Laporan Tahunan JKN Kedah Tahun 2011

3

Bahagian PENGENALAN

LAPORANTAHUNAN

JABATAN KESIHATAN NEGERIKEDAH DARUL AMAN

2O11

LAPORAN TAHUNAN 2011

4 5

Bahagian PENGENALANJKN Kedah


6 1


PENASIHAT

Dr. Ismail bin Abu TaatPengarah Kesihatan Negeri

EDITOR

Tuan Haji Zahri Bin HarunTimbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Pengurusan)

Puan Juliana Ikhzawati Binti Mohamed LazimBahagian Pengurusan

Puan Rosseriyany Bt. DonEn. Hilmi Bin HarunBahagian Perubatan

Dr. Mazwin bt MahmoodDr. Faizah Hanim bt MokhtarBahagian Kesihatan Awam

Dr. Hajah Farehah bt OthmanBahagian Kesihatan Pergigian

En. Mokhtar bin AbdullahBahagian Perkhidmatan Farmasi

Pn. Nur Athiyah bt Abdul JamilBahagian Keselamatan & Kualiti Makanan

URUSETIA

Puan Rozita Bt OsmanCik Norlaili Bt SobkiUnit Sistem Maklumat

GRAFIK

En. Zulkifli Bin Mat SharifUnit Promosi Kesihatan

FOTOGRAFI

En. Muhamad Bin AliUnit Promosi Kesihatan

PENGENALAN

• Sidang Pengarang• Perutusan Pengarah• Profail Pengarah• Profail Pegawai Utama• Struktur Organisasi Jabatan• Visi, Misi dan Objektif• Sinopsis Organisasi Jabatan

Taraf KESIHATAN

Bahagian PENGURUSAN

• Pendahuluan• Pentadbiran• Perjawatan• Kewangan & Akaun• Sistem Maklumat• Latihan• Psikologi Kaunseling• Pembangunan

Bahagian KESIHATAN AWAM

• Pendahuluan• Pembangunan Kesihatan Keluarga• Pemakanan• Kawalan Penyakit Berjangkit• HIV / AIDS• Kawalan Penyakit Bawaan Vektor• Kawalan Penyakit Tak Berjangkit• Kesihatan Pekerjaan dan Alam Sekitar• Keselamatan & Kualiti Makanan• Kejuruteraan Kesihatan

• Inspektorat & Perundangan• Promosi Kesihatan

Bahagian PERUBATAN

• Pendahuluan• Skop Perkhidmatan Perubatan• Perkhidmatan Pesakit Luar• Perkhidmatan Pesakit Dalam• Perkhidmatan Kepakaran• Perkhidmatan Sokongan• Program Khas dan Peningkatan Kualiti• Kawalan Amalan Perubatan Swasta

(UKAPS)

Bahagian KESIHATAN PERGIGIAN

• Pendahuluan• Fasiliti Kesihatan Pergigian• Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Primer• Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Pakar• Aktiviti Peningkatan Kualiti

Bahagian PERKHIDMATAN FARMASI

• Pendahuluan• Penguatkuasaan Farmasi• Pengurusan & Amalan Farmasi

Bahagian KESELAMATAN & KUALITI MAKANAN

• Pematuhan dan Pembangunan Industri• Makmal Keselamatan dan Kualiti Makanan

191 - 258

13 - 16

1 - 12

17 - 62

63- 190

259 - 304

305 - 322

Sidang PENGARANGKandungan LAPORAN TAHUNAN

323 - 358


2 3


Assalamualaikum Warahmatullahi Wabarakatuh,Selamat Sejahtera dan Salam 1 Malaysia. Alhamdulillah bersyukur kita ke hadrat Allah S.W.T kerana dengan limpah rahmat dan izinNya Buku Laporan Tahunan 2011 Jabatan Kesihatan Negeri (JKN) Kedah telah dapat diterbitkan.Buku Laporan Tahunan yang dihasilkan pada setiap tahun merupakan satu dokumen dan rujukan penting yang merekodkan segala aktiviti, pencapaian dan peristiwa penting Jabatan. Ia juga mengandungi statistik perubatan dan status kesihatan terkini yang menggambarkan taraf kesihatan semasa penduduk di Negeri Kedah.

Pada tahun 2011, Unit Keselamatan dan Kualiti Makanan, Bahagian Kesihatan Awam JKN telah dinaiktaraf sebagai Bahagian Keselamatan & Kualiti Makanan (BKKM) dan bertanggungjawab bagi perlaksanaan dan penguatkuasaan peruntukan yang termaktub dalam Akta Makanan 1983 dan Peraturan-Peraturan Makanan 1985. Dengan wujudnya BKKM ini, aktiviti penguatkuasaan dan pemantauan terhadap keselamatan dan kualiti makanan dapat dipertingkatkan di Negeri Kedah.

Jabatan Kesihatan Negeri juga dari masa ke semasa akan terus berusaha untuk memperkasakan sistem penyampaian perkhidmatan kesihatan di Negeri Kedah dengan memberikan sepenuh komitmen dalam menyediakan prasarana kesihatan yang terbaik selaras dengan Wawasan 1Malaysia ‘Rakyat Didahulukan Pencapaian Diutamakan’.

Akhir kata sekalung penghargaan dan syabas diucapkan kepada semua pegawai dan kakitangan Jabatan yang telah menyumbang idea, tenaga serta komitmen padu secara berterusan dalam melaksanakan tugas dan tanggungjawab yang telah diamanahkan bagi meningkatkan lagi kualiti kesihatan penduduk di Negeri Kedah.

( DR. ISMAIL B. ABU TAAT )Pengarah Kesihatan NegeriKedah Darul Aman

Laluan Kerjaya :1980 Latihan Doktor Siswazah di Hospital Besar Pulau Pinang

1981 Pegawai Perubatan di Hospital Daerah Sungai Petani

1983 Pegawai Perubatan di Pusat Kesihatan Besar Kuala Nerang

1985 Pegawai Kesihatan di Pejabat Kesihatan Baling

1985 -1986 Melanjutkan Pelajaran dalam M.P.H. di Universiti Tulane, USA

1986 Pegawai Kesihatan Kanan di Pejabat Pengarah Perkhidmatan Perubatan & Kesihatan Negeri Kedah

1989 Pegawai Pentadbir Perubatan di Hospital Daerah Bentong, Pahang1990 Timbalan Penguasa Perubatan di Hospital Besar Seremban1991 Pegawai Kesihatan (Epidemiologi) di Jabatan Kesihatan Negeri Kedah1999 Pegawai Perubatan di Cawangan Pembangunan Kesihatan Keluarga,

Kementerian Kesihatan Malaysia2001 Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Kesihatan Awam) di Jabatan Kesihatan

Negeri Kedah2006 Pengarah Kesihatan Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur2011 Pengarah Kesihatan Negeri Kedah

Kelayakan :1980 M.B.B.S. (Universiti Malaya)1986 M.P.H. (Universiti Tulane, USA)

Dr. Ismail bin Abu Taat, KMN, BCK, Pengarah Kesihatan Negeri Kedah

Profail PENGARAHPerutusan PENGARAH


4 5


Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Pengurusan) sejak 26 Mei 2008Tarikh Mula Berkhidmat Dalam Kerajaan : 18 April 1979Kelulusan : B.LITT (Hons), Diploma Education (UKM)

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Pengurusan)Tuan Haji Zahri Bin Harun

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Kesihatan Awam)sejak 16 Oktober 2008Tarikh Mula Berkhidmat Dalam Kerajaan : 1 Jun 1985Kelulusan : MBBS (UKM), MPH (Manila)

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Kesihatan Awam)Dr Hayati binti Mohd Radzi

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Perubatan) sejak 1 Disember 2011Tarikh Mula Berkhidmat : 9 Mac 1982Kelulusan : Post Graduate Diploma In Hospital And Health Services Management (London), MD (UKM)

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Perubatan)Dr Harif Fadzilah bin Che Hashim

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Pergigian) sejak 19 November 2006Tarikh Mula Berkhidmat : 5 Mei 1980Kelulusan : BDs (Malaya) & DDPH RC.s. (England)

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Pergigian)Dr Zaini @ Che Zaniah Bt Mansor

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Farmasi)sejak 19 Januari 2009Tarikh Mula Berkhidmat : 2 Julai 1983Kelulusan : Ijazah Sarjana Muda Farmasi (USM) dengan kepujian

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Farmasi)En Khong Lai Bun

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Keselamatan & Kualiti Makanan)sejak 15 Mac 2011Tarikh Mula Berkhidmat : 16 Oktober 1995Kelulusan : Bacelor Sains dan Teknologi Makanan (UPM),Diploma Pertanian (UPM)

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Keselamatan & Kualiti Makanan)Tuan Haji Mohd. Khairuddin bin Mohd. Talib

Profail PEGAWAI UTAMA

PKD

Kota

Setar

PKD

Pada

ng Te

rap

PKD

Kulim

PKD

Band

arBa

haru

PKD

Yan

PKD

Kuala

Mud

aPK

DSi

kPK

Bukit

Kay

uHi

tamPK

DLa

ngka

wiPK

DPe

ndan

gPK

DKu

bang

Pas

uPK

DBa

ling

Hosp

ital

Sulta

nah

Bahiy

ah

Hosp

ital

Sik

Hosp

ital

Balin

gHo

spita

lKu

limHo

spita

l Sult

anAb

dul H

alim

Hosp

ital

Lang

kawi

Hosp

ital

Kuala

Ner

ang

Hosp

ital

Jitra

Hosp

ital

Yan

Perg

igian

Kota

Setar

/Pe

ndan

g

Perg

igian

Kulim

/Ban

dar

Baha

ruPe

rgigi

anKu

ala M

uda/S

ik

Perg

igian

Kuba

ng P

asu

Perg

igian

Pada

ng Te

rap

TPKN

(PEN

GURU

SAN)

Tuan

Hj Z

ahri B

in Ha

run

TPKN

(FAR

MASI

)En

Kho

ng La

i Bun

TPKN

(KES

IHAT

AN A

WAM

)Dr

. Hay

ati bi

nti M

ohd R

adzi

TPKN

(PER

UBAT

AN)

Dr H

arif F

adzil

ah bi

n Che

Has

himTP

KN (P

ERGI

GIAN

)Dr

Zain

i @ C

he Z

aniah

Bt M

anso

r

PENG

ARAH

Dr. Is

mail b

in Ab

u Taa

t

Perg

igian

Lang

kawi

Perg

igian

Yan

Perg

igian

Balin

g

TPKN

(KES

ELAM

ATAN

&

KUAL

ITI M

AKAN

AN)

Tn. H

j. Kha

irudd

in bin

Moh

d. Ta

libPe

ntad

biran

Sumb

er M

anus

ia

Kewa

ngan

& A

kaun

Pemb

angu

nan

Siste

m Ma

kluma

t

Psiko

logi K

auns

eling

Latih

an

Kuali

ti & P

rogr

am K

has

Pemb

angu

nan

Perk

hidma

tan

Peru

bata

n

UKAP

SPe

ngur

usan

Rek

od

Peru

bata

n

Pemb

angu

nan

Kesih

atan

Ke

luarg

aPe

maka

nan

Kawa

lan P

enya

kit (B

erjan

gkit &

Tid

ak B

erjan

gkit

Prom

osi K

esiha

tan

Insp

ekto

rat &

Per

unda

ngan

Kesih

atan

Pek

erjaa

n &

Alam

Se

kitar

Kejur

uter

aan

Kesih

atan

Perg

igian

(Pen

cega

han)

Peng

urus

an P

ergig

ian D

aera

hPe

ngua

tkuas

aan

Farm

asi

Peng

urus

an F

arma

siPe

matu

han

& Pe

mban

guna

n In

dustr

iMa

kmal

Kese

lamat

an &

Kua

liti

Maka

nan

Cart

a ORG

ANIS

ASI

Jaba

tan

Kesih

atan

Neg

eri K

edah

2011


6 7


Negara menggembeleng tenaga ke arah kesihatan yang lebih baik.Kedah Sihat Sejahtera

Misi Kementerian Kesihatan adalah untuk menerajui dan berusaha bersama-sama :

1. untuk memudahkan dan membolehkan rakyat :

• mencapai sepenuhnya potensi mereka dalam kesihatan• menghargai kesihatan sebagai aset paling berharga• mengambil tanggungjawab dan tindakan positif demi kesihatan mereka

2. untuk memastikan sistem kesihatan berkualiti tinggi iaitu :

• mengutamakan pelanggan• saksama tidak membebankan• cekap wajar mengikut teknologi• boleh disesuaikan mengikut persekitaran• inovatif

3. dengan menekankan :

• sifat penyayang, profesionalisme dan kerja berpasukan• sifat menghormati maruah insan• penglibatan masyarakat

Untuk meningkatkan taraf kesihatan individu yang produktif melalui perkhidmatan yang merangkumi aspek penggalakkan, pencegahan, rawatan dan pemulihan.

VISI

MISI

OBJEKTIF

Jabatan Kesihatan Negeri Kedah diterajui oleh Pengarah Kesihatan Negeri Kedah dan dibantu oleh 6 orang Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri. Sehingga Disember 2011, terdapat 14,742 jawatan di Jabatan Kesihatan Negeri (JKN) Kedah dan jawatan yang diisi pula adalah sebanyak 13,115 yang terdiri daripada pelbagai jawatan dan gred.

Terdapat 6 Bahagian di JKN Kedah yang diketuai oleh Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri. Bahagian tersebut adalah :

• Bahagian Pengurusan• Bahagian Perubatan• Bahagian Kesihatan Awam• Bahagian Perkhidmatan Pergigian• Bahagian Perkhidmatan Farmasi• Bahagian Keselamatan & Kualiti Makanan

BAHAGIAN PENGURUSAN

Bahagian Pengurusan adalah merupakan salah satu daripada enam komponen utama yang mendokong kepada pencapaian visi, dan misi Jabatan. Bahagian Pengurusan berperanan penting dalam memberi perkhidmatan sokongan dari segi penyelarasan dan perancangan sumber manusia, kewangan, pembangunan, latihan, sistem maklumat, psikologi kaunseling termasuk lain-lain urusan berkaitan ‘housekeeping’. Ia bertujuan membolehkan Bahagian-Bahagian lain memberikan tumpuan sepenuhnya dalam meningkatkan keberkesanan penyampaian perkhidmatan kepada orang ramai, justeru merealisasikan hasrat YAB. Perdana Menteri agar rakyat didahulukan, pencapaian diutamakan.

Perkhidmatan-perkhidmatan yang diberikan adalah merangkumi komponen-kompenen utama pengurusan iaitu :

i. Pentadbiranii. Sumber Manusiaiii. Kewanganiv. Sistem Maklumatv. Pembangunanvi. Psikologi Kaunseling

BAHAGIAN KESIHATAN AWAM

Bahagian Kesihatan Awam bertanggungjawab untuk mengurus pemberian perkhidmatan Kesihatan Awam melalui aktiviti penjagaan kesihatan keluarga, pemantauan penyakit dan pencegahan serta kawalan, pemantauan keselamatan dan kualiti makanan serta air minuman, penguatkuasaan undang-undang kesihatan dengan sokongan aktiviti promosi serta kempen-kempen kesihatan untuk orang awam yang diselaraskan oleh 7 unit utama.

ORGANISASI Jabatan


8 9


7 unit utama yang terdapat di bawah Bahagian Kesihatan Awam adalah :

• Unit Pembangunan Kesihatan Keluarga• Unit Pemakanan• Unit Kawalan Penyakit (Berjangkit & Tidak Berjangkit)• Unit Kesihatan Pekerjaan & Alam Sekitar• Unit Kejuruteraan Kesihatan• Unit Promosi Kesihatan • Unit Inspektorat & Perundangan

Terdapat pecahan 12 unit di bawah Bahagian Kesihatan Awam. Unit-unit tersebut adalah :

• Unit Kesihatan Keluarga• Unit Kesihatan Primer• Unit Pemakanan• Unit Penyakit Berjangkit (CDC)• Unit AIDS/STI• Unit Penyakit Bawaan Vektor• Unit Penyakit Tidak Berjangkit (NCD)• Unit Kesihatan Pekerjaan• Unit Kesihatan Alam Sekitar• Unit Survelan• Unit Kejuruteraan Kesihatan-BAKAS, KMAM• Unit Promosi Kesihatan

Bahagian Kesihatan Awam dipertanggungjawab untuk menyelia semua 12 Pejabat Kesihatan Daerah di dalam Negeri Kedah yang melaksanakan aktiviti yang disebutkan diatas. Pejabat Kesihatan Daerah tersebut adalah :

1. Pejabat Kesihatan Daerah Kota Setar2. Pejabat Kesihatan Daerah Kuala Muda3. Pejabat Kesihatan Daerah Kubang Pasu4. Pejabat Kesihatan Daerah Kulim5. Pejabat Kesihatan Daerah Padang Terap6. Pejabat Kesihatan Daerah Langkawi7. Pejabat Kesihatan Daerah Pendang8. Pejabat Kesihatan Daerah Yan9. Pejabat Kesihatan Daerah Sik10. Pejabat Kesihatan Daerah Bandar Baharu11. Pejabat Kesihatan Daerah Baling12. Pejabat Kesihatan Pintu Masuk Bukit Kayu Hitam

BAHAGIAN PERUBATAN

Bahagian Perubatan diketuai oleh Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Perubatan) yang bertanggungjawab ke atas urusan perkhidmatan hospital-hospital negeri termasuk perkhidmatan kepakaran, pengurusan teknikal rawatan perubatan, penyelenggaraan rekod perubatan, kawalan amalan perubatan swasta dan kawalan kualiti perkhidmatan perubatan.

Program Perubatan berperanan menyediakan perkhidmatan perawatan di tahap sekunder dan tertiari. Disamping itu juga, program ini menyediakan perkhidmatan pengesanan penyakit (diagnostic), penggalakan (promotive) dan pemulihan (rehabilitative) kepada semua penduduk di Negeri Kedah.

Selain daripada hospital kerajaan, terdapat juga 325 klinik perubatan swasta, 9 hospital swasta dan sebuah rumah bersalin swasta yang memberi perkhidmatan primer, sekunder dan tertiari kepada populasi negeri Kedah.

Terdapat 9 buah hospital di negeri Kedah yang terdiri dari sebuah hospital negeri, tiga buah hospital berpakar dan lima buah hospital tanpa pakar. Jumlah keseluruhan katil rasmi di hospital-hospital negeri Kedah adalah 2,390 dan jumlah katil yang digunakan pula adalah 2,294. Jumlah kedatangan pesakit luar bagi tahun 2011 adalah 1,315,672 orang sementara jumlah kemasukan adalah 188,392 orang.

Semua hospital kerajaan di Negeri Kedah menawarkan perkhidmatan melalui empat (4) aktiviti utama iaitu:

a) Perkhidmatan Pesakit Luar • Pesakit Luar Am (kecuali di HSB,HSAH, Hospital Kulim dan Hospital Langkawi)• Klinik Pakarb) Perkhidmatan Pesakit Dalamc) Perkhidmatan Kecemasan dan Traumad) Rawatan Ambulatori (Ambulatory care)

Perkhidmatan di atas disokong oleh Perkhidmatan Sokongan Klinikal dan Bukan Klinikal. Taraf perkhidmatan dan kepelbagaian perkhidmatan yang diberikan bergantung kepada keperluan dan taraf hospital itu sendiri. Hospital-hospital di Negeri Kedah dikategorikan seperti berikut:

Hospital Negeri

• Hospital Sultanah Bahiyah

Hospital Daerah Dengan Pakar

• Hospital Sultan Abdul Halim• Hospital Kulim• Hospital Langkawi

Hospital Daerah Tanpa Pakar

• Hospital Baling• Hospital Sik• Hospital Jitra• Hospital Yan• Hospital Kuala Nerang


10 11


BAHAGIAN KESIHATAN PERGIGIAN

Bahagian Kesihatan Pergigian diketuai oleh Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Pergigian) yang bertanggungjawab kepada Pengarah Kesihatan Negeri. Ianya berfungsi sebagai pusat pentadbiran bagi Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Negeri Kedah. Terdapat lapan buah pusat tanggung jawab (PTJ) iaitu Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Kota Setar/Pendang, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Kubang Pasu, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Padang Terap, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Yan, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Kuala Muda/Sik, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Kulim/Bandar Baru, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Langkawi dan Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Baling.

Misi Perkhidmatan Kesihatan Pergigian adalah untuk meningkatkan kesihatan mulut individu, keluarga dan masyarakat ke tahap yang optima di mana keadaan kesihatan mulut termasuk gigi dan tisu yang berkaitan tanpa penyakit yang aktif. Keadaan ini memungkinkan individu berkenaan untuk makan, bertutur dan bergaul tanpa rasa ketidakselesaan dan dapat menyumbang kepada kesihatan keseluruhan tubuh badan serta pembangunan sosio-ekonomi.

Objektif Perkhidmatan Pergigian ialah untuk meningkatkan status kesihatan pergigian penduduk Negeri Kedah kepada tahap yang optima melalui perkhidmatan pergigian penggalakan, pencegahan, rawatan dan pemulihan dengan penekanan kepada kumpulan sasar yang dikenalpasti. Fungsi utama bahagian ini meliputi :

• Perancangan dan pelaksanaan perkhidmatan pergigian • Pengurusan dan pengagihan sumber yang bersesuaian• Pembangunan sumber manusia sedia ada.• Pemantauan dan penilaian keberkesanan perkhidmatan pergigian

Bahagian Kesihatan Pergigian Negeri Kedah bertanggungjawab untuk memberi perkhidmatan kesihatan pergigian secara holistik kepada masyarakat Negeri Kedah dengan kerjasama dari agensi-agensi kesihatan, agensi kerajaan dan bukan kerajaan yang lain.

BAHAGIAN PERKHIDMATAN FARMASI

Bahagian Perkhidmatan Farmasi memainkan peranan untuk memastikan bahawa bahan-bahan farmaseutikal dan penjagaan kesihatan yang disediakan kepada orang awam adalah berkualiti, selamat dan berkesan; dan disediakan dengan penuh tanggungjawab supaya menghasilkan kesan yang baik serta memperbaiki kualiti hidup. Bahagian ini mengendalikan 2 aktiviti utama iaitu :

• Pengurusan, Amalan & Perkembangan Farmasi• Penguatkuasa Farmasi

BAHAGIAN KESELAMATAN & KUALITI MAKANAN

Aktiviti Keselamatan dan Kualiti Makanan dilaksanakan bertujuan untuk memastikan penyediaan, penjualan dan penggunaan makanan oleh orang ramai adalah selamat dari segi kesihatan dan juga bebas daripada unsur-unsur penipuan. Tugas ini termasuklah penguatkuasaan Akta Makanan 1983 dan Peraturan-Peraturan Makanan 1985 dan pemantauan terhadap keselamatan makanan yang

dipertanggunjawab oleh pihak kerajaan kepada kementerian Kesihatan Malaysia. Bagi mencapai tujuan tersebut beberapa aktiviti telah dilaksanakan sepanjang tahun 2011 iaitu :

• Pemeriksaan dan Penilaian Permis Makanan• Pensampelan Makanan dan Analisis Makanan• Pelesenan Air Mineral Semulajadi dan Air Minuman Berbungkus• Perlesenan Ais bagi Maksud Perdagangan atau Perniagaan• Aktiviti Kawalan Makanan di Pintu Masuk• Pensijilan HACCP dan GMP• Pensijilan Sijil Kesihatan Makanan Health Certificate dan Sijil Penjualan Bebas Free Sale Certificate• Program Latihan Pengendali Makanan (LPM)• Kebersihan dan Keselamatan Makanan di Institusi• Aktiviti Pemantauan Keselamatan Makanan• Latihan dan bimbingan• Promosi Kesihatan• Kerjasama dengan lain-lain Agensi


12

JKN Kedah

1

Taraf KESIHATAN

LAPORANTAHUNAN


TARAF KESIHATAN

2O11

2 13

LAPORAN TAHUNAN 2011 Taraf KESIHATANJKN Kedah

Negeri Kedah terletak di utara Semenanjung Malaysia bersempadan dengan Negara Thai di samping tiga negeri

lain iaitu Perlis, Pulau Pinang dan Perak. Keluasan Negeri Kedah adalah 9,426 km persegi (2.8% daripada

keluasan Semenanjung Malaysia) dengan jumlah penduduk seramai hampir 2 juta.

Dari perspektif kesihatan, Negeri Kedah terbahagi kepada 11 daerah pentadbiran. Setiap daerah mempunyai

sebuah Pejabat Kesihatan Daerah manakala sembilan daerah mempunyai kemudahan hospital dan lapan daerah

mempunyai Pejabat Pergigian Daerah. Disamping perkhidmatan kesihatan kerajaan, terdapat 10 hospital swasta,

325 klinik perubatan, 50 klinik pergigian dan 33 pusat hemodialisis swasta yang turut memberi perkhidmatan

kepada penduduk Negeri Kedah.

Hospital Sultanah Bahiyah dan Hospital Sultan Abdul Halim merupakan diantara beberapa hospital IT yang

terdapat di Malaysia. Dikategorikan sebagai Hospital Information System (HIS), kedua-dua hospital ini diharap

dapat memberi perkhidmatan yang lebih baik kepada penduduk Negeri Kedah.

PENDUDUK

Anggaran penduduk Negeri Kedah pada tahun 2011 adalah di seramai 1,973,100 orang berasaskan kepada

Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia Tahun 2010, disesuaikan untuk kurang perhitungan. Jumlah penduduk

tertinggi adalah di Daerah Kuala Muda iaitu 462,571 penduduk, diikuti oleh Daerah Kota Setar iaitu dianggarkan

seramai 421,734 pada tahun 2011. Ini adalah merujuk kepada Jadual 1.1.

Pecahan penduduk mengikut jantina menunjukan bilangan penduduk lelaki telah mengatasi penduduk

perempuan walaupun perbezaannya tidak begitu signifiken. Kategori penduduk mengikut umur tertentu juga

tidak menunjukkan perbezaan yang ketara berbanding tahun sebelumnya. Rujuk Jadual 1.2.

Jadual 1.1 : Bilangan & Kepadatan Penduduk Negeri Kedah, 2011

Daerah Jumlah Penduduk

(Ribu)

Luas

(km/persegi)

Kepadatan

(km/persegi)

Kota Setar 421,734 665 634

Pendang 96,203 626 154

Kuala Muda 462,571 923 501

Kubang Pasu 223,624 948 236

Langkawi 96,015 467 206

Baling 137,418 1529 90

Kulim 291,453 765 381

Sik 68,258 1635 42

Yan 69,212 242 286

Padang Terap 63,718 1357 47

Bandar Bharu 42,894 269 159

Kedah 1,973,100 9,426 209

Taraf

KESIHATAN1

Nota keterangan :

�� *Unjuran penduduk berasaskan data Banci Penduduk dan Perumahan Malaysia 2010, disesuaikan untuk kurang penghitungan.

Sumber data : �� Jumlah penduduk mengikut

negeri - Jabatan Perangkaan Malaysia.

�� Bilangan penduduk mengikut daerah - Pusat Infomatik Kesihatan, KKM

14 15

LAPORAN TAHUNAN 2011 Taraf KESIHATANJKN Kedah

Indikator 2010 2011Bilangan

(Ribu)% dari Jumlah

Penduduk

Bilangan(Ribu)

% dari Jumlah

PendudukBilangan Penduduk Lelaki 973.9 49.5 961.5 50.6

Bilangan Penduduk Perempuan 992.9 50.5 938.3 49.4

Penduduk Remaja (Bawah 20 tahun) 780.2 39.7 750.2 39.5

Penduduk Warga Tua (60 tahun dan keatas) 166.3 8.5 179.9 9.5

Penduduk Aktif Dalam Ekonomi (Umur 15 - 64 tahun) 1,274.6 64.8 1,226.7 64.6

Penduduk Tidak Aktif Dalam Ekonomi (Umur bawah

15 dan atas 64 tahun)

692.3 35.2 673.1 35.4

Nisbah Tanggungan 54.3 - 55.1 -

Penduduk Bandar 801.8 40.8 1257.9 64.6

Penduduk Luar Bandar 1,165.0 59.2 689.7 35.4

Jadual 1.2 : Indikator-indikator Demografi, Kedah 2010 - 2011

PETUNJUK KESIHATAN UMUM

Kadar Kasar Kelahiran bagi setiap 1000 penduduk didapati berlaku penurunan berbanding tahun sebelumnya.

Sementara itu Kadar Kasar Kematian bagi setiap 1000 penduduk adalah di sekitar 5.8 hingga 6.0 semenjak tahun

2007 hingga tahun 2011. (Rajah 1.1)

Rajah 1.1 : Kadar Kasar Kelahiran & Kadar Kasar Kematian Negeri Kedah 2007 - 2011Berdasarkan Rajah 1.2 perhatian adalah tertumpu kepada Kadar Kematian Perinatal dan Neonatal yang

merupakan indikator yang sensitif dalam menilai mutu perkhidmatan kesihatan di sesebuah negeri atau negara.

Kadar Kematian Neonatal didapati tertumpu kepada 5.5 pada tahun 2011. Kadar Kematian Perinatal juga pada

tahap 9.7 seperti tahun-tahun sebelum. Trend yang sama berlaku kepada Kadar Lahir Mati dan Kadar Kematian

Bayi.

Kadar Kematian Ibu Bersalin menunjukan perubahan menurun untuk dua tahun berturut-turut sementara Kadar

Kematian Toddler juga menurun kepada 0.4 pada tahun 2011. Sila Rujuk Rajah 1.3.

Rajah 1.2 : Kadar-Kadar Kematian Terpilih, Negeri Kedah 2007 - 2011

Rajah 1.3 : Kadar Kematian Toddler Dan Kadar Kematian Ibu BersalinDi Negeri Kedah 2007 - 2011

Disemak oleh : Pusat Informatik Kesihatan Bahagian Perancangan dan Pembangunan, KKM.

Nota : Semakan berdasarkan kepada penerbitan Perangkaan Penting dan ianya adalah data rasmi negara yang

dikeluarkan oleh Jabatan Perangkaan Malaysia.

Punca Data : Buku Perangkaan Penting Malaysia, 2008 - 2010, Jabatan Perangkaan Malaysia

Disemak oleh : Pusat Informatik Kesihatan Bahagian Perancangan dan Pembangunan, KKM.

Nota : Semakan berdasarkan kepada penerbitan Perangkaan Penting dan ianya adalah data rasmi negara yang

dikeluarkan oleh Jabatan Perangkaan Malaysia.

Punca Data : Buku Perangkaan Penting Malaysia, 2008 - 2010, Jabatan Perangkaan Malaysia

16

LAPORAN TAHUNAN 2011JKN Kedah

PERANGKAAN MORBIDITI DAN MORTALITI

Pada tahun 2011, jumlah pesakit yang discaj dari hospital adalah seramai 188,392. Dari sejumlah ini seramai

3,881 adalah jumlah kematian yang melibatkan berbagai jenis penyakit. Jumlah kematian ini merupakan 2.06%

daripada jumlah discaj di hospital. Bilangan kematian tertinggi adalah di kalangan pesakit yang berumur 65 tahun

keatas. Rujuk Jadual 1.3.

Jadual 1.3 : Kematian Mengikut Umur di Hospital-Hospital Kerajaan Negeri Kedah

Umur (tahun) Bil. Kematian % dari Jumlah Discaj Hospital0 - 4 237 6.11

5 -11 20 0.52

12 - 44 563 14.51

45 - 64 1,404 36.18

65 keatas 1,657 42.70

Jumlah 3,881 100.00

NISBAH DOKTOR / PENDUDUK

Penduduk Kedah Tahun 2011 adalah dianggarkan berjumlah hampir 2.00 juta orang. Nisbah pegawai kepada

penduduk adalah meliputi pegawai yang berkhidmat di bawah perkhidmatan kerajaan dan perkhidmatan

swasta.

Nisbah Pegawai Kepada Penduduk

2007 2008 2009 2010 2011

Pegawai Perubatan 1 : 2334 1 : 2370 1 : 1326 1 : 2163 1 : 1034

Pegawai Pergigian 1 : 13705 1 : 18130 1 : 12314 1 : 16353 1 : 9106

Pegawai Farmasi 1 : 12540 1 : 11000 1 : 5758 1 : 8735 1 : 4606

Jururawat Terlatih 1 : 618 1 : 650 1 : 652 1 : 669 1 : 483

Penolong Pegawai Perubatan 1 : 3633 1 : 3560 1 : 3407 1 : 3429 1 : 3162

Penolong Pegawai Kesihatan

Persekitaran

1 : 8965 1 : 9693 1 : 9208 1 : 8242 1 : 7507

Jadual 1.4 : Nisbah Pegawai Kepada Penduduk 2007 - 2011

Pengamal Perubatan Swasta memainkan peranan yang lebih dalam Pengurusan Penjagaan Kesihatan Primer

manakala Pengamal Perubatan Kerajaan memainkan peranan yang lebih ketara dalam Pengurusan Penjagaan

Kesihatan Tertiari.

1

Bahagian PENGURUSAN

LAPORANTAHUNAN


PENGURUSAN

2O11

2 17

LAPORAN TAHUNAN 2011 Bahagian PENGURUSANJKN Kedah

Bahagian Pengurusan Jabatan Kesihatan Negeri Kedah (JKN) adalah merupakan salah satu daripada enam komponen utama yang mendokong kepada pencapaian visi, dan misi Jabatan. Bahagian Pengurusan berperanan penting dalam memberi perkhidmatan sokongan dari segi penyelarasan dan perancangan sumber manusia, kewangan, pembangunan, latihan, sistem maklumat, psikologi kaunseling termasuk lain-lain urusan berkaitan ‘housekeeping’. Ia bertujuan membolehkan Bahagian-Bahagian lain memberikan tumpuan sepenuhnya dalam meningkatkan keberkesanan penyampaian perkhidmatan kepada orang ramai, justeru merealisasikan hasrat YAB. Perdana Menteri agar rakyat didahulukan, pencapaian diutamakan.

Perkhidmatan-perkhidmatan yang diberikan adalah merangkumi komponen-kompenen utama pengurusan iaitu :

i. Pentadbiranii. Sumber Manusiaiii. Kewanganiv. Sistem Maklumatv. Pembangunanvi. Psikologi Kaunseling

Mengetuai Bahagian Pengurusan ialah Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Pengurusan), Pegawai Tadbir dan Diplomatik (PTD) Gred M54, dibantu seorang Ketua Penolong Pengarah Kanan Gred M52, dua orang Ketua Penolong Pengarah Gred M48, seorang Ketua Penolong Pengarah Gred S48, dua orang Penolong Pengarah Kanan Gred M44, seorang Pegawai Teknologi Maklumat Kanan F44, seorang Akauntan W44, seorang Pegawai Psikologi Kanan Gred S44 dan dua orang Pegawai Teknologi Maklumat F41 serta lain-lain kakitangan sokongan dari pelbagai gred jawatan.

UNIT PENTADBIRAN

Unit Pentadbiran, Bahagian Pengurusan JKN adalah merupakan unit sokongan kepada Jabatan Kesihatan Negeri Kedah. Ia menjalankan fungsi pentadbiran am seperti :

i. Perkhidmatan ‘housekeeping’ kepada JKN;ii. Pengurusan edaran surat-menyurat dan fail-fail Jabatan;iii. Penyelarasan maklumat dan dokumen;iv. Pemantauan prestasi perkhidmatan keselamatan dan pencucian pejabat JKN;v. Keurusetiaan majlis;vi. Keurusetiaan mesyuarat;vii. Penyewaan ruang pejabat;viii. Pengurusan kenderaan Jabatan Kesihatan Negeri Kedah; danix. Penghubung dan penyampai maklumat kepada Pusat-Pusat Tanggungjawab (PTJ) mengenai arahan dan makluman yang dikeluarkan oleh Jabatan Kesihatan Negeri (JKN), Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM), Jabatan Perkhidmatan Awam (JPA), Unit Pemodenan Tadbiran dan Perancangan Pengurusan Malaysia (MAMPU), Kementerian Kewangan serta lain-lain agensi dari semasa ke semasa.

Bahagian

PENGURUSAN2

18 19


Jadual 2.1Mesyuarat-Mesyuarat Utama Yang Dikendalikan Unit Pentadbiran

Bil Mesyuarat Sasaran Pencapaian1. Mesyuarat Pengarah Kesihatan Negeri dengan Ketua-Ketua Jabatan 6 kali 4 kali2. Pelan Tindakan Jabatan Kesihatan Negeri Kedah 1 kali 1 kali3. Mesyuarat Pagi 12 kali 11 kali

Aktiviti Utama Unit Pentadbiran Tahun 2011

Jadual 2.2Majlis-Majlis Yang Diselaraskan Unit Pentadbiran Sepanjang Tahun 2011

Bil Majlis Tempat Tarikh1. Majlis Penerapan Nilai-Nilai Islam “Memantap Ukhuwah

Memperkasa Ummah” Peringkat JKN Kedah Auditorium, Kolej

Kejururawatan Alor Setar19 Mei 2011

2. Perhimpunan Pagi Jabatan Kesihatan Negeri Kedah Dataran Perhimpuan JKN Setiap bulan

Penetapan Key Performance Indicator (KPI) Unit Pentadbiran

Dalam memastikan perkhidmatan yang terbaik dapat diberikan, Unit Pentadbiran telah menetapkan Key Performance Indicator (KPI) bagi memastikan prestasi dan kecekapan pelaksanaan tanggungjawab-tanggungjawab utamanya dapat diukur dan dipertingkatkan dari semasa ke semasa. Pewujudan KPI Unit Pentadbiran ini dilakukan dengan mengambil kira fungsi kritikalnya sebagai penyambung dan penghubung kepada maklumat-maklumat utama untuk makluman dan tindakan pihak-pihak yang berkaitan. Ini kerana kepantasan tindakan yang akan diambil adalah bergantung kepada kecekapan pengurusan pengedaran maklumat di Unit Pentadbiran. Jadual 2.4 di bawah adalah merupakan sasaran dan pencapaian KPI Unit Pentadbiran bagi tahun 2010 dan 2011 telah ditetapkan.

Jadual 2.33 Pencapaian Key Performance Indicator (KPI) Unit Pentadbiran

Bil KPI Sasaran Pencapaian2010

Pencapaian 2011

1. Urusan penerimaan, pendaftaran dan pengedaran dalaman bagi surat masuk dilakukan dalam tempoh tidak melebihi 1 hari.

100% 100%(34,648 surat)

100%(43,232 surat)

1. Urusan edaran keluar surat-surat dari Unit Sumber Manusia dan lain-lain unit dilakukan dalam tempoh tidak melebihi 1 hari

100% 77.89%(7,148 daripada 9,176

surat)

89.97%(19,217 daripada

21,358 surat)

1. Pengedaran fail peribadi anggota kesihatan yang memerlukan urusan segera dilakukan dalam tempoh tidak melebihi 1 hari

100% 93.37%(5,668 daripada 6,048

fail peribadi)

91.91%(14,009 daripada

15,241 fail peribadi)

UNIT SUMBER MANUSIA

Unit Sumber Manusia meliputi pelaksanaan tugas-tugas yang berkaitan dengan 3 aktiviti utama iaitu urusan perkhidmatan, perjawatan serta latihan dan penilaian kompetensi. Unit juga turut bertanggungjawab dalam pentadbiran dan pengendalian sistem HRMIS bagi JKN Kedah.

Perkhidmatan

Dalam bidang perkhidmatan, unit ini bertanggungjawab dari segi perlantikan sehingga anggota bersara atau meletak jawatan secara pilihan sendiri. Tanggungjawab ini adalah merangkumi aspek - aspek pengurusan seperti pengambilan dan perlantikan rasmi, pengesahan dalam perkhidmatan, kemasukan ke dalam perjawatan berpencen, kenaikan pangkat, cuti, persaraan dan berbagai – bagai lagi aspek perkhidmatan yang merangkumi semua kumpulan perkhidmatan, iaitu Kumpulan Pengurusan dan Profesional, Kumpulan Paramedik dan Kumpulan Sokongan.

Sehubungan dengan itu, bagi menghargai sumbangan anggota kepada Jabatan, Unit Sumber Manusia telah dipertanggungjawabkan untuk mengadakan Majlis Anugerah Perkhidmatan Cemerlang (APC) di mana pada hari tersebut anggota yang telah menunjukkan prestasi yang cemerlang sepanjang tahun 2010 diraikan dan dianugerahkan dengan Sijil Perkhidmatan Cemerlang. Untuk tahun 2011, sebanyak 4 majlis telah diadakan, iaitu seperti di Jadual 2.4.

Jadual 2.4 Majlis Anugerah Perkhidmatan Cemerlang Tahun 2011

Bil. Majlis Tarikh Tempat Jumlah Penerima APC

1. APC Bil. 1/2011 30 Mac 2011 Dewan Serbaguna Fasa II, Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan Bandar

Mu’adzam Shah, Anak Bukit

343 orang

2. APC Bil. 2/2011 3 April 2011 Auditorium HSAH, Sungai Petani 195 orang3. APC Bil. 3/2011 6 April 2011 Dewan Perbandaran Kulim, Kulim 214 orang4. APC Bil. 4/2011 13 April 2011 Auditorium HSB, Alor Setar 246 orang

Selain daripada itu, Unit Sumber Manusia juga bertanggungjawab untuk menyelaras dan mengurus setia Majlis Jasamu Dikenang Tahun 2011 yang diadakan bagi menghargai khidmat bakti dan mengenang jasa anggota-anggota yang telah bersara. Majlis Jasamu Dikenang Tahun 2011 telah diadakan sebanyak dua kali dimana siri yang pertama telah diadakan pada 15 Jun 2011 bertempat di Hotel Holiday Villa, Alor Setar. Dalam majlis ini, seramai 125 anggota yang bersara bagi tempoh Januari hingga Jun 2011 telah diraikan. Manakala, bagi siri yang kedua, majlis telah diadakan di Dewan Serbaguna Fasa II, Kompleks Pentadbiran Kerajaan Persekutuan Bandar Mu’adzam Shah, Anak Bukit pada 13 Disember 2011. Pada kali ini, seramai 122 orang lagi yang telah bersara iaitu untuk tempoh Julai hingga Disember 2011, diraikan.

Disamping itu, pada tahun 2011 juga Unit Sumber Manusia dengan kerjasama lain-lain unit di Bahagian Pengurusan telah berjaya menganjurkan Majlis Malam Menggamit Kenangan sempena persaraan YBhg. Dato’ Dr. Hj. Marzukhi bin Md Isa, mantan Pengarah Kesihatan Negeri Kedah. Majlis makan malam ini telah diadakan pada 10 Oktober 2011 bertempat di Cinta Sayang Resort, Sungai Petani.

20 21


Perjawatan

Unit Perjawatan bertanggungjawab ke atas hal-ehwal perjawatan merangkumi penyusunan semula struktur organisasi, pengwujudan jawatan baru, pemansuhan jawatan, penggredan jawatan dan pindah butiran jawatan. Selain itu, unit ini juga bertanggungjawab terhadap urusan permohonan Pekerja Sambilan Harian.

Jumlah jawatan yang diluluskan bagi Jabatan Kesihatan Negeri Kedah bagi tahun 2011, ialah sebanyak 14,742 dan diisi sebanyak 13,115. Perincian kedudukan perjawatan dan pengisian bagi semua jawatan di keseluruhan Negeri Kedah sehingga 31 Disember 2011 adalah seperti di Jadual 2.5.

Jadual 2.5Kedudukan Perjawatan Dan Pengisian Jawatan Bagi Negeri Kedah Sehingga 31 Disember 2011

Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong1 Pegawai Perubatan A. Pegawai Perubatan (Pentadbir) Pengarah Kesihatan Negeri,Pegawai Perubatan, Gred Utama B, VK6 1 1 0

Pegawai Perubatan, Gred UD53/U54 (TPKN) 2 2 0 Pengarah,Pegawai Perubatan, Gred Utama C, VK7 1 1 0 Pengarah Hospital, Pegawai Perubatan, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/

UD52/UD53/UD54 12 7 5

Timbalan Pengarah Hospital, Pegawai Perubatan, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54

5 2 3

Pengarah Hospital, Pegawai Perubatan/Pengajar/Jururawat,Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54

1 1 0

Jumlah 22 14 8 B. Pegawai Perubatan (Klinikal) Pentadbir / Klinikal, Pegawai Perubatan, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/

UD52/UD53/UD541064 589 475

Pegawai Perubatan, Gred UD47/48 1 0 1 Pegawai Perubatan, Gred UD43/44 20 9 11 Pegawai Perubatan, Gred UD41 645 626 19 Pegawai Perubatan, Gred U3 1 0 1 Pegawai Perubatan Pendaftar Gred UD41 1 0 1 Jumlah 1732 1224 508 C. Pegawai Pakar Perubatan 1 Peg.Pakar Perubatan Umum, Peg.Perubatan Gred Khas 'C' (VK7) 1 1 0 2 Pakar Perubatan Umum, pegawai Perubatan, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/

UD51/UD52/UD53/UD545 2 3

3 Pakar Perubatan Bedah Umum Gred Khas B(VK6) 2 2 0 4 Pakar Perubatan Bedah Umum Gred Khas C(VK7) 1 0 1 5 Pakar Perubatan Bedah Umum, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/UD52/

UD53/UD5421 18 3

6 Pakar Perubatan Troumatologi, Gred UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54 3 5 -2 7 Pakar Perubatan Obstetrik & Ginekologi, Gred Khas B (VK 6) 1 1 0


Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong 8 Pakar Perubatan Obstetrik & Ginekologi,Gred Khas C (VK 7) 2 2 0 9 Pakar Perubatan Obstetrik & Ginekologi, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/

UD52/UD53/UD5424 20 4

10 Pakar Perubatan Paediatrik, Gred Khas B (VK6) 2 1 1 11 Pakar Perubatan Paediatrik, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/

UD5417 14 3

12 Pakar Perubatan Bedah Kanak-Kanak, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54

1 0 1

13 Peg. Pakar Orthopidik, Gred Khas B (VK6) 1 1 0 14 Peg. Pakar Orthopidik, Gred Khas C (VK7) 1 0 1 15 Peg. Pakar Orthopidik, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54 12 13 -1 16 Pakar Perubatan Anaestesiologi, Gred Khas C (VK7) 2 3 -1 17 Pakar Perubatan Anaestesiologi, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/UD52/

UD53/UD5415 11 4

18 Pakar Perubatan Oftalmologi Gred Khas B (VK 6) 1 1 0 19 Pakar Perubatan Oftalmologi Gred Khas C(VK 7) 1 1 0 20 Peg. Pakar Oftalmologi, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54 11 6 5 21 Pakar Perubatan Ortorinolaringologi, Gred Khas B (VK 6) 1 1 0 22 Pakar Perubatan Ortorinolaringologi, Gred Khas C (VK 7) 1 0 1 23 Pakar Perubatan Ortorinolaringologi, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/

UD52/UD53/UD5411 5 6

24 Pakar Perubatan Dermatologi, Gred UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54 3 1 2 25 Pakar Perubatan Nefrologi, Gred UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54 3 1 2 26 Pakar Perubatan Urologi, Gred UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54 1 1 0 27 Pakar Perubatan Bedah Plastik, Gred Khas C (VK7) 1 1 0 28 Pakar Perubatan Bedah Plastik, UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/

UD541 1 0

29 Pakar Perubatan X-Ray (Diagnostik) Gred Khas B (VK6) 1 1 0 30 Pakar Perubatan X-Ray (Diagnostik) Gred Khas C (VK7) 1 1 0 31 Pakar Perubatan X-Ray (Diagnostik) Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/

UD52/UD53/UD548 9 -1

32 Pakar Perubatan Kaji Penyakit,Gred Khas C (VK 7) 2 2 0 33 Pakar Perubatan Kaji Penyakit, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/UD52/

UD53/UD5411 7 4

34 Pakar Perubatan Tibi (Dada), Gred UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54 2 2 0 35 Pakar Perubatan Jiwa Gred Khas B (VK 6) 1 1 0 36 Pakar Perubatan Jiwa Gred Khas C (VK 7) 1 1 0 37 Pakar Perubatan Jiwa, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54 7 7 0 38 Pakar Perubatan Kardiologi Gred UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54 1 1 0 39 Pakar Perubatan Keluarga Gred Khas C (VK 7) 1 1 0

22 23



Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong 40 Pakar Perubatan Keluarga Gred UD47/UD48/UD51/UD52/UD53/UD54 25 14 11 Jumlah 207 160 47 D. Pegawai Epidemiologi 1 Peg. Epidemiologi, Pegawai Perubatan, Gred UD43/UD44/UD47/UD48/UD51/

UD52/UD53/UD543 0 3

JUMLAH 3 0 32 Pegawai Pergigian A. Pegawai Pergigian 1 Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Pergigian), Pegawai Pergigian, Gred

U41/U44/U48/U52/U541 1 0

2 Pegawai Pergigian, Gred U41/U44/U48/U52/U54 156 152 4 Jumlah 157 153 4 B. Pegawai Pakar Pergigian 1 Peg. Pakar Pergigian (Bedah Mulut) U48 2 2 0 2 Peg. Pakar Pergigian (Paedodontik) Gred U44/U48/U52/U54 4 2 2 3 Peg. Pakar Pergigian (Orthodontik), Gred U44/U48/U52/U54 3 3 0 4 Peg. Pakar Pergigian (Periodontik) Gred U44/U48/U52/U54 2 2 0 5 Peg. Pakar Pergigian (Patologi Mulut) Gred U48 6 Peg. Pakar Pergigian (Restoratif) Gred U44/U48/U52/U54 1 1 0 Jumlah 13 10 33 Pegawai Farmasi 1 TPKN Farmasi, Gred U41/U44/U48/U52/U54 1 1 0 2 Pegawai Farmasi Gred U41/U44/U48/U52/U54 318 283 35 Jumlah 319 284 354 Pegawai Tadbir & Diplomatik 1 Peg. Tadbir & Diplomatik, Gred M54 1 1 0 2 Peg. Tadbir & Diplomatik, Gred M52 2 2 0 3 Peg. Tadbir & Diplomatik, Gred M48 4 4 0 4 Peg. Tadbir & Diplomatik, Gred M44/41 11 9 2 JUMLAH 18 16 25 Akauntan 1 Akauntan W44/41 1 1 0 2 Akauntan W41 2 2 0 Jumlah 3 3 06 Pegawai Tadbir Am 1 Peg.Tadbir (Rekod ) N41 4 4 0 Jumlah 4 4 07 Pegawai Dietetik 1 Pegawai Dietetik Gred U52 2 2 0


Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong 2 Pegawai Dietetik Gred U48 2 2 0 3 Pegawai Dietetik Gred U44 4 4 0 4 Pegawai Dietetik Gred U41 6 5 1 Jumlah 14 13 18 Jurutera 1 Jurutera (Kesihatan Umum), Gred J48 1 1 0 2 Jurutera (Kesihatan Umum), Gred J41 2 1 1 3 Jurutera, Gred J48 1 0 1 4 Jurutera, Gred J44 1 0 1 5 Jurutera, Gred J41 3 3 0 6 Jurutera Mekanikal, Gred J41 1 1 0 7 Jurutera Elektrik, Gred J41 1 1 0 8 Jurutera Elektronik, Gred J41 1 1 0 9 Jurutera Awam, Gred J41 2 1 1 Jumlah 13 9 49 Pegawai Psikologi 1 Pegawai Psikologi, Gred S48 2 2 0 2 Pegawai Psikologi Gred S44 2 1 1 3 Pegawai Psikologi, Gred S41 4 2 2 Jumlah 8 5 310 Peg. Pemb. Masyarakat / Peg. Kerja Sosial Perubatan 1 Peg. Kerja Sosial Perubatan, Gred S52 1 1 0 2 Peg. Kerja Sosial Perubatan, Gred S48 1 0 1 3 Peg. Kerja Sosial Perubatan, Gred S44 1 1 0 4 Peg. Kerja Sosial Perubatan, Gred S41 5 5 0 Jumlah 8 7 111 Pegawai Optometri 1 Pegawai Optometri, Gred U52 1 1 0 2 Pegawai Optometri, Gred U48 2 1 1 3 Pegawai Optometri, Gred U44 4 2 2 4 Pegawai Optometri, Gred U41 9 6 3 Jumlah 16 10 612 Pegawai Pemulihan 1 Peg. Pemulihan Perubatan (Pendengaran) Gred U44 3 1 2 2 Peg. Pemulihan Perubatan (Pertuturan) Gred U44 3 2 1 3 Peg. Pemulihan Perubatan (Pertuturan) Gred U41 9 2 7 4 Peg. Pemulihan Perubatan (Pendengaran) Gred U41 8 6 2 5 Peg.Pemulihan Perubatan (Anggota) Gred U41 3 2 1

24 25



Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong 6 Peg.Pemulihan Perubatan (Carakerja) Gred U41 3 3 0 Jumlah 29 16 1313 Pegawai Penerangan 1 Peg. Pendidikan Kesihatan, Gred S48 1 1 0 2 Peg. Pendidikan Kesihatan, Gred S44 3 1 2 3 Peg. Pendidikan Kesihatan, Gred S41 5 1 4 Jumlah 9 3 614 Pegawai Sistem Maklumat 1 Peg. Sistem Maklumat Gred F44 5 5 0 2 Peg. Sistem Maklumat Gred F41 9 9 0 Jumlah 14 14 015 Pegawai Kesihatan Kesihatan Persekitaran 1 Pegawai Kesihatan Persekitaran Gred U42 5 5 0 2 Pegawai Kesihatan Persekitaran Gred U41/42 3 2 1 Jumlah 8 7 116 Pegawai Sains A Ahli Kaji Kuman 1 Ahli Kaji Kuman, Gred C52 1 1 0 2 Ahli Kaji Kuman, Gred C48 3 2 1 3 Ahli Kaji Kuman Gred C44 3 3 0 4 Ahli Kaji Kuman, Gred C41 10 7 3 B Ahli Kaji Serangga 1 Ahli Kaji Serangga, Gred C48 1 0 1 2 Ahli Kaji Serangga, Gred C41 4 3 1 C Ahli Kimia Hayat 1 Ahli Kimia Hayat, Gred C52 1 1 0 2 Ahli Kimia Hayat, Gred C48 4 3 1 3 Ahli Kimia Hayat, Gred C44 6 6 0 4 Ahli Kimia Hayat, Gred C41 15 14 1 D Pegawai Zat Makanan 1 Peg. Zat Makanan, Gred C52 1 0 1 2 Peg. Zat Makanan, Gred C48 1 1 0 3 Peg. Zat Makanan, Gred C44 2 2 0 4 Peg. Zat Makanan, Gred C41 17 11 6 E Pegawai Sains Fizik 1 Pegawai Sains Fizik Gred C41 3 3 0 F Pegawai Sains Forensik 1 Pegawai Sains Forensik Gred C41 2 2 0 G Pegawai Sains Biomedikal


Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong 1 Pegawai Sains Biomedikal C41 2 2 0 Jumlah 76 61 1517 Pegawai Teknologi Makanan 1 Pegawai Teknologi Makanan C52 1 1 0 2 Pegawai Teknologi Makanan C48 2 0 2 3 Pegawai Teknologi Makanan C44 2 2 0 4 Pegawai Teknologi Makanan C41 17 15 2 Jumlah 22 18 418 Juru X-Ray 1 Juru X-Ray, Gred U42 3 1 2 2 Juru X-Ray, Gred U41 3 3 0 Jumlah 6 4 219 Penolong Pegawai Perubatan 1 Penolong Pegawai Perubatan, Gred U42 4 3 1 2 Penolong Pegawai Perubatan, Gred U41 5 5 0 Jumlah 9 8 120 Jururawat 1 Jururawat, Gred U44 1 0 1 2 Jururawat, Gred U42 16 15 1 3 Jururawat, Gred U41 16 9 7 Jumlah 33 24 9

