Revolusi Peindustrian di Eropah menyebabkan permintaan

terhadap hasil bijih timah meningkat. Bijih timah diperlukan untuk

perusahaan mengetin makanan. British berhasrat untuk menguasai Negeri-

Negeri melayu supaya mendapatkan bekalan yang mencukupi dan menjadi

tempat untuk memasarkan hasil keluaran kilangnya.

Terusan Suez dan Kapal Wap Merancakkan Persaingan

Pembukaan Terusan Suez pada tahun 1869 telah memendekkan jarak perjalanan

dari England ke Tanah Melayu. Penciptaan kapal wap pula dapat

mempercepatkan perjalanan dan jumlah muatan barangan juga dapat

ditingkatkan.

Kebimbangan Campur Tangan Kuasa Eropah Lain

Kemaraan kuasa Eropah lain di Asia Tenggara telah membimbangkan pihak

British. British berusaha untuk menyekat perluasan kuasa Eropah supaya

kepentingannya di negeri-negeri Melayu tidak terancam terutamanya

oleh kuasa Perancis.

Pertukaran Kerajaan Mengubah Dasar British

Pada tahun 1873, Parti Konservatif telah berjaya mengambil alih pucuk pimpinan

kerajaan Britian daripada Parti Liberal. Kerajaan baru ini telah mengubah

dasar tidak campur tangan kepada dasar campur tangan British terhadap

Negeri-Negeri Melayu.

Desakan Pedagang Mempercepatkan Campur Tangan

Keadaan di Tanah Melayu mejadi huru-hara akibatnya berlakunya pertelingkahan

di kalangan pembesar dan pergaduhan kongsi gelap Cina. Pedagang

di NNS telah mengalami kerugian dan mereka mendesak supaya British campur

tangan. Pada tahun 1873, secara rasminya seramai 243 orang pedagang NNS

telah menulis surat kepada Lord Kimberley iaitu Setiausaha Tanah Jajahan British

untk mendesak British campur tangan.

Keadaan di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang Memberi

Peluang Campur Tangan British

Perak

Kawasan Kelian Pauh dan Kelian Bharu di daerah Larut, Perak kaya dengan hasil

bijih timah. Pada tahun 1848, Long Jaafar telah membawa masuk orang Cina

untuk memajukan perlombingan bijih timah di Larut. Namun,

kemasukan beramai-ramai orang Cina ini telah menimbulkan pergaduhan yang

melibatkan anggota kongsi gelap Ghee Hin dan Hai San. Pergaduhan ini telah

membawa kepada meletuskan Perang Larut yang menjejaskan

perusahaan bijih timah. Menteri Larut ketika itu, Ngah Ibrahim telah melantik

Kapten Speedy iaitu Timbalan Pesuruhjaya Polis Negeri-Negeri Selat untuk

membantu menamatkan Perang Larut. Keadaan di Perak menjadi semakin

tegang kerana berlakunya perebutan takhta oleh kerabat diraja setelah

kemangkatan Sultan Ali. Perebutan takhta ini berpunca daripada sistem

pewarisan takhta yang tidak dipatuhi sepenuhnya. Sistem pewarisan takhta

Perak dianggap unik kerana seseorang anak raja itu perlu menjadi Raja Di Hilir,

Raja Bendahara, dan Raja Muda sebelum ditabal menjadi sultan.

Sultan

Raja Muda

Raja Bendahara

Raja Hilir

Carta 3.1 Sistem Perwarisan Takhta Di Perak

Masalah pewarisan takhta di Perak bermula selepas kemangkatan Sultan Ali

pada tahun 1871. Raja Ismail (Raja Bendahara) telah dilantik sebagai

sultan namun perlantikan itu ditentang oleh Raja Abdullah dan Raja Yusof.

Penentangan ini berlaku kerana Raja Abdullah (Raja Muda) tidak ditabalkan

sebagai sultan manakala Raja Yusof (Raja Di Hilir) telah diketepikan kerana tidak

disukai oleh pembesar Perak. Raja Abdullah mendapat sokongan pembesar di

Hilir Perak seperti Dato' Maharaja Lela dan Dato' Sagor. Kuasa Sultan Ismail

hanya terbatas di Hulu Perak manakala Raja Abdullah terus berkuasa di Hilir

Perak. Raja Abdullah telah meminta bantuan British untuk mengiktiraf beliau

sebagai sultan. Andrew Clarke telah mengadakan rundingan dengan pembesar-

pembesar Melayu serta pemimpin-pemimpin kongsi gelap Cina di Pulau

Pangkor untuk menamatkan kekacauan di Perak. Hasilnya Perjanjian

Pangkor telah ditandatangani pada 20 Januari 1874 di atas kapal H.M.S. Pluto.

Perjanjian Pangkor memberi peluang kepada British untuk campur tangan dalam

pentadbiran dan ekonomi di Perak. J.W.W. Birch dilantik sebagai Residen yang

pertama di Perak. (Harry, M., 1965)

Campur tangan di Perak Masalah perwarisan takhta yang sah Masalah perebutan kawasan perlombongan bijih timah antara kongsi

gelap Ghee Hin dan Hai San

Long Jaafar Pada tahun 1848, beliau telah mengusahakan perlombongan bijih timah di

Larut dengan kaedah mendulang. Selepas itu, beliau membawa masuk pelombong Cina. Hasil yang diperolehi meningkat kerana mereka menggunakan kaedah lombong dedah.

Perang Larut Perang Larut berpunca daripada perebutan untuk mendapatkan sumber

bekalan air ke kawasan perlombongan serta keinginan menguasai kawasan yang kaya dengan bijih timah.

Selangor

Perang Klang di Selangor

Sultan Adbul Samad yang berkuasa di daerah langat telah ditabalkan menjadi

sultan Selangor pada tahun 1857. Semasa zaman pemerintahan

baginda, telah berlakunya Perang Klang yang menyebabkan campur tangan

British. Daerah Klang yang kaya dengan bijih timah berada di bawah kekuasaan

Raja Sulaiman. Namun setelah Raja Sulaiman mangkat, daerah Klang diserahkan

kepada Raja Abdullah. Penyerahan kuasa tersebut menimbulkan rasa tidak puas

hati Raja Mahadi iaitu putera Raja Sulaiman. Raja Abdullah berjaya memajukan

kawasan perlombongan bijih timah dengan membawa masuk buruh-buruh Cina.

Kekayaan di daerah Klang ini telah menjadi rebutan antara pembesar tempatan

sehingga mencetuskan perang saudara yang dikenali sebagai Perang Klang.

Perang Klang melibatkan Raja Mahadi dan Raja Abdullah. Raja Mahadi berusaha

untuk mendapatkan daerah Klang daripada Raja Abdullah. Perang saudara ini

turut melibatkan pelombong-pelombong Cina yang terlibat dalam kongsi gelap

Cina. Kegiatan perdagangan dan perlombongan di Selangor juga turut terjejas.

Sultan Abdul Samad telah melantik Tengku Kudin untuk menamatkan perang

tetapi pelantikan itu tidak dipersetujui oleh pembesar tempatan termasuk Raja

Mahadi. (Harry, M., 1965)

Raja Mahadi menentang pelantikan tersebut kerana Tengku Kudin bukan

anak negeri Selangor. Tengku Kudin pula telah meminta bantuan British

untuk menamatkan perang saudara yang berlaku di Selangor. Dalam masa yang

sama, British telah mengambil kesempatan untuk campur tangan dan mendesak

Sultan Abdul Samad agar menerima seorang Residen British. Pada tahun 1873,

kapal dagang British yang dalam perjalanan dari Pulau Pinang ke Melaka telah

dirompak di Kuala Langat. Pada tahun 1874 pula, rumah api di Tanjung Rachado

telah diserang dan British menggunakan alasan tersebut untuk menempatkan

seorang Residen British. Akhirnya pada tahun 1874, Sultan Abdul Samad

terpaksa akur dengan kehendak British. J.G Davidson dilantik sebagai Residen

yang pertama di Selangor manakala Frank Swettenham pula dilantik sebagai

Penolong Residen.

Tengku Kudin Tengku Kudin berjaya menguasai daerah Klang kerana

Mendapat sokongan puak Hai San Mendapat bantuan British

Perang Klang Perang Kalng 1867 berpunca daripada perbalahan antara Raja Mahadi dengan Raja Abdullah yang berebut daerah Klang.

Tengku Kudin Nama sebenarnya ialah Tengku Kudin Dhiauddin. Beliau merupakan

putera diraja Kedah dan berkahwin dengan uuteri Sultan Abdul Samad. Beliau dilantik sebagai wakil sultan untuk mentadbir Selangor pada tahun 1868.

Carta 3.2 Jurai Keturunan Kerabat Diraja Selangor

Negeri Sembilan

Perbalahan di Sungai Ujong, Negeri Sembilan

Sungai Ujong merupakan sebuah kawasan yang kaya dengan bijih timah dan

berada di bawah penguasaan Dato' Kelana Syed Abdul Rahman. Dato'

Bandar Kulop Tunggal juga merupakan seorang yang berpengaruh di kawasan

Sungai Ujong. Kehadiran kedua-dua pembesar yang berada di Sungai Ujong

menyebabkan berlaku pertelingkahan. Pertelingkahan ini disebabkan oleh

pertuanan Sungai Linggi yang merupakan laluan utama untuk ke Melaka.

Pembesar yang berjaya menguasai sungai ini akan dapat memungut cukai

yang agak lumayan. Dato' Kelana meminta bantuan daripada pihak British

setelah berasa bimbang dengan kekuasaan Dato' Bandar yang mendapat

sokongan kuat daripada pelombong Cina dan penduduk tempatan. Oleh itu,

Dato' Kelana telah menandatangani perjanjian dengan pihak British untuk

menerima perlindungan British dengan syarat Dato' Kelana diakui sebagai

pemerintah daerah Sungai Ujong tetapi hak pengutipan cukai terletak di tangan

British. (Ibrahim Mahmood, 1981)

British telah melantik P.J. Murray sebagai residennya di sana. Walau

bagaimanapun Dato' Bandar tidak mengakui perjanjian in. British telah memberi

bantuan askar kepada Dato' Kelana yang kemudiannya telah menewaskan Dato'

Bandar. British kemudiannya, telah meluaskan pengaruhnya di Rembau, jelebu

dan Seri Menanti dengan menempatkan Pegawai Majistret dan Pemungut Hasil.

Kesemua daerah di Negeri sembilan telah disatukan pada tahun 1895 dan Tunku

Muhammad Ibni Yamtuan Antah yang juga Yamtuan Seri Menanti dilantik

sebagai Yang DiPertuan Besar Negeri Sembilan yang pertama. Atas desakan

British baginda sedia menerima seorang Residen. Martin Lister kemudiannya

dilantik sebagai residen Negeri Sembilan yang pertama.

Pahang

British Bimbang Pertapakan Kuasa Eropah Lain di Pahang

Pada kurun ke-19 kuasa-kuasa Eropah seperti Perancis, Rusia, dan Jerman telah

bersaing untuk mencari tanah jajahan di Asia Tenggara. Sultan Ahmad pula

berusaha untuk mengekalkan kedaulatan negeri Pahang. Baginda mencontohi

tindakan Sultan Abu Bakar dari Johor dalam membangunkan Pahang dan

pelabur-pelabur Eropah juga dibawa masuk untuk memajukan Pahang. Tindakan

Sultan Ahmad tidak disenangi oleh British kerana akan menjejaskan kepentingan

mereka di Negeri-Negeri Melayu. Antara usaha-usaha yang dilakukan oleh British

untuk meluaskan pengaruhnya di Pahang ialah:

(a) Frank Swettenham dan Frederick Weld telah memujuk Sultan Ahmad

untuk

menerima Residen British tetapi gagal (1886).

(b) British meminta bantuan Sultan Abu Bakar dari Johor untuk memujuk

Sultan Ahmad

menerima pengaruh British. Hasilnya Hugh Clifford dilantik sebagai wakil

British.

namun British masih tidak berpuas hati kerana wakil British masih tidak

mempunyai

kuasa sepenuhnya (1887).

(c) British menggunakan alasan pembunuhan seorang warganegara British

yang

berbangsa Cina iaitu Go Hui untuk mendesak Sultan Ahmad menerima

Residen

British. Akhirnya Sultan Ahmad menerima J.P. Rodger sebagai Residen

British setelah didesak oleh British (1888).

Kedaulatan negeri Pahang berakhir setelah penerimaan Residen British. British

secara tidak langsung telah campur tangan dalam pentadbiran Pahang

dan penapakan kuasa Barat lain dapat disekat. (Mohd. Isa Othman, 2002)

Kepentingan Perjanjian antara British dengan Pahang pada 1887 Bendahara Wan Ahmad diakui sebagai Sultan Pahang oleh pihak Inggeris Sultan Ahamad menerima Hugh Low sebagai wakil Kerajaan British di

Pahang

Residen Menggugat Kuasa Sultan Dan Pembesar

Pengenalan Sistem Residen di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang

telah menggugat kuasa sultan dan juga kuasa pembesar. Sultan

terpaksa menerima nasihat residen dalam kesemua aspek kecuali dalam hal

istiadat Melayu dan juga agama islam. Kehadiran residen juga telah

menyebabkan sultan dan pembesar kehilangan kuasa untuk menjalankan

pentadbiran. Residen juga telah bertindak menghapuskan sistem perhambaan.

Tindakan itu dianggap melampaui kuasa mereka kerana bagi masyarakat

Melayu, perhambaan merupakan adat turun-temurun. Selain itu,

residen telah mengambil alih hak pungutan cukai yang dipegang oleh pembesar

tempatan. Pemungut cukai ini telah diuruskan oleh Pegawai Majistret dan

Pemungut hasil.

Pengukuhan Kuasa British Melalui Pembentukan Negeri-Negeri Melayu

Bersekutu

Pelaksanaan Sistem Residen di negeri perak, Selangor, Negeri Sembilan dan

Pahang dikatakan tidak teratur dan mempunyai kelemahan. Keadaan

ini disebabkan Residen tidak mempunyai garis panduan yang jelas tentang

bidang tugas mereka. Residen pula telah bertindak sebagai pemerintah dan

terlalu berkuasa sehingga Gabenor Negeri-Negeri Selat di Singapura gagal

mengawal kuasa Residen. Pentadbiran di setiap negeri pula tidak seragam

kerana mempunyai undang-undang yang tersendiri. Untuk mengatasi masalah

kelemahan Sistem Residen, British telah menyatukan negeri-negeri tersebut di

bawah sebuah pentadbiran yang di kenali sebagai Negeri-Negeri Bersekutu atau

Persekutuan 1896.

Antara faktor-faktor lain bagi penubuhan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu ialah:

(a) Krisis kewangan Pahang berpunca daripada beban hutang akibat

kebangkitan rakyat

Pahang menentang British.

(b) Perkongsian perkhidmatan pakar di mana kos untuk bayaran perkhidmatan

pakar

seperti doktor, jurutera dan pengukur dapat dijimatkan.

(c) Sistem perhubungan seperti jalan raya dan landasan kereta api dapat

dimajukan.

(d) Faktor keselamatan iaitu untuk mengukuhkan kekuatan dan pertahanan

ketenteraan.

Perjanjian Persekutuan telah ditandatangani pada 1 Julai 1896. Frank

Sweetenham telah dilantik sebagai Residen Jeneral yang pertama. (Mohd.

Isa Othman, 2002)

Syarat-Syarat Perjanjian Persekutuan

Negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang digabungkan

menjadi sebuah persekutuan yang dikenali sebagai Negeri-Negeri Melayu

Bersekutu.

Raja-raja Melayu bersetuju menerima seorang pegawai British sebagai

Residen Jeneral.

Residen Jeneral berkuasa dalam semua perkara kecuali yang berkaitan

dengan agama Islam dan adat istiadat Melayu.

Raja-raja Melayu bersetuju membantu negeri-negeri yang memerlukan

bantuan.

Residen Jeneral bertanggungjawab kepada Gabenor Negeri-Negeri Selat.

Carta 3.3 Struktur Pentadbiran Persekutuan 1896

Rumusan

Negeri-negeri Selat telah menjalinkan hubungan dagangan yang aktif dengan

Negeri-Negeri Melayu yang berperanan sebagai pelabuhan enterpot yang

mengendalikan perdagangan Negeri-Negeri Melayu. Kekayaan hasil bumi di

negara kita mendorong kuasa asing untuk menjajah. Keadaan politik yang tidak

stabil di negeri-negeri Melayu memberi kesempatan kepada British untuk

campur tangan. Pelaksanaan Sistem Residen di negeri perak, Selangor, Negeri

Sembilan dan Pahang dikatakan tidak teratur dan mempunyai kelemahan.

Keadaan ini disebabkan Residen tidak mempunyai garis panduan yang jelas

tentang bidang tugas mereka. Untuk mengatasi masalah kelemahan Sistem

Residen, British telah menyatukan negeri-negeri tersebut di bawah sebuah

pentadbiran yang di kenali sebagai Negeri-Negeri Bersekutu atau Persekutuan

1896.

Rujukan

Butcher, J.G. (1979). The British in Malaya, 1880-1941. Kuala Lumpur: Oxford University Press.

Harry, M. (1965). The Story of Malaysia. London: Faber & Faber.

Ibrahim Mahmood. (1981). Sejarah Perjuangan Bangsa Melayu. Kuala Lumpur: Pustaka Antara.

Mohd. Isa Othman. (2002). Sejarah Malaysia (1800-1963). Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn Bhd.

Soalan Latihan

1. Bincangkan alasan yang digunakan oleh British untuk campur tangan di

Negeri-negeri

Melayu.

2. Menjelaskan kesan Revolusi Perindustrian terhadap campur tangan British di

Negeri-

negeri Melayu.

3. Jelaskan dengan mengubungkaitkan kesan Revolusi Perindustrian dan dasar

kerajaan

British dengan perubahan politik, ekonomi dan sosial di Negeri-Negeri Melayu.

4. Beri pandangan anda tentang keberkesanan pentadbiran Negeri-Negeri Melayu Bersekutu.

BAB 4 REAKSI NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU

Hasil Pembelajaran Memerihalkan perjuangan pemimpin setempat menentang penjajah Menyenaraikan sebab pemimpin setempat menentang British Mengemukakan matlamat dan corak perjuangan pemimpin setempat

menentang penjajah Mengklasifikasi mengikut lokasi, sebab, tujuan, cara dan kesan perjuangan Membuat inferens tentang keberkesanan perjuangan pemimpin setempat Mencirikan keistimewaan perjuangan tokoh-tokoh setempat Membuat kesimpulan tentang keistimewaan tokoh-tokoh setempat yang

menentang British

Reaksi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

Pembentukan Persekutuan 1896 Mencabar Kewibawaan Sultan

Perjuangan Pemimpin Setempat

Perak Selangor Negeri Sembilan Pahang

(Dato’ Maharaja Lela) (Raja Mahadi) (Yamtuan Seri Antah) (Dato’ Bahaman)

Corak dan Matlamat Perjuangan:- Perjuangan bersenjata

Tujuan Perjuangan:- Pengusiran kuasa penjajah

- Pengekalan sistem pentadbiran

Unsur dan Tingkah Laku Patriotisme Mendaulatkan hak dan kewibawaan bangsa • Sentiasa memelihara maruah bangsa Memartabatkan perjuangan tokoh-tokoh negara • Kepemimpinan cemerlang Kepemimpinan berkarisma • Menghargai jasa dan tokoh-tokoh negara kita

Laman Web: http://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Bersekutu

http://en.wikipedia.org/wiki/Federation_of_Malay_States

Pengenalan

Campur tangan British di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang telah

menggugat keadaan politik, ekonomi dan sosial penduduk tempatan. Perubahan

dalam sistem pentadbiran telah menyebabkan sultan dan pembesar Melayu

kehilangan kuasa. Tindakan British memperkenalkan pelbagai cukai yang

membebankan rakyat telah mencetuskan kebangkitan untuk

menentang penjajahan British. Pemimpin tempatan berjuang untuk

mempertahankan kedaulatan dan kemerdekaan tanah air.

Pembentukan Persekutuan mencabar Kewibawaan Sultan

Pentadbiran Persekutuan diketuai oleh Residen Jeneral yang berkuasa dalam

urusan kewangan dan juga cukai eksport. Jabatan-jabatan seperti

Jabatan Kehakiman, Jabatan Perhubungan dan Perkhidmatan Awam telah

ditubuhkan dan penglibatan orang Melayu dalam jabatan-jabatan ini adalah

terhad. Sultan pula dikehendaki menerima nasihat daripada Residen Jeneral

dalam semua hal kecuali adat istiadat orang Melayu dan agama Islam. Residen

Jeneral juga telah mengambil alih kuasa sultan dan Majlis Mesyuarat Negeri lalu

menimbulkan ketidakpuasan hati kepada sultan-sultan negeri Melayu. Menyedari

hakikat itu, British telah menubuhkan Durbar yang membolehkan sultan-sultan

berbincang mengenai hal ehwal adat, agama Islam dan kebajikan orang

Melayu. Durbar atau Persidangan Raja-raja Melayu yang pertama telah diadakan

pada tahun 1897 di Kuala Kangsar dan yang kedua telah diadakan di Kuala

Lumpur pada tahun 1903. Dalam Durbar yang kedua, Sultan Perak, Sultan Idris

telah mengkritik kuasa Residen Jeneral dan mendesak supaya

mengembalikan kuasa raja-raja Melayu. Baginda juga mendesak supaya

bilangan orang Melayu yang berada dalam pentadbiran hendaklah

ditambah dan diberi jawatan yang lebih tinggi. Bahasa Melayu juga diiktiraf

sebagai bahasa rasmi di Durbar itu. Akibat desakan itu, pihak British telah

menggantikan Durbar dengan Majlis Mesyuarat Persekutuan dan Residen Jeneral

telah ditukarkan kepada Ketua Setiausaha. Pihak British juga telah

memulangkan kuasa mentadbir kepada Majlis Mesyuarat Negeri. (Mohd. Isa

Othman, 2002)

Reaksi Perak

Dato' Maharaja Lela Pejuang Kebanggaan Perak

Dato' Maharaja Lela bertugas sebagai penghulu di Pasir Salak dan juga sebagai

Orang Besar Berlapan Perak. Perlantikan J.W.W. Birch sebagai residen

British di Perak telah menimbulkan konflik di antara sultan, J.W.W. Birch dan

pembesar Perak yang lain.

Antara faktor kebangkitan menentang British:

(a) Mengambil hak mengutip cukai

(i) Sultan Abdullah telah dipaksa oleh J.W.W. Birch supaya

menandatangani

pengisytiharan yang membolehkan British mengutip cukai.

(ii) Jika baginda enggan berbuat demikian, maka takhta baginda akan

diturunkan.

(iii) Rumah Raja Ngah Orang Besar Perak telah dibakar oleh Birch kerana

masih

mengutip cukai timah di Bidor.

(b) Mencabar ketuanan Melayu

(i) Kemarahan sultan dan pembesar memuncak apabila Sultan

Abdullah didesak

menandatangani perisytiharan penyerahan

kuasa kepada British.

(ii) Kesan daripada pengisytiharan tersebut ialah kuasa mentadbir

negeri diserah

kepada Residen.

(iii) Residen bertugas sebagai melantik hakim, mengurus kutipan cukai

dan

melantik penghulu.

(c) Memperkenalkan cukai baru

(i) Beberapa cukai baru telah diperkenalkan iaitu cukai padi, perahu,

atap,

senjata dan bayaran permit untuk membalak.

(ii) Bayaran sebanyak dua dolar juga dikenakan kepada setiap isi

rumah sebagai

cukai kelamin.

(d) Mencabuli adat resam

(i) Birch mengharamkan amalan perhambaan yang menjadi adat

resam orang

Melayu.

(ii) Permusuhan timbul apabila Birch sengaja menyimpan hamba-

hamba

perempuan di rumahnya.

Satu mesyuarat telah diadakan di Durian Sebatang oleh Raja Abdullah, Raja

Ismail dan Dato' Maharaja Lela. Dalam mesyuarat itu, mereka telah sebulat

suara untuk membunuh Birch. Dato' Maharaja Lela, Dato; Sagor, Pandak Indut

dan Sepuntum secara sukarela telah menawarkan diri untuk

membunuh Birch. Ketika Birch dan rombongannya sedang sibuk menyebarkan

surat pengisytiharan di Pasir Salak, Dato' Maharaja Lela dan pengikutnya telah

mengambil kesempatan untuk membunuh Birch. (Butcher, J.G., 1979).

Rajah 4.1 J.W.W. Birch

Komplot Membunuh BirchDalam mesyuarat pembesar-pembesar Perak di Durian Sebatang, tiga cadangan dikemukakan bagi menghapuskan Birch, iaitu;

Meracun Menggunakan khidmat bomoh melalui “main hantu” Menikam

Akhirnya cadangan ketiga diambil. Dato’ Maharaja Lela mengambil tugas untuk melaksanakan cadangan yang dipersetujui itu.

Hal ini telah menyebabkan British menyerang Pasir Salak. Serangan ini

bagaimanapun telah dapat dipatahkan dan Kapten Ines telah terkorban.

Perang Perak yang berlaku hampir setengah tahun ini telah berpihak kepada

pihak British yang mendapat bantuan tentera dari India dan Hong Kong.

Hukuman gantung sampai mati telah dijatuhkan kepada Dato' Maharaja Lela,

Dato' Sagor, Pandak Indut dan Sepuntum pada tahun 1877. Raja Ismail telah

dibuang negeri ke Johor dan Sultan Abdullah serta Ngah Ibrahim dihantar ke

Pulau Seychelles. (Butcher, J.G., 1979).

Rajah 4.2 Kedudukan Pasir Salak pada tahun 1874

Reaksi Selangor

Penentangan di Selangor

Perang Klang tercetus disebabkan pertentangan antara Raja Mahadi dengan Raja

Abdullah.

Pada tahun 1868, Sultan Selangor melantik Tengku Kudin (Wizurai Selangor) dan

membantu Raja Ismail merampas Klang. British campurtangan dan member

sokongan menentang Raja Mahadi. Walaupun hanya Perang Saudara tetapi

campur tangan British telah mendapat tentangan penduduk tempatan. (Andaya,

B.W. & Andaya, L.Y., 1983)

Rajah 4.4 Kubu Pertahanan Raja Mahadi

Rajah 4.4 merupakan gambaran pelukis menunjukkan kubu pertahanan Raja

Mahadi. Raja Mahadi bersedia menyerang Raja Abdullah dan gedungnya di Klang

pada tahun 1866.

Negeri Sembilan

Yamtuan Antah Mempertahankan Kedaulatan Seri Menanti

Pada tahun 1875, Yamtuan Antah dilantik sebagai Yamtuan Seri Menanti.

Wilayah jajahan Seri Menanti meliputi kawasan Terachi, Ulu Muar, Gunung Pasir

dan Jempol. Yamtuan Antah membantah tindakan Dato' Kelana Sungai Ujong

yang menandatangani perjanjian dengan British kerana akan

menggugat kedaulatan bangsa. (Ibrahim Mahmood, 1981).

Hubungan antra Dato' Kelana dengan Yamtuan Antah semakin renggang

apabila :

(a) Yamtuan Antah tidak mengiktiraf Dato' Kelana sebagai pemerintah

Sungai Ujong.

(b) Dato' Kelana mengisytiharkan Terachi sebagai wilayahnya.

P.J. Murray iaitu Residen British di Sungai Ujong telah menghantar tentera dan

juruukur untuk menjalankan siasatan tentang pertikaian itu. Yamtuan

Antah pula menghantar 200 orang pengikutnya menuntut supaya pihak British

menghentikan tugas mengukur kawasan antara Terachi dengan Kuala Pilah.

Pertikaian itu membawa kepada tercetusnya pertempuran antara British dengan

Yamtuan Antah. Dalam pertempuran itu, Yamtuan Antah mendapat sokongan

daripada Dato' Siamang Gagap, Tengku Besar Tampin serta penduduk Rembau,

Jelebu dan Johol. Pasukan Yamtuan Antah berjaya menwan Paroi dan membina

kubu di situ pada bulan Disember 1875. Walau bagaimanapun, British berjaya

menawan semula Paroi setelah mendapat bantuan tentera dari Negeri-Negeri

Selat. Yamtuan Antah pula berundur ke Bukit Putus dan seterusnya ke Johor. Di

Johor, Maharaja Abu Bakar menasihati baginda supaya berdamai dengan British.

Pada bulan Mei 1876, satu rundingan diadakan antara Yamtuan Antah dengan

William Jervois iaitu Gabenor Negeri-Negeri Selat. (Andaya, B.W. & Andaya, L.Y.,

1983).

Kesan daripada rundingan tersebut ialah :

(a) Yamtuan Antah diiktiraf sebagai Yamtuan Besar Seri Menanti

(b) British berpeluang untuk meluaskan pengaruhnya ke seluruh Negeri

Yamtuan AntahNama sebenar Yamtuan Antah ialah Tunku Laksamana Antah Ibni Almarhum Raja Radin.

Dato’ Siamang GagapBeliau telah memimpin pasukan untuk menentang British di Seri Menanti. Beliau berpegang teguh pada prinsip mempertahankan maruah, bangsa, agama dan tanah air. Prinsipnya jelas ditunjukkan apabila beliau membantah keputusan Yamtuan Antah untuk berdamai dengan British.

Pahang

Dato' Bahaman Pahlawan Pahang

Kebangkitan rakyat Pahang menentang British dipelopori oleh Dato' Bahaman

atau nama sebenarnya Abdul Rahman bin Imam Noh. Dato' Bahaman

dianugerahi gelaran Orang Kaya Dato' Setia Perkasa Pahlawan Semantan kerana

sikap kegagahan dan keberanian yang ditunjukkan dalam perang saudara di

Pahang dan Perang Klang di Selangor. Setelah kematian Orang Kaya Indera

Segara, belaiau dilantik sebagai pembesar Temerloh. Dato' Bahaman juga tidak

mengiktiraf pemerintahan British di Pahang. (Ibrahim Mahmood, 1981)

Pada 16 Disember 1891, tiga orang pengikut Dato' Bahaman ditangkap kerana

mengutip hasil hutan tanpa kebenaran British. Tindakan ini mencetuskan

kemarahan Dato' Bahaman dan pengikutnya lalu menyerang Balai Polis Lubuk

Terua. Hugh Clifford bersama 200 anggota tentera berjaya menawan semula

Lubuk Terua pada 26 Disember 1891 tetapi beliau tewas dalam pertempuran di

Kelubi. Hugh Clifford berundur dan mendapatkan bantuan dari Singapura. Pada

bulan Januari 1892, British menubuhkan pasukan tentera yang dinamakan

Gerakan Sultan untuk menamatkan kebangkitan rakyat Pahang. Gerakan ini

diketuai oleh Sultan Wan Ahmad dan berjaya menawan 11 buah kubu Dato'

Bahaman di Bentong. Dato' Bahaman berjaya menawan semula Lubuk Terua

pada bulan Mac 1892. Perjuangannya semakin hebat kerana mendapat

sokongan daripada Tok Gajah dan anaknya, Mat Kilau. Pada 8 Mei 1892, British

melancarkan serangan ke atas Lubuk Terua. Ramai pejuang Pahang berundur ke

Terengganu dan Kelantan untuk berlindung. Di Terengganu, mereka mendapat

sokonan daripada Ulama Tok Ku Paloh supaya pejuang Pahang berjihad

menentang British. Pada 14 Jun 1894, Dato' Bahaman dan 100 orang

pengikutnya berjaya menawan Kuala Tembeling dan Jeram Ampai. Kolonel

Walker dihantar oleh British untuk menawan semula Jeram Ampai. Pertempuran

sengit berlaku menyebabkan Dato' Bahaman, Tok Gajah dan Mat Kilau berundur

ke Kelantan. (Ibrahim Mahmood, 1981)

Rajah 4. 3 Kawasan berlakunya kebangkitan di Pahang pada tahun 1890-an.

Walaupun perjuangan Dato' Bahaman dan pengikutnya gagal, tetapi semangat

perjuangan yang ditunjukkan itu turut menggugat kedudukan British di

Pahang. Kesan peperangan di Pahang :

(a) British menanggung hutang yang banyak.

(b) Sultan Ahmad dipaksa membayar 7 200 dolar setahun kepada British.

Rumusan

Kita telah melihat bahawa kekayaan negara telah mendorong kuasa asing untuk

menguasai negara kita. Masalah dalaman seperti perebutan takhta dan keadaan

negara yang tidak tenteram telah memberi peluang kepada kuasa asing untuk

mencampuri urusan negara dan seterusnya menguasai hasil bumi kita.

Pemimpin yang bijak dan berwawasan penting demi mewujudkan perpaduan dan

keamanan negara. Tanpa keharmonian negara kekayaan ekonomi tidak akan

dapat dimajukan. Zaman penjajahan yang berlaku di negara kita menyebabkan

penduduk hidup dalam penderitaan kerana ditinda oleh penjajah. Keperitan

hidup ini telah membangkitkan semangat para pejuang tanahair (Perak,

Selangor, Negeri Sembilan, dan Pahang) untuk mengembalikan maruah bangsa

dan negara. Walaupun perjuangan penduduk tempatan dapat dipatahkan oleh

British, namun semangat dan sikap keberanian mereka amat dikagumi dan

menjadi sumber inspirasi kepada pejuang seterusnya.

Rujukan

Andaya, B.W. & Andaya, L.Y. (1983). Sejarah Malaysia. Kuala Lumpur: Mac Millan.

Butcher, J.G. (1979). The British in Malaya, 1880-1941. Kuala Lumpur: Oxford University Press.

Ibrahim Mahmood. (1981). Sejarah Perjuangan Bangsa Melayu. Kuala Lumpur: Pustaka Antara.

