5/19/2018 Isu Bilik Darjah

1/8

Pendahuluan

Bilik darjah merupakan tempat yang paling penting proses pengajaran dan pembelajaran.

Hal ini kerana murid banyak menghabiskan masa di dalam bilik darjah untuk menimba ilmu.

Secara rasmi, bilik darjah boleh ditakrifkan sebagai sebuah bilik di mana sekumpulan murid

diajar oleh seorang guru. Manakala menurut Akta Pendidikan, murid atau pelajar merupakan

seseorang yang menerima pendidikan atau latihan. Sebaliknya guru bermakna seorang

yang mengajar muridmurid di sekolah atau institusi pendidikan atau menyediakan bahan

pelajaran atau menandakan skrip jawapan di sesebuah sekolah. Pengurusan bilik darjah

antara perkara yang penting bagi mencapai matlamat Falsafah Pendidikan Negara.

Kemahiran guru dalam manipulasi saiz dan ruang bilik darjah akan menjadikan ruang yang

sedia ada relevan dan menarik untuk keperluan pelajar.

Pengurusan bilik darjah merupakan salah satu elemen yang penting dalam pengajaran dan

pembelajaran kerana ianya dapat meningkatkan motivasi pelajar untuk terus berjaya dalampelajaran. Menurut Lemlech (1988), beliau mengatakan pengurusan bilik darjah sebagai

5/19/2018 Isu Bilik Darjah

2/8

orkestra dalam bilik darjah yang memerlukan pembentukan kurikulum penyelenggaraan

prosedur dan sumber pengajaran. Beliau juga menekankan kepentingan penyusunan

suasana bilik darjah bagi memaksimumkan keberkesanan, pemantauan perkembangan

murid serta tanggungjawab guru. Manakala menurut Marzano (2003) menyatakan tindakan

guru dalam bilik darah mempunyai impak dua kali ganda dalam pencapaian pelajar

berbanding dengan polisi sekolah berkenaan kurikulum, penilaian kerjasama di antara guru

dan masyarakat.

Proses pengajaran dan pembelajaran merupakan satu aktiviti yang meliputi pengajaran guru

dan disertai dengan pembelajaran murid. Masalah utama yang hadapi di dalam bilik darjah

semasa menjalankan proses pengajaran dan pembelajaran di sekolah ialah masalah displin.

Masalah disiplin selalu berlaku samada di dalam sekolah atau dalam bilik darjah. Semua ini

kerana pelajar-pelajar terdiri daripada pelbagai latar belakang, mempunyai sahsiah, intelek,

jasmani, rohani dan sosioekonomi yang berbeza. Seperti yang kita sedia maklum, apabila

tingkah laku bermasalah atau disiplin berlaku dalam bilik darjah, proses pengajaran dan

pembelajaran akan terjejas.

Isu dalam bilik darjah

Masalah displin dibahagikan kepada beberapa kategori yang utama iaitu jenayah

berkelakuan negatif, membolos dan menipu. Contoh masalah disiplin yang kerap berlaku

semasa pengajaran dan pembelajaran ialah melawan dan tidak menghormati guru,

membaca bahan-bahan lain, membuat bising atau bergerak bebas di dalam bilik darjah,

tidak membuat kerja seperti yang diarahkan, ponteng kelas dan lewat masuk ke kelas.

Masalah lain yang dihadapi di dalam bilik darjah ialah suasana bilik darjah yang kurang

selesa. Keadaan bilik darjah yang tidak terurus, kerusi meja yang banyak dan nampak

berselerak, cahaya yang tidak mencukupi, panas, bekalan elektrik tidak ada atau sudah

tidak berfungsi menimbulkan ketidakselesaan kepada pelajar menyebabkan mereka gelisah.

Oleh sebab itu, mereka tidak dapat menumpukan perhatian kepada pelajaran sepenuhnya

dan ini memungkinkan berlaku gangguan kepada pengajaran dan pembelajaran.