21 Pegawai Penyediaan Makanan 1 Pegawai Penyediaan Makanan, Gred U41 1 0 1 Jumlah 1 0 122 Jururawat 1 Jururawat, Gred U36 54 47 7 2 Jururawat, Gred U32 333 311 22 3 Jururawat, Gred U29 3281 3192 89 Jumlah 3668 3550 11823 Penolong Pegawai Perubatan, Pembantu Perubatan 1 Pembantu Perubatan, Gred U36 20 14 6 2 Pembantu Perubatan, Gred U32 127 125 2 3 Pembantu Perubatan, Gred U29 535 478 57 Jumlah 682 617 6524 Jururawat Pergigian 1 Jururawat Pergigian, Gred U38 2 2 0 2 Jururawat Pergigian, Gred U36 8 4 4 3 Jururawat Pergigian, Gred U32 25 23 2 4 Jururawat Pergigian, Gred U29 142 124 18

26 27



Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong Jumlah 177 153 2425 Pembantu Farmasi 1 Pembantu Farmasi, Gred U40 1 1 0 2 Pembantu Farmasi, Gred U38 1 1 0 3 Pembantu Farmasi, Gred U36 7 6 1 4 Pembantu Farmasi, Gred U32 33 31 2 5 Pembantu Farmasi, Gred U29 189 170 19 Jumlah 231 209 2226 Juruteknologi Makmal Perubatan 1 Juruteknologi Makmal Perubatan, Gred U40 1 1 0 2 Juruteknologi Makmal Perubatan, Gred U38 2 2 0 3 Juruteknologi Makmal Perubatan, Gred U36 10 10 0 4 Juruteknologi Makmal Perubatan, Gred U32 45 41 4 5 Juruteknologi Makmal Perubatan, Gred U29 266 244 22 Jumlah 324 298 2627 Jurupulih Perubatan 1 Jurupulih Perubatan (Anggota), Gred U38 1 1 0 2 Jurupulih Perubatan (Anggota), Gred U36 2 1 1 3 Jurupulih Perubatan (Anggota), Gred U32 12 11 1 4 Jurupulih Perubatan (Anggota), Gred U29 36 29 7 5 Jurupulih Perubatan (Carakerja), Gred U38 1 1 0 6 Jurupulih Perubatan (Carakerja), Gred U36 1 1 0 7 Jurupulih Perubatan (Carakerja), Gred U32 6 6 0 8 Jurupulih Perubatan (Carakerja), Gred U29 31 28 3 Jumlah 90 78 1228 Juru X-Ray (Diagnostik) 1 Juru X-Ray (Diagnostik), Gred U36 9 9 0 2 Juru X-Ray (Diagnostik), Gred U32 20 14 6 3 Juru X-Ray (Diagnostik), Gred U29 118 107 11 Jumlah 147 130 1729 Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran 1 Pen. Peg. Kesihatan Persekitaran, Gred U36 11 11 0 2 Pen. Peg. Kesihatan Persekitaran, Gred U32 30 27 3 3 Pen. Peg. Kesihatan Persekitaran, Gred U29 221 205 16 Jumlah 262 243 1930 Pembantu Kesihatan Awam 1 Pemb. Kesihatan Awam, Gred U24 1 0 1 2 Pemb. Kesihatan Awam, Gred U23 29 26 3 3 Pemb. Kesihatan Awam, Gred U17 284 215 69


Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong Jumlah 314 241 7331 Jururawat Masyarakat 1 Jururawat Masyarakat, Gred U26 16 14 2 2 Jururawat Masyarakat, Gred U24 190 183 7 3 Jururawat Masyarakat, Gred U19 1371 1275 96 Jumlah 1577 1472 10532 Juruteknologi Pergigian 1 Juruteknologi Pergigian Gred U38 1 1 0 2 Juruteknologi Pergigian Gred U36 3 2 1 3 Juruteknologi Pergigian Gred U32 11 10 1 4 Juruteknologi Pergigian Gred U29 53 43 10 Jumlah 68 56 1233 Pembantu Pembedahan Pergigian 1 Pemb. Pembedahan Pergigian, Gred U24 2 1 1 2 Pemb. Pembedahan Pergigian, Gred U22 16 12 4 3 Pemb. Pembedahan Pergigian, Gred U17 193 181 12 Jumlah 211 194 1734 Penolong Jururawat 1 Penolong Jururawat, Gred U14 39 7 32 2 Penolong Jururawat, Gred U11 71 26 45 Jumlah 110 33 7735 Bidan 1 Bidan, Gred U14 16 9 7 2 Bidan, Gred U11 58 31 27 Jumlah 74 40 3436 Pembantu Teknologi Makmal Perubatan 1 Pemb.Teknologi Makmal Perubatan Gred U14 3 0 3 2 Pemb.Teknologi Makmal Perubatan Gred U11 33 2 31 Jumlah 36 2 3437 Pembantu Hospital Rendah 1 Pembantu Hospital Rendah Gred U11 11 0 11 Jumlah 11 0 1138 Juruproses Filem X-Ray 1 Juruproses Filem X-Ray, Gred U14 1 0 1 2 Juruproses Filem X-Ray, Gred U11 5 0 5 Jumlah 6 0 639 Penolong Pegawai Tadbir A. Pegawai Eksekutif 1 Pegawai Eksekutif, Gred N36 1 1 0

28 29



Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong 2 Pegawai Eksekutif, Gred N32 8 8 0 3 Pegawai Eksekutif, Gred N27 19 19 0 B. Pen. Pegawai Rekod Perubatan 1 Pen. Peg. Rekod Perubatan, Gred N32 4 4 0 2 Pen. Peg. Rekod Perubatan, Gred N27 18 16 2 C. Pen .Pegawai Stor 1 Pen.Pegawai Stor, Gred N32 2 2 0 2 Pen.Pegawai Stor, Gred N27 6 5 1 Jumlah 58 55 340 Penolong Akauntan 1 Penolong Akauntan, Gred W36 2 2 0 2 Penolong Akauntan, Gred W32 26 24 2 3 Penolong Akauntan, Gred W27 3 3 0 Jumlah 31 29 241 Penolong Pegawai Teknologi Maklumat 1 Penolong Pegawai Teknologi Maklumat, Gred F38 1 1 0 2 Penolong Pegawai Teknologi Maklumat, Gred F32 4 4 0 3 Penolong Pegawai Teknologi Maklumat, Gred F29 7 7 0 Jumlah 12 12 042 Pen. Pegawai Penyediaan Makanan 1 Pen. Peg. Penyediaan Makanan, Gred C38 1 1 0 2 Pen. Peg. Penyediaan Makanan, Gred C32 3 2 1 3 Pen. Peg. Penyediaan Makanan, Gred C27 11 11 0 Jumlah 15 14 143 Pen. Pegawai Teknologi Makanan 1 Pen. Pegawai Teknologi Makanan C32 3 1 2 2 Pen. Pegawai Teknologi Makanan C27 9 9 0 Jumlah 12 10 244 Penolong Pegawai Sains 1 Penolong Pegawai Sains, Gred C27 3 1 2 Jumlah 3 1 245 Penolong Pegawai Penerangan 1 Penyelia Penderma Darah/Peg. Seranta, Gred S38 1 1 0 2 Penyelia Penderma Darah/Peg. Seranta, Gred S32 1 1 0 3 Penyelia Penderma Darah/Peg. Seranta, Gred S27 4 2 2 Jumlah 6 4 246 Penolong Pegawai Pembangunan Masyarakat 1 Pen. Pegawai Pembangunan Masyarakat S32 1 1 0 2 Pen. Pegawai Pembangunan Masyarakat S27 2 2 0


Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong Jumlah 3 3 047 Penolon Pegawai Hal Ehwal Islam 1 Pen.Peg.Hal Ehwal Islam Gred S32 1 1 0 2 Pen.Peg.Hal Ehwal Islam Gred S27/S32 3 1 2 Jumlah 4 2 248 Penolong Pegawai Perpustakaan 1 Pen. Pegawai Perpustakaan, Gred S27 3 3 0 Jumlah 3 3 049 Pen. Pegawai Penerangan (Peg. Perhubungan Awam) 1 Pen.Peg.Penerangan (Peg.Perhubungan AwamGred S27) 3 3 0 Jumlah 3 3 050 Penolong Pegawai Keselamatan 1 Pen.Pegawai Keselamatan Gred KP 32 3 1 2 Jumlah 3 1 251 Pembantu Keselamatan 1 Pembantu Keselamatan Gred KP 22 2 2 0 2 Pembantu Keselamatan Gred KP 17 17 17 0 Jumlah 19 19 052 Pembantu Teknik 1 Pembantu Teknik, Gred J29 10 7 3 Jumlah 10 7 353 Juruteknik 1 Juruteknik, Gred J17 5 1 4 Jumlah 5 1 454 Juruteknik Komputer 1 Juruteknik Komputer Gred FT17 8 8 0 Jumlah 8 8 055 Juruaudio Visual 1 Juruaudio Visual Gred N22 1 1 0 2 Juruaudio Visual Gred N17 5 6 -1 Jumlah 6 7 -156 Pereka 1 Pereka, Gred B17/18 2 2 0 Jumlah 2 2 057 Pembantu Tadbir (P/O) A. Pembantu Tadbir (P/O) 1 Pembantu Tadbir (P/O) Gred N26 8 8 0 2 Pembantu Tadbir (P/O) Gred N22 41 40 1 3 Pembantu Tadbir (P/O) Gred N17 390 356 34

30 31



Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong 4 Pembantu Tadbir (Kew) Gred W26 2 1 1 5 Pembantu Tadbir (Kew) Gred W22 26 25 1 6 Pembantu Tadbir (Kew) Gred W17 226 200 26 B. Rekod Perubatan 1 Pem. Tadbir (Rekod) Gred N22 12 10 2 2 Pem. Tadbir (Rekod) Gred N17 49 45 4 C. Penyelenggara Stor 1 Pembantu Tadbir (Stor)Gred N26 1 1 0 2 Pembantu Tadbir (Stor), Gred N22 11 11 0 3 Pembantu Tadbir (Stor), Gred N17 35 28 7 Jumlah 801 723 7858 Pembantu Tadbir (Kesetiausahaan) 1 Pemb. Tadbir (Kesetiausahaan), Gred N28 1 1 0 2 Pemb. Tadbir (Kesetiausahaan), Gred N17/22 6 6 0 3 Pemb. Tadbir (Kesetiausahaan), Gred N17 5 4 1 Jumlah 12 11 159 Pegawai Khidmat Pelanggan 1 Pegawai Khidmat Pelanggan Gred N17 99 94 5 Jumlah 99 94 560 Pembantu Perpustakaan 1 Pembantu Perpustakaan, Gred S17 4 4 0 Jumlah 4 4 061 Penyelia Asrama 1 Penyelia Asrama, Gred N17/N22 17 14 3 Jumlah 17 14 362 Pembantu Perawatan Kesihatan, Atendan Kesihatan 1 Pembantu Perawatan Kesihatan, Gred U14 24 17 7 2 Pembantu Perawatan Kesihatan, Gred U12 126 72 54 3 Pembantu Perawatan Kesihatan, Gred U3 1440 1386 54 Jumlah 1590 1475 11563 Tukang Masak 1 Tukang Masak, Gred N17 136 131 5 Jumlah 136 131 564 Pembantu Am Pejabat 1 Pembantu Am Pejabat, Gred N4 10 10 0 2 Pembantu Am Pejabat, Gred N1 128 126 2 Jumlah 138 136 265 Pemandu Kenderaan 1 Pemandu Kenderaan Gred R6 11 10 1


Bil Skim Perkhidmatan/Nama Jawatan/Gred Jawatan Jawatan Isi Kosong 2 Pemandu Kenderaan Gred R3 513 475 38 Jumlah 524 485 3966 Pemandu Injin Sangkut/Motobot 1 Pemandu Injin Sangkut/Motobot, Gred R4 1 1 0 Jumlah 1 1 067 Pekerja Awam (Pekerja Am) 1 Pekerja Awam (Pekerja Am),Gred R4 25 24 1 2 Pekerja Awam (Pekerja Am),Gred R1 428 426 2 Jumlah 453 450 368 Pekerja Awam Khas (Operator Otokleb) 1 Pekerja Awam Khas (Operator Otokleb), Gred R6 4 4 0 2 Pekerja Awam Khas (Operator Otokleb), Gred R3 24 21 3 Jumlah 28 25 369 Tukang K3 (Tukang Simen) 1 Tukang K3 (Tukang Simen) R9 4 2 2 Jumlah 4 2 2

Jumlah Besar 14742 13117 1625

32 33


Latihan

Pengurusan Sumber Manusia melalui Unit Latihan telah dipertanggungjawabkan untuk mengendalikan kursus-kursus dalam perkhidmatan termasuk kursus induksi bagi anggota yang baru dilantik. Pada tahun 2011, lima (5) kursus wajib iaitu kursus induksi telah dirancang, satu (1) kursus bagi Kumpulan 1 (gred 27 – 41) dan satu (1) kursus bagi Kumpulan 2 (gred 17 – 26) dan tiga (3) kursus untuk kumpulan 3 (gred 1 -3). Sepuluh (10) kursus dalam perkhidmatan (Modal Insan) telah dilaksanakan bagi meningkatkan pengetahuan serta kemahiran anggota Jabatan Kesihatan Negeri Kedah Darul Aman. Di samping itu juga sejumlah enam (6) Program Latihan Berasaskan Kompetensi (CBT) telah dilaksanakan termasuk satu(1) kursus Training Of Trainers (TOT).

Kursus Induksi

Kursus Induksi diperkenalkan dalam Sistem Saraan Baru (SSB) mengikut Pekeliling Perkhidmatan Bil. 9/1991 sebagai salah satu syarat pengesahan dalam perkhidmatan. Keperluan menghadiri Kursus Induksi diteruskan dalam Sistem Saraan Malaysia (SSM) mengikut Pekeliling Bil. 4 Tahun 2002.

Tujuan kursus ini adalah untuk memberi pendedahan kepada pembentukan sikap dan kemahiran kerja secara keseluruhan bagi membolehkan seseorang pegawai menyesuaikan diri dengan persekitaran serta budaya kerja bertugas. Terdapat tiga (3) jenis kursus yang dijalankan berdasarkan Surat Pekeliling Perkhidmatan 3 Tahun 2005 – Pelaksanaan Integrasi Modul Kenegaraan Dalam Kursus Induksi iaitu Induksi Umum, Induksi Khusus dan Kenegaraan. Jangkamasa kursus adalah seperti di Jadual 2.6.

Jadual 2.6 Jangkamasa Kursus Integrasi Modul Kenegaraan Dalam Kursus Induksi

Kumpulan Induksi Umum

Induksi Khusus

Kenegaraan Jumlah Hari

Kumpulan 1 (gred 27 - 41) 11 hari 3 hari 5 hari 19 hariKumpulan 2 (gred 17 - 26) 7 hari 3 hari 5 hari 15 hariKumpulan 3 (gred 01 - 16) 4 hari 3 hari 5 hari 12 hari

Seramai 44 orang pegawai dalam Kumpulan P&P dan 25 orang pegawai dalam Kumpulan Sokongan I yang dilantik pada tahun 2008 hingga 2011 telah mendaftar untuk mengikuti Kursus Induksi yang merupakan kursus wajib bagi tujuan pengesahan dalam perkhidmatan.

Jadual 2.7Jumlah Anggota Kumpulan P&P dan Sokongan I Yang Dilantik Pada Tahun 2008 – 2011 Yang

Mendaftar Untuk Mengikuti Kursus InduksiKumpulan P & P Kumpulan Sokongan I

Tahun Lantikan Jumlah Anggota Tahun Lantikan Jumlah Anggota2008 - 2008 1 orang2009 1 orang 2009 6 orang2010 22 orang 2010 37 orang2011 2 orang 2011 -

Jumlah 25 orang 44 orang

Berdasarkan jumlah pendaftaran anggota, Kursus Induksi bagi Kumpulan 1 telah dirancang satu (1) kali iaitu seperti jadual di atas yang melibatkan seramai 69 orang anggota.

Jadual 2.8Jumlah Anggota Kumpulan P&P dan Sokongan I Yang Dilantik Pada Tahun 2008 – 2011 Yang

Mendaftar Untuk Mengikuti Kursus InduksiKumpulan Sokongan II

Tahun Lantikan Jumlah Anggota2009 39 orang2010 17 orang2011 31 orang

Jumlah 87 orang

Seramai 87 orang pegawai dalam Kumpulan Sokongan 2 yang dilantik pada tahun 2009 hingga 2011 telah mendaftar untuk mengikuti Kursus Induksi mengikut tahun seperti jadual di atas dan hanya satu (1) kursus dirancang pada tahun 2011 bagi Kumpulan II.

Jadual 2.9Jumlah Anggota Kumpulan Sokongan III Yang Dilantik Pada Tahun 2008 – 2011 Yang

Mendaftar Untuk Mengikuti Kursus InduksiKumpulan Sokongan III

Tahun Lantikan Jumlah Anggota2009 294 orang2010 58 orang2011 2 orang

Jumlah 354 orang

34 35


Jadual 2.10 : Kursus Induksi Tahun 2011Tarikh Tempat Jumlah Peserta Kumpulan Jumlah (RM)

12 – 19 Mac Regency Darulaman Suites 82 orang (PAR/ PAP/ Pemandu) 57,600.009 – 16 April SP INN Sg. Petani 80 orang (Pembantu Perawatan Kesihatan) 51,710.0016 – 26 Mei EDC-UUM, Sintok 69 orang Pengurusan & Profesional/

Sokongan 185,437.00

17 – 24 September Cinta Sayang Sungai Petani 56 orang (PT(N/W17), Tukang Masak) 54,180.0015 – 22 Oktober De Baron, Langkawi 97 orang (PAR/ PAP/ Pemandu/ Atendan) 70,720.003 – 10 Disember Regency Darulaman Suites 58 orang (PAR/ PAP/ Pemandu) 46,250.00

JUMLAH 442 orang 365,897.00

Kursus Dalam Perkhidmatan

Untuk menjadi sebuah organisasi yang cemerlang, aspek produktiviti dan efisensi kakitangan perlu diberi tumpuan. Salah satu langkah untuk memastikan organisasi mencapai kecemerlangan adalah membentuk dan memelihara sumber manusia yang sedia ada sejajar dengan Pekeliling Perkhidmatan Bil. 6 Tahun 2005 di mana setiap anggota perlu melengkapkan diri dengan sikap (attitude), kemahiran (skills) dan pengetahuan (knowledge) yang bersesuaian. Sehubungan dengan itu, Ketua Jabatan hendaklah memastikan anggota masing-masing di semua peringkat mengikuti kursus sekurang-kurangnya tujuh (7) hari setahun.

Objektif Kursus Dalam Perkhidmatan

• MeningkatkanproduktivitidanefisensianggotaJabatanKesihatanNegeriKedahDarulAman.• Menimbulkankesedarandiriterhadappencapaiandankecemerlangankerja.• Satudorongan,motivasidankesedaran.• Mengukuhkansemangatkerjaberkumpulan.• Meningkatkanilmupengetahuandankemahirananggota.

Pada tahun 2011 sejumlah (12) kursus telah dirancang dan sebanyak tiga belas (13) kursus telah dilaksanakan pada tahun 2011 seperti di Jadual 2.11

Jadual 2.11Bilangan Keseluruhan Pegawai Yang Menghadiri Kursus Pada Tahun 2011

Bil. Gred/Kumpulan Bilangan Perjawatan

Bilangan Anggota

Kursus PendekBilangan

Anggota Yang Hadir > 7

Hari Setahun (a)

Bilangan Anggota Yang

Hadir < 7 Hari Setahun

( )

Bilangan Anggota

Yang Tidak Berkursus

(c)1 JUSA 31 31 29 2 02 Pengurusan & Profesional 2550 1968 1407 398 1633 Sokongan 1 (Gred 17 hingga 40) 8533 6968 5544 1109 3154 Sokongan 2 (Gred 1 hingga 16) 3364 3972 2403 1281 288

Jumlah 14478 12939 9383 2790 766

Program Latihan Berasaskan Kompetensi (Competency Based Training - CBT)

Latarbelakang

Program CBT telah mula diperkenalkan pada tahun 2010 setelah mendapat kelulusan dari Panel Pembangunan Sumber Manusia. Program ini secara khususnya disasarkan untuk skim perkhidmatan Pembantu Tadbir (Perkeranian/Operasi) dan Pembantu Tadbir (Kewangan) di semua PTJ di bawah Kementerian ini.

Program ini merupakan satu inisiatif oleh Bahagian Pembangunan Kompetensi (BPK) memandangkan tidak pernah wujud satu program khusus untuk para Pembantu Tadbir serta Penolong Pegawai Tadbir bagi membolehkan pembangunan kompetensi asas penjawat yang disasarkan tersebut. Objektif program ini adalah seperti berikut :

1. Memberikan ilmu dan kemahiran asas kepada kumpulan sasar dalam membangunkan kompetensi pengurusan asas dalam bidang-bidang yang berkaitan;

2. Melatih para ‘trainer’ dan secara tidak langsung memperkukuhkan kemahiran sedia ada yang seterusnya menyumbang kepada peningkatan penyampaian perkhidmatan; dan

3. Menyediakan satu sistem latihan berasaskan tempat kerja di mana peserta Training of Trainers (TOT) menjadi jurulatih dan pakar rujuk di tempat kerja masing-masing

Kaedah Pelaksanaan Program CBT

Program ini melibatkan 3 fasa / peringkat pelaksanaan.

Peringkat pertama iaitu Training of Trainers (TOT) dilaksanakan secara berpusat dan dikendalikan oleh Unit Competency Based Training (CBT), BPK untuk melatih penjawat yang terpilih. Kursus TOT ini melibatkan empat (4) bidang tugas teras iaitu :

1. Pengurusan Am / Pengurusan Pejabat2. Pengurusan Kewangan

Seramai 354 orang pegawai dalam Kumpulan Sokongan III yang dilantik pada tahun 2009 hingga 2011 telah mendaftar untuk mengikuti Kursus Induksi yang merupakan kursus wajib untuk disahkan dalam perkhidmatan. Pencalonan mengikut tahun adalah seperti jadual di atas dan tiga (3) kursus telah dirancang untuk kumpulan III. Satu (1) kursus telah ditambah pelaksanaannya untuk kumpulan ini bagi menampung jumlah anggota yang ramai. Jumlah keseluruhan Kursus Induksi yang dilaksanakan pada tahun 2011 adalah seperti di Jadual 2.10.

36 37


3. Pengurusan Aset dan Stor Kerajaan4. Urusan Perkhidmatan

Trainer yang dilatih adalah dipilih dari kalangan Pembantu Tadbir Kanan (Gred N/W22 hingga N/W26), Penolong Pegawai Tadbir (Gred N27 hingga N36) serta Penolong Akauntan (Gred W27 hingga W36) yang dicalonkan oleh Ketua Jabatan masing-masing dari semua PTJ di bawah KKM.

Para trainer didedahkan dengan pelbagai teknik mengajar serta isu-isu berkaitan dengan pelaksanaan kerja mengikut peraturan yang telah ditetapkan. Semua bahan pengajaran (training kit) dalam bentuk modul dan slide disediakan dan diselaraskan oleh pihak urusetia di BPK dengan kerjasama para penceramah TOT untuk kegunaan trainer semasa mengendalikan sesi CBT masing-masing.

Para penceramah bagi kursus TOT pula dilantik dari kalangan penjawat dari ibu pejabat KKM yang melibatkan Bahagian-bahagian seperti berikut :

1. Bahagian Kewangan2. Bahagian Khidmat Pengurusan3. Bahagian Sumber Manusia4. Bahagian Perolehan dan Penswastaaan5. Bahagian Akaun6. Cawangan Audit Dalam, KKM

Peringkat kedua adalah Kursus CBT berbentuk modular di peringkat JKN. Para trainer yang telah dilatih melalui TOT oleh BPK ini akan melatih kumpulan sasar di bawah program CBT dalam bentuk ceramah, pembelajaran bersemuka serta sesi coaching dan mentoring disamping bertindak sebagai mentor atau pakar rujuk di PTJ masing-masing.

Setiap JKN akan diberi peruntukan untuk menganjurkan kursus CBT di luar premis pejabat sebanyak 3 kali setahun. Penyertaan bagi setiap kursus bolehlah melibatkan di antara 35 hingga 40 orang peserta. Peserta kursus CBT yang dianjurkan oleh JKN ini perlulah merangkumi penjawat dari JKN sendiri serta dari Hospital, Pejabat Kesihatan Daerah serta Klinik Kesihatan yang berada di bawah tanggungjawabnya.

Kumpulan sasar adalah Pembantu Tadbir (Perkeranian / Operasi) serta Pembantu Tadbir (Kewangan) yang baru dilantik serta mereka yang tidak pernah berpeluang menghadiri kursus sebelumnya.

Kursus-kursus CBT ini adalah meliputi 4 modul program CBT seperti berikut :

1. Modul Pengurusan Pejabat serta modul Pengurusan Aset dan Stor Kerajaan (4 hari 3 malam)2. Modul Urusan Perkhidmatan (4 hari 3 malam)3. Modul Pengurusan Kewangan (3 hari 2 malam)

Pihak JKN perlulah mengutamakan trainer yang paling bekemahiran untuk dilantik sebagai penceramah semasa sesi CBT. Selain itu, pemilihan seseorang penceramah di kalangan trainer juga perlulah mengikut giliran agar semua trainer yang bagus mendapat peluang mengendalikan sesi CBT.

Peringkat ketiga pula melibatkan PTJ-PTJ sendiri di mana kursus-kursus CBT dilaksanakan di peringkat PTJ masing-masing berasaskan kepada modul yang telah dibekalkan semasa kursus TOT. Para trainer juga digalakkan untuk menggunakan kaedah coaching dan mentoring dengan membimbing peserta di dalam kumpulan yang kecil dan dikendalikan dalam bentuk perbincangan.

Program CBT di peringkat PTJ juga boleh disertai oleh penjawat dari skim perkhidmatan lain yang berkenaan

termasuk Pegawai Tadbir dan Diplomatik (PTD) serta Penolong Pegawai Tadbir (PPT) lantikan baru.

Bagi semua aktiviti yang dilaksanakan di bawah program CBT, penceramah atau trainer hanya boleh dilantik dikalangan peserta kursus TOT yang dikendalikan oleh BPK.

Bayaran penceramah bagi trainer adalah mengikut peraturan kewangan yang berkuatkuasa. Bayaran hanya boleh dibuat jika khidmat seseorang trainer digunakan di luar daripada jabatan di mana trainer tersebut berkhidmat sahaja.

Pihak BPK juga hanya akan bertanggungjawab untuk membayar bayaran penceramah (jika ada) bagi trainer yang telah dilatih melalui kursus TOT tersebut. Bagi penceramah-penceramah lain selain daripada yang dilatih melalui kursus TOT, bayaran penceramah tidak boleh dibuat melalui peruntukan yang disediakan di bawah program CBT ini.

Pihak BPK akan memantau pelaksanaan CBT di peringkat JKN serta PTJ secara berterusan. Mesyuarat penyelarasan bersama-sama dengan wakil dari JKN akan diadakan sebanyak 2 kali setahun. JKN dan PTJ diminta untuk memberi maklumbalas dalam bentuk laporan pelaksanaan program ini. Laporan ini perlu mengandungi perkara-perkara yang berkaitan dengan program seperti bilangan peserta, modul yang digunakan, implikasi kewangan (perbelanjaan) serta impak program kepada para peserta.

Implikasi Kewangan Dan Pengagihan Peruntukan

Bagi pelaksanaan program CBT di JKN dan PTJ, Bahagian Pembangunan Kompetensi akan menggunakan 2 kaedah untuk menyalurkan peruntukan kepada JKN serta PTJ-PTJ dengan menggunakan Peruntukan Belanjawan Pengurusan Tahun 2011. Sebanyak RM2 juta telah dicadangkan untuk diagihkan kepada JKN serta PTJ dan jumlah pengagihan tersebut adalah bergantung kepada takwim yang telah dikemukakan oleh pihak JKN dan PTJ.

Mengikut kaedah pertama, BPK melalui Bahagian Kewangan, KKM akan mengeluarkan sub-waran kepada JKN untuk menyalurkan peruntukan bagi membiayai perbelanjaan bagi kursus CBT yang dianjurkan oleh pihak JKN seperti yang dinyatakan di atas.

JKN perlu mengemukakan takwim kursus CBT ke BPK untuk tujuan penyelarasan. Manakala bagi PTJ-PTJ lain yang merancang untuk mengadakan sesi CBT di PTJ masing-masing pula perlu mengemukakan takwim ke BPK dan mengemukakan permohonan peruntukan bagi setiap program yang akan dilaksanakan di peringkat PTJ mengikut takwim yang telah dicadangkan ke Unit CBT, BPK.

Pihak BPK akan menyemak permohonan peruntukan dan mencadangkan kepada Unit Kewangan di BPK untuk meluluskan permohonan tersebut. PTJ juga perlu mengemukakan sebut harga bagi setiap perbelanjaan yang terlibat iaitu bagi keperluan bekalan makan minum serta bayaran penceramah sepanjang sesi CBT tersebut. Segala pembayaran untuk kos dan perbelanjaan tersebut akan diproses oleh pihak Unit Kewangan, BPK.

Semua prosedur dan peraturan perolehan bekalan dan perkhidmatan yang sedang berkuatkuasa perlulah dipatuhi oleh JKN dan PTJ sebelum mengemukakan sebut harga ke BPK untuk proses pembayaran.

Setiap JKN dan PTJ di bawahnya perlu membuat perancangan dengan teliti dan dikemukakan kepada BPK agar peruntukan dapat diselaraskan dengan sebaik mungkin. JKN dan PTJ yang gagal mengemukakan takwim seperti yang telah dipohon akan menyebabkan pertimbangan untuk peruntukan tidak diproses.

38 39


Jadual 2.12 : Program Latihan Berasaskan Kompetensi(CBT) Tahun 2011Tempoh Modul Tempat Jumlah Peserta yang hadir Jumlah

Kedah Perlis3 - 6 Julai Urusan Perkhidmatan EDC-UUM, Sintok,

Kedah44 10

29,478.80 7 Julai Program Training of Trainers

(TOT) EDC-UUM, Sintok,

Kedah26 8

1,405.20 12 - 15 Julai Pengurusan Pejabat/

Pengurusan Aset/Stor Kerajaan

Amanpura Hotel, Sungai Petani, Kedah

39 15 20,826.60

27 - 29 Julai Pengurusan Kewangan Hotel Seri Malaysia, Kepala Batas, Pulau

Pinang

45 9 14,307.40

27 - 30 September

Urusan Perkhidmatan Hotel Langkasuka, Langkawi, Kedah

32 10 20,330.00

27 - 30 November

Pengurusan Kewangan De Baron Resort, Langkawi

43 9 21,133.00

Jumlah 229 61 107,481.00

Kursus Pos Basik Kementerian Kesihatan Malaysia Di Peringkat JKN Kedah

Kursus pos basik dijalankan untuk meningkatkan tahap kemahiran Anggota Sains Kesihatan Bersekutu (ASKB) dalam bidang yang berkaitan dengan tugas. Kursus ini dijalankan secara Sepenuh Masa untuk tempoh 6 atau 12 bulan. Mulai Januari 2007, JPA telah menurunkan sepenuh kuasa untuk meluluskan CBBP kepada KSU, KKM. Bagi melaksanakan keputusan JPA tersebut, proses pemilihan calon adalah melibatkan jawatankuasa pemilihan di peringkat JKN.

Keanggotaan Jawatankuasa Pemilihan calon di Peringkat Jabatan Kesihatan Negeri adalah terdiri daripada:

1. Pengarah Kesihatan Negeri - Pengerusi2. TPKN (Pengurusan)3. TPKN (Kesihatan Awam)4. TPKN (Perubatan)5. TPKN lain yang Berkenaan.6. Penyelia Jururawat Peringkat Negeri7. Penyelia Pen. Peg. Perubatan peringkat Negeri8. Wakil-wakil dari disiplin berkenaan9. Unit Latihan - Urusetia

Syarat-syarat Permohonan :

• Telah disahkan dalam perkhidmatan pada tarikh tutup tawaran• Telah berkhidmat sekurang-kurangnya tiga (3) tahun pada tarikh tutup tawaran

• Berumur tidak melebihi 45 tahun pada tarikh tutup tawaran• Bebas daripada pertuduhan dan tindakan tatatertib• Diperakukan oleh Ketua Jabatan• Mempunyai markah LNPT tidak kurang daripaa 80% bagi tiga (3) tahun terakhir• Tidak mengikuti mana-mana Kursus Pos Basik dalam tempoh 2 tahun sebelumnya• Telah mengambil pelalian Hep. B dan disahkan bebas dari Hep. B• Mempunyai sekurang-kurangnya 6 bulan pengalaman bertugas di bidang yang dipohon.• Pegawai yang menarik diri dari mengikuti kursus setelah menandatangani kontrak dengan kerajaan

Malaysia, adalah tidak layak memohon kursus pos basik sepanjang tempoh ikatan kontrak dengan Kerajaan Malaysia masih berjalan.

Pada tahun 2011, dua (2) sesi iklan pos basik telah dikeluarkan dan anggota yang telah ditawarkan kursus adalah seperti jadual berikut:

Jadual 2.13 : Kursus Pos Basik Bagi Sesi Pengambilan 15 Januari 2011Bil. Kursus Bilangan

PermohonanLayak Mengikut Syarat Tidak Layak/

Ditolak1 Kebidanan Bahagian 1 51 49 22 Kejururawatan Kesihatan Awam 24 23 13 Perawatan Neonat 7 6 14 Perawatan Pediatrik 9 9 05 Kecemasan 15 15 06 Perawatan Koronari 8 8 07 Perawatan Oftalmik 2 2 08 Perawatan Onkologi 1 1 09 Perawatan Ortopedik 11 11 010 Perawatan Perioperatif 7 7 011 Perawatan Psikiatri 1 1 012 Perawatan Rapi 6 6 013 Perawatan Renal 14 14 014 Pengurusan Diabetis 7 7 015 Perubatan Sukan 1 1 016 Perawatan Otorinolaringologi 2 2 017 Forensik 1 1 018 Perawatan Perianestesia 2 2 019 Kawalan Infeksi 4 4 020 Kaunseling HIV/AIDS 1 1 021 Pengurusan Personel Kesihatan 1 1 022 TomografiBerkomputer 1 1 0

Jumlah 176 172 4

40 41


HRMIS

Unit HRMIS diwujudkan sebagai salah satu sub-unit di bawah Unit Sumber Manusia sejak tahun 2010 lagi. Pewujudan unit ini adalah selaras dengan pertambahan bebanan kerja HRMIS yang mengingkat tahun demi tahun. Unit ini bertanggungjawab untuk memastikan pelaksanaan Sistem HRMIS di Jabatan Kesihatan Negeri Kedah berjalan lancar dengan bertindak sebagai Meja Bantuan (Help Desk) dan Pentadbir Sistem.

Jadual 2.14 : Kursus Pos Basik Bagi Sesi Pengambilan 15 Julai 2011Bil. Kursus Bilangan

PermohonanLayak Mengikut

SyaratTidak Layak/

Ditolak1 Kebidanan 54 45 92 Kejururawatan Kesihatan Awam 19 18 13 Perawatan Neonat 3 3 04 Perawatan Pediatrik 4 4 05 Kecemasan 13 13 06 Perawatan Koronari 3 3 07 Perawatan Gerontologi 1 1 08 Perawatan Oftalmik 2 2 09 Perawatan Onkologi 1 1 0

10 Perawatan Ortopedik 6 6 011 Perawatan Perioperatif 4 4 012 Perawatan Psikiatri 2 2 013 Perawatan Rapi 8 8 014 Perawatan Renal 8 8 015 Pengurusan Diabetis 11 11 016 Perubatan Sukan 2 2 017 Perawatan Otorinolaringologi 2 2 018 Forensik 4 4 019 Sediaan Farmaseutikal Steril 1 1 020 Perawatan Perianestesia 6 6 021 Kawalan Infeksi 4 4 022 Sitologi 3 3 023 Haematologi 2 2 0

JUMLAH 163 153 10

Jadual 2.15Pelaksanaan Modul Dan Sub Modul HRMIS di JKN Kedah Bagi Tahun 2011

Bil Modul/Submodul IPKKM JKN Catatan 1 Modul Data Perjawatan √ √2 Submodul Pengurusan Rekod

Peribadi √ √

3 SubmodulProfilPerkhidmatan √ √4 Modul Penamatan Perkhidmatan √ √5 Submodul Perisytiharan Harta √ √6 Submodul Penilaian Landasan Kerjaya √ - Akan mula

dilaksanakan pada tahun 2012 (Skim Tadbir &

Diplomatik)7 Submodul Pengurusan Perubatan

(eGL) √ √

8 Submodul Pengurusan Cuti √ √ Bhgn Pengurusan JKN, HSB

9 Modul Pengurusan Prestasi √ -10 Submodul Permohonan Pertukaran √ √ Skim Gunasama

sahaja11 Sistem Maklumat Eksekutif √ - BSM dan BKP

KKM sahaja 12 Submodul Pengurusan Perhubungan

Majikan - Pekerja √ -

13 Modul Psikologi dan Kaunseling √ -

Sepanjang tahun 2011, Unit HRMIS telah menjalankan banyak tugas berkaitan HRMIS yang telah banyak membantu meningkatkan peratusan pencapaian penggunaan HRMIS di JKN Kedah.

42 43


Jadual 2.16 Pencapaian Pengisian Data Asas HRMIS Sehingga Disember 2011Selain itu, sepanjang tahun 2011 juga Unit HRMIS telah mengadakan banyak taklimat dan bengkel kepada semua Pentadbir HRMIS di bawah JKN Negeri Kedah seperti di Jadual 2.17.

Jadual 2.17Taklimat Dan Bengkel Anjuran Unit HRMIS Sepanjang Tahun 2011

Bil. Bengkel/ Taklimat Tempat1. Taklimat Peluasan Modul Baru 29 Mei - 2 Jun 2011 JKN Kedah2. Taklimat Submodul Perisytiharan Harta

(kepada PTJ yang memohon)14 Julai 201124 Julai 2011

Hospital JitraPKD Kuala Muda/Sik

3. Taklimat Terbuka Submodul Perisytiharan Harta (kepada Anggota Pejabat Pengarah JKN)

9 - 10 Oktober 201112 - 13 Oktober 201116 & 24 Oktober 20118 - 10 November 2011

JKN Kedah

4. Taklimat Peluasan Modul Pengurusan Sumber Manusia – Fungsi Permohonan Pertukaran Pegawai Gunasama

4 - 7 Disember 2011 JKN Kedah

UNIT KEWANGAN

Fungsi Utama Unit

1. Mengawal dan memantau semua urusan kewangan / akaun di peringkat negeri dan daerah dibawah seliaan JKN Kedah

2. Bertanggungjawab untuk merancang dan mengawal segala perbelanjaan dengan teratur dan kemaskini.3. Menyediakan belanjawan bagi semua Pusat Tanggungjawab (PTJ)4. Memantau dan mengawal di peringkat negeri dan semua PTJ di negeri kedah dalam Pengurusan Kutipan

Hasil.5. Menguruskan pembekalan (semua jenis), pembelian, sebutharga / tender dan kontrak-kontrak di dalam

membuat penyemakan pembelian dari awal sehingga akhir bagi memastikan tatacara perolehan semasa dipatuhi bagi Pejabat Pengarah sendiri.

6. Memantau pembekalan (semua jenis), pembelian, sebutharga / tender dan kontrak-kontrak di dalam membuat penyemakan pembelian bagi memastikan tatacara perolehan semasa dipatuhi bagi 35 PTJ di bawah JKN Kedah.

7. Bertindak sebagai Unit Aset Alih Jabatan di seluruh Negeri Kedah dalam usaha memantau Tatacara Pengurusan Aset secara menyeluruh dan menyediakan laporan-laporan yang berkenaan seperti dalam Pekeliling Perbendaharaan Bil. 5 Tahun 2007.

8. Menyelia, membantu dan merancang dalam tatacara pengurusan stor yang berkesan bagi setiap PTJ serta menyediakan laporan-laporan berkaitan.

9. Menguruskan kemudahan / tuntutan kakitangan bagi semua PTJ dan JKN Kedah :

a) Permohonan pinjaman perumahan dan tuntutan perpindahan ke rumah yang dibeli melalui pinjaman perumahan kerajaan.

b) Permohonan pinjaman kenderaan.c) Permohonan pinjaman komputer.d) Permohonan pendahuluan diri.e) Permohonan elaun pakaian panas, pakaian istiadat dan pakaian blazer dan pakaian rasmi.f) Permohonan ex-gratia, Kelab Rekreasi.g) Mengadakan kursus dan lain-lain aktiviti di luar premis.

44 45


h) Permohonan telefon bimbit, talian tetap, internet dan faks.

10. Pemasangan hawa dingin.

Prestasi Perbelanjaan 2011

Kedudukan peruntukan dan perbelanjaan 2011 Jabatan Kesihatan Negeri Kedah mengikut program adalah seperti dalam Jadual 2.18

Jadual 2.18 : Jumlah Peruntukan Dan Perbelanjaan Bagi Tahun 2011Program Objek

AmPeruntukan Perbelanjaan & Tanggungan Baki

( RM ) ( RM ) % ( RM ) %

Pengurusan

10000 3,700,000 4,041,231 109.2% (341,231) -9.2%20000 5,154,074 5,096,762 98.9% 57,312 1.1%30000 831,144 831,142 100.0% 2 0.0%40000 54,000 54,000 100.0% 0 0.0%50000 3,325 3,317 99.8% 8 0.2%

JUMLAH 9,742,543 10,026,452 102.9% (283,909) -2.9%

Kesihatan Awam10000 126,930,000 135,061,158 106.4% (8,131,158) -6.4%20000 67,210,465 67,922,357 101.1% (711,892) -1.1%30000 658,742 646,793 98.2% 11,949 1.8%

JUMLAH 194,799,207 203,630,308 104.5% (8,831,101) -4.5%

Perubatan10000 330,780,000 357,491,139 108.1% (26,711,139) -8.1%20000 229,680,677 240,357,966 104.6% (10,677,289) -4.6%30000 666,160 663,366 99.6% 2,794 0.4%

JUMLAH 561,126,837 598,512,471 106.7% (37,385,634) -6.7%

Penyelidikan & Sokongan Teknikal

20000 478,100 477,062 99.8% 1,083 0.2%30000 2,400 2,170 90.4% 230 0.0%

JUMLAH 480,500 479,232 99.7% 1,268 0.3%

Kesihatan Pergigian10000 28,576,000 30,374,275 106.3% (1,798,275) -6.3%20000 5,677,000 5,583,804 98.4% 93,196 1.6%30000 223,000 222,069 99.6% 931 0.4%

JUMLAH 34,476,000 36,180,148 104.9% (1,704,148) -4.9%Farmasi 10000 2,137,000 2,151,472 100.7% (14,472) -0.7%

20000 1,113,500 1,093,941 98.2% 19,559 1.8%30000 30,000 29,967 99.9% 33 0.1%

JUMLAH 3,280,500 3,275,380 99.8% 5,120 0.2%Dasar Baru 20000 13,538,717 13,529,381 99.9% 9,336 0.1%

JUMLAH 13,538,717 13,529,381 99.9% 9,336 0.1%

Keselamatan & Kualiti Makanan

10000 3,828,400 3,440,157 89.9% 388,243 10.1%20000 1,974,500 2,054,067 104.0% (79,567) -4.0%

JUMLAH 5,802,900 5,494,224 94.7% 308,676 5.3%

Jadual 2.18 : Jumlah Peruntukan Dan Perbelanjaan Bagi Tahun 2011Program Objek

AmPeruntukan Perbelanjaan & Tanggungan Baki

( RM ) ( RM ) % ( RM ) %

One-off20000 3,570,360 3,636,693 101.9% (66,333) -1.9%30000 1,738,018 1,738,006 100.0% 12 0.0%40000 541,304 439,440 81.2% 101,864 18.8%

JUMLAH 5,849,682 5,814,139 99.4% 35,543 0.6%

Jumlah20000 947,027 944,647 99.7% 2,380 0.3%30000 1,051,111 1,032,913 98.3% 18,198 1.7%

JUMLAH 1,998,138 1,977,560 99.0% 20,578 1.0%

JUMLAH

10000 495,951,400 532,559,432 107.4% (36,608,032) -7.4%20000 329,344,420 340,696,680 103.4% (11,352,260) -3.4%30000 4,149,464 4,133,513 99.6% 15,951 0.4%40000 1,646,415 1,526,353 92.7% 120,062 7.3%50000 3,325 3,317 99.8% 8 0.2%

JUMLAH KESELURUHAN 831,095,024 878,919,295 105.8% (47,824,271) -5.8%

Prestasi Pembayaran Bil

Dalam mematuhi Arahan Perbendaharaan 103 (a) iaitu pembayaran dalam tempoh 14 Hari bagi tahun 2011, JKN Kedah dan 32 PTJ dibawah seliaan telah mencapai prestasi seperti di Jadual 2.19.

Jadual 2.19 : Pembayaran Bil Bagi Tahun 2011BIL.KESELURUHAN BIL YANG TELAH DIJELASKAN BAGI TEMPOH 01/01/2011- 15/01/2011

1 Jan 2011- 15 Jan 2011 1 - 7 hari 8 -14 hari > 14 hariBil. Nilai (RM) Bil. Nilai (RM) Bil. Nilai (RM) Bil Nilai (RM)

76,115 366,736,487.20 74,714 359,057,444.10 1,330 6,397,087.98 71 991,390.88

Rajah 2.1 Prestasi AP 58(a)

Prestasi AP 58 (a)

46 47


Laporan Pengurusan Dan Tunggakan Hasil

Jadual 2.20Jumlah Kutipan, Tunggakan Dan Pengecualian Hasil Bagi Tahun 2008 - 2011

Tahun Kutipan Tunggakan Pengecualian2008 9,110,808.29 733,230.40 584,820.102009 7,874,248.16 1,052,752.05 563,871.902010 10,603,707.70 1,334,402.50 733,887.402011 12,190,638.59 1,666,956.90 548,455.50

Pengurusan Aset Dan Stor

Jadu

al 2.2

1La

pora

n Se

mas

a Ked

uduk

an A

set A

lih K

emen

teria

n Ke

sihat

an M

alays

ia

Tahu

n Se

masa

Bilan

gan D

an N

ilai H

arta

Moda

lKe

dudu

kan A

khir

Su

ku Ta

hun

(A +

B -

C - D

)

(A)

(B)

(C)

(D)

Kedu

duka

n Awa

l

Suku

Tahu

nPe

mbeli

an /

Ase

t Lam

a Ba

ru D

idafta

r*Pe

lupus

an/

Pind

a Rek

od**

Kehil

anga

n / H

apus

Ki

raKu

antiti

Nilai

(RM)

Kuan

titiNi

lai (R

M)Ku

antiti

Nilai

(RM)

Kuan

titiNi

lai (R

M)Ku

antiti

Nilai

(RM)

Baki

Bawa

Ha

dapa

nKu

antiti

Dan

Nila

i Har

ta Mo

dal T

ahun

2010

4,8

85

488,5

10,80

0.00

Suku

Ta

hun

1/201

144

,875

488,1

15,22

5.78

454

3,850

,715.8

363

880,3

14.52

920

,683.0

045

,257

491,0

64,94

4.09

Suku

Ta

hun

2/201

145

,257

491,0

64,94

4.09

209

1,936

,937.7

379

737,9

71.00

0-

45,38

749

2,263

,910.8

2

Suku

Ta

hun

3/201

145

,757

495,5

25,95

2.41

550

1,242

,507.0

253

361,8

14.90

762

,317.6

646

,247

496,3

44,32

6.87

Suku

Ta

hun

4/201

146

,247

496,3

44,32

6.87

803

9,703

,549.5

910

71,0

98,32

9.98

0-

46,94

350

4,949

,546.4

8Rajah 2.2 Jumlah Kutipan, Tunggakan Dan Pengecualian Hasil Bagi Tahun 2008 - 2011

48 49


Jadu

al 2.2

2La

pora

n Se

mas

a Ke

dudu

kan

Aset

Alih

Kem

ente

rian

Kesi

hata

n Ma

lays

ia

Tahu

n

Se

masa

Bilan

gan D

an N

ilai In

vento

riKe

dudu

kan A

khir

Suku

Tahu

n(A

+ B

- C

- D)

(A)

(B)

(C)

(D)

Kedu

duka

n Awa

l

Suku

Tahu

nPe

mbeli

an /

As

et La

ma B

aru D

idafta

r*Pe

lupus

an /

Pind

a Rek

od**

Kehil

anga

n / H

apus

Kira

Bil K

adNi

lai (R

M)Bi

l Kad

Nilai

(RM)

Bil K

adNi

lai (R

M)Bi

l Kad

Nilai

(RM)

Bil K

adNi

lai (R

M)Ba

ki Ba

wa

Hada

pan

Kuan

titi D

an N

ilai In

vEnto

ri Tah

un 20

1065

,668

31,38

0,113

.99

Suku

Ta

hun

1/201

165

,776

65,99

324

016

0,277

.2023

46,04

2.00

65,99

331

,505,1

47.19

Suku

Ta

hun

2/201

165

,993

66,49

151

433

0,367

.4016

48,78

6.45

66,49

131

,786,7

28.14

Suku

Ta

hun

3/201

158

,325

58,93

570

049

8,246

.3084

53,13

6.10

62,2

09.00

58,93

530

,228,1

04.31

Suku

Ta

hun

4/201

158

,935

59,34

674

946

7,732

.8333

886

,091.0

059

,346

30,60

9,746

.14

Pengurusan Perolehan

Unit ini juga terlibat dalam urusan perolehan secara terus atau sebutharga termasuklah keperluan pejabat dan menguruskan persediaan dokumen tender yang akan dibawa untuk pertimbangan Lembaga Tender di Peringkat Kementerian

Rajah 2.3 Nilai Perolehan Bagi Tahun 2011

Rajah 2.4 Nilai Perolehan Bekalan Dan Perkhidmatan Bagi Tahun 2011

50 51


Latihan

Selain itu, Unit Kewangan juga telah menganjurkan 1 kursus sepanjang tahun 2011 berkaitan kewangan bagi memberi peluang kepada pegawai lantikan baru dan menambahbaik serta memantapkan lagi tahap kerja semua anggota sediada di JKN Kedah. Antaranya:-

a) Tajuk : Kursus Pengurusan Hasil Tempat : Hotel SP Inn, Sungai Petani Tarikh : 14 - 16 Mei 2011

UNIT SISTEM MAKLUMAT

Pembudayaan ICT adalah faktor utama bagi menjadikan ICT sebagai pemboleh (enabler) untuk mewujudkan pembaharuan pentadbiran dalam perkhidmatan awam untuk mampu terus maju ke hadapan. Antara peranan ICT yang utama di JKN Kedah adalah seperti berikut:-

• Pelaksanaan dan penyelenggaraan sistem rangkaian,• Pembangunan dan penyelenggaraan sistem aplikasi,• Pembangunan dan penyelenggaraan laman web, • Penyelenggaraan emel rasmi bagi mempertingkat sistem penyampaian perkhidmatan, dan• Pelaksanaan latihan/kursus ICT bagi mengurangkan jurang digital.

Pelaksanaan Dan Penyelenggaraan Sistem Rangkaian

Sistem rangkaian di JKN Kedah mempunyai dua talian yang telah diintegrasikan bersama iaitu talian MOH*Net dan EG*Net. Talian MOH*Net digunakan untuk membuat capaian ke atas sistem aplikasi yang dibekalkan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) dan capaian ke atas emel. Manakala talian EG*Net pula digunakan untuk membuat capaian ke atas sistem kewangan dan sumber manusia seperti e-SPKB, e-Perolehan, dan HRMIS. Pada penghujung tahun 2011, talian EG*Net di JKN Kedah dan 9 buah hospital di Negeri Kedah telah dinaiktaraf dan digantikan dengan talian 1GOV*Net dengan kelajuan 2mbps. Talian 1GOV*Net adalah satu talian elektronik kerajaan yang membolehkan pengguna membuat capaian aplikasi EG*Net dan Internet serta semua aplikasi Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM). Ia adalah disediakan dan dibiayai oleh Unit Pemodenan Tadbiran dan Perancangan Pengurusan Malaysia (MAMPU).

Status bandwidth bagi kedua-dua talian tersebut untuk tahun 2011 adalah seperti di Jadual 2.23.

Jadual 2.23 : Status Bandwidth Talian MOH*Net dan EG*Net/1GOV*Net Tahun 2011BIL AGENSI BANDWIDTH

IPVPN EGNET/1GOV*Net 1 Jabatan Kesihatan Negeri Kedah 1 Mbps 2 Mbps2 TPKN (Pergigian) 256 Kbps 256 Kbps3 TPKN (Farmasi) 256 Kbps 256 Kbps4 Hospital Sultanah Bahiyah 2 Mbps 2 Mbps5 Hospital Sultan Abdul Halim 2 Mbps 2 Mbps6 Hospital Kulim 512 Kbps 2 Mbps7 Hospital Langkawi 512 Kbps 2 Mbps8 Hospital Baling 512 Kbps 2 Mbps9 Hospital Jitra 512 Kbps 2 Mbps

10 Hospital Kuala Nerang 256 Kbps 2 Mbps11 Hospital Sik 256 Kbps 2 Mbps12 Hospital Yan 256 Kbps 2 Mbps13 PKD Baling 256 Kbps 256 Kbps14 PKD Bandar Baharu 256 Kbps 256 Kbps15 PKD Kota Star 256 Kbps 256 Kbps16 PKD Kuala Muda 256 Kpbs 256 Kbps17 PKD Kubang Pasu 256 Kbps 256 Kbps

52 53


Jadual 2.23 : Status Bandwidth Talian MOH*Net dan EG*Net/1GOV*Net Tahun 2011BIL AGENSI BANDWIDTH

IPVPN EGNET/1GOV*Net 18 PKD Kulim 256 Kbps 256 Kbps19 PKD Langkawi 256 Kbps 256 Kbps20 PKD Padang Terap 256 Kbps 256 Kbps21 PKD Pendang 256 Kbps 256 Kbps22 PKD Yan 256 Kbps 256 Kbps23 PKD Sik 256 Kbps 256 Kbps24 PK BKH Bangunan LKIM 256 Kbps 256 Kbps25 PK BKH Laluan Bas 256 Kbps -26 PPD Kota Setar/Pendang - 128 Kbps27 PPD Kuala Muda/Sik - 128 Kbps28 PPD Yan - 128 Kbps29 PPD Kubang Pasu - 128 Kbps30 PPD Baling - 128 Kbps31 PPD Padang Terap - 128 Kbps32 PPD Langkawi - 128 Kbps33 PPD Kulim/Bandar Baharu - 128 Kbps34 Kawalan Penyakit Bawaan Vektor Negeri 256 Kbps -35 Kawalan Penyakit Bawaan Vektor Kubang Pasu 256 Kbps -36 Makmal KKM Laka Temin 256 Kbps -37 Pos Kesihatan Lapangan Terbang Langkawi 256 Kbps -38 Pos Kesihatan Pelabuhan Tanjung Lembung 256 Kbps -

Pembangunan Dan Penyelenggaraan Sistem Aplikasi

Antara sistem aplikasi yang dibangunkan dan diselenggara secara inhouse oleh Unit Sistem Maklumat adalah seperti Sistem eWaran, Sistem Prestasi, Sistem eKenderaan, Sistem eFiling, Sistem eSurat dan Sistem eSandang.