Mohd. Isa Othman. (2002). Sejarah Malaysia (1800-1963). Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn Bhd.

Ramlah Adam (2004). Gerakan Radikalisme di Malaysia (1938-1965). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa & Pustaka.

Soalan Latihan

1. Jelaskan sebab pemimpin setempat Negeri-Negeri Melayu Bersekutu

menentang British

dengan mengemukakan matlamat dan corak perjuangan pemimpin setempat

menentang

penjajah.

2. Pada pendapat anda, sejauhmanakah perjuangan pemimpin setempat Negeri-

Negeri

Melayu Bersekutu berkesan?

3. Perjuangan tokoh-tokoh setempat Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan

Pahang

mempunyai keistimewaan masing-masing. Bincangkan.

BAB 5 NEGERI-NEGERI MELAYU TIDAK BERSEKUTU

Hasil Pembelajaran Menyatakan cara pihak British menyekat perluasan kuasa Barat lain di

Kedah, Kelantan, Terengganu, Perlis dan Johor Menyatakan peranan Penasihat British di Kedah, Kelantan, Terengganu

dan Perlis Memerihalkan pemodenan Johor dan penerimaan Penasihat British Menghuraikan penerimaan penasihat British di Kedah, Kelantan,

Terengganu, Perlis dan Johor Membuat kesimpulan kewibawaan pemerintah dan pembesar Johor dalam

usaha mengekalkan kedaulatan negeri Johor Membuat perbandingan peranan Residen dengan Penasihat British

Peta Konsep

Unsur dan Tingkah Laku PatriotismeBerdiplomasi

• Membuat keputusan yang bijaksanaKejituan visi dan misi menjamin keunggulan negara

• Merealisasikan pembangunan negara

Laman Web http://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Tidak_Bersekutu http://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Bersekutu http://1426.blogspot.com/2008/03/negeri-negeri-malaysia-tidak-bersekutu.html

Pengenalan

Setelah berjaya menguasai Negeri-Negeri Selat dan Negeri-Negeri Melayu

Bersekutu, British berhasrat untuk menguasai Negeri-Negeri Melayu

Utara dan Johor. Penguasaan terhadap negeri-negeri tersebut adalah bertujuan

untuk menghalang kemaraan kuasa-kuasa Eropah lain di Asia Tenggara. British

berjaya mengukuhkan kedudukannya di negeri-negeri itu dengan menempatkan

seorang Penasihat British. Negeri-Negeri Melayu Utara Penampan Keselamatan

Di Tanah Melayu. British telah muncul sebagai sebuah kuasa imperialis yang

besar pada akhir kurun ke-19. Negara-negara di Asia Tenggara yang kaya

dengan hasil buminya telah menjadi tumpuan kepada kuasa-kuasa besar Eropah

seperti Perancis, Jerman, Amerika Syarikat dan Rusia. Perancis berminat dengan

Lembah Menam Chao Phraya dan merancang untuk membina Segenting Kra

yang akan mengancam perdagangan British di Singapora. Jerman berminat

untuk mengambil Pulau Langkawi manakala Amerika Syarikat pula ingin

mendapatkan Terengganu dan Rusia berhasrat untuk menduduki Ujung Salang.

Oleh itu, amatlah penting bagi British untuk meluaskan tanah jajahannya ke

seluruh Tanah Melayu. Pada tahun 1897, British telah menandatangani

perjanjian dengan Siam untuk menghalang mana-mana kuasa lain mendapatkan

tanah jajahan daripada Siam. Namun, perjanjian itu gagal dicapai apabila sultan-

sultan negeri Melayu Utara telah berhubung dengan kuasa lain.

Peta 5.1 Negeri-Negeri Melayu Tidan Bersekutu

Contohnya, Sultan Terengganu telah menerima Amerika Syarikat untuk

membuka petempatan di Pulau Redang dan Sultan Kelantan telah

memberikan konsesi tanah seluas 776 966 hektar kepada Duff

Development Company. British kemudiannya telah menandatangani satu lagi

perjanjian dengan Siam yang dinamakan Perjanjian Pengisytiharan British-Siam

pada tahun 1902. Perjanjian ini menyatakan bahawa Negeri-Negeri Melayu Utara

diletakkan dibawah naungan Siam dan British akan meletakkan beberapa

wakilnya di sana sebagai penasihat sultan. Penasihat sultan ini ialah Meadowe

Frost di Kedah, W.A.Graham di Kelantan, H.E.Duke di Perlis. Sementara itu di

Terengganu tiada penasihat sultan diletakkan dengan syarat Terengganu tidak

akan memberikan sebarang konsesi kepada kuasa asing. Perjanjian Bangkok

pada tahun 1909 pula telah memberikan Negeri-Negeri Melayu Utara kepada

British (Andaya, B.W. & Andaya, L.Y., 1983). Raja-raja Melayu tidak berunding

dengan British mengenai perjanjian ini lalu terpaksa mengakuinya. Antara

syarat-syarat yang terkandung dalam perjanjian Bangkok 1909 :

(a) Siam menyerahkan negeri Kedah, Perlis, Kelantan, dan Terengganu

kepada British.

(b) Siam tidak akan menyewakan mana-mana wilayahnya tanpa kebenaran

British.

(c) British menyerahkan Hak Wilayah Asingan kepada Siam.

Penasihat British Mengancam Kedaulatan Negeri-Negeri Melayu

Bersekutu

British berjaya meluaskan kekuasaannya di Neger-Negeri Melayu Utara melalui

Perjanjian Bangkok. Penasihat British telah dilantik di negeri Kedah,

Kelantan, Terengganu dan Perlis. Perubahan pentadbiran dan peraturan baru

yang diperkenalkan oleh British telah menggugat kedudukan dan

kekuasaan raja-raja Melayu.

Rajah 5.1 Sultan Abdul Hamid Halim Shah(Kedah)

Perjanjian Bangkok 1909 tidak diiktiraf oleh Sultan Abdul Hamid Halim Shah.

Baginda juga enggan menerima Penasihat British. Namun pada tahun

1910, British tetap melantik George Maxwell sebagai Penasihat British di Kedah.

George Maxwell cuba menerapkan pengaruh Barat dalam pentadbiran Kedah

untuk mengukuhkan kuasa British. (Andaya, B.W. & Andaya, L.Y., 1983)

Antaranya ialah :

(a) Cuti umum pada hari Ahad.

(b) Penggunaan kalendar Masihi.

/ Perlis

(c) Surat rasmi ditapis oleh Penasihat British.

(d) Bahasa Inggeris digunakan dalam penulisan surat rasmi dan perundangan.

(e) Melantik pegawai British dalam pentadbiran Kedah.

Tindakan George Maxwell telah menimbulkan rasa tidak puas hati anggota Majlis

Mesyuarat Negeri yang diketuai oleh Tunku Mahmud. (Mohd. Isa Othman, 2002)

Antara usaha yang dilakukan oleh Tunku Mahmud untuk mengekalkan identiti

negeri Kedah ialah:

(a) Cuti umum pada hari Jumaat.

(b) Penggunaan kalendar Hijrah.

(c) Surat rasmi tidak perlu ditapis.

(d) Bahasa Melayu digunakan dalam penulisan surat rasmi dan perundangan.

(e) Keutamaan diberikan kepada orang Melayu dalam pentadbiran Kedah.

Rajah 5.2 Sultan Muhammad IV (Kelantan)

Pada tahun 1910, Sultan Muhammad IV telah menandatangani perjanjian dengan

British bagi menempatkan J.S. Mason sebagai Penasihat British. Kuasa

untuk mentadbir jajahan telah diambil alih oleh pegawai British pada tahun

Kelantan

1915. British juga turut menguasai beberapa jabatan penting seperti Mahkamah

Tinggi, Jabatan Polis dan Pejabat Tanah. (Mohd. Isa Othman, 2002)

Rajah 5.3 Sultan Muhammad II (Terengganu)

Perlantikan Penasihat British di Terengganu tidak diiktiraf oleh Sultan Zainal

Abidin III. Baginda telah berjumpa dengan Pesuruhjaya Tinggi British di

Singapura untuk membuat bantahan,namun British tetap melantik W.L.

Conlay sebagai wakil British pada tahun 1910. Wakil British hanya berkuasa

dalam pengurusan hal ehwal luar negeri Terengganu sahaja. Untuk memastikan

kedaulatan dan kemerdekaan Terenggany terpelihara, Sultan Zainal

Abidin III telah menggubal perlembagaan Undang-Undang Tubuh Kerajaan

Terengganu pada tahun 1911. Pada tahun 1918, Sultan Muhammad II

dilantik menjadi sultan menggantikan Sultan Zainal Abidin III yang mangkat pada

tahun 1918. Atas desakan British, Sultan Muhammad II telah menandatangani

satu perjanjian di Singapura dan J.L. Humphreys telah dilantik sebagai Penasihat

British. Baginda turun takhta kerana enggan tunduk kepada tekanan British.

Keadaan ini telah memberi peluang kepada British untuk menguasai Terengganu

apabila Jabatan Kastam, Jabatan Perubatan, Jabatan Kerja Raya, Jabatan Tanah

dan Galian diletakkan di bawah Penasihat British. (Mohd. Isa Othman, 2002)

Jadual 5.1 Langkah Briitish Mengukuhkan Kuasa di Negeri-Negeri Melayu Utara

Pemodenan Johor Melambatkan Campur Tangan British Temenggung Daeng Ibrahim Pemimpin Yang Berwibawa (1825 - 1862)

Rajah 5.4 Temenggung Daeng Ibrahim

Johor merupakan sebuah negeri yang dapat mengekalkan kedaulatannya

sehingga tahun 1914 kerana menjalankan persahabatan dengan British

dengan memperkenalkan sistem birokrasi moden serta kebijaksanaan

pembesarnya menjalankan pentadbiran. Antara pembesar yang berwibawa pada

masa itu ialah Daeng Ibrahim yang berkhidmat semasa pemerintahan

Sultan Hussein dan Sultan Ali. Beliau telah menjadi Temenggung Johor

setelah ayahnya Temenggung Abdul Rahman meninggal dunia pada tahun 1825.

Beliau telah menandatangani perjanjian dengan Temenggung Ibrahim dan Sultan

Hussein yang membolehkannya menjadi pemerintah di Johor kecuali di

kawasan Kesang. Beliau juga telah mengasaskan pusat pentadbiran di Tanjung

Puteri dan memajukan ekonomi Johor dengan membawa masuk

orang Cina untuk mengusahakan ladang lada hitam melalui Sistem

Kangcu. (Caroline Wong May Leng, 1992)

Sistem Kangcu

Sistem Kangcu ini diperkenalkan oleh Temenggung Ibrahim pada tahun 1833.

Kangcu dalam bahasa Cina yang bererti Tuan Sungai. Dalam sistem ini, orang

Cina diberi surat kebenaran untuk menetap dan mengusahakan pertanian di

tebing sungai. Surat kebenaran itu dipanggil Surat Sungai. Kawasan yang diberi

kebenaran itu, dipanggi Kangkar atau Kaki Sungai. Setiap Kangkar akan diketuai

oleh seorang Kangcu. Tugas Kangcu adalah mentadbir dan memungut cukai bagi

pihak pemerintah Johor. Tanaman yang diusahakan oleh penghuni Kangkar

adalah lada hitam dan gambir. Cukai hasil tanaman merupakan sumber

pendapatan penting bagi kerajaan Johor. (Caroline Wong May Leng, 1992)

Sultan Abu Bakar “Bapa Pemodenan Johor” (1862-1895)

Rajah 5.5 Sultan Abu Bakar

Sultan Abu Bakar juga seorang sultan yang berwibawa. Beliau telah menaiki

takhta Johor pada tahun 1862 dan diberi gelaran Datuk Temenggung Abu

Bakar Seri Maharaja Johor. Baginda telah mempelajari pentadbiran Eropah lalu

memodenkan pentadbirannya dengan mengadakan mahkamah,

perkhidmatan pos dan Jabatan Kerja Raya. Baginda juga telah membina sekolah,

hospital, jalan raya, pasukan polis dan tentera untuk kesejahteraan rakyatnya.

Pada zaman pemerintahan baginda, Johor telah muncul sebagai pengeksport

lada hitam yang terbesar di dunia. Pada zaman pemerintahan baginda juga,

baginda telah menandatangani Perjanjian Persahabatan antara Johor dengan

British pada tahun 1885 yang yang mengiktiraf Johor sebagai negeri yang

berdaulat dan Sultan Abu Bakar telah diiktiraf sebagai Sultan Johor yang sah.

Dalam perjanjian itu juga, kedudukan Sultan Johor adalah lebih tinggi daripada

Pesuruhjaya British dan baginda boleh berhubung terus dengan kerajaan British.

Pegawai British yang berada di Johor tidak bertugas sebagai Penasihat British

tetapi hanya bertugas sebagai Konsul. Baginda juga telah mengisytiharkan

Undang-undang Tubuh Johor sebagai perlembagaan negeri yang banyak

membawa permodenan kepada negeri Johor. Ketokohan yang terserlah dalam

diri Sultan Abu Bakar telah diiktiraf oleh pemerintah British dan beliau telah

digantikan oleh anakandanya, Sultan Ibrahim. (Shaharom Hussain, 1995)

Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor

Antara Kandungan:

Sultan tidak boleh menyerahkan Johor kepada mana-mana kuasa asing.

Penubuhan Majlis Mesyuarat Menteri dan Majlis Mesyuarat Negeri.

Anggota Majlis Mesyuarat Menteri hendaklah dilantik daripada kalangan

orang Melayu.

Majlis Mesyuarat Menteri bertanggungjawab menasihati sultan dalam

pentadbiran negeri.

Anggota Majlis Mesyuarat Negeri hendaklah terdiri daripada rakyat negeri

Johor.

Majlis Mesyuarat Negeri bertanggungjawab menggubal undang-undang.

Pemimpin Johor Yang Berwibawa

Rajah 5.6 Dato' Jaafar bin Muhammad

Dato' Jaafar bin Muhammad merupakan seorang setiausaha Johor yang pertama

pada tahun 1868 dan Menteri Besar Johor yang pertama pada tahun

1882 hingga 1919 dan digelar sebagai Datuk Bentara. Semasa beliau

menjadi Menteri Besar, beliau telah mewajibkan pegawai British yang

berkhidmat di Johor supaya memakai pakaian rasmi Johor dan bendera Union

Jack dikibarkan lebih rendah daripada bendera negeri Johor sebagai lambang

kedaulatan negeri. Selain itu, beliau juga telah mewajibkan penggunaan Bahasa

Melayu dalam penulisan surat rasmi kerajaan. Dato' Abdul Rahman bin Andak

pula merupakan Setiausaha Sulit Sultan pada tahun 1885 dan juga Setiausaha

Kerajaan Johor pada tahun 1893 hingga 1909 dan telah dianugerahi Dato' Seri

Amar Diraja. (Shaharom Hussain, 1995)

Rajah 5.7 Dato' Abdul Rahman Andak

Beliau menjaga hal ehwal hubungan luar negeri antara British dan Johor dan

menjadi perintis kepada Pakatan Belajar Mengajar Pengetahuan

Bahasa Johor 1888 lalu menjadikan Bahasa Johor sebagai bahasa yang

terulung di Tanah Melayu. (Butcher, J.G., 1979)

Rajah 5.8 Dato' Muhammad Salleh bin Perang

Dato' Muhammad Salleh bin Perang pula pernah memegang jawatan seperti

Pesuruhjaya British, Ketua Jabatan Ukur dan Ketua Jabatan Tanah dan

telah dianugerah gelaran Dato' Bentara Luar. Beliau telah melukis peta

pembangunan Johor dengan menunjukkan semua jalan dan bandar yang akan

dimajukan seperti di Endau, Muar, Segamat, Tangkak dan Batu Pahat. Seorang

lagi pemimpin yang penting ialah Dato' Muhammad Ibrahim Munsyi. Beliau

merupakan Ketua Jabatan Pendidikan Johor yang pertama pada tahun 1883 dan

telah dianugerah gelaran Dato' Bentara Alam dan juga Bapa

Pendidikan Melayu Johor. (Butcher, J.G., 1979)

Rajah 5.9 Dato' Muhammad Ibrahim Munsyi

Beliau telah mewajibkan pendidikan kepada semua rakyat Johor dan telah

mendirikan banyak sekolah. Beliau juga telah dilantik sebagai

Timbalan Menteri yang pertama pada tahun 1893. (Butcher, J.G., 1979)

Johor Di Ambang Penjajahan British

British mahu menguasai negeri Johor kerana takut Johor akan dikuasai oleh

kuasa lain dengan menandatangani Perjanjian Persahabatan 1885

dengan meletakkan hal ehwal Johor di bawah kawalan British. British juga

telah menubuhkan Lembaga Penasihat Johor untuk menasihati sultan supaya

meminjam wang sebanyak 200 000 dolar dari Negeri-Negeri Selat untuk

membina landasan kereta api dari Johor ke Singapura. Tindakan British ini telah

dikesan oleh Dato' Abdul Rahman Andak lalu beliau telah menasihati sultan

supaya tidak menerima nasihat British itu. British telah menasihatkan Gabenor

Negeri-Negeri Selat supaya Dato' Abdul Rahman dibersarakan dan dihantar ke

London dengan tujuan untuk menyingkirkan beliau. Sultan Ibrahim pula terpaksa

meminda Undang-undang Tubuh Johor bagi membolehkan pihak British menjadi

ahli dalam Majlis Mesyuarat Negeri. Pada tahun 1914, Douglas Campbell telah

dilantik sebagai Penasihat British. (Ibrahim Mahmood, 1981).

Rajah 5.10 Sultan Ibrahim

Rumusan

Seluruh Tanah Melayu berjaya dikuasai oleh British setelah Johor turut menerima

Penasihat British pada tahun 1914. British telah menempatkan Residen British

di Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu dan Penasihat British di Negeri-Negeri

Melayu Utara. Namun bidang tugas Penasihat British adalah terhad berbanding

Residen British.

Rujukan

Andaya, B.W. & Andaya, L.Y. (1983). Sejarah Malaysia. Kuala Lumpur: Mac Millan.

Butcher, J.G. (1979). The British in Malaya, 1880-1941. Kuala Lumpur: Oxford

University Press.

Caroline Wong May Leng. (1992). Sistem Kangcu di Johor 1844-1917. Kuala

Lumpur: Persatuan Muzium Malaysia.

Ibrahim Mahmood. (1981). Sejarah Perjuangan Bangsa Melayu. Kuala Lumpur:

Pustaka Antara.

Mohd. Isa Othman. (2002). Sejarah Malaysia (1800-1963). Kuala Lumpur: Utusan

Publications & Distributors Sdn Bhd.

Shaharom Hussain. (1995). Sejarah Johor Kaitannya dengan Negeri-Negeri

Melayu. Kuala Lumpur: Fajar Bakti.

Soalan Latihan

1. Bagamanakah pihak British menyekat perluasan kuasa Barat lain di Kedah,

Kelantan, Terengganu, Perlis dan Johor? Bincangkan peranan Penasihat

British di Kedah, Kelantan, Terengganu dan Perlis.

2. Bincangkan dan buat kesimpulan tentang kewibawaan pemerintah dan

pembesar Johor dalam usaha mengekalkan kedaulatan negeri Johor.

3. Buat perbandingan antara peranan Residen dengan Penasihat British di

Negeri-Negeri

Melayu Bersekutu.

BAB 6 REAKSI NEGERI-NEGERI MELAYU TIDAK BERSEKUTU

Hasil Pembelajaran Memerihalkan perjuangan pemimpin setempat menentang penjajah Menyenaraikan sebab pemimpin setempat menentang British Mengemukakan matlamat dan corak perjuangan pemimpin setempat

menentang penjajah Mengklasifikasi mengikut lokasi, sebab, tujuan, cara dan kesan perjuangan Membuat inferens tentang keberkesanan perjuangan pemimpin setempat Mencirikan keistimewaan perjuangan tokoh-tokoh setempat Membuat kesimpulan tentang keistimewaan tokoh-tokoh setempat yang

menentang British

Peta KonsepReaksi Negeri-Negeri Tidak Melayu Bersekutu

Pelantikan Penasihat British Mencabar Kewibawaan Sultan

Perjuangan Pemimpin Setempat

Kedah/Perlis Kelantan Terengganu Johor

(Sultan Ahmad Tajuddin) (Tok Janggut) (Haji Abdul Rahman (Sultan Abu Bakar)

Limbong)

Corak dan Matlamat Perjuangan:- Perjuangan bersenjata

Tujuan Perjuangan:- Pengusiran kuasa penjajah

- Pengekalan sistem pentadbiran

Unsur dan Tingkah Laku Patriotisme Semangat patriotik

• Sanggup berjuang mempertahankan negara Kejituan iltizam perjuangan

• Gigih merealisasikan visi Mendaulatkan hak dan kewibawaan bangsa • Sentiasa memelihara maruah bangsa

Laman Web http://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Tidak_Bersekutu http://ms.wikipedia.org/wiki/Negeri-negeri_Melayu_Bersekutu http://1426.blogspot.com/2008/03/negeri-negeri-malaysia-tidak-bersekutu.html

Pengenalan

Campur tangan British di Kedah, Perlis, Kelantan, Terengganu dan Johor telah

menggugat keadaan politik, ekonomi dan sosial penduduk tempatan. Perubahan

dalam sistem pentadbiran telah menyebabkan sultan dan pembesar Melayu

kehilangan kuasa. Tindakan British memperkenalkan pelbagai cukai yang

membebankan rakyat telah mencetuskan kebangkitan untuk

menentang penjajahan British. Pemimpin tempatan berjuang untuk

mempertahankan kedaulatan dan kemerdekaan tanah air.

Reaksi Kedah

Perjuangan Mengembalikan Kedaulatan Kedah

Pendudukan Siam di Kedah pada tahun 1821 telah ditentang hebat oleh rakyat

Kedah yang dipimpin oleh Sultan Ahmad Tajuddin.

Antara tokoh lain yang terlibat dalam perang pembebasan Kedah ialah :

(a) Tunku Abdullah

(b) Tunku Kudin (Syed Zainal Abidin)

(c) Tunku Long

(d) Tunku Muhammad Saad

Perjuangan mereka ini turut disokong oleh pemimpin rakyat seperti Tok Mo Ris

dan pemimpin agama seperti Syeikh Abdul Kadir. Namun, perjuangan

ini telah dikhianati oleh British kerana British telah bersubahat dengan Siam

untuk menentang perjuangan rakyat Kedah. Semangat juang yang ditunjukkan

oleh rakyat Kedah menyebabkan Siam berdamai dengan Kedah.Tunku Daei

dihantar oleh sultan Kedah ke Bangkok untuk berunding. Pada tahun 1842, Siam

mengembalikan takhta Kedah kepada Sultan Ahmad Tajuddin. Namun, wilayah

Perlis, Setul dan Kubang Pasu diasingkan dari Kedah. (Mohd. Isa Othman, 2002)

Reaksi Kelantan

Tok Janggut Pejuang Jihad

Haji Mat Hassan bin Munas atau Tok Janggut dilahirkan pada tahun 1853 di

Kampung, Jeram, Pasir Puteh, Kelantan. Dikenali sebagai Tok Janggut

kerana menyimpan janggut hingga ke paras dada. Beliau juga pakar dalam ilmu

persilatan. (Mohd. Isa Othman, 2002)

Faktor-faktor penentangan Tok Janggut:

(a) Peraturan tanah

(i) Peraturan cukai yang mewajibkan petani membayar cukai ditentang

oleh Tok

Janggut.

(b) Pengenalan cukai yang membebankan

(i) Cukai pokok kelapa, pokok pisang, sirih, kerbau dan lembu perlu

dibayar oleh

petani.

(c) Perasaan anti-British

(i) Selepas kerajaan Turki Uthmaniyyah diserang oleh British pada

Perang Dunia

Pertama, umat Islam telah diseru agar berjihad menentang Barat

oleh

Kerajaan Turki.

(ii) Seruan tersebut telah disahut oleh Tok Janggut di Pasir Puteh.

(d) Pembayaran cukai yang menyusahkan

(i) Pejabat bayaran cukai yang terletak jauh ke bandar telah

membebankan

penduduk tempatan untuk membayar cukai.

(ii) Pegawai British pula akan menangkap dan mendenda sesiapa yang

gagal

membayar cukai. Hal ini telah menimbulkan kemarahan rakyat

tempatan.

Kronologi ringkas tentang penentangan Tok Janggut di Pasir Puteh : (a) 28 April 1915

(i) Tok Janggut telah ditangkap oleh Sarjan Che Wan yang dihantar oleh

Encik

Abdul Latif , Pegawai Daerah Pasir PUteh kerana gagal membayar

cukai.

(ii) Sarjan Che Wan telah ditikam oleh Tok Janggut setelah perbalahan

berlaku di

antara mereka.

(b) 29 April 1915

(i) Satu serangan ke atas Pasir Puteh telah dilancarkan oleh sebuah

angkatan

tentera yang diketuai Tok Janggut, Engku Besar Jeram, Penghulu

Adam dan

Che Sahak Merbol.

(ii) Pasir Puteh telah diisytiharkan sebagai kawasan bebas daripada

anasir British

dan mereka telah menduduki kawasan tersebut selama tiga.

(iii) Tok Janggut telah dilantik sebagai Perdana Menteri manakala Ungku

Besar

Jeram, Tuan Ahmad dilantik sebagai Raja Pasir Puteh.

(c) 9 Mei 1915

(i) Hadiah sebanyak 500 dolar telah ditawarkan oleh British kepada

sesiapa yang

berjaya menangkap Tok Janggut dan pemimpin kanannya.

(d) 23 Mei 1915

(i) Keengganan Tok Janggut dan pengikutnya menyerah diri telah

menyebabkan

rumah beliau dibakar oleh British.

(ii) Kemudian, sekali lagi Pasir Puteh telah diserang oleh Tok Janggut.

(e) 24 Mei 1915

(i) Dalam pertempuran di antara British dengan Tok Janggut yang

berkubu di

Kampung Dalam Pupuh, Saring, Tok Janggut telah terkorban.

(ii) Mayat beliau telah diarak ke Pasir Puteh dan Kota Bharu dan

digantung

songsang di Padang Balai Besar, Kota Bharu selama empat jam.

(iii) Mayat Tok Janggut kemudiannya dibawa ke Pasir Pekan untuk

dikebumikan.

Peta 6.1 Kawasan kebangkitan Tok Janggut menentang British di Kelantan

Terengganu

Haji Abdul Rahman Limbong Pejuang Tani

Nama sebenar beliau ialah Haji Abdul Rahman bin Haji Abdul Hamid. Digelar Haji

Abdul Rahman Limbong kerana selalu melawat Limbong, Kemaman

untuk mengajar agama. Perjuangan beliau dikenali sebagai Kebangkitan Tani

kerana membela nasib petani yang ditindas di Terengganu. (Mohd. Isa

Othman, 2002)

Antara faktor Kebangkitan Tani ialah :

(a) Penguatkuasaan undang-undang binatang buas

(i) Penduduk dilarang memburu binatang liar setelah Undang-Undang

Kawalan

Binatang Buas dibuat pada tahun 1923.

(ii) Denda sebanyak 500 dolar akan dikenakan dan senapang akan

dirampas

jikalau peraturan tersebut diingkar.

(b) Peraturan tanah baru

(i) Penduduk diwajibkan untuk mendaftar tanah mereka dengan

bayaran

sebanyak 2.50 ringgit setiap seorang berikutan peraturan tanah

yang dibuat

pada tahun 1924.

(c) Pas kebenaran yang membebankan

(i) Petani handaklah mendapatkan pas terlebih dahulu sebelum

membuka tanah

dan bercucuk tanam seperti yang telah dinyatakan di dalam

peraturan tanah

yang dibuat pada thun 1921.

(d) Pengaruh pemimpin agama

(i) Tanah merupakan hak Allah dan rakyat bebas untuk

mengerjakannya tanpa

perlu membayar sebarang cukai merupakan penegasan yang

ditekankan

banyak kali oleh Haji Abdul Rahman Limbong.

Kebangkitan Tani dan tindak balas British terhadap kebangkitan tersebut:

(a) Tahun 1922

(i) Penentangan telah dilakukan oleh petani di Kuala Telemong dengan

membersihkan tanah tanpa mendapatkan pas kebenaran.

Tindak balas British

(i) Seramai 43 orang petani telah ditangkap oleh British untuk didakwa

di

mahkamah.

(ii) Hujah beliau sebagai peguam sukar dipatahkan oleh pihak British.

(iii) Petani-petani tersebut telah berjaya dibebaskan.

(b) Tahun 1925

(i) Setelah mengetahui tindakan British yang ingin memberi konsesi

tanah kepada

orang Cina, maka satu perhimpunan petani telah diadakan di Kuala

Telemong.

(ii) Tanah yang dimiliki oleh Tengku Nik Maimunah dan 400 ekar tanah

kerajaan

telah dikerjakan oleh petani tersebut.

Tindak balas British:

(i) Sultan Sulaiman telah didesak oleh British untuk bertindak terhadap

Haji Abdul

Rahman Limbong.

(ii) Beliau telah menjelaskan kepada sultan bahawa pentadbiran British

di Kuala

Berang telah melampaui batas.

(c) Tahun 1928

(i) Sikap British yang ingin mengambil tindakan terhadap petani yang

enggan

membayar cukai telah menyebabkan seramai 1000 orang petani

berkumpul di

Marang, Kuala Telemong dan Kuala Berang.

(ii) Balai Polis dan bangunan kerajaan Kuala Berang telah berjaya

diduduki oleh

para petani dan mereka telah mengisytiharkan perang terhadap

British.

Tindak balas British:

(i) British telah cuba mendapatkan bantuan daripada Negeri-Negeri

Melayu

Bersekutu.

(ii) Seramai 12 orang petani telah terkorban dalam pertempuran yang

berlaku di

Padang Kacong dan semua pemimpin petani serta Haji Abdul

Rahman Limbong

telah berjaya ditangkap.

(iii) Haji Abdul Rahman Limbong telah dijatuhi hukuman buang negeri ke

Makkah.

Reaksi Johor

Pemodenan Johor Melambatkan Campur Tangan British

Sultan Abu Bakar merupakan seorang sultan yang berwibawa. Beliau telah

menaiki takhta Johor pada tahun 1862 dan diberi gelaran Datuk Temenggung

Abu Bakar Seri Maharaja Johor. Baginda telah mempelajari pentadbiran Eropah

lalu memodenkan pentadbirannya dengan mengadakan mahkamah,

perkhidmatan pos dan Jabatan Kerja Raya. Baginda juga telah membina sekolah,

hospital, jalan raya, pasukan polis dan tentera untuk kesejahteraan rakyatnya.

Pada zaman pemerintahan baginda, Johor telah muncul sebagai pengeksport

lada hitam yang terbesar di dunia. Pada zaman pemerintahan baginda juga,

baginda telah menandatangani Perjanjian Persahabatan antara Johor dengan

British pada tahun 1885 yang yang mengiktiraf Johor sebagai negeri yang

berdaulat dan Sultan Abu Bakar telah diiktiraf sebagai Sultan Johor yang sah.

Dalam perjanjian itu juga, kedudukan Sultan Johor adalah lebih tinggi daripada

Pesuruhjaya British dan baginda boleh berhubung terus dengan kerajaan British.

Pegawai British yang berada di Johor tidak bertugas sebagai Penasihat British

tetapi hanya bertugas sebagai Konsul. Baginda juga telah mengisytiharkan

Undang-undang Tubuh Johor sebagai perlembagaan negeri yang banyak

membawa permodenan kepada negeri Johor. Ketokohan yang terserlah dalam

diri Sultan Abu Bakar telah diiktiraf oleh pemerintah British dan beliau telah

digantikan oleh anakandanya, Sultan Ibrahim. (Shaharom Hussain, 1995)

Setelah Johor menerima Penasihat British pada tahun 1914, seluruh negeri

di Tanah Melayu telah dikuasai British. Residen ditempatkan ditempatkan di

Negeri-Negeri Melayu Bersekutu dan Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu pula

penasihat British. Pada umumnya, Penasihat British mempunyai bidang kuasa

terhad berbanding dengan bidang kuasa Residen di Negeri-Negeri Melayu

Bersekutu. Namun begitu, Penasihat British berusaha untuk mengukuhkan

kuasa dan memperkenalkan corak pentadbiran Barat. Penasihat British secara

tidak langsung mempengaruhi sultan supaya menyingkirkan pembesar negeri

yang menghalang cita-cita mereka. Penasihat British juga mempengaruhi sultan

supaya memperkenalkan jabatan-jabatan baru dan pegawai British dilantik

mengetuai jabatan-jabatan penting (Shaharom Hussain, 1995). Melalui strategi

ini, Penasihat British Berjaya mengukuhkan kuasa. Sedarkah kamu bahawa

semua negeri di Tanah Melayu telah dijajah oleh pihak British tanpa

peperangan? Sikap tidak berwaspada terhadap tipu helah British telah member

laluan kepada British untuk menjajah Tanah Melayu.

Rumusan

Kita telah melihat bahawa kekayaan negara telah mendorong kuasa asing untuk

menguasai negara kita. Tanpa keharmonian negara kekayaan ekonomi tidak

akan dapat dimajukan. Zaman penjajahan yang berlaku di negara kita

menyebabkan penduduk hidup dalam penderitaan kerana ditinda oleh penjajah.

Keperitan hidup ini telah membangkitkan semangat para pejuang tanahair

(Kedah, Perlis, Kelantan, Terengganu dan Johor) untuk mengembalikan maruah

bangsa dan negara. Walaupun perjuangan penduduk tempatan dapat

dipatahkan oleh British, namun semangat dan sikap keberanian mereka amat

dikagumi dan menjadi sumber inspirasi kepada pejuang seterusnya mahupun

generasi muda Malaysia hari ini.