Selain itu, bilangan pelajar yang terlalu ramai juga merupakan faktor yang mendorong

kepada masalah di dalam bilik darjah. Guru tidak akan dapat mengawal kelasnya dengan

baik apabila bilangan pelajar terlalu ramai lebih-lebih lagi terdapat berbagai-bagai tahapkebolehan pelajar. Ada pelajar yang lemah, sederhana dan tinggi tahap kebolehan

5/19/2018 Isu Bilik Darjah

3/8

menerima apa yang diajar oleh guru. Guru tidak mampu melayan semua karenah pelajar di

dalam kelas tersebut. Jadi, pelajar yang tertinggal atau atau tidak berminat mengikuti

pengajaran guru akan melakukan aktiviti-aktiviti yang mengganggu pengajaran dan

pembelajaran. Contohnya membuat bising, mengganggu rakan dan bergerak ke sana sini.

Masalah gangguan atau halangan dalam komunikasi antara pelajar dengan guru juga

berlaku mungkin disebabkan suasana kelas yang bising menyebabkan pelajar sukar

mendengar pelajaran yang disampaikan. Terdapat juga pelajar yang kurang berminat

terhadap sesuatu subjek telah menyebabkan pelajar itu mempunyai pemikiran tertutup

terhadap subjek tersebut. Pelajar enggan mendengar pengajaran guru dan mengehadkan

aktiviti pembelajaran terhadap subjek tersebut. Contohnya pelajar itu tidak suka kepasa

subjek Sains. Guru sains mempunyai masalah kerana terpaksa menanamkan minat kepada

setiap pelajar untuk mendapatkan pengajaran dan pembelajaran yang berkesan

Pembelajaran dan pengajaran juga tidak dapat berlangsung dengan efektif sekiranya

terdapat masalah dalam cara mewujudkan interaksi yang berkesan dalam bilik darjah.

Interaksi boleh berlaku antara objek atau organisma yang tidak bertindak balak. Sebagai

contoh, bila guru berkomunikasi secara lisan atau melalui media, interaksi berlaku. Seorang

pelajar berkomunikasi bersama guru manakala dia hanya berinteraksi dengan sebuah

komputer. Pelajar mengalami masalah takut untuk berbincang dalam bilik darjah atau pun

mereka tidak berminat dengan topik perbincangan guru. Selain itu guru tidak dapatmemadankan bahanbahan pelajaran yang sesuai dengan umur kognitif para pelajar. Guru

terlalu mengikut sukatan pelajaran dan mengabaikan tahap pembelajaran Masteri. Ini ialah

kerana bahan pembelajaran terlalu sukar, pelajar tidak dapat menyertai dalam proses

interaksi yang efektif dalam proses pembelajaran dan pengajaran.

Implikasi masalah dalam bilik darjah

Implikasi masalahmasalah yang dihadapi terhadap proses pengajaran dan pembelajaran

di dalam kelas ialah akan menjejaskan kelancaran proses pengajaran dan pembelajaran di

dalam bilik darjah. Banyak masa terpaksa dihabiskan oleh guru untuk menangani masalah

displin di dalam bilik darjah sehingga menyebabkan guru itu tidak dapat menumpukan

sepenuh masa dan perhatian kepada proses pembelajaran dan pengajaran. Kekangan

masa atau waktu yang diberi contohnya 30 minit untuk satu waktu menyebabkan guru

mengajar murid dengan cepat untuk menghabiskan sukatan pelajaran dan mengabaikan

aspek pemahaman dan penguasaan pelajar terhadap subjek mata pelajaran tersebut..

5/19/2018 Isu Bilik Darjah

4/8

Implikasi masalah displin di dalam bilik darjah juga akan menjejaskan imej dan kredibiliti

sekolah sebagai pusat kecemerlangan pendidikan. Setiap masalah displin yang kecil jika

tidak ditangani dengan baik akan membawa kepada masalah displin yang lebih besar.

Contohnya seperti masalah ponteng kelas lama kelamaan pelajar ini akan ponteng sekolah

pula apabila tidak ada tindakan atau dendaan khusus untuk menangani masalah displin ini.

Tambahan pula masalah displin juga akan mewujudkan peluang dan ruang kepada kegiatan

salah laku seperti peras ugut, pergaduhan dan sebagainya. Akhir sekali risiko yang tinggi

kepada pelajar-pelajar lain untuk menjadi mangsa mereka.