Pembangunan Dan Penyelenggaraan Laman Web

Penilaian Laman Web Agensi di Bawah KKM Tahun 2011 bertujuan untuk menilai tahap pematuhan laman web agensi terhadap kriteria yang terkandung di dalam Pekeliling Am Bilangan 1 Tahun 2006 MAMPU dan juga berdasarkan kriteria penilaian dalam Laporan Malaysia Government Portals and Websites Assessment yang dikeluarkan oleh Multimedia Development Corporation (MDeC). Penilaian ini juga bertujuan untuk memberi galakan kepada Bahagian, Jabatan Kesihatan Negeri, Hospital, Pejabat Kesihatan Daerah dan Pejabat Pergigian Daerah di bawah KKM supaya menyediakan laman web yang berkualiti, berinformatif, berinovasi, sentiasa dikemas kini dan menarik di samping meningkatkan kualiti penyebaran maklumat dan perkhidmatan dalam talian yang ditawarkan kepada orang awam.

Dalam penilaian yang dijalankan, 1 daripada 36 laman web bagi agensi di bawah JKN Kedah yang dinilai telah mencapai 5 star (2.78%), 4 laman web telah mencapai 4 star (11.11%), 5 laman web telah mencapai 3 star (13.89%), 19 laman web telah mencapai 2 star (52.78%) dan 1 laman web telah mencapai 1 star (2.78%). Manakala, selebihnya iaitu 6 agensi (16.67%) didapati tidak menyediakan laman web atau laman web tidak lengkap. Hasil penilaian keseluruhan yang telah dijalankan adalah seperti di Jadual 2.24.

Jadual 2.24Laporan Malaysia Government Portals and Websites Assessment bagi

Agensi di Bawah JKN Kedah Tahun 2011Bil Markah Star Agensi1 94.14 5 Hospital Sultanah Bahiyah2 74.07 4 Hosital Kulim3 67.21 4 Hospital Sultan Abdul Halim4 66.29 4 Jabatan Kesihatan Negeri Kedah 5 62.60 4 Jabatan Kesihatan Negeri Kedah (Pengurusan)6 59.07 3 Hospital Kuala Nerang7 52.43 3 Hospital Sik8 51.34 3 Hospital Langkawi9 43.92 3 Hospital Baling

10 40.87 3 Pejabat Kesihatan Daerah Bandar Baharu11 39.95 2 Hospital Yan12 39.47 2 Hospital Jitra

13 38.64 2 Pejabat Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri Kedah (Pergigian)

14 37.45 2 Pejabat Kesihatan Daerah Kubang Pasu15 37.19 2 Pejabat Pergigian Daerah Kuala Muda16 36.75 2 Pejabat Kesihatan Daerah Langkawi17 35.44 2 Pejabat Kesihatan Daerah Kuala Muda18 35.16 2 Pejabat Kesihatan Pergigian Jitra19 34.63 2 Bahagian Perkhidmatan Farmasi Kedah20 34.61 2 Pejabat Kesihatan Daerah Kulim21 34.02 2 Kolej Pembantu Perubatan Alor Setar22 33.86 2 Pejabat Kesihatan Daerah Pendang23 32.75 2 Pejabat Kesihatan Pergigian Kulim/Bandar Baharu24 31.98 2 Pejabat Kesihatan Daerah Padang Terap25 29.66 2 Pejabat Kesihatan Daerah Sik26 27.08 2 Pejabat Kesihatan Pergigian Yan27 23.82 2 Pejabat Kesihatan Pergigian Langkawi28 22.79 2 Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Baling29 20.51 2 Pejabat Kesihatan Daerah Yan30 16.23 1 Bahagian Kesihatan Awam, JKN Kedah31 0 0 Bahagian Perubatan, JKN Kedah

54 55


Jadual 2.24Laporan Malaysia Government Portals and Websites Assessment bagi

Agensi di Bawah JKN Kedah Tahun 2011Bil Markah Star Agensi32 0 0 Pejabat Kesihatan Bukit Kayu Hitam33 0 0 Pejabat Kesihatan Daerah Baling34 0 0 Pejabat Kesihatan Daerah Kota Setar35 0 0 Pejabat Kesihatan Pergigian Kuala Nerang36 0 0 Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Kota Setar/Pendang

Penyelenggaraan Emel Rasmi Bagi Mempertingkat Sistem Penyampaian Perkhidmatan

Penggunaan emel rasmi melalui aplikasi MOH*Cube secara meluas dalam segala urusan terutamanya pelaksanaan panggilan mesyuarat melalui emel amatlah ditekankan bagi memastikan maklumat dapat disampaikan dengan kadar segera disamping dapat mengurangkan penggunaan kertas. Ini juga akan meningkatkan keselamatan terhadap dokumen dan maklumat yang dihantar melalui emel rasmi jika dibandingkan menggunakan emel bukan rasmi. Status penggunaan emel rasmi KKM melalui MOH*Cube bagi agensi di bawah JKN Kedah sehingga 31 Disember 2011 adalah seperti di Jadual 2.25.

Jadual 2.25Status Penggunaan Emel MOH*Cube Bagi Agensi Di Bawah JKN Kedah Tahun 2011

PTJ Jumlah Emel Aktif Tidak AktifJumlah Peratus Jumlah Peratus

JKN Kedah 215 209 97.21% 6 2.79%TPKN Farmasi 37 32 86.49% 5 13.51%TPKN Pergigian 13 12 92.31% 1 7.69%

Jadual 2.25Status Penggunaan Emel MOH*Cube Bagi Agensi Di Bawah JKN Kedah Tahun 2011

PTJ Jumlah Emel Aktif Tidak AktifJumlah Peratus Jumlah Peratus

Hospital Sultanah Bahiyah 273 207 75.82% 66 24.18%Hospital Sultan Abdul Halim 232 146 62.93% 86 37.07%Hospital Baling 106 81 76.42% 25 23.58%Hospital Jitra 71 49 69.01% 22 30.99%Hospital Kuala Nerang 166 45 27.11% 121 72.89%Hospital Kulim 360 150 41.67% 210 58.33%Hospital Langkawi 113 58 51.33% 55 48.67%Hospital Sik 61 36 59.02% 25 40.98%Hospital Yan 67 36 53.73% 31 46.27%PK Bukit Kayu Hitam 44 36 81.82% 8 18.18%PKD Baling 90 44 48.89% 46 51.11%PKD Bandar Baharu 64 35 54.69% 29 45.31%PKD Kota Setar 426 115 27.00% 311 73.00%PKD Kuala Muda 140 81 57.86% 59 42.14%PKD Kubang Pasu 100 46 46.00% 54 54.00%PKD Kulim 142 59 41.55% 83 58.45%PKD Langkawi 180 54 30.00% 126 70.00%PKD Padang Terap 81 39 48.15% 42 51.85%PKD Pendang 100 53 53.00% 47 47.00%PKD Sik 143 55 38.46% 88 61.54%PKD Yan 83 32 38.55% 51 61.45%PPD Baling 10 9 90.00% 1 10.00%PPD Kubang Pasu 19 14 73.68% 5 26.32%PPD Kota Setar 38 25 65.79% 13 34.21%PPD Kuala Muda 33 28 84.85% 5 15.15%PPD Kulim 27 21 77.78% 6 22.22%PPD Langkawi 22 19 86.36% 3 13.64%PPD Padang Terap 20 17 85.00% 3 15.00%PPD Sik 4 2 50.00% 2 50.00%PPD Yan 11 8 72.73% 3 27.27%Jumlah Keseluruhan 3,491 1,853 53.08% 1,638 46.92%

Rajah 2.5 Star Rating Laman Web bagi Agensi di Bawah JKN Kedah Tahun 2011

56 57


Pelaksanaan Latihan/Kursus ICT Bagi Mengurangkan Jurang Digital

Dalam usaha mewujudkan sebuah organisasi yang mengamalkan budaya kerja berasaskan pengetahuan, pembangunan sumber manusia terus menjadi aspek kritikal dalam strategi dan inisiatif ICT di JKN Kedah. Pelbagai latihan dan kursus ICT telah dilaksanakan sepanjang tahun 2011 bagi memastikan kesesuaian kemahiran yang diperoleh relevan dengan tugasan harian pada masa ini. JKN Kedah akan terus memainkan peranan penting dalam merapatkan jurang digital dengan melaksana dan menggalakkan latihan berteraskan ICT. Usaha untuk meningkatkan literasi ICT melalui kaedah latihan harus dipertingkatkan lagi supaya objektif untuk meningkatkan dan memudahkan aktiviti transformasi perkhidmatan awam ke arah penggunaan teknologi dapat dilaksana dengan jayanya. Pelaksanaan latihan/kursus ICT sepanjang tahun 2011 di JKN Kedah adalah seperti di Jadual 2.26.

Jadual 2.26 : Pelaksanaan Kursus/Latihan ICT Tahun 2011Bil Nama Kursus Tarikh Tempat Jumlah Peserta

1 Kursus Penyelenggaraan Laman Web Berasaskan Xoops

21 – 24 Februari 2011

Dewan Teratai, JKN Kedah 35

2 KursusITSkillsAndCertification(ISAC)Bil.1/2011

07 – 09 Mac 2011

Dewan CME, PKD Kota Setar 33

3 TaklimatUjianITSkillsAndCertification(ISAC)Bil. 1/2011

13 - 15 Mac 2011

Bilik Mesyuarat Utama, JKN Kedah 196

4 UjianITSkillsAndCertification(ISAC)Bil.1/2011

28 - 30 Mac 2011 INTAN Sungai Petani 196

5 Kursus Lanjutan Penyelenggaraan Laman Web Berasaskan Xoops

18 - 20 April 2011


6 Kursus Email MOH*Cube 23 - 24 Mei 2011


7 Kursus Email MOH*Cube 24 - 25 Mei 2011


8 KursusITSkillsAndCertification(ISAC)Bil.2/2011

30 Mei – 1 Jun 2011


9 TaklimatUjianITSkillsAndCertification(ISAC)Bil. 2/2011

13, 16 & 19 Jun 2011

Bilik Mesyuarat Utama, JKN Kedah 186

10 Kursus Penyelenggaraan Komputer Bil. 1/2011 21 - 23 Jun 2011


Jadual 2.26 : Pelaksanaan Kursus/Latihan ICT Tahun 2011Bil Nama Kursus Tarikh Tempat Jumlah Peserta

11 UjianITSkillsAndCertification(ISAC)Bil.2/2011

19 – 21 Julai 2011 INTAN Sungai Petani 186

12 Kursus Penyelenggaraan Komputer Bil. 2/2011 18 – 20 Julai 2011


13 Kursus Penyelenggaraan Komputer Bil. 3/2011 25 – 27 September 2011


14 Kursus Penyelenggaraan Komputer Bil. 4/2011 23 – 25 Oktober 2011


15 Kursus ATK Framewok dan i-Report 13 – 17 November 2011


IT Skill Assessment and Certification (ISAC) adalah merupakan satu kaedah untuk menilai tahap pengetahuan dan kemahiran ICT warga kerja JKN Kedah. Ujian ISAC ini dilaksanakan dengan kerjasama INTAN, Wilayah Utara (INTURA). Berikut merupakan maklumat terperinci berkenaan Ujian ISAC yang telah diadakan di JKN Kedah sepanjang tahun 2011:-

Jadual 2.27 : Status Pelaksanaan Ujian ISAC Tahun 2011

Bil Tarikh Ujian Jumlah Peserta Jumlah Lulus % Lulus Jumlah Gagal % Gagal

1 28-30 Mac 2011 196 127 64.80% 69 35.20%2 19-21 Julai 2011 186 138 74.19% 48 25.81%

JUMLAH 382 265 69.37% 117 30.63%

Rajah 2.7 : Status Pelaksanaan Ujian ISAC Tahun 2011

Rajah 2.6 : Status Penggunaan Emel MOH*Cube JKN Kedah Tahun 2011

58 59


UNIT PEMBANGUNAN

Unit Pembangunan bertanggungjawab menyelaras perancangan dan pelaksanaan projek-projek pembangunan bagi Jabatan Kesihatan Negeri Kedah. Sehubungan itu, dengan bantuan Ketua-ketua Jabatan di peringkat daerah samada Hospital,Pejabat Kesihatan Daerah,Pegawai Pergigian Daerah akan saling bekerjasama memantau dan mengenalpasti projek-projek untuk pelaksanaan sepanjang tempoh Rancangan Malaysia bagi Jabatan Kesihatan Negeri Kedah. Di bawah RMK-10 Rolling Plan 1 dan 2, Jabatan Kesihatan Negeri Kedah diperuntukkan sebanyak RM 59,646,651 bagi pelaksanan 14 buah projek termasuk dua projek untuk bayaran akhir. Senarai projek seperti di Jadual 2.28.

Jadual 2.28 : Senarai Projek Di Bawah RMK-10

Bil Jabatan / AgensiPrestasi

StatusJadual (%)

Sebenar(%)

Beza(%)

1Klinik Desa dengan Kuarters Simpang 3 Sg. Limau, Yan

Mesyuarat Jawatankuasa Penilaian Tender Peringkat KKM telah diadakan pada 28 Disember 2011. Status terkini sedang menunggu pengeluaran Surat Setuju Terima (SST) kepada kontraktor.

2Klinik Desa dengan Kuarters Sidam Kanan, Kulim .


3Klinik Desa dengan

Kuarters Kg. Sg. Limau, Baling.


4Tambahan Blok

Makmal & X-Ray Klinik Kesihatan Naka,

Padang Terap


5 Klinik Desa dengan Kuarters Teroi, Yan 49.0 61.0 12.00

Kerja plastering internal untuk blok klinik dan rumah pam,serta pemasangan siling sedang dijalankan.

6 Klinik Pakar Pergigian Kota Setar

Tarikh tutup tender pada 30 November 201 dan penilaian tender telah siap dijalankan oleh Bahagian Perkhidmatan Kejuruteraan KKM. Mesyuarat Jawatankuasa Penilaian Tender Peringkat KKM akan diadakan pada bulan Januari 2012.

Jadual 2.28 : Senarai Projek Di Bawah RMK-10

Bil Jabatan / AgensiPrestasi

StatusJadual (%)

Sebenar(%)

Beza(%)

7

Kerja Awalan Tanah Bagi Klinik Kesihatan

(Jenis 3) Dengan Kuarters, Changlon,

Kubang Pasu

Ibu Pejabat JKR Malaysia Cawangan Kerja Kesihatan (CKK) kini dalam proses penyediaan Dokumen Tender. Tender akan dibuat secara 'on line'. Lawatan tapak untuk proses e-Tender diadakan pada 6.12.2011

8 Klinik Pergigian Besar (Baru) Daerah Baling 100 100

Tempoh kecacatan 24.11.2010 hingga 23.11.2011. Serah projek pada 25.11.2010. Peruntukan untuk bayaran akhir.

9Membina Bangunan

Unit Kecemasan, Hospital Kuala Nerang

(RM4,598,241.60)33.11 35.17 2.06

Kerja pemasangan kerangka bumbung dan kerja mengikat bata dinding sedang dijalankan.

10Naiktaraf Unit Kecemasan

Hospital Baling (RM5,418,026.20)

33.6 32.75 -0.86Kerja konkrit rasuk bumbung dan kerja mengikat bata dinding sedang dijalankan.

11Membina Bangunan Jabatan Psikiatri dan

Kesihatan Mental Hospital Alor Setar.

Dokumen tender dan lukisan tender siap. Dijangka akan ditender pada Januari 2012.

12Naiktaraf Jabatan Farmasi Hospital

Sungai Petani

Dokumen tender dan lukisan tender siap. Walaubagaimanapun, kelulusan kos yang baru daripada EPU untuk ditender masih belum diperolehi dan masih dalam pertimbangan EPU untuk melaksanakan atau tidak.

13 Hospital Alor Setar 100 100.00 Projek RMKe 9 telah siap pada tahun 2007. Dilulus dalam RMKe 10 dibawah projek baru dengan catatan sebagai bayaran akhir.

14 Hospital Sungai Petani 100 100.00 Projek RMKe 9 telah siap pada tahun 2007. Dilulus dalam RMKe 10 dibawah projek baru dengan catatan sebagai bayaran akhir.

15 Pejabat Kesihatan Negeri Kedah 100 100.00 0.00

Kerja bangunan (100 %), Kerja-kerja luar (100%), T & C Elektrik (100%), T & C Mekanikal (100 %), - CPC akan dikeluarkan setelah surat sokongan 'Lead Consultant' diperolehi . Testing Chiller kali terakhir telah diadakan pada 22/12/2011.

16PemfluoridaanBekalan

Air Awam Negeri Kedah

Projek mohon dibatal.

60 61


Pada tahun 2011 Jabatan Kesihatan Negeri Kedah telah menerima peruntukan RM 15,459,827.50 perbelanjaan RM 15,392,581.99 atau 99.57%. Semua peruntukan ini adalah meliputi Latihan Modal Insan, Peralatan perubatan untuk hospital dan klinik kesihatan, naiktaraf klinik 1 Malaysia, BAKAS, kajian, ubahsuai,naiktaraf dan pembaikan BP0600 dan NKEA Healthcare.

Bagi tahun 2012, Jabatan Kesihatan Negeri Kedah telah dipohon mengemukakan senarai projek untuk BP0600 dan Tranformasi Luar Bandar. Ketua-ketua PTJ juga dikehendaki mengemaskini permohonan untuk Rolling Plan 3. Unit Pembangunan akan terus bekerjasama dengan semua program bagi mencapai matlamat Jabatan Kesihatan Negeri Kedah.

UNIT PSIKOLOGI KAUNSELING

Unit Psikologi Kaunseling Jabatan Kesihatan Negeri (JKN) Kedah yang ditubuhkan pada 1 April 2005 adalah selaras dengan Pekeliling Bil. 1/99 mengenai Panduan Mewujudkan Perkhidmatan Kaunseling Di Agensi Awam dan Pekeliling Perkhidmatan Bil. 18/2005 Panduan Aplikasi Psikologi Dalam Pengurusan Sumber Manusia Sektor Awam.

Pada tahun 2011, Unit ini diketuai oleh Pn Khairul Bariah bt. Ishak, Pegawai Psikologi S48 dan dianggotai oleh En. Azmi bin Mohamad, Pegawai Psikologi S41 dan seorang Pembantu Tadbir N17. Pada bulan Mei 2011, Pn. Juliana Ikhzawati bt. Mohamed Lazim telah melaporkan diri ke unit ini sebagai Pegawai Psikologi S44 manakala En. Azmi telah bertukar keluar ke ibu pejabat KKM di Putrajaya.

Fungsi Unit

1. Memberi perkhidmatan intervensi berdasarkan prinsip psikologi kepada anggota- anggota kesihatan yang berprestasi rendah mengikut garis panduan yang telah digariskan dalam Pekeliling-Pekeliling Perkhidmatan yang tersebut.

2. Merangka dan melaksana program- program kepada anggota- anggota kesihatan melalui pendekatan psikologi bagi tujuan meningkatkan kesedaran dan kemahiran diri seterusnya membolehkan mereka menguruskan emosi, pemikiran, dan tingkah laku dengan lebih efektif.

3. Membantu anggota, organisasi, khususnya JKN Kedah untuk mengenal pasti potensi diri, tahap kemahiran, keupayaan, minat, nilai serta sikap anggota melalui alat- alat pengukuran psikologi yang tertentu.

4. Memberi perkhidmatan input psikososial kepada anggota kesihatan seluruh negeri Kedah.5. Merangka dan melaksakan program-program yang bertujuan bagi meningkatkan kesedaran diri

seterusnya menjadikan anggota tersebut boleh menguruskan emosi, pemikiran dan tingkah laku dengan lebih efektif.

Rajah 2.8 : Agihan Peruntukan Pembangunan Tahun 2011 (Program)

Rajah 2.9 : Agihan Peruntukan Pembangunan Tahun 2011 (Projek)

Jadual 2.30 : Aktiviti-aktiviti Yang Dijalankan Oleh Unit Psikologi KaunselingAktiviti Jumlah Sesi/Program

Sesi Kaunseling / Khidmat Rundingcara 242Input Psikososial / Pencegahan 42Ujian Psikologi 126Kursus- kursus Untuk Pembangunan Personel 21Lawatan Kerja ke Lain-lain PTJ 19

62


Jadual 2.31 : Jumlah Kursus dan Anggota Yang Terlibat Sepanjang Tahun 2011Aktiviti Bilangan Jumlah Anggota

Kursus Pra Persaraan 3 557Kursus Pemantapan Budaya Korporat dan Soft Skills 6 175Kursus Peningkatan Kendiri 11 314Kursus Pengurusan Kewangan Berhemah 1 153

JUMLAH 21 1199

Kursus Pengurusan Kewangan Berhemah di Hospital Sultanah Bahiyah pada 28 April 2011

Kursus Pra Persaraan di Hotel Amanpura, Sungai Petani pada 17-19 Julai 2011

Kursus Pengukuhan Budaya Korporat dan Soft Skills di Hospital Sultan Abdul Halim pada 26-28

Julai 2011

Kursus Pra Persaraan di Kolej Kejururawatan Alor Setar pada 16 Oktober 2011

1

Bahagian KESIHATAN AWAM

LAPORANTAHUNAN


KESIHATANAWAM

2O11

2 63

LAPORAN TAHUNAN 2011 Bahagian KESIHATAN AWAMJKN Kedah

PENDAHULUAN

Bahagian Kesihatan Awam bertanggungjawab untuk mengurus pemberian perkhidmatan Kesihatan Awam melalui aktiviti penjagaan kesihatan keluarga, pemantauan penyakit dan pencegahan serta kawalan, pemantauan keselamatan dan kualiti makanan serta air minuman, penguatkuasaan undang-undang kesihatan dengan sokongan aktiviti promosi serta kempen-kempen kesihatan untuk orang awam yang diselaraskan oleh 7 unit utama yang terdapat di bawahnya. Unit-unit tersebut adalah :

• UnitPembangunanKesihatanKeluarga• UnitPemakanan• UnitKawalanPenyakit(Berjangkit&TidakBerjangkit)• UnitKesihatanPekerjaan&AlamSekitar• UnitKejuruteraanKesihatan• UnitPromosiKesihatan• UnitInspektorat&Perundangan

Terdapatpecahan12unitdibawahBahagianKesihatanAwam.Unit-unittersebutadalah:

• UnitKesihatanKeluarga• UnitKesihatanPrimer• UnitPemakanan• UnitPenyakitBerjangkit(CDC)• UnitAIDS/STI• UnitPenyakitBawaanVektor• UnitPenyakitTidakBerjangkit(NCD)• UnitKesihatanPekerjaan• UnitKesihatanAlamSekitar• UnitSurvelan• UnitKejuruteraanKesihatan-BAKAS,KMAM• UnitPromosiKesihatan

BahagianKesihatanAwamdipertanggungjawabuntukmenyeliasemua12PejabatKesihatanDaerahdidalamNegeriKedahyangmelaksanakanaktivitiyangdisebutkandiatas.PejabatKesihatanDaerahtersebutadalah:

1. PejabatKesihatanDaerahKotaSetar2. PejabatKesihatanDaerahKualaMuda3. PejabatKesihatanDaerahKubangPasu4. PejabatKesihatanDaerahKulim5. PejabatKesihatanDaerahPadangTerap6. PejabatKesihatanDaerahLangkawi7. PejabatKesihatanDaerahPendang8. PejabatKesihatanDaerahYan9. PejabatKesihatanDaerahSik10. PejabatKesihatanDaerahBandarBaharu11. PejabatKesihatanDaerahBaling12. PejabatKesihatanPintuMasukBukitKayuHitam

Bahagian

KESIHATAN AWAM3

64 65


3.1. UNIT KESIHATAN KELUARGA

PERKHIDMATAN KESIHATAN IBU DAN PERINATAL

Program penjagaan kesihatan ibu dan anak pada tahun 2011 telah dilaksanakan mengikut perancangan.Jawatankuasa Kesihatan Ibu dan Kanak-kanak telah diaktifkan semula dengan terbentuknya JawatankuasaPenasihat Teknikal Negeri bagi Kesihatan Ibu, Bayi dan Kanak-kanak. Jawatankuasa ini bertanggungjawabdi dalam menetapkan isu-isu berkaitan dengan dasar dan program penjagaan kesihatan ibu, bayi dan kanak-kanak.

Penjagaan antenatal

Liputanpenjagaanantenataldikemudahankesihatanmenunjukkanpenurunandari90.3%tahun2008ke84.7%tahun2010,namunbegitupadatahun2011,iatelahmenunjukkanpeningkataniaitu91.7%.Walaupunmasihadaibu-ibu yang mendapat jagaan langsung dari swasta, mereka juga datang mendapatkan perkhidmatan di klinik kesihatan dalam masa yang sama.

Rajah 3.1.1 : Liputan Kedatangan Antenatal Mengikut Daerah Negeri Kedah

Puratalawatanibuantenatalkeklinikmenunjukkansedikitpenurunandaripada13kalipadatahun2011kepada12kalipadatahun2011.

Rajah 3.1.2 : Purata Lawatan Antenatal Bagi Setiap Ibu Hamil Mengikut Daerah Negeri Kedah

Rajah 3.1.3 Liputan Immunisasi Tetanus Toksoid Mengikut Daerah Negeri Kedah

Liputan imunisasi lengkap toksoid tetanus bagi ibu hamil menunjukkan peningkatan dari 79.3% tahun 2010,kepada 91.42%pada tahun 2011.Pendidikan kesihatanmengenai kepentingan suntikanATT yang berkesan,banyak menyumbang kepada peningkatan ini.

66 67


Rajah 3.1.4 : Peratus Ibu Hamil Hb < 9gm @ 36/52 Mengikut Daerah, Negeri Kedah

IbuhamildenganHb<9gm%padakandungan36/52menunjukanadapenurunanyangketaradari0.7%tahun2010kepada0.36padatahun2011danmencapaisasaranyangditetapkaniaitukurang0.6%.

Rajah 3.1.5 Peratus Saringan HIV Dan Pengesanan Kes HIV Di Kalangan Ibu Hamil Di Negeri Kedah

Kelahiran

Kelahiran selamat [kelahiran yang disambut oleh anggota terlatih (kerajaan dan swasta)] menunjukkanpeningkatandari99.8%tahun2010kepada99.85padatahun2011(Rajah3.1.6).Secarakeseluruhansemuadaerahtelahmenunjukkanperatuskelahiranselamatyangsemakinmeningkat(Rajah3.1.6).

Rajah 3.1.6 : Peratus Kelahiran Selamat Mengikut Daerah Negeri Kedah

Trenperatuskelahirantidakselamatmenunjukkanpenurunandari0.2%tahun2010kepada0.15%padatahun2011. Ini menunjukkan keberkesanan di dalam pendidikan kesihatan kepada masyarakat berkaitan denganpemilihanbersalindengananggotaterlatih.(Rajah3.1.7)

Rajah 3.1.7: Peratus Kelahiran Tidak Selamat Mengikut Daerah Negeri Kedah

68 69


Penjagaan postnatal

Penjagaanpostnatalinibertujuanuntukmengesanibu-ibuyangberisikotinggi,disampingmemantaukeadaankesihatanbayisemasalawatanpostnataldilakukan.Sekiranyalawatanpostnatalinidapatmengesanibu-ibuyangberisiko, mereka akan dirujuk segera ke klinik pra-kehamilan untuk mendapat perkhidmatan seperti kaunseling selainmeningkatkankesedarandankefahamanibumengenaiperancangkeluargadanpengekalankesihatandiridanbayi,saringankanserserviks,penyusuansusuibudanlain-lain(Rajah3.1.8).

Rajah 3.1.8 : Liputan Penjagaan Kesihatan Postnatal Mengikut Jumlah Kelahiran BerdaftarDi Daerah Negeri Kedah

Liputan kedatangan ibu postnatal di semua kemudahan kesihatan di Kedah telah menunjukkan peningkatandaripada107%untuktahun2010,kepada122.1%padatahun2011.Padatahun2011,denominatoryangdipakaiadalahkelahiranberdaftar,sedangkanpadatahun-tahunsebeluminimenggunakankelahiransemasa.

Kematian ibu

Kadarkematian ibudinegeriKedahmenunjukkanpenurunandari0.49 tahun 2010kepada0.39pada tahun2011.

Latihanberterusanyangdiberikankepadasemuaanggotakesihatanyangterlibatdidalampenjagaankesihatanibu hamil telah memberi sumbangan kepada penurunan tersebut di samping penekanan terhadap pengesanan ibuberisiko tinggidanpenjagaankesihatan ibuhamildanbayi. Penekanan jugadiberikankepadapenjagaanpra kehamilan di kalangan ibu yangmempunyai masalah perubatan. Setiap kematian ibu di Kedah, diauditolehJawatankuasaPenyiasatanKematianIbu(CEMD)untukmenentukansebabkematianmengikutkodICD10danmengesan faktor-faktorkelemahandalampengendaliandanmencadangkanpenambahbaikan.Mesyuaratinidilakukansetiap3bulansekalidandipengerusikanolehPengarahKesihatanNegeri.Kes-keskematianibuini dijadikan case illustration untuk CME Pegawai Perubatan dan Kesihatan serta Jururawat di Daerah danHospital.Selaindaripada itu,audit kadantenatal semasa juga telahdilakukanbagimembolehkankelemahandalam penjagaan ibu-ibu hamil dapat dikenalpasti lebih awal dan melakukan penambahbaikan sekiranya ada kelemahan dalam pengendalian.

Kematian perinatal dan neonatal

Kadar kematianperinatalmenunjukkansedikit peningkatandari 9.2/1000 tahun2009danmenaik semula ke10.5/1000 tahun2010.Walaubagaimanapun, iamenunjukkanpenurunankepada7.43/1000padatahun2011.Begitu juga dengan kadar kematian neonatal yangmenunjukkan peningkatan dari 5.1/1000 lahir hidup padatahun2009dannaiksemulakepada6.3/1000tahun2010,menunjukkanpenurunankepadakadar4.22/1000lahirhiduppadatahun2011.Komponenterbesarbagikematianperinataladalahlahirmatidaninimenunjukkanbahawa kualiti penjagaan kesihatan ibu hamil dan penjagaan intrapartum adalah penting untuk memastikan kesihatan janin. Kadar kematian perinatal juga penting kerana merupakan petunjuk proxy kepada kualiti penjagaanibuhamil.(rujukrajah3.1.10,3.1.11dan3.1.12)

Rajah 3.1.9 : Kadar Kematian Ibu Mengikut Daerah Negeri Kedah

70 71


Rajah 3.1.10 : Kadar Kematian Stillbirth Mengikut Daerah Negeri Kedah

Rajah 3.1.11: Kadar Kematian Perinatal Mengikut Daerah Negeri Kedah

Rajah 3.1.12 : Kadar Kematian Neonatal Mengikut Daerah Negeri Kedah

Aktiviti kesihatan ibu dan perinatal

Jawatankuasa Teknikal Kematian Ibu bagi Negeri Kedah telah mengenalpasti beberapa kelemahan dalampengendalian kes samada di hospital mahupun di kesihatan. Kelemahan ini berpunca daripada kelemahan sistem, kompetensianggotakesihatandanfaktorpesakit.Penambahbaikanberterusandilakukandenganmemastikansegala kelemahan yang dikenalpasti tidak berulang lagi. Kes kematian ibu terpilih dijadikan case illustration untukCMEbagianggotakesihatandihospitaldandiklinikkesihatan.Anggotayangmenjagaibu-ibuhamiljugadiminta untuk membuat audit kepada kad-kad antenatal ibu setiap hari yang sama (cross-audit) Selaindariitukursus dalam perkhidmatan pengendalian ibu hamil berisiko tinggi dan sistem kod berwarna diberikan kepada anggota dalam memantapkan lagi kualiti perkhidmatan. Kerjasama antara pihak hospital dan kesihatan dalam membuat sistem rujukan yang cekap dan betul dapat meningkatkan lagi mutu perkhidmatan kepada pelanggan.

Cabaran

Seperti tahun sebelumnya, cabaran utama di dalam penjagaan kesihatan ibu dan perinatal adalah komitmenke arah mencapai sasaran Millennium Development Goalsmenjelang 2015.Strategi-strategi baru akan terusdibangunkan dan dilaksanakan dengan memberi tumpuan kepada penyebab-penyebab kematian dan morbiditi ibudanperinatal.Cabaranyangdihadapiadalahdidalammengurangkankadarkematian ibuakibatdaripadamasalah perubatan dan kejadian Severe Neonatal Jaundicemenjaditunggakutamapelantindakantahun2011Walaubagaimanapun,sokonganpadudaripadasemuapihak(kerajaan dan bukan kerajaan) diperlukan supaya program ini dapat dilaksanakan dengan jayanya.

Jaundis neonatal dan kekurangan enzim G6PD

PeratusbayiyangdidapatikekuranganenzimG6PDdiNegeriKedahmenunjukkanpenurunandari1.6%tahun2010kepada0.93%padatahun2011.DaerahyangmenunjukkanperatusantertinggibayiyangdikesankekuranganenzimG6PDbagitahun2011adalahdaerahLangkawi(4.94%),diikutiolehBandarBaharu(1.03%).

72 73


Rajah 3.1.13 : Bilangan Bayi Disaring Enzim G6PD Mengikut Daerah, Negeri Kedah

Rajah3.1.14 : Peratus Bayi Kekurangan Enzim G6PD Mengikut Daerah, Negeri Kedah

Rajah 3.1.15 : Peratus Pengesanan Jaundis Di Kalangan Bayi Mengikut Daerah Negeri Kedah

BilanganbayidikesanjaundisneonatalberbandinglahirhidupdiNegeriKedahmenunjukkanpeningkatandari118.2%tahun2010kepada109.49%padatahun2011.Peratuspengesanankesadalahmencapaisasarankeranapengesanan berkesan yang semakin baik oleh anggota kesihatan yang semakin kompeten dalam pengesanan kes jaundis.

Rajah 3.1.16 : Peratus Rawatan Fototerapi Untuk Neonatal Jaundis Mengikut Daerah, Negeri Kedah

Darijumlahkesyangdikesanjaundisneonatal,99.67%menerimarawatanfototerapi,0.01%menerimapertukarandarahdan0.31%menerimakedua-duarawatan.Tiadabayimendapatkomplikasikernikteruspadatahun2011.(Rajah3.1.14,3.1.15dan3.1.16).

74 75


Rajah 3.1.17 :Peratus Rawatan Pertukaran Darah Untuk Neonatal Jaundis Mengikut Daerah, Negeri Kedah

Rajah 3.1.18 : Peratus Rawatan Fototerapi Dan Pertukaran Darah Untuk Neonatal Jaundis Mengikut Daerah, Negeri Kedah.

PERKHIDMATAN KESIHATAN KANAK-KANAK

ProgramKesihatanKanak-kanaktelahbermulasejaktahun1950’ansebagaiprogramkesihatanibudananak.Semenjakdariitu,iatelahberkembangkekawasanluarbandardanjugabandardanpadamasainiperkhidmatankesihatan kanak-kanak dijalankan di semua Klinik Kesihatan dan juga Klinik Desa di seluruh negara.Antaraaktiviti yang dijalankan ialah pemeriksaan berkala mengikut jadual yang telah ditetapkan, imunisasi, penilaian tahap perkembangan, pengukuran berat badan dan tinggi serta pendidikan kesihatan.

Liputan kedatangan bayi, kanak-kanak dan kanak-kanak pra-sekolah di kemudahan kesihatan

Kedatangan bayi dan kanak-kanak ke Klinik untuk perkhidmatan kesihatan kanak-kanak adalah mengikut jadual yangtelahditetapkan.Temujanjiakandiberikanolehkakitanganyangbertugas.

Rajah 3.1.19 : Peratus Liputan Kedatangan Bayi, Kanak-Kanak Dan Kanak-Kanak Pra-Sekolah Di Kemudahan Kesihatan Negeri Kedah

Padatahun2011, peratus liputankedatanganbayidikemudahankesihatanmenunjukkanpeningkatan13.1%berbanding pada tahun 2010 menunjukkan prestasi yang baik. Manakala kedatangan kanak-kanak jugamenunjukkanpeningkatan4.59%berbandingtahun2010.Begitujugaberlakupeningkatan8.3%kanak-kanakprasekolahberbandingtahun2010.Berlakunyapeningkatantersebutadalahdisebabkanoleh:

• Pengambilandata-datadihospitaldanklinikswasta.• Keberkesanan pendidikan kesihatan dan promosi kesihatan oleh anggota-anggota kesihatan yang diberi

untuk masyarakat.

Secarapurata,seorangbayidatangsebanyak9kalisetahunkekemudahankesihatan,manakalakanak-kanak4 kali dan kanak-kanak pra-sekolah sebanyak 2 kali setahun. Purata kedatangan bayi, kanak-kanak dan prasekolahadalahkonsistentahun2011berbandingtahun2010.Peningkatanpuratatersebutadalahdisebabkanolehberlakunyapeningkatankedatanganbayi,kanak-kanakdanprasekolah.Padatahun2011 juga,saringanautism melalui penggunaan M-Chatbagikanak-kanakberumur18dan36bulantelahdiadakan.Denganstrategisecara berterusan ini, adalah diharapkan akan terdapat lebih lagi peningkatan terhadap kedatangan kanak-kanak ke Klinik Kesihatan.

76 77


Rajah 3.1.20 : Purata Kedatangan Bayi, Kanak-Kanak Dan Kanak-Kanak Pra-Sekolah Di Kemudahan Kesihatan Negeri Kedah

Kematian bayi dan kanak-kanak

Rajah 3.1.21 : Kadar Kematian Bayi Dan Kanak-Kanak Negeri Kedah

Kematianbayitelahmenunjukkanpenurunandari6.3/1000padatahun2010kepada5.66/1000padatahun2011.Begitujugadengankematiankanak-kanakterdapatsedikitpeningkatankematiandari0.2/1000padatahun2010kepada 0.23/1000 pada tahun 2011. Daerah yangmenyumbang kepada peningkatan adalah daerah PadangTerap,BalingdanSik.

Rajah 3.1.22 : Kadar Kematian Kanak-Kanak Mengikut Daerah Negeri Kedah

Semua kematian telah disiasat dan dibincang di peringkat daerah dan langkah penambahbaikan telah pundijalankan supaya kejadian yang sama tidak berulang lagi.

Imunisasi kanak-kanak

Rajah 3.1.23 : Liputan imunisasi BCG Negeri Kedah

78 79


LiputanimunisasiBCGadalahmelebihisasaranyangtelahditetapkan.TetapiberlakupenurunanLiputanBCGbagitahun2010(98.8%)dan2011(98.4%)

Rajah 3.1.24 : Liputan imunisasi Hepatitis B Dos 3 mengikut daerah Negeri Kedah

LiputanHepatitisBdos3padatahun2011telahmenunjukkanpeningkatanmendadakiaitusebanyak22.02%dimanaliputanmeningkatdari67.7%padatahun2010kepada89.72%padatahun2011.InimungkindisebabkanperubahankepadadenominatorIDSyangdigunakan.

Rajah 3.1.25 : Liputan imunisasi DPT/DPTHIB Dos 3 Negeri Kedah

Berlaku sedikit penurunan pada tahun 2011 iaitu sebanyak 1.12% (2010-2011) berbanding penurunan padatahunsebelumnyaiaitusebanyak6.1%(2009-2010).

Rajah 3.1.26 : Liputan Imunisasi ORAL POLIO Dos 3 Negeri Kedah

Rajah 3.1.27 : Liputan imunisasi MMR (sasaran 98%) Negeri Kedah

Liputan agak menurun pada tahun 2011 iaitu 91.21%. Ini mungkin disebabkan masalah denominator yangdigunakan tidak dapat diselaraskan.

80 81


Rajah 3.1.28 : Jumlah Bayi Yang Disaring Congenital Hypothyroidism Negeri Kedah.

Bilangan bayi yang dikesan mendapat kongenital hipotiroidismtelahmenunjukkanpenurunanpadatahun2011berbanding tahun sebelumnya. Sejumlah 10 kes dikesan pada tahun 2011 dan diberikan rawatan. Peratuspengesananialah0.03%darijumlahyangdisaring.

Kolaborasi Inter Agensi

JabatanKesihatanNegeriKedahmenggalakkanpenyertaanpelbagaiagensikerajaandanbukankerajaandalammenjalankan aktiviti kesihatan keluarga, antara agensi yang terlibat adalah :

• KementerianPembangunanWanita,KeluargadanMasyarakat• JabatanPendidikanNegeridanDaerah• AgensiAntiDadahKebangsaan(AADK)• JabatanKebajikanMasyarakat• Jawatankuasakampungbagimasyarakatsetempat

KESIHATAN WANITA

Aktiviti Unit Kesihatan Wanita meliputi perancang keluarga, penyaringan kanser reproduktif seperti kanserpayudaradanservikssertaaktiviti-aktivitikesihatanreproduktifyanglainsepertipemeriksaanpayudarasecaraklinikal,saringankesihatanmenggunakanborangBSSKdanlain-lain.DuaaktivitiutamaunitiniialahProgramsaringanPapSmeardanProgramPerancangKeluarga.

Program Saringan Pap Smear Kebangsaan

Program saringan Pap Smear telah bermula di Malaysia pada tahun 60’an. Penekanan tentang kepentinganpengesananawalkanserserviksmelaluipenyaringanPapSmear telahdipertingkatkan lagimenerusiKempenCaraHidupSihat tahun 1995 yang bertemakan ‘Kanser’. Perkhidmatan ini telah diperluaskan kepada semuawanitalayakberumur20-65tahundengankekerapansetiaptigatahun.

Perkhidmatan penyaringan Pap Smear

Agensi-agensi yang terlibat dalam menyediakan perkhidmatan saringan ini ialah Kementerian Kesihatan Malaysia,LembagaPendudukdanPembangunanKeluargaNegara (LPPKN),danpihakswasta (hospital dan klinik swasta),hospitaltenterasertabadanbukankerajaansepertiPersekutuanPersatuanPerancangKeluargaMalaysia(PPPKM).

Ujian saringan kebangsaan kongenital hipotiroidism (National Congenital Hypothyroidism Screening Programme)

Programsaringaninitelahdijalankansebagaisalahsatuaktivitipenjagaankesihatankanak-kanak.Objektifutamaujian saringan adalah untuk mengesan awal dan memberi rawatan yang secepat mungkin untuk mengelakkan kecacatan mental.

Rajah 3.1.29 : Bilangan Bayi Yang Dikesan Congenital Hypothyroidism Negeri Kedah

82 83


Jumlahpengambilanpapsmeartahun2011meningkatberbandingtahun2010.

Rajah 3.1.31 : Bilangan Pengambilan Pap Smear Mengikut Agensi Negeri Kedah

Padatahun2011berlakupeningkatanpengambilanpapsmearbagiklinik/hospitalswastaberbandingtahun2010,bagitu jugapeningkatanberlakubagi klinik kesihatandanKementerianPertahananmanakalaadapenurunanpengambilanpapsmearbagiLPPKNdanPPPKNdanhospitalkerajaan.

PengambilanpapsmearyangtertinggimengikutagensipertamaadalahKlinikKesihatan82.07%,keduaadalahKlinik/ Hospital Swasta 10.87% diikuti oleh hospital kerajaan 6.08%, seterusnya LPPKN 0.87% dan RSAT0.11%.

Rajah 3.1.32 : Peratus Pencapaian Pengambilan Smear Oleh Klinik Kesihatan Berbanding Sasaran Kesihatan Negeri Kedah

Terdapatpenurunanliputanpapsmearyangamatketarapadatahun2010berbandingtahun2009,iniadalahdisebabkan oleh berlakunya kekurangan peruntukan untuk saringan pap smear pada empat bulan terakhir tahun 2010. Namun begitu pada tahun 2011, telah berlaku peningkatan 20.98% terhadap pencapaian pap smearberbanding sasaran.

Rajah 3.1.33 : Peratus Pengambilan Pap Smear Mengikut Kumpulan Umur Negeri Kedah

Rajah 3.1.30 : Jumlah Bilangan Pap Smear Dari Semua Agensi Di Negeri Kedah

84 85


Merujuk Rajah 3.1.33, bagi tahun 2011, liputan pengambilan Pap smear paling tinggi masih di kalanganmerekayangberusiaantara30hingga39tahuniaitu33.96%diikutiolehgolonganwanitaberusia40-49tahun(25.01%). Liputan bagi wanita berusia 50- 59 tahun adalah konsisten jika dibandingkan dengan tahun 2010.Walaubagaimanapun,terdapatpeningkatanliputanPapsmeardikalanganwanitaberusia60-65tahuniaitu2.9%(2010)kepada3.02%padatahun2011.Pellbagaiaktiviti telahdilaksanakanuntukmeningkatkanpengambilanpapsmearsepertipengambilanpapsmeardiUPL,anggotakesihatan,isterianggotakesihatan,wargausiaemasdan bakal jemaah haji wanita. Sejak tahun 2009, pembacaan slaid pap smear telah dioutsource ke makmal swastasetelahdidapatibahawaHospitalKerajaantidakdapatmenampunguntukmembuatbacaanslaidkecualiPKDKotaSetar,slaidpapsmeardihantarkemakmalHospitalSultanahBahiyah.

Kualiti pengambilan slaid Pap Smear

BagiPerkhidmatanKesihatanKeluarga,indikatorkualitiyangterlibatialahperatuspengambilanslaidpapsmearyangtidakmemuaskandengansasarantidakmelebihi5%.

Rajah 3.1.34 : Peratusan Pengambilan Slaid Tidak Memuaskan Mengikut Daerah Negeri Kedah

Padatahun2011,daerahSikmasihmenunjukkanperatusslaidpapsmearkurangmemuaskanyangpalingtinggiiaitu7.63%,masihtidakmenepatisasaran,walaubagaimanapunbagiperingkatnegeripencapaianadalah1.55%iaitumencapaisasaran<5%.

Rajah 3.1.35 : Bilangan Keputusan Pap Smear Positif Mengikut Daerah, Negeri Kedah

Didapatikeputusanpapsmearpositiftahun2011adalah0.41%(174)daripadajumlahpapsmeardisaring.

Pencapaian pengambilan Pap smear mengikut sistem klasifikasi Bethesda

SistemklasifikasiBethesdatelahdigunapakaimulaitahun1999.Daripadasemuakeputusanpositifitudidapatikebanyakan wanita mengalami Low Grade Squamous Intraepithelial Lesion(LGSIL)74%,diikutidenganAtypical Squamous Cells of Undetermined Significance (ASCUS) 73%, High Grade Squamous Intraepithelial Lesion (HGSIL)18%,SCC1%,ADENOCA6%danEIS2%dan0%HPV.Semuawanitainidisusuldandiberirawatan.

Rajah 3.1.36 : Peratus Keputusan Pap Smear Positif Mengikut Sistem Klasifikasi Bethesda

86 87


Perkhidmatan Perancang Keluarga

Perkhidmatan perancang keluarga yang telah diintegrasikan ke dalam kemudahan kesihatan KementerianKesihatanMalaysia(KKM)secaraberperingkatsejaktahun1970’antelahmengalamiprosespenambahbaikandarimasakesemasa.Iabertujuanbagimerealisasikanhasratkerajaandanantarabangsakearahmemastikankualiti hidup yang optima dan kesejahteraan sesebuah keluarga.

Rajah 3.1.37 : Bilangan Penerima Baru Mengikut Daerah, Negeri Kedah

Secarakeseluruhan,bilanganpenerimabaruperancangkeluargabagisemuadaerahyangmelapormenunjukkanpeningkatandaritahun2008(7216)hingga2009(8238),iaagakmenurunsedikit10.5%padatahun2010(7459)tetapimeningkatsemulakepada(13.18)8772padatahun2011.

PROGRAM KESIHATAN ORANG KURANG UPAYA (OKU)

Program kesihatanOKUmerangkumi program kesihatan bagi kanak-kanak berkeperluan khas serta programpencegahan dan kawalanmasalah kebutaan dan kepekakan. Kes-kes baru yang dikesan tahun 2011 sepertijadual di bawah.

Jadual 3.1.1 : Bilangan Kanak-Kanak Dikesan Mengalami Masalah Kurang Upaya

0-1tahun 1-2tahun 3-4 tahun 5-6 tahun 7-12tahun

13-18tahun

Jumlah

Kurang upaya pendengaran 0 0 0 1 0 0 1Kurang upaya penglihatan 1 0 0 1 0 0 2Kurangupayafizikal 4 4 0 1 0 1 10Cerebralpalsy 2 2 2 1 0 0 7Lewatperkembangan 4 8 0 0 0 0 12DownSyndrome 15 5 8 1 1 1 31Autisme 0 0 0 2 0 0 2ADHD 0 0 0 0 6 0 6Terencatakal 0 0 1 0 0 0 1Masalahpembelajaranspesifik

0 0 0 1 10 3 14

Slowlearner 0 0 0 0 7 0 7Lain-lain 2 2 2 4 7 0 17Jumlah 28 21 13 12 31 5 110

Tempat Bilangan KesKlinik Kesihatan 43Hospital 40SekolahKhas 47Rumah 14NGOSwasta 1PusatJagaanHarianInstitutLatihan 1PusatDalamKomuniti 3Tadika 4Jumlah 153

Jadual 3.1.2 : Tempat Aktiviti Pemulihan

100%kanak-kanakkeperluankhasyangberdaftartelahmenjalanipemulihan

88 89


PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH

RancanganKesihatanSekolah(RKS)telahdijalankansejaktahun1967sebagaiprogrambersamaKementerianKesihatandanKementerianPelajaran.Padatahun1995,PertubuhanKesihatanSeduniatelahmemperkenalkankonsep ‘Sekolah Berwawasan Sihat’. Pada tahun 1997 Program Bersepadu Sekolah Sihat (PBSS) telahdilancarkansecararasmiolehMenteriPelajaran.MatlamatPBSSadalahuntukmelahirkanwargasekolahdanpersekitarannya sentiasa dalam keadaan selamat, ceria, sihat dan berkualiti ke arah pencapaian wawasan negara.

Perkhidmatan kesihatan sekolah oleh Jururawat

Carta-carta dibawah menunjukkan liputan pemeriksaan murid oleh Jururawat untuk Tahun 1, Tahun 6 danTingkatan3.Setiapdaerahmempunyaipasukansekolahyangmembuatlawatandanpemeriksaandikalangankanak-kanak sekolah mengikut garispanduan yang ditetapkan.

Rajah 3.1.38 Liputan Pemeriksaan Murid Tahun 1 Oleh Jururawat Peringkat Negeri

LiputanolehJururawatpadatahun2009(99.6%)meningkatke99.54%tahun2011.

Rajah 3.1.39 : Liputan Pemeriksaan Murid Tahun 1 Oleh Jururawat Mengikut Daerah.

Enam daerahmencapai liputan 100% dan daerah tersebut adalah Sik, Yan, Baling, Bandar Baharu, PadangTerapdanPendang.

Rajah 3.1.40 : Liputan Pemeriksaan Murid Tahun 6 Oleh Jururawat Peringkat Negeri

90 91


Rajah 3.1.41 : Liputan Pemeriksaan Murid Tahun 6 Oleh Jururawat Mengikut Daerah

Tujuhdaerahpencapaian100%adalahKotaSetar,KualaMuda,BandarBaharu,Pendang,Yan,SikdanKulim

Rajah 3.1.42 : Liputan Pemeriksaan Murid Tingkatan 3 Oleh Jururawat Peringkat Negeri

Rajah 3.1.43 : Liputan Pemeriksaan Murid Tingkatan 3 Oleh Jururawat Mengikut Daerah

Limadaerahmencapailiputan100%.DaerahtersebutadalahLangkawi,BandarBaharu,Baling,PendangdanSik.

Morbiditi Di Kalangan Kanak-Kanak Sekolah

Carta-cartadibawahmenunjukkanmasalahkesihatanyangdikesanolehPasukanKesihatanSekolah.6MasalahutamadikalanganpelajarTahun1,Tahun6danTingkatan3selaindaripadarabunjauhdanmasalahpenglihatanadalah:Infestasikutu,masalahkulit,scabies,infestasicacing,masalahpendengarandanCVS.Semuamurid-murid ini telah pun diberi rawatan dan tindak susul telah dilakukan.

KejadianInfestasikutumasihmeningkatdaritahun2010(4.12)ke4.44padatahun2011.Walaubagaimanapun,masalahkulittelahmenunjukkanpenurunandari3.88(2010)kepada2.33padatahun2011.Infeksicacingjugatelahmenunjukkanpenurunandari0.34(2010)kepada0.14padatahun2011.

92 93


Rajah 3.1.44 : Kadar Morbiditi Di Kalangan Tahun 1

Bagi tahun 6 masalah paling utama adalah masalah kulit dengan kadar (7.64) pada tahun 2010 tapi telahmenunjukkanpenurunankepada4.55padatahun2011.Walaubagaimanapunterdapatpeningkatanpadainfeksikutudimanakenaikankadardari2.8(2010)kepada3.72padatahun2011.

Rajah 3.1.45 : Kadar Morbiditi Di Kalangan Tahun 6

Bagimurid-muridtingkatan3,masalahkulitmasihjugamenjadimasalahutama.Walaubagaimanapun,masalahkulittelahmenunjukkanpenurunandarikadar6.95(2010)kepada3.66padatahun2011berbandingpeningkatanpadatahunsebelumnya(2009).

Imunisasi Di Kalangan Murid Sekolah

Program imunisasi bagi sekolah rendah dan menengah merangkumi BCG bagi murid yang tiada parut, dostambahandiptheria,polio,tetanusdanMMR.Padakeseluruhannyaliputanimunisasipadatahun2011melebihi98%.

Rajah 3.1.47 : Liputan Imunisasi Tahun 1 Peringkat Negeri

Rajah 3.1.46 : Kadar Morbiditi Di Kalangan Tingkatan 3

94 95


Rajah 3.1.48 : Liputan Imunisasi Polio Tahun 1 Mengikut Daerah

Rajah 3.1.49 : Liputan Imunisasi Double Antigen Tahun 1 Daerah

Rajah 3.1.50 : Liputan Imunisasi Tetanus Toxoid Tingkatan 3 Peringkat Negeri

Liputan immunisasibagiATT(AntiTetanusToxoid)untuktingkatan3telahmeningkatdari90%(2010)kepada113.6%(2011).

Rajah 3.1.51 : Liputan Imunisasi Tetanus Toxoid Tingkatan 3 Mengikut Daerah

DaerahBandarBaharudandaerahPendangtelahmencapai100%berbandingdengandaerah-daerahlain.

96 97


PROGRAM PEMBANGUNAN KESIHATAN KELUARGA (PRIMER)

Kesihatan Warga Tua

Sehinggakiniperkhidmatan ini telahpundiperluaskankeseluruhnegeri.Kemudahan infrastruktur terdapatdi53buahklinikkesihatan.Dari segiperkhidmatan rehabilitasipula ianya terdapatdi25buah fasiliti.Selain ituterdapat39buahKelabWargaEmasdiseluruhNegeriKedahsehinggaakhirtahun2011Aktivitiyangdijalankanialahpendaftaran,saringan,senaman,aktivitirohanidansosial.Merekajugamengadakanprojek-projekkhususuntukwargatuasepertiberkebun,kraftangan,kuihtradisionaldanlain-lainlagi.