Rujukan

Andaya, B.W. & Andaya, L.Y. (1983). Sejarah Malaysia. Kuala Lumpur: Mac Millan.

Butcher, J.G. (1979). The British in Malaya, 1880-1941. Kuala Lumpur: Oxford University Press.

Caroline Wong May Leng. (1992). Sistem Kangcu di Johor 1844-1917. Kuala Lumpur: Persatuan Muzium Malaysia.

Ibrahim Mahmood. (1981). Sejarah Perjuangan Bangsa Melayu. Kuala Lumpur: Pustaka Antara.

Mohd. Isa Othman. (2002). Sejarah Malaysia (1800-1963). Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn Bhd.

Shaharom Hussain. (1995). Sejarah Johor Kaitannya dengan Negeri-Negeri

Melayu. Kuala Lumpur: Fajar Bakti.

Soalan Latihan

1. Jelaskan sebab pemimpin setempat Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu

menentang

British dengan mengemukakan matlamat dan corak perjuangan pemimpin

setempat

menentang penjajah.

2. Pada pendapat anda, sejauhmanakah perjuangan pemimpin setempat Negeri-

Negeri

Melayu Tidak Bersekutu berkesan?

3. Perjuangan tokoh-tokoh setempat Kedah/Perlis, Kelantan, Terengganu dan

Johor

mempunyai keistimewaan masing-masing. Bincangkan.

BAB 7 PENJAJAHAN JEPUN DI NEGARA KITA

Hasil Pembelajaran

Menghuraikan keberkesanan strategi Jepun dalam usaha menguasai Tanah Melayu, Sarawak, dan Sabah

Membandingkan corak pemerintahan Jepun di Tanah Melayu dengan Sarawak dan Sabah

Menjelaskan usaha rakyat mengatasi kesengsaraan hidup pada zaman pendudukan Jepun

Menjelaskan kesan pentadbiran Jepun yang mengubah pemikiran rakyat Menghubungkaitkan pendudukan Jepun dengan kebangkitan semangat

nasionalisme

Peta Konsep

PENDUDUKAN JEPUN DI TANAH MELAYU

Pemerintahan Tentera Jepun Kesan Pemerintahan Tentera Jepun

Kedatangan Jepun Politik

Dasar Pemerintahan Jepun Ekonomi

Reaksi Penduduk Sosial

Unsur dan Tingkah Laku Patriotisme Kebijaksanaan menyusun strategi. Bijak merancang strategi sebelum

bertindak. Jati diri bangsa Malaysia. Memperkasakan mental dan fizikal. Keberanian dan kecekalan mendaulatkan negara Malaysia Kegigihan dan

kecekalan menghadapai dugaan. Sentiasa berani mempertahankan negara Malaysia

Laman WebLayari laman web yang berikut untuk mendapatkan maklumat lanjut berkaitan dengan bab ini:http://napnuts.tripod.com/malayaresources.htmhttp://www.geocities.com/kesanjepun.htm

Pengenalan

Negara kita telah diperintah oleh Jepun selama kira-kira tiga setengah tahun,

iaitu dari 15 Februari 1942 sehinggalah 15 Ogos 1945. Pemerintahan Jepun yang

kejam telah menyemarakkan semangat kebangsaan dalam kalangan rakyat

Tanah Melayu.

Pemerintahan Tentera Jepun

Kebangkitan Jepun Sebagai Kuasa Imperialis

Kebangkitan Jepun sebagai kuasa imperialis bermula semasa pemerintahan

Maharaja Mikado Meiji (1868). Maharaja Meiji mengadakan pemulihan yang

menekankan pemodenan dalam bidang perindustrian. Maharaja Meiji

menjadikan negara-negara Barat sebagai model untuk memajukan negara Jepun.

Jepun menjadikan China sebagai sasaran imperialismenya kerana China banyak

bahan mentah dan menjadi potensi pasaran barangan. Kejayaan mengalahkan

Rusia-Jepun pada tahun 1905 telah menyebabkan Jepun dianggap sebagai kuasa

besar dunia.

1941 – Jepun menyerang Asia Tenggara 1941 – Jepun menduduki Indo-China 1937 – Jepun memenangi Perang China Jepun Kedua 1932 – Jepun menakluki Manchuria 1910 – Jepun menguasai Korea 1905 – Jepun memenangi Perang Rusia-Jepun 1895 – Jepun memnangi Perang China-Jepun Pertama

Rajah 1.1 Carta masa imperialisme Jepun sehingga Perang Dunia Kedua

Tahukah Anda?Serangan yang berlaku pada 7 dan 8 Disember ke atas pangkalan tentera Pearl Harbour tidak diisytiharkan terlebih dahulu. Walaupun Amerika Syarikat telah menerima ancaman melalui kod rahsia yang dihantar ke Washington oleh pihak Jepun namun tentera Amerika tidak bersedia menghadapi serangan tersebut sehingga menyebabkan kemusnahan teruk ke atas Pearl Harbour dan Filipina.

Rajah 1.1 menunjukkan carta masa imperialisme Jepun di Asia sehinggalah

Perang Dunia Kedua.

Terdapat beberapa faktor yang membawa kepada perluasan kuasa Jepun di Asia.

Antaranya termasuklah (Anthony, R., 1976):

a) masalah ekonomi yang melanda negara tersebut.

b) Jepun memerlukan kawasan pasaran baru bagi memasarkan hasil

perindustriannya.

c) pertambahan penduduk Jepun telah menyebabkan tanah pertanian

menjadi semakin berkurangan.

d) golongan tentera mengambil alih pemerintahan negara Jepun semenjak

bulan Februari 1936.

e) Pada tahun 1940 Amerika Syarikat mengenakan sekatan ekonomi

terhadap Jepun kerana enggan berundur dari China.

f) tindakan Amerika Syarikat menyebabkan Jepun dikuasai oleh golongan

tentera pimpinan Jeneral Tojo telah menyerang Asia Tenggara bagi

membebaskan Jepun daripada kesan tersebut.

Pihak Jepun telah menggunakan propaganda untuk mempengaruhi penduduk

tempatan dengan slogan-slogan seperti:

a) Asia untuk Orang Asia;

b) Semangat Asia; dan

c) Kawasan Kesemakmuran Bersama Asia Timur Raya

Peta 1.1 Perluasan kuasa Jepun

Slogan-slogan ini berunsur anti penjajah Barat dan menonjolkan imej Jepun

sebagai pembela negara-negara Timur. Strategi ini berkesan kerana kehadiran

tentera Jepun tidak dirasakan sebagai penjajah baru bagi menggantikan British.

Peristiwa Pendudukan Jepun di Tanah Melayu

Tentera Jepun mendarat serentak di Thailand (Singgora dan Pattani) dan di

Pantai Sabak, Kota Bahru pada 8 Disember 1941. Tentera Jepun yang mendarat

di Thailand terus mara ke Jitra, Kedah. Dalam serangan ini tentera Jepun telah

dipecahkan kepada dua pasukan iaitu (Mohamad Isa Othman, 1992):

a) sepasukan ke Pulau Pinang dan meneruskan kemaraan ke selatan melalui

persisiran pantai barat; dan

b) sepasukan lagi, mengikut jalan darat menuju bandar-bandar utama di

negeri-negeri pantai barat.

Tentera yang mendarat di Kota Bahru pula mara ke selatan mengikut jalan darat

di negeri-negeri pantai timur.

Peristiwa Pendudukan Jepun di Sabah dan Sarawak

Di Sarawak, tentera Jepun mendarat di Miri dan dari Miri, tentera Jepun berpecah

kepada dua pasukan. Pasukan yang pertama telah pergi ke Kuching dan

kemudiannya ke Sibu. Manakala pasukan yang kedua pula mara ke Sabah

melalui Labuan dan seterusnya ke Sandakan. Tentera Jepun mara ke kawasan

persisiran pantai di kedua-dua buah negeri ini terutamanya di bandar-bandar

besar. (Ooi Keat Gin, 1998)

Cara Kemaraan Tentera Jepun

a) Kapal terbang perang digunakan oleh pihak Jepun untuk menyerang

tentera British di Tanah Melayu. Kapal ini memberi perlindungan kepada

tentera darat.

b) Kereta Kebal penggempur yang digunakan oleh tentera Jepun berjaya

memaksa tentera British berundur. Tentera Jepun juga menggunakan

kereta kebal kecil dan ringan yang lebih mudah dikendalikan.

c) Tentera Jepun menggunakan bot untuk mendaratkan tenteranya daripada

kapal perang yang sukar berlabuh di pantai.

d) Tentera Jepun menggunakan basikal untuk melalui jalan yang sempit bagi

mempercepatkan perjalanan tanpa disedari oleh tentera British.

Kesan Pengunduran Tentera British

Peperangan telah menyebabkan kemusnahan infrastruktur, sumber ekonomi,

dan juga bangunan. Semasa berundur, tentera British menggunakan taktik

“bumi hangus” iaitu memusnahkan jambatan, jalan kereta api, jalan raya,

ladang-ladang, dan kawasan perlombongan. Hal ini bertujuan bagi melengah-

lengahkan kemaraan tentera Jepun dan melumpuhkan ekonomi Tanah Melayu.

British telah membakar telaga minyak di Miri dan memusnahkan dokumen-

dokumen kerajaan. Kemusnahan ini telah menggagalkan cita-cita Jepun untuk

menguasai bahan mentah di negara kita. (Mohamad Isa Othman, 1992)

Peperangan yang berlaku di Tanah Melayu telah meninggalkan beberapa kesan

buruk seperti:

a) banyak bangunan menjadi musnah.

b) peperangan hanya membawa kemusnahan, ibarat kata pepatah, menang

jadi arang kalah jadi abu.

c) peperangan turut menghancurkan tamadun manusia. Contohnya

bangunan Muzium Selangor telah menjadi sasaran serangan tentera

Jepun.

d) jambatan Guillemard di Kuala Krai telah diletupkan oleh tentera British

untuk menyekat kemaraan tentera Jepun.

Tindak Balas Tentera British Terhadap Serangan Jepun

Tentera British yang terdiri daripada askar-askar Gurkha, Australia, dan British

tidak mampu menyekat kemaraan tentera Jepun. Oleh itu, mereka terpaksa

berundur ke selatan. Bandar-bandar utama dari utara ke selatan jatuh satu

persatu ke tangan tentera Jepun. Keadaan ini berlaku kerana sikap kerajaan

British yang tidak berhasrat untuk mempertahankan Tanah Melayu dengan

bersungguh-sungguh kecuali Singapura. Kerajaan British hanya memberi

tumpuan untuk mempertahankan negara Britain daripada serangan Tentera

Paksi di Eropah. Pada 15 Februari 1942, Leftenan Jeneral A.E. Percival terpaksa

menyerah diri kepada Leftenan Jeneral Yamashita Tomoyuki di Singapura (Bayly,

C. & Harper, T., 2005). Selepas sepuluh minggu tentera Jepun mendarat, seluruh

Tanah Melayu termasuk Singapura telah jatuh ke tangan Jepun. Rejimen Askar

Melayu yang dipimpin oleh Leftenan Adnan telah berjuang bermati-matian

mempertahankan Tanah Melayu daripada jatuh ke tangan Jepun namun akhirnya

gagal.

Faktor Kejayaan Jepun Mengalahkan Tentera British di Tanah Melayu

Tentera Jepun berjaya menakluki negara kita dalam jangka waktu yang singkat.

Antara kunci kepada kejayaan Jepun termasuklah (Anthony, R., 1976):

a) strategi peperangan yang baik.

Jepun menggunakan propaganda untuk memenangi hati dan

mendapatkan kerjasama daripada penduduk Tanah Melayu. Jepun

menjalankan aktiviti perisikan di Tanah Melayu bagi mendapatkan

maklumat untuk memudahkan serangan.

b) Kegiatan perisikan Jepun yang berkesan.

Anggota tentera dan rakyat Jepun di Tanah Melayu telah menjadi ejen

perisikan. Jepun mempunyai banyak kapal terbang pejuang moden

seperti “Zero Fighter”. Jepun menggunakan kereta kebal yang sesuai

dengan keadaan muka bumi di Tanah Melayu. Mereka menyamar

sebagai tukang gunting rambut, pekedai runcit, tukang gambar, pekedai

ikan hiasan, pekedai dobi, pekedai gula-gula, penarik beca, dan sebagai

orang Cina dan pelancong.

c) Semangat perjuangan tentera Jepun adalah tinggi.

Tentera Jepun berjuang untuk kemegahan negara mereka. Tentera Jepun

rela mati demi Maharaja Jepun. Tentera Jepun berpengalaman luas

kerana pernah terlibat dalam Perang China-Jepun.

d) Kelemahan pertahanan tentera British.

Tentera British tidak bersedia untuk menghadapi serangan Jepun kerana

lebih menumpukan peperangan di Eropah. Tentera British kurang latihan

dan kekurangan peralatan perang. Askar India yang berkhidmat dengan

tentera British telah berubah sikap menjadi anti-British. Tumpuan

pertahanan British hanya di Singapura.

e) Taktik serangan Jepun.

Tentera Jepun bijak menggunakan kesempatan semasa kuasa-kuasa

Barat sedang menumpukan perhatian terhadap peperangan di Eropah.

Jepun memusnahkan Pearl Harbour di Hawaii, yang menjadi pangkalan

utama tentera Amerika Syarikat di Asia Pasifik. Jepun memulakan

serangan dari utara Tanah Melayu kerana pertahanan utama British

bertumpu di Singapura.

f) Peranan Kesatuan Melayu Muda (KMM)

Penduduk tempatan tidak memberi tentangan terhadap tentera Jepun

kerana terpengaruh dengan slogan-slogan propaganda Jepun. KMM

membantu menyebarkan propaganda Jepun kepada orang Melayu. KMM

memberi maklumat perisikan tentang Tanah Melayu. KMM menjadi

penunjuk arah semasa kemaraan Jepun.

g) Pakatan Jepun-Thailand

Thailand memberikan laluan kepada tentera Jepun mendarat, sebagai

balasan Jepun tidak menyerang Thailand. Jepun berjanji menyerahkan

kelantan, Terengganu, Kedah, dan Perlis kepada Thailand.

Dasar Pemerintahan Jepun

Pentadbiran Jepun di Tanah Melayu

Jepun memperkenalkan pemerintahan tentera di Tanah Melayu, Sarawak, dan

Sabah. Tanah Melayu dikenali sebagai Malai Baru (Melayu Baru). Singapura pula

dikenali sebagai syonan (cahaya selatan) dan pentadbirannya diasingkan

daripada Tanah Melayu. Jepun telah menggabungkan Tanah Melayu dengan

Sumatera di bawah satu pentadbiran pusat. Pentadbiran Jepun di Tanah Melayu

dibahagikan kepada pentadbiran pusat dan pentadbiran wilayah. Pentadbiran

pusat diketuai oleh Pengarah Agung yang berpusat di Singapura. Di bawah

pentadbiran pusat, terdapat pentadbiran wilayah yang terdiri daripada negeri-

negeri. Setiap wilayah diketuai oleh Gabenor Wilayah. Jepun telah menyerahkan

negeri Kedah, Perlis, kelanatan dan Terengganu kepada Thailand sebagai tanda

menghargai kerjasama negara itu dengan memberi laluan kepada Jepun

menyerang Tanah Melayu (Abu Talib Ahmad, 2002).

Pentadbiran Pusat……………………………………………………………………………………………………..

Pejabat Perang (di Tokyo)

Pengarah Agung (di Singapura)

Mahkamah Biro-Biro Pentadbiran Majlis Pusat

Pentadbiran Wilayah……………………………………………………………………………………………………

Gabenor Wilayah

Mahkamah Biro-Biro Pentadbiran Majlis Wilayah

Datuk Bandar Pegawai Daerah

Penghulu

Rajah 1.2 Struktur Pentadbiran Jepun di Tanah Melayu

Pentadbiran Jepun di Borneo Utara

Sarawak, Sabah, dan Brunei digabungkan menjadi satu unit pentadbiran pusat

dikenali sebagai pentadbiran Borneo Utara. Pentadbiran Borneo Utara diketuai

oleh seorang Gabenor Jeneral yang beribu pejabat di Kuching. Sarawak

dibahagikan kepada tiga wilayah manakala Sabah pula dibahagikan kepada dua

wilayah. Setiap wilayah diketuai oleh seorang Gabenor Wilayah. Pentadbiran di

peringkat daerah sama ada di Tanah Melayu, Sarawak, dan Sabah tidak banyak

berubah. (Ooi Keat Gin, 2011)

Pejabat Perang (di Tokyo)

Gabenor Jeneral (di Kuching)

Gabenor WilayahKuching

SibuMiri

JesseltonSandakan

Residen

Pegawai Daerah(15 buah daerah)

Ketua Tempatan

Rajah 1.3 Struktur Pentadbiran Jepun di Sarawak dan SabahDasar Pentadbiran Jepun

Pentadbiran tentera Jepun telah memperkenalkan pelbagai dasar yang dibuat

mengikut kepentingan Jepun. Kebajikan penduduk tempatan tidak dijaga dan

penduduk tidak berhak menyuarakan pendapat pendapat mereka. Apabila Jepun

mendapati mereka akan kalah dalam Perang Dunia Kedua, dasar Jepun yang

lebih bermanfaat diperkenalkan kepada penduduk tempatan. Hal ini bertujuan

mendapatkan sokongan rakyat supaya tidak menyokong British apabila mereka

kembali ke Tanah Melayu. Dasar pemerintahan tentera Jepun di Tanah Melayu

dapat dilihat dari segi politik, ekonomi, serta penjepunan dan Sosial.

Politik

Sultan tidak lagi menjadi pemerintah negeri. Sultan hanya menjadi ketua agama

Islam dan adat istiadat Melayu. Tanah Melayu dijadikan sebagai tanah jajahan

Jepun. Majlis Agama Islam hanya ditubuhkan apabila Jepun hampir kalah.

Ekonomi

Ekonomi Tanah Melayu dieksploitasi untuk kegiatan perindustrian dan

membiayai peperangan. Mata wang Jepun diperkenalkan. Pengenalan dasar

ekonomi kawalan. Ekonomi sara diri untuk pengeluaran makanan harian

digiatkan. Catuan makanan dilaksanakan untuk mengatasi kekurangan bahan

keperluan harian. Layanan istimewa diberikan kepada “kaisha” (Syarikat Jepun).

Penjepunan dan Sosial

Pengaruh Barat dan Cina dihapuskan. Sekolah Inggeris dan Cina ditutup bagi

menghapuskan pengaruh Barat. Kesetiaan terhadap Jepun; Kesetiaan penduduk

Tanah Melayu ditumpu kepada maharaja. Kimigayo (Lagu Kebangsaan Jepun)

dinyanyikan pada setiap pagi di sekolah. Galakan budaya Jepun apabila Nippon-

Go (bahasa Jepun) menjadi bahasa pengantar di sekolah. Cuti sempena hari-hari

perayaan negara Jepun diperkenalkan. Orang Melayu dilayan dengan baik untuk

mendapatkan kerjasama mereka bagi meneruskan pemerintahan. Orang Cina

dilayan dengan kasar kerana menyokong kerajaan China dalam Perang China-

Jepun. Orang India dilayan dengan baik kerana Jepun inginkan kerjasama mereka

bagi mengusir British di India.

Reaksi Penduduk

Reaksi Orang Melayu

Sebahagian besar orang Melayu tidak menentang kedatangan Jepun, malah ada

yang mengalu-alukannya. Hal ini kerana mereka terpengaruh dengan slogan

Jepun seperti “Asia Untuk Orang Asia” dan rancangan “Kawasan Kesemakmuran

Bersama Asia Timur Raya”. Di samping itu, mereka turut diberikan layanan yang

baik oleh tentera Jepun. Kesatuan Melayu Muda (KMM) pimpinan Ibrahim Haji

Yaacob telah mengadakan pakatan sulit dengan Jepun dengan harapan

mendapat kemerdekaan (Mohamad Isa Othman, 1992). Namun begitu, sokongan

orang Melayu terhadap tentera Jepun tidak kekal kerana:

a) dasar pemerintahan tentera Jepun telah menyusahkan kehidupan rakyat

b) slogan Jepun hanya muslihat untuk kepentingan mereka

c) Tanah Melayu tidak diberi kemerdekaan seperti yang dijanjikan

d) status Tanah Melayu menjadi tanah jajahan

e) Negeri-Negeri Melayu Utara diserahkan kepada Thailand kerana

bekerjasama dengan tentera Jepun

f) pada peringkat awal pendudukan, pihak Jepun tidak mengiktiraf

kedudukan raja-raja Melayu

g) KMM telah dibubarkan oleh Jepun dan

h) tentera Jepun telah menunjukkan kekejaman terhadap sesiapa sahaja

yang dianggap bersalah

Reaksi Orang Cina

Reaksi kaum Cina terhadap kedatangan Jepun banyak dipengaruhi oleh Perang

China-Jepun pada tahun 1937. Kebanyakan daripada mereka terlibat dengan

gerakan anti-Jepun. Mereka memulaukan barangan buatan Jepun dan memungut

derma untuk membantu negara China. Ada dalam kalangan pemuda Cina yang

pulang ke negara China untuk menyertai perang menentang Jepun. Apabila

Jepun menjajah Tanah Melayu orang Cina bukan sahaja dilayan secara kasar

malah turut dibunuh oleh tentera Jepun. Terdapat juga segolongan orang Cina

yang menyokong Jepun demi menjaga kepentingan perniagaan dan keselamatan

nyawa mereka. (Paul, H.K., 1998)

Reaksi Orang India

Orang India mendapat layanan yang baik kerana Jepun memerlukan kerjasama

mereka untuk mengusir British di India. Orang India diseru supaya bersatu padu

untuk tujuan tersebut. Pihak Jepun mempengaruhi orang India dalam tentera

British supaya bekerjasama dengan mereka. Sebahagian besar daripada orang

India menyertai Tentera Kebangsaan India dan Jepun telah mendorong

penubuhan Liga Kemerdekaan India. (Paul, H.K., 1998)

Penubuhan Gerakan Anti-Jepun

Dasar pemerintahan kejam dijalankan oleh pihak Jepun di Tanah Melayu telah

menyebabkan munculnya gerakan anti-Jepun di Tanah Melayu. Pertubuhan anti-

Jepun ini bukan sahaja muncul di Tanah Melayu malah turut berlaku di Sabah

dan Sarawak. Pertubuhan anti-Jepun bergerak secara gerila untuk menentang

Jepun dan mendapat kerjasama daripada Tentera Bersekutu khususnya British.

Malayan Peoples’ Anti Japanese Army (MPAJA); MPAJA ditubuhkan oleh Parti

Komunis Malaya (PKM). Ia bekerjasama dengan British untuk mendapatkan

bantuan kewangan, latihan ketenteraan, dan senjata. MPAJA menggunakan

taktik perang gerila. Force 136; Ia ditubuhkan oleh Tentera Bersekutu semasa

meletusnya Perang Dunia Kedua. Markas utama di Sri Lanka (Ceylon) dan India.

Force 136 merupakan pasukan anti-Jepun yang ditubuhkan oleh British di Tanah

Melayu untuk menentang Jepun. Anggotanya mendapat latihan daripada Tentera

Bersekutu di Sri Lanka. Anggota terawal ialah Richard Broome, John Davis, dan

Tengku Mahmud Mahyiddeen (Ketua pasukan orang Melayu). Haji Ibrahim Bima

sukarelawan yang paling berani. Pegawai Daerah Hulu Perak mencadangkan

Force 136 ditukar kepada Askar Melayu Setia. Kaum wanita memberikan

rangsangan dan bantuan moral kepada anggotanya. Askar Melayu Setia (AMS);

AMS menentang secara gerila. AMS bekerjasama dan mendapat bantuan

daripada Force 136. Pasukan Wataniah Pahang; Ia juga dikenali sebagai

Persatuan Melayu Pahang, bahagian Raub. Ia mempunyai ahli seramai 244

orang. Sultan Pahang sebagai Pemerintah Kehormat. Pasukan ini diketuai oleh

Yeop Mahidin. (Mohamad Isa Othman, 1992)

Gerila Kinabalu; Gerila Kinabalu adalah di bawah pimpinan Albert Kwok

Fenn Nam, Korom dan Musa. Ia melancarkan pemberontakan “Double Tenth”

tetapi gagal. Ia mengadakan hubungan dengan pimpinan bawah tanah dari

Filipina. Gerila Kinabalu mengadakan hubungan dengan Gerila Sulu pimpinan

Imam Marajukin yang mendapat sokongan dari Amerika Syarikat. Pasukan gerila

Datu Mustapha Harun; Pasukan ini menjalankan penentangan di Kudat. Pasukan

gerila di Sandakan; Pasukan ini menjalankan penentangan di Sandakan.

Penentang di pesisir pantai Sarawak; Penentang-penentang ini menjalankan

gerakan membantu Tentera Bersekutu mengusir tentera Jepun. (Ooi Keat Gin,

1998)

Kekalahan Jepun

Menjelang tahun 1945, tentera Bersekutu mendesak Jepun supaya menyerah diri

tetapi mereka enggan. Tentera Bersekutu kemudiannya telah menggugurkan

bom atom di Hiroshima pada 8 Ogos 1945, dan kemudiannya di Nagasaki pada 9

Ogos 1945. Kejadian ini menyebabkan Jepun terpaksa menyerah kalah tanpa

syarat pada 15 Ogos 1945. Jeneral Seishiro Itagaki, ketua tentera Jepun di Tanah

Melayu menandatangani dokumen menyerah kalah kepada Tentera Bersekutu di

Kuala Lumpur. Di wilayah Borneo pula, pemerintah tertinggi tentera Jepun ke-37,

Masao Baba telah menyerah kalah pada 10 September 1945 di Surrender Point,

Labuan. (Ooi Keat Gin, 2011)

Kesan Pemerintahan Tentera Jepun

Politik

Kejayaan Jepun menewaskan kuasa Barat dalam Perang Dunia Kedua memberi

keyakinan kepada orang Asia untuk membebaskan Negara mereka daripada

penjajahan. Pihak Jepun telah menyemarakkan semangat kebangsaan dalam

kalangan penduduk di Tanah Melayu, Sarawak, dan Sabah. Slogan “Asia Untuk

Orang Asia” berjaya mempengaruhi pemikiran penduduk tempatan untuk

menolak penjajah Barat. Pemerintahan Jepun mengalami masalah kekurangan

pegawai awam. Bagi mengatasi masalah tersebut, pihak Jepun telah

menubuhkan Koa Kunrenja (Sekolah Latihan Kepimpinan) untuk melibatkan

orang Melayu dalam pentadbiran. (Mohamad Isa Othman, 1992)

Orang tempatan yang diberi peluang memegang jawatan seperti ;

a) Abang Haji Openg- Pegawai Daerah Kuching

b) Kapten Mohd. Salleh Haji Sulaiman- Pegawai Daerah Hulu Perak

c) Ibrahim Haji Yaacob- Leftenan Kolonel

d) Dr. Burhanuddin al-Helmy- Penasihat Kebudayaan dan Adat Istiadat

Melayu

e) Dato’ Onn Ja’afar- Pengawal Makanan Negeri Johor dan Ahli Majlis

Mesyuarat Negeri

Peluang menjawat jawatan tinggi seperti ini tidak pernah diberi semasa

pentadbiran British.

Dasar Jepun untuk membela negara-negara Asia tidak dilaksanakan seperti yang

dijanjikan. Keadaan ini berlaku apabila:

a) kegiatan politik di Tanah Melayu sentiasa diawasi

b) hanya pertubuhan yang pro-Jepun dibenarkan aktif

c) KMM yang banyak memberi kerjasama kepada Jepun juga turut

diharamkan pada tahun 1942

d) pihak Jepun menyekat kebebasan bersuara

e) akhbar-akhbar yang dianggap mencurigakan telah diharamkan

Apabila menerima tekanan daripada Tentera Bersekutu, pihak Jepun mula

memberi kelonggaran kepada pertubuhan politik seperti Kesatuan Melayu Muda

(KMM) untuk bergiat semula. Tanah Melayu telah dijanjikan kemerdekaan

bersama-sama dengan Indonesia oleh Jepun. Kesatuan Rakyat Indonesia

Semenanjung (KRIS) ditubuhkan untuk mendapatkan kemerdekaan bersama-

sama dengan Indonesia. Rancangan ini telah mengukuhkan konsep Melayu Raya

yang diperjuangkan oleh KMM. Semangat Kebangsaan yang bersemarak semasa

pemerintahan Jepun berbeza mengikut kaum dan berpaksi kepada negara asal

masing-masing. Semangat kebangsaan dalam kalangan orang India adalah

untuk memerdekakan Negara India. Semangat kebangsaan orang Cina pula lebih

bersikap anti-Jepun kesan daripada Perang China-Jepun. Parti Komunis Malaya

menjadi semakin berpengaruh apabila mendapat bantuan daripada pasukan

Force 136. Parti Komunis Malaya menubuhkan MPAJA dan dikenali dengan nama

tentera “Bintang Tiga” yang sebahagian besarnya terdiri daripada kaum Cina.

Jepun juga telah menyerahkan empat negeri Melayu utara kepada Thailand.

Kekejaman tentera Jepun semakin terserlah apabila dasar-dasar Jepun yang

dilaksanakan mengongkong dan menyusahkan rakyat. (Mohamad Isa Othman,

1992)

Ekonomi

Rancangan Jepun untuk mewujudkan “Kawasan Kesemakmuran Bersama Asia

Timur Raya” ternyata gagal kerana tumpuan Jepun lebih kepada peperangan.

Tanah Melayu mengalami kemerosotan ekonomi yang teruk sehinggakan gaji

pegawai kerajaan terpaksa dikurangkan. Kadar pengangguran turut meningkat.

Sekatan ekonomi yang dikenakan oleh Kuasa Bersekutu menyebabkan

perdagangan antarabangsa terhenti. Hasil bijih timah dan getah tidak dapat

dieksport ke Barat. Manakala, beras pula tidak dapat diimport dari Thailand dan

Myanmar. Kawalan kawasan perairan oleh kapal selam Tentera Bersekutu

menyebabkan bahan mentah tidak dapat dihantar ke Jepun. Ekonomi kawalan

oleh Jepun tidak member kebaikan kepada penduduk dan hanya menguntungkan

pihak Jepun. Amalan rasuah, menyorok barang, dan pasaran gelap berlaku di

merata tempat. Mata wang Jepun dicetak tanpa kawalan sehingga menyebabkan

berlakunya inflasi kerana terlalu banyak wang dikeluarkan tetapi kekurangan

barangan di pasaran. Jadual 7.1 menunjukkan kenaikan harga barang mengikut

mata wang Jepun. (Mohamad Isa Othman, 1992)

Jadual 7.1 Kenaikan Harga Barang Keperluan Mengikut Mata Wang Jepun

Jenis Barang Disember 1941 Disember 1943 Ogos 1945

Telur (sebiji) $0.03 $0.28 $ 35.00

Beras (500 gram) $0.06 $2.50 $ 75.00

Gula (500 gram) $0.08 $3.80 $120.00

Bekalan dan barang keperluan harian seperti makanan, pakaian, dan ubat-

ubatan sukar diperolehi. Pendudukan Jepun telah menyebabkan kesengsaraan

kepada sebahgian besar penduduk Tanah Melayu. Jepun mengenakan catuan

bekalan makanan terhadap penduduk untuk mengatasi masalah kekurangan

bekalan makanan. Kad catuan diberikan bagi memastikan tiada keluarga

mendapat bekalan melebihi daripada kadar yang ditetapkan oleh pihak Jepun.

Setiap keluarga hanya dibenarkan memiliki dua gantang beras untuk sebulan.

Ubi kayu dan keledek menjadi makanan utama menggantikan nasi. Keadaan ini

menyebabkan penduduk Bandar telah berpindah ke luar Bandar untuk mencari

kehidupan yang lebih baik. Keperitan hidup akibat kekejaman Jepun telah

menjadikan penduduk di negara kita lebih kreatif. Banyak ciptaan baru

berasaskan bahan tempatan muncul seperti:

a) menggunakan gobek untuk mendapatkan api

b) garam diperbuat daripada air laut

c) gula dibuat daripada nira kelapa

d) baju diperbuat daripada guni dan kulit kayu

e) kasut getah daripada getah keping telah diperkenalkan

f) kain daripada benang nenas telah dihasilkan

Sosial

Peperangan menyebabkan penduduk mengalami kesengasaraan dan berada

dalam ketakutan. Mereka dikenakan perintah berkurung dan sekatan perjalanan.

Penduduk saling mencurigai antara satu dengan yang lain kerana terdapat tali

barut Jepun dalam kalangan mereka. Ramai yang menjadi mangsa kekejaman

tentera Jepun. Hukuman dera dan hukuman mati dikenakan ke atas mereka dan

dilaksanakan di khalayak ramai. Kempeitai sentiasa menjalankan tugas

mengintip terhadap sesiapa shaja yang dianggap bersalah. Sebahagian besar

daripada rakyat dikerah untuk menjadi buruh kasar. Ramai penduduk Tanah

Melayu diambil menjadi buruh membina “Jalan Kereta Api Maut” di sempadan

Thailand-Burma. Kemudahan kesihatan terjejas akibat peperangan ini. Wabak

penyakit merebak terutamanya penyakit beri-beri yang disebabkan oleh

kekurangan vitamin B. Malah ada yang hidup dalam kebuluran. Bekalan ubat-

ubatan sukar diperoleh kerana tidak diimport. Keadaan menjadi bertambah

buruk apabila tentera Jepun telah merampas ubat-ubatan di pasaran untuk

kegunaan mereka sendiri. (Mohamad Isa Othman, 1992)

Rumusan

Pendudukan Jepun telah membawa kesengsaraan dalam semua aspek

kehidupan penduduk di negara kita. Slogan Jepun yang telah memikat hati

penduduk sebenarnya hanyalah muslihat untuk mencapai hasrat mereka.