Menilai aspek-aspek yang telah diketengahkan, maka adalah penting bagi kita menangani

permasalahan disiplin di kalangan pelajar sekolah demi menjamin keutuhan sekolah sebagai

agen sosial yang berwibawa dan dihormati. Prosedur pencegahan yang sistematik dan

berkesan berasaskan pertimbangan punca-punca penglibatan pelajar kepada masalah

disiplin ini adalah perlu demi memelihara masa depan yang positif kepada pelajar, sekolah

dan masyarakat itu sendiri. Oleh itu kerjasama bersepadu antara pelajar, sekolah, pihak

berkuasa dan masyarakat adalah perlu ke arah pelaksanaan program pencegahan yang

berkesan serta menyeluruh.

Implikasi daripada susunan bilik darjah yang tidak selesa akan menyebabkan pelajar tidak

dapat menumpukan perhatian kepada guru. Keadaan kelas yang tidak ceria membuatkan

pelajar tidak berminat untuk masuk ke dalam bilik darjah. Bilik darjah juga memberikan

perspektif negatif terhadap pelajar yang berada di dalam bilik darjah. Contohnya bilik darjah

pelajar yang tidak cukup peralatan seperti kerusi yang patah, papan buletin yang tercabut

menyebabkan meraka berasa di dalam keadaan yang tertekan. Pelajar akan menganggap

tiada bantuan yang ditawarkan oleh pihak sekolah untuk memberikan mereka kerusi meja

yang baru dan mencukupi.

Keadaan terlalu ramai pelajar di dalam kelas menyebabkan pelajar tidak mempunyai ruang

yang cukup untuk berinteraksi semasa mereka di dalam bilik darjah. Selain itu mereka akan

berasa terkongkong dan tidak bebas untuk melakukan kerja berkumpulan. Tahap

kecerdasan pelajar yang pelbagai di dalam kelas menyebabkan pelajar akan memandang

rendah terhadap pelajar yang kurang pandai dan membuat pelajar kurang pandai merasa

rendah diri. Pelajar yang mempunyai masalah emosi ini akan mencari peluang unntuk

memboloskan diri seperti ponteng kelas.

Impikasi daripada interaksi yang tidak berkesan menyebabkan pelajar hilang fokus danminat terhadap pelajaran tersebut. Mereka juga tidak akan belajar untuk membaiki

5/19/2018 Isu Bilik Darjah

5/8

kelemahan diri seperti tidak yakin atau terlalu malu untuk berbincang sesuatu topik dengan

guru. Selain itu ketiadaan interaksi pelajar di dalam kumpulan akan menjadikan mereka

kurang bekerjasama dan lebih kepada ahli kongsi tidur. Gangguan dalam proses interaksi

juga boleh berlaku apabila sesetengah murid tidak menungggu masa giliran untuk bercakap

dan menyuarakan pendapat mereka dengan cepat dan kuat.Keadaan ini menyebabkan

terdapat pelajar yang tidak suka bercakap dan lebih suka mendengar daripada bercakap.

Cara mengatasi

Cara mengatasi masalah ialah seseorang guru itu perlu bijak, kreatif dan inovatif , maka dia

akan dapat menggunakan kaedah pengajaran pembelajaran yang berkesan dan melibatkan

pelajar secara aktif dan terkawal. Kaedah berkesan yang digunakan akan dapat

mengurangkan masalah yang tidak dikehendaki. Kepelbagaian kaedah, teknik dan strategi

pengajaran dan pembelajaran akan menjadi pelajar aktif, seronok dan mudah menerima apa

yang diajar oleh guru.

Kedua, perwatakan dan sahsiah guru juga merupakan salah satu faktor dalam masalah

disiplin ini. Guru yang kurang berpengalaman dan kurang tegas atas disiplin bilik darjah

tidak akan mendapat penghormatan dan kepercayaan daripada murid-murid. Murid-murid

yang nakal sering menimbulkan masalah dengan tujuan untuk membuli guru yang kurangtegas. Sifat-sifat guru yang disukai murid ialah mempunyai emosi yang stabil dan mental

yang sihat, mempunyai badan yang sihat dan sahsiah yang dinamik, mempunyai

kecerdasan otak yang lebih tinggi daripada kebanyakan orang, mempunyai sifat kreatif,

imaginasi dan ikhtiar, mempunyai suara dan tingkahlaku yang beradab, bertata tertib,

bertimbang rasa, mempunyai simpati dan bijaksana dalam menghadapi masalah, sabar,

jujur dan ikhlas, tegas, menepati masa dan berkebolehan mengurus, mempunyai sikap yang

positif dan menggalakkan, memberi bimbingan yang demokratik dan menjaga status ikhtisas

perguruan.