Kesihatan Remaja

Pada tahun 2011, 51 buah klinik kesihatan dan 2 unit kesihatan sekolah telah memulakan saringan remajamenggunakanborangsaringanstatuskesihatan(BSSK).KlinikKesihatanRemajamenyediakanperkhidmatanpromosi kesihatan, saringan kesihatan, kaunseling dan rawatan untuk remaja. Justeru itu ianya wajar diberikan tumpuan melalui pelaksanaan kursus yang mampu menarik minat golongan ini.

Kesihatan Mental

Objektifprograminiadalahuntukmenggalakkankesihatanmentalyangpositifmelaluiamalangayahidupsihat.Melaluiprogram ini jugadiharapkanpesakitmentalyang telahstabildapatmeneruskan rawatandan rawatansusulanyangdiperlukandarifasilitikesihatanyangterdekatdengantempattinggalmereka.

Perkhidmatanpsikososialdalamkomuniti(PSR)memberikanpenekanandalamkemahiranaktiviti-aktivitiharian(ADL)denganharapanpesakit akanbolehberdikari danberkemahiranuntukmelakukanaktiviti yangmudah.SehinggakiniianyamasihtertumpukepadaKlinikKesihatanPendangdanKlinikKesihatanKupang.

Padatahun2006,KKPendangdanKKKupangtelahdilibatkandenganmodulpromosimindasihatiaitumemupukciri-cirimindasihatdikalanganpenjawatawamdanpesakit.Padatahun2011daerahPendangtelahbanyakmenjalankanlatihanmindasihatkepadapenjawatawamyangterlibat.Padatahun2008programMindaSihatinitelahdiambilaliholehUnitKawalanPenyakitTidakBerjangkit.

DenganadanyaJurupulihPerubatanCarakerjadiKKPendang,programPSRtelahmenjadilebihtersusundansistematik.Mesyuaratbersamahospital danagensiagensi lain yang terlibatdalampenjagaanpesakitmentaldijalankan secara berkala bagi memastikan pesakit mendapat perkhidmatan yang terbaik.

3.2 UNIT PEMAKANAN

PENDAHULUAN

Aktiviti pemakanan terus dilaksanakan di semua peringkat kemudahan perkhidmatan kesihatan. Kumpulan sasar bagi aktiviti pemakanan adalah bayi, kanak-kanak, pelajar sekolah rendah, pelajar sekolah menengah, remaja, orang dewasa, ibu mengandung, warga tua dan kumpulan-kumpulan yang khusus seperti orang kurang upaya dan lain-lain kumpulan. Aktiviti pemakanan boleh dibahagikan kepada 4 bidang utama iaitu perancangan dan pembangunan program, promosi pemakanan, pemulihan pemakanan dan pengawasan pemakanan

Perancangan dan Pembangunan Program tertumpu pada aktiviti di bawah Pelan Tindakan PemakananKebangsaanMalaysia.PromosiPemakanantertumpukepadapromosipenyusuansusuibu,hospitalrakanbayi,dapur sihat, pusatmaklumat pemakanan, katering sihat, sambutanBulanPemakanan,PenyediaanHidanganSihatuntukPLKN,KempenCaraHidupSihatyangbertemakanMakanSecaraSihatsebagaisalahsatuelemendalamKempenCaraHidupSihattersebutsertalatihan-latihanpemakanan.

ProgramPemulihanPemakananpulamemberi tumpuankepadamasalahpemakanandikalanganmasyarakatsamaadamasalahdarisegikekuranganataukelebihanmakroataumikronutrien.Pemberianbakulmakanankepada kanak-kanak yang mengalami kurang berat badan dari keluarga termiskin merupakan aktiviti di bawah Program Pemulihan yang dijalankan sejak dari tahun 1989 lagi. Pada tahun 2011, program Bakul 1AZAM diteruskan sehingga kini yangmemberi fokus yang sama iaitu kepada kanak-kanak yangmempunyaiibubapa/penjagaberpendapatanRM2000kebawah.Manakalabagikanak-kanakkurangberatbadandanibumengandungyangpucatdarikeluargamiskinpulaakandiberibantuansusutepungpenuhkrim(STPK).

ProgramobesitijugamerupakanprogrampentingyangtelahdijalankanolehUnitPemakanandalamusahauntukmengurangkanrisikopenyakitkronikkepadamasyarakat.Programobesitimenumpukanperhatiandalamusahauntuk menurunkan berat badan di kalangan pesakit, pelajar sekolah dan anggota kesihatan. Aktiviti pemberian garam beriodin kepada semua ibu mengandung dan kanak-kanak kekurangan berat badan terus dilaksanakan bagimencegahdanmengawalGangguanAkibatKekurangan Iodin(IDD)dan ianya telahdiperkembangkandikalangan pelajar sekolah.

PELAN TINDAKAN KEBANGSAAN UNTUK PEMAKANAN DI MALAYSIA II (2006-2015)

PelanTindakanPemakananKebangsaanMalaysia(NPANM)IIadalahpelan10tahununtuktempoh2006hingga2015.Objektif,strategi,aktivitidansasaranNPANMIIdisediakanberdasarkanDasarPemakananNegara,kajiansemulaNPANMI(1996-2000)danpelaksanaannyaselepastahun2000.Isupemakanansemasadanyangakantimbul pada masa akan datang juga diambil kira dalam penyediaan NPANM II. Beberapa aktiviti khas telahdijalankandiperingkatdaerahbagimencapaiobjektifNPANM.Fokuspada tahun2011adalah lebihmenjuruskepada pelajar-pelajar sekolah di bawah Jabatan Pelajaran Negeri Kedah. Setiap daerah melaksanakanbeberapaprogramdisekolah-sekolah terpilih.DiantaraprogramyangdilaksanakanadalahPengurusanBeratBadan,PromosiPemakananSihatdanjugaProgramKawalanGangguanAkibatKekuranganIodindikalanganpelajar-pelajar sekolah tersebut.

PENGAWASAN PEMAKANAN

Kementerian Kesihatan Malaysia memantau taraf pemakanan kanak-kanak melalui Sistem PengawasanPemakanan (SPP). Sistem ini menggunakan pencapaian berat badan kanak-kanak mengikut umur sebagaipetunjuk status pemakanan kanak-kanak berumur kurang daripada lima tahun yang hadir ke klinik-klinik

98 99


kesihatan. Rujukan standard yang digunakan adalah daripada National Center for Health Statistics (NCHS)yangmerupakanpiawaianyangdigunapakaiuntukperbandinganantarabangsa.Tarafpemakanankanak-kanakdikategorikankepadaempattahapmengikutpencapaianberatbadanbagiumurmasing-masing(Jadual3.2.1)

a. Taraf Pemakanan Kanak-Kanak Bawah Lima Tahun

Rajah3.2.1menunjukkanstatuspemakanankanak-kanakbawah lima tahunmengikutdaerahdiKedah.Datainiadalahberdasarkankedatanganbarukanak-kanakpadatahun2011.Seramai743kanak-kanakmengalamikurangberatbadan(KBB)padatahun2011iaitu2.7%berbanding2.5%padatahun2010dan3.6%padatahun2009. Peratus inimeningkat dari tahun sebelumnya.MasalahKBBTeruk pada tahun 2011 adalah 0.2% iaitusamasepertitahun2010walaubagaimanapunpencapaiannyasemakinbaik.Kanak-KanakyangmengalamiKBBSederhanapulasedikitmeningkatdari3.2%pada2009,menjadi2.2%pada2010dan2.5%pada2011.MerujukJadual 3.2.2, daerah yang mempunyai peratusan masalah KBB yang paling tinggi pada tahun 2011 adalahdaerahLangkawi(12.8%)diikutiPadangTerap(4.2%)danBaling(3.9%).

Secarakeseluruhan97%kanak-kanakbawahlimatahunmempunyaiberatbadanuntukumuryangnormalbagitahun2011inidanhanyasatudaerahsahajayangtidakmencapai95%keatasiaitudaerahLangkawi(82.8%)daripada11daerahdiNegeriKedah.

Rajah3.2.1:PeratusKanak-KanakBawahLimaTahunYangMengalamiMasalahKurangBeratBadanTeruk(KBBT), KurangBerat BadanSederhana (KBBS) danBerlebihan Berat Badan (LBB) dari tahun 2008 hingga2011.

RajahmenunjukkanmasalahKBBmeningkatpadatahun2011.Walaubagaimanapunmasalahberlebihanberatbadan(LBB)semakinberkurangandaritahunketahun.

Jadual 3.2.1 : Kategori Berat Badan Bagi Kanak-Kanak Bawah 5 Tahun Mengikut NCHS

Taraf Pencapaian berat badan mengikut umurKekuranganberatbadan(KBB)teruk Beratbadankurangdaripada-3SDmedianstandardKekuranganberatbadan(KBB)sederhana Beratbadanpadaataulebihdari-3SDdankurangdaripada-2SD

median standardBerat badan normal Beratbadanpadaataulebih-2SDdankurangdaripada+2SDmedian

standardBerlebihan berat badan Beratbadanpadaataulebihdaripada+2SDmedianstandard

Jadual 3.2.2 : Taraf Pemakanan Kanak-Kanak Bawah 5 Tahun Mengikut Daerah Di Negeri Kedah 2011

Daerah Jumlah Kanak-Kanak Ditimbang

Taraf Pemakanan Kanak-Kanak(Berat Badan Mengikut Umur)

KBB Teruk(%)

KBB Sederhana(%)

Berat Badan Normal

(%)

Berat Badan Berlebihan

(%)KotaSetar 5785 0.2 1.0 98.3 0.5KualaMuda 4779 0.1 1.4 98.5 0.0KubangPasu 3023 0.1 1.2 98.5 0.2PadangTerap 1382 0.2 4.0 95.8 0.0Langkawi 1378 0.1 12.8 82.8 4.4Bandar Baharu 769 0.0 0.8 99.2 0.0Baling 3308 0.3 3.6 96.1 0.0Pendang 1686 0.2 1.1 98.6 0.0Yan 1243 0.2 2.6 97.1 0.2Sik 1237 0.7 2.7 96.4 0.2Kulim 3088 0.2 3.0 96.8 0.1NegeriKedah 27678 0.2 2.5 97.0 0.4

Rajah 3.2.1 : Taraf Pemakanan Kanak-Kanak Bawah Lima Tahun

100 101


c. Taraf Pemakanan Pelajar Sekolah Rendah dan Sekolah Menengah

TarafpemakananpelajarsekolahrendahtelahdipantaumengunakanCartaPertumbuhanWHO2007.Pelajar-pelajarinidiukurolehguruatauanggotakesihatanbagimendapatkanberatbadandantinggi.Semuadata-dataini akan dianalisa semula oleh anggota kesihatan untukmendapatkanStatusPemakananmengikutBMI bagiremaja.

Jadual 3.2.4 menunjukkan peratusan Kurang Berat Badan di kalangan pelajar sekolah yang terdiri daripadapelajarPrasekolah,Tahun1,Tahun6danjugaTingkatan3.SecarakeseluruhanperatusanpelajarmengalamiKurangBeratBadandikalanganpelajarPrasekolahpadatahun2011adalah9.7%,pelajarTahun1peratusannyaadalah7.1%,pelajarTahun6peratusannyaadalah5.1%danpelajarTingkatan3

BagipelajaryangmengalamimasalahBerlebihanBeratBadanpulamenunjukkanbahawaseramai6.2%adalahdi kalangan pelajar Prasekolah, 6.0% adalah di kalangan pelajarTahun 1, 12.8% adalah di kalangan pelajarTahun 6 dan 9.3% adalah di kalangan pelajar Tingkatan 3. Jadual 3.2.4 di bawahmenunjukkan pencapaiankeseluruhanbagisetiapdaerahdiNegeriKedah.

b. Bayi Yang Dilahirkan Kurang Dari 2.5 kg

Jadual3.2.3menunjukkanbilangandanperatusbayiyangberat lahirnyakurangdari2.5kgmengikutdaerah.Seramai1,958(6.58%)orangbayidiNegeriKedahyangdilahirkandenganberatlahirkurangdari2.5kgdimanadaerahyangpalingtinggiperatusannyaadalahDaerahPendang(9.10%)diikutidengandaerahBaling(8.36%)danLangkawi(8.36%).

Jadual 3.2.3 : Bilangan Dan Peratusan Bayi Yang Dilahirkan Kurang Dari 2.5 kg Mengikut Daerah

Daerah Bilangan Peratus (%)KotaSetar 342 5.96KualaMuda 452 6.92KubangPasu 239 6.89PadangTerap 54 5.60Langkawi 100 8.36Bandar Baharu 39 5.22Baling 188 8.36Pendang 148 9.10Yan 72 8.31Sik 39 2.84Kulim 285 6.51Negeri Kedah 1958 6.58

d. Penyusuan Susu Ibu Secara Eksklusif Selama 4 Bulan dan 6 bulan

Penyusuan susu ibu secara eksklusif selama 4 bulan dan 6 bulan ditunjukkan dalam Jadual 3.2.5. IndikatorPenyusuanSusuIbusecaraeksklusif4bulanadalahsatudaripadaindikatoryangdipantaudiperingkatPelanTindakan Pemakanan Kebangsaan. Keseluruhan pencapaian bagi Negeri Kedah bagi tahun 2011, peratusanpenyusuansusuibueksklusifselama4bulanadalah36.2%berbanding33.5%padatahun2010.Inimenunjukkanpeningkatanperatusanyangbaik.Daerahyangtinggiperatusanpenyusuansusuibueksklusifselama4bulanadalahdaerahYan(54.8%)diikutiolehBaling(44.4%),KubangPasu(43.4%)danSik(43%).Bagiperatusanpenyusuansusuibueksklusifselama6bulanyangtinggipencapaiannyaadalahdidaerahKulim(22.7%)diikutidenganSik(19.5%)danPadangTerap(19.2%).

Daerah Taraf Pemakanan Kanak-Kanak (BMI Untuk Umur)Prasekolah Tahun 1 Tahun 6 Tingkatan 3

KBB LBB KBB LBB KBB LBB KBB LBBKotaSetar 12.4 8.3 11.0 8.5 9.2 17.4 8.3 12.8KualaMuda 7.4 5.7 2.2 6.7 1.4 13.8 2.3 9.2KubangPasu 10.6 10.8 10.7 7.3 8.3 16.3 7.1 11.4PadangTerap 5.4 5.3 10.4 4.0 4.8 13.3 5.1 10.3Langkawi 9.8 5.1 12.1 7.7 6.8 12.5 5.0 10.5Bandar Baharu 6.6 6.3 3.8 6.7 3.4 9.3 1.9 6.3Baling 10.2 3.6 11.9 5.6 6.5 11.5 5.3 8.0Pendang 7.6 3.9 9.7 3.2 3.8 7.8 5.2 4.2Yan 10.7 5.5 9.7 4.7 11.3 15.7 7.3 11.7Sik 14.7 3.1 11.8 3.1 8.3 7.9 7.1 6.5Kulim 2.5 1.7 0.0 2.6 0.0 5.4 0.0 4.7Negeri Kedah 9.7 6.2 7.1 6.0 5.1 12.8 4.9 9.3

Jadual 3.2.4 : Status Pemakanan di Kalangan Pelajar Sekolah

Jadual 3.2.5 : Penyusuan Susu Ibu Secara Eksklusif Untuk 4 Bulan Dan 6 Bulan

Daerah 4 Bulan (%) 6 Bulan (%)KotaSetar 39.8 15.1KualaMuda 29.9 5.5KubangPasu 43.4 17.4PadangTerap 39.1 19.2Langkawi 19.8 1.4Bandar Baharu 29.7 11.8Baling 44.4 18.9Pendang 36.2 17.2Yan 54.8 18.5Sik 43.0 19.5Kulim 31.1 22.7Negeri Kedah 36.2 14.7

102 103


e. Amalan Pengenalan Makanan Pelengkap Kepada Bayi

Amalanmakananpelengkapkepadabayimestilahdiperkenalkanketikaberumur6bulan.Sehubungandenganitu dari Jadual 3.2.6menunjukkan seramai 80.6% bayi telah diberikanmakanan pelengkap pada umur yangsesuai. Daerah yang tinggi peratusannya adalah di daerah Kubang Pasu (92.0%) diikuti daerah Kota Setar(87.5%)dandaerahSik(85.6%).

Jadual 3.2.6Amalan Pengenalan Makanan Pelengkap

Kepada Bayi

Daerah 6 Bulan(%)KotaSetar 87.5KualaMuda 81.3KubangPasu 92.0PadangTerap 56.0Langkawi 59.4Bandar Baharu 68.5Baling 74.3Pendang 79.1Yan 74.1Sik 85.6Kulim 84.2Negeri Kedah 80.6

Hospital Tarikh Tamat Hospital Rakan Bayi

Langkawi 11Mac2013KualaNerang 3Disember2012Baling 25Julai2014Sik 25Julai2014Yan 18Ogos2013Kulim 3Disember2014Jitra 24Julai2014SultanahBahiyah 23Julai2014SultanAbdulHalim 29Januari2014

Jadual 3.2.7Status Hospital Rakan Bayi Negeri Kedah

PROMOSI PEMAKANAN

PROMOSI PENYUSUAN SUSU IBU

a. Sambutan Minggu Penyusuan Susu Ibu Sedunia

SambutanMingguPenyusuanSusuIbuSeduniadisambutpada28Julai2011diHospitalSik.MajlisiniadalahkerjasamaantaraJabatanKesihatanNegeriKedah,PejabatKesihatanDaerahSik danPersatuanKumpulanSokonganPenyusuanNegeriKedah(PKSPK).Temapelancaranpadatahun2011adalah‘Bercakaplah Dengan Saya! Penyusuan Susu Ibu : Satu Pengalaman 3D’yangdisempurnakanolehwakilPengarahKesihatanNegeriKedah.PelbagaiaktivititelahdijalankansempenaMingguPenyusuanSusuIbusepertidibawah;

• Pelancaran lamanwebPersatuanKumpulanSokonganPenyusuanSusu IbuNegeri Kedah - FacebookPKSPK

• Pertandinganbilikpenyusuanterbaikperingkatklinikdanhospital• Pertandinganmembuatbukuscrapdikalanganpelajarsekolahrendah(DoktorMuda)• PameranPenyusuanSusuIbu• Pertandinganmewarnadikalanganpelajartadika• PenghargaankepadaPKSPKterbaikuntukdaerah• Pertandinganmemasak

b. Inisiatif Hospital Rakan Bayi

TerdapatsembilanbuahHospitaldibawahKementerianKesihatanMalaysiadiNegeriKedah.KesemuahospitaldiNegeriKedahtelahmendapatpengiktrafansebagaiHospitalRakanBayi.Tarikh tamatbagisemuaHospitalRakanBayitersebutsepertidiJadual3.2.7dibawah.

c. Inisiatif Klinik Rakan Bayi

Sebagaipermulaan,pelaksanaan InisiatifKlinikRakanBayi sedangdijalankan iaitu sekurang-kurangnyasatuklinikbagisetiapdaerah.SenaraiklinikyangterpilihadalahsepertidiJadual3.2.8.Tujuanprograminidijalankanadalah untuk meningkatkan peratus ibu-ibu yang menyusukan bayi mereka dengan susu ibu terutamanya penyusuansusuibusecaraeksklusifsehinggaenambulan.Programiniakandiperluaskankepadaklinik-kliniklainterutamanyaklinikyangterdapatPusatBersalinAlternatif(ABC).

Jadual 3.2.8 : Inisiatif Klinik Rakan Bayi

Daerah Nama KlinikLangkawi KKPadangMatsiratKubangPasu KIAJitraKotaSetar KKSimpangEmpatPadangTerap KIAKualaNerangPendang KKPendangYan KIAYanSik KIASikBaling KIABalingKulim KIAKulimBandar Baharu KK Bandar Baru KualaMuda KKBukitSelambau

104 105


PROJEK DAPUR SIHAT MASYARAKAT

ProjekdapursihatmasyarakatdiKedahtelahdilaksanakandiempatdaerahiaitu:

• KlinikKesihatanSgTiang,Pendang• DewanOrangRamai,Merbok• KlinikKesihatanJeniang,Sik• KlinikDesaSungaiKorok,Jitra• KlinikKesihatanSgLimau,Yan

Pelbagaiaktivititelahdijalankandidapursihatiniterutamanyaaktivitipendidikanpemakanan,aktivitikecergasan(wargaemas),ceramahpenyusuan&demontrasiteknikpenyusuansusuibusertademontrasimasakansihat&seimbang, uji resepi juga kelas masakan dan pertandingan masakan.

SAMBUTAN BULAN PEMAKANAN

BulanApril telah diistiharkan sebagai bulan Pemakanan. Pada tahun 2011, tema yang dipilih adalahKanak- kanak Sihat, Negara Lebih Sihat- Mulakan Awaldenganmensasarkanpelajarberumur4-12tahun.Sambutandiperingkatnegeri telahdilancarkandiSekolahKebangsaanDatoHajiZainudin,BandarBaharupada12Mei2011.Pelbagaiaktivititelahdijalankansepertipenilaianpengetahuanpemakanankanak-kanaksekolahrendah,permainan interaktif (Makan Sihat Dalam Pinggan Saya, Kira Kalori, Detektif Gaya Hidup Sihat, Talian Sihat, Detektif Sihat 10,000 Langkah, Berapa Lama Saya Perlu Berlari),permainaninteraktifberkomputere-learningdan senamrobik. Program Kembara Riang Ria Pemakanan telah diperkenalkan pada sambutan tahun 2011.KembaraRiangRiaPemakananadalahintervensiyangdijalankandisesebuahsekolahbagimembantupelajar-pelajar lebih memahami tentang pemakanan sihat dan juga penurunan berat badan yang bersesuaian.

KATERING SIHAT

Kateringsihatmeliputipenyediaanmakanansecarasihatdipejabatataudimana-manatempat.PerlaksanaanhidangansihatdikemPLKNtelahdiadakansemenjaktahun2008lagi.Secarakeseluruhanpencapaiansebanyak70.8%kemtelahmendapatmarkahsangatbaik(markah80%-100%)bagipenyediaanhidangansihatpadasesi1,2dansesi3.Masihbanyakpertukaranmenuyangdilakukanolehpihakpengusahaatasalasan tersendiri.Pemantauaniniakanditeruskandarimasakesemasauntukmenjaminremajayangsihatdanmendapatmakananyang memenuhi keperluan mereka.

5. PROGRAM PEMULIHAN

Program pemulihan bertanggungjawab dalam merancang, membangun, menyelaras dan menilai programintervensi bagi pencegahan dan kawalan masalah pemakanan, sama ada kekurangan atau berlebihan zatmakanan. Sasaran utamanya adalah kanak-kanak dan ibu hamil. Program di bawah program pemulihanadalah seperti Program Pemulihan Kanak-Kanak Kekurangan Zat Makanan (PPKZM), Program PencegahandanKawalanGangguanAkibat kekurangan Iodin (IDD),ProgramPencegahan danKawalanObesiti dan jugaProgramSusuTepungPenuhKrim(STPK).

PROGRAM PEMULIHAN KANAK-KANAK KEKURANGAN ZAT MAKANAN

Program Bakul Makanan ini telah dimulakan pada tahun 1989 yang lalu. Ianya merupakan program bagimemperbaiki tarafpemakananbagi kanak-kanakkurang lima tahundari keluarga termiskin.Pada tahun2011seramai52orangkanak-kanaktelahdipilihsebagaipenerimabaru.Mereka ini terdiridaripada27orangKBBTeruk(<-3SD)dan24orangKBBSederhana(≥-3SDhingga<-2SD)dan1orangmempunyaimasalahKecacatanKongenital.Daerahpenerimabakulmakananyangpaling ramaiadalahDaerahBaling (45orang)danSik (29orang) di mana sehingga Disember 2011 bilangan kanak-kanak penerima bakul makanan semasa adalahseramai164orang(rujuk Jadual 3.2.9).

Jadual 3.2.9Data Penerima Bantuan Bakul Makanan Dalam Program Bakul Makanan (PPKZM) Negeri Kedah

Daerah Penerima Baru Jumlah Penerima Sepanjang Tahun

Bil. Penerima Berhenti

Bil. Penerima Pada Akhir Tahun

KotaSetar 0 4 0 4KualaMuda 3 12 6 9KubangPasu 2 14 1 15PadangTerap 1 15 4 12Langkawi 0 0 0 0Bandar Baharu 9 9 2 16Baling 9 47 11 45Pendang 5 5 3 7Yan 3 11 2 12Sik 8 33 12 29Kulim 12 7 4 15Negeri Kedah 52 157 45 164

Jadual 3.2.10 menunjukkan bahawa sepanjang tahun 2011 terdapat seramai 45 orang kanak-kanak telahdiberhentikandarimenerimabantuanbakulmakananiaitusebanyak27kestelahpulihdan14kestelahmasuksekolah.Sementara4orangyanglainberhentidisebabkanatassebablain-lainsamaadaberpindah,keluargasudah mampu, enggan menerima bantuan atau meninggal. Berdasarkan indikator pulih yang baru, peratus kanak-kanakyangpulihpadatahun2011adalahsebanyak9.8%sahaja.

106 107


Daerah Bil. penerima Sebab-Sebab BerhentiPulih Masuk Sekolah Lain-lain

KotaSetar 0 0 0 0KualaMuda 6 1 5 0KubangPasu 1 1 0 0PadangTerap 4 2 1 1Langkawi 0 0 0 0Bandar Baharu 2 1 1 0Baling 11 8 1 2Pendang 3 2 1 0Yan 2 1 1 0Sik 12 9 3 0Kulim 4 2 1 1Negeri Kedah 45 27 14 4

Jadual 3.2.10Bilangan Penerima Bakul Makanan Yang Berhenti Mengikut Daerah Bagi Program Pemulihan Kanak-

Kanak Kekurangan Zat Makanan (PPKZM) Negeri Kedah

Pada tahun 2011 bantuan bakul makanan 1AZAM yang diperkenalkan pada tahun 2010 masih diteruskanberdasarkankriteriayangtelahditetapkan.Seramai793orangpenerimabakulmakanan1AZAMdiNegeriKedahdenganjumlahpenerimayangpalingramaididaerahBaling(248orang).

PROGRAM PENCEGAHAN DAN KAWALAN GANGGUAN AKIBAT KEKURANGAN IODIN (IDD)

BagiProgramPencegahandanKawalanGangguanAkibatkekuranganIodin(IDD)berjalansepertibiasadimanasemuaibumengandungdankanak-kanakdibawahProgramPemulihanKanak-KanakKekuranganZatMakanandibekalkandengangaramberiodin. Pemantauanparas Iodin dikalanganpelajar sekolah tahun2, 3 dan4 di30buahsekolah rendahdi negeriKedah juga turut djalankanbagimengetahui status IDD.Program-programpencegahan lain seperti ceramah dan pengedaran risalah turut dijalankan.

PROGRAM PENCEGAHAN DAN KAWALAN OBESITI

ProgramPencegahandanKawalanObesitiadalahbertujuanuntukmencegahdanmemulihkanrakyatMalaysiayang mengalami masalah berlebihan berat badan dan obesiti agar mereka dapat menikmati kehidupan yang normal, mengurangkan risiko penyakit kronik dan dapat memberikan sumbangan ke arah meningkatkan produktiviti. Beberapa aktiviti telah dijalankan iaitu Kursus Pengurusan Berat Badan kepada anggota yangterpilihdansesirundingcarapemakanan.Padatahun2011,setiapdaerahtelahmemilihsatuKlinikKesihatanuntukmelaksanakan aktiviti intervensi obesiti kepada pesakit dan anggota kesihatan berdasarkanSOP yangdikeluarkandiperingkatkebangsaan.Seramai294oranganggotakesihatandan95orangawamyang terlibatsepenuhnyadenganaktiviti ini.Dikalangananggota kesihatan seramai 8.5% telah berjayamenurunkanberatbadan sehingga 10% dan seramai 14.3% telah berjaya menurunkan berat badan diantara 5 hingga <10%dalamtempoh6bulanintervensi.Manakaladikalanganpelangganpula,seramai7.4%pelanggantelahberjayamenurunkanberatbadansebanyak10%danseramai41%pelanggantelahberjayamenurunkan5hingga<10%berat badan dalam tempoh 6 bulan.

ANEMIA DI KALANGAN IBU MENGANDUNG

Tahaphemoglobinbagiibu-ibumengandungdigunakansebagaiindikatoruntukmenilaistatuspemakananibu-ibumengandungyangdatangkeklinikkesihatankerajaan.Dataadalahberasaskankepadaparashaemoglobinsemasa ibumengandung36minggu. IbumengandungdenganHbkurangdaripada9gm%dikelaskansebagaianemia teruk, sementara ibu mengandung dengan paras Haemoglobin antara 9gm% hingga 11gm% puladikategorikan sebagai anemia sederhana dan bagi paras hemoglobin berada melebihi 11gm% dan ke atasdikategorikan sebagai normal.

Bagi peratusan ibumengandung yangmengalami anemia ditunjukan dalam Jadual 3.2.11 di bawah. Peratuskejadian anemia di kalangan ibu mengandung di Negeri Kedah semakin menurun pada tahun 2011 denganpencapaian11.7%iaituseramai0.4%adalahibumengandunganemiaHb<9gm%danseramai11.3%adalahibumengandunganemiahb9-<11gm%.Jikadibandingkanmengikutdaerah,peratusanibumengandunganemiaadalahtinggidiPendang(17.9%),Sik(17.1%)danKulim(13.6%).

Jadual 3.2.11Peratus Ibu Mengandung Mengikut Paras Hb Pada 36 Minggu Kehamilan

Daerah Hb <9gm% Hb 9-<11gm% Hb≥11gm%KotaSetar 0.3 8.7 91.0KualaMuda 0.1 12.0 87.9KubangPasu 0.4 10.4 89.2PadangTerap 0.6 9.3 90.1Langkawi 0.0 9.1 90.9Bandar Baharu 0.4 12.7 86.9Baling 0.6 11.0 88.4Pendang 0.6 17.3 82.1Yan 0.4 6.4 93.1Sik 0.3 16.7 83.0Kulim 0.7 12.9 86.5Negeri Kedah 0.4 11.3 88.4

108 109


PROGRAM SUSU TEPUNG PENUH KRIM

Pemberiansusutepungbertujuanuntukmeningkatkanstatuspemakanankanak-kanakdanjugaibumengandungterutamadikalangankeluargamiskindantermiskin.PeruntukanuntukpembeliansusutepungpenuhkrimadalahsebanyakRM200,000.00 pada tahun ini. Pembelian dijalankan di peringkat negeri dan diagihkan ke seluruhdaerah.

AgihanSusuTepungsepatutnyaadalah1:3bagibilanganpenerimadan jumlahsusu tepungyangdiedarkan.Jadual3.2.12menunjukanpemberiansusutepungpenuhkrimmengikutdaerahdiseluruhnegeriKedah.

RUNDING CARA PEMAKANAN

PerkhidmatanRundingCaraPemakanantelahdijalankandiKlinikKesihatandinegeriKedah.Padatahun2011seramai9,134orangpelanggantelahdiberirundingcarapemakanan.Pelangganterdiridaripadakanak-kanak(2,428orang),kesibuhamil(4,395orang)dankesrujukandariUnitPesakitLuar(2,311orang)yangmempunyaimasalah pemakanan yang telah dikenalpasti.

6. LATIHAN

UnitPemakanantelahmenjalankanbeberapalatihankepadaanggotakesihatanbagimeningkatkanpengetahuandan juga kemahiran dalam bidang pemakanan, di mana pelbagai kategori anggota kesihatan yang terlibat seperti anggotakejururawatan,pegawaiperubatan,kumpulansokongandanjugaanggotabukankerajaan.LatihanyangdijalankanadalahsepertiJadual3.2.13.

Bil Nama Kursus Bilangan Peserta

Tempat diadakan

1. SeminarUpdatedPemakananIbuMengandung 80orang RumahKelahiranDrMahathirAlorSetar,Kedah

2. MajlisSambutanBulanPemakanan(Program Kembara Riang Ria Pemakanan)

250orang SKDatoHjZainuddinSerdang,Kedah

3. SeminarPenyusuanSusuIbuAnggotaKesihatandanKumpulanSokonganPeringkatNegeriKedah

300orang PendangLakeResort,Kedah.

4. KursusPelaksanaanPemantauanTataEtikaPemasaranMakananBayidanProdukBerkaitan

50orang DewanSeminarKlinikKesihatanDatukKumbarAlorSetarKedah

5. KursusPencegahanDanKawalanGangguanAkibatKekuranganIodin(IDD)

40orang DewanSeminarKlinikKesihatanDatukKumbarAlorSetarKedah

6. BengkelPenyusuanSusuIbudanHospitalRakanbayi 40orang DewanKekwaPKDKualaMudaSungaiPetani.

7. KursusPerlaksanaanKlinikRakanBayidanPenilaianDalaman

45 orang DewanSeminarKlinikKesihatanDatukKumbarAlorSetarKedah

8. KursusKateringSihatKepadaPengendaliMakanan 30orang Bahagian Promosi Kesihatan Komuniti,AlorSetar.

9. KursusPengurusanBeratBadan 40orang PantaiMerdekaResortSungaiPetani.10 KursusPenilaianPertumbuhanKanak-Kanak 80orang KolejJururawatMasyarakatKulim

Jadual 3.2.13 : Latihan Yang Dijalankan Oleh Unit Pemakanan Sepanjang 2011

Daerah Ibu Mengandung dan Ibu Postnatal Kanak-kanakBilangan Penerima Amaun (kg) Bilangan Penerima Amaun (kg)

KotaSetar 173 388 162 468KualaMuda 359 774 229 1141KubangPasu 147 337 64 256PadangTerap 129 331 128 518Langkawi 95 166 117 299Bandar Baharu 138 240 95 351Baling 184 405 268 1175Pendang 151 412 77 278Yan 150 368 117 487Sik 295 814 249 1114Kulim 126 346 51 311Kedah 1947 4581 1557 6398

Jadual 3.2.12Pemberian Susu Tepung Penuh Krim Dikalangan Ibu Mengandung, Ibu Postnatal Dan Kanak-Kanak

110 111


3.3 PROGRAM KAWALAN PENYAKIT BERJANGKIT

Darisegiranking27penyakitberjangkityangperludinotifikasidibawahAktaCDC1988,penyakittibimendudukitangga teratas diikuti denganHFMD, denggi, keracunanmakanan danHIV seperti di Jadual 3.3.1.Terdapatsembilan penyakit berjangkit yang tiada diNegeriKedah iaitupoliomyelitis, diphtheria, tifus, plaque, yellow fever, chancroid, ebola, rabies dan relapsing fever.

Jadual 3.3.1Senarai 10 Penyakit Berjangkit Yang Perlu Dinotifikasi Dan Kadar Insiden / 100,000 Penduduk Di Negeri

Kedah, 2011

Ranking Penyakit Bilangan Kes Kadar insiden /105 penduduk

1 Tibi 1084 55.112 KeracunanMakanan 858 43.623 Denggi 514 26.134 HFMD 309 15.715 Gonorrhoea 190 9.666 Leptospirosis 175 8.897 HIV 147 7.478 Malaria 62 3.159 Batuk kokol 44 2.2410 Siflis 43 2.19

Jumlahpenduduk2011(unjuran):1966900Sumber:dariprogramtbis,vekpro,SM2,HIVdanlaporane-notifikasi* kes yang disahkan oleh makmal

PENYAKIT TIBI

Penyakittibimasihtetapmenjadimasalahutamakesihatanawamdarisegipenyakitberjangkit.Objektifprogramkawalantibi negeri adalah bertujuan mengurangkan kejadian penyakit ini dalam masyarakat dengan memutuskan rangkaian penyebaran kuman tibi.

PERKHIDMATAN RAWATAN TIBI

Jumlahkestibi(semuajenis)yangdilaporkanpadatahun2011ialah1084meningkatdari1045kespadatahun2010.Kesbaruberjumlah971(89.6%)danbaki113ialahkesdirawatsemula.Kadarnotifikasitibi(semuajenis)ialah55.11/105pendudukmeningkatsedikitdaritahun2010iaitu53.13/105penduduk.DaerahyangpalingtinggikadarnotifikasiialahdariDaerahKotaSetar 76.30/105 penduduk diikuti daerahPendang67.15/105 (jadual 3.2).Majoriti kes dilaporkanmelaluipengesananpasif(92.6%).Fasilitikesihatanmelaporkan95%darikeseluruhankesdanbakidarihospitalswastadengankesdidiagnosadihospitalkerajaanialah81.2%,manakaladariklinikkesihatanialah13.8%dan5%didignosaoleh hospital swasta.

Jumlahtibiparu-parukahakpositif(baru)ialah596kesdengankadarnotifikasi(berjangkit)30.30/105pendudukmenurunberbandingtahun2010iaitu31.87/105penduduk.Manakalakahaknegatif(baru)ialah214kesmeningkatberbanding2010denganhanya182 kes.Terdapat 3 kes tibi paru-paru dimana kahak tidak diketahui dan tibi ekstrapulmonari(baru)ialah160kesdenganmajoritiialahtibi’lymphnodes’dengan50kes(31.3%),tibitulang6kesdengan10kestibimeningitis.Bagikesdirawatsemulayangberjumlah113kesdengan38%atau43kesberulangkahakpositif,terhentirawatankahakpositif34kesdan3gagalrawatan.Keseluruhankestibiyangmelibatkanorganparu-paruialah917kesatau84.6%.

Daerah Kes tibi tahun 2010 Kes tibi tahun 2011Bilangan Kadar /105 Bilangan Kadar/105

Bandar Baru 25 53.53 24 51.39Baling 67 43.08 65 41.80KotaSetar 274 64.73 323 76.30KualaMuda 239 58.85 224 52.35KubangPasu 98 42.59 101 43.89Kulim 117 46.67 113 45.07Langkawi 62 62.06 50 50.05PadangTerap 35 49.50 42 59.40Pendang 58 52.63 74 67.15Sik 31 41.28 32 42.60Yan 39 50.78 36 46.88Jumlah 1045 53.13 1084 55.11

Jadual 3.3.2Bilangan Kes & Kadar Notifikasi Tibi (semua jenis)/ 105 penduduk Mengikut Daerah, 2010-2011

Kadarmortalititibimenurunkepada4.42/105pendudukdari6.86/105pendudukpadatahuntahun2010denganjumlahkematian87kesberbanding135kespadatahun2010. Penyakittibimasihlagitinggidikalanganlelakidengandengan68.9%atau747kesdari1084melibatkangenderlelaki.Kumpulanumur45-54tahunmenyumbangkepadaperatusantertinggiiaitu19.9%namundarisegikadarinsidenmengikutumuryangmasihtinggiialahdikalanganpesakityangberusialebihdari65tahun(jadual3.3.4).Kesdikalangankanak-kanakberusia14tahunkebawahmenurundari2.6%padatahun2010dengan27keskepada1.8%padatahun2011dengansejumlah20kesdilaporkan.Terdapatseorangbayiberusia2bulanyangmendapat tibi daripada ibunya.

112 113


Kumpulan Umur (tahun)

Bilangan Peratusan % Jumlah penduduk Kadar Insiden Mengikut Umur /105

0-4 2 0.2 182500 1.095-14 18 1.6 394900 4.5615-24 123 11.3 392400 31.3425-34 172 15.9 328300 52.3935-44 154 14.2 230600 66.7845-54 216 19.9 216200 99.9055-64 199 18.4 155200 128.22>65 200 18.5 112500 177.78

Jadual 3.3.3Distribusi Kes Tibi & Kadar Insiden/105 penduduk Mengikut Umur

EtnikMelayuadalahmajoritipesakittibi iaitu74.7%,Cina13.5%,India7.3%denganlain-lain1.4%manakalawargaasingpula3.1%darijumlahpesakit-pesakittibi.Darisejumlah34orangwargaasingdenganwarganegaraIndonesia ialah 9 orang diikuti warganegaraMyanmar 7 orang, Thailand 7 orang, Vietnam 3 orang, Nepal 2orang,Bangladesh4orangdanmasing-masingseorangdariwargaIndiasertaCambodia.

Sejumlah 56 orang (5.2%) pesakit tibi dikesan mempunyai HIV dengan majoriti iaitu 32 orang iaitu 56.1%dikesansemasapra-diagnosadanbakiseramai25orangdikesanpost-diagnosa.

Seramai10wargakesihatanyangdilaporkanmendapat tibi pada tahun2011 terdiri dari 4orang jururawat,2pegawai perubatan, 3 orang pembantu perawatan kesihatan dan seorang juruteknologi makmal perubatan.

Sasaran 70% kadar pengesanan (CDR) tibi baru paru-paru kahak positif tidak dicapai iaittu hanyalah 61.2%denganhanyaempatdaerahmencapaiCDRmelebihi70%iaituPadangTerap(90.3%),Pendang(83%),Langkawi(74.5%)danKotaSetar(75%).

SasaranolehWHObagikadarsembuhmelebihi85%bagitibiparu-parukahakpositifsertaKPIKetuaPengarahKesihatan(KPK)bagikadarsembuhjugamelebihi85%.Analisahasilrawatanuntukkestibibarukahakpositifyangdilaporkanpadatahun2010,kadarsembuhhanyalah74.6%dengan468kesdarisejumlah627kesbarukahakpositif.Terdapat3kesyangtidakmempunyaispesimenpadaakhirrawatandandiklasifikasikansebagaihanya sempurna rawatan dengan ‘Treatment success rate’ mengikutWHOialah75.1%.Kesterhentirawatanialah46kes(7.3%),kematian83kes(13.2%)dengan1kesgagalrawatandaridaerahPadangTerapdanpindah& keluar dari Malaysia ialah 13 kes (2.1%) dan 1 kes bertukar diagnosa. Terdapat 4 kes (0.6%) yang tidakdapat dijalankan analisa samada berpindah pusat rawatan yang tidak dapat dikesan dan pesakit yang mendapat rawatandarihospital swasta.Terdapat8kesyangmasihdalam rawatan.Tiadadaerahyangmencapaikadarsembuhmelebihi85%.

PERKHIDMATAN MENCARI KES TB /EQA

Untuk aktiviti pemeriksaan slaid sapuan terus kahak untuk kes pesakit simptomatik, kepada bilangan pesakit yang diperiksa adalah 14585 dengan liputan pesakit diperiksa 741.5/105 penduduk tidak mencapai sasaranpemeriksaan kahak yang disarankan oleh KKM iaitu 900/105 penduduk dan hanya daerah Sik (1274.3/105penduduk), Bandar Baru (1115.6/105 penduduk) dan Kota Setar (1027.2/105 penduduk). Bilangan slaid‘spot/morning‘ diperiksa ialah sebanyak 33417 (spot - 11082, morning – 22335) dengan purata slaid bagipesakitsimptomatikmasih lagi2.1.Pengambilankahakdiwaktupagi menunjukkan ‘pick-up rate’5.1%tinggiberbanding dengan kahak ‘spot’hanya3.%.Bagipemeriksaankulturdansensitivitisejumlah1703pesakittelahmenjalani ujian kultur untuk ‘Mycobacterium Tuberculosis’,manakala315adalahpositif bagi ‘Mycobacterium Tuberculosis’, 8positifbagi‘Atypial Mycobacterial’.Sejumlah309pesakittelahdibuatujiansensitivity dengan 27adalah‘resistent’ kepada satu ubat (monodrug),2lebihdaripadasatuubat(multi drug resistant),1resistantkepadalain-lainubat.TiadakesMDRTByangdikesanpadatahun2011.

Bagi program Eexternal Quality Assurance(EQA)“Blinded re-cheking”sejumlah5540slaidperludipungutnamunhanya2205telahdipungutdisebabkanmasalahdarisegiimplimentasi.Pencapaian‘blinded rechecking’smear mikroskopi adalah ‘High False Positive (HFP)’ ialah 0.3% dan ‘High False Negetive (HFN) ‘ialah 0.3% tidakmencapaisasaraniaitu0%.Pencapaianbagi‘Low False Positive (LFP)’ialah0.1%,‘Low False Negative (LFN)’ ialah0.2%dan ‘Quantification errors’ 0.1%,mencapaisasaranyangditetapkaniaitu<5%.

PERKHIDMATAN BCG

Padtahun2011seramai35,975bayidilahirhidupdenganseramai35,770bayitelahdiberipelalianBCGdenganliputan99.4%.Seramai19(0.05%)orangbayitidakdisuntikkeranaibubapatidakmahusuntikanBCG.

PENYAKIT KUSTA/LEPROSI

Kadarinsidenbagikeskustaadalah0.66/105pendudukmeningkatberbandingtahun2010(0.50/105)dengan13kesbarukustatelahdikesaniaitu3kesdariPendang(kadarinsiden2.72/105pendudukdandaerahKubangPasu(kadarinsiden1.30/105pendudukdan),2kesdaridaerahKotaSetar(kadarinsiden0.47/105pendudukdanLangkawi(kadarinsiden2/105penduduk)sertamasing-masing1kesdidaerahBaling(kadarinsiden0.64/105pendudukdanBandarBaru(kadarinsiden2.14/105penduduk).Kadarprevalenadalahsamasepertitahun2010iaitupadakadar0.13/10,000pendudukdenganbilangankesyangmasihdalamrawatanberjumlah25orangpadaakhirtahun2011.

Darisegijantina,majoritiialahlelakidengan11kesdanperempuan2kessahajadanpecahanmengikutetnikmajoritiadalahMelayu(53.8%)dengan7kes,Cina3kesdanseorangdarietnikSiam.TerdapatduakesdariwargaasingiaituIndonesiadanBangladesh.Empatkesberusialebih60tahun,3kesantara50-59tahun,2kesberusiaantara40-49tahun,3kesberusiaantara30-39tahundengan1lagikesberusia19tahun.Tiadakesdikalangankanak-kanak(berusiakurangdari14tahun).DarisegiklasifikasiWHOada4kespaucibacillarydan9kesmultibacillary.SemuapesakitdiberirawatandenganMDT(multi drug therapy).Terdapatduaorangpesakitdengankecacatangred3iaitumengalamikecacatanfizikalmanakala8keslagimempunyaikecacatangred1iaitutiadarasa/kebasdanhanya2orangtiadakecacatanlangsungiaitukecacatangred0bermaknakesdikesandiperingkatawal.Terdapatseorangpesakitkustadengankecacatangred2.

PENYAKIT BAWAAN AIR & MAKANAN

Secara amnya penyakit bawaan air dan makanan telah banyak berkurangan. Pada tahun 2011, kejadiankeracunanmakanan(KRM)yangdilaporkanialah26episodberbandingdengan23episodpadatahun2010.Sekolah di bawah Jabatan Pelajaran Negeri menyumbang kepada 38.5% dari keseluruhan kejadian episodkeracunanmakanandengan10episodserta38.5%KRMpulamelibatkaninstitusipengajiansertapusat-pusat

114 115


latihantermasukKolejMARA,MRSM,KolejPertanian,InstitutLatihanPertanian,2episoddisekolahagamadibawahJabatanAgama Islam,1episodKRMberlakudi kafetariauntukpekerjahoteldi Langkawi.Terdapat3episodKRMyangberlakuakibatkulatdengan1kematiandikalanganwargaasingyangmenorehgetahdihutanBukitTangga.TiadaepisodyangmelibatkanpelatihPLKN.

Tiadakeskoleradilaporkanpadatahun iniberbanding2kespadatahun2010.Terdapat8kesyangdisahkantifoiddengankadar insiden0.41/105pendudukiaitu2kesdaridaerahLangkawidanKotaSetarsertamasing-masing1kesdaridaerahSik,KubangPasu,KulimdanKualaMuda Terdapathanya4kesdengankadarinsiden0.20/105 penduduk yang disahkan disentari melalui ujian makmal iaitudari2kesdariLangkawidanmasing-masing1kesdariKubangPasudanKotaSetar.TiadakesHepatitisAdilaporkanpadatahun2011.

PENYAKIT CEGAHAN MELALUI IMUNISASI

Padatahun2011bilangankesdisyakimeaslesyangdinotifikasiberjumlah129kesdengan119didaftardalamSM2 dengan 20 kes disahkan sebagai measles dengan kadar insiden 1.02/105 penduduk atau 10.17/1 jutapenduduk jauh dari sasaranWHO untuk eliminasi measles dengan kadar insiden kurang 1/1 juta penduduk.DaerahKubangPasumelaporkan7kesdengan1kluster,5kesdaridaerahKotaSetar,4kesdaridaerahKualaMuda,2kesdaridaerahKulimdansatukesdariBalingdanSik.SatuklustermeaslesberlakudidaerahKubangPasuyangmelibatkan5kanak-kanakdarisatukeluargayangberasaldariSelangordengansemuakanak-kanakini tidak mendapat pelalian yang sewajarnya.

Bagi survelan Acute Flaccid Paralysis (AFP), sasaran yang ditetapkan ialah seorang kanak-kanak bagi setiap 100,000kanak-kanakyangberusiakurangdari15tahundanbagiNegeriKedahsasarannyaialah7orang.Padatahun2011 terdapat8kesAFP telahdilaporkanmencapaisasaranyangditetapkannamunsasaranyang lainseperti ‘adequate stool’tidakdicapaidengan6keskategoridiscard1dari8kesAFPiaituhanya75%(sasaran>80%)

Padaakhir tahun2009, IMRtelahmenawarkankepadasemuahospitaluntukmenghantarujianPCRbagikesbatuk kokol atau ‘whooping cough’.NegeriKedahmerupakannegeriyangpalingbanyakmenghantarujian initerutama Hospital Kulim. Berbanding dengan hanya 13 kes disahkan sebagai batuk kokol pada tahun 2010,meningkatkepada44kespadatahun2011dengan18kes(40.9%)daridaerahKulim,11kesdaridaerahKotaSetarmanakala3kesdariPendang.DaerahSik,KubangPasu,YandanBandarBarumelaporkan2kesdarisetiapdaerahdandaerahLangkawi,BalingsertaKualaMudadenganhanya1kes.Terdapat2kesyangtelahimunisasiyanglengkaptapimasihmendapatpenyakitbatokkokoldankebanyakanpesakit(42.2%)belumlayakdiberi pelalian lagi.

20keshepatitisBdilaporkandalame-notifikasipadatahun2011dengan17darinyaialah‘asimptomatik’ iaitu di kalangan mereka yang disaring sebagai penderma darah dan pemeriksaan kesihatan manakala 3 lagi ialah kes ‘acute’.

PENYAKIT BARU MUNCUL & ZOONOSIS

PandemikH1N1telahdiisytiharkanolehWHOsebagai‘post-pandemik‘ pada10Ogos2010denganvirusH1N1salah satu sebagai salah satu dari ‘seasonal flu strains’iaituvirusH1N1telahtersebarluasdalamkomunitidandijangkakankesjangkitanH1N1sertaklusterakanterusberlaku.SepertiyangdijangkakanpenularanjangkitanH1N1diinstitusi-institusimasihberlakupadatahun2011dengansejumlahhanya5klusterberlakuberbanding34 kejadian kluster ILI dilaporkan pada tahun 2010.Namun tiada kluster yang positif untukH1N1 virus padatahun2011berbanding tahun2010dimana17kluster (50%)disahkanpositif.Sejumlah 47kespositifH1N1dilaporkanpadatahun2011dantiadakematianakibatvirusini.

LeptospirosistelahdimasukkansebagaisatulagipenyakityangperludinotifikasidibawahAktaCDC1988selepaswabakiniterjadidiLubukYudiNegeriPahangpadatahun2010.BagiNegeriKedahbagitahun2011,sejumlah175 kes ‘probable’ leptospirosis dilaporkan iaitu samadamelalui ujian ELISA positif (dijalankan di Hospital Sultanah Bahiyah) ataupositifkepadaujianMicroscopic agglutination test (MAT)yanghanyaterdapatdiIMR.Limakematianleptospirosisdilaporkaniaitu2daridaerahBalingdanmasing-masing1kesdariLangkawi,KulimdanYan.Majoritiyangmendapatpenyakitleptospirosisialahdikalanganlelaki(80%)dansatupertiga(29.1%)melibatkanremajaberusiaantara10-19tahundiikutimerekayangberusia20-29tahuniaitu23.4%.

Penyakitbrucellosiswalaupunbukanantara27penyakitberjangkityangperludinotifikasidibawahAktaCDC1988,tetapitelahmendapatperhatiansetelahberlakuepisod ‘outbreak’ di kalangan penggemar susu kambing segaryangdiambildarisatuladangmenternakkambingdiAirHitam,PulauPinangdimanaantarapelanggannyatermasukjugaseorangdaridaerahPendang.DuakeslagitermasukseoarangpenternakkambingwargaasingdariSikdansatulagikesdariBalingyangtiadasejarahminumsusutapipositifuntukbrucellosis.

Padatahun2011,satujawatankuasaantaraagensitelahdiaktifkansemulabagimengkoordinasiaktivitikawalandan pencegahan penyakit-penyakit zoonotik dan dipersetujui akan diadakan dua kali setahun secara bergilirdenganJabatanKesihatanNegeriKedahdanJabatanVeterinarKedahsebagaiurusetia. LAIN-LAIN PENYAKIT

Padatahun2011,terdapatpenurunankesHFMDdenganhanyasejumlah309kesyangdilaporkanberbanding922kespadatahun2010dan1337padatahun2009.Kadarinsidenpadatahun2011ialah15.71/105pendudukdengandaerahKotaSetarmasihmencatatkesHFMDyangpalingtinggiiaitu40%darikeseluruhankesHFMDdengankadarinsiden29.06/105menurunberbandingtahun2010dengankadarinsiden88.6/105pendudukdanpadatahun2009ialah162.35/105penduduk.Terdapat3klusterHFMDdilaporkandaridaerahKotaSetartetapitiadasampeldiambilbagianalisajenisvirusHFMD. SURVELAN MAKMAL UNTUK ILI &HFMD

Klinik KesihatanAlor Setar dan Sg.Petani terlibat dalam survelan pengambilan sampel ILI dan HFMD bagienterovirusuntukdihantarkeMKAKSg.Buloh.Padatahun2011,KKBAlorSetartelahmengambilhanya61sampelILIdengan5sampelpositifuntukInfluenzaA(8.2%),5sampelpositifuntukadenovirus,4darinyapositifuntukInfluenzaAH1N1(6.6%)dan1sampelpositifuntukInfluenzaBsertaentorovirusmanakalaKKBSg.Petanimengambil201sampeldanhnaya2(1%)positifuntukvirusInfluenzaAH1N1dengan7(3.5%)lagisampelpositifuntukInfluenzaAserta1sampelposiitfuntukInfluenzaBsertaentorovirus.

BagiHFMDhanya9sampeldariKKBAlorSetardansatudaripadanyadiisolatCoxsackieA16dandaripadaKKBSg.Petanisebanyak4sampeltelahdiambildantiadayangposiitif.

KEPASTIAN KUALITI (QA)

Bagi penyakit berjangkit terdapat hanya satu indikator iaitu Sputum Conversion Rate (SCR)yangditetapkandengansasaranSCRialahmelebihi85%.Padakitaranpertama,6daerahyangmelaporkanSIQialahBaling,Bandar Baru, Kulim, Kubang Pasu, PadangTerap dan Pendangmanakala kitaran kedua pula juga 6 daerahmendapatSIQiaituBaling,YandanPendang,PadangTerap,BandarBarudanKulim.