Semangat kebangsaan semakin bersemarak dalam kalangan penduduk tetapi

berpaksikan negara asal masing-masing. Pendudukan Jepun member pengajaran

kepada orang Melayu untuk menolak semua bentuk penjajahan sama ada dari

Barat ataupun Timur.

Rujukan

Abu Talib Ahmad. (2002). Japanese Policy towards Islam in Malaya during the

Occupation: A Reassessment. Journal of Southeast Asian Studies, Vol. 33,

November 28, 2011. Retrieved from

http://www.questia.com/app/direct/SM.qst.

Anthony, R. (1976). Propaganda: The art of persuasion: World War II. New York:

Chelsea House Publishers.

Bayly, C. & Harper, T. (2005). Forgotten Armies. Britain's Asian Empire and the

War with Japan. London: Penguin Books.

Mohamad Isa Othman. (1992). Pendudukan Jepun di Tanah Melayu, 1942-1945.

Tumpuan di Negeri Kedah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa & Pustaka.

Ooi Keat Gin. (1998). Japanese Empire in the Tropics: Selected Documents and

Reports of the Japanese Period in Sarawak, Northwest Borneo, 1941-1945.

Athens: Ohio University Press.

Ooi Keat Gin. (2011). The Japanese Occupation of Borneo, 1941-45. London:

Routledge.

Paul, H.K. (1998). The Japanese Occupation of Malaya: A Social and Economic

History. Hawaii: University of Hawaii Press.

Soalan Latihan

1. Huraikan keberkesanan strategi Jepun dalam usaha menguasai Tanah Melayu,

Sarawak, dan Sabah.

2. Bandingkan corak pemerintahan Jepun di Tanah Melayu dengan Sarawak dan Sabah

3. Jelaskan kesan pentadbiran Jepun yang mengubah pemikiran rakyat

4. Jelaskan dengan menghubungkaitkan pendudukan Jepun dengan kebangkitan

semangat nasionalisme

BAB 8 MALAYAN UNION DAN PENUBUHAN UMNO

Hasil Pembelajaran

Menjana idea tentang penguasaan Tanah Melayu oleh Bintang Tiga selama 14 hari sebelum kedatangan semula British

Meramalkan keadaan di Tanah Melayu sekiranya Malayan Union diteruskan

Menjustifikasikan peranan wanita semasa penentangan Malayan Union Menghubungkaitkan kegagalan pelaksanaan Malayan Union di Tanah

Melayu dengan Mac Michael Menjana idea tentang dasar UMNO yang menjadi pilihan orang Melayu

Peta KonsepMalayan Union

Tanah Melayu Selepas Reaksi Penduduk Tempatan Kekalahan Jepun terhadap Malayan Union

Keganasan 14 hari Faktor Penentangan

Pentadbiran Tentera Cara Penentangan British (PTB)

Malayan Union Penubuhan UMNO

Tujuan Penubuhan Tujuan Penubuhan

Ciri-Ciri Malayan Union Perjuangan Tokoh UMNO

Perjuangan dan Perkembangan UMNO

Unsur dan Tingkah Laku Patriotisme Kualiti rakyat kekuatan negara. Berilmu dan berketrampilan. Kew ajipan untuk memelihara dan mempertahankan hak. Bertanggungjawab dalam tindakan. Keluhuran perlembagaan. Mempertahankan

kedaulatan Negara kita. Bertoleransi dan bermuafakat untuk kepentingan negara. Mengamalkan sikap bertolak ansur.

Laman WebLayari laman web yang berikut untuk mendapat maklumat lanjut berkaitan dengan bab ini:http://www.fortun@city.com/meltingpot.htmhttp://www.malaysiakita.tripod.com/abadke20.htmhttp://www.nationmaster.com/encyclopedia/malayaunion.htm

http://www.umno.net.my/organisasi/sej7_menentang.htm Pengenalan

Gerakan nasionalisme Melayu sampai kemuncaknya apabila Malayan Union

diperkenalkan. Malayan Union dianggap sebagai British untuk menjajah Tanah

Melayu dan menghapuskan ketuanan Melayu.Tentangan orang Melayu terhadap

Malayan Union telah melahirkan Persekutuan Tanah Melayu

Koridor SejarahKetuanan Melayu:

Semangat cinta akan apa sahaja yang berkaitan dengan Bahasa Melayu seperti hak politik, bahasa, kebudayaan, warisan, adat-istiadat, dan tanah air.

Semenanjung Tanah Melayu dianggap sebagai tanah pusaka orang Melayu.

Tanah Melayu Selepas Kekalahan Jepun

Selepas kekalahan Jepun, Tanah Melayu telah dikuasai oleh Parti Komunis

Malaya (PKM) selama 14 hari. Dalam tempoh itu, PKM melakukan banyak

keganasan sehingga menimbulkan keadaan huru-hara. Apabila British kembali

ke Tanah Melayu Pentadbiran Tentera British (PTB) atau British Military

Administration (BMA) telah diperkenalkan untuk menamatkan huru-hara

tersebut.

Keganasan 14 Hari

Penguasaan Bintang Tiga

Sebaik sahaja tentera Jepun meninggalkan Tanah Melayu, suatu kekosongan

politik telah berlaku. Parti Komunis Malaya (PKM) telah mengambil kesempatan

menguasai Tanah Melayu melalui Malayan People’s Anti Japanese Army (MPAJA)

selama 14 hari. MPAJA dikenali sebagai tentera Bintang Tiga kerana lambang

bintang tersebut mewakili kaum Cina, Melayu, dan India (Harry, M., 1965). PKM

telah menguasai:

a) bandar dan daerah penting

b) balai polis dan pejabat pentadbiran kerajaan yang ditinggalkan oleh pihak

Jepun

c) menjalankan undang-undang sendiri dengan menghukum sesiapa yang

bekerjasama dengan Jepun

d) mengenakan cukai kepala, cukai harta, dan cukai tanah yang tinggi

kepada penduduk kampung.

Keganasan Bintang Tiga

Selama 14 hari, PKM telah melakukan keganasan yang tidak

berperikemanusiaan. Mereka telah menculik dan menyeksa sesiapa yang

dianggap bersalah. Mereka turut menghukum penduduk yang dikatakan telah

menganiayai orang Cina semasa pemerintahan Jepun dahulu. Mereka telah

merampas harta benda orang kampung dan membunuh sesiapa sahaja yang

dianggap bersalah. Di Batu Pahat, PKM telah membunuh seorang penghulu yang

dianggap bersubahat dengan pihak Jepun. Seorang Pegawai Daerah yang cuba

berunding dengan mereka bagi menyelesaikan perkara ini turut dibunuh. Di

Jelebu, Negeri Sembilan mereka telah bertindak ganas dengan mencemarkan

masjid-masjid dan surau-surau. Di Kampung Bakar dan di Sungai Manik, Perak,

mereka telah bertindak kejam dengan membakar rumah-rumah yang

berpenghuni pada waktu tengah malam. (Harry, M., 1965)

Ketegangan Kaum

Tindakan PKM menyebabkan berlakunya juga ketegangan kaum kerana

kebanyakan anggota PKM terdiri daripada orang Cina. Penduduk kampung yang

kebanyakannya terdiri daripada orang Melayu, bangun menentang PKM sehingga

berlaku huru-hara di beberapa tempat di seluruh Semenanjung Tanah Melayu. Di

Batu Pahat dan Muar, orang Melayu di bawah pimpinan Kiai Salleh Karim telah

bergabung tenaga untuk menyerang orang Cina di bandar Batu Pahat. Walau

bagaimanapun Dato’ Onn Ja’afar, selaku Pegawai Daerah Batu Pahat telah

berjaya menghalang daripada berlakunya pertumpahan darah tersebut.

Ketegangan kaum walau bagaimanapun berjaya diatasi oleh Pentadbiran

Tentera British.

Pentadbiran Tentera British

Pentadbiran Tentera British (PTB) telah diperkenalkan oleh British pada bulan

September 1945. PTB diketuai oleh Sir Ralph Hone iaitu Ketua Pegawai Hal Ehwal

Awam. PTB dilaksanakan sebagai suatu pentadbiran peralihan sebelum sebuah

pentadbiran awam diperkenalkan.

Antara kejayaan PTB ialah:

a) mewujudkan keamanan dan menegakkan undang-undang

b) menghapuskan penguasaan Parti Komunis Malaya selama 14 hari di Tanah

Melayu

c) memujuk Parti Komunis Malaya dan MPAJA supaya menyerahkan senjata

d) mengawal serta memberhentikan pergaduhan antara kaum di beberapa

tempat di Tanah Melayu

Setelah PTB berjaya mengamankan Tanah Melayu, British memperkenalkan

Pentadbiran Malayan Union.

Malayan Union 1946

Pentadbiran Malayan Union telah diisytiharkan oleh British pada 1 April 1946 di

King’s House (Carcosa Seri Negara), Kuala Lumpur. Pentadbiran Malayan Union

dicadangkan bagi menggantikan Pentadbiran Tentera British yang sebelum ini

mentadbir Tanah Melayu dan gabenor pertamanya ialah Sir Edward Dent. (Abdul

Hamid Bin Ahmad, 1980)

Tujuan Penubuhan Pentadbiran Malayan Union

Pentadbiran Malayan Union ditubuhkan bagi mengurangkan dan mengawal

kuasa politik orang Melayu yang dipercayai telah memberikan kerjasama kepada

Jepun. Pentadbiran Malayan Union juga bertujuan membentuk satu bangsa

Malayan Union supaya golongan pendatang menumpukan kesetiaan kepada

Malayan Union serta menyediakan Tanah Melayu ke arah berkerajaan sendiri.

Pentadbiran Malayan Union juga dibentuk untuk mewujudkan suatu pentadbiran

yang cekap dan seragam. Pentadbiran Tanah Melayu yang terdiri daripada

Negeri-Negeri Selat, Negeri-Negeri Melayu Bersekutu, dan Negeri-Negeri Melayu

Tidak Bersekutu telah merumitkan pemerintahan British. Di samping itu juga

melalui pentadbiran Malayan Union British berhasrat mengukuhkan pertahanan

British di Tanah Melayu dan Asia Tenggara. Pentadbiran Malayan Union dapat

membantu menjimatkan perbelanjaan pentadbiran British. Pentadbiran

berasingan antara Negeri-Negeri Selat, Negeri-Negeri Melayu Bersekutu, dan

Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu telah menelan belanja yang besar.

Pentadbiran Malayan Union juga dibentuk bagi menjamin penguasaan British

terhadap sumber ekonomi Tanah Melayu yang menjadi pengeluar bijih timah dan

getah yang terbesar di dunia. Selain daripada itu British memperkenalkan

pentadbiran Malayan Union bagi memastikan sumbangan golongan pendatang

sebagai sumber tenaga kerja dan pelabur dalam memajukan dan

mengembangkan ekonomi Tanah Melayu tidak terbantut. (Funston, J., 1980)

Ciri-Ciri Malayan Union

Pentadbiran Malayan Union telah menukar status Tanah Melayu daripada negeri

naungan kepada Tanah Melayu daripada negeri naungan kepada Tanah Jajahan

Mahkota. Pentadbiran Malayan Union telah mewujudkan satu bentuk pentadbiran

yang bersifat kesatuan. Pembentukan Malayan Union merupakan suatu tindakan

British mengukuhkan pengaruh politik dan ekonomi mereka di Tanah Melayu.

Penubuhan Malayan Union juga merupakan bentuk penjajahan secara mutlak

oleh pihak British.

Beberapa perkara utama yang terdapat dalam perlembagaan Malayan Union.

a) Malayan Union diketuai oleh seorang Gabenor British yang dilantik oleh

Ratu England.

b) Negeri-Negeri Melayu Bersekutu, Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu,

dan dua Negeri-Negeri Selat iaitu Pulau Pinang dan Melaka digabungkan

menjadi satu unit politik.

c) Parlimen British menjadi pemutus undang-undang Malayan Union.

d) Majlis Kerja dan Majlis Undangan Malayan Union dibentuk.

e) Seorang Pesuruhjaya Negeri dilantik bagi setiap negeri sebagai ketua

pentadbir.

f) Raja-raja menjadi ahli Majlis Raja-Raja Melayu yang hanya

membincangkan soal agama Islam dan adat istiadat Melayu.

g) Kerakyatan sama rata melalui prinsip jus soli yang menjadi asas

kerakyatan Malayan Union.

Bentuk pentadbiran kerajaan Malayan Union adalah seperti Rajah 2.1 di bawah ini.

Ratu England

Parlimen British

Gabenor Malayan Union

Majlis Kerja Majlis Undangan Majlis Raja-Raja Melayu

Pesuruhjaya Negeri-Negeri

Rajah 2.1 Bentuk Pentadbiran Kerajaan Malayan Union

Reaksi Penduduk Tempatan Terhadap Rancangan Malayan Union

Rakyat Tanah Melayu telah mempamerkan dua reaksi ketika British bercadang

memperkenalkan rancangan Malayan Union. Reaksi-reaksi tersebut ialah

menerima rancangan tersebut dan menentangnya. (Funston, J., 1980)

Faktor-Faktor Penentangan

Terdapat beberapa faktor yang menyebabkan rancangan Malayan Union

ditentang oleh penduduk Tanah Melayu terutamanya daripada kaum Melayu.

(Abdul Hamid Bin Ahmad, 1980). Antaranya ialah seperti:

a) Penghapusan kedaulatan dan kuasa raja-raja Melayu

b) Kerakyatan yang terlalu liberal

c) Tamadun orang Melayu terhakis

d) membantah tindakan Sir Harold MacMichael mengancam raja-raja Melayu

Penghapusan kedaulatan dan kuasa Raja-Raja Melayu

a) Raja-raja Melayu hanya menjadi ahli Majlis Raja-Raja Melayu anpa

sebarang kuasa.

b) Raja juga kehilangan takhta dan maruah sebagai ketua orang Melayu

c) Pungutan zakat pula diletakkan di bawah kuasa gabenor British.

Kerakyatan yang terlalu liberal

a) Peruntukan kerakyatan jus soli dalam Malayan Union akan mengancam

status quo orang Melayu sebagai bumiputera.

b) Jumlah orang Melayu juga akan menjadi kecil akibat kemasukan golongan

imigran yang mendapat kerakyatan dengan mudah.

Tamadun orang Melayu terhakis

a) Tamadun Melayu yang telah dibina oleh kerajaan Melayu seperti sistem

beraja, bahasa Melayu, dan tulisan jawi akan terhakis.

b) Ketuanan Melayu akan tercabar dan orang Melayu akan kehilangan tanah

air.

Membantah tindakan Sir Harold MacMichael mengancam raja-raja Melayu

a) Orang Melayu tidak dapat menerima tindakan MacMichael yang

mengancam akan menurunkan takhta raja-raja Melayu sekiranya baginda

tidak menerima Malayan Union.

b) Raja-raja Melayu juga tidak diberikan masa yang cukup untuk berunding

dengan Majlis Mesyuarat Negeri atau penasihat baginda seperti yang

berlaku kepada Sultan Perak.

Golongan Yang Menyokong Malayan Union

Dalam pada itu, terdapat juga golongan yang menyokong Malayan Union. Parti

Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM); Malayan Union akan mewujudkan sistem

pentadbiran yang bersatu dan seragam bagi seluruh Tanah Melayu. Angkatan

Pemuda Insaf (API); Malayan Union akan melahirkan satu pentadbiran baharu

yang tidak berasaskan kuasa raja dan pembesar Melayu. Angkatan Wanita Sedar

(AWAS); Mereka juga menyokong kerakyatan terbuka kepada semua yang lahir

di Tanah Melayu dan bagi mereka yang ingin menjadi rakyat. Barisan Tani

Malaya (BATAS); Penyatuan pentadbiran agama Islam bagi seluruh Tanah Melayu

seperti cadangan Malayan Union turut disokong. BATAS mempercayai janji

British akan member kemerdekaan kepada Malayan Union pada masa hadapan.

Parti Komunis Malaya (PKM); Menyokong pendirian parti-parti Melayu yang

menyokong. PKM bersetuju dengan konsep kerajaan Malayan Union yang

dianggap menguntungkan kerana kerakyatan yang terbuka kepada sesiapa

sahaja. Malayan Democratic Union (MDU); MDU mencadangkan Singapura

dimasukkan ke dalam Malayan Union. All Malayan Council of Joint Action

(AMCJA); Golongan imigran juga menyokong Malayan Cheng Lock. (Abdul Hamid

Bin Ahmad, 1980)

Cara Penentangan

Penentangan Secara Individu

Dato’ Onn Jaafar

a) Pada 23 Januari 1946, beliau telah menulis surat kepada Utusan Melayu

menyeru orang Melayu supaya mengadakan kongres.

b) Beliau menyeru menubuhkan United Malays Organization (U.M.O) sebagai

pertubuhan menentang Malayan Union.

Bantahan raja-raja Melayu

a) Raja-raja Melayu turut membantah Malayan Union

b) Raja-raja Melayu sebenarnya telah dipaksa menerima gagasan Malayan

Union.

c) Bantahan orang Melayu menimbulkan kesedaran kepada raja-raja Melayu

supaya berganding bahu dengan rakyat menentang Malayan Union.

Sokongan bekas pegawai British

a) Bekas pegawai British yang pernah berkhidmat di Tanah Melayu

menyokong orang Melayu menentang Malayan Union.

b) Frank Swettenham, R.O. Winstedt, Sir Frederick Weld, dan Sir Cecil

Clementi Smith telah menentang cadangan Malayan Union.

c) Penentangan mereka secara terbuka dalam akhbar The Times di London.

Penentangan Melalui Akhbar

Orang Melayu telah menyuarakan bantahan mereka secara berterusan melalui

akhbar. Akhbar Majlis merupakan akhbar pertama yang menyeru orang Melayu

menentang rancangan Malayan Union. Akhbar Utusan Melayu telah menyeru

Raja-raja Melayu supaya memikirkan akibatnya jika mereka tidak menentang

rancangan Malayan Union. Akhbar Warta Negara keluaran 14 November 1945

memuatkan berita yang menggesa orang Melayu supaya menentang Malayan

Union.

Langkah Kolektif Orang Melayu Menentang Malayan Union

Penubuhan Persatuan

Persatuan-persatuan Melayu ditubuhkan dan dihidupkan semula untuk

menentang Malayan Union secara berorganisasi. Antaranya termasuklah

Persekutuan Melayu Terengganu dan Persatuan Kebangsaan Melayu Selangor.

Persatuan-persatuan Melayu telah menghantar telegram dan surat bantahan ke

Pejabat Tanah Jajahan di London. Persatuan-persatuan tersebut menolak sama

sekali pentadbiran Malayan union.

Demonstrasi

Orang Melayu mengadakan demonstrasi secara aman bagi membantah cara Sir

Harold MacMichael memperoleh tandatangan raja-raja Melayu. Mereka

membantah Malayan Union kerana akan menghapuskan kedaulatan negeri-

negeri Melayu dan kedudukan mereka sebagai anak negeri. Demonstrasi telah

diadakan di bandar-bandar besar di Tanah Melayu seperti di kota Bahru

(Kelantan), Alor Setar (Kedah), dan Johor Bahru (Johor).

Kongres Melayu Pertama

Kongres Melayu yang pertama diadakan pada 1 hingga 4 Mac 1946 di Kelab

Sultan Sulaiman, Kampung Baru, Kuala Lumpur. Kongres diwakili 41 buah

persatuan dari seluruh Semenanjung Tanah Melayu. Sultan Selangor, Sultan

Hishamuddin Alam Shah telah merasmikan kongres tersebut. Baginda juga

menderma sebanyak $5,000. Kongres telah bersetuju menubuhkan United

Malays National Organization (UMNO) atau Pertubuhan Kebangsaan Melayu

Bersatu (PEKEMBAR) untuk menentang Malayan Union. Dato’ Onn Ja’afar telah

dilantik sebagai Yang Dipertua UMNO yang pertama. Kongres ini telah mendapat

sambutan yang hebat. Bribu-ribu orang Melayu, lelaki, perempuan, dan kanak-

kanak telah memenuhi padang kelab Sultan Sulaiman pada hari pertama

kongres berlangsung. Mereka membawa sepanduk yang bertulis kata-kata

patriotic bagi menentang Malayan Union. Antaranya yang paling mengharukan

ialah ucapan seorang wakil kanak-kanak, yang berpesan dengan mengatakan;

“Wahai bapa-bapa kami, peliharalah hak-hak kami sementara kami besar”.

Ucapan kanak-kanak tersebut menjadi pendorong dan semangat kepada

pemimpin dan ahli-ahli kongres untuk bersatu dan berjuang menentang Malayan

Union. (Abdul Hamid Bin Ahmad, 1980)

Kongres Melayu Kedua

Pada 30 hingga 31 Mac 1946, Kongres kedua diadakan bagi membantah

pengisytiharan Malayan Union yang akan diadakan pada 1 April 1946. Sembilan

orang wakil daripada persatuan-persatuan negeri Melayu telah hadir. Mesyuarat

diadakan di pejabat akhbar Majlis di Kuala Lumpur. Kongres Kedua memutuskan

tiga tindakan lanjut menentang Malayan Union iaitu:

a) menuntut orang Melayu berkabung selama tujuh hari dengan melilitkan

kain putih pada songkok

b) meminta ahli-ahli Melayu yang dilantik menganggotai sebarang Majlis

Pentadbiran Malayan Union memulaukan pelantikan itu.

Rapat Umum

Orang Melayu mengadakan rapat umum semasa lawatan L.D. Gammans dan

David Rees Williams sebagai menunjukkan bantahan mereka. Ahli Parlimen

England tersebut membuat lawatan pada bulan Mei 1946. Tujuan lawatan itu

adalah untuk melihat sejauh mana orang Melayu benar-benar menentang

Malayan Union. Orang Melayu telah berkumpul di Singapura, Johor Bahru, Muar,

Batu Pahat, Rembau, Seremban, Klang, Kuala Lumpur, Ipoh, Alor Setar, dan

Georgetown. Dalam rapat umum ini, mereka membawa sepanduk-sepanduk

yang mengutuk Malayan Union dan Sir Harold MacMichael.

Wanita

Kaum wanita turut memainkan peranan penting dalam menentang rancangan

Malayan Union. Cikgu Zahara Abdullah telah berucap menentang Malayan Union

di Batu Pahat. Halimahton Majid telah berucap dalam perhimpunan kaum ibu

membantah Malayan Union di Rembau. Datin Puteh Mariah mengetuai Bahagian

Wanita Perikatan Melayu Perak dan telah bergabung tenaga dengan kaum lelaki

menykong Kongres Melayu pada tahun 1946 bagi menentang Malaya Union.

Persatuan Kaum Ibu Selangor telah ditubuhkan khusus untuk menentang

Malayan Union. Dato’ Onn Jaafar memuji kebangkitan kaum wanita menyokong

penuh perjuangan UMNO. Perjanjian menentang Malayan Union telah

memaparkan kekentalan semangat juang dan penyatuan orang Melayu. (Abdul

Hamid Bin Ahmad, 1980)

Penubuhan UMNO

Keputusan untuk menubuhkan UMNO telah dibuat dalam Kongres Melayu yang

diadakan pada tahun 1946 di Kuala Lumpur. Pada 11 Mei 1946, sebanyak 29

buah persatuan telah menandatangani penubuhan UMNO di Istana Besar Johor

Bahru, Johor. Yang Dipertua pertamanya ialah Dato’ Onn Bin Ja’afar. (Funston, J.,

1980)

Tujuan Penubuhan UMNO

UMNO telah ditubuhkan dengan beberapa tujuan (Abdul Hamid Bin Ahmad,

1980). Antara tujuan penubuhannya pada tahun 1946 adalah:

a) Menentang Malayan Union

b) Menyatukan orang Melayu daripada seluruh Semenanjung Tanah Melayu

c) Mewujudkan satu organisasi nasional

d) Menjaga kepentingan politik dan ketuanan orang Melayu di Tanah Melayu

e) Memajukan pendidikan orang Melayu

f) Melindungi kepentingan orang Melayu tetapi belum bersedia menuntut

kemerdekaan

Pada tahun 1949, UMNO menjalankan fungsi sebuah parti siasah (politik) yang

sempurna sebagai penyatu bangsa Melayu di Tanah Melayu. UMNO menjalankan

ikhtiar mendirikan sebuah kerajaan merdeka yang memerintah Tanah Melayu. Ia

menjadi pelindung kedaulatan negara tercinta. UMNO memajukan orang-orang

Melayu dalam siasah, kebajikan hidup, kebudayaan, dan ikhtisas. Ia menjadi

penjana pembangunan ekonomi dan sosial orang Melayu. UMNO mula menuntut

kemerdekaan.

Perjuangan Tokoh UMNO

Penubuhan UMNO telah menonjolkan kepimpinan beberapa orang tokoh tanah

air. Mereka terlibat secara langsung dalam jawatankuasa penggubalan

perlembagaan UMNO.

Antaranya ialah

a) Dato’ Onn Ja’afar, Yang Dipertua UMNO yang pertama (1946-1951)

b) Dato’ Panglima Bukit Gantang

c) Dato’ Nik Ahmed Kamil Nik Mahmud

d) Zainal Abidin Bin Ahmad (Za’ba)

Dato’ Onn Ja’afar

Dato’ Onn Ja’afar merupakan pengasas kepada UMNO. Beliau mendapat

pendidikan daripada Maktab Melayu Kuala Kangsar dan di England. Sebelum

memimpin UMNO, Dato’ Onn telah menjawat beberapa jawatan berikut:

a) Pegawai tadbir Johor

b) Wartawan yang terkenal

c) Menjadi Menteri Besar Johor pada tahun 1946 kerana keupayaannya

memulihkan keamanan di Batu Pahat semasa peristiwa pergaduhan kaum

yang dahsyat.

Beliau merupakan orang pertama yang menyeru kaum Melayu supaya bersatu

padu.Beliau telah mencadangkan penubuhan parti politik kebangsaan bagi

menentang Malayan Union. Dato’ Onn Ja’afar dengan kerjasama pemimpin

Melayu yang lain telah Berjaya menganjurkan Kongres Melayu yang diadakan di

Kuala Lumpur pada tahun 1946. Beliau telah berjaya menyatukan orang Melayu

di seluruh Semenanjung Tanah Melayu dan seterusnya menggagalkan rancangan

Malayan Union. Beliau telah menjelejah ke seluruh Semenanjung Tanah Melayu

untuk menunjukkan kepada British tentang penentangan orang Melayu terhadap

Malayan Union. Beliau juga telah menjadi ahli jawatankuasa menggubal

Perlembagaan UMNO pada tahun 1949. Beliau turut mengambil beberapa

perlembagaan parti yang terkenal dari luar Negara untuk dijadikan panduan.

Perlembagaan tersebut membolehkan UMNO menjadi sebuah parti politik yang

sepenuhnya. (Gordon, P. M., 1976)

Dato’ Panglima Bukit Gantang

Nama sebenar beliau ialah Abdul Wahab Bin Abdul Aziz. Beliau mendapat

pendidikan awal di Anderson School, Ipoh, Perak dan Inner Temple, England.

Beliau telah menubuhkan Perikatan Melayu Perak dan menyokong Kongres

Melayu untuk menumbangkan Malayan Union. Beliau juga turut terlibat dalam

menggubal Perlembagaan UMNO. Beliau telah dilantik sebagai Setiausaha Agung

UMNO yang pertama. Beliau pernah menjadi Ketua Bahagian UMNO Perak dari

tahun 1948 hingga tahun 1953. (Abdul Hamid Bin Ahmad, 1980)

Dato’ Nik Ahmed Kamil

Mendapat pendidikan di Sekolah Majlis Agama Islam, Kota Bahru dan Maktab

Melayu Kuala Kangsar, Perak. Beliau telah melanjutkan pelajaran ke Lincoln’s

Inn, London, England dan Berjaya menjadi seorang peguam yang bertauliah.

Beliau merupakan salah seorang daripada pengasas UMNO. Beliau menjadi Ahli

Jawatankuasa UMNO Pusat dan Ketua UMNO Kelantan. Beliau pernah menjadi

Setiausaha Kerajaan Negeri sebelum menjadi Menteri Besar Kelantan pada tahun

1948 hingga 1955. Beliau turut terlibat menggubal Perlembagaan UMNO pada

tahun 1949.

Zainal Abidin Bin Ahmad (Za’ba)

Beliau merupakan intelektual Melayu yang terlibat dalam Kongres Melayu pada

tahun 1946. Dato’ Onn Ja’afar telah meminta bantuan Za’ba untuk menguruskan

persidangan kongres tersebut. Beliau mencadangkan kepada Dato’ Onn Ja’afar

supaya menambah akan perkataan “kebangsaan” ke dalam United Malays

Organization. Oleh itu, perkataan “National” yang bermaksud kebangsaan

dimasukkan pada United Malays Organization dan menjadi United Malays

National Organization (UMNO). Za’ba turut dilantik sebagai penggubal

Perlembagaan UMNO pada tahun 1949.

Perjuangan UMNO

1. Menumbangkan Malayan Union.

2. Menghapuskan sifat kenegerian dan kedaerahan orang Melayu.

3. Mewujudkan sebuah parti politik yang bersifat kenegaraan.

4. Mengusahakan kemajuan ekonomi dan kebajikan orang Melayu.

5. Memperjuangkan ketuanan Melayu.

6. Memajukan pendidikan orang Melayu.

7. Menyatupadukan orang Melayu seluruh Tanah Melayu.

Perkembangan UMNO

Beberapa persidangan Agung UMNO telah diadakan di Bandar-bandar besar.

Persidangan itu telah diadakan pada:

a) bulan Jun 1946

b) tahun 1947, di Kota Bahru, Kelantan

Persidangan UMNO telah dirasmikan oleh sultan atau raja-raja Melayu. Keadaan

ini menunjukkan:

a) perjuangan UMNO direstui oleh raja-raja Melayu

b) kerjasama antara sultan dan raja dengan rakyat dalam menegakkan

kedaulatan bangsa mampu mengekalkan perpaduan orang Melayu hingga

ke hari ini.

UMNO telah meluluskan Piagam UMNO 1946 sebagai panduan untuk UMNO

bergerak sebagai sebuah parti politik yang kukuh pada tahun 1949. Di samping

itu, UMNO mempunyai lambing identity yang tersendiri seperti logo UMNO yang

mengandungi beberapa perkataan iaitu P.K.M.B.R iaitu PEKEMBAR. Cogan kata

UMNO, iaitu “Hidup Melayu” telah dicipta oleh Dato’ Onn Ja’afar untuk

menyatukan ahli-ahli UMNO. Cogan kata UMNO “Hidup Melayu” kemudiannya

bertukar kepada “Merdeka” atas cadangan wakil Pemuda UMNO Bahagian Batu

Pahat iaitu Syeikh Gharieb Raub pada bulan Mac 1950. Pemilihan bendera UMNO

diputuskan dalam persidangan UMNO di Ipoh, Perak pada bulan Jun 1946.

Bendera UMNO telah dicadangkan oleh Ikatan Setia Kampung Baru, Kuala

Lumpur. Ciri-ciri bendera seperti yang berikut:

a) warna bendera UMNO terdiri daripada warna merah, putih, kuning, dan

hijau

b) warna merah bererti keberanian

c) warna putih bermakna kesucian dan keikhlasan

d) warna kuning dalam bulatan ialah lambing raja

e) keris yang berwarna hijau pula merupakan lambing agama Islam

f) keris juga melambangkan tamadun Melayu

g) perlambangan yang terdapat dalam bendera UMNO mewakili kepentingan

orang Melayu yang menjadi dasar perjuangan UMNO

h) Bendera UMNO dikibarkan buat kali pertama pada Mesyuarat Agung

UMNO di Pulau Pinang pada Julai 1947.

Penubuhan UMNO adalah hasil daripada perpaduan orang Melayu menentang

Malayan Union. Keadaan ini membolehkan UMNO bergerak secara sistematik dan

mengikut lunas-lunas perlembagaannya kerana mempunyai pemimpin yang

terdiri daripada cerdik pandai Melayu (Abdul Hamid Bin Ahmad, 1980). UMNO

telah Berjaya melahirkan identitinya yang jelas sehingga muncul sebagai sebuah

parti yang tersohor sehingga ke hari ini.

Rumusan

Perpaduan orang Melayu yang jitu telah membolehkan mereka menolak Malayan

Union. Status quo orang Melayu dan Raja-raja Melayu telah dikembalikan semula

ketika penubuhan Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1948. British

mengiktiraf semula polisi menaungi negeri-negeri Melayu seperti sebelum

Perang Dunia Kedua. Peranan para pemimpin yang berkaliber juga adalah

penting untuk mendukung perjuangan negara. Rakyat pula hendaklah

berganding bahu memajukan diri dan mempertahankan kedaulatan bangsa dan

negara. “Negara kita, tanggungjawab kita”.

Rujukan

Abdul Hamid Bin Ahmad. (1980). Penentangan Orang-Orang Melayu Terhadap

Malayan Union. Kuala Lumpur: Universiti Malaya.

Funston, J. (1980). Malay politics in Malaysia. Kuala Lumpur: Heinemann

Educational Books (Asia) Ltd).

Gordon, P. M. (1976). Malaysian Politics. London: Hodder and Stoughton.

Harry, M. (1965). The Story of Malaysia. London: Faber & Faber.