Ketiga, hubungan guru dengan pelajar kurang baik dan kurang mesra juga merupakan salah

satu faktornya. Tugas guru bukan bersifat statik dan hanya tertumpu kepada objektif

akademik sahaja. Tetapi guru berperanan dan mempunyai pengaruh yang besar kepada

pembetukan kehidupan sosial pelajar. Sehubungan itu, pembinaan hubungan berkesan

antara guru dan murid adalah pendekatan terbaik bagi mencapai hasrat ini. Antara

kelebihan apabila wujud hubungan baik antara guru dan pelajar ialah akan melahirkan

persahaman yang baik antara mereka serta wujud rasa percaya mempercayai dan ini dapat

5/19/2018 Isu Bilik Darjah

6/8

memberi kesan positif kepada proses pengajaran dan pembelajaran. Oleh sebab itu, sudah

pasti masalah disiplin akan dapat dikawal dan dikurangkan.

Cara untuk menangani masalah displin atau tingkah laku negatif ialah arah semula perhatian

pelajar kepada tugas, kemudian semak kemajuan pelajar beberapa minit, perhati ataubergerak ke arah pelajar berkenaan dan ingatkan pelajar tentang peraturan berkenaan.

Akhir sekali beritahu pelajar supaya berhenti melakukan. Guru juga boleh memperkenalkan

peraturan di dalam bilik darjah dan menampalnya di dalam kelas untuk pengetahuan pelajar

tersebut.

Pengurusan bilik darjah ialah suatu aspek yang penting dalam melaksanakan sesuatu

pengajaran.Seseorang guru itu perlu tahu cara menyusun tempat duduk pelajar dan

peralatan bilik darjah, mengurus pergerakan pelajar didalam kelas, dan mengawal disiplin

pelajar di dalam kelas supaya pengajaran dapat bejalan dengan lancar. Ada guru yang

menekankan penyediaan bilik darjah yang selesa untuk belajar serta mewujudkan hubungan

dua hala yang mesra.

Cara mewujudkan komunikasi berkesan di dalam bilik darjah ialah komunikasi yang

berkesan akan berlaku jika mesej yang disampaikan oleh guru dapat diterima dan difahami

oleh pelajar dengan jelas. Komunikasi berkesan apabila wujudnya persefahaman ynag

mendorong meningkatkan hubungan yang baik di antara mereka yang terlibat. Dalam

proses pengajaran dan pembelajaran, guru perlu menggunakan kedua-dua jenis komunikasi

(verbal dan bukan verbal) dengan berkesan. Guru boleh memberikan peneguhan positif

dalam bentuk verbal (Pujian) dan bukan Verbal (sentuhan dan Senyuman). Kecekapan

komunikasi boleh dipelajari dan dilatih oleh guru dari semasa ke semasa. Pelajar mesti

mendapat mesej atau arahan yang ingin disampaikan oleh guru dengan tepat.

Antara amalan-amalan komunikasi yang berkesan dalam bilik darjah ialah guru mesti

mengendalikan strategi kumpulan di dalam bilik darjah dengan menggunakan kaedah

perbincangan, lakonan, main peranan dan sosia drama. Guru perlu menggunakan alat

Bantu mengajar yang akan membantunya menyampaikan konsep dengan lebih berkesan.

Seseorang guru juga perlu menyampaikan fakta dengan suara yang terang dan

mempraktikkan kemahiran menyoal yang berkesan.Konflik di antara kedua - dua pihak iaitu

guru dan pelajar akan berlaku sekiranya maksud guru tidak difahami oleh pelajar.