PROMOSI KESIHATAN

Promosi kesihatan adalah amat penting dalam usaha untuk mencegah penyakit, Pada tahun 2011 unit inimemberi penekanan kepada aspek kepentingan membasuh tangan dan etika batuk yang berkait rapat dengan

116 117


penyakitbawaanair&makananserta jangkitansaluranpernafasan.Antaraacaradimanaunit inimengambilbahagianialahSambutanHariKustaSedunia2011diHospitalSultanahBahiyahpada24Februari2011,acaratahunanKarnivalCaraHidupSihatdiPadangAwamdiPendangpada2-3Julai2011,sertaSambutanHariTibiSeduniadiLangkawipada16April2011danHariKesihatanSeduniadiPadangMajlisPerbandaranKulimpada3November2011.Satusesikesedarankepadapengamalperubatantradisional(Wacana Tibi)diadakanpada13Oktober2011diAuditoriumPusatPentadbiranKerajaanPersekutuan,BandarMua’dzamShahdiAnakBukit.

PENCAPAIAN PETUNJUK PRESTASI UTAMA (KPI)

Petunjukprestasiutama(KPI)telahdiujudkanpadatahunakhirtahun2008danbagiprogramkawalanpenyakitberjnagkit terdapat satu indikator KPI Ketua Pengarah Kesihatan iaitu kadar sembuh tibi kahak positif ialahmelebihi80%denganhanyadaerahKubangPasudanLangkawimencapaiKPIini.

KURSUS

Kursusdijalankanbagimemantapkanpengetahuananggotayangberkaitandan12kursustelahdianjurkanolehunitinipadatahun2011.

Bil Tajuk Kursus Tarikh 1 KursusAplikasiE-Notifikasi 4/1/20112 KursusImunisaiBCG(Sesi1) 13/1/2011–14/1/20113 KursusUpdateInLeprosy 24/2/20114 KursusPemantapanProgramTB/KustaBagiPPKPDaerah 6/3/20115 KursusPengesanandanPengendalianTBPR2-sesi1 27/3/20116 KursusPemantapanE-Notifikasi2011 4/5/20117 KursusFailMejaUntukPPKPPeringkatNegeriKedah 5/7/2011–7/7/20118 KursusKefahamanEQA-BlindedRechecking 14/7/20119 KursusImunisasiBCG(Sesi2) 26/7/2011–28/7/201110 KursusTBPengesanandanPengendalianPR2–sesi2 28/9/201111 KursusMikroskop(Sesi1) 18/10/2011–19/10/201112 KursusMikroskop(Sesi2) 1/11/2011–2/11/2011

Jadual 3.3.4: Senarai Kursus Anjuran Unit Kawalan Penyakit Berjangkit

3.4 PROGRAM KESIHATAN PEKERJAAN & ALAM SEKITAR

PENDAHULUAN

ProgramKesihatanPekerjaandanAlamSekitarterbahagikepada2komponenutamaiaitukomponenKesihatanPekerjaandankomponenKesihatanAlamSekitar.Aktiviti-aktivitididalamkomponenKesihatanPekerjaandankomponenKesihatanAlamSekitaryangdijalankanadalahsepertiberikut:

a. Aktiviti Kesihatan Pekerjaan

• Notifikasidanpemantauanpenyakitpekerjaandankemalanganpekerjaan.• ProgramQuality Assurance kadar insiden tusukan jarum di kalangan kategori tertentu anggota Kementerian

Kesihatan.• ProgramImunisasiHepatitisBdikalangananggotaKementerianKesihatanyangberisiko.• PelaksanaanJawatankuasaKeselamatandanKesihatanPekerjadisemuafasilitiKementerianKesihatan.• Latihan berkaitan dengan aspek keselamatan dan kesihatan pekerjaan dan tempat kerja untuk pelbagai

kategori anggota kesihatan, hospital dan pergigian.• Audit keselamatan dan kesihatan bagi kemudahan kesihatan. • Pemeriksaankesihatananggotakesihatan,hospitaldanpergigian.• Promosikeselamatandankesihatanpekerjaandantempatkerja.

b. Aktiviti Kesihatan Alam Sekitar

• Program‘Healthy Setting’ • PenilaianKesihatanPersekitaranPLKN,PenjaradanDepotTahananSementara• Pemantauankesanjerebudikliniksentinel.• Pengurusanbencana.• Siasatanaduanberkaitanalamsekitar

AKTIVITI KESIHATAN PEKERJAAN

PencapaianaktivitiKesihatanPekerjaanbagitahun2011adalahsepertididalamjadual-jadualberikut.Secarakeseluruhannya, pencapaian aktiviti tidak banyak berbeza jika dibandingkan dengan tahun 2010 kecualipeningkatan yang ketara bagi kes kemalangan semasa bekerja yang dilaporkan.

Jadual 3.4.1Bilangan Kes Penyakit Pekerjaan, Kes Keracunan Kimia Dan Pestisid Dan Kemalangan Semasa Kerja

Yang Dilaporkan Bagi Tahun 2009 dan 2010

Bil. Kejadian Bilangan Kes 2010 Bilangan Kes 20101 PenyakitParu-paruPekerjaan 13 102 PenyakitKulitPekerjaan 0 03 KeracunanKimiadanPestisid 0 04 Kemalangan semasa bekerja 115 181

118 119


BerdasarkankepadaJadual3.4.1,terdapatpeningkatanyangketarabilangankeskemalangansemasabekerjayangdilaporkanbagitahun2011.BagiPenyakitParu-paruPekerjaan,sebanyak10kespenyakitTBdilaporkandimana50%daripadakes,bekerjadi tempat yangberisikoseperti klinik kesihatan, klinikdada,makmaldanwadTB.

Jadual 3.4.2Kemalangan Mengikut Jenis Di Kemudahan Kesihatan, Hospital Dan Pergigian

Bagi Tahun 2010 dan 2011

Bil. Jenis Kemalangan Hospital Kesihatan Pergigian2011 2010 2011 2010 2011

1 Kecederaan alatan tajam (termasuk tusukan jarum)

86* 120* 8 9 6 13

2 Kemalangan kenderaan 1 4 6 17 0 03 Terjatuh 4 1 1 3** 0 04 Percikandarah 3 11 2 0 0 05 Percikanbahankimia 3 1 0 1*** 0 06 Burn 1 2 0 0 0 0

* termasuk pekerja ‘Hospital Support Service’ dan pelatih**termasuk1kesdaripadaunitdiBahagianPengurusanJKN

***kesdaripadaunitdiBahagianKesihatanAwamJKN

Berdasarkan kepada Jadual 3.4.2, terdapat peningkatan dalam kes kecederaan alatan tajam, kemalangankenderaandanpercikandarahyangdilaporkanpadatahun2011berbanding2010.Bagikeskecederaanalatantajam, peningkatan yang ketara adalah di hospital dengan pertambahan sebanyak 20% daripada kes yangdicatatkanpadatahun2010.Manakalabagipergigianpulamencatatkanpertambahansebanyak116%daripadatahun sebelumnya.

Jadual 3.4.3Kadar Tusukan Jarum Di Kalangan Anggota Kesihatan Di Negeri Kedah Mengikut Kategori Anggota

Bagi 2011 (per 1000)

Bil. Kategori anggota Kitaran 1 (Jan-Jun) Kitaran 2 (Jul-Dis)1 PegawaiPerubatan 22.3(24) 20.1(23)2 PegawaiPergigian 14.9(2) 18.9(3)3 Jururawat 3.3(11) 3.3(11)4 JururawatPergigian 0 05 PenolongPegawaiPerubatan 0 06 PenolongJururawat 0 07 BidanTerlatih 0 08 JururawatMasyarakat 2.2(3) 09 PenolongPembedahanPergigian 0 6.5(1)10 JuruteknologiMakmalPerubatan 3.8(1) 0

Nilai dalam kurungan adalah bilangan kes

Jadual 3.4.4Perbandingan Kadar Tusukan Jarum Di Kalangan Anggota Kesihatan Di Negeri Kedah

Bagi Tahun 2010 dan 2011Kitaran Kadar Tusukan JarumKitaran1Tahun2010 4.37Kitaran2Tahun2010 4.83Kitaran1Tahun2011 5.51Kitaran2Tahun2011 5.46

Berdasarkan kepada Jadual 3.4.3 di atas didapati kadar tusukan jarum paling tinggi adalah di kalangan pegawai perubatan dan pegawai pergigian bagi tahun 2011. Walaubagaimanapun jika dilihat kepada bilangan kespula, kes paling tinggi adalah di kalangan pegawai perubatan dan diikuti oleh jururawat. Berdasarkan kepada perbandingandiantaratahun2010dan2011,kadartusukanjarumdidapatimeningkatpadatahun2011(Jadual3.4.4).

Jadual 3.4.5Bilangan Jawatankuasa Keselamatan Dan Kesihatan (JKKP) Di Tempat Kerja Di Kemudahan Kesihatan

Bagi Tahun 2011

Hospital Kesihatan PergigianBilanganYang

PerluBilanganYangSediaada

BilanganYangPerlu

BilanganYangSediaada

BilanganYangPerlu

BilanganYangSediaada

9 9 27 27 9 9

120 121


DaripadaJadual5didapatisemuafasilitiyangperlumewujudkanJKKPtelahmenubuhkannya.Mulaitahun2010,semuaPejabatPergigianDaerahtelahmenubuhkanJKKPmasing-masingyangmanapadamasasebelumnya,ianyabergabungdenganPejabatKesihatanDaerah.DenganpewujudanJKKPyangberasinganianyadiharapkanakan dapat memperkukuhkan lagi aktiviti keselamatan dan kesihatan pekerjaan di bahagian pergigian. AKTIVITI KESIHATAN ALAM SEKITAR

Secaraumumnya,pelaksanaanaktivitiKesihatanAlamSekitarpadatahun2011adalahhampirsamadenganapayangdilaksanakanpadatahun2010.

Bil Projek Bilangan1 HealthyClinic

- KlinikKesihatanGulau- Klinik Kesihatan Bedong

2

2 HealthyHospital- HospitalKulim- HospitalSultanahBahiyah- HospitalJitra- HospitalSik- HospitalKualaNerang

5

3 HealthyDentalClinic- KlinikPergigianSerdang,BandarBaharu- KlinikPergigianYan- KlinikPergigianMerbauPulas,Kulim

3

4 HealthyApartment- FlatTamanJati,Kulim

1

5 HealthyJetty- JetiKuah,Langkawi

1

Jadual 3.4.6Projek ‘Healthy Settings’ Yang Dijalankan Di Negeri Kedah Pada Tahun 2011

Bil Aktiviti Pencapaian1 PenilaianKesihatanPersekitaranKemPusatLatihanKhidmatNegara(PLKN)

- PLKNUUMSintok,KubangPasu- PLKNLagendaSeriNegeri,Langkawi- PLKNDusunMinda,PadangTerap- PLKNRimbaTaqwa,Sik- PLKNSriKandi,KualaMuda- PLKNDamaiPark,KualaMuda- PLKNBukitBesar,Kulim- PLKNKemRekreasiBelia,Baling

48 (6kalisetahunbagisetiapkem)

2 PemeriksaanPenjara- PenjaraPokokSena- PenjaraAlorSetar

22

3 PemeriksaanDepotTahananSementara- Belantik,Sik 1

Jadual 3.4.7Pencapaian Aktiviti Kesihatan Alam Sekitar Bagi Tahun 2011

Bagi tahun 2011, terdapat 8 buah kem PLKN beroperasi di Negeri Kedah iaitu sama seperti bilangan padatahun2010.Padatahun2011,kolamaktivitiairdi7buahkemdikesanpositifterhadapLeptospiraiaitudiKemPLKNLagendaSeriNegeri,PLKNDusunMinda,PadangTerap,PLKNRimbaTaqwa,Sik,PLKNRekreasiBelia.BalingmPLKNBukitBesar,KulimdanPLKNSriKandi,KualaMuda.Sehubungandenganitusemuaaktivitiairyangmelibatkankolamairdikem terbabitdiberhentikan.HanyakolamaktivitiairdiPLKNDamaiPark,KualaMuda sahaja yangmasih kekal negatif. Pada tahun 2011 tiada kejadian wabak penyakit ataupun keracunanmakanandikesanberlakudikemPLKNdinegeriKedah.BegitujugatiadakematianyangmelibatkanpelatihdikemPLKNnegeriKedahdilaporkan.

122 123


3.5 KEJURUTERAAN KESIHATAN

Program Kejuruteraan Kesihatan adalah di bawah Bahagian Kesihatan Awam yang diterajui oleh TimbalanPengarah KesihatanNegeri (KesihatanAwam). Terdapat 4 aktiviti/program utama dibawahUnit KejuruteraanKesihatan iaitu :

• BekalanAirdanKebersihanAlamSekeliling(BAKAS)• KawalanMutuAirMinum(KMAM)• KejuruteraanKemudahanKesihatandanPenyelenggaraanBangunan• KeselamatanSinaran

A. BEKALAN AIR DAN KEBERSIHAN ALAM SEKELILING (BAKAS)

Aktiviti BAKASmerupakan sambungan daripada aktiviti yang telah dijalankan semenjak awal tahun 1960an.Ianya merupakan diantara program kesihatan yang mengutamakan pencegahan asas merebaknya penyakitberjangkitkearahmeninggikanlagitarafkesihatanpendudukluarbandarmelaluipenggunaansumberbekalanair yang selamat dan kesihatan alam sekeliling yang sempurna. Semenjak program BAKAS dilaksanakan,kekurangan berlakunya kes-kes wabak dan penurunan kadar kes kejadian ke tahap yang boleh dikawal, adalah antarapetunjukyangbaikuntukmengukurpencapaianinputprogramBAKASdalammembendungdanmengawalkejadian penyakit berjangkit khususnya penyakit bawaan air diNegeri KedahDarulAman.Kejadian penyakitberjangkitbawaanairdanliputanbekalanairbersihadalahsepertidiRajah3.5.1dibawah.

Rajah 3.5.1 Kejadian Penyakit Berjangkit Bawaan Air Di Negeri Kedah Darul Aman

UntukprojekBAKAStahun2011,pihakkesihatantelahmenerimaperuntukandaripadaKementerianKemajuanLuar Bandar danWilayah (KKLW) sebanyak RM 1,481,757.00 dan prestasi perbelanjaan 100%. Peruntukanyangdisalurkanadalahuntukprojekbekalanair bagi sistemsambunganpaipSADA/KKM,bekalanair graviti(GFS) dan telaga terkawal. Projek dilaksanakan secara kontrak dan gotong royong denganmemberi subsidibahankepadapenerima-penerimayang layakuntuk jenisprojekyangdikenalpasti.Pihakpenerimapulaakanmelaksanakan kerja-kerja pembinaan dengan pengawasan serta tunjukajar dan nasihat dari pihak kesihatan. Walaubagaimanapun jumlah sebenar penerima yang layak akan dinilai dari masa ke semasa berdasarkanpenilaiansebenarsesuatulokaliti.Seterusnyakeperluansebenarkosprojekakanditentukan.

ObjektifutamaprogramBAKASialahuntukmencegahberlakunyakejadiankes-kespenyakitberjangkitbawaanair dan najis termasuk penyakit cacingan di kawasan-kawasan luar bandar melalui :a. liputan100%bekalanairyangselamat,b. liputan100%kemudahansanitasiyangsempurna.

Komponen-komponenutamaprojekBAKASialah

1. Projek Bekalan Air

i. SistemSambunganPaipJKR/KKMii. SistemBekalanAirGraviti(GFS)iii. SistemTelagaTerkawaliv. SistemTadahanAirHujan

2. Projek Kemudahan Sanitasi

i. PembinaanTandasCurahii. SistemPelupusanAirLimbah(SPAL)iii. SistemPelupusanSisaPepejal(SPSP)

3. Penyelenggaraan, naiktaraf dan gantian untuk semua yang di atas.

Pencapaian BAKAS Tahun 2011

Dalamtahun2011,sebanyak1,150buahrumahtelahmendapatkemudahanbekalanairbersihmelaluiprogramBAKAS(Jadual3.5.1).Sehinggaakhirtahun2011,liputanrumahdiluarbandaryangmenggunakanbekalanairbersihdalamnegeriKedahmelaluiprogramBAKASialahsebanyak35,078buahiaitu18.41%(Jadual3.5.2danRajah3.5.3).Manakalaliputankeseluruhanrumahyangmendapatbekalansumberairbersihmelaluipelbagaiagensiadalahsebanyak151,187buahiaitu79.33%(Jadual3.5.3danRajah3.5.3).

Untuk projek kemudahan sanitasi tahun 2011, tiada peruntukan untuk perlaksanaan projek tersebut,walaubagaimanapun projek tandas, pelupusan air limbah dan sisa pepejal masih diteruskan dengan menggunakan lebihan stok pada tahun 2010 serta pembaikan/gantian tandas, pelupusan air limbah dan sisa pepejal yangtelahrosak.Liputanrumahluarbandaryangmempunyai tandassempurnapadapenghujungtahun2011 ialah99.19% iaitu189,030buah.Dari jumlah tersebut, liputanmelaluiprojekBAKAS ialahsebanyak120,161buahiaitu63.05%.

Bagi projek pelupusan air limbah dan sisa pepejal, sasaran liputan 100% ialah pada penghujungRMK10. Iniadalahkeranapenumpuanperuntukandanjugapelaksanaanlebihditumpukankepadaliputan100%bekalanairluarbandar.Liputanrumahluarbandaryangmempunyaisistempelupusanairlimbahsempurnaadalah66.59%dan liputansistempelupusansisapepejaladalah79.84%.Jadual3.5.4menunjukkanpencapaiankemudahansanitasinegeriKedahsehinggaakhirtahun2011.

124 125


Daer

ah

Sist

em P

aip G

ravit

iTe

laga T

erka

wal

Telag

a den

gan

Sam

bung

an K

e Rum

ahSk

im Ta

daha

n Ai

r Huj

anSa

mbu

ngan

Paip

JKR/

KKM

Jum

lah

Sasaram

Bil. Dibina

Jum

lah

Dibe

kalka

n

Sasaram

Bil. Dibina

Jum

lah

Dibe

kalka

n

Sasaram

Bil. Dibina

Jum

lah

Dibe

kalka

n

Sasaram

Bil. Dibina

Jum

lah

Dibe

kalka

n

Sasaram

Bil. Dibina

Jum

lah

Dibe

kalka

nJu

mlah

Di

beka

lkan

Rumah

Penduduk

Rumah

Penduduk

Rumah

Penduduk

Rumah

Penduduk

Rumah

Penduduk

Rumah

Penduduk

Langkawi

00

00

00

00

00

00

00

00

6767

67275

67275

KubangPasu

00

00

00

00

22

211

00

00

6079

79341

81352

KotaSe

tar0

00

03

33

50

00

00

00

060

6060

298

63303

Pendang

00

200

820

24

2098

00

00

00

00

6093

9339

5313

1313

Kuala

Muda

00

00

00

00

00

00

00

00

4646

46221

46221

Yan

00

00

00

00

00

00

00

00

6060

60287

60287

PadangTe

rap

00

00

11

13

00

00

00

00

6060

60300

61303

Sik

00

00

34

720

00

00

00

00

7070

70297

77317

Balin

g2

2139

650

34

526

00

00

00

00

9090

9049

5234

1171

Kulim

00

2086

00

834

00

00

00

00

8080

8037

8108

498

Band

ar B

ahar

u0

00

00

00

00

00

00

00

040

4040

180

40180

Keda

h2

235

915

5612

1644

186

22

211

00

00

693

745

745

3467

1150

5220

Jadu

al 3.5

.1Pe

mbi

naan

Pro

jek-p

rojek

Bek

alan A

ir Lu

ar B

anda

r Dala

m Ta

hun

2011

, Ked

ah

Daerah

Jum

lah

Bilan

gan

Rum

ah

Telag

a Ter

kawa

lTe

laga T

erka

wal

deng

an

Sam

bung

an K

e Ru

mah

Salu

ran

Grav

itiSi

stem

Tada

han

Air H

ujan

Sam

bung

an JK

R Ol

eh K

KMJu

mlah

Bi

langa

n Pr

ojek

yang

di

bina

Jum

lah

Bilan

gan

Rum

ah

yang

Dib

ina

% L

iput

an

Rum

ah ya

ng

Dibi

na

Bilangan Dibina

Rumah yang Dibina

Bilangan Dibina

Rumah yang Dibina

Bilangan Dibina

Rumah yang Dibina

Bilangan Dibina

Rumah yang Dibina

Bilangan Dibina

Rumah yang Dibina

Langkawi

11,90

26

60

00

00

067

667

6682

682

5.73

KubangPasu

30,52

63

52

20

00

02,8

322,8

322,8

372,8

399.3

0Ko

taSe

tar31,48

37

1040

420

00

01,5

181,5

181,5

651,5

704.9

9Pe

ndang

19,01

732

444

114

2324

00

3,028

3,028

3,028

3,810

20.03

Kuala

Muda

18,73

30

02

500

00

02,1

132,1

132,1

152,1

6311.55

Yan

12,50

10

00

06

398

00

1,245

1,245

1,251

1,643

13.14

PadangTe

rap

12,10

964

753

53

121

00

1,634

1,634

1,704

1,835

15.15

Sik

13,20

855

188

22

181,6

050

03,6

173,6

173,6

925,4

1240.98

Balin

g24,56

1146

146

318

456,3

210

04,2

624,2

624,4

5610,74

743

.76Ku

lim10,68

112

210

06

560

00

2,080

2,080

2,098

2,661

24.91

Band

ar B

ahar

u5,8

461

23

166

359

00

1,339

1,339

1,349

1,716

29.35

Keda

h19

0,567

326

897

5614

986

9,688

00

24,34

424

,344

24,77

735

,078

18.41

Jadu

al 3.5

.2Ru

mah

-Rum

ah Y

ang

Dibe

kalka

n De

ngan

Air

Sem

purn

a Men

giku

tJe

nis P

rojek

Kem

ente

rian

Kesih

atan

Seh

ingg

a Tah

un 20

11 d

i Ked

ah

126 127


Rajah 3.5.2 : Bekalan Air Bersih KKM Rajah 3.5.3 : Liputan Bekalan Air Pelbagai Agensi

Daer

ahJu

mlah

Bi

langa

n Ru

mah

Kem

udah

an B

ekala

n Ai

r Yan

g Di

beka

lkan

Oleh

Jum

lah

Bilan

gan

Pend

uduk

Pend

uduk

Lua

r Ban

dar Y

ang

Mend

apat

Kem

udah

an

KKM

JKR

Lain

-lain

Age

nsi

Jum

ahKK

MJK

RLa

in-la

in

Agen

siJu

mah

Bil

%Bi

l%

Bil

%Bi

l%

Bil

%Bi

l%

Bil

%Bi

l%

Langkawi

11,90

2682

5.73

10,80

890.81

00.0

011,49

096

.5450,01

42,8

765.7

545

,689

91.35

00.0

048

,565

97.10

KubangPasu

30,52

62,8

399.3

027,41

889.82

00.0

030,25

799.12

145,5

9613,01

48.9

4132,5

6691.05

00.0

0145,5

8099

.99

KotaSe

tar31,48

31,5

704.9

929,32

093.13

00.0

030,89

098.12

150,1

746,8

964.5

9141,5

6594.27

00.0

0148,4

6198

.86

Pendang

19,01

73,8

1020.03

14,65

377.05

299

1.57

18,76

298

.6689,29

616,89

418.92

70,79

179.28

990

1.11

88,67

599.30

Kuala

Muda

18,73

32,1

6311.55

16,30

187.02

00.0

018,46

498

.5687,60

810,23

311.68

75,93

586

.680

0.00

86,16

898

.36

Yan

12,50

11,6

4313.14

10,73

785

.895

0.04

12,38

599.07

50,79

06,6

7513.14

43,52

185

.6935

0.07

50,23

198.90

PadangTe

rap

12,10

91,8

3515.15

9,925

81.96

180

1.49

11,94

098.60

58,29

88,7

9515.09

48,05

782.43

864

1.48

57,71

699.00

Sik

13,20

85,4

1240.98

7,275

55.08

103

0.78

12,79

096

.8463

,899

26,44

041.38

34,87

454

.58507

0.79

61,82

196

.75

Balin

g24,56

110,74

743

.7612,16

849

.54222

0.90

23,13

794.20

120,4

9052,84

443

.8659,94

149

.751,0

280.8

5113,8

1394

.46

Kulim

10,68

12,6

6124.91

6,554

61.36

1,177

11.02

10,39

297.29

50,51

212,62

024.98

32,15

263

.654,8

739.6

549

,645

98.28

Band

ar B

aru

5,846

1,716

29.35

3,736

63.91

306

5.23

5,758

98.49

27,03

28,8

4032.70

17,17

663

.541,2

244.5

327,24

099.00

Keda

h19

0,567

35,07

818

.4114

8,895

78.13

2,292

1.20

186,2

6597

.7489

3,709

166,1

2718

.5970

2,267

78.58

9,521

1.07

877,9

1598

.23

Jadu

al 3.5

.3Bi

langa

n Ru

mah

dan

Jum

lah P

endu

duk Y

ang

Dibe

kalka

n De

ngan

Bek

alan A

ir Be

rsih

Men

giku

t Jen

is Ag

ensi

Sehi

ngga

2011

di K

edah

128 129


Daerah

Bilan

gan

Ruma

hBi

langa

n Pe

nduduk

TandasSem

purna

AirP

erlim

bahan

Pelup

usanSam

pah

Kesih

atan

Perse

ndiria

nJu

mlah

Kes

eluru

han

Ruma

hYg

.Dapat

Beka

lan

Peratus

Lip

utan

Ruma

hYg

.Dapat

Beka

lan

Peratus

Lip

utan

Ruma

hYg

.Dapat

Beka

lan

Peratus

Lip

utan

Ruma

hYg

.Dapat

Beka

lan

Peratus

Lip

utan

Ruma

hYg

.Dapat

Beka

lan

Peratus

Lip

utan

Langkawi

11,90

250,01

46,1

9552.05

5,416

45.50

11,61

197

.5610,51

588

.3510,40

087

.38Ku

bangPasu

30,52

6145,5

9610,12

233.16

20,37

266

.7430,49

499.90

16,20

353.08

24,72

480.99

KotaSe

tar31,48

3150,1

7412,56

139.90

18,64

859.23

31,20

999.13

20,32

964

.5727,85

588

.48Pe

ndang

19,01

789,29

615,12

079.51

3,821

20.09

18,94

199.60

8,892

46.76

9,940

52.27

Kuala

Muda

18,73

387,60

815,21

681.23

3,434

18.33

18,65

099

.5615,56

783.10

17,45

693.18

Yan

12,50

150,79

07,7

5862.06

4,647

37.17

12,40

599.23

11,70

893

.6610,25

882.06

PadangTe

rap

12,10

958,29

88,2

6168.22

3,518

29.05

11,77

997.27

8,432

69.63

8,330

68.79

Sik

13,20

863

,899

11,64

188.14

1,407

10.65

13,04

898

.7913,08

399.05

13,09

299.12

Balin

g24,56

1120,4

9021,45

187

.342,9

5912.05

24,41

099

.3912,44

450.67

20,58

783.82

Kulim

10,68

150,51

28,1

9676

.732,4

3222.77

10,62

899.50

6,908

64.68

6,592

61.72

Band

ar B

aru

5,846

27,03

23,6

4062.26

2,215

37.89

5,855

100.1

52,8

2548.32

2,915

49.86

Keda

h19

0,567

893,7

0912

0,161

63.05

68,86

936

.1418

9,030

99.19

126,9

0666

.5915

2,149

79.84

Jadu

al 3.5

.4 Pr

ojek

Keb

ersih

an A

lam S

ekeli

ling

Nege

ri Ke

dah

Daru

l Am

an S

ehin

gga D

isem

ber 2

011

B. KAWALAN MUTU AIR MINUM (KMAM)

ObjektifprogramKMAMialahuntukmeninggikantarafkesihatanorangramaidenganmemastikanairminumyangdibekalkanadalahselamatdanbolehditerimaolehpengguna-pengguna.Programinijugabertujuanmemastikanmereka yang terlibat dengan Kesihatan Awam dan Kerja-Kerja Air peka terhadap penurunan kualiti air minum dan mengambil langkah berjaga-jaga serta langkah pemulihan sebelum terjadi sebarang kejadian penyakit atau keracunanpadaairminum.ProgramKMAMtelahmuladilaksanakanpadatahun1986.Terdapat5unsurutamadidalamprogram/aktivitiKMAMiaitu:

i. Pengawasan(Monitoring)ii. Kajian Kebersihan (Sanitary Survey)iii. Pemperosesan&PenilaianData(Data Processing & Evaluation)iv. TindakanPemulihan(Remedial Action)v. PemeriksaanInstitusi(Institutional Examination)

SkopProgramKMAMmerangkumisemuasistem-sistembekalanairawamtermasuk:

i. Bekalan Air Awam Bandarii. BekalanAirAwamLuarBandariii. BekalanAirAwamPersendirian(Swasta)

Sasaran Program

i. MeningkatkanProgramKMAMbagimematuhikesemuakeperluan-keperluanpiawaikebangsaan.

ii. MeluaskanProgramKMAMsepenuhnyakekawasan–kawasanluarbandar.

iii. MenguatkuasakanAktaAirMinumYangSelamat danperaturan-peraturan susulandi bawahakta inibagi menjamin sistem bekalan air awam yang selamat.

Rujukan Perlaksanaan Program

i. Garispanduan-GarispanduanKebangsaanMutuAirMinum(Pindaan1990)ii. ProgramKebangsaanPengawalanMutuAirMinum(1983)iii. BukuPanduanPengawalanMutuAirMinum(1983)iv. ManualProgramKawalanMutuAirMinum(KMAM)Jilid1&Jilid2(2004)

Program Jaminan Mutu (QAP)

Untuk mengukuhkan lagi keberkesanan program, Program Penjaminan Mutu telah diperkenal bagi programKMAM. Ianya telahmula dilaksanakanmulai tahun 1992. Lima (5) indikator utama telah dipilih berdasarkanperatus pelanggaran iaitu:i. Baki Klorin ii. E.Coliiii. BakiKlorin+E.Coliiv. Kekeruhan v. Aluminium

Pencapaian Program Bagi Tahun 2011

Sepanjangtahun2011,pengawasantelahdibuatkeatas29buahlojirawatanair,38rangkaiandan417stesen

130 131


persampelandiseluruhnegeriKedah.Darijumlahtersebutsebanyak13,979bilangansampelairtelahdiambiluntuk analisa berbanding 14,177 bilangan sampel yang dicadangkan. Pencapaian persampelan mengikutkumpulan adalah seperti yang ditunjukkan di Jadual 3.5.5.

Bagitahun2011,pencapaianQAPbagiparameterterpilihialah;bakiklorin1.84%(2.3%),e.coli0.49%(0.4%),kombinasibakiklorinsertae.coli0.18%(0.2%),kekeruhan6.44%(2.0%)danaluminium9.43%(10.2%).DaripadapencapaianQAPtersebut,terdapat2parameteryangmelanggaripiawaianyangditetapkaniaitubagiparametere.colidankekeruhan.PrestasiQAPadalahsepertidiJadual3.5.6.

Beberapamasalahsertapunca-puncapelanggarantelahdikenalpasti.Melaluihubungankerjayangeratdiantaraagensi, tindakan pemulihan telah diambil dari masa ke semasa bagi memastikan kualiti air minum dinegeri ini adalah selamat untuk pengguna.

Daerah

Fizika

ldanBakter

ialogi

Kimiad

anInorganik

KimiaL

ogam

Berat

Pesticid

esA

BC

AB

CA

BC

AB

CKo

taSe

tar78

478

4100.0

%154

154

100.0

%92

92100.0

%54

54100.0

%Ku

alaMuda

1417

1390

98.1%

287

280

97.6%

147

145

98.6%

9486

91.5%

KubangPasu

716

702

98.0%

142

142

100.0

%76

7598.7%

4848

100.0

%Ba

ling

1489

1489

100.0

%33

433

4100.0

%106

106

100.0

%75

75100.0

%ku

lim1524

1524

100.0

%324

324

100.0

%136

136

100.0

%90

8695.6%

PadangTe

rap

1012

994

98.2%

220

215

97.7%

8484

100.0

%64

640.0

%Sik

904

891

98.6%

194

194

100.0

%80

80100.0

%56

56100.0

%Ba

ndar

Bah

aru

548

548

100.0

%118

118

100.0

%44

44100.0

%28

28100.0

%Yan

280

270

96.4%

5049

98.0%

4240

95.2%

2322

95.7%

Langkawi

1196

1125

94.1%

256

246

96.1%

106

104

98.1%

7371

97.3%

Pendang

520

520

100.0

%110

110

100.0

%48

48100.0

%32

32100.0

%Ne

geriKe

dahD

.A.

10390

10237

98.5%

2189

2166

98.9%

961

954

99.3%

637

622

97.6%

Jadu

al 3.5

.5Pr

esta

si Pe

rsam

pelan

Air

Untu

k Pen

gawa

san

Mutu

Air

Minu

m A

wam

, Jan

- Dis,

2011

- Neg

eri K

edah

132 133


Daerah

Pelan

ggaran

BakiKlorin(QAP

<2.3%

)E.Coli(Q

AP<0.4%

)Ba

kiKlorin+E.Co

li(QA

P<

0.2%)

Kekeruhan(

QAP<2.0

%)

Alum

inium

(QAP

<10

.2%)

AB

CA

BC

AB

CA

BC

AB

CKo

taSe

tar705

00.0

0%69

92

0.29%

699

00.0

0%705

294.1

1%131

86.1

1%Ku

alaMuda

1124

403.5

6%1130

50.4

4%1122

10.0

9%1115

105

9.42%

221

73.1

7%Ku

bangPasu

533

132.4

4%53

72

0.37%

531

00.0

0%53

325

4.69%

995

5.05%

Balin

g1278

302.3

5%1278

141.1

0%1278

100.7

8%1278

139

10.88

%286

8329.02

%ku

lim1191

201.6

8%1191

60.5

0%1191

20.1

7%1191

937.8

1%228

2310.09

%Pa

dangTe

rap

740

334.4

6%729

20.2

7%729

10.1

4%740

106

14.32

%158

127.5

9%Sik

716

50.7

0%716

40.5

6%716

10.1

4%716

273.7

7%155

63.8

7%Ba

ndar

Bah

aru

494

00.0

0%49

30

0.00%

493

00.0

0%49

43

0.61%

106

32.8

3%Yan

269

00.0

0%268

00.0

0%268

00.0

0%269

20.7

4%48

12.0

8%Langkawi

898

10.1

1%89

81

0.11%

898

00.0

0%89

70

0.00%

178

126.7

4%Pe

ndang

416

122.8

8%416

51.2

0%416

00.0

0%416

92.1

6%86

00.0

0%Ne

geriKe

dah

8364

154

1.84%

8355

410.4

9%8341

150.1

8%83

5453

86.4

4%1696

160

9.43%

Jadu

al 3.5

.6Pr

esta

si QA

P Ba

gi P

rogr

am P

enga

walan

Mut

u Air

Minu

m K

eban

gsaa

n Ba

gi Ja

n - D

is,Ta

hun

2011

, Ked

ahKEJURUTERAAN KEMUDAHAN KESIHATAN DAN PENYELENGGARAAN BANGUNAN

Programiniadalahbidangyangpentingdalampengurusanselenggaraanbangunansertakemudahankesihatan.Ianya melibatkan mengenalpasti, merancang dan menyelaras aktiviti-aktiviti penyelenggaraan dan ubahsuaibangunan kesihatan termasuk merancang dan menyelaras projek-projek kecil yang meliputi kerja-kerja bangunan, sistemperparitan,jalandankerjaair.Untukkerjanaiktarafyangmelibatkanstruktur,ianyaakandirujukkepadapihakJKRuntukpelaksanaanmanakalabagikerja-kerjakecilyangtidakmelibatkanstrukturakandilaksanakansendiriolehJabatanKesihatanNegeridanPejabatKesihatanDaerahsertaHospital.

Skop kerja adalah meliputi semua institusi kesihatan Negeri Kedah iaitu Hospital, Pejabat Kesihatan, KlinikKesihatandanKlinikDesa.Objektifsertasasarannyaadalah:

• Memastikansemuainstitusikesihatanmempunyaikemudahanawamyangsempurnatermasukbangunan,sistem perparitan, sistem bekalan air, kawasan sekitar dan lain-lain yang berkaitan.

• Memastikan kemudahan awam yang disediakan memberikan keselesaan kepada kakitangan dan orangramai yang berurusan di institusi tersebut.

• Ke arah memastikan proses dan pelaksanaan kerja yang dilakukan adalah menepati peraturan dan garispanduan yang ada serta memenuhi kod amalan Kejuruteraan (bergantung kepada keupayaan kakitangan yang sediada di peringkat negeri dan daerah).

D. PROJEK RANCANGAN MALAYSIA KE SEPULUH (RMK10)

BagiNegeriKedah,sebanyak32projektelahdiluluskandalamRancanganMalaysiaKe-10iaitubermulatahun2011hingga2015.Projek-projekRMK10dilaksanakanolehagensipelaksanayangberbezadantelahdibahagikankepadaduapelaksanaiaituJabatanKerjaRaya(JKR)danBahagianPerkhidmatanKejuruteraan,KementerianKesihatanMalaysia(BPK,KKM)denganmelantikperundingyangbertauliah.

Diperingkatnegeri,UnitKejuruteraanKesihatan telahdipertanggungjawabkanuntukmemantauperlaksanaanprojek-projek inidansebagaiwakilBahagianPerkhidmatanKejuruteraan,KementerianKesihatanMalaysiadiperingkat negeri. Antara peranan-peranan yang lebih terperinci adalah seperti berikut :-

• memantaukerja-kerjakontraktorsupayamengikutskopkerjadanspesifikasiyangtelahditetapkan

• memastikan kontraktor bertanggungjawab sepenuhnya sebarang kemungkinan yang mungkin berlaku di tapak pembinaan

• Membuatlawatandantinjauanketapak-tapakprojekyangterlibat

• menguruskan mesyuarat tapak di peringkat negeri

• MelaporkansebarangmaklumatberkaitanprojekkepadaBahagianPerkhidmatanKejuruteraan,KKMdanPengarahKesihatanNegeri

Jenis-jenisprojekRMK10yang telah siapdansedangdilaksanakanmengikut agensi pelaksanayangdilantikolehKKMadalahsepertiberikut:

• ProjekPrimer–dilaksanakanolehJabatanKerjaRaya(JKR)–11projek

• ii. Projek kurang RM5 juta – dilaksanakan oleh Bahagian Perkhidmatan Kejuruteraan, KKM dengan

134 135


melantikperundingCityscapeArchitect–12projek(Fasa1)danArkitekRusman–4projek(Fasa2).

• ProjekkurangRM20juta–dilaksanakanolehBahagianPerkhidmatanKejuruteraan,KKMdenganmelantikperundingyangbertauliah–5projek

• ProjekMembaikidanMenaiktarafFasilitiKlinik-klinikKesihatan-dilaksanakanolehBahagianPerkhidmatanKejuruteraan,KKMdenganmelantikSyarikatPristineHubSdn.Bhd.–25KlinikKesihatan(Fasa1)

Daripada32ProjekRMK10yangtelahdiluluskan,16projektelahsiapdan16projekadalahdalamperlaksanaan.PerincianprojekadalahsepertidiJadual3.5.7.

Bil Projek Status AgensiPelaksana1 AsramaJururawatMasyarakatKulim,Kulim SudahSiap JKR2 KlinikPergigianBaling,Baling SudahSiap JKR3 KK3Tunjang,KubangPasu SudahSiap JKR4 KK3Dato'Kumbar,KotaStar SudahSiap JKR5 KK3Kuah,Langkawi SudahSiap JKR6 HospitalAlorStar SudahSiap JKR7 HospitalSungaiPetani SudahSiap JKR8 PejabatKesihatanNegeriKedah DalamPelaksanaan JKR9 KD2GTeroi,Yan DalamPelaksanaan JKR10 KK3Changlon,KubangPasu DalamPelaksanaan JKR11 PemfloridaanBekalanAirAwamNegeriKedah DalamPelaksanaan JKR12 KD2GPengkalanTokPutih,PadangTerap SudahSiap BPK,KKM13 KD2GPermatangKeriang,KubangPasu SudahSiap BPK,KKM14 KD2GBatu4Sanglang,KubangPasu SudahSiap BPK,KKM15 KD2GGunungKeriang,KotaStar SudahSiap BPK,KKM16 KD2GBukitPayong,KotaStar SudahSiap BPK,KKM17 KD2GPadangHang,KotaStar SudahSiap BPK,KKM18 KD2GSingkir,Yan SudahSiap BPK,KKM19 KD2GKg.Badlishah,Kulim SudahSiap BPK,KKM20 KD2GPadangDurian,Pendang SudahSiap BPK,KKM21 KKIALubukBuntar,BandarBaharu SudahSiap BPK,KKM22 KD2GKg.Gelong,KubangPasu SudahSiap BPK,KKM23 NaiktarafUnitHemodialisisHospitalYan SudahSiap BPK,KKM24 KD2GSimpangTiga,Sg.Limau,Yan DalamPelaksanaan BPK,KKM25 KD2GSidamKanan,Kulim DalamPelaksanaan BPK,KKM26 KD2GKg.Sg.Limau,Baling DalamPelaksanaan BPK,KKM27 TambahanBlokX-RayKKNaka,Pdg.Terap DalamPelaksanaan BPK,KKM28 KlinikPakarPergigianKotaStar DalamPelaksanaan BPK,KKM29 NaiktarafUnitKecemasanHospitalK.Nerang DalamPelaksanaan BPK,KKM30 NaiktarafUnitKecemasanHospitalBaling DalamPelaksanaan BPK,KKM31 BangunanJabatanPsikiatriHospitalA.Star DalamPelaksanaan BPK,KKM32 NaiktarafJabatanFarmasiHospitalSg.Petani DalamPelaksanaan BPK,KKM

Jadual 3.5.7Senarai Projek Rancangan Malaysia Ke 10 (RMK10) Negeri Kedah

136 137


E. KESELAMATAN SINARAN

ProgramKeselamatanSinarandiNegeriKedah telahmula dilaksanakanpada tahun2006 yangdikendalikanolehPegawaiSainsFizikNegeribertujuanuntukmemastikansebarangaktivitisinarmengiondiklinik/hospitalkerajaan dan swasta seluruh negeri ini mematuhi peraturan keselamatan yang ditetapkan dibawah undang-undangAkta304(Akta Perlesenan Tenaga Atom).

Pematuhantersebutmerupakankeperluanwajibbagimemastikansebarangaktivitipenggunaansinarmengiondiklinik/hospitaldapatmemberimanfaatdanselamatkepadapesakit,pekerjadanorangawam.

Semenjak perkhidmatan tersebut dilaksanakan, beberapa kemudahan x-ray di klinik/hospital kerajaan danswastadinegeri ini telahpundiperiksabagimenentukan tahappematuhankeselamatansinaran.Pemantauanyang dijalankan turut melibatkan pengujian prestasi mesin x-ray dan kemudahan berkaitan. Sejajardenganperkembangansemasa,KementerianKesihatantelahmengeluarkanperaturanbarupadaawaltahun 2000 untuk mempertingkatkan lagi tahap pematuhan dan keselamatan sinaran di klinik/hospital yangmenggunakan sinar mengion.

Sehubungan itu, beberapa aktiviti perkhidmatan ini telah disusun semula (bermula tahun 2006) termasuk mengujudkan beberapa aktiviti baru bagi memastikan perkhidmatan yang dijalankan selari dengan keperluan dalam peraturan semasa. Aktiviti-aktiviti yang dirangka (melalui Plan Kualiti dan SKT) melibatkan aspek pemantauan, program penjaminan kualiti, latihan, khidmat nasihat teknikal dan analisa situasi.

Disampingitu,perkhidmatankeselamatansinaranjugatelahdiberiperananolehjabataniniuntukmengendalikansebarang isu berkaitan sinar tak mengion. Punca-punca sinar tak mengion seperti talipon selular, menaratelekomunikasi, sinarEMF’s (Janakuasa dan pencawang elektrik) kemungkinan boleh menjejaskan kesihatan dansituasiiniakanmenimbulkankebimbangankepadaorangawam/pihakyangberkenaandinegeriini.

Perlaksanaan aktiviti-aktiviti yang telah dirancang diharap dapat mempertingkatkan lagi tahap perlindungandan keselamatan serta kadar pematuhan dengan matlamat untuk membantu jabatan ini meningkatkan kualiti perkhidmatan kesihatan di negeri ini.

Objektif Perkhidmatan

Objektifperkhidmatankeselamatansinaranadalah:

• Memastikan sebarang aktiviti penggunaan sinarmengion di klinik/hospital negeri inimematuhi peraturankeselamatansinaranyangditetapkandibawahAkta304(AktaPerlesenanTenagaAtom).

• Memberikanmaklumat kepada umum di negeri ini berhubung aspek keselamatan sinaran kepada klinik/hospitaldanagensilainyangberkaitan;

• Membantu jabatan ini dalam aspek teknikal berkaitan isu-isu sinar tak mengion daripada punca-puncasepertipenggunaantelefonselular,menaratelekomunikasi,sinarEMF’syangmanabolehmembahayakankesihatanorangawam/pihakberkenaan.

Strategi Perkhidmatan

Bagimemastikanaktivitiobjektifperkhidmatandapatdicapai,pendekatanstrategiyangyangditetapkanadalahseperti berikut :

• Meningkatkankadarpematuhaniaitudenganmenjalankanpemantauankeataskemudahansinarmengiondiklinik/hospitalseluruhnegeridarimasakesemasamengikutproseduryangditetapkan;

• Menjalankan penguatkuasaan ke atas klinik/hospital swasta dan syarikat juruperunding (Ahli Fizik) yangdilesenkandibawahAktaPerlesenanTenagaAtom(Akta304)bagimaksudperubatan;

• MemonitordanmenyelarasperlaksanaanProgramPenjaminanKualiti,QAPdanKeselamatanSinarandiklinik/hospitalkerajaandanswastasupayamematuhikriteriayangditetapkan;

• Menyediakanperkhidmatanteknikaldalamaspekkeselamatansinarankepadaklinik/hospitalkerajaandanswastasertaagensiberkaitan;

• Menyeliadanmengendalikanprogramlatihankeselamatansinaranuntukkakitanganklinik/hospital;

• Menjalankan kajian/analisa situasi ke atas kemudahan sinarmengion di klinik/hospital bagimenentukanstatuspematuhandibawahAktaPerlesenanTenagaAtom(Akta304)bagimaksudperubatan;

Penggunaan sinaranmengion dalam bidang perubatan dijangka akan terusmeningkat padamasa hadapan.Penggunaan ini perlu dikawal dengan baik bagi memastikan pesakit, pekerja dan orang awam mendapatperlindungan yang sewajarnya daripada kesan bahaya sinaran. Selaras dengan peningkatan penggunaansinaran mengion dalam bidang perubatan dan peningkatan teknologinya, satu struktur organisasi dengan sumber manusaia yang sesuai, sumber kewangan yang cukup dan latihan sumber manusia sewajarnya perlu dirancang bagi memastikan kejayaan program ini.

Maklumat peralatan sinar mengion yang digunakan di klinik/hospital seluruh negeri Kedah adalah seperti diJadual 3.5.8.

138 139


Jadual 3.5.8Senarai Peralatan Sinar Mengion Yang Digunakan di Klinik/Hospital Seluruh Negeri Kedah

Bil Peralatan/KemudahanSinarMengion PerkhidmatanKerajaan PerkhidmatanSwasta1 GeneralRadiography 46 782 Fluoroscopy 9 43 C-arm 11 64 Cath.Laboratory/Cardio-Angio 3 35 CTScan 5 46 Mammografi 6 47 Lithotripsi(Urology) - 28 LinearAccelerator - -9 MobileRadiography 52 410 Cobalt-60Teleterapi* - -11 Simulator(Fluoroscopy)* - -12 MesinGammaCamera(PerubatanNuklear) - -13 BoneDensitometer - 114 Veterinar - -15 Pergigian

a)IntraOralb)OrthoPhantomographyc)DigitalOrthoPhantomography

5421

413-

JUMLAH 189 150

3.6 UNIT PROMOSI KESIHATAN

PENDAHULUAN

UnitPromosiKesihatanmerupakansalahsatuunitdiBahagianKesihatanAwamdiJabatanKesihatanNegeri.Tujuan utama unit ini ialah untuk menyebarkan maklumat kesihatan melalui pelbagai pendekatan kepadakumpulan sasaran. Unit ini melaksanakan aktiviti yang lebih menyeluruh ke arah peningkatan pengetahuan, perubahan amalan dan tingkahlaku kesihatan melalui 5 strategi promosi kesihatan iaitu :

• Menwujudkanataumengukuhkanpolisi-polisikesihatan• Menyediakan prasarana yang menyokong ke arah perubahan dengan kerjasama pelbagai pihak,kerajaan,swastadanNGO• Menyebarkanmaklumatkesihatanmelaluipelbagaipendekatan• Menggalakkanpenyertaanmasyarakat• Menyesuaikanperkhidmatankesihatandengankeperluansemasa

AKTIVITI DAN PENCAPAIAN

Sepanjangtahun2011aktivitiyangdilaksanakanberjayamendapatsokongandankerjasamadarisemuadaerah,agensikerajaandanswasta,PertubuhanSukarela(NGO)sertamasyarakat.Aktivitiyangdijalankansepanjangtahun adalah seperti berikut :

• KempenCaraHidupSihat• ProgramDoktorMuda• PROSTAR• PusatPromosiKesihatanKomuniti• KemKesihatan• Latihan• PenglibatanMasyarakatDalamAktivitiPromosiKesihatan• PenyebaranMaklumat• Mediacetak

KEMPEN CARA HIDUP SIHAT

KempenCaraSihatpadatahuninimasihmengekalkantemaSihatSepanjangHayatmemberipenekanankepada5 aspek amalan :

• Aktivitifizikal• Pemakanansihat• Menanganistressdenganbijak• Tidakmerokok• Jauhialkhohol

Bagitahun2011beberapaaktivitiyangtelahdijalankansempenaKempenCaraHidupialah:

• KarnivalSihatSepanjangHayatPeringkatNegeridanDaerah• KemKesihatanSihatSepanjangHayat• ProgramSiswaSihat1Malaysia

140 141


Karnival Sihat Sepanjang Hayat Peringkat Negeri dan Daerah

KarnivalSihatSepanjangHayatPeringkatNegeri diadakanpada2 -3 Julai 2011bertempatdiMiniStadium,Pendang,KedahDarulAmandimanamajlisperasmiantelahdisempurnakanolehDato’Dr.HajiMarzukhib.Md.Isa,PengarahKesihatanNegeriKedahDarulAman.

Aktiviti-aktiviti yang diadakan sepanjang karnival tersebut ialah pemeriksaan kesihatan, perkhidmatan kesihatan pergigian, saringanwarga emas, dewasa& remaja, kaunseling pengurusan berat badan, klinik pengendalianstres, pameran pelbagai agensi, senamrobik, larian sihat, futsal lelaki/wanita, sepak raga ratus, bola jaring,pertandingan mewarna, pertandingan masakan menu sihat, demonstrasi CPR & rehabilitasi, pertandingancongkak, pertandingan karaoke berinformasi, kembara riang ria pemakanan dan kuiz pengkelasan piramidMakanan.SepanjangKarnivaldiadakanseramai5000orangtelahhadirdanmelibatkandiridalamaktivitiyangdiadakan. Bagi memastikan penyampaian mesej berterusan semua daerah di negeri Kedah turut mengadakan karvinal sihat sepanjang hayat di peringkat daerah masing-masing.

Kem Kesihatan Sihat Sepanjang Hayat

Bagi mengekalkan kesinambungan penyebaran maklumat kesihatan dan mengekalkan budaya sihat sepanjang hayatmakakemkesihatansihatsepanjanghayatjugadiadakandidaerah-daerahseluruhNegeriKedah(11kemkesihatan).Kemkesihataniniadalahuntukbertujuanuntukmenyediakanperkhidmatanpemeriksaankesihatan,ceramah kesihatan dan pameran berkaitan cara hidup sihat di kawasan pedalaman dan juga taman perumahan. Iniadalahuntukmemastikanmasyarakatfahamdanjelassertamempraktikkanamalancarahidupsihat.

Program Siswa Sihat 1 Malaysia

Program siswa sihat 1 Malaysia telah diadakan pada 23 hingga 24 September 2011 di mana pelancarandilaksanakanolehY.B.DatukRosnahbt.AbdulRashidShirlin,TimbalanMenteriKesihatanMalaysiapada23September2011diUniversitiUtaraMalaysia.PrograminiadalahbertujuanmempromosikanamalancarahidupsihatdanmemperkasakansiswadansiswidenganmenubuhkankumpulanM10.Kumpulaniniberperanandalammemastikansiswadansiswimengamalkancarahidupsihatsertamenjadikansebagaibudayauniversiti.Temayang tekankan ialah ‘Siswa Sihat, Siswa Cergas’.Skoppulamenekankanelemencarahidupsihatiaitulakukanaktivitifizikal(berjalan10,000langkahsehari)danmakansecarasihat(kurangkan lemak dalam diet seharian).

Diantaraaktivitiyangdilaksanakansepanjangduahariialahmajlisperasmian,persembahanu-robik,pameran,sukaneka, takilmat catering sihat, permaian u-games, saringan kesihatan, sesi berjalan 10,000 langkah,bicarasiswa1malaysiadanexplorace.Seramai3,000siswadansiswi telahhadirdalamsemuaaktiviti yangdiadakan.

PROGRAM DOKTOR MUDA

Bagitahun2011sebanyak26buahsekolahbarutelahberjayamenubuhkanKelabDoktorMudadimanakeahlianseramai 684murid telah berjaya didaftarkan di seluruhNegeri Kedah.Bagimenghargai komitmen ahli KelabDoktor Muda dalam menjayakan program doktor muda di sekolah, maka Jabatan Kesihatan Negeri dengankerjasamaJabatanPelajaranNegeri telahmenganjurkanKonvensyenDoktorMudaPeringkatNegeripada18Jun2011diSekolahMenengahKebangsaanAgamaMergong,AlorSetar,Kedah.Pertandinganyangdiadakansepanjang konvensyen tersebut ialah pertandingan inovasi, kuiz, persembahan bakat, pertandingan berceritabahasaMelayudanInggeris,tokohDoktorMuda,bukuinformasikesihatan,pameranaktivitiDoktorMuda,dansekolahcemerlangDoktorMuda.

Sebagai penghargaan kepada ahli kelab Doktor Muda, setiap daerah di Negeri Kedah telah mengadakankonvokesyen.PencapaianKelabDoktorMudadiNegeriKedahdapatditunjukkansepertiJadual3.6.1.

Jadual 3.6.1Bilangan Kelab Doktor Muda Mengikut Tahun Bagi Negeri Kedah Darul Aman

Tahun Bilangan sekolah2003-2006 104

2007 382008 442009 232010 372011 26

PROGRAM SIHAT UNTUK REMAJA (PROSTAR)

Padatahun2011sebanyak14sekolahmenengahdiNegeriKedahtelahberjayamenubuhkankelabPROSTARsekolah.BagimemantapkanKelabPROSTARsekolah,satusesitaklimatpengukuhanuntukguru-gurupembimbingdiadakandisemuadaerahdiNegeriKedah.Manakalabilangantemuseruyangdijalankansepanjangtahun2011ialah sebanyak 43 aktiviti. Bilangan kelab PROSTAR sekolah yang baru ditubuhkan pada tahun 2011 dapatditunjukkandalamjadual3.6.2.