Mohamed Noordin Sopiee. (1976). From Malayan Union to Singapore Separation-

Political Unification in the Malaysian Region, 1945-1965. Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa & Pustaka.

Latihan

1. Bincangkan keadaan di Tanah Melayu sekiranya Malayan Union diteruskan.

2. Justifikasikan peranan wanita semasa penentangan Malayan Union dengan

menghubungkaitkan kegagalan pelaksanaan Malayan Union di Tanah Melayu

dengan Mac

Michael

3. Bincangkan sebab-sebab dasar UMNO yang menjadi pilihan orang Melayu dan

perkembangan UMNO sehingga 1948.

BAB 9 PERSEKUTUAN TANAH MELAYU

Hasil Pembelajaran

Menjana idea tentang dasar Persekutuan Tanah Melayu yang menjadi tolak ansur persetujuan orang Melayu

Membandingkan ciri-ciri Perlembagaan Malayan Union dengan Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu

Membezakan ciri-ciri kerakyatan dalam Malayan Union dengan Persekutuan Tanah Melayu

Peta KonsepPersekutuan Tanah Melayu

Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu 1948

Rundingan ke arah penubuhan Persekutuan Tanah Melayu

Ciri-ciri Persekutuan Tanah Melayu

Unsur dan Tingkah Laku Patriotisme Kualiti rakyat kekuatan negara. Berilmu dan berketrampilan. Kewajipan untuk memelihara dan mempertahankan hak. Bertanggungjawab dalam tindakan. Keluhuran perlembagaan. Mempertahankan

kedaulatan Negara kita. Bertoleransi dan bermuafakat untuk kepentingan negara. Mengamalkan sikap bertolak ansur.

Laman Web http://en.wikipedia.org/wiki/Federation_of_Malaya http://ms.wikipedia.org/wiki/Persekutuan_Tanah_Melayu http://warisantmk.wordpress.com/

Pengenalan

British kembali ke Tanah Melayu setelah tamatnya Perang Dunia Kedua dan

berusaha untuk menaikkan semula imej mereka dengan menjalankan

pentadbiran sementara yang dikenali sebagai Pentadbiran Tentera British. Pada

10 Oktober 1945, George Hall, Setiausaha Tanah Jajahan, telah mengumumkan

Gagasan Malayan Union di Tanah Melayu. Kerajaan bercorak kesatuan ini

bertujuan menggabungkan semua negeri-negeri Melayu kecuali Singapura, di

bawah satu sistem pentadbiran pusat yang diketuai oleh seorang Gabenor. Sir

Harold MacMichael telah dilantik sebagai wakil kerajaan British untuk

mendapatkan tandatangan dan persetujuan Raja-raja Melayu mengenai

cadangan itu. Beliau telah berjaya melakukan melakukan kerja dalam masa dua

bulan sahaja dengan menggunakan cara ugutan ke atas Raja-raja Melayu dan

tidak memberi peluang kepada baginda Raja-raja untuk membincang. Pada 12

Januari 1945, kerajaan British telah mengeluarkan Kertas Putih yang

mengandungi butiran perlembagaan Malayan Union. Seterusnya pada 01 April

1946, Malayan Union diisytiharkan secara rasmi.

Penubuhan Malayan Union telah menaikkan semangat orang Melayu untuk

bangun menentang British. Pelbagai cara dan kaedah telah digunakan untuk

menyuarakan bantahan tersebut. Ahli bijak pandai dan celik huruf orang Melayu

yang telah lama berjinak-jinak hidup berpersatuan menghangatkan lagi

bantahan dan tentangan terhadap penubuhan Malayan Union. Penyatuan semua

persatuan dan kesatuan Melayu telah menghasilkan penubuhan UMNO (United

Malays National Organisation) pada 11 Mei 1946, yang diketuai oleh Dato’ Onn

bin Jaafar. Penentangan yang padu dan jitu daripada UMNO dan daripada

pelbagai pihak telah menyebabkan British menubuhkan Jawatankuasa Kerja

pada 25 Julai 1946 bagi merangka perlembagaan baru. Jawatankuasa ini diketuai

oleh Sir Malcom MacDonald dan ahli-ahlinya terdiri daripada enam (6) orang

pegawai kanan British, empat (4) orang wakil Raja-raja Melayu, dan dua (2)

orang wakil UMNO. Pada bulan Disember 1946, kerajaan British telah menggubal

satu perlembagaan baru dan menubuhkan Jawatankuasa Perundingan bagi

mendapatkan pandangan dan pendapat orang bukan Melayu. Pada 21 Januari

1948, kerajaan British dan Raja-raja Melayu telah menandatangan Perjanjjian

Perlembagaan  Persekutuan Tanah Melayu dan diisytihatkan secara rasmi pada

01 Februari 1948.

Kejayaan menghapuskan Malayan Union telah menyakinkan dan

menaikkan semangat orang Melayu untuk terus memperjuangkan kebebasan

tanah air. Perubahan demi perubahan berlaku dalam politik tanah air yang

menjurus kepada berkerajaan sendiri. Perpaduan uyang erat di antara oran

Melayu dengan bukan Melayu telah mempercepatkan proses ini. Rundingan

antara wakil pelbagai kaum di Tanah Melayu dengan kerajaan British kerap kali

diadakan. Kemuncaknya apabila Rombongan Merdeka telah berjaya

mendapatkan tarikh sebenar kemerdekaan Tanah Melayu. Satu suruhanjaya

telah dibentuk untuk menggubal perlembagaan baru, iaitu Suruhjaya Reid.

Suruhanjaya ini telah menjadikan Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu

1948 sebagai asas dalam merangka perlembagaan baru tersebut. Akhirnya pada

31 Ogos 1957, Persekutuan Tanah Melayu disahkan sebagai sebuah negara yang

bebas dan merdeka tanpa revolusi ataupun pertumpahan darah tetapi

sebaliknya melalui meja rundingan. (Sitti Haishah Abd Rahman, 2008)

Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu

Rancangan Malayan Union telah ditentang habis-habisan oleh Raja-raja Melayu

dan orang-orang Melayu. Akibat penentangan ini British akhirnya bersetuju

menubuhkan Persekutuan Tanah Melayu pada 1 Februari 1948 menggantikan

Malayan Union. Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu ini merupakan kejayaan

orang Melayu untuk mendapatkan semula kedudukan politik dan maruah mereka

di Tanah Melayu.

Rundingan Ke Arah Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu

Mei 1946; Pertemuan Raja-raja Melayu dengan pihak British di Kuala Kangsar

membolehkan Raja-raja Melayu menyampaikan pandangan mereka untuk

menolak Malayan Union. Jun 1946; Rundingan antara British dengan UMNO di

Pulau Pinang. Ketegasan Raja-raja Melayu dan UMNO menolak Malayan Union

telah menyebabkan British mengadakan rundingan rasmi dengan Raja-raja

Melayu dan UMNO. Raja-raja Melayu dan UMNO telah menyediakan satu

memorandum untuk menyatakan bantahan secara rasmi terhadap Malayan

Union kepada pihak British. 25 Julai 1946; Sebuah Jawatankuasa Eksekutif

ditubuhkan. Jawatankuasa dianggotai oleh pegawai kanan British dan wakil

UMNO. Perbincangan telah dibuat beberapa kali di King’s House, Kuala Lumpur.

Dalam rundingan tersebut beberapa perkara telah menjadi asas perbincangan

(Harry, M., 1965). Antaranya termasuklah:

a) Raja-raja dan orang Melayu menolak semua prinsip dan struktur Malayan

Union.

b) mereka mahu sebuah persekutuan bagi seluruh Semenanjung Tanah

Melayu.

c) mereka menolak kerakyatan terbuka jus soli Malayan Union.

d) meminta dasar perlindungan orang Melayu seperti hak istimewa, agama

Islam, tanah dan pentadbiran.

e) menuntut Raja-raja Melayu menjadi ketua negeri Melayu.

Penentangan terhadap Malayan Union menyebabkan British bersetuju

membentuk Persekutuan Tanah Melayu 1948. British bersetuju membentuk

Persekutuan Tanah Melayu adalah kerana:

a) Bimbang orang Melayu akan menentang British secara kekerasan.

b) bimbang Parti Komunis Malaya akan mempengaruhi orang Melayu.

c) sikap sederhana orang Melayu yang sentiasa bekerjasama dengan pihak

British.

d) sikap para pemimpin UMNO yang sentiasa menggunakan rundingan untuk

menyelesaikan sesuatu isu telah mempengaruhi dasar British.

e) British ingin menjalankan dasar dekolonisasi yang digalakkan oleh

Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB).

Rundingan antara British dengan Raja-raja Melayu dan UMNO berakhir dengan

termeterainya Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu pada 21 Januari 1948.

Hasilnya Persekutuan Tanah Melayu telah dibentuk pada 1 Februari 1948.

Ciri-Ciri Utama Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu

1. Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu yang dipersetujui meliputi beberapa ciri

iaitu:

a) Majlis Raja-Raja ditubuhkan.

b) syarat kerakyatan diperketat.

c) konsep Raja Berperlembagaan diperkenalkan.

d) perlindungan istimewa diberikan kepada orang Melayu dan diletakkan di

bawah kuasa Pesuruhjaya Tinggi British.

e) Pesuruhjaya Tinggi British menjadi ketua Persekutuan. Beliau dibantu oleh

Majlis Mesyuarat Eksekutif dan Majlis Mesyuarat Undangan Persekutuan.

f) Sebuah persekutuan dibentuk dengan gabungan 11 buah negeri (negeri

Melayu kecuali Singapura).

Jadual 9.1 Perbezaan Antara Pentadbiran Malayan Union Dengan Persekutuan Tanah MelayuMalayan Union Aspek Perbezaan Persekutuan Tanah

MelayuGabenor British Ketua Pentadbir Pesuruhjaya Tinggi

British dan Majlis Raja-

Raja Melayu

Parlimen British Kuasa di peringkat pusat Majlis Mesyuarat

Eksekutif, Majlis

Mesyuarat Perundangan

Persekutuan, dan Majlis

Raja-Raja Melayu

Pesuruhjaya Negeri

British dan Majlis

Mesyuarat Negeri

Kuasa di peringkat negeri Sultan, Menteri Besar,

dan Majlis Mesyuarat

Negeri

Gabenor British Ketua agama Islam dan

adat istiadat Melayu

Sultan negeri

Bahasa Inggeris Bahasa Pentadbiran Bahasa Melayu dan

Bahasa Inggeris

Rancangan Malayan Union dan Persekutuan Tanah Melayu, mempunyai

beberapa perbezaan. Selain itu, terdapat juga perbezaan dalam pemberian

kerakyatan antara Malayan Union dan Persekutuan Tanah Melayu.

Jadual 9.2 Perbezaan Kerakyatan Malayan Union Dengan Persekutuan Tanah MelayuMalayan Union Prinsip Persekutuan Tanah

MelayuJus soli bagi mereka yang

lahir di Malayan union,

Singapura, dan Tanah

Jajahan British.

Secara kuatkuasa

undang-undang

Jus soli hanya terbuka

kepada rakyat raja dan

rakyat British.

Pemohon yang lahir di

luar negeri tetapi

bapanya adalah rakyat

raja atau rakyat British.

Pemohon yang telah

tinggal selama lima atau

tujuh tahun dari tarikh

permohonan.

Anak angkat mereka

yang telah menjadi

rakyat Malayan Union.

Secara permohonan Pemohon yang berusia

21 tahun, tidak ada rekod

jenayah, bersetuju taat

setia kepada Persekutuan

Tanah Melayu.

Mereka yang berusi 21

tahun, telah tinggal

selama 8 tahun daripada

12 tahun di Tanah

Melayu, boleh bertutur

dalam Bahasa Melayu

dan Bahasa Inggeris.

Ahli Persekutuan Tanah Melayu

Ahli Persekutuan Tanah Melayu terdiri daripada negeri-negeri Perlis, Kedah,

Pulau Pinang

Perak, Selangor, Negeri Sembilan, Melaka, Johor, Pahang, Terengganu, dan

Kelantan.

Sistem Kerajaan

Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu ini diketuai oleh Pesuruhjaya Tinggi British

yang mempunyai kuasa-kuasa eksekutif dengan dibantu dan dinasihati oleh

Majlis Mesyuarat Kerja Persekutuan Tanah Melayu dan Majlis Mesyuarat

Undangan Persekutuan Tanah Melayu. Majlis Mesyuarat Kerja Persekutuan

mengandungi 7 orang ahli rasmi dan 7 orang ahli tidak rasmi. Majlis Mesyuarat

Undangan Persekutuan pula mengandungi Pesuruhjaya Tinggi sebagai Presiden

Majlis, 14 orang ahli rasmi serta 50 orang ahli tidak rasmi yang mewakili Negeri-

negeri Selat, golongan peniaga dan semua kaum. Selain daripada itu 9 orang

Yang Di Pertua Majlis Mesyuarat Negeri, Menteri Besar dan 2 orang wakil dari

Negeri-negeri Selat menjadi ahli tidak rasmi. Majlis Raja-Raja Melayu akan

menasihatkan Pesuruhjaya Tinggi mengenai dasar imigresen. Residen British

digantikan dengan seorang Menteri Besar di tiap-tiap negeri dalam Persekutuan.

(Funston, J., 1980)

Syarat kerakyatan

Syarat-syarat Kerakyatan di bawah Persekutuan Tanah Melayu ini diperketatkan

lagi melalui kuatkuasa undang-undang dan naturalisasi secara memohon.

Dengan kuatkuasa undang-undang mereka yang berikut secara otomatis boleh

menjadi warganegara;

a) Rakyat kepada Sultan pada mana-mana negeri.

b) Rakyat British yang dilahirkan di Pulau Pinang atau Melaka dan telah

tinggal dalam Persekutuan selama 15 tahun terus-menerus.

c) Rakyat British yang dilahirkan di Persekutuan dan bapanya dilahirkan

di Persekutuan atau tinggal selama 15 tahun terus-menerus.

d) Sesiapa juga yang dilahirkan di Persekutuan dan bertutur dalam

bahasa Melayu serta mengikut adat istiadat Melayu dalam kehidupan

sehari-hari.

e) Sesiapa juga yang dilahirkan di Persekutuan Tanah Melayu di mana

kedua ibubapanya dilahirkan serta telah tinggal selama 15 tahun

berterusan.

Melalui proses naturalisasi (secara memohon) pula seseorang itu boleh menjadi

warganegara sekiranya;

a) dilahirkan di Persekutuan dan telah tinggal sekurang-kurangnya selama 8

tahun daripada 12 tahun di Persekutuan Tanah Melayu sebelum

permohonan dibuat dan

b) telah tinggal di Persekutuan selama 15 tahun daripada 20 tahun sebelum

ia membuat permohonan.

Dalam kedua-dua perkara itu (melalui proses naturalisasi) pemohon-pemohon

mestilah berkelakuan baik, bersumpah taat-setia dan menjelaskan tujuannya

hendak menetap di Persekutuan, dan mengetahui bahasa Melayu dengan baik

atau bahasa Inggeris dengan baik. Persekutuan Tanah Melayu melalui

perlembagaannya menjamin hak-hak dan kedudukan istimewa orang-orang

Melayu serta hak, kuasa dan kedaulatan Raja-Raja Melayu di negeri masing-

masing. (Funston, J., 1980)

Pembahagian kuasa kerajaan persekutuan dan kerajaan negeri

Perjanjian Persekutuan menetapkan kuasa-kuasa Kerajaan Persekutuan dan

Kerajaan Negeri. Hal ehwal kewangan mestilah dikendalikan oleh negeri masing-

masing. DYMM Sultan diberikan kuasa penuh ke atas hal-hal agama dan adat

istiadat Melayu. Masalah luar negeri dan pertahanan pula masih dipegang oleh

Kerajaan British. Perjanjian Persekutuan telah dijadikan Perlembagaan

Persekutuan Tanah Melayu dan diisytiharkan dengan rasminya pada 1 Februari

1948.

Majlis Mesyuarat Undangan Persekutuan Tanah Melayu

Dewan Perundangan Persekutuan Tanah Melayu mengadakan persidangan

pertama di Dewan Tuanku Abdul Rahman, Kuala Lumpur pada 1948. Ia

dirasmikan oleh Pesuruhjaya Tinggi British Sir Edward Gent. Turut hadir ialah

Menteri Negara bagi Hal Ehwal Tanah Jajahan, Lord Listowel. Dewan

Perundangan Persekutuan itu adalah termaktub dalam Bahagian Empat,

Perlembagaan Persekutuan 1948. Ahli majlis mestilah terdiri daripada :

a) Pesuruhjaya Inggeris sebagai Presiden

b) 3 orang Ex-Officio iaitu Ketua Setiausaha, Setiausaha Kewangan dan

Peguam Negara

c) 11 orang ahli rasmi

d) 34 orang ahli tidak rasmi.

Semua ahli majlis itu kecuali ahli Ex-Officio mestilah warganegara Persekutuan

Tanah Melayu ataupun rakyat British. Dalam tahun 1948 terdapat :

a) 28 orang wakil Melayu termasuk semua Menteri Besar

b) 14 orang wakil Cina

c) 6 orang wakil India

d) 14 ahli bangsa Eropah yang menjadi ahli rasmi.

Setiausaha Negara A.T. Newboult ialah orang yang pertama berucap. Dato' Onn

Jaafar selaku wakil orang-orang Melayu. Dr. Ong Chong Keng selaku wakil orang-

orang Cina. S.B. Palma wakil orang-orang India. Lord Listowel selaku wakil Raja

Inggeris dan Presidennya, Sir Edward Gent. (Gordon, P. M., 1976)

Dato' Onn Jaafar menegaskan bahawa rakyat Persekutuan Tanah Melayu tidak

ingin melihat campurtangan dan kuasa luar dalam hal ehwal Persekutuan Tanah

Melayu. Wakil orang-orang Cina pula menjelaskan bahawa orang-orang Cina

akan taat setia kepada Persekutuan Tanah Melayu. Dalam Persidangan Dewan

Perundangan Persekutuan yang pertama ini beberapa Jawatankuasa kecil telah

dibentuk iaitu :

a) 'Standing Committee On Finance'

b) Jawatankuasa Pemilihan

c) Jawatankuasa Keistimewaan.

Persidangan pertama itu telah meluluskan Rang Undang-Undang Perbandaran

Kuala Lumpur, Rang Undang-Undang Pemindahan Kuasa dan Rang Undang-

Undang Peminjaman dan Hutang. Dalam persidangan itu, wakil-wakil tidak rasmi

yang baru telah menunjukkan kebolehan yang baik dalam perbahasan di Dewan

tersebut. Dengan cara inilah pihak kerajaan Inggeris membimbing warganegara

Persekutuan Tanah Melayu untuk terus maju ke arah berkerajaan sendiri dan

mencapai kemerdekaan.

Pendaftaran PKMM ditolak

Pada 1950, Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu menolak pendaftaran Parti

Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM) sebagai sebuah parti politik yang sah. PKMM

mempunyai dua sayap iaitu Angkatan Pemuda Insaf dan Angkatan Wanita Sedar.

Asalnya PKMM tidak condong kepada komunisme. Setelah Mokhtaruddin Lasso

dilantik sebagai presiden PKMM yang pertama pada bulan Oktober 1946, parti ini

dipengaruhi oleh komunis. Kesatuan Melayu Muda (KMM) bergabung dengan

PKMM, dan Dr Burhanuddin Helmi menjadi presiden PKMM yang kedua. Dr

Burhanuddin membawa PKMM ke arah pembentukan Melayu Raya iaitu

gabungan Indonesia dan Tanah Melayu. Pada Disember 1947, Ishak Haji

Mohamed menjadi presiden PKMM ke-3 dan PKMM beralih dari komunisme

kepada nasionalistik. PKMM cenderung anti-UMNO dan anti penjajah. PKKM

menubuhkan Pusat Tenaga Rakyat atau singkatannya PUTERA iaitu gabungan

Parti-parti Politik radikal Melayu dan kemudian bergabung pula dengan All-

Malaya Council of Joint Action atau AMCJA yang menentang habis-habisan

Perjanjian Persekutuan 1948 bagi penubuhan Persekutuan Tanah Melayu. PKMM

menuduh pegawai-pegawai yangf dilantik dalam Persekutuan Tanah Melayu

sebagai 'boneka', menari mengikut rentak 'Pejabat Jajahan'. Bagi PKMM tidak ada

unsur "menyediakan Tanah Melayu sebagai kerajaan yang demokratik". (Gordon,

P. M., 1976)

Rumusan

Perjanjian Persekutuan telah digubal oleh Sidang Pleno Inggeris-Melayu sejak

antara Jun Disember 1946. Di akhir mesyuaratnya Sidang Pleno telah

menghasilkan apa yang dikenali sebagai Blue Book setebal 100 muka surat.

Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu telah ditandatangani pada 21 Januari 1948

di King House dan diumumkan oleh kerajaan British. Perjanjian ini

ditandatangani oleh Raja-Raja Melayu, dan Sir Edward Gent, sebagai wakil

Kerajaan British . Perjanjian ini adalah sebagai persediaan ke arah penubuhan

Persekutuan Tanah Melayu pada 1 Februari 1948. Perjanjian ini penting kerana ia

memansuhkan Malayan Union dan menyatukan negeri-negeri Melayu dalam

sebuah Persekutuan untuk pertama kali. Kedudukan Raja-Raja Melayu juga telah

dikembalikan. Antara 1946 - 1948, 11 negeri ini membentuk tanah jajahan

British yang dipanggil Malayan Union. Disebabkan bantahan orang Melayu yang

dipimpin oleh Dato Onn Jaafar, Malayan Union dibubarkan dan digantikan dengan

Persekutuan Tanah Melayu, yang mengembalikan kedudukan simbolik raja-raja

Melayu. Malayan Union dibubarkan secara rasmi pada 21 Januari 1948. Dalam

Perjanjian Persekutuan ini, walaupun negeri-negeri Melayu menjadi negeri

naungan British, Pulau Pinang dan Melaka kekal menjadi tanah jajahan. Seperti

Malayan Union, persekutuan ini tidak dianggotai Singapura, yang sebelum ini

dianggap sebagai sebahagian dari Tanah Melayu.

Rujukan

Abdul Hamid Bin Ahmad. (1980). Penentangan Orang-Orang Melayu Terhadap Malayan Union. Kuala Lumpur: Universiti Malaya.

Funston, J. (1980). Malay politics in Malaysia. Kuala Lumpur: Heinemann Educational Books (Asia) Ltd).

Gordon, P. M. (1976). Malaysian Politics. London: Hodder and Stoughton.

Harry, M. (1965). The Story of Malaysia. London: Faber & Faber.

Mohamed Noordin Sopiee. (1976). From Malayan Union to Singapore Separation-Political Unification in the Malaysian Region, 1945-1965. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa & Pustaka.

Sitti Haishah Abd Rahman. (2008) Persekutuan Tanah Melayu Asas Negara Merdeka. Kuala Lumpur: Arkib Negara Malaysia.

Latihan

1. Bincangkan sebab dasar Persekutuan Tanah Melayu yang menjadi tolak ansur

persetujuan orang Melayu.

2. Bandingkan ciri-ciri Perlembagaan Malayan Union dengan Perlembagaan

Persekutuan

Tanah Melayu.

3. Bezakan ciri-ciri kerakyatan dalam Malayan Union dengan Persekutuan Tanah

Melayu.

BAB 10 PROSES KE ARAH KEMERDEKAAN DAN PEMBENTUKAN NEGARA BERDAULAT

Hasil Pembelajaran Membincangkan kewujudan amalan toleransi dan musyawarah semasa

pembentukan Perlembagaan Kemerdekaan Tanah Melayu. Membandingkan syarat-syarat kerakyatan 1952 dengan syarat-syarat

kerakyatan 1957. Membahaskan kemerdekaan mutlak Tanah Melayu pada 31 Ogos 1957. Mentafsir kepentingan pakatan murni sebelum kemerdekaan. Membuat inferens tentang kejayaan mencapai kemerdekaan tanpa

pertumpahan darah. Membincangkan tanggungjawab rakyat Malaysia dalam mempertahankan

kedaulatan negara dan mengisi kemerdekaan.

Peta Konsep

Detik-Detik Pengisytiharan Kemerdekaan 31 Ogos 1957

Rombongan Merdeka Rundingan antara Kaum dan Pemasyhuran Kemerdekaan1956 Penyediaan Perlembagaan 31 Ogos 1957 Persekutuan Tanah Melayu 1957

Tujuan Suruhanjaya Reid Kandungan PemasyhuranRombongan Kemerdekaan

Perjanjian London Perlembagaan Persekutuan 1956 Tanah Melayu 1957

Unsur dan Tingkah Laku Patriotisme Kemerdekaan dan kedaulatan negara kita Menghargai dan menghadapi kemerdekaan negara kita Perpaduan rakyat tunggak kemerdekaan Negara Bertanggungjawab Pakatan murni menjamin perpaduan Sentiasa bermuafakat untuk mengekalkan perpaduan Keluhuran perlembagaan Mematuhi peraturan

Laman WebLayari laman web yang berikut untuk mendapat maklumat lanjut berkaitan dengan bab ini.http://perdana.pnm.my/bib_kemerdekaan/Laman%20Web.htm

Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan SendiriDi Sarawak Dan Sabah

Sabah Sarawak

Keadaan selepas Keadaan selepas Kekalahan Jepun Kekalahan Jepun

Penyerahan Sarawak Penyerahan Sabah Kepada British

Penentangan dan Langkah ke arah Reaksi British berkerajaan sendiri

Langkah ke arah Penubuhan Parti Berkerajaan sendiri politik di Sabah

Penubuhan parti politik di Sarawak

Malaysia Yang Berdaulat

Gagasan Persekutuan Reaksi Pembentukan Perjanjian danMalaysia Persekutuan Malaysia Perisytiharan Persekutuan

Idea Pembentukan Negeri-Negeri Terlibat Langkah Ke Arah Pembentukan Persekutuan

Cadangan Tunku Abdul Negara-Negara Jiran Perisytiharan Persekutuan Malaysia

Matlamat Pembentukan Negara-Negara Barat Konfrontasi Perdamaian

Pemisahan Singapura

Pengenalan

Komunis Selepas Perang Dunia Kedua

Apabila perang tamat, pihak Pentadbiran Tentera British meminta MPAJA

dibubarkan dan menyerahkan semula senjata kepada mereka. PKM pada

dasarnya bersetuju menyerahkan kembali semua sejata kepada British. Tetapi

sebenarnya mereka telah menyembunyikan sebahagian daripada senjata

tersebut. Bagi menggalakkan mereka menyerahkan kembali senjata, pihak

British berjanji bahawa setiap anggota MPAJA yang menyerahkan kembali

senjata akan dibayar sebanyak $350.00 serta menerima satu beg beras daripada

pihak British. PKM yang menyusup dalam kesatuan sekerja mula terlibat secara

aktif dalam pergerakan politik.

Keganasan komunis

Pada tahun 1948, Jawatankuasa Pemuda Komunis Antarabangsa bermesyuarat

di Calcutta, India bagi mengambil keputusan untuk melancarkan pemberontakan

di rantau Asia Tenggara. Lanjutan itu, PKM menubuhkan unit gerila yang dikenali

sebagai Malayan Race Liberation Army (MRLA). PKM memulakan pemberontakan

dengan menyerang lading dan lombong milik syarikat Eropah. Mereka

menjalankan aktiviti keganasan seperti:

a) menyerang balai polis

b) membakar kilang

c) membakar bas

d) merosakkan landasan kereta api

e) membunuh orang yang bersubahat dengan pihak British

Langkah-Langkah Memberikan Ancaman Komunis

Pengisytiharan Darurat

Pada bulan Jun 1948, pengganas komunis membunuh tiga orang pengurus

ladang Eropah di Sungai Siput, Perak. Peristiwa ini telah menggemparkan pihak

British. Berikutan peristiwa tersebut, Pesuruhjaya Tinggi British, Sir Edward Gent

telah mengisytiharkan darurat di seluruh Tanah Melayu. Tindakannya bertujuan

melindungi kepentingan ekonomi British di Tanah Melayu (Edgar, O., 1966).

British kemudiannya telah menguatkuasakan Undang-Undang Darurat 1948

yang bertujuan:

a) membolehkan kerajaan menahan sesiapa sahaja yang disyaki terlibat

dalam kegiatan komunis.

b) membenarkan pasukan keselamatan menggeledah rumah kediaman.

c) memindahkan penduduk ke petempatan baru.

d) memagar kawasan kampung yang disyaki penduduknya membantu

pengganas komunis.

Pengharaman Parti Komunis Malaya dan Parti Berhaluan Kiri

Kerajaan telah mengharamkan Parti Komunis Malaya pada tahun 23 Julai 1948.

British juga mengambil kesempatan mengharamkan parti-parti politik

berfahaman kiri yang memperjuangkan kemerdekaan seperti:

a) Angkatan Wanita Sedar (AWAS)

b) Ikatan Pemuda Tanah Air Melayu (PETA)

c) Pemuda Radikal Melayu (PERAM)

d) Parti kebangsaan Melayu Malaya (PKMM)

e) Hizbul Muslimin

Memperbesarkan Pasukan Keselamatan

Polis

Kerajaan telah memperbesarkan pasukan keselamatan seperti pasukan tentera

dan polis. Pasukan polis telah disusun semula dan diperbesarkan

keanggotaannya hingga menjadi 70,000 orang.

Home Guard

Pasukan Home Guard ditubuhkan bagi membantu pasukan polis dan tentera

menjaga keselamatan di peringkat kampung. Anggota Home Guard ini terdiri

daripada kaum lelaki dan kaum wanita. Penubuhan pasukan Home Guard telah

berjaya meniupkan semangat berkobar-kobar rakyat untuk mempertahankan

negara.

Pasukan Keselamatan

Pasukan keselamatan telah dilatih untuk mengebom dan melakukan serangan

hendap ke atas kawasan yang menjadi sasaran komunis dengan bantuan tentera

udara British (RAF). Keberanian orang Melayu melawan pengganas komunis

secara berhadapan amat mengkagumkan Pesruhjaya Tinggi British pada masa

itu.

Askar Komanwel

British telah membawa masuk askar dari negara Komanwel terutamanya dari

Australia, New Zealand, Afrika Timur, dan Fiji bagi membantu menghapuskan

ancaman komunis di Tanah Melayu.

Mata-Mata Khas

Seramai 24, 000 orang Mata-Mata Khas Melayu (Special Constables) telah dilatih

dan dihantar untuk mengawal lading dan kawasan lombong yang terpencil.

Rancangan Briggs

Rancangan Briggs dilancarkan oleh Sir Henry Gurney pada tahun 1950. Leftenan

Jeneral Sir Harold Rowdon Briggs merupakan Pengarah Operasi bagi rancangan

ini (Edgar, O., 1966). Rancangan Briggs dibentuk bertujuan:

a) menempatkan semula penduduk di kawasan pinggir hutan ke kawasan

petempatan baru

b) menyekat bekalan makanan, wang, maklumat dan ubat-ubatan kepada

pihak komunis.

Kawasan petempatan baru ini digelar “Kampung Baru”. Rancangan itu

merangkumi pemindahaan penduduk Cina dari kawasan-kawasan terpencil yang

bertaburan dan menempatkan mereka di Kampung Baru seperti di Jinjang supaya

tidak diugut oleh Min Yuen untuk memberi maklumat dan bekalan makanan

serta ubat-ubatan. Tujuannya semata-mata untuk melumpuhkan kegiatan Min

Yuen. Pada masa darurat 1948, Min Yuen telah menyokong pemberontakan yang

dilakukan oleh komunis. Min Yuen (ertinya "gerakan rakyat" dalam bahasa Cina)

ditubuhkan oleh Parti Komunis Malaya sebahagian besarnya dianggotai oleh orang

Cina. Tujuan Min Yuen ditubuhkan adalah untuk memberi maklumat dan

membekalkan makanan serta ubat-ubatan kepada komunis. Pergerakan mereka

berpusat di bandar-bandar, kampung-kampung dan kawasan berhampiran

hutan. Bukan semua orang Cina menyertai Min Yuen secara rela hati. Ada yang

terpaksa berbuat demikian kerana takut ancaman maut. Sebenarnya

kebanyakkan orang Cina berasa serba salah kerana kalau mereka menyokong

kerajaan, mereka akan dibunuh oleh pengganas komunis dan tindakan akan

diambil terhadap mereka dan keluarga mereka. Kampung-kampung baru ini

dipagar dengan kawat berduri serta dikawal oleh pasukan keselamatan.

Penduduk Kampung Baru diberi banyak kemudahan seperti pendidikan,

perkhidmatan kesihatan, tempat tinggal serta bekalan elektrik, dan air paip. Jumlah

penduduk yang terbabit dalam rancangan ini adalah seramai 470,509 orang

yang ditempatkan di 440 buah kampung baru. Persatuan Cina Malaya (MCA)

yang ditubuhkan pada tahun 1949 banyak membantu usaha kerajaan

menempatkan semula orang Cina. (Hooker, V.M., 2003)

Cara Pelaksanaan Rancangan Briggs

Seramai 400 000 orang penduduk setinggan Cina dipindahkan ke lebih 400 buah

kampung baru di seluruh Tanah Melayu. Kampung baru dilengkapi kemudahan

asas seperti tempat tinggal, sekolah, kemudahan kesihatan, bekalan elektrik,

dan air paip. Ia dipagari dengan kawat berduri dan dikawal ketat oleh Special

Constables (SC). Setiap ketua keluarga diberi kad catuan makanan bagi

memastikan setiap anggota keluarga memperoleh bekalan makanan

secukupnya. Pergerakan keluar masuk setiap penduduk dikawal selia setiap

masa. Kerajaan juga melaksanakan program “Gerakan Kelaparan” dengan

tujuan memastikan pihak komunis tidak mendapat sebarang bekalan makanan,

senjata, maklumat, dan ubat. Briggs menyokong penubuhan Malayan Chinese

Association (MCA) pada tahun 1949 untuk membantu setinggan Cina di kampung

baru. MCA merupakan pertubuhan sosial masyarakat Cina, dan menjalankan

aktiviti kutipan derma melalui jualan loteri kebajikan. Kutipan jualan loteri

didermakan kepada penduduk Cina di kampung baru.