Komunikasi berkesan penting bagi menjamin pengajaran dan pembelajaran yang efektif

yang guru dapat berkomunikasi dengan berkesan, guru perlu mempraktikkan prinsip-prinsip

5/19/2018 Isu Bilik Darjah

7/8

yang seperti berusaha untuk mendengar cadangan pelajarnya. Guru perlu memastikan tiada

halangan apabila guru menyampaikan pengajarannya dan berusaha membuka minda para

pelajar supaya mereka dapat berkomunikasi denagn lebih senang. Antara amalan

komunikasi yang berkesan ialah bersikap positif atau percaya kepada pelajar, bersifat ramah

dan mesra, hormat terhadap pandangan pelajar, ketahui latar belakang pelajar, pendengar

yang aktif, tunjuk mimik muka berseri dan manis, guna bahasa yang mudah dan difahami,

arahan yang jelas, jitu, ringkas dan dapat difahami oleh pelajar.

Selain itu guru perlulah mempelajari nama pelajar dan mengingatinya ketika berinteraksi.

bersemangat tinggi dalam pengajaran, galakkan pelajar supaya memberi idea atau

pandangan, gunakan gerak fizikal, gerak isyarat dan mimik muka ketika memberi penjelasan

dan akhir sekali amalkan pembelajaran kontekstual iaitu kaitkan pelajaran di sekolah dengan

pengalaman harian pelajar dan kaitkan pengetahuan baru dengan pengetahuan yang sudah

diketahui oleh pelajar. Interaksi ialah satu proses saling bertindak antara individu dengan

pihak atau individu lain dengan ihak atau individu lain dengan alam sekitarnya.

Kepimpinan Dalam Bilik Darjah

Pendidik di sekolah tidak hanya mengajar tetapi juga merupakan pemimpin. Secara sedar

atau tidaksifat kepimpinan berkualiti bagi seorang guru di sekolah harus ditelusuri dandiperhalusibagi mewujudkan iklim pendidikan yang mampu memacu kecemerlangan.

Pemimpinyang mempunyai sifat kepimpinan berhemah tinggi sentiasa dapat

mewujudkanhubungan yang baik dengan kelompok yang dipimpin.Ibarat kepala memimpin

badanbegitulah perumpamaan yang diberikan kepada pemimpin bagi mencernakan

ketokohandi dalam mengurus dan mengepalai sesebuah organisasi.Itulah jugalah

corakkepimpinan yang sepatutnya ditunjukkan seorang pemimpin budiman .Maka di

peringkatsekolah sudah tentulah guru besar yang dipertanggungjawabkan sebagai

pemimpinkepada semua komuniti samada pendidik, pentadbir serta murid-murid. Bilik darjah

pulasebagai tempat berlakunya proses pengajaran dan pembelajaran, merupakan

tempatyang terpenting di sekolah. Bilik darjah juga merupakan medan perjuangan

utamakerjaya dan kepimpinan seorang guru. Kepimpinan juga berkait secara langsung dan

tidak langsung dengan keseluruhan aktiviti dalam bilik darjah. Kepimpinan guru dalam

kurikulum bilik darjah dianggap sebagai himpunan kemahiran seseorang guru yangselain

daripada mengajar ada mempunyai pengaruh yang diperluaskan ke luar bilikdarjahnya,

sama ada di dalam atau di luar sekolahnya. Kepimpinan guru ini menggerakkan murid-murid

bagi meningkatkan prestasi sekolah, khususnya dalam pengajaran dan pembelajaran.

5/19/2018 Isu Bilik Darjah

8/8

Tambahan pula tuntutan masyarakat memaksa para guru sebagai pemimpin untuk

melakukan pelbagai strategi bagi mencapai objektif yang telah ditetapkan.

Kesimpulan

Masalah masalah yang dihadapi di dalam bilik darjah perlulah dikenalpasti oleh guru

supaya proses pembelajaran dan pengajaran yang berterusan dapat dinikmati dan dihargai

oleh pelajar. Masalah displin pelajar perlulah ditangani sebaik mungkin untuk melahirkan

insan yang cemerlang akademik, rohani, jasmani dan inteleknya. Masalah keadaan di bilik

darjah yang tidak selesa dan peralatan yang tidak mencuupi boleh ditangani dengan baik

oleh guru.Terdapat pelbagai cara, teori dan kemahiran yang boleh digunakan untuk

mendapatkan pengurusan bilik darjah, kemahiran komunikasi dan interaksi yang berkesan.

Jadilah guru yang mengajar dan mendidik pelajar ilmu tanpa mengira penat lelah dan jemu

demi masa depan negara, agama dan bangsa.

Dua ribu tiga ratus dua belas ribu patah perkataan sahaja