Jadual 3.6.2 : Bilangan Kelab PROSTAR Sekolah Mengikut Tahun

Tahun Bilangan sekolahSehingga2006 88

2007 122008 112009 92010 112011 14

Selain dari Kelab PROSTAR sekolah, terdapat juga 6 Pusat Khidmat PROSTAR di Negeri Kedah iaitu diPendang,Yan,KubangPasu,Kulim,PadangTerapdanBalingyangmenyediakantempatkepadaremajauntukmengadakan aktiviti seperti senaman, akses internet, hiburan, tuisyen dan lain-lain aktiviti sesuai dengan remaja. BagimemastikanaktivitidiPusatKhidmatPROSTARmendapatpublisitimeluas,setiapPusatKhidmatPROSTARmengadakanHariTerbukamasing-masing.

PUSAT PROMOSI KESIHATAN KOMUNITI (PPKK)

Aktiviti di Pusat Promosi Kesihatan Komuniti (PPKK) Negeri Kedah berjalan dengan lancar dan tersusunsepanjangtahun2011.InikeranakomitmenyangtelahdiberikanolehkliendanjugaanggotayangbertugasdiPPKKsangatberkesan.PerkhidmatandiPPKKmulaberoperasidaripukul10.00pagihingga6.00petangpadasetiap hari Ahad hingga Khamis, kecuali pada hari cuti.

Sepanjang tahun 2011, seramai 5,466 pelanggan telah hadir mendapatkan perkhidmatan di Pusat PromosiKesihatanKomuniti.Daripada jumlahtersebutseramai369pelangganhadiruntukaktivitimakansecarasihat,

142 143


4767pelangganhadiruntukaktivitisenanamdanaktivitifizikal,1199pelangganhadiruntukaktivitimindasihatdan150pelangganhadirbagiaktiviticeramahdiabetes,166pemeriksaansendiripayudaradan570senamanlantai pelvik. Kehadiran klien ke PPKK sejak dibuka pada tahun 2007 hingga 2011 ditunjukkan dalam jadual3.6.3.

Jadual 3.6.3Kehadiran Klien ke PPKK Alor Setar Mengikut Tahun Bagi Negeri Kedah Darul Aman

Tahun Kehadiran2007 4902008 4,4462009 8,9582010 5,4672011 5,466

KEM KESIHATAN

Sepanjang tahun 2011, sebanyak 169 kem Kesihatan telah diadakan di seluruh negeri di mana kehadirandalam kem kesihatan seramai 10,198 orang. Ianyamelibatkan kawasan perumahan, kampung, estet dengankerjasama penduduk tempatan. Aktiviti di kem tersebut merangkumi aktiviti ceramah, pameran, masakan sihat, perkhidmatan kesihatan, kuiz kesihatan, gotong-royongmembersih kawasan, pertandinganmewarna poster,kempencuci tangan, dan lain-lain.Di samping itu, kemkesihatan jugadiadakandiPusat InfoKesihatandanbersama karnival sihat sepanjang hayat. Bilangan kem kesihatan tersebut dapat ditunjukkan dalam jadual 3.6. 4.

Jadual 3.6.4Pencapaian Kem Kesihatan Bagi Negeri Kedah Darul Aman

Tahun Bilangan kem kesihatan Kehadiran2006 40 11,1172007 86 23,4032008 153 30,4032009 86 33,4432010 129 45,9242011 169 50,700

LATIHAN

Sepanjangtahun2011,sebanyak5latihantelahdianjurkanolehUnitPromosiKesihatan.Latihaniniadalahuntukbertujuan untuk mempertingkatkan pengetahuan anggota kesihatan dalam aspek teknikal dan pembentukan sahsiahdiri.Pencapaianlatihantahun2011dapatditunjukkandalamjadual3.6.5.

Jadual 3.6.5Pencapaian Latihan Tahun 2011 Bagi Unit Promosi Kesihatan Negeri Kedah Darul Aman

Tajuk Tarikh Peserta BilanganKursusAsasPemasanganAlatanSiaraya&AlatPandangDengar

6-7Mac2011 PenolongPegawaiKesihatanPersekitaran,PembantukesihatanAwam,PekerjaRendahAwam

33 orang

KursusPengucapanAwam 22-24Mac2011 PenolongPegawaiKesihatanPersekitaran,PembantuKesihatanAwam,JururawatMasyarakat.

43Orang

KursusKempenCaraHidupSihat

10-12Mei2011 KetuaJururawatKesihatan,PenolongPegawaiKesihatanPersekitaranKanan,PenolongPegawaiPerubatanKanan

53Orang

KursusGrafikdanPenerbitanBahan

12-14Jun2011 PembantuKesihatanAwam,JuruAudioVisual,PembantuTADBIR,Pen.Peg.TeknologiMaklumat,PegawaiZatMakanan,PenolongPegawaiKesihatanPersekitaran

260rang

Kursus Komunikasi Berkesan 28-30November2011 PembantuTadbir,PembantuAmPejabat,PembantuKesihatanAwamJuruAudioVisula,PenolongPegawaiKesihatanPersekitaran

46Orang

PENGLIBATAN MASYARAKAT DALAM AKTIVITI PROMOSI KESIHATAN

PenglibatanmasyarakatmerupakanantarastrategiutamadalammerancangdanmelaksanaprogramPromosiKesihatan selaras dengan konsep dalam Penjagaan Kesihatan Asas (Primary Health Care) yang bertujuan memupuk rasa tanggungjawab individu dan masyarakat untuk menjaga kesihatan diri melalui daya usaha sendiri dalam masyarakat setempat.

Pusat Info Kesihatan Masyarakat

Pusat Info Kesihatan Masyarakat yang dikendalikan oleh sahabat kesihatan atau panel penasihat atauJawatankuasa Keselamatan dan Kemajuan Kampung (JKKK) di kawasan masing-masing telah berjayamemperkasakan penduduk dalam penjagaan kesihatan.

Padatahun2011,semuadaerah(11pusatinfokesihatan)diNegeriKedahmempunyaipusatinfokesihatandimanaPusatInfoKesihatanMasyarakatdiTobiarPendangmasihlagimengekalkansebagaiPusatInfocontohdiNegeriKedahdalamusahamemberimaklumatkesihatankepadapenduduksetempat.AntaraaktivitiyangyangdijalankandiPusatInfoKesihatanialahkemkesihatan,pemeriksaankesihatan,senamrobik,ceramah,nasihatindividu dan aktiviti berkaitan kemasyarakatan serta aktiviti berkaitan kempen cara hidup sihat.

PENYEBARAN MAKLUMAT

Peranan anggota kesihatanmemberi maklumat kesihatan kepada orang ramaimerupakan salah satu aktivitiyang penting dalammempertingatkan pengetahuanmengenai kesihatan.Di antara aktiviti yang dilaksanakanoleh anggota kesihatan ialah ceramah, dialog, pameran dan tunjuk cara. Sepanjang tahun 2011 pencapaianaktiviti tersebut dapat ditunjukkan dalam Jadual 3.6.6.

144 145


Jadual 3.6.6Pencapaian Aktiviti Pendidikan Kesihatan tahun 2011 Bagi Negeri Kedah Darul Aman

Bil. Aktiviti Bilangan Sesi1 Ceramah 93012 Dialog 97063 Pameran 38904 TunjukCara 28700

Melalui Radio Malaysia Kedah

PenyebaranmaklumatkesihatanmelaluiradioMalaysiaKedahmerupakansalahsatusaluranyangpentingdalammenyedarkanmasyarakat tentang pentingnya kesihatan.Di antara aktiviti yang diadakan ialah slot ceramah,berita radio, pengumuman spontan dan jingles yang siarkan dari semasa ke semasa yang bertujuan memberi maklumatterkinimengenaikesihatan.Keseluruhannya,padatahun2011sebanyak44slottelahdiberikanolehpihakRadioMalaysiaKedahkepadaJabatanKesihatanNegeriKedahsepertiditunjukkandalamjadual jadual3.6.7.

Jadual 3.6.7Pencapaian Program Ceramah Radio Kesihatan tahun 2011 Bagi Negeri Kedah Darul Aman

Bil Tajuk Ceramah Nama Penceramah Tarikh 1 PemakananBerpandukanPiramidMakananMalaysia Pn.TanYenNee 12Jan20112 TiadaAedesTiadaDenggi Pn.SitiFatimahBtKamarudin 19Jan20113 Kusta Dr.UmaSalmahAbd.Kadir 2Feb20114 PenguatkuasaanPenjualanRokok En.SalehBinArifin 9Feb20115 PenyakitAsma Dr.AsyifFairusAhmad 16Feb20116 Kanak-kanak Keperluan Khas Dr.HasnizaHasim 23Feb20117 HariBuahPinggangSeduniaPeringkatNegeri Dr.ChingChengHwa 2Mac20119 RansanganPertuturnBahasaKanak-kanak Pn.RubyIzyanAtikaBtAbuBakar 16Mac201110 HatiTibiSedunia Dr.UmaSalmahAbd.Kadir 23Mac201111 Buasir Dr.KhairulNizam 6April201112 SaringanKesihatanDiKalanganDewasaLelaki Dr.MohdHafidinBasir 13April201113 PenyakitTekananDarahTinggi Dr.AnuarWaid 20April201114 MingguPenyusuanSusuIbu Pn.RohidaBtSalehHudin 27April201115 KepatahanTulangRahang Dr.MarzukiBinZainalAbidin 4Mei201116 UbatTidakBerdaftar/UbatPalsu En.MohdZoolhilmiBinMdSalleh 18Mei201117 PencegahanPesakitjatuhDiHospital Dr.MithaliBtAbdullah 25Mei201118 SkimKeselamatanMakanan1Malaysia Pn.NorashikinBtSuhaimi 1Jun201119 QuitSmokingClinic En.Muthuramana/lSellathurai

Pather8Jun2011

20 KesihatanMental:RELAKSLAH Dr.Gayathria/pKamarasuriar 15Jun201121 KesanPenyakitGusiKepadaKesihatan Dr.NordinBinKasan 22Jun2011

Bil Tajuk Ceramah Nama Penceramah Tarikh 22 SaringanAutismDiKalanganKanak-kanak Dr.SriWahyuTaher 6Julai201123 PromosiSambutanHariHepatitisSedunia Pn.MarAinBtMorad 13Julai201124 PengenalanPergigianHaram Dr.FarehahBtOthman 20Julai201125 PemakananSemasaBerpuasa Pn.RohayatiBtJusoh 3Ogos201126 Kecelaruan pertuturan kanak-kanak Pn.NadwahBtOnwi 10Ogos201127 PenyakitLeptospirosis Dr.AnuarWaid 17Ogos201128 HIVdanKehamilan Dr.NorAzahMohamadNawi 24Ogos201129 KurangkanPengambilanLemak,MinyakdanGula Pn.SulharizaHusniZain 7Sept201130 KesihatanMental Dr.MohdFaudziAbdullah 14Sept201131 PenyakitJantung Dr.AhmadShukriBinAhmad 21Sept201132 UlserMulut Dr.MarzukiBZainalAbidin 28Sept201133 MasalahKesihatanMental Dr.AhmadRashidiB.M.Saring 5Okt201134 PengurusanUbat Pn.FaridahYusof 12Okt201135 NeonatalJaundis Dr.NorsiahMd.Nor 19Okt201136 PengambilanProteindanSusuSecaraSederhana En.FaizalBinIbrahim 2Nov201137 PrePregnancyCare Dr.ShakirahIsmail 9Nov201138 KesihatanMentaldiKalanganWargaEmas Dr.SitiAishahJohari 16Nov201140 SukarHamil Dr.CheHatika 30Nov201141 MasalahKesihatandiKalanganRemaja Dr.JamilahAbdullah 7Dis201142 PenyakitKelamin Dr.ZainolIshak 14Dis201143 DiabetesdanKomplikasi Dr.SriWahyuTaher 21Dis201144 KesihatanMental: Dr.UmmuHani 28Dis2011

Kempen Cuci Tangan Kanak-Kanak Tadika dan Pra Sekolah

Padatahun2011,100%kanak-kanaktadikadanprasekolahdiseluruhNegeriKedahtelahdidedahkandengankemahiranmencucitangan.AktivitiinidijalankandengankerjasamaPihaksekolah,TadikaKemasdanPerpaduan.Selaindariitukempen mencuci tangan juga menjadi salah satu aktiviti di dalam program kesihatan seperti Kem-Kem Kesihatan yang dianjurkan oleh kesihatan daerah.

Unit Bergerak Pendidikan Kesihatan (UBPK)

UnitBergerakPendidikanKesihatanmerupakansalahsatulagisaluranyangdigunakanolehUnitPromosiKesihatandalampenyebaranmaklumatkesihatankepadaorangramai.Padatahun2011,UBPKtelahmembertumpuankepadaaktivitipromosikesihatandalampencegahandanpengawalanpenyakitterutamanyapenyakitDemanDenggi.Aktivitiyang dijalankan ialah ceramah, pameran, pengumuman serta pengedaran risalah di kawasan terlibat dan berisiko terutamanya kawasan yang mempunyai aedes indexyangtinggi.BerikutadalahpencapaianUnitBergerakPendidikanKesihatansepanjangtahun2011dapatditunjukkandalamjadual3.6.8.

146 147


Jadual 3.6.8Pencapaian Unit Bergerak Pendidikan Kesihatan Tahun 2011

Bagi Negeri Kedah Darul Aman

Aktiviti BilanganSesiHebahanAwam 650PemasanganAlatSiaraya 257Pameran 146Ceramah 163Kem Kesihatan 92Tayanganvideo 71Rakamanvideo 45

MEDIA PENDIDIKAN KESIHATAN

Media pendidikan kesihatanmerupakan bahan sokongan dalammempromosikan kesihatan. Di antaramediapendidikankesihatanyangdikeluarkanolehUnitPromosiKesihatanialahrisalah,poster,bunting,kainrentang,bukukecil,koleteral,flyer,klipvideodanbahanpameran.Sepanjangtahun2011mediapendidikankesihatanyangdikeluarkanolehUnitPromosiKesihatandipaparkansepertidalamjadual3.6.9.

Bil Media Bilangan1 Risalah

• PenyakitTibi• DemamDenggi• EtikaBatuk• SenamanAerobikWargaEmas• PenjagaanWargaEmas• PenuaanSihat• OsteotiritisLutut• SenamanWargaEmas• PenjagaanPraKehamilan

50,00050,00050,00050,00050,00050,00050,00050,00050,000

2 Poster• DemamDenggi 5,000BahanPameran• HariKesihatanSedunia• PendermaanOrgan• SihatSepanjangHayat

62250

Kempen• 5S(Baner,Bunting,Topi)• KonvensyenDoktorMuda(Baner,Bunting,Backdrop,Sijil)• KarnivalSihatSepanjangHayat(Baner,Bunting)• KonvensyenCOMBI(Baner,Backdrop)• SiswaSihat(T,Shirt,Tag,CoverProgram)

4/5/2502/10/1/1,3004/201/1220/50/500

Jadual 3.6.9Pencapaian Media Pendidikan Kesihatan Tahun 2011

Bagi Negeri Kedah Darul Aman

Bil Media Bilangan5 Multimedia

• AnugerahKeselamatan&KualitiMakanan(Kebangsaan)• COMBI(Kebangsaan)• CegahDenggi• AmalkanCaraHidupSihat• SekalungBudi(PengarahKesihatanNegeri)

41111

6 Buku• LaporanTahunan2010(JKNKedah)• BuletinPromosiKesihatan

100(CD)10

7 Bunting• PenjagaanPraKehamilan 124

8 ProgramPromosi/Latihan(CoverProgram)• SenirekaGrafik• PengucapanAwam/KomunikasiBerkesan• CaraHidupSihat

354045

9 Promosi/Pengiklanan• PapanTandaDenggi• PapanTandaTakNakMerokok• IklanKenderaan(VanKesihatan)GayaHidupSihat

882

KESIMPULAN

Sepanjangtahun2011tumpuanutamaUnitPromosiKesihatanadalahdalammenanganimasalahpenyakitDemamDenggi danmempertingkatkan kempen cuci tangan. Bagimengekang penyakit di atas, pendidikan kesihatanberterusan kepada masyarakat dengan kerjasama bersepadu di antara agensi-agensi kerajaan, PertubuhanSukareladanmasyarakatsangatdiperlukanbagimemastikanmaklumatkesihataninidapatdisampaikandenganlebih berkesan kepada kumpulan sasaran dan akan mencapai matlamatnya. Usaha ini akan membuah hasil sekiranya masyarakat sama-sama menghayati mesej yang disampaikan dan terus mengamalkan apa yang disampaikan serta menjadikan ia sebagai budaya dalam kehidupan seharian.

148 149


3.7 INSPEKTORAT DAN PERUNDANGAN

Tugas Dan Tanggungjawab Unit Inspektorat Dan Perundangan

MenguatkuasakanUndang-UndangKesihatanAwamdenganmemastikansemuakesalahandibawahaktadiambiltindakan mahkamah.

• AktaMakanan1983danPeraturan-peraturanMakanan1985.• AktaPemusnahanSeranggaPembawaPenyakit1975.• AktaPencegahanDanPengawalanPenyakitBerjangkit1988.• Peraturan-PeraturanKawalanHasilTembakau2004

MembantuDaerahdalammenjalankanpendakwaanbagikesalahandibawahUndang-UndangKesihatanAwam.

Menyemak Kertas Siasatan yang dirujuk oleh daerah sebelum dirujuk kepada Timbalan Pendakwa RayaNegeri.

Mengadakan kursus dan latihan berkaitan kualiti kerja, penguatkuasaan undang-undang dan prosedurmahkamah.

Menyelarasaktivitisurvelankesihatanawambagiacara‘IRONMAN’dan‘LIMA’yangdiadakansetiap2tahunsekali.

PENCAPAIAN UNIT INSPEKTORAT DAN PERUNDANGAN TAHUN 2011

Jadual 3.7.1 Aktiviti Penguatkuasaan Akta Dan Peraturan Peraturan Makanan

Bil. Daerah Bil. sampel formal diambil

Bil. sampel formal

menyalahi AM/PPM

% Pengesanan Makanan

Jum. Kes Selesai Di Mahkamah

Jumlah Denda Mahkamah

(RM)

1 Langkawi 433 38 8.76 23 36,901.002 KubangPasu 546 23 4.21 14 33,000.003 KotaSetar 841 22 2.62 21 17,050.004 PadangTerap 216 2 0.93 5 3,300.005 Pendang 215 9 4.19 2 1,800.006 Yan 183 19 5.43 6 8,950.007 Baling 418 27 6.46 22 10,350.008 Sik 322 13 4.04 7 2,800.009 KualaMuda 353 46 13.03 16 9,650.0010 Kulim 720 48 6.67 17 29,600.0011 Bandar Baru 187 14 7.49 10 11,200.0012 BukitKayuHitam 7340 14 0.19 19 21,450.00

Jumlah 17,255 275 1.59 162 186,051.00

Jadual 3.7.2 : Bilangan Premis Makanan yang Diperiksa Dan Ditutup

Bil Daerah Jum.Premis Diperiksa

Jum.Premis Ditutup

% Premis Ditutup

1 Langkawi 896 109 12.17%2 KubangPasu 983 65 6.61%3 KotaSetar 2041 235 11.51%4 PdgTerap 469 2 0.43%5 Pendang 674 77 11.42%6 Yan 347 36 10.37%7 Baling 772 0 0.00%8 Sik 417 25 5.99%9 KualaMuda 1481 50 3.38%10 Kulim 770 21 2.73%11 Bandar Baru 359 4 1.11%

Jumlah 9209 624 6.78%

Jadual 3.7.3 : Jenis Dan Nilai Makanan Disita

Bil Daerah Makanan DisitaBilangan Harga

1 Langkawi 13460 RM21,970.002 KubangPasu 136 RM11,184.103 KotaSetar 383 RM2,879.604 PdgTerap 0 RM0.005 Pendang 623 RM1,234.326 Yan 346 RM677.707 Baling 6 RM164.008 Sik 32 RM1,025.009 KualaMuda 223 RM14,243.5810 Kulim 43 RM1,114.0011 Bandar Baru 15 RM517.40

Jumlah 15,359 RM61,873.00

Pencapaian bagi Lain-lain Aktiviti adalah seperti rajah-rajah berikut :

150 151


Jadual 3.7.4Pencapaian Aktiviti Penguat Kuasa Akta Pemusnahan Serangga Pembawa Penyakit

1975Daerah Jum. Premis

DilawatiBil. Premis

PositifBil.Notis

DikeluarkanBil. Kompaun Dikeluarkan

Nilai Kompaun (RM)

Bil. Premis Ditutup

Langkawi 12,581 201 3 26 RM11,400.00 0KubangPasu 19,826 495 0 495 RM111,300.00 0KotaSetar 32,802 662 24 252 RM122,000.00 0PdgTerap 13,248 112 6 106 RM53,000.00 0Pendang 6,643 122 0 122 RM97,000.00 0Yan 7,881 494 60 52 RM4,954.00 1Baling 23,591 132 16 131 RM14,800.00 0Sik 8,169 280 218 120 RM13,650.00 0KualaMuda 35,151 645 0 643 RM209,100.00 1Kulim 29,858 238 0 238 RM92,800.00 0Bandar Baru 14,832 146 0 67 RM32,700.00 0Jumlah 204,582 3,527 327 2,252 RM762,704.00 2

Pencapaian Aktiviti Dibawah Peraturan-Peraturan Kawalan Hasil Tembakau 2004.

Daerah Bil. Operasi Bil. Premis dilawati

Jumlah Notis Kesalahan

Dikeluarkan

Nilai Kompaun (RM)

Nilai Denda Di mahkamah

(RM)Bandar Baru 26 405 95 9,800.00 2450.00Baling 39 623 160 29,300.00 10,650.00BukitKayuHitam 20 89 38 8,5000.00 0.00KualaMuda 66 2315 452 62,350.00 19,210.00KotaSetar 105 702 1109 133,350.00 22,915.00KubangPasu 80 3333 307 69,550.00 6,240.00Kulim 46 757 449 110,875.00 4,400.00Langkawi 89 475 279 42,450.00 100.00PdgTerap 52 271 88 20,275.00 0.00Pendang 58 490 295 31,800.00 9,280.00Sik 37 746 76 14,950.00 1,150.00Yan 54 608 259 6,512.00 7,820.00DurianBurung 9 36 2 100.00 0.00Jumlah 601 10850 3609 540,362.00 84,215.00

Jadual 3.7.5 : Notis Kesalahan Dibawah PPKHT 12004

Rajah 3.7.1Bilangan Kesalahan Di Bawah Akta Makanan 1983 Dan Peraturan-Peraturan Makanan 1985

Dan Bilangan Kesalahan Yang Tidak Diambil Tindakan.

Rajah 3.7.2Pencapaian Sasaran Kompaun Dibawah Ops PPKHT 2004 Berbanding Sasaran

152 153


Rajah 3.7.3Bilangan Kes Gagal Dijelaskan Bayaran Kompaun APSPP 1975 Dan Kertas Siasatan Yang Disiapkan

Rajah 3.7.4Bilangan Kompaun Dan Premis Yang Ditutup Dibawah Akta Pencegahan Dan

Pengawalan Penyakit Berjangkit 1988

KESIMPULAN

UnitiniberfungsisebagaiUnitPendakwaanNegeridandalamtahun2011telahmembantuDaerahKubangPasu,Padang Terap, Yan, Kuala Muda dan Langkawi menjalankan pendakwaan kes bagi kesalahan PerundanganKesihatan.UnitinijugaberfungsisebagairujukanperundangansemuadaerahmembuatrujukandalammerangkaFailSiasatanbagi kesalahandi bawahAktaMakanan1983,AktaPemusnahanSeranggaPembawaPenyakit1975 dan Peraturan-Peraturan Kawalan Hasil Tembakau 2004, sebelum fail siasatan tersebut dikemukakankepadaTimbalanPendakwaRaya.

Sebanyak4kursusbagipengukuhansumbermanusiatelahdiadakaniaituKursusTeknikPenyiasatan,KursusPenggunaanAktaKeterangan,KursusSiasatanDanPengenalanJentik-JentikDibawahAPSPP1975danKursusPemakaianAkta Keterangan, Teknik Siasatan dan Tatacara Mahkamah dan Pendakwaan. Semua kursus inidiadakanbagiPPKPU29,PPKPU32,PPKPU36,PKPU41/42danPembantuKesihatanAwam.

PendakwaanbagikesalahandibawahAktaMakanan1983tidakmencapai100%iaitu10kesalahanyangberlakutidakdiambiltindakanmahkamahdisebabkanmendapatarahanTPRuntuktarikbalikkessetelahsiasatantidakdapatdiselesaikandalamtempoh150daripadatarikhsampeldiambil.

Sebanyak 165 kesalahan tidakmembayar kompaun di bawah Peraturan-Peraturan Kawalan Hasil Tembakau2004dansebanyak212kesalahantidakmembayarkompaundibawahAktaPemusnahanSeranggaPembawaPenyakit1975belumdisiapkansiasatanuntukdiserahkankepadaTPRuntukarahanselanjutnya.

Faktorpara3.3.dan3.4.diatasmenjadikanIndikatorKeberkesananPenguatkuasaanUnit ini tidakmencapai100%.Pada tahun2012setiapbulan setiapdaerahakandibuat audit dandijangkakanperkarabegini dapatdielakkan.

Semua reten bulanan aktiviti penguatkuasaan dihantar dalam tempoh yang ditetapkan kecuali retenpenguatkuasaandibawahAktaMakanan1983yangkadangkalaterlewatsedikit.

154 155


3.8 PROGRAM KAWALAN PENYAKIT TIDAK BERJANGKIT

PROGRAM SARINGAN DIABETES MELLITUS DI KLINIK KESIHATAN

Program saringan penyakit diabetes di Klinik Kesihatan adalah komponen paling penting dalam programpencegahandanrawatanpenyakitDiabetesMellitus.BerdasarkankajianNational Health Morbidity Survey 2006,prevalenDiabetesMellitusdikalanganpendudukialah13.6%.Dari12,6307anggaranpesakitDiabetesMellitusdinegeriKedah,86,540(68%)sahajayangmengetahuimerekamenghidapdiabetesmellitus.

Daerah Kes Baru Pesakit Luar > 10 tahun

Saring % Saring

Langkawi 59439 8332 14.0KubangPasu 100634 9358 9.3KotaSetar 180749 32446 17.9PadangTerap 20128 1555 7.7Pendang 74248 5923 8.7Yan 19882 4284 21.54KualaMuda 138406 8704 6.3Sik 20450 2573 13.0Baling 82308 11493 14.0Kulim 150577 18768 12.5Bandar Baharu 46071 1748 3.8Negeri Kedah 892,946 72,082 11.70

Jadual 3.8.1Bilangan Pesakit Disaring Bagi Mengesan Penyakit Diabetes Mellitus di Klinik

Kesihatan Kedah 2011

Bagi meningkatkan saringan DiabetesMellitus di kalanganmereka yang berisiko tinggi dan yangmemenuhikriteriauntukdilakukansaringandiabetes,makasaringandiKlinikKesihatanperluditingkatkan.Sasaranbagitahun2011 ialah15%pesakit luarbarudiKlinikKesihatanakandisaring.Pencapaianpada tahun2011 ialah11.7%pesakitluarbarudisaringdiKlinikKesihatantidakmelepasisasaranyangditetapkan.

SaringanmengesanpesakitDiabetesMellitusdi luarkemudahankesihatanadalahsebagai langkahtambahanuntuk meningkatkan lagi pengesanan di kalangan komuniti. Usaha ini adalah untuk memberi kesempatan kepada merekayangtidakdatangkeklinikuntukmenilaistatusDiabetesMellitusmerekamelaluikempenkesedaran,karnival kesihatan, aktiviti bersamaNGO dan sebagainya. Sasaran yang diletakkan bagi aktiviti ini ialah 2%pendudukNegeriKedahdisaringbagidaerahyangpenduduknyamelebihi100,000orangdan5%bagidaerahyangpenduduknyakurangdari100,000orang.

Pencapaianbagisetiapdaerahdidapatiserendah0.6%kepadasaringanyangpalingtinggi iaitu7.0%.Secarakeseluruhannya,NegeriKedahtelahmencapaisasaranini(2.6%).

Jadual 3.8.2Saringan Diabetes Mellitus Melalui Program Di Luar Kemudahan Kesihatan 2011

Daerah Saringan Penduduk % disaringLangkawi 2502 104000 2.4KubangPasu 5750 245540 2.34KotaSetar 4003 422700 0.9PadangTerap 2201 63000 3.4Pendang 717 119000 0.6Yan 2951 75900 3.8Sik 5281 76000 7.0KualaMuda 3088 427900 0.7Baling 3274 159847 2.04Kulim 5010 250000 2.1Bandar Baharu 1517 42000 3.6Negeri Kedah 29,488 1,949,525 2.62

KeberkesananrawatandiukurdenganujianparasHbA1cdidalamdarahpesakit.Ujian iniperludiambilsetiap6 bulan bagi semua pesakit. Disebabkan kos ujian yang tinggi, sasaran ini tidak dapat dicapai. UjianHbA1cditentukanolehPakarPerubatanKeluargamengikutcase-to-case basis.Oleh itu, perbandingansecara tepattidakdapatdibuatbagimengetahuikeberkesananrawatandiantaradaerah.Data-datayangdianalisadiatasmenunjukkanperatuskawalandikalanganpesakitDiabetesMellitusbagitiapdaerahberdasarkanperatusujianHbA1cdibawah6.5%.SasaranuntukNegeriKedahadalahHbA1c<6.5%sebanyak30%.UntukNegeriKedahpencapaianuntuktahun2011adalah26.64%.

Jadual 3.8.3Saringan Diabetes Mellitus Melalui Program Di Luar Kemudahan Kesihatan 2011

Daerah Ujian HbA1cHbA1c < 6.5% Jumlah Ujian % < 6.5%

Langkawi 746 1749 42.65KubangPasu 691 2694 25.64KotaSetar 3593 11102 34.6PadangTerap 83 478 17.36Pendang 752 2573 29.22Yan 413 1239 33.33Sik 292 1276 22.60KualaMuda 1116 4182 27.0Baling 376 1820 20.65Kulim 807 3177 25.40Bandar Baharu 115 670 17.16Negeri Kedah 8984 30960 26.64

156 157


Beberapa Fundus CameratelahditempatkandiKlinikKesihatandiNegeriKedah.MasihterdapatdaerahyangbelummemilikialatinisepertiLangkawi.Alatinidigunakanuntukmengesankomplikasiawalkepadaretinasertapemantauanterhadaptahapkomplikasiyangberlaku.GambarretinadaripemeriksaaniniakandihantarkepadaPakarOftalmologibagitujuandiagnosa.Daridatayangdianalisadiatasdidapatiperatusabnormalyangdikesanmelaluikaedahiniadalahdari7.5%sehingga41.5%.

Jadual 3.8.4Pemeriksaan Fundus Camera Di Kalangan Pesakit Diabetes

Mellitus Di Klinik Kesihatan 2011

Daerah Bilangan Pesakit diperiksa

Bilangan pesakit yang abnormal

% abnormal

Langkawi 820 190 23.1KubangPasu 528 133 25.1KotaSetar 2591 585 22.57PadangTerap 455 123 27Pendang 771 303 39.2Yan 734 60 7.5Sik 631 262 41.5KualaMuda 3385 1000 29.5Baling 874 142 16.24Kulim 1223 310 25.3Bandar Baharu 161 44 27.3Negeri Kedah 12173 3152 25.84

RAWATAN PENYAKIT DARAH TINGGI

TekananDarahTinggiadalahmerupakansatumasalahkesihatanyangsemakinseriusdiMalaysia.Komplikasidaripada penyakit ini boleh menimbulkan beban kepada perkhidmatan kesihatan negara disamping menjejaskan kualiti hidup pesakit dan juga keluarga. Di dalam meningkatkan pengawalan dan pencegahan penyakit ini,penekanan diberi di dalam semua aspek pengendalian kes, promosi dan pendidikan kesihatan, pengesanan dan rawatan awal, penjagaan penyakit Tekanan Darah Tinggi yang optimum serta pencegahan komplikasi.Walaubagaimanapun secara keseluruhannya masih terdapat banyak daerah yang belum mencapai sasaranseperti yang ditetapkan.

Daerah Bil Terkawal Bil Kes Hadir % TerkawalLangkawi 10497 21662 48.4KubangPasu 15957 27247 58.5KotaSetar 22167 31711 69.9PadangTerap 690 1941 35.5Pendang 6932 11788 58.8Yan 3253 4879 73.4Sik 2966 5153 57.5KualaMuda 14791 22600 65.4Baling 13660 22604 60.4Kulim 11346 19643 57.8Bandar Baharu 6187 8399 73.7Negeri Kedah 108446 177627 60.6

Daerah Jumlahkes baru

Jumlah kes yang sedia ada dan kes baru

Jumlah pesakit menerima rawatan

ulanganKotaSetar 20 512 1857KubangPasu 0 181 1783Kulim 0 292 807PadangTerap 4 36 302Baling 6 131 1072Yan 11 84 190KualaMuda 7 191 1698Langkawi 0 60 247Pendang 11 565 1525Bandar Baharu 2 63 69Sik 0 43 244Kedah 61 2122 9794

Jadual 3.8.6Jumlah Pesakit Mental Yang Menerima Rawatan Di Klinik Kesihatan

Pada Tahun 2011

Jadual 3.8.5Pesakit Darah Tinggi Yang Mendapat Rawatan Di Klinik Kesihatan Dan Status

Tekanan Darah Mereka (% Yang Terkawal) 2011

PROGRAM KESIHATAN MENTAL DI KLINIK KESIHATAN

Program kesihatanmental di Klinik Kesihatan adalah untukmembolehkan pesakit-pesakitmental yang stabilmenerimarawatansusulanyangoptimumdiklinik-klinikkesihatan.Tujuannyauntukmencegahpenyakitberulangdanmembantupemulihansertamenggalakkan integrasidalamkomuniti.Kemurungan,skizofreniadananzietimerupakanpenyakit-penyakitmentalyangseringberlakudalamkomuniti.Intervensiyangberkesanmerangkumisemua aspek termasuk perawatan dengan ubat-ubatan, psikologikal dan sosial.

158 159


Perkhidmatan Pemulihan Psikososial (PSR) di Kedah dijalankan di Klinik Kesihatan Kupang, Baling dan diDaerahPendang.PSRdiKupangdanPSRdiPendangbermulasejaktahun2002keranaterdapatlokasiyangstrategikdanmempunyaiPakarPerubatanKeluarga.

PROGRAM KANSER

Penyakitkanseradalahpenyakityangmerbahayadanbolehmengakibatkematian.Kansermerupakanmasalahyang semakin meningkat diseluruh dunia yang melibatkan sekurang-kurangnya 9 juta orang dan membunuh 5 juta yang lain.

Kajian sebenar kanser di Malaysia tidak diketahui dan dianggarkan 150 kes bagi setiap 100,000 penduduk,bilangankesbarudianggarkan27,000kessetiaptahundaninimerupakansalahsatudaripadapenyebabutamakematiandiMalaysia.

ANALISA DARI ‘NATIONAL REGISTRY CANCER’ ( NCR ) NEGERI KEDAH

‘TOP FIVE CANSER’ : 2007 - 2010

ICD 10 SITES NOC50 Breast 171C53 Cervix Uteri 40C18–C21 Colorectal 39C33–C34 Trachea,Bronchus,Lung 36C56 Ovary 34

TAHUN 2007PEREMPUAN

ICD 10 SITES NOC18–C21 Colorectal 59C33–C34 Trachea,Bronchus,Lung 53C91–C95 Leukaemia 36C61 Prostate 30C81-C85,C96 Lymphoma 29

TAHUN 2007LELAKI

ICD 10 SITES NOC18–C21 Colorectal 59C33–C34 Trachea,Bronchus,Lung 53C91–C95 Leukaemia 36C61 Prostate 30C81–C85,C96 Lymphoma 29

TAHUN 2008PEREMPUAN


TAHUN 2008LELAKI


TAHUN 2009PEREMPUAN

ICD 10 SITES NOC50 Breast 129C53 Cervix Uteri 47C56 Ovary 44C18–C21 Colorectal 32C33–C34 Trachea,Bronchus,Lung 17

TAHUN 2009LELAKI

160 161


ICD 10 SITES NOC50 Breast 75C56 Ovary 24C53 Cervix Uteri 22C18–C21 Colorectal 19C33–C34 Trachea,Bronchus,Lung 14

TAHUN 2010PEREMPUAN

ICD 10 SITES NOC33–C34 Trachea,Bronchus,Lung 37C18–C21 Colorectal 29C11 Nasopharynx 14C67 Bladder 8C91–C95 Leukaemia 8

TAHUN 2010LELAKI

AKTIVITI TEMBAKAU

Tabiatmerokokseringdikaitkandenganpenyakitsepertikoronarijantung,kanserparu-paru,bronkitiskronikdanemfisima.Inidisebabkankeranaasaprokokatautembakaumengandungi4000bahankimiaberacun.Tembakaumenjadi penyebabbagi 90%kes kenser paru-paru, 75%kerosakanbronkitis kronik danemfisima, serta 25%serangan penyakit koronari jantung.

PenubuhandanpengaktifanKlinikBerhentiMerokokdifasiliti-fasilitikesihatanseluruhnegeridapatmembantuperokok-perokok yang berhasrat untuk meninggalkan tabiat yang memberi kesan buruk kepada kesihatan ini.

Padatahun2011,bagiseluruhnegeriKedah,terdapatsebanyak23buahPerkhidmatanBerhentiMerokok(PBM)iaitusebanyak20diklinik-klinikkesihatanmanakalaselebihnyaadalahdihospital.Sekurang-kurangnyasebuahklinikberhentimerokokberoperasibagisetiapdaerahuntuktahun2011.

Sepanjangtahun2011seramai435perokoktelahmendaftarsebagaiklienklinikberhentimerokok.Namunbegitudari jumlah tersebut seramai 142 klien iaitu 33% telahmengikuti rawatan susulan di klinik berhentimerokokmengikut jadual yang telah ditetapkan. Daripada 142 orang yang mengikuti program susulan klinik berhentimerokokseramai22klieniaitu15.5peratustelahberhentimerokok.

3.9. PROGRAM KAWALAN PENYAKIT BAWAAN VEKTOR

Secaraumumnya,penyakitDemamDenggi(DD)masihmenjadisatumasalahkesihatanawambagipendudukNegeri Kedah. Manakala bagi Penyakit Malaria daerah-daerah yangmencatit bilangan kes yang tinggi ialahKulim, Baling, Bandar Baharu, Kuala Muda dan Kubang Pasu yang berpunca terutamanya akibat kehadiranpekerjaasing.Terdapat25kespenyakitFilariasisyangmelibatkanwargaasing.TiadakesJapaneseEncephalitisdanTyphusdilaporkanbagi tahun2011 manakalaHawardanYellowFever tidakpernahdilaporkandinegeriini.TaburanbilangankesdankadarkejadianpenyakitDemamDenggi,MalariadanFilariasisdiNegeriKedahmengikutdaerahbagitahun2011adalahsepertidiJadual3.9.1

DAERAH DD / DDB Malaria Filariasis*Bil Kadar Bil Kadar Bil Kadar

DD/DDB IR Malaria IR Filariasis IR Bandar Baharu 11 23.55 6 12.85 1 2.14Baling 25 16.08 7 4.50 6 3.86Kulim 53 21.14 32 12.76 3 1.20

KualaMuda 173 40.43 5 1.17 10 2.34KubangPasu 17 7.39 4 1.74 0 0.00KotaSetar 104 24.57 1 0.24 3 0.71Pendang 13 11.79 1 0.91 0 0.00PadangTerap 46 65.06 2 2.83 1 1.41Sik 54 71.90 3 3.99 1 1.33Yan 14 18.23 0 0.00 0 0.00Langkawi 4 4.00 0 0.00 0 0.00GrandTotal 514 26.13 61 3.10 25 1.27

Jadual 3.9.1 Taburan Penyakit Bawaan Vektor Mengikut Daerah (2011)

*KesFilariasisadalahwargaasing

Kadarkejadianadalahbilangankesbagisetiap100,000penduduk, termasukkesdikalanganpendatangasing

KAWALAN PENYAKIT DEMAM DENGGI (DD) DAN DEMAM DENGGI BERDARAH (DDB)

Penyakit Demam Denggi/ Demam Denggi Berdarah (DD/ DDB) merupakan masalah utama dalam kawalanpenyakitbawaanvektor.Bagitahun2011,kejadianpenyakitDD/DDBdiNegeriKedahmenurunsebanyak268kes(34.27%)berbandingtahun2010.Sebanyak514kestelahdilaporkanpadatahun2011berbanding782kespadatahunsebelumnya.Darikeseluruhankes2011,tiadakesDemamDenggiBerdarahberbandingdengan19kesdilaporkanbagitahun2010.

162 163


Rajah 3.9.1Tren kadar kejadian DD/ DDB dari tahun 1992 hingga 2011

Taburan DD/DDB mengikut Minggu Epidemiologi

Taburan kes mingguan sepanjang tahun 2011, adalah menurun berbanding tahun 2010 walaupun terdapatpeningkatankesdariminggu1hingga6.

Bilangan Kes dan Kadar Kejadian DD/DDB mengikut Daerah

Sepanjangtahun2011,daerahKualaMudamelaporkanbilangankesDDtertinggiiaitu173kes(33.6%)daripadakeseluruhankes.ManakaladaerahPadangTerapmelaporkankadarkejadian(IR)tertinggiiaitu65.06/100,000penduduk.BilangankesdankadarkejadianDD/DDBbagiNegeriKedahadalahsepertidiRajah3.9.2danRajah3.9.3.

Rajah 3.9.2Bilangan Kes DD/DDB Mengikut Daerah 2009-2011

Rajah 3.9.3Kadar Kejadian (IR) DD/DDB Mengikut Daerah 2008-2011

164 165


Taburan Kes DD/DDB mengikut Kumpulan Umur

Kumpulanumur yangpaling terdedah kepada jangkitanDD/DDBsepanjang tahun2011merupakangolonganberumur15-19tahun(13.2%),20-24tahun(12.4%),25-29(10.9%)tahundanberumurlebih55tahun(10.9%),sepertidiRajah3.9.4.

Rajah 3.9.4Kadar Kejadian (IR) DD/DDB Mengikut Umur 2009-2011

Taburan Kes DD/DDB Mengikut Pekerjaan

Tiga golongan terbanyak mendapat jangkitan bagi tahun 2011 iaitu mereka yang terlibat dengan kerja-kerjadilapangansebanyak92orang(17.9%)diikutikerjadipejabat61orang(11.9%)danpelajar40orang(7.8%)

Taburan Kes Denggi Mengikut Jantina

Sepanjang tahun 2011, kebanyakan kes DD/DDB berlaku di kalangan lelaki 339 kes, (65.9%) berbandingperempuan175kes,(34.0%).

Taburan Kes Denggi Mengikut Keturunan

Padatahun2011,sejumlah388kes(75.5%)darikejadianDD/DDBdiNegeriKedahberlakudikalangankaumMelayu,diikutidengankaumCina68kes (13.2%)dan India33kes (6.4%)manakalakaum-kaum lainadalahsepertiJadual3.9.2.

KewarganegaraanTahun

2009 2010 2011Bil Kes % Bil Kes % Bil Kes %

WarganegaraMalaysiaMelayu 540 72.1% 565 72.3% 388 75.4Cina 102 13.6% 124 15.9% 68 13.2India 83 11.1% 70 9.0% 33 6.4

Siam 12 1.6% 11 1.4% 22 4.3

BPSarawak BPSabah 2 0.3% 2 0.3% 1 0.19Jumlah Kecil 739 98.7% 772 98.7% 512BukanWarganegaraIndonesia 3 0.4% 1 0.1% 2 0.39Thailand 0 3 0.4%Bangladesh 3 0.4% 1 0.1%Vietnam 0 2 0.3%Nepal 1 0.1% 2 0.3%Australia 1 0.1% Pakistan 0 Myanmar 1 0.1% 1 0.1%Mesir 1 0.1% Jumlah Kecil 10 1.2% 10 1.3% 2 0.39JUMLAH BESAR 749 100.0% 782 100.0% 514 100%

Jadual 3.9.2 Taburan Kes DD/DDB mengikut Keturunan (2009 - 2011)

Kejadian DD di kalangan Warganegara Asing

Pada tahun2011sebanyak2 kesDDberlakudi kalanganwarganegaraasingberbanding10kespada tahun2010.BilangankesdilaporkanmengikutwarganegaraadalahsepertiJadual3.9.2.

Kematian akibat Demam Denggi

Tiadakeskematiandilaporkanbagitahun2011.

Pengesahan DD/DDB melalui Ujian Serologi

Sebanyak 406 keputusan serologi denggi diterima bagi tahun 2011 dimana 276 kes (67.98%)menunjukkankeputusanpositifmanakala130kes(32.02%)menunjukkankeputusannegatif.Perbandinganperatuskesyangdisahkanpositifbagitahun2007hingga2011adalahsepertidiRajah3.9.5.

166 167


Rajah 3.9.5Keputusan Serologi Denggi

Kejadian DD di Kemudahan Kesihatan

Sebanyak1kesDDdilaporkandikemudahankesihataniaitupenurunan50%(1kes)berbanding2kesdilaporkanpadatahun2010.Semuakesadalahkestempatan.

KUTIPAN KOMPAUN DAN KES MAHKAMAH

Sebanyak2313kompaundibawahAktaPemusnahanSeranggaPembawaPenyakit1975dikeluarkansepanjangtahun2011berbanding2252kompaunpadatahun2010iaitupeningkatansebanyak61kompaun(2.7%).Amaunkompaun dibayar adalah sebanyak RM226,968.00 berbanding dengan RM186,782.00 pada tahun 2010 iaitupeningkatansebanyakRM40,186.00(21.5%).Sebanyak250kesdibawakemahkamahberbandingdengan401kespadatahun2010iaitupenurunansebanyak151kes(37.6%)dengankutipandendasebanyakRM55,000.00berbandingRM57,050.00,menurun sebanyakRM2,050.00 (3.6%).DaerahKualaMuda, KubangPasu, KulimdanKotaSetarmerupakanempatdaerahterbanyakmengeluarkankompaun.Rajah3.9.6menunjukkanbilangankompaun yang dikeluarkan mengikut daerah.

Rajah 3.9.6Bilangan Kompaun Yang Dikeluarkan Oleh Daerah 2009 - 2011

PROGRAM ‘QUALITY ASSUARANCE’ (QAP)

Indikator yangdipantaubagimenjamin kualiti aktiviti kawalanDD/DDB ialah ‘Dengue Notification Time Index’(DNTI)dan ‘Dengue Outbreak Control Index’ (DOC). BagiprogramkawalanMalaria, indikator yangdipantauadalahsifarkematianakibatMalaria.SecarakeseluruhanNegeriKedahmencapaisasaranQAPyangditetapkankecuali bagi kematianMalaria. Pencapaian Program “Quality Assurance” Kawalan Vektor Negeri Kedah bagitahun2011adalahsepertiJadual3.9.3dan3.9.4

168 169


Indikator QA DaerahPiawai Kedah

LW KP PT SK BL KS YN KM KL BB PDDNTI (%) 100 100 100 93.1 100 96.0 66.7 100 96.4 100 87.5 80.0 96.7

DOCI (%) - 100 - - - 100 - 100 - - 100 100.0 100.0

Kematian Malaria 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Jadual 3.9.3Pencapaian QA Kawalan Penyakit Bawaan Vektor Kitaran Pertama (JANUARI – JUN 2011)

Indikator QA DaerahPiawai Kedah

LW KP PT SK BL KS YN KM KL BB PDDNTI (%) 100 100 100 100 100 98.1 100 94.4 100 100 100 80.0 97.8

DOCI (%) - 100 100 - - 100 - 100 - - 100 100.0 100.0

Kematian Malaria 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Jadual 3.9.4Pencapaian QA Kawalan Penyakit Bawaan Vektor Kitaran Kedua (JULAI – DISEMBER 2011)

MALARIA

Tren Kejadian dan Kadar Insiden M alaria

BilangankesdankadarkejadianMalariabagiNegeriKedahmenunjukkantrenyangmenurundari tahun1993hingga tahun1999 tetapimeningkat semulamulai tahun2000.Pada tahun2011sebanyak61kesdilaporkanberbanding122kespada tahun2010, iaitupenurunankessebanyak61kes (50%). TrenkejadiandankadarinsidenMalariadaritahun1995hingga2011adalahsepertidiRajah3.9.7.

Rajah 3.9.7Tren Kejadian dan Kadar Insiden (IR) Malaria 1995- 2011

Taburan Kes dan Kadar Kejadian Malaria mengikut Daerah

NegeriKedahtelahmelaporkansebanyak61kessepanjangtahun2011,dimana48kes(78.7%)adalahterdiridari warga negara asing. Kadar insiden bagi kesemua kes ialah 3.1/100,000 penduduk. Sekiranya kes darikalanganpendatangasingtidakdiambilkira,kadarinsidenMalariadikalanganpendudukNegeriKedahhanyalah0.66/100,000penduduk.

DaerahKulimmelaporkanbilangankesyang terbanyak (32kes)dengankadar insiden (12.76/100,000)diikutidaerahBaling(7kes)dengankadarinsiden(4.5/100,000).Dari32kesyangdilaporkandiKulim,hanya8kes(25%)melibatkanpenduduktempatanmanakala24kes(75%)melibatkanwarganegaraasing.Taburankesdankadarinsidenmengikutdaerahbagitahun2011adalahsepertiJadual3.9.5danRajah3.9.8

Bil. DaerahWarganegara

India Indonesia Malaysia Myanmar Nepal Jumlah 1 Bandar Baharu 1 5 6

2 Baling 1 6 7

3 Kulim 1 1 8 22 32

4 KualaMuda 1 3 1 5

5 KotaSetar 1 1

6 Pendang 1 1

7 PadangTerap 1 1 2

8 Sik 1 2 3

9 KubangPasu 1 3 4

Jumlah 3 3 13 41 1 61

Peratus 4.9% 4.9% 21.3% 67.2% 1.6% 100%

Jadual 3.9.5Taburan Kes Malaria Mengikut Daerah dan Warganegara 2011

170 171


Rajah 3.9.8Taburan kes dan kadar kejadian (IR) Malaria Kedah 2011

Klasifikasi Kes Malaria Mengikut Daerah

Klasifikasibagikesemuakesyangdilaporkanuntuktahun2011terdiridaripada49kes(80.3%)ImportedA,11kes(18.1%) Introduceddan1kes ImportedB(1.6%).Klasifikasikesmengikutdaerahbagitahun2011adalahseperti di Jadual 3.9.6.

Bil. DaerahKlasifikasi Jumlah

Imported A Imported B Introduced1 Bandar Baharu 5 1 6

2 Baling 7 7

3 Kulim 24 8 32

4 KualaMuda 5 5

5 KotaSetar 1 1

6 Pendang 1 1

7 PadangTerap 1 1 2

8 Sik 1 2 3

9 KubangPasu 4 4

Jumlah 49 1 11 61

Peratus 80.3% 1.6% 18.1% 100%

Jadual 3.9.6Taburan Kes Malaria Mengikut Daerah dan Klasifikasi Kes Tahun 2011

Kejadian Malaria mengikut Jenis Parasit

Sepertijugatahun-tahunsebelumnyakebanyakankesMalariayangdikesanpadatahun2011adalahjangkitandari spesis Plasmodium falciparum (55.7%).PerbandingankejadianMalariamengikutjenisparasitdaritahun2003hinggatahun2011adalahsepertidiJadual3.9.7.

Tahun Plasmodiumfalciparum

Plasmodiumvivax

Plasmodiummalariae

Plasmodiumknowlesi Campuran

2003 22(23.9%) 68(73.9%) 1(1.1%) 1(1.1%)

2004 44(44.4%) 52(52.5%) 2(2.0%) 1(1.0%)

2005 27(36.0%) 46(61.3%) 1(1.33%) 1(1.3%)

2006 60(50.8%) 55(46.6%) 1(0.8%) 2(1.6%)

2007 48(48.0%) 47(47.0%) 3(3.0%) 2(2.0%)

2008 101(78.9%) 21(16.4%) 4(3.1%) 2(1.5%)

2009 42(60.8%) 22(31.8%) 4(5.8%) 1(1.4%)

2010 84(68.9%) 32(26.2%) 4(3.3%) 2(1.6%)

2011 34(55.7%) 22(36.1%) 2(3.3%) 1(1.6%) 2(3.3%)

Jadual 3.9.7Kajadian Malaria Mengikut Spesis Parasit (2003-2011)

Kematian Akibat Malaria

TiadakematianMalariadilaporkandinegeriKedahbagitahun2011.

Taburan Malaria mengikut Kumpulan Umur

TaburansemuakesMalaria termasukkesdaripadawarganegara asingmengikutkumpulanumurbaginegeriKedahpadatahun2011adalahsepertidiRajah3.9.9.

172 173


Rajah 3.9.9Taburan Kes Malaria Mengikut Kumpulan Umur Tahun 2008 – 2010

Taburan Kejadian Malaria Mengikut Jantina

Sebanyak56kes(91.8%)daripadakeseluruhankesMalariayangdilaporkanberlakudikalanganlelakidan5kes(8.2%)berlakudikalanganwanita.

Taburan Kes mengikut Pekerjaan

Sebanyak54.1%darikejadianMalariaberlakudikalanganpenorehgetah.KebanyakanmerekainiadalahburuhwarganegaraasingdarinegaraMyanmar.Kesdikesanmelaluiaktivitipengesanankessecaraaktif(ACD)yangdilakukanolehanggotakesihatan.TaburankesadalahsepertidiJadual3.9.8berikut:

Bil. Pekerjaan Bil. Kes Peratus1 PenorehGetah 33 54.1%

2 Buruh 11 18.0%

3 OperatorKilang 4 6.6%

4 Pekebun 2 3.3%

5 Pengurus 1 1.1%

6 Pelajar 1 1.1%

7 Tentera 2 3.3%

8 PesaraTentera 1 1.1%

9 Berniaga sendiri 3 4.9%

10 Banduan 1 1.1%

11 Tiadapekerjaan 2 3.3%

Kedah 61 100.0%

Jadual 3.9.8 Taburan Kes Malaria Mengikut Pekerjaan (2011)

Pembekalan Kelambu Berubat

Padatahun2011,pemberiankelambuberubatditeruskankepadapendudukdikawasanyangberisiko.Daerahyang membekalkan kelambu berubat kepada penduduk adalah seperti jadual 3.9.9.

Bil. Daerah Bil. kelambu berubat diedarkan

1 Baling 392

2 PadangTerap 3

3 KubangPasu 15

4 Kulim 644

5 Sik 240

6 Bandar Baharu 124

7 KualaMuda 30

JUMLAH 1448

Jadual 3.9.9Pembekalan Kelambu Berubat Mengikut Daerah Tahun 2011

174 175


Operasi Semburan Residu (IRS)

Padatahun2011,semburanresidumasihdijalankanbagikawalanyangterdapatkesMalaria.OperasisemburanyangtelahdilakukanadalahsepertidiJadual3.9.10.