Langkah-Langkah Keselamatan Yang Dilaksanakan British Bagi Menggempur

Pengganas Komunis Di Kampung Baru

Mengadakan Sekatan Jalan Raya untuk mencegah bekalan makanan, ubat, dan

maklumat sampai ke tangan komunis. Tanpa barang-barang keperluan ini

pengganas komunis terpaksa keluar dari tempat persembunyian mereka. Ia

memudahkan pasukan keselamatan menggempur pengganas komunis. Sistem

Pendaftaran Kebangsaan untuk mengawal pergerakan penduduk. Setiap

penduduk berumur 12 tahun atau lebih mesti didaftarkan, dan diberi kad

pengenalan untuk membezakannya dengan pengganas komunis.

Kesan Kejayaan Rancangan Briggs

British berjaya melumpuhkan rangkaian gerakan PKM. Sokongan terhadap PKM

semakin merosot. Dalam Mesyuarat Jawatankuasa Pusat di Pahang, PKM

mengambil keputusan mengurangkan kekejaman terhadap orang awam. PKM

berundur ke selatan Thailand.

Perang Saraf

Perang Saraf merupakan rancangan British menghapuskan pengganas komunis

melalui kempen “memenangi hati dan fikiran rakyat”. Tahun 1952 Sir Gerald

Templer dilantik menjadi Pesuruhjaya Tinggi British di Tanah Melayu dan

Pengarah Gerakan. Beliau menggantikan Sir Henry Gurney yang mati dibunuh

dalam serangan hendap oleh komunis ketika dalam perjalanan ke Bukit Fraser.

Sir Gerald Templer menyedari penggunaan kekerasan, dan senjata semata-mata

tidak akan berjaya menghapuskan pengaruh komunis.

Kempen2 & Langkah2 Yang Dilaksanakan British Untuk Menjayakan Perang Saraf

Kempen “Bulan Penduduk Tanah Melayu Menentang Komunis”. Ia dilaksanakan

dengan jayanya. Penduduk pelbagai kaum bersama-sama membawa sepanduk

mengutuk keganasan komunis. Penduduk membakar patung-patung komunis.

Mengedar Risalah Menentang Komunis. Risalah diedarkan ke seluruh Tanah

Melayu. Perang saraf ini menimbulkan kebencian penduduk terhadap kekejaman

komunis. Penduduk rela hati menawarkan diri menyertai pasukan keselamatan,

dan polis untuk mempertahankan tanah air. Konsep “Kawasan Hitam” dan

“Kawasan Putih”. Kawasan hitam merupakan kawasan yang terdapat kegiatan

komunis yang aktif dan dikenakan perintah berkurung. Perintah berkurung

dilaksanakan untuk larangan kepada setiap individu daripada keluar rumah

bermula jam 6 petang hingga 6 pagi. Kawasan putih ialah kawasan bebas

daripada ancaman komunis. Contoh kawasan putih adalah Melaka, Terengganu,

Kedah, Perlis, dan Negeri Sembilan. Ia diisytiharkan oleh Sir Gerald Templer pada

tahun 1954. British Melonggarkan Syarat Kerakyatan Kepada Orang Cina.

Tujuannya bagi menarik sokongan orang Cina terhadap usaha perang saraf.

Tahun 1952 seramai 1.2 juta orang Cina dan 180 ribu orang India menjadi

warganegara Tanah Melayu. Ia menunjukkan pengorbanan orang Melayu

terhadap kaum lain demi perpaduan, dan kesejahteraan rakyat. British

Menaikkan Jumlah Hadiah Tentang Gerila Komunis (Hanrahan, G.Z., 1979).

Diberikan kepada mereka yang berjaya menangkap & memberi maklumat

berkaitan komunis. Contoh;

a) Hadiah menangkap Chin Peng hidup atau mati sebanyak $250 000.

b) Chin Peng merupakan Setiausaha PKM yang berasal dari Sitiawan Perak,

dan nama sebenarnya Ong Boon Hua. Hadiah untuk menangkap atau

membunuh orang kanan Chin Peng sebanyak $200 000.

c) Tawaran hadiah ini telah disiarkan dalam surat khabar The Straits Times

pada 1 Mei 1952 di Singapura.

Peranan Sultan dan Menteri Besar. Sultan dan menteri besar setiap negeri sering

mengingatkan rakyat tentang langkah-langkah kerajaan menentang komunis.

Contoh;

a) Sultan Pahang sentiasa mengingatkan rakyatnya jangan terpedaya

dengan janji komunis, dan orang Melayu yang menyokong komunis

dianggap pengkhianat negara.

b) Menteri Besar Pahang mengingatkan orang ramai kekejaman Tentera

Bintang Tiga

c) Dato’ Onn Jaafar menyeru rakyat membantu kerajaan menghapuskan

komunis di Tanah Melayu.

Kerajaan berusaha menimbulkan kebencian rakyat terhadap komunis dengan

menggelar mereka sebagai pengganas. Menguatkuasakan Peraturan Catuan

Bekalan Makanan. Pengganas komunis yang terdesak terpaksa bercucuk tanam

untuk mendapatkan bekalan makanan sendiri di dalam hutan. Pasukan

keselamatan berjaya gagalkan rancangan komunis dengan menyembur racun ke

kawasan tanaman tersebut.

Pengampunan Beramai-Ramai

Tujuannya untuk menggalakkan pengganas komunis menyerah diri. Pada tahun

1955 sebanyak 40 juta risalah dan 12 juta pas pengampunan diedarkan dalam

bahasa Cina, Melayu dan Tamil. Setiap hari Radio Malaya menyiarkan syarat

tawaran pengampunan itu. Poster ditampal di serata tempat. Iklan dan wayang

gambar digunakan untuk membantu penduduk memujuk pengganas komunis

menyerah diri.

Pertemuan Baling

Dalam Pilihan Raya Majlis Perundangan Persektuan tahun 1955, Parti Perikatan

mengemukakan manifesto yang menjanjikan kemerdekaan segera, dan

menamatkan darurat. Tunku Abdul Rahman berjanji jika diberi mandat akan

berunding dengan pihak komunis. Pada Oktober 1955, Chin Peng menulis surat

kepada Tunku Abdul Rahman untuk mengadakan rundingan. Pada 28 dan 29

Disember 1955 pertemuan antara Tunku Abdul Rahman dengan Chin Peng

diadakan di pekan Baling, Kedah iaitu di Sekolah Inggeris Baling.

Rundingan ini diwakili oleh;

a) Wakil kerajaan Persekutuan Tanah Melayu ialah Tunku Abdul Rahman,

David Marshall, dan Tun Tan Cheng Lock.

b) Wakil Parti Komunis Malaya ialah Chin Peng, Chien Tien, dan Rashid

Maidin.

Tunku Abdul Rahman meminta supaya Chin Peng membubarkan PKM, meletak

senjata dan menyerah diri. Chin Peng pula mengenakan syarat iaitu PKM hanya

akan letak senjata, dan menyerah diri sekiranya kerajaan bersetuju mengakui

PKM sebagai sebuah parti politik yang sah. Hasilnya adalah pertemuan tersebut

gagal kerana Tunku Abdul Rahman enggan bertolak ansur dengan syarat Chin

Peng. Alasan Tunku Abdul Rahman;

a) fahaman komunis tidak sesuai dalam kehidupan masyarakat berbilang

kaum di Tanah Melayu.

b) beliau sedia berunding dengan PKM pada bila-bila masa jika PKM berubah fikiran.

Tanah Melayu mencapai kemerdekaan semasa undang-undang darurat belum

ditamatkan lagi. Apabila Tanah Melayu merdeka pengaruh komunis semakin

merosot. Pada 31 Julai 1960 kerajaan isytiharkan darurat tamat. (Edgar, O.,

1966)

KESAN DARURAT

Kesan Politik

Undang-Undang Darurat 1948 diperkenalkan kerana kekejaman, dan keganasan

komunis. Tujuannya adalah untuk membendung gerakan kebangsaan berhaluan

kiri walaupun bukan bercorak komunis, dan juga gerakan Min Yuen. Kelonggaran

syarat kerakyatan diberikan kepada orang bukan Melayu tahun 1952. Tujuannya

adalah untuk menarik minat mereka supaya tidak memihak kepada komunis.

British menyegerakan pemberian kemerdekaan. Darurat menjadi faktor penting

British memberikan taraf berkerajaan sendiri kepada rakyat Tanah Melayu. Ia

disuarakan British sebelum Pertemuan Baling diadakan. Tujuan British adalah

supaya PKM tidak mempunyai alasan untuk meneruskan perjuangan mereka.

Penubuhan Malayan Chinese Association (MCA). MCA merupakan usaha menarik

minat orang Cina melibatkan diri dalam politik berhaluan kanan. Kesannya

adalah orang Cina mula memberi kerjasama dan membantu kerajaan

membanteras komunis. MCA berjaya mengikis pandangan negatif penduduk

tempatan terhadap orang Cina yang menganggap semua orang Cina adalah

pengganas komunis.

Kesan Ekonomi

Kehidupan rakyat tidak tenteram. Keganasan komunis menyebabkan rakyat

tidak dapat menjalankan kegiatan harian. Kemusnahan Kemudahan Asas.

Kejadian kemusnahan sistem perhubungan, jentera melombong, kemudahan

awam berlaku. Gangguan Terhadap Buruh Ladang.Keadaan ini menjejaskan

pengeluaran sumber ekonomi negara. Ramai pekerja ladang berasa tidak

selamat untuk bekerja. Perbelanjaan Kerajaan Meningkat. Kerajaan

membelanjakan sebanyak $250 000 hingga $300 000 sehari semasa darurat.

Dalam tempoh 12 tahun kerajaan membelanjakan sebanyak $721.9 juta bagi

tujuan;

a) Membeli peralatan ketenteraan untuk mengukuhkan pertahanan

b) Memperbesar pasukan keselamatan, menambah bilangan polis, tentera,

dan Home Guard untuk melindungi keselamatan rakyat.

Pembangunan luar bandar terabai. Kerajaan lebih menumpukan perhatian

kepada usaha membanteras komunis, dan darurat. Kerajaan lebih menumpukan

perhatian kepada pembangunan di perkampungan baru. Kesannya adalah

pembangunan luar bandar kurang diberi perhatian.

Kesan Sosial

Kecederaan dan Kematian. Ramai anggota pasukan keselamatan, pengganas

komunis dan orang awam terkorban. Pada akhir tahun 1950-an jumlah yang

dikenal pasti ialah seramai 21 231 orang awam dan tentera terbunuh, dan

cedera. Manakala seramai 6133 orang pengganas komunis terkorban. Penduduk

Hidup Sengsara dan Menderita. Peperangan menentang komunis berlangsung

selama 12 tahun. Ia membawa kesengsaraan hidup kepada penduduk Tanah

Melayu. Antaranya adalah penduduk sukar bergerak untuk mendapat bekalan

makanan. Mereka terpaksa mematuhi pelbagai undang-undang yang dikenakan

oleh kerajaan. Penduduk luar bandar tidak dapat menjalankan aktiviti harian

dengan bebas. Pekebun kecil tidak dapat mengusahakan pertanian kerana

larangan perintah berkurung. Mereka terpaksa bergantung kepada makanan

seperti ubi, dan keledek kerana catuan bekalan makanan sama seperti zaman

pendudukan Jepun. Masalah Hubungan Kaum. Tempoh darurat yang panjang

memberi kesan kepada hubungan kaum di Tanah Melayu. Pada tahun 1949

Community Liaison Committee (CLC) atau Jawatankuasa Hubungan Antara Kaum

ditubuhkan. Tujuan CLC adalah untuk mengeratkan kerjasama antara kaum di

Tanah Melayu. Pelaksanaan Dasar Pelajaran Kebangsaan. Dasar ini

berorientasikan kandungan sukatan pelajaran Tanah Melayu sendiri. Tujuannya

adalah memupuk cintakan tanah air di kalangan generasi muda. Penggunaan

bahasa pengantar yang sama diharapkan dapat memupuk persefahaman antara

kaum. (Ryan, N.J., 1965)

Kerjasama Antara Kaum Ke Arah Kemerdekaan

Pembinaan sebuah Negara bangsa yang merdeka dan berdaulat bukanlah

sesuatu yang mudah. Persiapan berkerajaan sendiri telah diadakan bagi

memastikan penduduk tempatan mampu mentadbir negara sendiri. Dasar

bekerjasama dan permuafakatan antara kaum telah dicapai melalui rundingan.

Bagi menjayakan matlamat tersebut parti-parti politik ditubuhkan.

Ke Arah Mencapai Perpaduan Kaum

Usaha untuk mencapai perpaduan kaum di Tanah Melayu telah dimulakan sejak

tahun 1949 melalui penubuhan Community Liaison Committee (CLC) atau

Jawatankuasa Hubungan antara Kaum. Pihak British memberi syarat supaya

kerjasama kaum diadakan jika ingin mendapatkan kemerdekaan. Perkara ini

penting bagi menjamin kestabilan politik dan keharmonian masyarakat.

Penubuhan Jawatankuasa Hubungan Antara Kaum

Pada peringkat awal, CLC hanya dianggotai oleh kaum Melayu dan Cina. Orang

Melayu diwakili oleh UMNO diketuai oleh Dato’ Onn Jaafar. Orang Cina diwakili

Malayan Chinese Association (MCA) diketuai oleh Tun Tan Cheng Lock. Mulai

Ogos 1949, CLC turut dianggotai oleh seorang wakil kaum India, Ceylon, Serani

dan Eropah. Pengerusi CLC ialah Dato’ E.E.C. Thuraisingam dan Penasihatnya

ialah Sir Malcolm Macdonald, Gabenor Jeneral Asia Tenggara. Dalam rundingan

yang dijalankan hampir dua tahun, UMNO telah mengemukakan

memorandumnya mempertahankan ketuanan Melayu. CLC menolak tuntutan

UMNO. Sebagai tolak ansur kepada kebuntuan rundingan ini, satu kompromi

telah dibuat antara UMNO-CLC. Perkara penting yang telah dipersetujui:-

a) Kelonggaran syarat kerakyatan Persekutuan.

b) Bantuan ekonomi dan pelajaran kepada orang Melayu.

c) Pilihan raya akan diadakan pada masa yang sesuai di peringkat majlis

bandaran, negeri dan Majlis Perundangan Persekutuan.

d) Pembentukan satu sistem pendidikan yang mewajibkan penggunaan

bahasa Melayu dan bahasa Inggeris sebagai pengantar.

Cadangan ini dilaksanakan selepas tahun 1951.

Tahukah Anda.Pilihan rayaProses memilih wakil ke Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri oleh penduduk dibuat dengan cara mengundi.

Usaha Parti-Parti Politik Mewujudkan Perpaduan Kaum

Beberapa buah parti politik ditubuhkan sebagai usaha untuk melahirkan

perpaduan kaum. Antaranya ialah Independence of Malaya Party (IMP) dan Parti

Negara. Menteri Besar, pihak British dan Parti Negara mengadakan Konferensi

Nasional sebagai uasaha melahirkan kerjasama politik. Kemudiannya, parti-parti

seperti UMNO, MCA dan MIC menubuhkan Parti Perikatan. Sementara itu,

Persatuan Islam Se-Malaysia (PAS) bekerjasama dengan UMNO dalam Konvensi

Nasional. Konferensi dan Konvensi Nasional adalah medan perbincangan parti

politik untuk mencari jalan merealisasikan perpaduan kaum. (Ryan, N.J., 1965)

Pendidikan Alat Perpaduan

Bagi merapatkan jurang perbezaan pendidikan dan membentuk semangat

perpaduan di kalangan penduduk Tanah Melayu, beberapa laporan pelajaran

telah dikeluarkan. Laporan ini memberi cadangan untuk melahirkan sistem

pendidikan kebangsaan Tanah Melayu supaya setiap murid dapat belajar

menerusi sistem pendidikan yang sama.

Ciri-Ciri Sistem Pendidikan Vernakular Di Tanah Melayu Sebelum

Merdeka

Sekolah Vernakular

Sekolah vernakular merujuk kepada sekolah yang menggunakan bahasa ibunda

dalam pelaksanaan penyelidikan dan pembangunan (Pengajaran dan

Pembelajaran) di sekolah. Terdapat tiga jenis sekolah vernakular, iaitu Melayu,

Cina dan Tamil.

Sekolah Melayu

Sekolah vernakular Melayu yang pertama sekali ditubuhkan ialah pada tahun

1855, iaitu di Bayan Lepas, Pulau Pinang. Sekolah Melayu Gelugor, Pulau Pinang

menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar. Pada tahun 1872, A.M.

Skinner memperkenalkan persekolahan dua sesi, iaitu:

Pagi; Bahasa Melayu, Matematik, Ilmu Alam dan mata pelajaran vokasional.

Petang; Bahasa Arab dan al-Qur'an.

Kekurangan guru merupakan faktor tiada sekolah menengah Melayu pada waktu

itu. Ini telah mendorong sehingga tertubuhnya dua buah maktab perguruan,

iaitu:

a) Maktab Perguruan Sultan Idris, Tanjung Malim, pada tahun 1922 dan

b) Maktab Perguruan Perempuan Melaka, di Melaka pada tahun 1935.

Sekolah Cina

Sekolah vernakular Cina ditubuhkan pada tahun 1815 oleh kumpulan pendakwah

baru Persatuan Pendakwah London. Terdapat juga sekolah Cina yang dibuka oleh

orang perseorangan. Sekolah Cina menggunakan bahasa Cina atau Mandarin

(Guo Yu) sebagai bahasa pengantar, manakala guru-guru dan buku teks diimpot

dari negara China.

Contoh sekolah vernalular Cina adalah:

a) SJK (C) Hua Lian, Tanjung, Perak dan

b) SJK (C) Chung Hwa, Kota Bharu, Kelantan.

Kelas Bahasa Cina diadakan di semua Free School, iaitu di Melaka, Pulau Pinang

dart Singapura, namun la gagal dan telah dihentikan.

Sekolah Tamil

Sekolah vernakular Tamil menggunakan bahasa Tamil sebagai bahasa

pengantar. Guru, kurikulum dart buku teks diimpot dart India. Contohnya, SJK (T)

Manikavasagam, Tanjung Malim, Perak. Pada tahun 1925, Kod Buruh berkuat

kuasa, di mana semua estet vang mempunyai 10 orang kanak-kanak dalam

umur persekolahan diwajib menyediakan sekolah yang bertujuan rnembasmi

buta huruf.

Sekolah Inggeris

Sekolah Inggeris hanya terdapat di kawasan bandar dan menggunakan bahasa

Inggeris sebagai bahasa pengantar. Pendidikan bahasa Inggeris mula

diperkenalkan di kalangan anak bangsawan Melayu pada tahun 1905. Penang

Free School (1816) merupakan sekolah Inggeris pertama yang ditubuhkan. Guru-

guru yang mengajar di sekolah Inggeris ini terdiri daripada paderi yang

mendapat pendidikan di Eropah.

Sejarah Pendidikan Semasa Penjajahan British

Ciri-ciri sekolah pada zaman penjajahan:

a) Setiap jenis sekolah khusus mengikut kaum.

b) Kurikuium sekolah berbeza.

c) Lokasi sekolah bagi setiap kaum terpisah.

d) Bahasa pengantar berlainan, contoh sekolah Cina bahasa pengantarnya

ialah bahasa Mandarin.

Pada tahun 1854, Syarikat Hindia Tirnur mengeluarkan arahan kepada Gabenor

Negeri-negeri Selat untuk menyediakan laporan tentang status dan keadaan

pendidikan agar tindakan selanjutnya dapat diambil. Pada tahun 1855, sekolah

Melayu dibuka di Bayan Lepas, Pulau Pinang dan diikuti dengan dua buah

sekolah Melayu di Singapura, iaitu di Telok Belanga dan Kampung Gelam. Pada

zaman pernerintahan British di Tanah Melayu, sekolah Inggeris mula

diperkenalkan. Contohnya,

a) King Edward VII, Taiping di Perak dan

b) Clifford School, Kuala Lipis, Pahang.

Sekolah pondok masih diteruskan di kalangan penduduk Melayu. Sekolah

vokasional Melayu juga telah diadakan untuk melatih kumpulan buruh. A.M.

Skinner, Nazir Sekolah pada tahun 1870-an telah merombak sekolah Melayu dan

menjadikannya dua sesi, iaitu sesi pagi untuk pelajaran biasa dari sesi petang

untuk pembelajaran agama. Senario di sekolah-sekolah Cina pula agak berbeza

kerana sekolah-sekolah ini dibiayai oleh masyarakat Cina yang terdiri daripada

golongan peniaga. Sekolah-sekolah Cina ini berkembang pesat dan diteruskan ke

peringkat sekolah menengah. Di peringkat awal, iaitu pada tahun 1917, sekolah

Cina mula mendapat bantuan dari Negara China dan telah menggunakan bahasa

"Guo Yu" : Mulai tahuu 1920-an, sekolah-sekolah ini diberi pilihan sama ada

untuk mendapat bantuan dari negara China atau kerajaan tempatan. Sekolah-

sekolah tamil mula berkembang selaras dengan perkembangan dalam sektor

perladangan kopi, getah dan kelapa sejak tahun 1870-an. Sekolah Tamil telah

diadakan untuk majikan estet dan hanya di peringkat sekolah rendah sahaja.

Kanun Buruh diterima pakai di Negeri-negeri Melayu Bersekutu mulai tahun 1923

clan membuat peruntukkan agar sekolah-sekolah Tamil diberi kemudahan

mengajar kepada anak-anak pekerja buruh.

Walau bagaimanapun, sekolah-sekolah lnggeris yang dikendalikan oleh

mubaligh Kristian adalah terbuka kepada semua kanak-kanak tanpa mengira ras

dan agama. Sistem pendidikan ini sejak awal lagi telah meninggalkan kesan

yang mendalam dari segi meningkatkan persaingan hebat di kalangan semua

kaum. Sejak pertengahan tahun 1870-an, kaedah pengajaran yang digunakan

adalah `monitoral system' di mana guru-guru dibawa dari England clan kos

perbelanjaan untuk tujuan ini kian meningkat. Justeru, Jawatankuasa Wooley

pada tahun 1870-an telah membuat penelitian dan mencadangkan agar

alternatit lain diperoleh clan hasil daripada laporan ini, maka sistem "bekerja

sambil belajar" telah diperkenalkan. Dalam aspek latihan pula, sejak awal lagi

telah diberikan latahan profesional. Justeru, guru-guru pada awalnya dihantar ke

Kolej Raffles dan ke luar negara untuk tujuan latihan. Mulai tahun 1920-an, dua

buah institusi tempatan diwujud untuk menyediakan latihan perguruan. Maktab

Perguruan Sultan Idris (1922 ) dan Maktab Latihan Perguruan Perempuan Melayu

di Melaka ditubuhkan (1935) untuk melatih guru-guru dari Negeri-negeri Selat,

Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu.

Pendudukan Jepun telah banyak menjejaskan perkembangan di dalam bidang

pendidikan. Selepas Jepun meninggalkan Tanah Melayu, sekolah dan kolej

berfungsi kembali setelah proses membaiki bangunan dan melengkapkan

kemudahan serta peralatan sekolah siap selepas tahun 1946. (Kennedy, J., 1993)

Cadangan Laporan Pelajaran Tanah MelayuLaporan Barnes 1951

Pendidikan sekolah rendah diwajibkan. Sekolah rendah menggunakan bahasa Melayu dan bahasa Inggeris

sebagai bahasa pengantar. Sekolah menengah menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa

pengantar.Laporan Fenn-Wu 1951

Menolak sistem pendidikan cadangan Laporan Barnes kerana mahu terus mengekalkan sistem pendidikan vernakular Cina.

Ordinan Pelajaran 1952 Pendidikan sekolah rendah adalah wajib. Sekolah rendah menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa

pengantar. Sekolah menengah menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa

pengantar.Laporan Razak 1956

Mengadakan sistem sekolah umum dengan menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar bagi sekolah rendah dan menengah.

Mengadakan sekolah jenis umum dengan menggunakan bahasa Cina, bahasa Tamil dan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar.

Pendidikan rendah adalah wajib. Bahasa ibunda diajar jika terdapat 15 orang pelajar yang memohon. Mengadakan sukatan pelajaran, sistem peperiksaan, latihan

perguruan dan sistem nazir yang sama. Laporan Razak 1956 menerima cadangan Laporan Barnes tetapi demi menjaga

keharmonian politik, Laporan Razak membenarkan penggunaan bahasa

pengantar vernakular selama sepuluh tahun selepas merdeka. Sekolah

vernakular ini akan beransur-ansur menjadi sekolah umum yang akan

menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar. Dasar pendidikan

kebangsaan dalam Laporan Razak telah dilaksanakan pada tahun1961.

Koridor SejarahKonferensi NasionalKonferensi Nasional diadakan pada bulan Februari 1954 oleh pihak British.Konvensi NasionalKonvensi Nasional diadakan pada bulan Ogos 1954 oleh pihak UMNO.

Kerjasama Kaum ke Arah Berkerajaan Sendiri

Sistem ahli

Diperkenalkan pada tahun 1951 untuk melatih orang Melayu dan kaum lain

dalam pentadbiran Tanah Melayu. Idea penubuhan dicetuskan oleh Dato’ Onn

Ja’afar dan disokong oleh pihak British dan raja-raja Melayu. Dilaksanakan pada

bulan April 1951 hingga bulan Jun 1995. (Kennedy, J., 1993)

Ciri-ciri Sistem Ahli1. Kabinet bayangan yang terdiri daripada beberapa orang pegawai dan

tokoh masyarakat.2. Anggotanya dikenali sebagai Ahli.3. Pelantikan dibuat oleh Pesuruhjaya Tinggi British dengan persetujuan

Majlis Raja-Raja Melayu.4. Ahli-ahli diletakkan di bawah kuasa Pesuruhjaya Tinggi British.5. Ahlinya terdiri daripada 9 orang anggota iaitu 5 orang penduduk Tanah

Melayu dan 4 orang pegawai British. Daripada 5 orang penduduk Tanah Melayu, 3 daripadanya orang Melayu, seorang Cina dan seorang India.

Antara Anggota Sistem Ahli1. Dato’ Onn Ja’afar – Ahli Hal Ehwal Dalam Negeri (1951-1955)2. Dato’ Mahmud Mat – Ahli Tanah, Perlombongan dan Perhubungan

(1951-1954)3. Tunku Yaakob AlmarhumSultan Abdul Hamid Halim Shah – Ahli

Pertanian dan Perhutanan (1951-1955)4. Dato’ E.E.C. Thuraisingam – Ahli Pelajaran (1951-1955)5. Dr. Lee Tiang Keng – Ahli Kesihatan (1951-1954)

Pada tahun 1955, wakil UMNO, Tun Dr. Ismail Abdul Rahman dan wakil MCA, Tun

H.S.Lee telah dilantik menganggotai Sistem Ahli bagi mencerminkan proses

perpaduan kaum yang kukuh di Persekutuan Tanah Melayu. (Hooker, V.M., 2003)

Kelonggaran syarat kerakyatan Persekutuan

CLC telah membuat cadangan melonggarkan syarat kerakyatan kepada

golongan imigran supaya mereka mencurahkan taat setia sepenuhnya kepada

Persekutuan Tanah Melayu. Ia juga bermatlamat untuk mengelakkan golongan

imigran supaya mereka mencurahkan taat setia sepenuhnya kepada

Persekutuan Tanah Melayu.

Kelonggaran Syarat Kerakyatan PersekutuanSecara Kuat Kuasa

Undang-UndangSecara Permohonan Secara Naturalisasi

- Seseorang rakyat raja di mana-mana negeri Melayu.

- Seseorang warganegara British Dan koloni-koloninya yang lahir di Negeri-Negeri

- Seseorang warganegara British dan koloni-koloni yang berumur 18 tahun, berkelakuan baik dan bersedia mengangkat sumpah taat setia kepada Persekutuan.

- Seseorang warganegara British dan koloni-koloninya yang telah menetap di negeri ini selama 10 tahun daripada 12 tahun secara berturut-turut.

Selat.

Syarat Kerakyatan Negeri 1951Secara Kuat Kuasa Undang-Undang Secara Permohonan

- Orang Asli di negeri-negeri Melayu.- Seorang Melayu yang dilahirkan di negeri Melayu.- Seorang bukan Melayu yang dilahirkan di negeri itu dan salah seorang daripada ibu bapa dilahirkan di Persekutuan Tanah Melayu.

- Seseorang yang telah mencapai umur 21 tahun, dilahirkan di negeri itu, berkelakuan baik, mengangkat sumpah setia kepada Raja dan melepaskan kewarganegaraan asal.

Sebagai tukar ganti kepada kelonggaran kerakyatan Persekutuan dan

negeri pada tahun 1951 itu, Lembaga Pembangunan Desa atau Rural Industrial

Development Authority (RIDA) telah ditubuhkan. Pihak British telah menubuhkan

RIDA dengan tujuan untuk membantu meningkatkan taraf sosioekonomi orang

Melayu. Penubuhan RIDA juga sebagai satu cara memujuk orang Melayu supaya

bersetuju dengan kelonggaran kerakyatan Persekutuan dan Kerakyatan Negeri

1951.

Pembentukan Parti Perikatan

Pemimpin parti UMNO, MCA dan MIC berpendapat bahawa penubuhan Parti

Perikatan akan melahirkan perpaduan dan keharmonian pelbagai kaum. Pihak

British menyokong kerjasama tersebut akan wujud suasana politik yang stabil

dan kepentingan ekonominya di Persekutuan Tanah Melayu akan terjamin.

(Hooker, V.M., 2003)

1952 Pakatan UMNO Kuala Lumpur dengan MCA Selangor dalam pilihan raya Bandaran Kuala Lumpur.

Pakatan ini memenangi 9 daripada 12 kerusi yang dipertandingkan.

pemimpin utama UMNO dan MCA menyambut baik pakatan ini dan merundingkan pembentukan pakatan yang lebih besar di peringkat Tanah Melayu.

1954 Konvensi Nasional diadakan. Perikatan UMNO-MCA dibentuk. Kerjasama ini diperluas ke seluruh Persekutuan Tanah

Melayu bagi memenangi pilihan raya negeri.1955 Kemasukan MIC dalam Parti Perikatan.

Parti Perikatan menyertai pilihan raya Majlis Perundangan Persekutuan.

Parti Perikatan memenangi 51 daripada 52 kerusi yang dipertandingkan.

Pilihan Raya Majlis Bandaran

Sebelum merdeka, ahli-ahli Majlis Bandaran dipilih melalui pilihan raya oleh

penduduk bandar berkenaan. Pilihan Raya Majlis Bandaran yang pertama telah

diadakan pada tahun 1951 untuk memberi peluang kepada penduduk tempatan

menjalankan tanggungjawab mereka ke arah berkerajaan sendiri. Selepas itu,

Pilihan Raya Majlis Bandaran telah diadakan di setiap bandar besar bagi seluruh

negeri Persekutuan Tanah Melayu. Pilihan Raya Majlis Bandaran yang pertama

telah diadakan di George Town, Pulau Pinang pada bulan Disember 1951. Parti

Radikal yang dianggotai pelbagai kaum telah memenangi 6 daripada 9 kerusi

yang dipertandingkan. Selepas itu, Pilihan Raya Majlis Bandaran Kuala Lumpur

telah diadakan pada bulan Februari 1952. Dalam pilihan raya ini, UMNO dan MCA

telah menjalinkan kerjasama yang telah membolehkan UMNO-MCA mendapat 9

daripada 12 kerusi yang dipertandingkan. UMNO-MCA memenangi 26 daripada

37 kerusi Majlis Bandaran dan mendorong kerjasama UMNO-MCA di peringkat

pusat sehingga melahirkan Perikatan UMNO-MCA pada tahun 1954. (Strong, C.F.,

1963)

Pilihan Raya Negeri

Pilihan Raya Negeri yang mula diadakan pada tahun 1954 telah memberi

peluang lebih luas kepada rakyat untuk menentukan kerajaan yang bakal

memerintah. Dalam pilihan raya tersebut, perikatan UMNO-MCA telah

memenangi 226 daripada 268 kerusi negeri yang dipertandingkan. Kemenangan

ini menunjukkan penerimaan orang ramai terhadap kerjasama antara kaum

dalam politik tanah air.

Pilihan Raya Majlis Perundangan Persekutuan

Pihak British telah menubuhkan sebuah Jawatankuasa Pilihan Raya pada tahun

1954. Jawatankuasa ini dianggotai oleh pegawai kanan British dan wakil parti

politik. Peruntukan jumlah keseluruhan anggota Majlis Perundangan Persekutuan

(MPP) ialah sebanyak 100 kerusi. Daripada jumlah tersebut, jawatankuasa ini

mencadangkan 52 kerusi dipilih melalui pilihan raya dan 48 ahli MPP dilantik oleh

Peseruhjaya Tinggi British. Parti Perikatan telah menentang cadangan itu dan

menuntut 3/5 ahlinya dipilih. Tunku Abdul Rahman telah pergi ke London untuk

memohon kepada kerajaan British mendapatkan kerusi pilihan raya yang lebih,

tetapi usaha beliau itu gagal. Pilihan Raya Majlis Perundangan Persekutuan (MPP)

diadakan pada 27 Julai 1955. Sebelum pilihan raya diadakan, setiap parti politik

telah mengadakan kempen pilihan raya yang dimulakan selepas penamaan

calon pada 15 Julai 1955. (Strong, C.F., 1963)

Manifesto Parti Perikatan dalam Pilihan Raya MPP yang pertama :

- Mencapai kemerdekaan dalam tempoh empat tahun.- Mewajibkan pendidikan rendah.- Melindungi hak raja-raja Melayu sebagai Raja

Berpelembagaan.- Menamatkan darurat.- Menjadikan perkhidmatan awam yang bercorak

tempatan.

Dalam pilihan raya tersebut, Parti Perikatan telah memenangi sebanyak 51

daripada sejumlah 52 kerusi yang dipertandingkan. Kemenangan Parti Perikatan

dalam setiap pilihan raya telah menunjukkan bahawa dasar kerjasama kaum dan

politik merupakan pendekatan terbaik bagi masyarakat berbilang bangsa.

Ke Arah Kemerdekaan

Rombongan Merdeka

Parti Perikatan telah memenangi pilihan raya umum tahun 1955 dan berjaya

membentuk kerajaan Persekutuan Tanah Melayu (PTM). Tunku Abdul Rahman

menjadi Ketua Menteri pada masa itu. Tunku Abdul Rahman berunding dengan

Raja-raja Melayu dan British untuk mendapatkan kemerdekaan. Mereka

bersetuju mencapai kata sepakat untuk mendapatkan kemerdekaan (Gordon, P.

M., 1976). Anggota rombongan terdiri daripada:-

a) Wakil Parti Perikatan iaitu, Tunku Abdul Rahman, Tun Dr Ismail Abdul

Rahman, Tun H.S Lee dan Tun Abdul Razak Hussein.

b) Wakil Raja-raja Melayu iaitu, Dato Panglima Bukit Gantang , Abdul Aziz

Majid, Dato Mohd. Seth dan Dato Nik Ahmed Kamil.

Matlamat Rombongan Merdeka

Matlamat Rombongan Merdeka adalah untuk berunding kemerdekaan

Persekutuan Tanah Melayu dengan British.

Perjanjian London

Rundingan London berlangsung dari 18 Januari hingga 8 Febuari 1956.

Rundingan ini dipengerusikan oleh Lord Lennox-Boyd, iaitu Setiausaha Tanah

Jajahan British. Sebuah suruhanjaya bebas dilantik untuk menggubal

perlembagaan merdeka.

Perjanjian tersebut adalah:-

a) Parti perikatan tidak akan mengambil alih peniagaan British atau

kepentingan Barat di Tanah Melayu.

b) Satu perjanjian pertahanan dengan British akan ditandatangani.

c) Tarikh kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu adalah ditetapkan

pada 31 Ogos 1957.

d) Institusi Raja Berperlembagaan dikekalkan.

e) Pembahagian kuasa antara kerajaan pusat dengan negeri-negeri

diteruskan.

Rombongan disambut di Padang Merdeka, Bandar Hilir, Melaka.

Suruhanjaya Reid

Sebuah Suruhanjaya Reid ditubuhkan dan dipengerusi oleh William Reid untuk

menggubal Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka.

Suruhanjaya Reid dibentuk pada bulan Mac 1956. Ahli suruhanjaya ini ialah Sir

Ivor Jenning, Sir William Mckell, Tuan B. Malik, dan Abdul Hamid (Gordon, P. M.,

1976). Tugas dan peranan suruhanjaya ini adalah:

a) Merangka sebuah perlembagaan bagi Persekutuan Tanah Melayu yang

akan merdeka.

a) Membentuk dan menentukan kuasa kerajaan pusat dan negeri.

b) Menjamin kedudukan khas Raja-raja Melayu.

c) Mewujudkan satu bangsa Persekutuan Tanah Melayu.

Cadangan Suruhanjaya Reid yang asal dipinda untuk memuaskan hati semua

pihak. Sebuah negara Persekutuan dibentuk dengan pembahagian kuasa dan

negeri. Kerakyatan secara Jus Soli kepada mereka yang lahir di Tanah Melayu.

Kedudukan istimewa orng Melayu dikekalkan tanpa menjejaskan hak kaum lain

Institusi Raja-raja Melayu dan konsep Raja Berperlembagaan dikekalkan. Bahasa

Melayu dijadikan sebagai bahasa kebangsaan. Walau bagaimanapun Bahasa

Cina dan Tamil boleh dipelajari, dikembangkan, dan menjadi bahasa pengantar

di sekolah masing-masing. Agama Islam dijadikan agama rasmi Persekutuan.

Walau bagaimanapun agama lain boleh terus diamalkan.

Cadangan Suruhanjaya Reid

Menurut Laporan Suruhanjaya Reid, kerajaan Persekutuan Tanah Melayu yang

merdeka akan diketuai seorang Raja. Di samping itu, sistem kerajaan bersekutu

yang sedia ada akan diteruskan iaitu dengan kewujudan kerajaan pusat dan

kerajaan negeri. Raja-raja Melayu pula akan terus kekal sebagai ketua negeri

masing-masing manakala bagi negeri yang tidak beraja seperti Pulau Pinang dan

Melaka, ia akan bergabung dalam Persekutuan dan diketuai oleh Yang Dipertua

(berperanan seperti Gabenor). Corak pemerintah telah dipersetujui untuk

menggunakan corak demokrasi dan ahli Parlimen akan dipilih melalui pilihan

raya umum untuk mewakili rakyat dan mengawal pentadbiran kerajaan.

Pindaan Laporan Suruhanjaya Reid

Antara pindaan yang telah dibuat ke atas Suruhanjaya Reid ialah pindaan

berkaitan soal bahasa. Suruhanjaya Reid mencadangkan supaya bahasa Cina

dan bahasa Tamil boleh digunakan di dalam Parlimen dan Dewan Negeri.

Cadangan ini telah ditolak tetapi hak orang Cina dan India menggunakan bahasa

masing-masing sebagai bahasa pengantar di sekolah rendah telah diterima.

Cadangan mengenai agama juga dipinda dan walaupun rumit, agama Islam

tetap diterima sebagai agama rasmi Persekutuan. Pindaan ini diterima oleh

orang bukan Melayu kerana menjamin hak setiap rakyat Persekutuan Tanah

Melayu untuk bebas menganut agama sendiri. Lagi satu pindaan dibuat ke atas

laporan Suruhanjaya Reid adalah hak istimewa orang Melayu yang menurut

suruhanjaya tersebut, hak keistimewaan orang Melayu hendaklah

dipertimbangkan selepas 10 tahun merdeka. Cadangan ini ditolak sebaliknya

dipersetujui bahawa hak istimewa ini dipertimbangkan dari semasa ke semasa

atas arahan Yang Dipertuan Agong. Terdapat beberapa syor lain yang dipinda

dan semua pindaan dilakukan selepas perbincangan terperinci di antara semua

pihak yang terlibat yang menunjukkan terdapatnya tolak ansur di kalangan

rakyat pelbagai kaum di Tanah Melayu.

Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu

Cadangan perlembagaan yang dikemukakan oleh Suruhanjaya Ried diterima

oleh parlimen British pada Jun 1957. Pada 15 ogos 1957, upacara

menandatangani Perjanjian Merdeka 1957 diadakan (Strong, C.F., 1963).

Perlembagaan merdeka mempunyai beberapa fasal penting antaranya:

a) Sebuah kerajaan persekutuan dibentuk dengan nama Persekutuan Tanah

Melayu.

b) Yang Dipertuan Agong sebagai Ketua Negara.

c) Pembentukan sebuah parlimen yang mempunyai Dewan Rakyat dan

Dewan Negara.

d) Perdana Menteri sebagai ketua pentadbiran negara dengan dibantu oleh

sebuah kabinet.

e) Agama Islam sebagai agama rasmi Persekutuan Tanah Melayu.

f) Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan.

g) Kerakyatan terbuka kepada sesiapa sahaja yang lahir di Persekutuan

Tanah Melayu. Kerakyatan secara permohonan dengan syarat tertentu

juga diberi pertimbangan.

h) Kedudukan istimewa orang Melayu diteruskan tanpa mengurangkan hak

warganegara yang lain.

Pemasyhuran Kemerdekaan 31 Ogos 1957

Pemasyhuran kemerdekaan diadakan pada 31 ogos 1957. Ini bererti Persekutuan

Tanah Melayu dibebaskan dari penjajah British (Wikisource, 1957, August).

Antara kandungan penting pemasyhuran kemerdekaan Persekutuan Tanah

Melayu adalah:

a) Persekutuan Tanah Melayu mencapai taraf sebagai sebuah negara yang

merdeka dan berdaulat setaraf dengan negara-negara lain.

b) Raja-raja Melayu menandatangani Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu

1957 dengan Ratu Elizabeth bagi membentuk Persekutuan Tanah Melayu.

c) Semua penguasaan Baginda Ratu England dan Parlimen British ke atas

Negeri-Negeri Selat terbatal

d) Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu berkuat kuasa pada 31 ogos

1957.

e) Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka mengandungi negeri Johor,

Pahang, Negeri Sembilan, Selangor, Kedah, Perlis, Kelantan, Terengganu,

Perak, Melaka dan Pulau Pinang.

f) Persekutuan Tanah Melayu merupakan sebuah negara demokrasi yang

mengutamakan kesejahteraan rakyatnya.

Koridor SejarahTunku Abdul Rahman telah dilantik sebagai Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu yang pertama.

Tuanku Abdul Rahman Ibni al-Marhum Tuanku Muhammad telah dipilih sebagai Yang Dipertuan Agong yang pertama bagi Persekutuan Tanah Melayu.

Kandungan Pemasyhuran Kemerdekaan

Rajah 10.1 Bukti bertulis mengenai Pengisytiharan (Pemasyhuran) KemerdekaanDokumen Pemasyhuran Kemerdekaan 1957 telah ditulis dalam dua bahasa iaitu

bahasa Melayu yang ditulis Jawi dan bahasa Inggeris.

Versi RumiPemasyhuran kemerdekaanDengan nama Allah yang Maha Pemurah lagi Mengasihani, segala puji bagi Allah yang Maha Berkuasa dan selawat dan salam ke atas sekalian Rasul-Nya. Bahawasanya kerana telah tibalah masanya bagi umat Persekutuan Tanah Melayu ini mencapai taraf suatu bangsa yang merdeka lagi berdaulat sama setimpal kedudukannya dengan segala bangsa seluruh dunia.

Dan bahawasanya kerana dengan perjanjian yang disebut namanya Perjanjian Tanah Melayu tahun 1957 yang diperbuat antara Duli Yang Maha Mulia Baginda Queen dengan Duli-Duli Yang Maha Mulia Raja-Raja Melayu, maka, telah dipersetujui bahawa Negeri-negeri Melayu, iaitu Johor, Pahang, Negeri Sembilan, Selangor, Kedah, Perlis, Kelantan, Terengganu, dan Perak serta negeri yang dahulunya dinamakan Negeri Selat, iaitu Melaka dan Pulau Pinang, mulai 31 hari bulan Ogos tahun 1957, hendaklah menjadi sebuah Persekutuan baharu bagi negeri-negeri yang bernama Persekutuan Tanah Melayu.

Dan bahawasanya kerana telah bersetuju pula antara kedua-dua pihak dalam perjanjian tersebut, iaitu Melaka dan Pulau Pinang hendaklah daripada tarikh tersebut itu tamat daripada menjadi sebahagian daripada jajahan takluk Baginda Queen, dan Duli Yang Maha Mulia Baginda Queen tidak lagi berhak menjalankan apa-apa kedaulatan baginda ke atas kedua-dua buah negeri yang tersebut itu.

Dan bahawasanya kerana telah bersetuju pula antara kedua-dua pihak yang tersebut, iaitu Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu tahun 1948, dan segala peranjian yang lain yang ada sekarang antara Duli Yang Maha Mulia Baginda Queen dengan Duli-Duli Yang Maha Mulia Raja-Raja ataupun salah seorang daripada baginda itu sebelum tarikh yang tersebut hendaklah dibatalkan mulai daripada tarikh itu, dan semua kuat kuasa dan hak Duli Yang Maha Mulia Baginda Queen ataupun Parlimen Negeri United Kingdom dalam Negeri-Negeri Selat ataupun Persekutuan Tanah Melayu seluruhannya adalah tamat dengan sendirinya.

Dan bahawasanya kerana Duli Yang Maha Mulia Baginda Queen, Duli-Duli Yang Maha Mulia Raja-Raja Melayu, Parlimen Negeri United Kingdom dan Majlis-Majlis Undangan Persekutuan dan Negeri-Negeri Melayu telah meluluskannya, Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu tahun 1957 itu berjalan kuat kuasanya.

Dan bahawasanya kerana suatu perlembagaan bagi kerajaan Persekutuan Tanah Melayu telah ditentukan menjadi suatu kanun yang muktamad baginya.

Dan bahawasanya kerana Perlembagaan Persekutuan yang tersebut itu, maka, ada disediakan syarat untuk menjaga keselamatan hak-hak dan keutamaan Duli-Duli Yang Maha Mulia Raja-Raja serta hak-hak asasi dan kebebasan sekalian rakyat dan untuk memajukan Persekutuan Tanah Melayu dengan aman dan damai serta teratur sebagai sebuah kerajaan yang mempunyai Raja yang Berperlembagaan yang berdasarkan demokrasi cara Parlimen.

Dan bahawasanya kerana Perlembagaan Persekutuan yang diadakan oleh Majlis Undangan Persekutuan yang tersebut itu telah diluluskan oleh suatu undang-undang yang diadakah oleh Majlis Undangan Persekutuan serta dengan undang-undang yang diadakan oleh negeri-negeri Melayu dan dengan ketetapan-ketetapan dalam Majlis Undangan Negeri Melaka dan Pulau Pinang, dengan demikian Perlembagaan itu telah berjalan kuat kuasanya pada 31 hari bulan Ogos tahun 1957.

Maka, dengan nama Allah yang Maha Pemurah lagi Maha Mengasihani, saya Tunku Abdul Rahman Putra ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid Halim Shah, Perdana Menteri bagi Persekutuan Tanah Melayu, dengan persetujuan dan perkenan Duli-Duli Yang Maha Mulia Raja-Raja negeri-Negeri Melayu dengan ini memasyhurkan dan mengisytiharkan bagi pihak umat Persekutuan Tanah Melayu bahawa mulai Tiga Puluh Satu hari bulan Ogos Tahun Seribu Sembilan Ratus Lima Puluh Tujuh, maka Persekutuan Tanah Melayu yang mengandungi Negeri Johor, Pahang, Negeri Sembilan, Selangor, Kedah, Perlis, Kelantan, Terengganu, Perak, Melaka dan Pulau Pinang dengan limpah rahmat Allah subhanahu wa ta'ala akan kekal menjadi sebuah negara yang merdeka dan berdaulat serta berdasarkan kebebasan dan keadilan dan sentiasa menjaga dan mengutamakan kesejahteraan dan kesentosaan rakyatnya dan mengekalkan keamanan antara segala bangsa.

Koridor Sejarah

Ke arah KemerdekaanPentadbiran tentera British

Malayan Union 1946

Pilihan Raya Majlis Bandaran 1952

Pilihan Raya Pusat 1955

Rundingan London 1956

Suruhanjaya Reid 1956Persetujuan Perlembagaan Mei 1957

Merdeka 31 Ogos 1957

Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sarawak

Sarawak telah dikuasai oleh keluarga Brooke. Tahun 1941 Charles Vyner Brooke

memperkenalkan Perlembagaan 1941 sempena Perayaan 100 Tahun

Pengambilan Sarawak Perlembagaan ini tidak dapat dilaksanakan kerana

Sarawak diserang oleh Jepun dari tahun 1941 hingga 1945. (Tregonning, K.G.,

1960)

Sarawak Selepas Kekalahan Jepun:

Selepas PD II British perkenalkan Pentadbiran Tentera British (PTB) pada 10

September 1945 (Porritt, V.L., 1997). Antara peranan PTB ialah;

i. Mengembalikan ketenteraman Sarawak

ii. Memulihkan ekonomi Sarawak

iii. Mengemas kini pentadbiran Sarawak

Sarawak Diserahkan Kepada Kerajaan British

British berusaha mengambil alih pentadbiran Sarawak daripada keluarga Brooke.

Charles Vyner Brooke ambil keputusan serahkan Sarawak kepada British. Charles

Vyner Brooke merupakan Raja Putih Sarawak yang terakhir. (Porritt, V.L., 1997)

Antara sebab2 yang mendorong penyerahan Sarawak kepada British;

i. Desakan kerajaan British agar keluarga Brooke serahkan Sarawak demi

pelaburan British terjamin di Sarawak.

ii. Pertikaian keluarga Brooke - Charles Vyner Brooke sudah tua dan ingin

bersara tetapi tiada waris pengganti kecuali anak saudaranya Anthony

Brooke.

iii. Masalah kewangan kerana Sarawak musnah akibat perang dan Charles Vyner.

Brooke tidak mempunyai sumber kewangan untuk bangunkan semula Sarawak.

Peristiwa Penyerahan Sarawak

Disember 1945 rundingan dibuat antara Charles Vyner Brooke dengan British.

Brooke diwakili Gerard T. MacBryan diutus untuk dapatkan tandatangan ketua-

ketua bumiputera dan pemimpin tempatan dalam Majlis Tertinggi Sarawak.

Gerard T. MacByran berjaya mendapatkan persetujuan dengan cara tipu helah. 8

Februari 1946 Charles Vyner Brooke mengisytiharkan keputusan persetujuan

Majlis Tertinggi Sarawak untuk menyerahkan Sarawak kepada British telah

menimbulkan bantahan pelbagai pihak terutama orang Melayu dan Iban.

Akibatnya Pejabat Tanah Jajahan meminta Charles Vyner Brooke dapatkan

persetujuan penyerahan Sarawak secara perundangan dan demokrasi. Charles

Vyner Brooke merujuk kepada Majlis Negeri. Setelah bersidang selama 3 hari

Majlis Negeri luluskan Rang Undang-Undang Penyerahan Sarawak atau Cession

Bill. 18 undi menyokong penyerahan & 16 undi menentang penyerahan tersebut.

Usul penyerahan disokong oleh ahli bukan bumiputera. Pada 1 Julai 1946 British

isytiharkan Sarawak sebagai Jajahan Mahkota British. Sir Charles Arden Clarke

dilantik sebagai Gabenor British yang pertama di Sarawak.

Koridor SejarahBritish ingin menguasai Sarawak untuk kepentingan ekonomi dan pertahanannya.

Pertikaian Keluarga. Charles Vyner Brooke mengambil keputusan untuk menyerahkan Sarawak kepada British kerana lanjut usia dan uzur. Beliau tidak mempunyai waris, dan anak saudaranya Anthiny Brooke tidak layak untuk memerintah Sarawak.

Gerakan Antipenyerahan Di Sarawak

Penyerahan Sarawak kepada British dibantah orang Melayu dan Iban. Gerakan

ini berlaku dari tahun 1946 hingga tahun 1949. Masyarakat Melayu diketuai Datu

Patinggi Abang Haji Abdillah Bin Datu Patinggi Haji Mohammad Kassim. Beliau

merupakan ketua datu-datu masyarakat Melayu, dan kaum Melayu terpelajar,

serta seorang bekas guru. Bantahan turut disertai oleh;

i. Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS)

ii. Barisan Pemuda Melayu Sibu (BPMS)

iii. Barisan Pemuda Sarawak (BPS)

iv. Persatuan Dayak Sarawak (PDS)

Gerakan penentangan ini dikenali sebagai Gerakan Antipenyerahan Sarawak.

Faktor Berlakunya Gerakan Antipenyerahan Sarawak

Penyerahan Sarawak bertentangan dengan Perlembagaan 1941 Sarawak yang

menjanjikan kerajaan sendiri. Charles Vyner Brooke membuat keputusan sendiri

tanpa berunding dengan ketua-ketua bumiputera dan melalui tipu muslihat.

Barisan Pemuda Melayu meminta Anthony Brooke (anak saudara) dilantik

sebagai Raja Sarawak yang baru demi memudahkan tuntutan kemerdekaan

Sarawak.

Koridor Sejarah

Tindakan Gerakan Antipenyerahan: Menghantar surat bantahan dan telegram kepada kerajaan British. Menganjurkan demonstrasi dan penampalan poster-poster yang

mendesak British keluar dari Sarawak. Seramai 338 pegawai Melayu dalam perkhidmatan awam telah

meletakkan jawatan dan memulaukan pelantikan Gabenor Sarawak yang pertama iaitu Sir Charles Arden Clarke di Kuching.

Penentangan dan Reaksi British

Cara Penentangan:

Menghantar Surat Bantahan.

a. Golongan antipenyerahan bertindak menghantar surat bantahan, kawat

dan telegram

kepada British.

b. British tidak mengendahkan bantahan.

Menampal Poster.

a. Poster ditampal di seluruh pelosok kampong.

b. Setiap kampung dikerah membuat poster dan sepanduk-sepanduk.

Antara kata-kata yang ditulis adalah;

a.“Kami Membantah dengan Sekeras-kerasnya Atas Tindakan Brooke

Menyerahkan

Sarawak Kepada Kolonial Inggeris”.

b. “Sarawak Adalah Hak Kami. Leburkan Kolonial”

Penglibatan Kaum Wanita. Wanita terlibat dalam demonstrasi penentangan

tersebut.

Antaranya;

a. Kaum ibu PKMS diketuai Cikgu Lily Eberwein telah pergi ke kawasan

pedalaman untuk

mendapat sokongan dan simpati orang Iban.

b. Kaum ibu BPM seperti Puan Sharifah Hajah Sipah Tuanku Othman, Dayang

Fauziah

dan Cikgu Ajibah Abol yang sanggup berkorban masa dan tenaga.

Tindakan Penentangan Rakyat Sarawak

British dapati golongan anti penyerahan daripada kalangan kakitangan kerajaan

terutama guru Melayu. Pada bulan Disember 1946, British keluarkan notis iaitu

Pekeliling No.9. Ia berkaitan amaran British kepada kakitangan kerajaan supaya

tidak terlibat dalam gerakan antipenyerahan. Ia menambahkan lagi kemarahan

kepada British. Pada 2 April 1947 seramai 338 orang kakitangan kerajaan

meletakkan jawatan. Sebahagian besar adalah guru Melayu. Akibatnya 22 buah

sekolah kerajaan terpaksa ditutup. Seramai 56 orang pelajar Maktab Perguruan

Melayu Sarawak meninggalkan pengajian dan membantah pekeliling tersebut.

(Mohd Noor Abdullah, 1979). Kesannya ialah;

a) berlaku tunjuk perasaan besar-besaran pada setiap 1 haribulan Julai.

b) tunjuk perasaan yang terbesar berlaku di Kuching pada 1 Julai 1947

disertai PKMS,

BPM & PDS

c) membantah pelantikan Gabenor Sarawak pertama iaitu Sir Charles Arden Clarke.

Penentangan bertambah hebat apabila Barisan Pemuda Melayu (BPM)

mengadakan perhimpunan yang dihadiri 250 orang perwakilan bumiputera

seluruh cawangan BPM.

Reaksi & Tindakan British

Reaksi British Peringkat awal:

Awalnya British anggap gerakan antipenyerahan bersifat sementara dan tidak

lama. Anggapan British meleset kerana gerakan mendapat sokongan rakyat

Sarawak.

Antara tindakan British;

a. British giatkan usaha untuk melemahkan gerakan dengan

memecahbelahkan

perpaduan kaum.

b. British galakkan penubuhan Young Malay Association (YMA) yang sokong

penyerahan

Sarawak kepada British.

c. British melaga-lagakan orang Melayu dengan orang Dayak supaya kedua-

dua

bertelagah.

d. British memburuk-burukkan pejuang gerakan antipenyerahan dengan

menuduh

perjuangan mereka hanya untuk kekalkan hak istimewa orang Melayu

Sarawak sahaja.

e. British persenda, menghina, dan mencemuh golongan antipenyerahan

dalam majlis-

majlis rasmi mereka.

Kesan-kesan;

a. Tahun 1947 gerakan antipenyerahan makin lemah akibat pelbagai

propaganda British.

b. Golongan muda BPM Sibu menubuhkan ‘Rukun Tiga Belas’ yang bercorak

radikal.

Mereka bersumpah akan menghapuskan pemimpin Eropah & Melayu yang bersubahat.

Rosli Dhobi (anggota Rukun 13) ditugaskan membunuh Sir Duncan Steward iaitu

Gabenor Sarawak kedua di Sibu. Rosli Dhobi merupakan pejuang Rukun 13 yang

sanggup berkorban diri untuk bebaskan tanah air. Beliau menulis sajak dalam

Utusan Sarawak menggunakan nama samaran Lidros iaitu bertajuk ‘PanggilanMu

Yang Suci’. (Mohd Noor Abdullah, 1979)

Reaksi British Secara Kekerasan:

Pada 3 Disember 1949 Sir Duncan Steward melawat Sibu. Beliau ditikam oleh

Rosli Dhobi dengan sebilah pisau. Seminggu kemudian Sir Duncan Steward

meninggal dunia di hospital Singapura. British bertekad gunakan kekerasan

perangi golongan antipenyerahan. Mereka yang didapati bersalah dihukum

gantung sampai mati iaitu;

a. Rosli Dhobi

b. Awang Rambli Mohd Deli

c. Bujang Suntong

d. Morshidi Sidek

Anggota Rukun 13 yang lain dipenjarakan. British mengharamkan Persatuan

Melayu Sarawak.

Kesannya;

a. British berjaya lumpuhkan gerakan antipenyerahan.

b. Awal 1950-an British kukuhkan kedudukan di Sarawak.

c. British kekal berkuasa hingga tahun 1963.

Koridor SejarahRukun 13

Badan yang dianggotai oleh 13 orang ahli. Mereka kecewa kerana bantahan secara rasmi yang dikemukakan tidak

mendapat layanan yang sewajarnya. Mereka sering menerima cacian dan penghinaan dalam ucapan-ucapan

rasmi. Mereka rela mati daripada membiarkan Sarawak menjadi tanah jajahan

British.

Langkah Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sarawak

Antara langkah yang diambil;

Pentadbiran Sarawak Disusun Semula:

a. Bermula tahun 1946.

b. Tujuan memudahkan pentadbiran Sarawak.

c. Sarawak terbahagi 5 bahagian.

d. Setiap bahagian diketuai seorang Residen British.

e. Setiap bahagian pula dibahagikan kepada beberapa daerah yang diketuai

seorang Pegawai Daerah.

Pembentukan Majlis Tempatan:

a. Dibentuk oleh British pada 1947

b. Tujuan beri peluang kepada ahli-ahli dilantik ambil bahagian dalam

pentadbiran tempatan

Fungsi Majlis Tempatan;

a. Menguruskan pelajaran rendah

b. Bekalan air

c. Jalan raya

d. Kesihatan

e. Mengawal perbelanjaan

f. Mengutip cukai kepala dan cukai-cukai lain

Pindaan Ahli Majlis Negeri dan Ahli Majlis Tertinggi;

a. Jumlah ahli dipinda pada tahun 1956.

b. Pindaan berkuatkuasa mulai April 1957 dengan jumlah keahlian seramai

10 orang.

Penubuhan Parti Politik Di Sarawak

Perlembagaan Sarawak diperkenalkan pada tahun 1956. Beberapa parti politik

ditubuhkan sehingga tahun 1963, antaranya;

i. Parti Bersatu Rakyat Sarawak (SUPP):

a. Ditubuhkan pada 12 Jun 1959

b. Diasaskan oleh Ong Kee Hui dan Stephen Young

c. Matlamat penubuhan;

· Mewujudkan perpaduan dan kesetiaan rakyat Sarawak

· Menyatupadukan kaum di Sarawak

ii. Parti Negara Sarawak (PANAS):

a. Ditubuhkan pada 9 April 1960

b. Diasaskan oleh Datu Patinggi Abang Haji Mustapha

c. Matlamat penubuhan;

· Mewujudkan keharmonian kaum di Sarawak

· Menuntut pendidikan percuma bagi sekolah rendah

· Mempertingkatkan kedudukan politik, ekonomi dan sosial

bumiputera

iii. Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP):

a. Ditubuhkan pada 10 April 1961

b. Diasaskan oleh Stephen Kalong Ningkan

c. Tujuan penubuhan;

· Perjuangkan hak dan kepentingan orang Iban Sarawak

· Mendapatkan kemerdekaan bagi Sarawak

iv. Barisan Rakyat Jati Sarawak (BARJASA):

a. Ditubuhkan pada 4 Disember 1961

b. Diasaskan oleh Datu Tuanku Haji Bujang bin Tuanku Othman

c. Matlamat penubuhan;

· Menuntut hak istimewa penduduk bumiputera

· Pertingkatkan taraf hidup bumiputera Sarawak

· Mewujudkan keharmonian rakyat

· Selamatkan rakyat dari ancaman komunis

· Menuntut bahasa Melayu dijadikan bahasa kebangsaan

v. Persatuan Cina Sarawak (SCA):

a. Ditubuhkan pada Julai 1962

b. Diasaskan oleh William Tan

c. Matlamat – berusaha ke arah perpaduan orang Cina

vi. Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA):

a. Ditubuhkan pada Ogos 1962

b. Diasaskan oleh Temenggung Jugah

c. Matlamatnya adalah untuk membantu orang Dayak mencapai

perpaduan dan menjamin hak dalam perlembagaan

Penubuhan Perikatan Sarawak

Perikatan Sarawak dibentuk pada November 1962. Tujuan menghadapi pilihan

raya tahun 1963. Menang 138 kerusi. Perikatan Sarawak terdiri daripada

gabungan parti2 politik seperti;

a. Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)

b. Parti Negara Sarawak (PANAS)

c. Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA)

d. Barisan Rakyat Jati Sarawak (BARJASA)

e. Persatuan Cina Sarawak (SCA)

Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sabah

Sabah Selepas Kekalahan Jepun

Selepas Perang Dunia Kedua, Sabah ditadbir oleh Pentadbiran Tentera British

(PTB). Pentadbiran Tentera British berusaha kembalikan keamanan dan

ketenteraman. Pemerintahan Pentadbiran Tentera British berakhir mulai 15 Julai

1945.

Sabah Diserahkan Kepada Kerajaan British

Pada 26 Jun 1946 British tantdatangani perjanjian dengan Syarikat Borneo Utara

Britsh (SBUB). Mengikut perjanjian, Borneo Utara menjadi tanah jajahan British

mulai 15 Julai 1946 (Mohd Noor Abdullah, 1979). Antara sebab Sabah diserahkan

kepada British;

a. Desakan pelabur dan pemodal Eropah supaya menjaga kepentingan.

b. Mengeksploitasi sumber bahan mentah Sabah seperti kayu balak, kelapa

kering, tembakau dan hasil tradisional.

c. Menjamin kedudukan dan keselamatan British di Asia Tenggara kerana

Sabah berada di tengah-tengah jalan perdagangan antara Singapura dan

Hong Kong.

Penyerahan Sabah tiada tentangan hebat penduduk tempatan. Penentangan

hanya dilakukan oleh waris Kesultanan Sulu yang anggap Sabah sebagai

miliknya. Pertubuhan yang ada di Sabah hanya berjuang perbaiki keadaan politik

dan ekonomi seperti;

a. Persatuan Kebangsaan Melayu Labuan (PKML)

b. Barisan Pemuda (BARIP)

Langkah Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sabah

Bermula tahun 1950 langkah-langkah diambil oleh British untuk melatih

penduduk tempatan ke arah berkerajaan sendiri. (Mohd Noor Abdullah, 1979)

Antaranya;

i. Memperkenalkan Perlembagaan Baru;

a. Bermula tahun 1950

b. Melalui Perlembagaan, Majlis Kerja, dan Majlis Undangan ditubuhkan

c. Wakil-wakil anak negeri diberi peluang terlibat dalam pemerintahan

negeri sebagai ahli tidak rasmi dalam Majlis Undangan

d. Tokoh tempatan terlibat seperti;

· Donald Stephens

· Tun Datu Mustapha Datu Harun

ii. Mengadakan Pilihan Raya Majlis Tempatan;

a. Bermula tahun 1952

b. Tujuan untuk memilih perwakilan secara demokrasi

iii. Pindaan Perlembagaan;

a. Bermula pada tahun 1960

b. British pinda perlembagaan

c. Tujuan menambah jumlah pemimpin kaum bumiputera sebagai ahli

tidak rasmi dalam Majlis Undangan

d. Semua ahli dilantik oleh Gabenor British bukan dipilih oleh rakyat

melalui pilihan raya

iv. Pilihan Raya Majlis Undangan:

a. Diperkenalkan pada tahun 1962

Penubuhan Parti Politik Di Sabah

Banyak parti politik di Sabah muncul selepas pengumuman gagasan Persekutuan

Malaysia oleh Tunku Abdul Rahman. Banyak parti politik ditubuhkan dalam

tempoh 15 bulan selepas pengumuman tersebut (Tregonning, K.G., 1960).