Jadual 3.9.10Operasi Semburan Mengikut Daerah Tahun 2011

Bil. Daerah Bil. lokalitidisembur

Bil. rumahDisembur

Bil. pendudukDiliputi

1 Baling 9 175 757

2 PadangTerap 1 6 39

3 Bandar Baharu 6 94 327

4 Sik 8 400 1758

5 Kulim 29 1943 7340

6 KubangPasu 7 57 191

KEDAH 60 2675 10221

FILARIASIS

Program Eliminasi Filariasis Limfatik Kebangksaan (PELFK)

PELFKdijalankanpada tahun2001dengan tujuanuntukmengurangkankadar jangkitansemasa iaitu kurangdaripada1/1000pendudukyangdiperiksa.PELFKdilaksanakandalam4fasaiaituFasaI(2002-2003)-penilaiandanpemetaankawasanendemik,FasaII(2003-2008)-pengubatanberamai-ramai(MDA),FasaIII(2003-2013)-pemetaandanpenilaiandanFasaIV(2008-2013)-pengesahanstatuseliminasiolehpihakWHO.

DiKedahprograminidijalankandidaerahBaling,melibatkanduabuahmukimiaitumukimSiongdanBakai.MDA5pusingandapatditamatkandalamtempohyangditetapkaniaitutahun2008dimana98.8%pendudukyanglayakMDAdiberi rawatan.Pada tahun2009sebanyak4,246slidediambildaripadakanak-kanakberumurdiantara6-10tahundikedua-duamukimtersebutuntukpenilaiandankeputusanpemeriksaankeatassemuaslideyangdiambiladalahnegatif.AktivitiFasaPenilaianPemutusanJangkitanFilariasis(LotQualityAssuranceSampling,LQAS)dilaksanakanpadaJulai2011danJanuary2012.Sebanyak310sampeldaripadaMukimSiongdan345sampeldaripadaMukimBakaiyangmelibatkanmuridtahun1dan2diambiluntukujianRapidtestKitFilariasis(panLFRapid).Semuaujianmenunjukkankeputusannegatif.Inimenunjukkanprogrampembasmianfilariasislimfatik di Mukim Siong dan Bakai berkesan. ” Interruption of tranmission” di IU Bakai dan siong diangggaptercapai.KiniPELFKmemasukifasaterakhiriaituuntukmendapatpengesahandaripadaWHO.

Kajian Filariasis (PROBE SURVEY)

Kajian slaid Filariasismasih dijalankan denganmemberi tumpuan kepada penempatan pekerja warganegaraasing kerana kajian-kajian sebelum ini menunjukkan kurang kejadian di kalangan penduduk tempatan. Bagi tahun2011,sebanyak25kesdikesanmelaluikajianyangdijalankan.

CHIKUNGUNYA

TiadakesChikungunyadilaporkansepanjang tahun2011dan2010berbandingsebanyak802kesdilaporkanpadatahun2009.

JAPANESE ENCEPHALITIS (JE)

TiadakesJ.Edilaporkanpadatahun2011.

DEMAM KUNING, HAWAR DAN TIFUS

TiadakesDemamKuningdanHawardilaporkandinegeriKedah.BagiaktivitipencegahankemasukanDemamKuning, kaedah pemasangan ovitrap dijalankan di Lapangan Terbang Antarabangsa Langkawi. Perangkaptikus pula dipasang bagi tujuan kawalan penyakit Hawar di PelabuhanTanjung Lembung danTanjungMalai.LaporanhasilkajianadalahsepertidibahagianlaporanEntomologi.SatukesTifustelahdikesandidaerahYanyangmelibatkan seorangMelayu lelaki yang berumur 50 tahun, beliau pernahmengunjungi Indonesia dalamjangkamasa jangkitan.

LATIHAN

Beberapa siri latihan dan kursus telah dijalankan untuk anggota unit vektor di peringkat daerah bagi meningkatkan pengetahuan dan kemahiran berkaitan aktiviti kawalan dan pencegahan penyakit bawaan vektor serta kepada pakar dan pegawai perubatan yang terlibat dengan pengurusan pesakit demam denggi di hospital. Bilangan latihandankursusyangdijalankansepanjangtahun2011adalahsepertiJadual3.9.11.

Jadual 3.9.11Senarai Latihan/kursus Yang Dijalankan 2011

BIL NAMA LATIHAN TARIKH / TEMPAT KATEGORI PESERTA1 KajiandanKawalanLalat

diLadangAyam4/2/2011

PejabatKesihatanDaerahKubangPasu

PenolongPegawaiKesihatanPersekitarandanPegawaiSains(AKS)

2 TaklimatVekprodanE-Notis

10/2/2011PejabatKesihatanDaerah

Pendang

PenolongPegawaiKesihatanPersekitaran

3 LatihanPengurusankesDemamDenggi

3/3/2011AuditoriumHospitalSultanah

Bahiyah

PakarPerubatan,PegawaiPerubatan,Pen.PegawaiPerubatandanJururawat

4 LatihanPengurusankesDemamDenggi

1/7/2011AuditoriumHospitalSultanah

Bahiyah

PakarPerubatan,PegawaiPerubatan,Pen.PegawaiPerubatandanJururawat

176 177


UNIT ENTOMOLOGI

PENGENALAN

Pasukan Entomologi diketuai oleh Penolong Pengarah (Ahli Kaji Serangga) dan dianggotai oleh 5 PKA U17serta dibantu oleh 12 orangPekerjaRendahAwam (PRA) dan 3 orang pemandu. Semua jawatan kosong didalam unit ini telah dibuat pengisian dan hasilnya pasukan ini telah dapat mempertingkatkan aktiviti-aktiviti yang dilaksanakan dengan sempurna dan lancar.

Tugas utama pasukan ini adalah menjalankan pemeriksaan kualiti kajian Aedes meliputi premis kediaman,institusi pendidikan dan kemudahan kesihatan. Selain itu, pasukan ini juga menjalankan aktiviti ovitrap danKajianEntomologiyangmelibatkanvektorMalaria,FilariasisdanJapaneseEncephalitis.PasukanEntomologijuga membantu dalam aktiviti kawalan bagi daerah-daerah yang mengalami masalah wabak penyakit bawaan vektor seperti denggi danChikungunya. Di samping itu, pasukan ini juga turutmenjalankanbeberapakajiankhas seperti berikut:

KAJIAN AEDES DI PREMIS KESIHATAN

Rajah 3.9.10Premis Kediaman Yang Ditemui Positif Aedes Oleh

Pasukan Entomologi Negeri (2007-2011)

Bagi keseluruhan Negeri Kedah, sebanyak 169lokalitipositifAedesdaripada281lokalitikediamantelahdiperiksapadatahun2011.

Dari segi bilangan premis, sebanyak 379 (3.74%)buah premis kediaman positif pembiakan Aedesdaripada 10,137 buah premis kediaman yangdiperiksa sepanjang tahun 2011. Jumlah inimenunjukan peningkatan berbanding tahun-tahun sebelumnya.

Sebanyak 429 bekas didapati positif Aedesberbandingdaripada369bekaspada tahun2010.Sebanyak99.8%pembiakanditemuidiluarpremis.Bekas plastik (23.16%), tayar (12.69%), tong cat(11.58%),tinmakanan(8.24%),tikar(5.57%),timba(5.57%), tongplastik (5.35%),pasudanalaspasubunga (4.68%) adalah jenis bekas yang banyakmenyumbangkepadabilanganbekasyangpositif.

Inimenunjukkankesedarandankeperihatinanmasyarakattentangpenjagaanpersekitaranyangbebasdaripadapembiakan Aedes di premis masing-masing masih rendah kerana pembiakan Aedes seringkali ditemui di tempat-tempatyanglazim.

KAJIAN AEDES DI KEMUDAHAN KESIHATAN (KK)

Sebanyak436(120.44%)buahKemudahanKesihatantelahdiperiksaolehpasukanEntomologiNegeritermasukpemeriksaankalike2padatahun2011.Daripada jumlahtersebut,19(4.36%)buahKKdidapatipositifAedesmelibatkansemuadaerah.Peratusaninilebihmenurunberbandingtahun2010(6.18%).Tempat-tempatpembiakanberkenaan ditemui di sekitar kawasan kemudahan kesihatan termasuk kuarters kakitangan. Kesedaran anggota kesihatan perlu ditingkatkan bagi memastikan kemudahan kesihatan bebas daripada pembiakan nyamuk Aedes danJawatankuasaProgramBebasDenggiDiFasilitiKesihatanperludiaktifkan.

Rajah 3.9.11Bil Kemudahan Kesihatan Yang Diperiksa Dan Ditemui Positif Aedes Oleh Pasukan

Entomologi Negeri (2007-2011)

KAJIAN AEDES DI INSTITUSI PENDIDIKAN

Daripada726buahsekolahyangterdapatdiNegeriKedah,sebanyak935(128.79%)buahtelahdiperiksaolehpasukanEntomologiNegeridimanaadasekolahyangdilakukanpemeriksaansebanyak2kalisepanjang2011.Daripadajumlahitu,60(6.42%)buahsekolahadalahpositifAedes.

InimenunjukkanbahawaProgramBebasDenggiDiSekolahyangdilaksanakanmemuaskan.BilanganinstitusipendidikanyangpositifAedesmengikutdaerahadalahsepertidiRajah3.9.12.

Rajah 3.9.12Bilangan Institusi Pendidikan Positif Aedes Di Negeri Kedah

178 179


Rajah 3.9.13Bilangan Sekolah Yang Positif Aedes Mengikut Daerah Bagi Tahun 2011

KAJIAN AEDES PADA CISTERN SEKOLAH

Rajah 3.9.14Bil Cistern Positif Aedes Daripada Jumlah Cistern Yang Diperiksa Tahun 2007 -2011

KAJIAN ENTOMOLOGI MALARIA

Kajian Entomologi Malaria telah dijalankan di beberapa lokaliti di Negeri Kedah. Lokaliti-lokaliti berkenaanmerupakankawasanberpotensidimanakesmalaria(kesimport)dilaporkanpadatahun2011kecualidiKemPGABukitKayuHitamdanKemSahara(DurianBurung).

KajianSentinelMalariatelahdijalankandiKgBatu10,TerapdariMei-Disember2011

Lokaliti kajianSpesies yang ditemui

Dewasa Larva

An. m

acula

tus

An. b

arbir

ostri

s

Ae. a

lbopic

tus

C. tr

itaen

iorhy

nchu

s

C. b

itaen

ioryn

chus

C. g

elidu

s

Arm

igere

s

C. q

uinqu

efas

ciatu

s

An. m

acula

tus

An.

vagu

s

An. k

awar

i

An. k

ochi

An. b

arbir

ostri

s

Ae. a

lbopic

tus

C. g

elidu

s

1.KampungBatu10,Terap,Kulim / / / / / / / / / / / / / / /

Lokaliti kes baru malaria


Dewasa Larva

An.h

yrca

nus

An. m

acula

tus

An. a

nnula

ris

C. g

elidu

s

C. q

uinqu

efas

ciatu

s

C. tr

itaen

ioryn

chus

Arm

igeris

Aede

s alb

opict

us

An.h

yrca

nus

An. m

acula

tus

An.

vagu

s

An.

kawa

ri

An. b

arbir

ostri

s

C. q

uinqu

efas

ciatu

s

C. g

elidu

s

Aede

s alb

opict

us

1.KampungBatu10,Terap,Kulim / / / / / / / / - - - - / - - -

2.KgSeraAirPutih / / - / - / / / / - - / - / -

3.LadangSungaiUlar - / - - / / / / - - - - - / / /

180 181


Loka

liti K

ajian

Spes

ies y

ang

dite

mui

Dewa

saLa

rva

An.hyrcanus

An. maculatus

An. barbirostris

An. kochi

An. annularis

C. gelidus

C. triteanoirhynchus

C. quinquefasciatus

C. vishnui

C. pseudovishnui

C. sitiens

C. bitaeniorhynchus

C. pseudosinensis

C. sinensis

Armigeris

Aedes albopictus

An.hyrcanus

An. maculatus

Ae. vagus

An. kochi

An. barbirostris

C. quinquefasciatus

c. vishnui

C. bitaeniorhynchus

C. gelidus

Armigeris

Aedes albopictus

Toxorhynchitis

1.Ke

mPL

KNDam

aiPa

rk,

Kuala

Muda

//

/-

-/

//

/-

//

-/

//

--

//

-/

/-

/-

2.Ke

mPL

KNSriK

andi,Te

luk

Nipah,Ku

alaMuda

-/

--

-/

/-

--

--

//

//

-/

/-

--

--

3.Ke

mPL

KNUUM

Sintok,

KubangPasu

//

--

-/

//

/-

--

/-

//

--

--

/-

-/

--

/

4.Ke

mPL

KNRimbaTa

qwa,

Sik

-/

--

-/

--

--

--

--

-/

--

/-

--

--

/-

5.Ke

mPL

KNLa

gendaS

eri

Negeri,Langkawi

--

--

//

-/

//

--

/-

-/

/-

--

/-

-/

--

/

6.Ke

mPL

KNDusunMind

a,Ku

alaNerang

-/

-/

//

//

/-

-/

-/

/-

--

/-

--

--

--

7.Ke

mPL

KNRekreasiBelia,

Balin

g/

/-

--

/-

-/

--

--

-/

/-

--

/-

--

--

--

8.Ke

mPL

KNBukitB

esar

//

--

-/

--

--

--

-/

//

//

/-

/-

-/

-/

KAJI

AN E

NTOM

OLOG

I DI K

EM P

LKN

KEDA

HKajian Vektor di Sempadan Malaysia/Thailand (Bukit Kayu Hitam)


Dewasa Larva

An.h

yrca

nus

An. m

acula

tus

C. g

elidu

s

C. vi

shnu

i

C. q

uinqu

efas

ciatu

s

C. p

seud

ovish

nui

C. b

itaen

iorhy

nchu

s

C. fa

scoc

epha

la

Arm

igeris

Aede

s alb

opict

us

An.h

yrca

nus

An. m

acula

tus

C. g

elidu

s

Arm

igeris

Aede

s alb

opict

us

1.KemPGA,BukitKayuHitam,KubangPasu - - / - / - / - / / - - - - -

2.KemSaharaDurianBurung,PadangTerap / / / / / - - - / / - - / - -

KAJIAN KEBERKESANAN DOS INSEKTISID MENGGUNAKAN SLAID MAGNESIUM OKSIDA

Kajian ini dilaksanakan di lokaliti yang berwabak denggi bagi melihat keberkesanan aktiviti semburan yang dilakukan oleh pihakdaerah.Satukajiankeberkesanansemburan telahdijalankanolehPasukanEntomologi di kawasanwabakdemamdenggi Taman Ria pada 8hb Disember 2011. Kajian dijalankan denganmeletakkan kepingan slaid mengandungi lapisanmagnesiumoksidapadakawasandalamdanluarpremis.Sebanyak66slaiddigunakanuntukkajiankeberkesanansemburandi luar premis dan sebanyak 33 slaid diletakkan di dalam premis. Hasil daripada keseluruhan 99 slaid tersebut didapatiterdapat2unitslaidyanghilangdan10slaidyangrosak.Daripadakajiansemburandiluarpremisyangdijalankandidapatibahawa sebanyak 19.7% dicatatkan untuk tahap baik,tahap sederhana sebanyak 39.4% dan tahap tiada kesan racunmencatatkannilaisebanyak30.3%.Manakalabagihasilsemburandidalampremismencatatkan15.2%untuktahapyangbaik, 3.03% untuk tahap sederhana dan 42.42% untuk tiada kesan racun pada slaid. Kajian ini akan terus dilaksanakandilokaliti wabak yang bermasalah.

KAWALAN DEMAM KUNING, HAWAR DAN TIFUS

AktivitikawalaninidijalankanolehUnitVektor,PejabatKesihatanDaerahLangkawidenganpengawasanyangberterusan daripada pihak vektor negeri bagi mencegah kemasukan penyakit terutama demam kuning dan hawar.

Aktiviti pemasangan ovitrap dijalankan sebagai langkah pemantauan bagi kawalan penyakit Demam Kuning(YellowFever).Sebanyak9,500ovitrapdipasangdiLapanganTerbangPadangMatSiratdan1,044(10.99%)daripadanya didapati positifAedes albopictus dan 125 (1.32%) positifAedes aegypti. Di Pelabuhan TanjungLembungsebanyak5064ovitrapdipasangdan955(18.86%)daripadanyadidapatipositifAedesalbopictus.DiJetiLangkawisebanyak2,668ovitrapdipasangdan432(16.19)daripadanyapositifAedesalbopictus.KeputusanterperinciuntukkawalanAedes(ovitrap)adalahsepertidiJadual3.9.12

Bagi kawalan penyakit Hawar dan Tifus perangkap tikus telah dipasang pada pintu masuk yang ditetapkan.Sebanyak1850perangkaptikustelahdipasangdiLapanganTerbangPadangMatsiratdan1ekorrodentelahditangkap.Manakala diPelabuhanTanjungLembung sebanyak2208perangkapdipasangdan11ekor rodentelahditangkapdandikesansebanyak3ekorflea(Xenopsyllacheopis)hasildaripadasemuatikusyangdisikat.ManakaladiJetiLangkawisebanyak1120perangkaptikustelahdipasangdang26ekortikustelahditangkap.KeputusanterperinciuntukkawalanrodensiaadalahsepertidiJadual3.9.13.KAJIAN OVITRAP DI PINTU MASUK LANGKAWI

182 183


Tindakan diambil SpesiesIndeks Ovitrap

Lokaliti Bil. Ovitrap dikutip

Bil. Ovitrap positif Aedes Aedes aegypti Aedes

albopictusLapanganTerbang 9,500 1169 125 1044 12.31%PelabuhanTg.Lembung 5,064 955 - 955 18.86%JetiLangkawi 2,668 432 - 432 16.19%

Jadual 3.9.12Aktiviti Kawalan Aedes (Ovitrap) Di Lapangan Terbang Antarabangsa Padang Matsirat

dan Pelabuhan Tanjung Lembung, Langkawi, Kedah 2011

Tindakan diambil Bil. Rodensia di tangkap hidup

Bilangan Rodensia

disikat

BilanganXenopsylla

cheopis

FleaIndeks

Lokaliti

Bil.perangkap dipasang

dan diperiksa

Bil.Rodensia

dihapuskan

Bil.Premis diwasapkan

Rattus diardii

Rattus norvegicus

LapanganTerbang 1850 1 - 1 0 1 0 0

PelabuhanTg.Lembung 2208 11 - 11 0 11 3 0.27

JetiLangkawi 1120 26 - 26 0 26 0 0

Jadual 3.9.13Aktiviti Kawalan Rodensia Di Lapangan Terbang Antarabangsa Padang Matsirat

dan Pelabuhan Tanjung Lembung, Langkawi, Kedah 2011

PERKHIDMATAN MAKMAL KAJIDARAH

Tahun2011MakmalKajidarahKPBVdianggotaiolehseorangJuruteknologiMakmalPerubatan(JTMPU32)–sandaran,duaorangJuruteknologiMakmalPerubatanKUPU32danduaorangJuruteknologiMakmalPerubatanU29

FUNGSI MAKMAL KAJIDARAH KPBV NEGERI KEDAH

• MembantupengawalanpenyakitMalariadanFilariasisdenganmemberikankeputusanpemeriksaanslaid-slaidBFMPdanBFMFyangtepatdancepat

• MembuatpencelupanGiemsakeatasslaid–slaidBFMPdanBFMFyangditerimadaripadaUnitPemungut(Vektor,MakmalCollaboratingdanKlinik-KlinikKesihatan)seluruhnegeriKedah.

• Mengawalmutupemeriksaanslaid-slaiddarahiaitudenganmemeriksasemula(rechecking)slaid-slaidyangdiperiksadimakmalhospital-hospitaldanklinik-klinikkesihatansertamakmalKPBVnegeriKedah.

• Sebagaimakmal Rujukan (Referral Center) bagi “Collaborating Labs” denganmembantumenyelesaikanmasalah berkaitan pemeriksaan slaid-slaid darah.

• MembantuUnitPemungutdalampengambilanslaid-slaiddarahapabilaperlu.• Mengadakanlatihandarimasakesemasabagianggotatertentuiaitu:-

i) KursusPendiagnosanslaidMalariadanFilariasertaasaspenjagaanmikroskopuntukJTMPdanPTMPseluruhNegeriKedahii) Kursus cara pengambilan slaid Malaria dan Filaria untuk anggota kesihatan yang terlibat dalampengambilanslaid–slaidtersebutiii) LatihansecarateoridanpraktikalkepadapelatihJTMP,PPKPdanPKA.

BagipengesananparasitMalariadanFilaria,tigakaedahkajiandilakukan,iaitu:

i. Pengesanan secara pasif (PCD) : diambil oleh Klinik Kesihatan, Klinik Desa dan Makmal-makmalHospitalii. Pengesanansecaraaktif(ACD):diambilolehPembantuKesihatanAwamiii. Kajianberamai-ramai/kesikutan/kajiankontek(INV):diambilolehPembantuKesihatanAwamdandibantuolehkakitanganMakmalKajidarahUnitKPBVNegeriapabilaperlu.

MALARIA

Pungutan Slaid Malaria

Padatahun2011,sebanyak55,229slaidMalariatelahdikutipdiMakmalVektorNegeridanMakmal-makmalLab Collaborating.Inimenunjukkanpeningkatansebanyak12%berbandingkutipanpadatahun2010.MajoritislaiddikutipmelaluikajianACDdanINV.Jumlahslaidmalariamengikutjeniskajianbagitahun2009–2011adalahsepertiJadual3.9.14.

Lokaliti Tahun 2009 Tahun 2010 Tahun 2011

PCD 20,334 22063 18422INV 21,255 18422 25773ACD 4,897 4953 11034JUMLAH 46,486 49,304 55229

Jadual 3.9.14Jumlah Slaid Malaria Mengikut Jenis Kajian 2009 – 2011

Pungutan Slaid Malaria mengikut Daerah dan Jenis kajian

Daerah Kuala Muda memungut slaid yang paling banyak iaitu sebanyak 9,895 slaid manakala Daerah Yanmemungutslaidpalingsedikit iaitusebanyak101slaid. Bilanganslaidpositifyangpalingtinggi ialahdaerahKulim iaitu sebanyak43 kes sementara kes susulanada2 kes.Dari jumlah kutipan slaid tersebut, sebanyak95slaid telahdidapatipositifberbandingdengan149slaidpada tahun2010. Inimenunjukkanpenurunankessebanyak37%berbandingtahun2010.KebanyakanpengesananpositifadalahmelaluikajianPCD. Taburankutipanmengikutdaerahdanjeniskajianbagitahun2011adalahsepertiJadual3.9.15berikut:

184 185


Jenis Kajian/Daerah

PCD INV ACD JUMLAH

Nega

tif

Kes

Susu

lan

Nega

tif

Kes

Susu

lan

Nega

tif

Kes

Susu

lan

Nega

tif

Kes

Susu

lan

Langkawi 570 0 0 487 0 0 0 0 0 1057 0 0KbgPasu 2365 5 10 1666 3 0 1556 3 0 5587 11 10P.Terap 319 3 3 1776 0 1 1469 0 0 3564 3 4Sik 534 1 0 2529 1 0 1062 0 0 4125 2 0Baling 1050 9 13 5930 7 2 1247 0 2 8227 16 17KotaStar 4762 0 0 964 0 0 555 0 0 6281 0 0Yan 73 0 0 28 0 0 0 0 0 101 0 0K.Muda 354 2 1 9333 4 0 198 1 2 9885 7 3Kulim 3231 26 0 1975 5 1 3645 12 1 8851 43 2B. Bharu 4556 1 0 492 0 6 1215 11 31 6263 12 37Pendang 533 0 1 562 1 0 21 0 3 1116 1 4Jumlah 18347 47 28 25742 21 10 10968 27 39 55057 95 77JUMLAH BESAR 18422 25773 11034 55229

Jadual 3.9.15Bilangan Slaid Malaria Terkumpul Mengikut Daerah Tahun 2011

Penerimaan Dan Pemeriksaan Slaid Malaria Di Makmal KPBV Negeri Kedah

Tahun2011sebanyak50690slaidMalariaditerimaolehMakmalKajidarahKPBV. Hasilpemeriksaankeatas50367 slaid didapati sebanyak 48 kes positif dan 49 kes susulan telah dikesan. Kenaikan kes positif ialahsebanyak 23% berbanding tahun 2010. Sebanyak 323 slaid yang tidak sempat diperiksa pada akhir tahundibawaketahunberikutnya(2011).TaburanpemeriksaanslaidbulananyangdilakukanolehMakmalKajidarahKPBVNegeriKedahbagitahun2011adalahsepertidiJadual3.9.16.

Bulan Slaid diterima dari vektor-vektor daerah Hari biasa Kerja Lebih

masa Kes Susulan

Januari 4623 3227 0 2 0Februari 4873 3526 2059 9 0Mac 5163 4247 932 4 0April 5382 2470 1414 3 3Mei 4788 2873 1396 6 1Jun 3704 3087 1385 1 0Julai 3466 3611 1371 2 0

Jadual 3.9.16Bilangan Slaid Malaria Diterima/ Diperiksa Mengikut Bulan (2011)

Bulan Slaid diterima dari vektor-vektor daerah Hari biasa Kerja Lebih

masa Kes Susulan

Ogos 2957 1536 892 0 0September 4173 2988 474 11 3Oktober 5275 3412 1134 7 21November 3635 3110 1522 3 18Disember 2651 2560 1044 0 3

Jumlah 50690 36647 13623 48 49Jumlah bacaan 50367Baki slaid yang

belum di periksa 323

Jumlah Keseluruhan 50690 50690

Pemeriksaan Semula Slaid Malaria (Slaid Rechecking)

MakmalKajidarahKPBVNegeriKedahmemeriksasemula10%daripadaslaid-slaidnegatifdan100%bagislaid-slaid positif yang dihantar olehMakmal-makmal Collaborating danMakmal CKPBV. Kerja-kerja pemeriksaansemula dijalankan oleh dua orang Juruteknologi Makmal Perubatan tetapi bagi slaid yang didapati positif,pengesahanspesismalariadilakukansecaraberpasukan. HasilpemeriksaansemulaslaidmengikutMakmal-makmalCollaboratingadalahsepertiJadual3.9.17.

Makmal Collaborating 10% slaid RechekingKes Positif

Kes SusulanHospitalLangkawi 27 0 0HospitalJitra 15 5 10HospitalKualaNerang 15 3 3HospitalSik 25 1 0HospitalBaling 62 9 13HospitalSultanahBahiyah 73 0 0HospitalYan 17 0 0HospitalSultanAbdulHalim 38 2 1HospitalKulim 100 26 0Klinik Kesihatan Kodiang 0 0 0KlinikKesihatanTunjang 0 0 0Klinik Kesihatan Kepala Batas 0 0 0KlinikKesihatanAirHitam 13 0 0KlinikKesihatanChangloon 7 0 0

Jadual 3.9.17Hasil Pemeriksaan Semula Slaid Malaria Dari Makmal-Makmal Collaborating

dan Makmal RKPBV Tahun 2011

186 187


Makmal Collaborating 10% slaid RechekingKes Positif

Kes SusulanKlinik Kesihatan Jeniang 7 0 0KlinikKesihatanBdrSgPetani 16 0 0KlinikKesihatanMerbauPulas 25 0 0Klinik Kesihatan Karangan 10 0 0KlinikKesihatanLunas 2 0 0KlinikKesihatanTamanSelasih 0 0 0Klinik Kesihatan Bandar Baharu 116 1 0KlinikKesihatanSerdang 73 0 0KlinikKesihatanLubukBuntar 41 0 0KlinikKesihatanPendang 3 0 1Makmal RKPBV Negeri Kedah 5037 48 49Jumlah Keseluruhan 5722 95 77

Keputusan Ulang Periksa Slaid Malaria

Hasilulangperiksaslaid-slaidmalariamenunjukkantiadakesilapankespositifdalampendiagnosandarimakmal-makmal CollaboratingdanmakmalVektorNegeri.KeputusanulangperiksaadalahsepertidiJadual3.9.18.

MakmalPemeriksaan semula kes positif Pemeriksaan semula kes negatif

Kes F/upJum. silap %silap Jum

-ve Jum. silap %silap

+ve F/up +ve F/up +ve F/up +ve F/upHospital 46 28 0 0 0 0 372 0 0 0 0Klinik Kesihatan 1 0 0 0 0 0 313 0 0 0 0VektorNegeri 48 49 0 0 0 0 5037 0 0 0 0Swasta 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0Jumlah 95 77 0 0 0 0 5722 0 0 0 0

Jadual 3.9.18Keputusan Ulang periksa Slaid Makmal Collaborating Tahun 2011

Pencapaian Bacaan Slaid Malaria:

Pencapaian bagi Kadar Slaid Positif (SPR), Kadar Pemeriksaan Darah Tahunan (ABER) dan Indeks ParasitTahunan(API)bagitahun2009,2010dan2011adalahsepertiJadual3.9.19.

Pencapaian 2009 2010 2011KadarSlaidPositif(SPR%)JumlahKesPositifx100%JumlahSlaidDiperiksa 0.4 0.36 0.16

KadarPemeriksaanSlaidDarahTahunan(ABER%)JumlahSlaidDiperiksax100%JumlahPenduduk 1.907 1.989 2.58

IndeksParasitTahunan(API)JumlahKesPositifx1000pendudukJumlahPenduduk

0.076 0.072 0.048

Jadual 3.9.19Pencapaian Bacaan Slaid Malaria Negeri Kedah (2009 - 20111)

SPR:Slide Positivity RateABER : Annual Blood Examination RateAPI : Annual Parasite IndexPenduduk2010=1,947,651

Pemeriksaan Slaid Filaria:

Bagitahun2011sebanyak29,208slaidFilariaditerimadanbilangandiperiksa ialah22,490.Sebanyak26kespositiftelahdikesandariwargaasing.Hasilpemeriksaanmengikutbulan,adalahsepertiJadual3.9.20.

Bulan SlaidDiterima

SlaidDiperiksa10%UlangPeriksa

SlaidPositif

Haribiasa Kerja lebih Masa Kes F/up

Januari 4263 1281 0 128 0 0Febuari 2400 678 676 135 0 0Mac 2564 1215 399 161 1 1April 2918 1599 659 226 2 0Mei 1879 822 463 129 2 0Jun 1251 1203 461 166 0 0Julai 2465 1212 652 186 1 0Ogos 1285 2946 1034 398 0 0September 2729 510 261 77 1 0Oktober 3449 1339 502 184 3 0November 2001 1117 543 166 2 2Disember 2004 1934 984 292 13 4JUMLAH 29208 15856 6634 2248 25 7

Jadual 3.9.20Hasil Pemeriksaan Slaid Filaria mengikut Bulan Tahun 2010

188 189


Pencapaian Pemeriksaan Slaid Filaria Mengikut Daerah

Pada tahun 2011, kes positif dikesan dari 7 daerah di Kedah. Pencapaian aktiviti pemeriksaan slaid Filariamengikutdaerahbagitahun2011adalahsepertidiJadual3.9.21.

Daerah Bil . Kes Spesis NegaraPulauLangkawi 487 0 0KubangPasu 471 0 0PadangTerap 2205 1 0.045Sik 2343 1 0.042Baling 6614 7 0.105KotaStar 1406 3 0.213Yan 0 0 0KualaMuda 9034 9 0.099Kulim 2243 3 0.133Bandar Bharu 799 1 0.125Pendang 472 0 0Jumlah 26074 25 0.097

Jadual 3.9.21Pencapaian Pemeriksaan Slaid Filaria mengikut

Daerah tahun 2011

TaburankesfilariasisdanspesisadalahsepertidiJadual3.9.22.

Daerah Bil.Kes Spesis NegaraPadangTerap 1 Wucherreria bancrofti MaymarSik 1 Wucherreria bancrofti NepalKotaSetar 3 Wucherreria bancrofti Nepal

Baling 7 Wucherreria bancrofti Bangladesh, Maymar&Nepal

KualaMuda 9 Wucherreria bancrofti Nepal,Maymar&India

Kulim 3 Wucherreria bancrofti Brugia malayi

Indonesia,Nepal&India

Bandar Baharu 1 Wucherreria bancrofti Nepal

Jadual 3.9.22Taburan Kes Filariasis Dilaporkan Tahun 2011

PencapaianPemeriksaanSlaidFilaria

KadarSlaidPositif,KadarPemeriksaanDarahTahunandanIndeksParasitTahunanbagitahun2009,2010dan2011adalahsepertidiJadual3.9.23.

Daerah 2009 2010 2011KadarSlaidPositif(SPR%)=Jumlah Kes Positif x100JumlahSlaidDiperiksa

0.006 0.033 0.09

KadarPemeriksaanSlaidDarahTahunan(ABER%)=Jumlah Slaid Diperiksax100JumlahPenduduk

0.82 0.53 1.338

IndeksParasitTahunan(API)=Jumlah Kes Positifx1000JumlahPenduduk

0.0005 0.0019 0.012

Jadual 3.9.23Pencapaian Pemeriksaan Slaid Filaria Negeri Kedah Tahun 2009-2011

SPR:Slide Positivity RateABER:Annual Blood Examination RateAPI:Annual Parasite IndexPenduduk2011=1,947,651orang

Aktiviti Latihan

MakmalKajidarahKPBVNegerimemberilatihandalampenyediaandanpendiagnosanslaidmalariasertafilariakepada anggota-anggota Makmal Collaborating, anggota-anggota paramedik dan juga pelatih-pelatih. Sesilatihanyangdiadakansepanjangtahun2011adalahsepertiberikut:-

Bil Jumlah Peserta Kategori Anggota/Pelatih Tarikh Tempat

1 2orang ”Attachment”JTMPdariHosp.AbdulHalim 17/01-19/01/2011 MakmalVektorNegeri2 3 orang ”Attachment”JTMPdariHosp.KualaNerang 13/02–17/02/2011 MakmalVektorNegeri3 5 orang PelatihJTMPdariIMRK.Lumpur 20/02–03/03/2011 MakmalVektorNegeri4 4 orang PelatihPKAdariPKDKotaStar 3/3/2011 MakmalVektorNegeri

5 3 orang ”Attachment”JTMPdanPegawaiSainsdariHosp.KualaNerang 06/03–09/03/2011 MakmalVektorNegeri

6 30orang SN,JM,JD&PKAdariK.KesihatanTmnSelasihKulim 17/3/2011 KlinikKesihatanTaman

SelasihKulim

7 25orang ”Attachment”JTMP,Peg,Sains&DrdariHosp.SultanahBahiyah 12/4/2011 BilikSeminarPejabat

PakarHosp.SBahiyah

Jadual 3.9.24Senarai Latihan dan Krusus yang dijalankan di Makmal Vektor Tahun 2011

190


Bil Jumlah Peserta Kategori Anggota/Pelatih Tarikh Tempat

8 4 orang PelatihJTMPdariIMRK.Lumpur 17/04–28/04/2011 MakmalVektorNegeri

9 33orang SN,JM,JD,&PKASeluruhHospitaldanKliniKesihatan 12/5/2011 DewanTerataiJKNKedah

10 20orang SN,JM,JD,&PKASeluruhHospitaldanKliniKesihatan 19/5/2011 DewanTerataiJKNKedah

11 6 orang PelatihJTMPdariIMRK.Lumpur 22/05–02/06/2011 MakmalVektorNegeri12 35orang SN,JM,JD&PKAdariPKDBandarBaharu 23/5/2011 PKDBandarBaharu

13 6 orang ”Attachment”JTMPdariHosp.S.Bahiyah&Hosp.SAbd.Halim 13/06–15/06/2011 MakmalVektorNegeri

14 5 orang ”Attachment”JTMPdariHosp.S.Bahiyah&Hosp.S.Abd.Halim 20/06–22/06/2011 MakmalVektorNegeri

15 6 orang ”Attachment”JTMPdariHosp.S.Bahiyah 26/06–28/06/2011 MakmalVektorNegeri

16 6 orang ”Attachment”JTMPdariHosp.S.Bahiyah&Hosp.S.Abd.Halim 04/07–06/07/2011 MakmalVektorNegeri

17 3 orang ”Attachment”JTMPdariHosp.S.Bahiyah 11/07–13/07/2011 MakmalVektorNegeri18 3 orang PelatihProgramIjazahBSc.MicrobiologidariUKM 17/7/2011 MakmalVektorNegeri

19 6orang ”Attachment”JTMPdariHosp.S.Bahiyah&Hosp.Abd.Halim 17/07–19/070/201l0 MakmalVektorNegeri

20 7 orang ”Attachment”dariHosp.S.Bahiyah&Hosp.Abd.Halim 24/07–28/07/2011 MakmalVektorNegeri

21 1orang ”Attachment”dariHosp.Baling 08/08–10/08/2011 MakmalVektorNegeri22 7 orang PelatihJTMPdariIMRK.Lumpur 21/08–13/09/2011 MakmalVektorNegeri23 3 orang ”Attachment”dariHosp.Kulim 19/09-22/09/2011 MakmalVektorNegeri24 4 orang ”Attachment”dariHosp.KulimdanHosp.Baling 25/09-29/9/2011 MakmalVektorNegeri25 6 orang PelatihPKADariPKDBaling&PKDPadangTerap 19/10/2011 MakmalVektorNegeri

26 16orang PKA,PelatihPKAPelatihPPKPdariPKDKubangPasu 20/10/2011 MakmalVektorNegeri

27 4 orang PelatihJTMPdarikolejPTPLShahalam 23/10–03/11/2011 MakmalVektorNegeri28 5 orang PelatihJTMPdarikolejPTPLShahalam 09/11–17/11/2011 MakmalVektorNegeri29 2orang ”Attachment”dariHosp.Kulim 04/12–08/12/2011 MakmalVektorNegeri30 4 orang ”Attachment”dariHosp.Kulim 11/12–15/12/2011 MakmalVektorNegeri

Bahagian PERUBATAN

1

LAPORANTAHUNAN


PERUBATAN

2O11

LAPORAN TAHUNAN 2011 Bahagian PERUBATANJKN Kedah

2 191

PENDAHULUAN

Jabatan Kesihatan Negeri Kedah terdiri daripada enam bahagian. Salah satu daripada enam komponen utama ini adalah

Bahagian Perubatan.

Bahagian ini diketuai oleh Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Perubatan) yang bertanggungjawab ke atas urusan

perkhidmatan hospital-hospital negeri termasuk perkhidmatan kepakaran, pengurusan teknikal rawatan perubatan,

penyelenggaraan rekod perubatan, kawalan amalan perubatan swasta dan kawalan kualiti perkhidmatan perubatan.

Program Perubatan berperanan menyediakan perkhidmatan perawatan di tahap sekunder dan tertiari. Disamping itu

juga, program ini menyediakan perkhidmatan pengesanan penyakit (diagnostic), penggalakan (promotive) dan pemulihan

(rehabilitative) kepada semua penduduk di Negeri Kedah.

Selain daripada hospital kerajaan, terdapat juga 325 klinik perubatan swasta, 9 hospital swasta dan sebuah rumah

bersalin swasta yang memberi perkhidmatan primer, sekunder dan tertiari kepada populasi negeri Kedah.

HOSPITAL KERAJAAN DI NEGERI KEDAH

Terdapat 9 buah hospital di negeri Kedah yang terdiri dari sebuah hospital negeri, tiga buah hospital berpakar dan lima

buah hospital tanpa pakar. Jumlah keseluruhan katil rasmi di hospital-hospital negeri Kedah adalah 2,390 dan jumlah

katil yang digunakan pula adalah 2,294. Jumlah kedatangan pesakit luar bagi tahun 2011 adalah 1,315,672 orang

sementara jumlah kemasukan adalah 188,392 orang.

SKOP PERKHIDMATAN PERUBATAN

Semua hospital kerajaan di Negeri Kedah menawarkan perkhidmatan melalui empat (4) aktiviti utama iaitu:

a) Perkhidmatan Pesakit Luar

�� 3HVDNLW�/XDU�$P��NHFXDOL�GL�+6%�+6$+��+RVSLWDO�.XOLP�GDQ�+RVSLWDO�/DQJNDZL�� .OLQLN��3DNDUb) Perkhidmatan Pesakit Dalam

F�� 3HUNKLGPDWDQ�.HFHPDVDQ�GDQ�7UDXPDG�� 5DZDWDQ�$PEXODWRUL��$PEXODWRU\�FDUH�

Perkhidmatan di atas disokong oleh Perkhidmatan Sokongan Klinikal dan Bukan Klinikal. Taraf perkhidmatan dan

NHSHOEDJDLDQ�SHUNKLGPDWDQ�\DQJ�GLEHULNDQ�EHUJDQWXQJ�NHSDGD�NHSHUOXDQ�GDQ�WDUDI�KRVSLWDO�LWX�VHQGLUL��+RVSLWDO�KRVSLWDO�di Negeri Kedah dikategorikan seperti berikut:

+RVSLWDO�1HJHUL�� +RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK

+RVSLWDO�'DHUDK�'HQJDQ�3DNDU�� +RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�� +RVSLWDO�.XOLP�� +RVSLWDO�/DQJNDZL

Bahagian

PERUBATAN2


192 193

+RVSLWDO�'DHUDK�7DQSD�3DNDU�� +RVSLWDO�%DOLQJ�� +RVSLWDO�6LN�� +RVSLWDO�-LWUD�� +RVSLWDO�<DQ�� +RVSLWDO�.XDOD�1HUDQJ

PERKHIDMATAN KEPAKARAN

1HJHUL�.HGDK�PHPSXQ\DL�HPSDW�EXDK�KRVSLWDO�\DQJ�PHPEHUL�SHUNKLGPDWDQ�NHSDNDUDQ�LDLWX�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP��+RVSLWDO�.XOLP�GDQ�+RVSLWDO�/DQJNDZL��3DGD�WDKXQ��MXPODK�NHGDWDQJDQ�SHVDNLW�OXDU�pakar bagi hospital berpakar adalah adalah 488,029 orang sementara jumlah keseluruhan termasuk pakar atas lawatan

adalah 506,359 orang. Jadual 4.1 hingga Jadual 4.3 menunjukkan bidang perkhidmatan kepakaran yang disediakan

oleh hospital-hospital yang berkaitan.

Hospital Bidang Kepakaran+RVSLWDO�6XOWDQDK�Bahiyah

Sekunder Tertiari3HUXEDWDQ�$P Perubatan Respiratori

Nefrologi

Gastroenterologi

Kardiologi

3HPEHGDKDQ�$P Pembedahan Kolorektal

Urologi

Pembedahan Pediatrik

Pembedahan Plastik

3HPEHGDKDQ�+HSDWR�3DQFUHDWR��%LOLDULObstetrik & Ginekologi Gine Onkologi

.HVXEXUDQ��)HWR�0DWHUQDO�0HGLFLQHPerubatan Reproduktif

Oftalmologi Pembedahan Glaukoma

Pembedahan Vitreo-Retinal

Pembedahan Kornea

Ortopedik 3HPEHGDKDQ�$UWKURSODVWLPembedahan Spinal

Psikiatri & Kesihatan Mental Psikiatri dalam komuniti

Otorinolaringologi (ORL) Otorinolaringologi Pediatrik

+HDG�DQG�1HFNPediatrik Neonatal Intensive Care

Dermatologi

$QHVWHVLRORJL 3HGLDWULN�$QHVWHVLDIntensif Care Level 3

Pengimejan Diagnostik

Patologi *DVWUR�+HSDWR�%LOOLDUL�3DWRORJLForensik )RUHQVLN�+LVWRSDWRORJ\.HFHPDVDQ��7UDXPD2UDO�0DNVLOR�)DFLDOPergigian Pediatrik

Jadual 4.1 Perkhidmatan Kepakaran Sekunder dan Kepakaran Tertiari Hospital Sultanah Bahiyah 2011

Hospital Bidang Kepakaran+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP

Sekunder Tertiari3HUXEDWDQ�$P Perubatan Repiratori

3HPEHGDKDQ�$P Pembedahan Torasik

Obstetrik & Ginekologi *\QDH�/DSDUDVFRSLF�6XUJHU\Pediatrik 3DHGLDWULF�,QIHFWLRXV�'LVHDVHV$QHVWHVLRORJLPengimejan Diagnostik

Patologi

Oftalmologi

Psikiatri

Ortopedik

Otorinolaringologi (ORL)

2UDO�0DNVLOR�)DFLDO.HFHPDVDQ�GDQ�7UDXPDPerubatan Oral (Oral Medicine)

Jadual 4.2 Perkhidmatan Kepakaran Sekunder dan Kepakaran Tertiari di Hospital Sultan Abdul Halim Tahun 2011

Jadual 4.3 Perkhidmatan Kepakaran Sekunder di Hospital Kulim dan Hospital Langkawi

Tahun 2011Hospital Bidang Kepakaran+RVSLWDO�.XOLP�� 3HUXEDWDQ�$P

3HPEHGDKDQ�$PObstetrik & Ginekologi

Pediatrik

$QHVWHVLRORJLOrtopedik

.HFHPDVDQ�GDQ�7UDXPD+RVSLWDO�/DQJNDZL 3HUXEDWDQ�$P

3HPEHGDKDQ�$POtopedik

Obstetrik dan Ginekologi

$QHVWHVLRORJL


194 195

PERKHIDMATAN PESAKIT LUAR

3HUNKLGPDWDQ�3HVDNLW�/XDU�+RVSLWDO�KRVSLWDO�1HJHUL�.HGDK�PHOLSXWL�-DEDWDQ�3HVDNLW�/XDU�$P��-DEDWDQ�.HFHPDVDQ�GDQ�7UDXPD��.OLQLN�3DNDU�GDQ�3HUNKLGPDWDQ�5DZDWDQ�+DULDQ�(Day Care Services).

3HUNKLGPDWDQ�.HFHPDVDQ�GDQ�7UDXPD

6HPXD� KRVSLWDO� .HUDMDDQ� 1HJHUL� .HGDK� PHQ\HGLDNDQ� 3HUNKLGPDWDQ� .HFHPDVDQ� GDQ� 7UDXPD�� 3HUNKLGPDWDQ� LQL�PHUDQJNXPL� 3HUNKLGPDWDQ� $PEXODQ�� 5DZDWDQ� .HFHPDVDQ� GDQ� 3XVDW� SHUNKLGPDWDQ� %HUVHSDGX� (One Stop Crisis Centre). Perkhidmatan ambulan pula dibahagikan kepada perkhidmatan pra-hospital (Pre-Hospital Care) dan

perkhidmatan rujukan. Perkhidmatan Liputan Perubatan (Medical Coverage) bagi majlis resmi yang dihadiri oleh orang-

RUDQJ�NHQDPDDQ�GDQ�DFDUD�VXNDQ�EHULVLNR�MXJD�PHUXSDNDQ�SHUNKLGPDWDQ�\DQJ�GLEHULNDQ�ROHK�-DEDWDQ�8QLW�.HFHPDVDQ�dan Trauma.

-XPODK� .HGDWDQJDQ� SHVDNLW� NH� -DEDWDQ�8QLW� .HFHPDVDQ� GDQ� 7UDXPD� KRVSLWDO�KRVSLWDO� GL� 1HJHUL� .HGDK�PHQLQJNDW��GDUL��NHSDGD��6HFDUD�SXUDWD�NHV�NHV�NHFHPDVDQ�DGDODK�VHEDQ\DN��PDQDNDOD�VHOHELKQ\D�DGDODK�NHV�NHV�EXNDQ�NHFHPDVDQ��

'DWD� GL� -DGXDO� �� PHQXQMXNNDQ� +RVSLWDO� -LWUD� PHQHULPD� SXUDWD� �� RUDQJ� SHVDNLW� VHKDUL� GL� -DEDWDQ� .HFHPDVDQ�\DQJ�DJDN�MDXK�OHELK�WLQJJL�GDULSDGD�ODLQ�ODLQ�KRVSLWDO�WDQSD�SDNDU��0DNOXPDW�OHQJNDS�VWDWLVWLN�SHVDNLW�GL�-DEDWDQ�8QLW��.HFHPDVDQ�GDQ�7UDXPD�DGDODK�VHSHUWL�GLMDGXDONDQ�GDODP�-DGXDO��KLQJJD�-DGXDO��(sila rujuk jadual tersebut).

Jadual 4.410 Sebab Utama Kedatangan Pesakit Luar Di Unit Kecemasan, 2011

1. Diseases of the respiratory system.

2. ,QMXU\��SRLVRQLQJ�DQG�FHUWDLQ�RWKHU�FRQVHTXHQFHV�RI�H[WHUQDO�FDXVHV�3. 6\PSWRPV��VLJQV�DQG�DEQRUPDO�FOLQLFDO�DQG�ODERUDWRU\�¿QGLQJV��QRW�HOVHZKHUH�FODVVL¿HG�4. Diseases of the digestive system.

5. 'LVHDVHV�RI�WKH�VNLQ�DQG�VXEFXWDQHRXV�WLVVXH�6. 'LVHDVHV�RI�WKH�PXVFXORVNHOHWDO�V\VWHP�DQG�FRQQHFWLYH�WLVVXH��7. 'LVHDVHV�RI�WKH�FLUFXODWRU\�V\VWHP�8. Diseases of the genitourinary system.

9. &HUWDLQ�LQIHFWLRXV�DQG�SDUDVLWLF�GLVHDVHV�10. Diseases of the nervous system.

Jadual 4.5 Jumlah Kedatangan di Jabatan / Unit Kecemasan di Hospital-Hospital Negeri Kedah 2009 – 2011

Hospital 2009 2010 2011 Purata Harian % Perubahan berbanding tahun

2010Sultanah Bahiyah 106,431 116,643 134,178 367.61 15.03

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 101,100 97,633 104,548 286.43 7.08

Kulim 84,648 71,593 78,018 213.75 8.97

Langkawi 53,210 50,541 51,059 139.89 1.02

Baling 47,075 42,957 41,745 114.37 -2.82

Sik 37,844 31,864 34,714 95.107 8.94

<DQ 34,122 34,511 36,989 101.340 7.18

Jitra 71,354 65,936 64,940 177.918 -1.51

Kuala Nerang 31,811 28,970 31,525 86.370 8.82

Jumlah 567,595 540,648 577,716 1582.78 6.86

Hospital 2009 2010 2011 % Kes Bukan

Kecemasan drp jumlah kedatangan

ke Jab Kecemasan

Bukan Kecemasan

Kes Kecemasan

Bukan Kecemasan

Kes Kecemasan

Bukan Kecemasan

Kes Kecemasan

Sultanah

Bahiyah

12,895 93,536 14,474 102,169 16,097 11,8081 12.00

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP

15,518 85,582 13,847 83,786 19,782 84,766 18.92

Kulim 18,751 65,897 12,585 59,008 13,238 647,80 16.97

Langkawi 30,215 22,995 25,670 24,871 18,644 32,415 36.51

Baling 2,735 44,340 1,785 41,172 1,420 40,325 3.40

Sik 10,200 27,644 12,718 19,146 7,270 27,444 20.94

<DQ 580 33,542 470 34,041 215 36,774 0.58

Jitra 29,068 42,286 24,420 41,516 23,987 40,953 36.94

Kuala Nerang 14,096 17,715 7,901 21,069 12,492 19,033 39.63

Jumlah 134,058 433,537 113,870 426,778 113,145 464,571 19.58

Jadual 4.6 Kedatangan Pesakit ( Kes Ringan dan Kes Kecemasan ) Jabatan / Unit Kecemasan

di Hospital-hospital Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011


196 197

Hospital Jumlah Katil Jumlah Pesakit2009 2010 2011

Sultanah Bahiyah 12 23,358 15,210 16,791

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 12 11,736 13,960 16,570

Jumlah 24 35,094 27,170 33,361

Jadual 4.7Jumlah Pesakit di Wad Pemerhatian ‘Observation Bay’

Jabatan Kecemasan Bagi Tahun 2009 - 2011

Hospital Jumlah Pesakit2009 2010 2011

Sultanah Bahiyah 320 367 367

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 356 171 230

Kulim 61 121 44

Langkawi 95 128 123

Baling 120 160 156

Sik 143 70 68

<DQ 104 111 103

Jitra 77 0 0

Kuala Nerang 0 150 150

Jumlah 1,276 1,278 1,241

Jadual 4.8Jumlah Kes “Circumcision” di Jabatan Kecemasan Bagi Tahun 2009 - 2011

Klinik Rawatan Pesakit Selepas Waktu Pejabat

%DJL�PHQJDWDVL�PDVDODK�NHKDGLUDQ�NHV�NHV�EXNDQ�NHFHPDVDQ�\DQJ�PHUDQJNXPL��NHV�NHV�\DQJ�GLUDZDW�GL�MDEDWDQ�XQLW�LQL��.OLQLN�5DZDWDQ�3HVDNLW�6HOHSDV�:DNWX�3HMDEDW��.536:3��GLPXODNDQ��3HUNKLGPDWDQ�LQL�GLPXODNDQ�GL�+RVSLWDO�$ORU�6WDU�SDGD�WDKXQ��GDQ�GLWHUXVNDQ�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�VHKLQJJD�NLQL��+RVSLWDO�ODLQ�\DQJ�PHQMDODQNDQ�.536:3�DGDODK�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP��+RVSLWDO� -LWUD�GDQ�+RVSLWDO�<DQ��6HFDUD�DPQ\D�SHQJXUXVDQ�NOLQLN� LQL�VDPDGD� MDGXDO� DWDX� SHPLOLKDQ�DQJJRWD� GLODNXNDQ�ROHK� -DEDWDQ�.HFHPDVDQ��7HQDJD� NHUMD� SXOD� GLEXND�SDGD� VHPXD�MDEDWDQ��GL�KRVSLWDO�KRVSLWDO�1HJHUL�.HGDK��.OLQLN�.HVLKDWDQ�GDQ�3HJDZDL�3HUXEDWDQ�GDUL�KRVSLWDO�NOLQLN�VZDVWD�

Pada tahun 2011 pemantauan e-masa bagi KRPSWP masih diteruskan bertujuan mengurangkan tempoh menunggu

pesakit tidak kritikal untuk mendapat rawatan dari Pegawai Perubatan.

One Stop Crisis Centre (OSCC)

Perkhidmatan ini ditubuhkan adalah bertujuan mengendalikan kes-kes khas seperti, kes-kes penderaan, kes rogol atau

OLZDW� GHQJDQ� OHELK� EHUNHVDQ�GDQ� VLVWHPDWLN��6HFDUD� NHVHOXUXKDQ� WHUGDSDW� SHQLQJNDWDQ�EDJL� WDKXQ��EHUEDQGLQJ�tahun 2010. Jumlah kes OSCC pada tahun 2010 adalah 1,218 kes, meningkat kepada 1,599 kes pada tahun 2011,

peningkatan sebanyak 31.0%. Sila rujuk jadual 4.9.