Antara parti politik Sabah sebelum 1963;

i. Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO):

a. Ditubuhkan pada 23 Disember 1961

b. Diasaskan oleh Tun Datu Mustapha bin Datu Harun

Matlamat penubuhan;

a. Perjuangkan hak kaum Bumiputera Muslim

b. Menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan

c. Perjuangkan agama Islam sebagai agama rasmi

d. Menukar nama Borneo kepada Sabah

ii. Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO):

a. Ditubuhkan pada Ogos 1961

b. Diasaskan oleh Donald Stephens atau Tun Fuad Stephens

c. Matlamat penubuhannya adalah menjaga kepentingan dan memelihara

hak orang Kadazan Dusun

iii. Persatuan Cina Sabah (SCA):

a. Ditubuhkan pada Oktober 1962

b. Diasaskan oleh Khoo Siak Chiew dan Peter Chin

c. Merupakan gabungan 2 buah parti iaitu Parti Bersatu dan Parti

Demokratik

d. Matlamat penubuhannya adalah melindungi hak orang Cina

iv. Pasok Momogun:

a. Ditubuhkan pada Januari 1962

b. Diasaskan oleh Orang Kaya-Kaya Sedomon dan G.S. Sundang

c. Matlamat penubuhannya adalah melindungi kepentingan penduduk di

kawasan pedalaman Sabah

Penubuhan Parti Perikatan Sabah

Tujuan penubuhan Parti Perikatan Sabah untuk ambil bahagian dalam pilihan

raya tahun 1962. Parti perikatan sabah mendapat kejayaan cemerlang. Antara

parti politik terlibat;

a. UNKO

b. USNO

c. SCA

d. Pasok Momogun

Gagasan Persekutuan Malaysia

Merupakan cadangan penggabungan Tanah Melayu, Singapura, Sarawak, Sabah

dan Brunei. Ia ditadbir dalam satu unit politik. (Ryan, N.J., 1965)

Idea Pembentukan Persekutuan Malaysia

Cadangan dikemukakan oleh Tunku Abdul Rahman. Ia merupakan perjuangan

untuk bebaskan Sarawak, Sabah, Singapura dan Brunei daripada penjajahan

British. Gabungkan negeri-negari berkenaan dengan Tanah Melayu dan

membentuk Persekutuan Malaysia.

Cadangan Tunku Abdul Rahman

Tunku Abdul Rahman kemukakan cadangan semasa majlis makan tengah hari

Persatuan Wartawan-Wartawan Luar Asia Tenggara, bertempat di Hotel Adelphi,

Singapura pada 27 Mei 1961. Cadangan ini mendapat sambutan positif

pemimpin-pemimpin wilayah terbabit pada Julai 1961 Jawatankuasa Perundingan

Perpaduan Malaysia (JPPM) ditubuhkan. Tujuannya adalah mengadakan

rundingan dengan pemimpin-pemimpin wilayah terlibat. Tiga bulan kemudian

Tunku Abdul Rahman membawa idea ini ke Dewan Rakyat. Gagasan ini

mendapat liputan meluas akhbar Berita Harian iaitu, “Melayu Raya: Cadangan

Tengku dapat sambutan”. (Kennedy, J., 1993)

Matlamat Pembentukan Persekutuan Malaysia

Mempercepatkan Kemerdekaan:

a. Sarawak, Sabah dan Singapura bersaiz dan berpenduduk kecil

menyukarkan usaha mendapat kemerdekaan sendiri.

b. Mempercepatkan kemerdekaan Sabah, Sarawak dan Singapura.

Keseimbangan Kaum:

a. Mengimbangi penduduk Melayu dan bumiputera dengan bukan

bumiputera dalam Persekutuan Malaysia.

Memajukan Sosioekonomi:

a. Wujudkan satu kawasan pasaran ekonomi lebih luas

b. Menyatukan sumber tenaga manusia dan sumber asli di kalangan negeri

c. Hapuskan sekatan cukai di kalangan negeri Persekutuan

d. Memudahkan usaha untuk menarik pemodal luar

e. Memajukan taraf hidup rakyat Sarawak, Sabah dan Brunei

Keselamatan dan Kestabilan Negara:

a. Selamatkan Singapura dan Sarawak daripada jatuh ke tangan komunis

Reaksi Pembentukan Persekutuan Malaysia

Terdapat pelbagai reaksi, antaranya daripada (Jones, M., 2002):

a. Negeri-Negeri Terlibat

b. Negara-Negara Jiran

c. Negara-Negara Barat

Reaksi Negeri-Negeri Terlibat:

a. Tanah Melayu:

Sambutan menggalakkan daripada parti-parti politik Tanah Melayu

Sokongan rakyat ditunjukkan melalui perhimpunan pelajar di Universiti

b. Malaya

Terdapat perbezaan pendapat tentang cara pelaksanaan tetapi

penduduk menerima prinsip gagasan Pembentukan Persekutuan

Malaysia

Contoh: Parti PAS sokong idea pembentukan tetapi juga cadangkan

pembentukan Melayu Raya merangkumi Indonesia

c. Singapura:

Parti Tindakan Rakyat (PETIR) pimpinan Lee Kuan Yew sokong gagasan

Gagasan ini dapat selamatkan PETIR daripada dikuasai parti-parti

berhaluan kiri

Gagasan ditentang oleh Barisan Sosialis dan Parti Rakyat Singapura

kerana anggap gagasan adalah idea British untuk kekalkan pengaruh

Referendum (pungutan suara) diadakan bagi tujuan meninjau

pendapat penduduk Singapura

Hasilnya adalah penduduk Singapura menyokong gagasan

Pembentukan Persekutuan Malaysia

Koridor SejarahPerkembangan politik di Singapura

Perpecahan dalam PETIR berlaku akibat perbezaan fahaman politik antara yang berpendidikan Inggeris dan yang berpendidikan Cina.

Ahli-ahli yang mendapat pendidikan Inggeris bersikap sederhana dan bekerjasama dengan Inggeris.

Ahli-ahli berpendidikan Cina menentang British dan disokong komunis.

d. Sabah:

Suara hati rakyat ditunjukkan melalui penubuhan parti-parti politik

baru

Antaranya:

i. Pertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu (UNKO) – menyokong

ii. Pertubuhan Kebangsaan Sabah Bersatu (USNO) – menyokong

iii. Parti Bersatu – awalnya menyokong dengan syarat Sabah

merdeka dahulu tetapi akhirnya menyokong tanpa syarat

iv. Parti Demokratik – awalnya menyokong dengan syarat Sabah

merdeka dahulu tetapi akhirnya menyokong tanpa syarat

v. Pasok Momogun – awalnya menentang kerana anggap Sabah

perlu bersatu dengan Sarawak dan Brunei tetapi akhirnya

menyokong tanpa syarat

Kesannya:

i. Semua parti politik di Sabah bergabung membentuk Perikatan

Sabah. pimpinan Donald Stephens dan Tun Datu Mustapha Bin

Datu Harun.

ii. Perikatan Sabah menang pilihan raya Majlis Daerah 1962.

iii. Rakyat Sabah sepakat menyokong gagasan Pembentukan

Persekutuan Malaysia

e. Sarawak:

Antara reaksinya adalah:

i. Parti Negara Sarawak (PANAS) pada awalnya menentang

kemudian menyokong penuh Pembentukan Persekutuan

Malaysia

ii. Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP) pada awalnya menentang

kemudian menyokong

iii. Parti Bersatu Rakyat Sarawak (SUPP) menentang kerana

menganggap Sarawak perlu bersatu dengan Sabah dan Brunei

sahaja

iv. Barisan Rakyat Jati Sarawak (BARJASA) menyokong penuh

v. Parti Pesaka Anak Sarawak (PESAKA) menyokong penuh

vi. Persatuan Cina Sarawak (SCA) menyokong penuh

Kesannya:

i. Semua parti politik Sarawak ambil keputusan sertai Persekutuan

Malaysia kecuali SUPP

ii. Parti-parti tersebut membentuk Perikatan Sarawak

iii. Menang pilihan raya Majlis Daerah pertama tahun 1963

f. Brunei:

Idea gagasan disokong kuat Sultan Omar Ali Saifuddin

Ia ditentang oleh Parti Rakyat Brunei pimpinan A.M. Azahari

Alasan Brunei menentang adalah Brunei akan menjadi tanah jajahan

sekiranya menyertai Persekutuan Malaysia

o Parti Rakyat Brunei mencadangkan penubuhan Kerajaan

Kalimantan Utara iaitu, terdiri daripada Brunei, Sarawak dan

Sabah

Parti Rakyat Brunei melancarkan pemberontakan apabila usul

menentangnya ditolak Majlis Undangan Negeri Brunei

Rundingan dilaksanakan hingga ke saat-saat akhir

Akhirnya pada Julai 1963 Brunei menarik diri daripada menyertai

Persekutuan Malaysia kerana tiada kata sepakat dalam 2 isu berikut:

i. Isu minyak

ii. Isu kekananan Sultan Brunei dalam pelantikan sebagai Yang

Dipertuan Agong

Tahukah AndaSultan Brunei iaitu Sultan Omar Ali Saifuddin menarik diri daripada menyertai Malaysia kerana:

Brunei tidak mahu membayar cukai hasil pengeluaran minyaknya kepada kerajaan pusat Malaysia selama 10 tahun.

Sultan Brunei diberi kedudukan rendah dalam senarai nama sultan-sultan. Baginda berpendapat perlu diberi kedudukan yang lebih tinggi.

Rakyat Brunei tidak mahu menyertai Malaysia.

Reaksi Negara Jiran:

a. Indonesia:

Awalnya menyokong pembentukan Malaysia

Menteri Luar Indonesia, Dr. Subandrio mengutus surat tahniah kerana

usaha tersebut

Akhirnya pendirian Indonesia berubah dan tidak menyokong gagasan

kerana:

i. Terpengaruh dakyah Parti Komunis Indonesia (PKI)

ii. PKI menuduh Persekutuan Malaysia sebagai neokolonialisme

(penjajahan baru melalui tekanan ekonomi)

iii. Sebenarnya PKI tergugat dengan pembentukan Malaysia yang

akan menyekat pengaruhnya

iv. Presiden Soekarno berhasrat menyatukan Indonesia dengan

Tanah Melayu membentuk iaitu, Indonesia Raya

b. Filipina:

Menentang pembentukan Malaysia kerana mendakwa Sabah

sebahagian wilayah Kesultanan Sulu miliknya

British tidak melayan tuntutan kerana dianggap tidak berasas

Laporan Suruhanjaya Cobbold dan Suruhanjaya PBB sahkan rakyat

Sabah setuju menyertai Malaysia

c. Negara-Negara Barat:

Disokong oleh kerajaan Britain dan Amerika Syarikat

Mereka menyokong kerana:

i. Pembentukan Malaysia dapat mempercepatkan proses

kemerdekaan Singapura, Sarawak, Sabah dan Brunei

ii. Pengaruh komunis juga dapat disekat

Perjanjian dan Perisytiharan Persekutuan Malaysia

Langkah-Langkah Ke Arah Pembentukan Persekutuan Malaysia (Jones, M., 2002)

Langkah 1:

· 27 Mei 1961 – gagasan Persekutuan Malaysia dicadangkan oleh Tunku Abdul

Rahman

Langkah 2:

· Julai 1961 – penubuhan Jawatankuasa Perundingan Perpaduan Malaysia

(JPPM)

· Matlamat – memberi penerangan kpd pemimpin-pemimpin Sarawak dan

Sabah

· Hasil laporan – penubuhan Suruhanjaya Cobbold

Langkah 3:

· Februari hingga April 1962 – penubuhan Suruhanjaya Cobbold

· Matlamat – meninjau pandangan penduduk Sarawak dan Sabah

· Hasil laporan – bersetuju sertai Malaysia

Langkah 4:

· Ogos 1962 – penubuhan Jawatankuasa antara Kerajaan (JAK)

· Matlamat – bincangkan hak dan kepentingan Sabah, Sarawak dan Brunei

untuk

dimasukkan dalam perlembagaan

· Hasil laporan – tuntutan 20 perkara Sabah (juga dipersetujui oleh Sarawak)

dicadangkan dan dimasukkan dalam perlembagaan

Langkah 5:

· Penubuhan Referendum Singapura

· Matlamat – meninjau pendapat penduduk Singapura

· Hasil – bersetuju sertai Malaysia

Langkah 6:

· Ogos 1963 – penubuhan Suruhanjaya PBB

· Matlamat – meninjau semula pandangan penduduk Sarawak dan Sabah atas

permintaan Indonesia dan Filipina

· Hasil – penduduk Sabah dab Sarawak setuju menyertai Malaysia

Langkah 7:

· 16 September 1963 – perisytiharan Persekutuan Malaysia

Suruhanjaya Cobbold:

· Tujuan – mendapatkan pandangan penduduk Sabah dan Sarawak tentang

penyertaan

dalam Persekutuan Malaysia

· Ahli – Muhammad Ghazali Bin shafie, Wong Pow Nee, Lord Cobbold

(Pengerusi), David Watherston dan Anthony Abell

Hasil laporan:

i. satu per tiga penduduk Sabah dan Sarawak menyokong

ii. satu per tiga penduduk menyokong tetapi dengan syarat kepentingan

mereka

dilindungi

iii. satu per tiga penduduk ingin Sabah dan Sarawak merdeka dahulu

sebelum

menyertai Malaysia

Laporan keseluruhan didapati semua penduduk Sabah dan Sarawak setuju

menyertai pembentukan Malaysia

Pengisytiharan Persekutuan Malaysia

Perlembagaan Persekutuan Malaysia digubal berasaskan Perlembagaan

Persekutuan Tanah Melayu (PTM) dan Tuntutan 20 Perkara. Pada 9 Julai 1963,

Perjanjian Persekutuan Malaysia ditandatangani di Malborough House, London.

(Mohd Noor Abdullah, 1979)

Kandungan utama perjanjian:

i. Semua urusan hal ehwal luar menjadi tanggungjawab kerajaan

Persekutuan

ii. Agama Islam merupakan agama rasmi Persekutuan kecuali Sarawak dan

Sabah tetapi

agama lain bebas diamalkan

iii. Bahasa Melayu merupakan bahasa kebangsaan tetapi bahasa Inggeris dan

bahasa

lain masih boleh digunakan

iv. Bagi Sarawak dan Sabah, bahasa Inggeris kekal sebagai bahasa rasmi

sehingga 10

tahun selepas pembentukan Persekutuan Malaysia

v. Sarawak dan Sabah diberikan kuasa mengawal hal ehwal imigresen dan

perkhidmatan

awam

vi. Rakyat bumiputera di Sarawak dan Sabah mendapat taraf yang sama

dengan orang

Melayu di Persekutuan Tanah Melayu

· Isi perjanjian kemudian dimasukkan dalam Perlembagaan Persekutuan

Malaysia

· Memorandum Perjanjian Persekutuan Malaysia bagi Sabah dan Sarawak

diwakili

oleh Donald Stephens

· Dokumen pemasyhuran Persekutuan malaysia diserahkan oleh yang

Dipertuan

Agong kepada Tunku Abdul Rahman

· Pada 16 September 1963, Tunku Abdul Rahman (Perdana Menteri)

membacakan

Deklarasi Penubuhan Persekutuan Malaysia di Stadium Merdeka, Kuala

Lumpur

· Sebanyak 101 das tembakan meriam dan laungan ‘MERDEKA’ sebanyak

7 kali

dilaungkan

· Pengisytiharan dilakukan di Kuching, Sarawak dan di Kota kinabalu,

Sabah

· Berita penubuhan Persekutuan Malaysia disiarkan oleh akhbar Berita

Harian

Antara Tuntutan 20 Perkara Sabah

1. Tiada agama rasmi

2. Kebebasan beragama

3. Bahasa Inggeris sebagai bahasa rasmi

4. Imigresen di bawah kuasa kerajaan negeri

5. Malaysia menjadi nama persekutuan

6. Dasar pelajaran sedia ada dikekalkan

7. Peruntukan kerusi parlimen

8. Pelantikan ketua negeri oleh Ratu British dan Yang Dipertuan Agong

Konfrontasi Dan Perdamaian

Maksud konfrontasi adalah sikap penentangan terhadap penubuhan Persekutuan

Malaysia oleh Indonesia dan Filipina. Sebab-sebab berlaku konfrontasi adalah

Indonesia dan Filipina enggan mengiktiraf penubuhan Malaysia. Kesannya adalah

berlaku konfrontasi dan tentera Indonesia menceroboh beberapa kawasan di

Semenanjung, Sarawak dan Sabah. Hubungan Indonesia dan Malaysia tegang.

Konfrontasi didalangi oleh Parti Komunis Indonesia (PKI). Usaha Ke Arah

Perdamaian Malaysia-Indonesia diadakan pada Mei 1963. Rundingan Tidak Rasmi

diadakan di Tokyo antara Tunku Abdul Rahman dan Presiden Sukarno. Dari

peristiwa perkembangan sejarah kita dapat melihat penyatuan dan pemisahan

Singapura dengan Tanah Melayu; serta Penyatuan Sabah dan Sarwak dengan

Tanah Melayu. (Jones, M., 2002)

Faktor Pendorong, Penghalang, Penyatuan dan Pemisahan

Faktor Mendorong Penyatuan Singapura.

A. Suasana Politik Singapura

Golongan kiri semakin berperanan dan lebih kuat berbanding parti sayap kanan

(PETIR/Parti Tindakan Rakyat) yang diketuai Lee Kuan Yew yang semakin lemah

kedudukannya. Politik bertambah serius apabila Politik, tempoh 1960-1961 pula

adalah tempoh perpecahan sehingga membawa kepada kekalahan parti pro

golongan kanan pada April 1961. Kekalahan tersebut buktikan pengaruh

komunis semakin kuat di Singapura dan merisaukan golongan kanan yang pro

British. Oleh itu, British bersetuju untuk memerdekakan Singapura dengan

menggabungkan dengan kemerdekaan Malaysia. Motifnya adalah untuk

membendung kemasukan atau penguasaan puak di Singapura khususnya dan

Asia Tenggara amnya. (Mohamed Noordin Sopiee, 1976)

B. Keselamatan

Keadaan politik yang semakin didominasi oleh golongan kiri atau komunis

mencetuskan faktor pendorong penyatuan Singapura dengan Tanah Melayu atau

Malaysia. Ia juga dipengaruhi oleh faktor keselamatan kerana komunis dikhuatiri

menggugat keselamatan Singapura dan Tanah Melayu sekiranya menjadi negara

Komunis. Hubungan rapat Singapura-Malaysia dari aspek hubungan diplomatik,

budaya, ekonomi dan sebagainya dikhuatiri mengancam kedudukan Singapura

sekiranya jatuh ke tangan Komunis. Ancaman keselamaant dilihat sebagai faktor

pendorong mengapa Singapura memilih untuk bersatu dengan Tanah Melayu.

Buktinya dapat kita lihat melalui tindakan Lee Kuan Yew memujuk Tunku Abdul

Rahman dengan alasan Tanah Melayu juga dalam keadaan terancam sekiranya

Singapura jatuh ke tangan Komunis. Ini dilihat sebagai faktor kenapa Tanah

Melayu menerima penyatuan Singapura. (Mohamed Noordin Sopiee, 1976)

C. Ekonomi

Singapura maju dari aspek ekonomi hasil sumbangan pelabuhan entreport. Oleh

itu, Singapura bimbang sekiranya mereka menjadi sebuah negara tunggal

merdeka kerana sumber yang mereka perolehi datang daripada Tanah Melayu

contohnya bijih timah dan air. Faktor ekonomi menyebabkan Singapura

menerima penyatuan dengan Tanah Melayu untuk mengekalkan tahap

ekonominya. (Mohamed Noordin Sopiee, 1976)

Faktor Menghalang Penyatuan Singapura

Faktor-faktor ini juga membawa pemisahan Singapura daripada Tanah Melayu.

Perbezaan Matlamat Politik

Pada era 1964 telah berlaku pertikaian antara parti perikatan dengan parti

Singapura atau PETIR (Parti tindakan Rakyat). Ia juga dikenali sebagai PAP. PAP

menyatakan merekalah yang lebih sesuai untuk menjdi ketua Malaysia atau

Tanah Melayu bagi rakyat Cina bukannya Perikatan MCA. PAP juga mengancam

MCA dan memujuk UMNO untuk mengantikan MCA dalam Parti Peringkatan.

Namun demikian, Tuanku mengeluarkan Kenyataan bahawa MCA akan tetap

kekal dalam Parti Perikatan. Lantaran kenyataan ini, PAP bertindak menjalankan

strategi baru dengan membangkitkan soal-soal keistimewaan orang melayu

(bahasa keistimewaan dan melaungkan Malaysia hak Malaysia iaitu setiap

bangsa harus mempunyai keistimewaan yang sama atau menghapus hak

keistimewaan orang melayu. Tindakan PAP ini menyebabkan atau mendorong

kepada pemisahan berlaku.

Perasaan Perkauman Yang Kian Menebal

Hasil tindakan-tindakan PAP seperti yang telah diterangkan telah menyebabkan

orang Melayu Singapura rasa diri kian terabai lantaran PAP hanya berfokus

kepada orang cina. Tindakan ini juga menyebabkan perasaan perkauman kian

menebal dan akhirnya membawa kepada rusuhan. Rusuhan ini terjadi apabila

kerajaan Singapura dibawah PAP telah menjemput 100 buah pertubuhan Melayu

untuk bertemu dengan Perdana Menteri untuk membincangkan masalah hal

mereka dengan kedudukan istimewa orang Melayu. Perjumpaan ini

menyebabkan kerajaan mengeluarkan Perintah berkurung pada Julai dan

September 1964. Lantaran bersifat perkauman dan merosakkan imej Tanah

Melayu. Keadaan terus tegang sehingga Tuanku mengambil keputusan untuk

memisahkan Singapura pada 9 0gos 1965.

Faktor Lain

Selain itu, terdapat juga masalah ekonomi yang menyebabkan berlaku

pemisahan. Kerajaan pusat telah menggunakan kewangan Singapura bagi

membangunkan Sabah dan Serawak. Pada tahun 1946, Singapura diminta

memberi 60% hasilnya kepada kerajaan pusat. Ini menyebabkan Singapura

kecewa, tambahan pula sejak penyatuan dengan Tanah Melayu Singapura tidak

banyak mencapai kemajuan atau keuntungan ekonomi. Singapura seterusnya

membantah untuk rakyatnya yang dikenakan cukai lantaran akan menjejaskan

ekonomi Singapura yang sudah banyak menyumbang hasilnya kepada kerajaan

pusat. Akibatnya kedua-dua pihak tidak dapat berkerjasama lagi yang akhirnya

menyebabkan berlaku pemisahan rasmi pada 9 ogos 1965.

Faktor Penyatuan

Politik

Kegiatan Komunis didapati telah mengancam keselamatan dan kestabilan politik

di Tanah Melayu. Para pemimpin menjadi semakin bimbang apabila melihat

perkembangan politik yang berlaku di Singapura. Sejak dipisahkan daripada

Tanah Melayu pada tahun 1946, perlembangan Singapura telah beberapa kali

dirombak. Namun, pihak komunis dan wakil-wakilnya telah berjaya menyusup

masuk ke sekolah-sekolah Cina dan juga kesatuan sekerja. Pengaruh Komunis

ini juga telah berjaya mempengaruh PETIR dan golongan yang berhaluan kiri. Hal

ini menyebabkan terdapat dua haluan dalam parti tersebut. Golongan berhaluan

kiri telah menubuhkan parti sosialis. Dalam pilihraya 1961, Lee Kuan Yew telah

dikalahkan dengan teruk oleh Ong Ling Guan, calon berhaluan kiri. Hal ini jelas

menunjukan bahawa pengaruh golongan berhaluan kiri semakin meluas di

kalangan penduduk Singapura.

Perkara ini semakin membimbangkan para pemimpin Tanah Melayu. Mereka

bimbang sekiranya pengaruh komunis di Singapura tidak dibendung, ia akan

menyebabkan keselamatan Tanah Melayu terancam. Hal ini amat

membahayakan kedudukan Tanah Melayu. Besar kemungkinan, sekiranya tidak

dibendung lebih awal, pengaruh komunis ini akan tersebar pula ke negeri-negeri

Borneo yang mempunyai ramai penduduk Cina terutamanya negeri Sarawak.

Para pemimpin Tanah Melayu berpendapat bahawa penyatuan ini akan dapat

menghalang bahaya daripada pengaruh komunis dan secara tidak langsung

dapat memastikan keselamatan Tanah Melayu lebih terjamin. Tambahan pula,

penyatuan ini dilihat dapat membawa kepada kestabilan politik dalam jangka

masa panjang.

Sosial

Penyatuan Tanah Melayu dengan Sabah, Sarawak dan juga Brunei dijangka

akan dapat memberikan faedah sosial kepada Tanah Melayu. Hal ini demikian

kerana didapati bahawa jumlah penduduk bumiputra di ketiga-tiga negeri

tersebut jauh lebih ramai berbanding dengan Singapura yang majoriti

penduduknya adalah terdiri daripada kaum Cina. Penyatuan ini dilihat akan

dapat mengimbangi jumlah kaum di Malaysia serta secara tidak langsung akan

dapat menjamin kedudukan orang Melayu dan juga golongan bumiputra yang

terdapat di Tanah Melayu dan juga Borneo. (Nathan, K.S., 2004)

Ekonomi

Penyatuan ini dilihat akan dapat menyatukan penduduk dan secara tidak

langsung akan dapat membawa kepada berlakunya kerjasama ekonomi yang

erat antara kawasan-kawasan ini. Kerjasama dalam bidang ekonomi ini secara

tidak langsung akan dapat perkembangan ekonomi dapat berjalan dengan

pesatnya. Tambahan pula, kawasan-kawasan ini mempunyai persamaan dari

segi sosiol, ekonomi, geografi dan juga sejarah yang menyebabkan segala

perancangan ekonomi pasti dapat dijalankan dengan baik.

Faktor Lain

Penyatuan ini, dari sudut yang lain dilihat akan dapat mempercepatnya proses

kemerdekaan bagi Brunei, Sabah dan juga Sarawak. Melalui Malaysia, ketiga-tiga

negeri ini akan dapat dimerdekakan dengan lebih cepat.

Koridor Sejarah

Terdapat beberapa faktor yang membawa kepada penyatuan dan pemisahan

Singapura dari Malaysia. Begitu juga dengan penyatuan sabah dan juga

Sarawak. Namun, kami melihat bahawa kebimbangan terhadap pengaruh

daripada ideology komunis yang membawa kepada perkara ini. Tempoh masa

antara tahun 1940-an hingga 1960-an telah menyaksikan pelbagai peristiwa

penting berlaku dalam sejarah penubuhan Negara Malaysia yang melibatkan

kemasukan Singapura dan juga Borneo ke dalam Malaysia. Tetapi, hanya Sabah

dan Sarawak sahaja yang masih kekal bersama Malaysia sehingga ke hari ini.

Walaupun pada mulanya penyatuan Sabah dan Sarawak bersama Malaysia

mendapat tentangan, namun akhirnya penyatuan ini dapat dilaksanakan dengan

jayanya dan kedua-dua negeri ini kini sedang membangun dengan pesat di

bawah pentadbiran kerajaan Malaysia.

Rumusan

Parti Perikatan telah memperoleh kemerdekaan setelah berjaya dalam pilihan

raya pada tahun 1955. Suruhanjaya Reid telah dibentuk untuk menggubal

perlembagaan merdeka. Setelah meneliti segala aspek dalam menjamin

perpaduan dan permuafakatan antara kaum Perlembagaan Merdeka telah

disediakan. Pengisytiharan kemerdekaan telah dibuat di Stadium Merdeka pada

pagi 31 Ogos 1957. Pengisytiharan itu menandakan kebebasan politik yang

mutlak bagi Persekutuan Tanah Melayu. Sejarah telah berlaku banyak perubahan

dalam arus politik di Sarawak dan Sabah semenjak tahun 1946 hingga 1962.

Peristiwa pembunuhan gabenor Duncan Stewart merupakan kemuncak kepada

kebencian penduduk Sarawak terhadap British. Orang-orang Melayu, Dayak, dan

Cina telah menubuhkan pertubuhan yang bersifat politik, ekonomi, dan sosial

yang bertujuan memelihara kepentingan kaum masing-masing. Walau

bagaimanapun gerakan kebangsaan di Sabah berlaku dengan agak perlahan. Hal

ini demikian kerana dasar British yang tidak menggalakkan sebarang bentuk

gerakan politik yang dimulakan oleh segelintir golongan cerdik pandai

tempatan.Pengumuman gagasan Persekutuan Malaysia oleh Tunku Abdul

Rahman secara langsung telah merancakkan penubuhan parti politik di Sarawak

dan Sabah. Gagasan Persekutuan Malaysia telah Berjaya menyatukan pelbagai

parti politik yang berbeza kepentingan dalam satu barisan. Perikatan Sarawak

dan Perikatan Sabah yang merupakan parti politik yang terbesar dan dominan

telah berjaya membawa negeri-negeri ini mencapai kemerdekaan dalam

Persekutuan Malaysia.

Rujukan

Affairs, S. A. (1999). Longstanding Issues With Malaysia. Southeast Asian Affairs, 1999. Retrieved November 20, 2011 from http://www.questia.com/app/direct/SM.qst

Anthony, S.K.S. (2002). Malay Political Leadership. London: Routledge.

Cavandish, M. (2007). World and It’s Peoples: Eastern and Southern Asia, Vol. 9. New York: Marshell Cavendish.

Chin Yong Liow. (2004). The Politics of Indonesia-Malaysia Relations: One Kin, Two Nations. London: Routledge Curzon.

Edgar, O. (1966). The Communist Insurgent War 1948-60. London: Faber & Faber.

Gordon, P. M. (1976). Malaysian Politics. London: Hodder and Stoughton.

Hanrahan, G.Z. (1979). The Communist Struggle in Malaya. Kuala Lumpur: Oxford University Press.

Harry, M. (1972). Jungle War in Malaya. London: Arthur Barker Ltd.

Hooker, V.M. (2003). A Short History of Malaysia: Linking East and West. New South Wales Allen & Unwin.

Johan Saravanamutthu. (1983). The Dilemma of Independence: Two Decades of Malaysia’s Foreign Policy, 1957-1977. Pulau Pinang: Universiti Sains Malaysia.

Jones, M. (2002). Conflict and Confrontation in South East Asia, 1961-1965: Britain, The United States and the Creation of Malaysia. Cambridge: Cambridge University Press.

Kennedy, J. (1993). History of Malaya. Kuala Lumpu: S. Abdul Majeed & Co.

Khoo Kay Kim. (1972). Komunisme Di Tanah Melayu: Peringkat Awal. Kuala Lumpur: Univeristi Malaya.

Mohamed Noordin Sopiee. (1976). From Malayan Union to Singapore Separation-Political Unification in the Malaysian Region, 1945-1965. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa & Pustaka.

Mohd Noor Abdullah. (1979). Kemasukan Sabah dan Sarawak ke Dalam Persekutuan Malaysia. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa & Pustaka.

Nathan, K.S. (2004). Malaysia-Singapore Relations: Retrospect and Prospect. Contemporary Southeast Asia, Vol, 24. Retrieved November 20, 2011 from http://www.questia.com/app/direct/SM.qst

Porritt, V.L. (1997). British Colonial Rule in Sarawak, 1946-1963. Kuala Lumpur: Oxford University Press.

Ryan, N.J. (1965). The Making of Modern Malaya. Kuala Lumpur: Oxford University Press.

Strong, C.F. (1963). A History of Modern Political Constitutions. Ontario: Capricorn Books.

Tregonning, K.G. (1960). North Borneo. London: H.M. Stationery Off.

Voeks, R. (2007). Histories of The Borneo Environment: Economic, Political, Social Dimensions of Change and Continuity. The Geographical Review, Vol, 97. Retrived November 20, 2011 from http://www.questia.com/app/direct/SM.qst.

Wikisource. (1957, August). 1957: Malaya Celebrates Independence. BBC, 31. Retrieved November 18, 2011 from

http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/31/newsid_3534000/3534340.stm

LAMPIRANIstilah-Istilah Penting

“Asia untuk Asia”

Amalan toleransi

Anak gahara

Anasir komunis

Anti penyerahan

Bahasa rasmi

Berkabung

Berkempen

Bunga emas

Dasar “penjepunan”

Dasar campur tangan

Dwiekonomi

Ekonomi dagangan

Ekonomi tradisional

Etnik

Gagasan Malaysia

Gerakan Pan-Islam

Gerakan pemulihan Islam

Hak istimewa orang Melay u

Hak tradisi

Ideologi komunis

Imigran

Infrasfruktur

Jajahan Mahkota

Jus Soli

Kabinet

Kaum

Kaum Muda

Kaum Tua

Kedudukan istimewa

Kerahan tenaga

Kerahan tenaga

Kerjasama kaum

Kesatuan

Kesatuan Penentangan

Kesepakatan

Ketua Anak Negeri

Konfrontasi

Kongsi gelap

Laluan kapal-kapal dagangan

Mahkamah Anak Negeri

Mahkamah Majistret

Majlis Negeri

Majlis Penasihat

Majlis Tertinggi

Malaysia

Manifesto

Masyarakat berbilang kaum

Membuat pakatan

Merdeka

Modal

Mogok

Monarki

Monarki

Muslihat

Negara berdaulat

Negeri naungan

Negeri-negeri Selat

Neokolonialis

Orang Tua

Parti pembangkang

Pejuang

Pemerintahan tentera

Pemimpin setempat

Penasihat British

Pengganas komunis

Penulisan kreatif

Penyusupan komunis

Percantuman

Perebutan takhta

Perikatan

Perisytiharan Malaysia

Perjanjian Sulit

Perlembagaan

Perlembagaan

Persekutuan

Piagam Diraja

Pilihan raya

Pilihan Raya Majlis Bandaran

Pilihan Raya Negeri

Pilihan Raya Umum

Pusat pengumpulan

Pusat perdagangan bebas

Raja Putih

Raja Putih

Residensi

Revolusi Perindustrian

Sara diri

Sekolah mubaligh

Sekolah vernakular

Semangat kebangsaan

Sentimen

Serangan gerila

Sistem Kangani

Sistem Kangcu

Sistem Kontrak

Sistem perwarisan takhta di Perak

Strategi

Surat Sungai

Taktik “Bumi Hangus”

Taktik gerila

Toleransi

Tunjuk perasaan

Warganegara