Hospital Kes Rogol Kes Liwat Penderaan Lain-lain Jumlah2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011

Sultanah Bahiyah 100 83 8 13 170 165 385 823 663 1,084

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 115 105 3 9 27 14 7 2 152 130

Kulim 53 66 1 1 78 54 75 52 207 173

Langkawi 26 28 2 1 3 7 2 0 33 36

Baling 32 21 - 4 7 0 6 1 45 26

Sik 19 19 - 0 7 10 4 29 30 58

<DQ 1 11 - 0 9 12 1 1 11 24

Jitra 40 40 - 1 1 1 1 1 42 43

Kuala Nerang 11 2 - 1 20 20 4 2 35 25

Jumlah 397 375 14 30 322 283 485 911 1,218 1,599

Jadual 4.9Bilangan Kes ‘One Stop Crisis Centre’ Mengikut Diagnosa Bagi Tahun 2010 - 2011

Hospital Jumlah Panggilan Kecemasan Jumlah Rujukan2009 2010 2011 2009 2010 2011

Sultanah Bahiyah 10,763 12,933 11,399 3,912 4,804 5,726

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 3,547 4,391 4,969 1,559 1,511 1,758

Kulim 1,277 1,237 1,615 1,807 2,125 2,305

Langkawi 689 630 702 525 380 381

Baling 221 310 325 1,841 1,938 2,158

Sik 168 228 366 1,621 1,430 1239

<DQ 643 716 635 1,230 1,388 1525

Jitra 704 1,253 1,348 869 792 1,986

Kuala Nerang 218 185 164 872 710 514

Jumlah 18,230 21,883 21,523 14,236 15,078 17,592

Perkhidmatan Ambulan

Jadual 4.10 dibawah menunjukkan statistik penggunaan ambulan di hospital-hospital Negeri Kedah.

Jadual 4.10Statistik Penggunaan Ambulan Di Hospital-Hospital Negeri Kedah Tahun 2009 - 2011

Perkhidmatan Pesakit Luar Am

6HMXPODK�OLPD�GDULSDGD�VHPELODQ�KRVSLWDO�GL�QHJHUL�.HGDK�PHPEHUL�3HUNKLGPDWDQ�3HVDNLW�/XDU�$P�GL�-DEDWDQ�3HVDNLW�/XDU��+RVSLWDO�KRVSLWDO�WHUVHEXW�LDODK�+RVSLWDO�%DOLQJ��+RVSLWDO�6LN��+RVSLWDO�<DQ��+RVSLWDO�-LWUD�GDQ�+RVSLWDO�.XDOD�1HUDQJ��-XPODK�NHGDWDQJDQ�NH�-DEDWDQ�3HVDNLW�/XDU�VHFDUD�NHVHOXUXKDQ�PHQXUXQ�VHEDQ\DN��GDUL� WDKXQ�VHEHOXPQ\D��+RVSLWDO�-LWUD� �PHQJDODPL�SHQXUXQDQ�SDGD�NDGDU��GLLNXWL�GHQJDQ�+RVSLWDO�.XDOD�1HUDQJ�PHQXUXQ�SDGD�NDGDU��:DODXSXQ�PHQJDODPL�SHQXUXQDQ�+RVSLWDO�-LWUD�PDVLK�PHQFDWDWNDQ�NHGDWDQJDQ�WHUWLQJJL�GHQJDQ��SHVDNLW�GDQ�GLLNXWL�GHQJDQ�+RVSLWDO�%DOLQJ��SHVDNLW��5XMXN�-DGXDO��


198 199

Jadual 4.11Jumlah Kedatangan Pesakit di Jabatan Pesakit Luar di Hospital-Hospital Negeri Kedah

Tahun 2009 - 2011 Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan

berbanding 2010Baling 63,895 58,347 57,380 -1.66

Sik 33,819 33,942 34,401 1.35

<DQ 42,047 39,926 39,373 -1.39

Jitra 66,294 66,622 63,069 -5.33

Kuala Nerang 44,675 38,139 37,374 -2.01

Jumlah 250,730 236,976 231,597 -2.27

Jadual 4.1210 Sebab Utama Kedatangan Pesakit Luar Di Jabatan Pesakit Luar, 2011


2. 6\PSWRPV��VLJQV�DQG�DEQRUPDO�FOLQLFDO�DQG�ODERUDWRU\�¿QGLQJV��QRW�HOVHZKHUH�FODVVL¿HG�3. )DFWRUV�LQÀXHQFLQJ�KHDOWK�VWDWXV�DQG�FRQWDFW�ZLWK�KHDOWK�VHUYLFHV�4. Diseases of the digestive system.

5. 'LVHDVHV�RI�WKH�FLUFXODWRU\�V\VWHP��6. 'LVHDVHV�RI�WKH�VNLQ�DQG�VXEFXWDQHRXV�WLVVXH�7. &HUWDLQ�LQIHFWLRXV�DQG�SDUDVLWLF�GLVHDVHV�8. 'LVHDVHV�RI�WKH�H\H�DQG�DGQH[D�9. ,QMXU\��SRLVRQLQJ�DQG�FHUWDLQ�RWKHU�FRQVHTXHQFHV�RI�H[WHUQDO�FDXVHV�

10. Diseases of the genitourinary system

Perkhidmatan Pesakit Luar Klinik Pakar / Pakar Lawatan

Selain empat (4) hospital dengan pakar, hospital-hospital lain yang tidak mempunyai pakar mendapat perkhidmatan

NHSDNDUDQ�GDUL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�GDQ�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�PHODOXL�ODZDWDQ�SDNDU�EHUMDGXDO��

3HUNKLGPDWDQ� \DQJ� GLWDZDUNDQ� DGDODK� .HSDNDUDQ� 3HUXEDWDQ�$P�� 3HPEHGDKDQ�$P�� 3HGLDWULN�� 2UWRSHGLN�� 3VLNLDWUL��Obstetrik & Ginekologi, Ortorinilaringologi, Oftalmologi, Dermatologi, Nefrologi dan Perubatan Respiratori. Bebankerja

ditunjukkan di Jadual 4.13 dan 4.14.

Kedatangan pesakit ke klinik Pakar dan Klinik Lawatan Pakar tahun 2011 bertambah sebanyak 4.16% berbanding tahun

2010. Kedatangan pesakit ke Klinik Pakar di hospital berpakar menyumbang 96.4% dari seluruh kedatangan pesakit ke

klinik pakar manakala selebihnya adalah kedatangan ke klinik lawatan pakar. Sebab-sebab utama kedatangan pesakit

ke Klinik Pakar dan Klinik Lawatan Pakar adalah seperti Jadual 4.15.

Jadual 4.13Kedatangan Pesakit ke Klinik Pakar dan Lawatan Pakar Di Hospital-hospital Negeri Kedah

Tahun 2009 – 2011Hospital 2009 2010 2011 % PerubahanSultanah Bahiyah 231,496 256,643 265,952 3.63

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 140,696 141,635 147,032 3.81

Kulim 50,641 55,331 59,428 7.40

Langkawi 13,777 14,467 15,617 7.95

Baling 6,466 7,232 6,908 -4.48

Sik 2,942 3,138 3,138 0.00

<DQ 1,948 2,115 2,269 7.28

Jitra 3,475 3,647 4,225 15.85

Kuala Nerang 1,859 1,951 1,790 -8.25

Jumlah 453,300 486,159 506,359 4.16

Jadual 4.14 Kedatangan Pesakit ke Klinik Pakar Mengikut Disiplin bagi Hospital–Hospital dengan Pakar, Negeri Kedah

Tahun 2009 – 2011

Disiplin Kepakaran 2009 2010 2011 % Perubahan3HUXEDWDQ�$P 69,875 73,346 77,255 5.33

3HPEHGDKDQ�$P 43,091 47,883 49,111 2.56

Pediatrik 47,925 50,003 53,822 7.64

Obstetrik 45,003 41,402 32,995 -20.31

Ginekologi 35,016 35,445 25,773 -27.29

Ortopedik 50,257 57,271 66,246 15.67

Psikiatri 26,683 27,717 29,316 5.77

Oftalmologi 45,654 46,635 57,341 22.96

Dermatologi 15,877 15,696 16,913 7.75

Ortorinolaringologi 32,476 34,755 42,102 21.14

Perubatan Respiratori 20,343 16,190 9,675 -40.24

Urologi 5,281 5,521 6,307 14.24

Nefrologi 471 247 116 -53.04

Kardiologi 10,174 9,614 10,551 9.75

Bedah Plastik dan Rekonstruktif 1,859 2,775 3,621 30.49

Pergigian - - 2,996 -

Lain-lain 3,315 3,576 3,889 8.75

Jumlah 453,300 468,076 488,029 4.26


200 201

Jadual 4.1510 Sebab Utama Kedatangan Pesakit Luar Di Klinik Pakar Dan Klinik Lawatan Pakar

Tahun 20111. 3UHJQDQF\��FKLOGELUWK�DQG�WKH�SXHUSHULXP�2. ,QMXU\��SRLVRQLQJ�DQG�FHUWDLQ�RWKHU�FRQVHTXHQFHV�RI�H[WHUQDO�FDXVHV�3. Diseases of the genitourinary system.


5. 'LVHDVHV�RI�WKH�HDU�DQG�PDVWRLG�SURFHVV�6. 'LVHDVHV�RI�WKH�H\H�DQG�DGQH[D�7. Diseases of the digestive system.

8. 'LVHDVHV�RI�WKH�VNLQ�DQG�VXEFXWDQHRXV�WLVVXH�9. 'LVHDVHV�RI�WKH�PXVFXORVNHOHWDO�V\VWHP�DQG�FRQQHFWLYH�WLVVXH

10. 'LVHDVHV�RI�WKH�FLUFXODWRU\�V\VWHP

Perkhidmatan Day Care

.HPHQWHULDQ� .HVLKDWDQ�0DOD\VLD� WHODK�PHQJHQDOSDVWL� 3HUNKLGPDWDQ� 5DZDWDQ� +DULDQ� (Day Care Services) sebagai

VDODK�VDWX�SHUNKLGPDWDQ�XWDPD�\DQJ�SHUOX�GLSHUNHPEDQJNDQ�GL�EDZDK�5DQFDQJDQ�0DOD\VLD�.HVHSXOXK��6DWX�SROLVL�EHUNDLWDQ� GHQJDQ�3HUNKLGPDWDQ�5DZDWDQ�+DULDQ� WHODK� GLZXMXGNDQ�� 6HPXD� KRVSLWDO�KRVSLWDO� GL� QHJHUL� .HGDK�PDVLK�EHOXP� PHPSXQ\DL� NHPXGDKDQ� NKDV� XQWXN� 5DZDWDQ� +DULDQ� \DQJ� GLNHQDOL� VHEDJDL� 3XVDW�8QLW� 5DZDWDQ�$PEXODWRUL�(Ambulatory Care Centre)�� 3HUNKLGPDWDQ� 5DZDWDQ� +DULDQ� GLVDPSDLNDQ� GL� IDVLOLWL� VHGLD� DGD� GL� KRVSLWDO� VHSHUWL� ELOLN�EHGDK��ELOLN�SURVHGXU��ELOLN�HQGRVNRSL�GDQ�ODLQ�ODLQ��6WDWLVWLN�NHGDWDQJDQ�SHVDNLW�NH�8QLW�5DZDWDQ�+DULDQ�GLMDQJND�GDSDW�dibekalkan pada tahun 2013.

PERKHIDMATAN PESAKIT DALAM

Bilangan Katil, Kadar Penggunaan Katil dan Purata Jangkamasa Tinggal

.DGDU� SHQJJXQDQ� NDWLO� VHFDUD� NHVHOXUXKDQ�DGDODK� ��SDGD� WDKXQ��EHUEDQGLQJ��SDGD� WDKXQ��6HEDKDJLDQ�EHVDU�KRVSLWDO��PHQFDWDWNDQ�NHQDLNDQ�GDODP�NDGDU�SHQJJXQDDQ�NDWLO�XQWXN�WDKXQ��GHQJDQ�+RVSLWDO��6XOWDQDK�%DKL\DK�PHQLQJNDW�GDULSDGD��NHSDGD� ��GDQ�GLLNXWL� GHQJDQ�+RVSLWDO�.XOLP�PHQLQJNDW�GDULSDGD�� NHSDGD� �� 6HPXD� KRVSLWDO� WDQSD� SDNDU�PHQFDWDWNDQ� NDGDU� SHQJJXQDDQ� NDWLO� GL� EDZDK� �� 3XUDWD�Jangka Masa Tinggal pula menunjukan sedikit kenaikan berbanding dengan tahun lalu. Rujuk jadual 4.16.

Hospital Bilangan Katil Kadar Penggunaan Katil (%) Purata Jangka Masa Tinggal( Hari )

Rasmi Digunakan 2009 2010 2011 2009 2010 2011Sultanah Bahiyah 856 833 86.37 90.00 95.53 4.34 4.26 4.28

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 550 550 81.48 75.92 83.57 3.24 3.27 3.44

Kulim 314 284 79.18 80.24 85.74 3.0 2.98 3.02

Langkawi 110 110 58.49 65.65 68.10 2.79 3.00 2.89

Baling 160 160 45.18 41.48 38.93 2.30 2.13 2.10

Sik 119 93 55.33 40.96 39.19 2.68 2.41 2.41

<DQ 89 89 49.35 46.93 45.43 2.33 2.38 2.52

Jitra 103 103 48.09 44.10 48.17 2.72 2.66 2.59

Kuala Nerang 89 72 45.97 41.15 41.78 2.67 2.82 3.04

Kedah 2,390 2,294 74.10 73.41 78.15 3.40 3.39 3.47

Jadual 4.16Bilangan Katil, Kadar Penggunaan Katil dan Purata Jangkamasa Tinggal Hospital-Hospital

Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011

Kemasukan, Kematian dan Kelahiran di Hospital-Hospital Negeri Kedah

Beban kerja pesakit dalam terus meningkat untuk tahun 2011 di mana jumlah kemasukkan ke hospital-hospital kerajaan

GL� QHJHUL� .HGDK� PHQLQJNDW� VHEDQ\DN� �� RUDQJ� SHVDNLW� LDLWX� �� +RVSLWDO� -LWUD� PHQLQJNDW� VHEDQ\DN� ��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��GDQ�+RVSLWDO�/DQJNDZL��6HPHQWDUD�+RVSLWDO�%DOLQJ�GDQ�+RVSLWDO�6LN�PHQJDODPL�SHQJXUDQJDQ�VHEDQ\DN��GDQ��VHUWD�<DQ��GDQ�EDJL�+RVSLWDO�.XDOD�1HUDQJ��-DGXDO��PHQXQMXNNDQ�jumlah kemasukan untuk hospital-hospital negeri Kedah.

Disiplin Obstetrik dan Gynekologi serta Pediatrik menguasai 50% daripada keseluruhan kemasukan mengikut disiplin di

KRVSLWDO�KRVSLWDO�QHJHUL�.HGDK��3HFDKDQ�NHPDVXNDQ�PHQJLNXW�GLVLSOLQ�GLSDSDUNDQ�GL�-DGXDO��

Tiada banyak perubahan dapat dilihat di dalam jadual sepuluh sebab utama kemasukan. Rujuk Jadual 4.19.

Jumlah kematian meningkat sebanyak 199 kes daripada tahun 2010. Kategori Symptoms, Signs And Abnormal Clinical $QG�/DERUDWRU\�)LQGLQJV��1RW�(OVHZKHUH�&ODVVL¿HG termasuk didalam sepuluh sebab utama kematian tahun 2011. Ini

adalah kerana sebab kematian untuk diagnosa cardiogenic shock dan hypovolaemic shock yang meliputi 68 kematian

terletak dibawah kategori ini. Jadual 4.20, 4.21.

Jumlah kelahiran diseluruh hospital-hospital negeri Kedah bagi tahun 2011 meningkat 7.7% berbanding dengan tahun

VHEHOXPQ\D��6HPXD�KRVSLWDO�EHUSDNDU�PHQFDWDW�NHQDLNDQ�GDODP�MXPODK�NHODKLUDQ�VHPHQWDUD�HPSDW�GDUL�OLPD�KRVSLWDO�WDQSD�SDNDU�PHQFDWDW�SHQXUXQDQ��-XPODK�NHODKLUDQ�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�PHQLQJNDW�VHEDQ\DN��NHV�LDLWX��GDUL�WDKXQ��GLLNXWL�GHQJDQ�+RVSLWDO�/DQJNDZL�VHEDQ\DN��5XMXN��-DGXDO��


202 203

Hospital 2009 2010 2011 Perubahan Berbanding 2010 (%)

Sultanah Bahiyah 58,176 61,904 67,952 9.8

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 45,054 46,559 48,783 4.8

Kulim 27,099 27,820 29,367 5.6

Langkawi 8,422 8,829 9,459 7.1

Baling 11,432 11,359 10,847 -4.5

Sik 6,969 5,778 5,520 -4.5

<DQ 6,850 6,403 5,852 -8.6

Jitra 6,631 6,244 6,990 11.9

Kuala Nerang 4,532 3,831 3,622 -5.5

Kedah 175,165 178,727 188,392 5.4

Jadual 4.17 Jumlah Kemasukan Pesakit ke Hospital-Hospital Kerajaan Negeri Kedah

Tahun 2009 – 2011

Jadual 4.18 Kemasukan Pesakit ke Hospital-Hospital Kerajaan Negeri Kedah Mengikut Disiplin Tahun 2011

+RVSLWDO��'LVLSOLQ +6% +6$+ Kulim L’kawi Baling sik <DQ Jitra Kuala

Nerang

Jumlah

3HUXEDWDQ�$P 12,181 10,660 7,796 2,667 4,198 - 37,502

3HPEHGDKDQ�$P 8,906 6,012 2,871 998 716 - 19,503

Penyakit Berjangkit - 145 - - - - 145

Pediatrik 16,290 8,849 8,846 2,226 2,930 1,591 1,547 1,949 44,228

Obstetrik 14,599 11,996 5,716 2,207 2,233 1,289 1,452 1,822 687 42,001

Ginekologi 2,080 4,103 2,059 505 745 - 9,492

Ortopedik 5,420 4,606 2,079 678 - - 12,783

Psikiatri 135 398 - 68 - - 601

Oftalmologi 2,845 1,059 - 47 - - 3,951

Otorinolaringologi 1,249 508 - 30 - - 1,787

Perubatan

Respiratori

1,174 1 - 33 25 - 1,233

Kadiologi 2,411 - - - - - 2,411

Pergigian 206 112 - - - - 318

7DQSD�.ODVL¿NDVL 456 334 - - - 2,640 2,853 3,219 2,935 12,437

Jumlah 67,952 48,783 29,367 9,459 10,847 5,520 5,852 6,990 3,622 188,392

Jadual 4.19Sepuluh Sebab Utama Kemasukan Hospital-Hospital Kerajaan Negeri Kedah 2009 – 2011

2009 2010 2011Penyakit (%) Penyakit % Penyakit %

3UHJQDQF\��FKLOGELUWK�DQG�WKH�puerperium

25.6 3UHJQDQF\��FKLOGELUWK�DQG�WKH�puerperium

25.2 3UHJQDQF\��FKLOGELUWK�DQG�WKH�puerperium

24.62

&HUWDLQ�FRQGLWLRQV�RULJLQDWLQJ�in the perinatal period

10.5 &HUWDLQ�FRQGLWLRQV�RULJLQDWLQJ�in the perinatal period

10.9 Diseases of the respiratory

system

11.67

Diseases of the respiratory

system


system


10.94

'LVHDVHV�RI�WKH�FLUFXODWRU\�system

7.8 ,QMXU\��SRLVRQLQJ�DQG�FHUWDLQ�RWKHU�FRQVHTXHQFHV�RI�H[WHUQDO�FDXVHV

7.9 'LVHDVHV�RI�WKH�FLUFXODWRU\�system

7.88

,QMXU\��SRLVRQLQJ�DQG�FHUWDLQ�RWKHU�FRQVHTXHQFHV�RI�H[WHUQDO�FDXVHV

7.3 'LVHDVHV�RI�WKH�FLUFXODWRU\�system.

7.6 ,QMXU\��SRLVRQLQJ�DQG�FHUWDLQ�RWKHU�FRQVHTXHQFHV�RI�H[WHUQDO�FDXVHV

7.79

&HUWDLQ�,QIHFWLRXV�DQG�SDUDVLWLF�GLVHDVH

6.6 Diseases of the genitourinary

system

6.0 &HUWDLQ�,QIHFWLRXV�DQG�SDUDVLWLF�GLVHDVH

5.71

Diseases of the genitourinary

system



system

5.64

Diseases of the digestive

system

5.3 Diseases of the digestive

system


system

5.44

Neoplasms 3.4 )DFWRUV�LQÀXHQFLQJ�KHDOWK�VWDWXV�DQG�FRQWDFW�ZLWK�KHDOWK�VHUYLFHV�

3.3 (QGRFULQH��QXWULWLRQDO�DQG�PHWDEROLF�GLVHDVHV�

3.22

(QGRFULQH��QXWULWLRQDO�DQG�PHWDEROLF�GLVHDVH

3.3 (QGRFULQH��QXWULWLRQDO�DQG�PHWDEROLF�GLVHDVH�

3.1 Neoplasms 2.81

Hospital 2009 2010 2011Jum Jum % Drp Discaj Jum % Drp Discaj

Sultanah Bahiyah 1,656 1,591 2.56 1,650 2.43

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 957 1,028 2.21 1,100 2.26

Kulim 466 504 1.81 538 1.83

Langkawi 100 111 1.26 132 1.39

Baling 154 159 1.40 148 1.37

Sik 55 26 0.45 32 0.58

<DQ 105 90 1.41 93 1.59

Jitra 127 125 2.00 132 1.89

Kuala Nerang 48 48 1.25 56 1.55

Kedah 3,668 3,682 2.06 3,881 2.06

Jadual 4.20Jumlah Kematian Pesakit di Hospital Kerajaan Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011


204 205

2009 2010 2011

Penyakit (%) Penyakit % Penyakit %

'LVHDVHV�RI�WKH�FLUFXODWRU\�system



30.43

Diseases of the respiratory

system


system


system

23.09

Neoplasm 9.5 &HUWDLQ�,QIHFWLRXV�DQG�SDUDVLWLF�GLVHDVH


11.88

&HUWDLQ�,QIHFWLRXV�DQG�SDUDVLWLF�GLVHDVH

8.7 Neoplasms 8.31 Neoplasms 8.58

Diseases of the digestive

system


system


system

5.82

Diseases of the genitourinary

system

6.1 ,QMXU\��SRLVRQLQJ�DQG�FHUWDLQ�RWKHU�FRQVHTXHQFHV�RI�H[WHUQDO�FDXVHV�

5.43 ,QMXU\��SRLVRQLQJ�DQG�FHUWDLQ�RWKHU�FRQVHTXHQFHV�RI�H[WHUQDO�FDXVHV�

5.49

,QMXU\��SRLVRQLQJ�DQG�FHUWDLQ�RWKHU�FRQVHTXHQFHV�RI�H[WHUQDO�FDXVHV�



system

4.56

&HUWDLQ�FRQGLWLRQV�RULJLQDWLQJ�in the perinatal period


system


3.25

Congenital malformations,

deformations and

FKURPRVRPDO�DEQRUPDOLWLHV

1.9 Congenital malformations,

deformations and

FKURPRVRPDO�DEQRUPDOLWLHV

1.74 6\PSWRPV��6LJQV�$QG�$EQRUPDO�&OLQLFDO�$QG�Laboratory Findings, Not

(OVHZKHUH�&ODVVL¿HG

1.86

Diseases of nervous system 1.7 (QGRFULQH��QXWULWLRQDO�DQG�PHWDEROLF�GLVHDVH�

1.30 Neoplasms 1.55

Jadual 4.21 Sepuluh Sebab Utama Kematian Hospital-Hospital Kerajaan Negeri Kedah 2009 – 2011

HOSPITAL 2009 2010 2011Jumlah % Perubahan

berbanding tahun 2010

Sultanah Bahiyah 10,847 11,024 13,034 18.2

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 8,587 8,904 9,280 4.2

Kulim 5,014 4,686 4,828 3.0

Langkawi 1,625 1,600 1,729 8.1

Baling 969 946 819 -13.4

Sik 912 567 574 1.2

<DQ 771 651 526 -19.2

Jitra 625 881 791 -10.2

Kuala Nerang 474 470 423 -10.0

KEDAH 29,824 29,729 32,004 7.7

Jadual 4.22Jumlah Kelahiran Hospital Kerajaan Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011

PERKHIDMATAN KEPAKARAN DI NEGERI KEDAH

Perkhidmatan Perubatan

-DGXDO� ��PHQXQMXNNDQ�3HUNKLGPDWDQ�3HUXEDWDQ� \DQJ�GLVHGLDNDQ� � GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP��+RVSLWDO�.XOLP�GDQ�+RVSLWDO�/DQJNDZL��

Kedatangan pesakit ke klinik Pesakit Luar Pakar Perubatan di semua hospital di negeri Kedah meningkat sebanyak

5.25% pada tahun 2011. Tiga daripada empat hospital berpakar meningkat pada kadar 12% masing-masing manakala

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�PHQJDODPL�SHQJXUDQJDQ��5XMXN�-DGXDO��-XPODK�NHPDVXNDQ�SHVDNLW�GL�-DEDWDQ�3HUXEDWDQ�SDGD� WDKXQ��PHQLQJNDW�VHEDQ\DN��GHQJDQ�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�PHQJDODPL�SHQLQJNDWDQ�tertinggi iaitu 23.73%. (Jadual 4.25)

+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 3HUXEDWDQ�$P��+HPDWRORJL��1HXURORJL��1HIURORJL��5KHXPDWRORJL��.DUGLRORJL��Gasroentrologi, Penyakit Berjangkit, Klinik Diabetis, Rheumatologi, Perkhidmatan ‘CCU’

dan Endoskopi.

�� Klinik Luar Lawatan Pakar

�� 1HXURORJL��VHEXODQ�VHNDOL�GDUL�+RVSLWDO�3XODX�3LQDQJ�� 5KHXPDWRLGORJ\��VHEXODQ�VHNDOL�GDUL�+RVSLWDO�6HOD\DQJ�� +HPDWRORJ\��GXD�EXODQ�VHNDOL�GDUL�+RVSLWDO�3XODX�3LQDQJ�� 3HQ\DNLW�%HUMDQJNLW��VHEXODQ�VHNDOL�GDUL�+RVSLWDO�3XODX�3LQDQJ

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 3HUXEDWDQ�$P��3HUNKLGPDWDQ�µ&&8¶��µ(QGRVFRS\¶��µ6WUHVV�7HVW¶�GDQ�HNRNDUGLRJUD¿�+RVSLWDO�.XOLP 3HUXEDWDQ�$PLangkawi 3HUXEDWDQ�$P

Jadual 4.23Perkhidmatan Perubatan yang di sediakan di Hospital-hospital Dengan Pakar di Negeri Kedah

Hospital 2009 2010 2011 % PerubahanSultanah Bahiyah 33,771 37,759 42,650 12.95

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 21,120 21,996 19,356 -12.00

Kulim 8,874 10,195 11,419 12.01

Langkawi 3,154 3,396 3,830 12.78

Baling* 838 846 954 12.77

Sik* 406 484 489 1.03

<DQ 307 334 274 -17.96

Jitra* 1,311 1,462 1,621 10.88

Kuala Nerang* 94 166 69 -58.43

Jumlah 69,875 76,638 80,662 5.25Nota: * Klinik Pakar Atas Lawatan

Jadual 4.24Kedatangan Pesakit Klinik Pesakit Luar Pakar Perubatan Hospital-Hospital



206 207

Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 9,027 9,845 12,181 23.73

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 10,053 10,139 10,660 5.14

+RVSLWDO�.XOLP 7,714 8,006 7,796 -2.62

+RVSLWDO�/DQJNDZL 2,240 2,501 2,667 6.64

Jumlah 29,034 30,491 33,304 9.23

Jadual 4.25Jumlah Kemasukan Pesakit Jabatan Perubatan Hospital-Hospital Berpakar di Negeri Kedah

Tahun 2009 – 2011

Perkhidmatan Pembedahan

Perkhidmatan Pembedahan yang terdapat di hospital-hospital berpakar di Negeri Kedah ditunjukkan di Jadual 4.26.

-DGXDO��PHQXQMXNNDQ�NHGDWDQJDQ�SHVDNLW�NH�.OLQLN�3HVDNLW�/XDU�3DNDU�3HPEHGDKDQ�$P�

.HGDWDQJDQ�SHVDNLW�NH�.OLQLN�3DNDU�3HPEHGDKDQ�VHFDUD�NHVHOXUXKDQ�PHQLQJNDW�VHEDQ\DN��EHUEDQGLQJ�WDKXQ�� +RVSLWDO� 6XOWDQ�$EGXO� +DOLP� PHQFDWDW� SHQLQJNDWDQ� WHUWLQJJL� LDLWX� �� VHPHQWDUD� +RVSLWDO� .XOLP� PHQXUXQ�sebanyak 10.4%. Rujuk Jadual 4.27.

+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 3HPEHGDKDQ�$P��3HPEHGDKDQ�3HGLDWULN��3HPEHGDKDQ�8URORJL��3HPEHGDKDQ�+HSDWRELOLDUL��3DQFUHDWLF��3HPEHGDKDQ�3ODVWLN�WHUPDVXN�.HEDNDUDQ��3HPEHGDKDQ�7KRUDVLN��3HPEHGDKDQ�*DVWURLQWHVWLQDO��3HPEHGDKDQ�$�9�6KXQWV��3HPEHGDKDQ�/DSDURVFRSLF��(PHUJHQF\�1HXURVXUJHU\�GDQ�9DVFXODU�6XUJHU\��5DZDWDQ�5DSL�.HV�.HEDNDUDQ��8SSHU�DQG�/RZHU�*,7�(QGRVFRS\��%URQFKRVFRS\��'D\FDUH�6XUJHU\��+RVSLWDO�1HWZRUNLQJ�GL�+RVSLWDO�-LWUD��.OLQLN�3D\XGDUD�GDQ�.OLQLN�2QNRORJLJ

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 3HPEHGDKDQ�$P��3HPEHGDKDQ�8URORJL��3HPEHGDKDQ�7KRUDVLN��3HPEHGDKDQ�*DVWURLQWHVWLQDO��3HPEHGDKDQ�.HFHPDVDQ�1HXUR�GDQ�3HUNKLGPDWDQ�(QGRVFRS\

+RVSLWDO�.XOLP 3HPEHGDKDQ�$P+RVSLWDO�/DQJNDZL 3HPEHGDKDQ�$P+RVSLWDO�-LWUD 3HPEHGDKDQ�$P��3HPEHGDKDQ�3ODVWLN�GDQ�3HPEHGDKDQ�3HGLDWULN��+RVSLWDO�1HWZRUNLQJ�

Jadual 4.26Perkhidmatan Pembedahan Yang Terdapat Di Hospital-hospital Berpakar

Negeri Kedah Tahun 2011

Hospital 2009 2010 2011 % PerubahanSultanah Bahiyah 17,952 17,414 17,369 -0.26

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 16,295 20,717 22,767 9.90

+RVSLWDO�.XOLP 7,028 8,190 7,338 -10.40

+RVSLWDO�/DQJNDZL 1,488 1,562 1,637 4.80

+RVSLWDO�6LN 328 267 278 4.12

Jumlah 43,091 48,150 49,389 2.57

1RWD�� .OLQLN�3DNDU�$WDV�/DZDWDQ

Jadual 4.27 Kedatangan Pesakit Klinik Pesakit Luar Pakar Pembedahan Am

Hospital-Hospital di Negeri Kedah Tahun 2009 - 2011

3HUNKLGPDWDQ�+HSDWRSDQNUHDWRELOLDUL�PHQHULPD�NHV�NHV�GDUL�VHOXUXK�=RQ�8WDUD�6HPHQDQMXQJ�0DOD\VLD��3DNDU�8URORJL�PHPEXDW�ODZDWDQ�GDQ�PHQMDODQNDQ�SHPEHGDKDQ�GL�+RVSLWDO�7XDQNX�)DX]LDK��+7)��.DQJDU�GXD�NDOL�VHEXODQ��3DNDU�%HGDK�.DQDN�.DQDN�PHQJDGDNDQ�NOLQLN�GDQ�SHPEHGDKDQ�HOHNWLI�VHEXODQ�VHNDOL�GL�+RVSLWDO�7XDQNX�)DX]LDK��+7)��GDQ�MXJD�GL�+RVSLWDO�3XODX�3LQDQJ�GDQ�+RVSLWDO�6HEHUDQJ�-D\D�

Beban Kerja Perkhidmatan Pembedahan

Beban kerja untuk Perkhidmatan Pembedahan dipaparkan di dalam Jadual 4.28 hingga 4.31.



+RVSLWDO�.XOLP 3,119 3,525 2,871 -18.55

+RVSLWDO�/DQJNDZL 818 971 998 2.78

Jumlah 17,394 17,912 18,787 4.88

Jadual 4.28Jumlah Kemasukan Pesakit Jabatan Pembedahan Am

di Hospital-Hospital Berpakar Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011


208 209

Hospital Pilihan Kecemasan Jumlah Pilihan dan Kecemasan

% Perubahan

2010 2011 2010 2011 2010 2011Sultanah

Bahiyah

16,555 18,964 22,639 26,135 39,194 45,099 15.07

S. Petani 5,043 6,932 31,852 26,939 36,895 33,871 -8.20

Kulim 1,724 1,573 2,171 2,656 3,895 4,229 8.58

Langkawi 477 522 893 962 1,370 1,484 8.32

Baling 220 180 2,710 2,290 2,930 2,470 -15.70

Sik 58 186 2,509 2,435 2,567 2,621 2.10

<DQ 0 0 3,578 5,598 3,578 5,598 56.46

Jitra 0 0 21,409 14,879 21,409 14,879 -30.50

K. Nerang 150 142 1,522 1024 1,672 1,166 -30.26

Kedah 24,227 28,499 89,283 82,918 113,510 111,417 -1.84

Hospital Pilihan Kecemasan Jumlah Pilihan dan Kecemasan

% Perubahan

2010 2011 2010 2011 2010 20113HPEHGDKDQ�$P 3,653 5,504 42,677 40,058 46,330 45,562 -1.66

Ortopedik 3,647 2,505 31,946 27,138 35,593 29,643 -16.72

Obstetrik 1,799 1,700 5,347 5,867 7,146 7,567 5.89

Ginekologi 2,080 1,934 2,731 2,733 4,811 4,667 -2.99

Oftalmologi 3,879 5,266 498 423 4,377 5,689 29.97

7HOLQJD��+LGXQJ��Tekak

5,371 7,289 1,125 1,101 6,496 8,390 29.16

Pembedahan Urologi 1,327 1,560 103 112 1,430 1,672 16.92

Pembedahan Neurologi 9 125 129 284 138 409 196.38

Pembedahan

Kardio-Torasik

21 37 3 2 24 39 62.50

Pembedahan Plastik 712 574 352 177 1,064 751 -29.42

Lain-lain 1,729 2,005 4,372 5,023 6,101 7,028 15.19

Jumlah 24,227 28,499 89,283 82,918 113,510 111,417 -1.84

Jadual 4.29Bilangan Pembedahan Pilihan dan Kecemasan Mengikut Hospital Negeri Kedah 2010 - 2011

Jadual 4.30Jenis Pembedahan Yang Dilakukan Mengikut Disiplin di Hospital-Hospital Negeri Kedah Tahun 2010 - 2011

Hospital Major Minor Jumlah2010 2011 2010 2011 2010 2011

3HPEHGDKDQ�$P 3,967 6,275 42,363 39,287 46,330 45,562

Ortopedik 4,917 5,237 30,676 24,406 35,593 29,643

Obstetrik 6,765 7,299 381 268 7,146 7,567

*LQDHFRORJL 1,800 1,749 3,011 2,918 4,811 4,667

Oftalmologi 3,440 4,871 937 818 4,377 5,689

7HOLQJD�+LGXQJ��7HNDN 698 903 5,798 7,487 6,496 8,390

Pembedahan Urologi 1,110 1,120 320 552 1,430 1,672

Pembedahan Neurologi 118 325 20 84 138 409

Pembedahan Kardio-Torasik 24 39 0 0 24 39

Pembedahan Plastik 770 398 294 353 1,064 751

Lain-lain 456 289 5,645 6,739 6,101 7,028

Jumlah 24,065 28,505 89,445 82,912 113,510 111,417

Jadual 4.31Jenis Pembedahan Major / Minor di Hospital-Hospital Berpakar di Negeri Kedah 2010 - 2011

Klinik Payudara

Semua hospital berpakar di negeri Kedah menyediakan Perkhidmatan Klinik Khas untuk pengesanan kanser payudara.

6HFDUD�NHVHOXUXKDQ�SHVDNLW�\DQJ�PHQGDSDW�UDZDWDQ�GL�NOLQLN�EHUNHQDDQ�PHQLQJNDW�VHEDQ\DN��EHUEDQGLQJ�GHQJDQ�tahun 2010.

Jadual 4.32Kedatangan Pesakit Ke Klinik Payudara Hospital-Hospital Dengan Pakar Tahun 2009 – 2011

Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 594 617 576 -6.65

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 398 405 552 36.30

+RVSLWDO�.XOLP 381 426 460 7.98

+RVSLWDO�/DQJNDZL 141 82 65 -20.73

Jumlah 1,514 1,530 1,653 8.04

Perkhidmatan Ortopedik

Jadual 4.33 memaparkan jenis-jenis Perkhidmatan Kepakaran Ortopedik di hospital-hospital Negeri Kedah.

Jumlah kedatangan pesakit ke Klinik Pakar Ortopedik di hospital berpakar menunjukan aliran penigkatan sejak tahun

�� -XPODK� NHGDWDQJDQ� NHVHOXUXKDQ�PHQLQJNDW� VHEDQ\DN��SHVDNLW� LDLWX� ��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�PHQLQJNDW� VHEDQ\DN� �� GLLNXWL� GHQJDQ� +RVSLWDO� /DQJNDZL� VHEDQ\DN� �� :DODX� EDJDLPDQD� SXQ� MXPODK�NHGDWDQJDQ�NH�.OLQLN�/DZDWDQ�3DNDU�EHOXP�PHQXQMXNNDQ�DQJND�\DQJ�VLJQL¿NDQ�VHODLQ�GDUL�+RVSLWDO�%DOLQJ��5XMXN�-DGXDO�4.34.


210 211

Jadual 4.34Kedatangan Pesakit Klinik Pesakit Luar Pakar Orthopedik Hospital-Hospital Negeri Kedah

Tahun 2009 - 2011Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 17,191 23,655 31,419 32.82


+RVSLWDO�.XOLP 9,338 10,658 11,006 3.27

+RVSLWDO�/DQJNDZL 1,481 1,734 2,120 22.26

+RVSLWDO�%DOLQJ 1,585 2,113 1,958 -7.34

+RVSLWDO�6LN 18 - 27 -

+RVSLWDO�-LWUD 326 - 49 -

+RVSLWDO�.XDOD�1HUDQJ 229 62 0 -

Jumlah 50,257 59,446 68,280 14.861RWD�� 3DNDU�$WDV�/DZDWDQ

Jadual 4.35Jumlah Kemasukan Pesakit Jabatan Ortopedik Hospital-Hospital Berpakar Negeri Kedah

Tahun 2009 – 2011Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 3,812 4,176 5,420 29.79


+RVSLWDO�.XOLP 1,491 1,689 2,079 23.09


Jumlah 9,530 10,652 12,783 20.01

Perkhidmatan Pembedahan Arthroplasti

3HUNKLGPDWDQ�LQL�PHUXSDNDQ��SHUNKLGPDWDQ�SHPEHGDKDQ�JDQWLDQ�VHQGL�\DQJ�URVDN�DNLEDW�SHQ\DNLW�GDQ�NHFHGHUDDQ��Sendi-sendi yang diganti adalah sendi lutut, sendi pinggul, sendi bahu dan sendi kaki. Bilangan pembedahan arthroplasti

dan jumlah kedatangan pesakit menunjukkan trend peningkatan. Rujuk Jadual 4.36.

Tahun Bilangan Pesakit Luar Bilangan Pembedahan2009 880 106

2010 925 109

2011 1231 129

Jadual 4.36Bilangan Pesakit Luar dan Bilangan Pembedahan yang di lakukan bagi Perkhidmatan

Pembedahan Arthroplasti di Hospital Sultanah Bahiyah

+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 2UWRSHGLN�$P��GDQ�5DZDWDQ�7UDXPD��3HPEHGDKDQ�$UWKURSODVW\+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 2UWRSHGLN�$P��GDQ�5DZDWDQ�7UDXPD+RVSLWDO�.XOLP 2UWRSHGLN�$P�GDQ�5DZDWDQ�7UDXPD�+RVSLWDO�/DQJNDZL 2UWRSHGLN�$P�GDQ�5DZDWDQ�7UDXPD�

Jadual 4.33Perkhidmatan Kepakaran Ortopedik Pesakit Dalam bagi tahun 2011

$OLUDQ�SHQLQJNDWDQ�EHUWHUXVDQ� MXJD�EHUODNX�SDGD� MXPODK�NHPDVXNDQ�SHVDNLW�GDODP��-XPODK�NHVHOXUXKDQ�NHPDVXNDQ�pesakit dalam meningkat sebanyak 20% dari 10,652 orang kepada 12,783 orang. Rujuk Jadual 4.35.

Perkhidmatan Pembedahan Spinal

Perkhidmatan ini memberi penekanan kepada pesakit yang mempunyai masalah tulang belakang, dan saraf tunjang.

Jumlah kedatangan pesakit dan pembedahan meningkat untuk tiga tahun berturut-turut. Rujuk Jadual 4.37.

Jadual 4.37Bilangan Pesakit Luar Dan Bilangan Pembedahan Spinal Yang Di Lakukan Bagi

Perkhidmatan Pembedahan Spinal Di Hospital Sultanah Bahiyah.Tahun Bilangan Pesakit Luar Bilangan Pembedahan2009 834 71

2010 1,322 95

2011 2,342 193

Perkhidmatan Pediatrik

+RVSLWDO� 6XOWDQDK� %DKL\DK�� +RVSLWDO� 6XOWDQ�$EGXO� +DOLP� GDQ� +RVSLWDO� .XOLP�PHPEHULNDQ� 3HUNKLGPDWDQ� .HSDNDUDQ��Pediatrik. Perkhidmatan Kepakaran Pediatrik di hospital-hospital Negeri Kedah ditunjukkan dalam Jadual 4.38.

$QWDUD�SHUNKLGPDWDQ�\DQJ�GLEHUL�GL�-DEDWDQ�3HGLDWULN��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�DGDODK�UDZDWDQ� LQWHQVLI�XQWXN�ED\L�dan kanak-kanak termasuk kes lepas pembedahan, rawatan ‘high dependency’, daycare untuk pesakit thalesemia,

NHPRWHUDSL� EDJL� SHVDNLW� OHXNHPLD�GDQ�HNRNDUGLRJUD¿�XQWXN�ED\L� GDQ� NDQDN�NDQDN��$ODW� VHSHUWL� ‘High Frequency Jet Ventilator’ telah membolehkan rawatan pernafasan bertambah baik. Ia juga banyak membantu untuk menyelamat

SHVDNLW�\DQJ�PHQJDODPL�SHQ\DNLW�SDUX�SDUX�\DQJ�WHQDW�GL�PDQD�YHQWLODWRU�FRQYHQWLRQDO�WLGDN�EHUNHVDQ�

'L�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP��SURVHGXU�HNRNDUGLRJUD¿�GDQ�XOWUDVRQRJUD¿�GLODNXNDQ�VHEDJDL�‘screening’ untuk kanak-

kanak tertentu.

Kedatangan pesakit di Klinik Pesakit Luar Pakar Pediatrik pada tahun 2011 meningkat sebanyak 6.7 % berbanding

tahun 2010 dan kemasukan pesakit kanak-kanak juga meningkat sebanyak 9.4%. Rujuk Jadual 4.39 dan Jadual 4.40.


212 213

Jadual 4.38Perkhidmatan Kepakaran Pediatrik Di Hospital Kerajaan Negeri Kedah Bagi Tahun 2010

+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK Perkhidmatan Rawatan Neonatal, Rawatan Pediatrik, Rawatan Intensif Bayi, Rawatan

,QWHQVLI�3HGLDWULN�GDQ�3HUNKLGPDWDQ�(NRNDUGLRJUD¿�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 3HUNKLGPDWDQ�5DZDWDQ�1HRQDWDO��5DZDWDQ�3HGLDWULN��5DZDWDQ�,QWHQVLI�%D\L��5DZDWDQ�+DULDQ�

Thalasemia

+RVSLWDO�.XOLP Rawatan Pediatrik dan Neonatal

+RVSLWDO�/DLQ 5DZDWDQ�3HGLDWULN�$P

Jadual 4.39Kedatangan Pesakit Klinik Pesakit Luar Pakar Pediatrik Hospital-Hospital Di Negeri Kedah

Tahun 2009 - 2011Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 23,668 25,196 27,596 9.53


+RVSLWDO�.XOLP 5,751 7,153 8,123 13.56

+RVSLWDO�/DQJNDZL 1,467 1,509 1,501 -0.53

+RVSLWDO�%DOLQJ 1,256 1,398 1,184 -15.31

+RVSLWDO�6LN 548 527 456 -13.47

+RVSLWDO�<DQ 306 285 311 9.12

+RVSLWDO�.XDOD�1HUDQJ 203 235 180 -23.40


Jadual 4.40Jumlah Kemasukan Pesakit Jabatan Pediatrik Hospital-Hospital Berpakar Negeri Kedah

Tahun 2009 - 2011Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 14011 14396 16,290 13.16

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 8431 9425 8,849 -6.11

+RVSLWDO�.XOLP 5919 7163 8,846 23.50

+RVSLWDO�/DQJNDZL 2226 2118 2,226 5.10

Jumlah 30,587 33,102 36,211 9.39

Perkhidmatan Obstetrik & Ginekologi (O&G)

7HUGDSDW�SHUNKLGPDWDQ�SDNDU�GDODP�ELGDQJ��2*�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�GDQ�+RVSLWDO�Kulim. Lawatan berjadual dilakukan oleh pakar-pakar ke semua hospital daerah di negeri Kedah.

Jadual 4.41 menunjukkan jumlah kedatangan pesakit ke Klinik Pesakit Luar Pakar dan Pakar Lawatan di mana jumlah

kedatangan untuk disiplin Obstetrik menurun dari 45,018 pesakit pada tahun 2010 kepada 37,003 pesakit pada tahun

��'LVLSOLQ�*LQLNRORJL�MXJD�PHQFDWDWNDQ�SHQXUXQDQ�GDUL��SHVDNLW�SDGD�WDKXQ��NHSDGD��SHVDNLW�SDGD�tahuan 2011.

Hospital Obstetrik Ginekologi

2009 2010 2011 %

Perubahan

2009 2010 2011 %

Perubahan

Sultanah Bahiyah 16,191 17,976 9,860 -45.1 19,534 20,725 11,255 -45.7

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 12,629 10,854 10,251 -5.6 9,289 9,070 8,864 -2.3

Kulim 10,657 9,977 10,696 7.2 4,369 4,887 4,836 -1.0

Langkawi 2,201 2,595 2,188 -15.7 800 763 818 7.2

Baling* 1,414 1,300 1,480 13.8 280 381 109 -71.4

Sik* 342 479 426 -11.1 238 249 277 11.2

<DQ 355 485 649 33.8 179 194 145 -25.3

Jitra 790 960 1,163 21.1 261 407 560 37.6

Kuala Nerang* 424 392 290 -26.0 66 37 148 300.0

Jumlah 45,003 45,018 37,003 -17.8 35,016 36,713 27,012 -26.4

1RWD�� 3DNDU�$WDV�/DZDWDQ

Jadual 4.41Kedatangan Pesakit Klinik Pesakit Luar Pakar Obstetrik & Ginekologi

Hospital - Hospital Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011

Jadual 4.42Jumlah Kemasukan Pesakit Disiplin Obstetrik & Ginekologi Hospital-Hospital

Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011Hospital Obstetrik Ginekologi

2009 2010 2011 %

Perubahan

2009 2010 2011 %

Perubahan

Sultanah Bahiyah 13,631 14,046 14,599 3.9 2,056 2,063 2,080 0.8

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 11,045 11,478 11,996 4.5 3,688 3,822 4,103 7.4

Kulim 6,137 5,573 5,716 2.6 1,471 1,864 2,059 10.5

Langkawi 1,947 1,999 2,207 10.4 542 514 505 -1.8

Baling* 2,413 2,366 2,233 -5.6 756 805 745 -7.5

Sik* 1,440 1,321 1,289 -2.4 - - - -

<DQ 1,613 1,589 1,452 -8.6 - - - -

Jitra 1,882 1,823 1,822 -0.1 - - - -

Kuala Nerang* 857 882 687 -22.1 - - - -

Jumlah 40,965 41,077 42,001 2.2 8,513 9,068 9,492 4.7

Semua hospital di negeri Kedah mempunyai kemudahan Wad dan Bilik Bersalin. Kes bersalin biasa dikendalikan di

daerah masing-masing dan hanya kes rumit dirujuk ke hospital berpakar. Jadual 4.42 menunjukkan bilangan kemasukan

di semua hospital dan Jadual 4.43 menunjukkan jenis bersalin.

Selain daripada perkhidmatan O&G rutin, perkhidmatan pakar yang disediakan adalah rawatan infertility dan pengendalian

penyakit kanser ginekologi dan Uroginekologi.

'HQJDQ� DGDQ\D� VXE�NHSDNDUDQ�*LQHNRORJL� GDQ� 3HUXEDWDQ� )HWR�0DWHUQDO�� +RVSLWDO� 6XOWDQDK�%DKL\DK� WHODK�PHQMDGL�


214 215

SXVDW�UXMXNDQ�EDJL�NHV�NHV�JLQH�RQNRORJL�GDQ�PDVDODK�WLGDNVXEXUDQ�EDJL�:LOD\DK�8WDUD��'LVDPSLQJ�LWX�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO� +DOLP� WXUXW� PHQ\HGLDNDQ� SHUNKLGPDWDQ� VXE�NHSDNDUDQ�$QDHVWKHVLD� LDLWX� 3HUNKLGPDWDQ�Gynae Laparascopic Anaesthesia, Thorasic Anesthesia, Gynae Laparascopic Surgery dan Thoracic Surgery.

Jadual 4.43Jenis Bersalin Hospital-Hospital Kerajaan Negeri Kedah Tahun 2010 – 2011

+RVSLWDO 2010 2011

Biasa Cesarean )RUFHSV��9DFXP

Lain-lain Jumlah Biasa Cesarean )RUFHSV��9DFXP

Lain-lain Jumlah

Sultanah

Bahiyah

7,166 2,872 828 52 10,918 8,647 3,496 687 82 12,912


6,020 2,460 296 47 8,823 6,021 2,795 348 46 9,210

Kulim 3,742 862 62 13 4,679 3,659 1,090 25 54 4,828

Langkawi 1,350 213 23 6 1,592 1,439 229 31 21 1,720

Baling 937 0 0 9 946 818 0 0 1 819

Sik 565 0 0 2 567 574 0 0 0 574

<DQ 646 0 0 5 651 526 0 0 0 526

Jitra 854 0 0 26 880 772 0 0 19 791

Kuala Nerang 467 0 0 2 469 420 0 0 2 422

Jumlah 21,747 6,407 1,209 162 29,525 22,876

(5.2%)

7,610

(18.8%)

1,091

(-9.8)

225

(38.9%)

31,802

(7.7%)

Jadual 4.44Bilangan Pesakit, Pembedahan dan Rawatan Kemoterapi

di Klinik Rawatan Kanser Ginekologi Hospital Sultanah Bahiyah 2009 – 2011Tahun Kolposkopi Pesakit Kanser Pembedahan Rawatan

KemoterapiBaru Kes Ulangan2009 97 152 1,571 334 624

2010 128 185 1628 467 600

2011 108 164 1,757 775 609

Perkhidmatan Anestesiologi

+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�GDQ�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�PHQ\HGLDNDQ�3HUNKLGPDWDQ�3HPELXVDQ��3HUDZDWDQ�5DSL��‘High Dependency Ward’��3HUNKLGPDWDQ�5HVSLUDWRUL�7HUDSL�GDQ�+HPRGLQDPLNV��.HV�NHV�“post operative” diberi ‘Acute Pain Service’��NHEDQ\DNDQQ\D�GLODNVDQDNDQ�VHFDUD�HSLGXUDO��'L�%LOLN�%HUVDOLQ��SHUNKLGPDWDQ�/DERXU�$QDOJHVLD�GLEHUL�kepada ibu-ibu yang akan bersalin.

Peratusan kes yang diberikan bius meningkat sebanyak 9.3% pada tahun 2011 (Jadual 4.45) manakala bilangan

kemasukan ke Unit Rawatan Rapi meningkat sebanyak 6.3% (Jadual 4.46).

$QWDUD�ODLQ�ODLQ�SHUNKLGPDWDQ�DGDODK�SHUNKLGPDWDQ�'D\FDUH�6XUJHU\��SHUNKLGPDWDQ�.DUGLRWRUDVLN�$QHVWHVLD�GDQ�.OLQLN�&KURQLF�3DLQ�

Jadual 4.45Bilangan Kes Diberikan Bius Hospital-Hospital Dengan Pakar Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011



+RVSLWDO�.XOLP 3,734 3,895 4,229 8.6

+RVSLWDO�/DQJNDZL 750 985 1,203 22.1

Jumlah 25,385 26,935 29,445 9.31RWD��3HPEHGDKDQ�GLKHQWLNDQ�GL�+RVSLWDO�-LWUD�SDGD�WDKXQ��

Jadual 4.46Kemasukan Pesakit Unit Rawatan Rapi Hospital-Hospital Dengan Pakar Negeri Kedah

Tahun 2009 – 2011Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 706 624 693 11.1

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 530 539 518 -3.9

+RVSLWDO�.XOLP 356 498 536 7.6


Jumlah 1,754 1,823 1,936 6.2

Perkhidmatan Oftalmologi

3HUNKLGPDWDQ�SDNDU�GLVHGLDNDQ�GL� �+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�GDQ�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP��-DEDWDQ�2IWDOPRORJL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�DGDODK�PHUXSDNDQ�UXMXNDQ�WHUWLDUL�XQWXN�SHUNKLGPDWDQ�2IWDOPRORJL�1HJHUL�.HGDK��'LVDPSLQJ�LWX�� MDEDWDQ� LQL� MXJD�PHUXSDNDQ� SXVDW� UXMXNDQ� � XQWXN� SHUNKLGPDWDQ� VXESDNDUDQ� JODXFRPD�GDQ� YLWUR�UHWLQD� EDJL� =RQ�Utara.

3DGD�2JRV��-DEDWDQ�2IWDOPRORJL� ��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK� WHODK�PXODNDQ�SHUNKLGPDWDQ�VXESDNDUDQ�NRUQHD�XQWXN�1HJHUL�.HGDK�GDQ�=RQ�8WDUD��'HQJDQ�SHUNKLGPDWDQ�LQL��NHV�SHPLQGDKDQ�NRUQHD�GDSDW�GLMDODQNDQ�GHQJDQ�OHELK�teratur.

Perkhidmatan Optometri adalah salah satu komponen major di Jabatan Oftalmologi. Perkhidmatan ini merangkumi

UHIUDNVL��YLVXDO�¿HOG�GDQ�SHPHULNVDDQ�NKDV�RSWRPHWUL�

6HFDUD�NHVHOXUXKDQ�NHGDWDQJDQ�SHVDNLW�NH�NOLQLN�3DNDU�2IWDOPRORJL�PHQLQJNDW�VHEDQ\DN��GDUL��SHVDNLW�dalam tahun 2010 kepada 57,424 pesakit dalam tahun 2011. Jumlah kemasukan juga meningkat sebanyak 23.9%.Rujuk

Jadual 4.47 dan 4.8.

3DVXNDQ�2IWDOPRORJL�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�MXJD�PHQHUXVNDQ�SURJUDP�NKDV�XQWXN�PHQLQJNDWNDQ�SHQMDJDDQ�PDWD�di luar bandar dengan menyertai Kem Kesihatan dan kempen-kempen kesihatan anjuran hospital.


216 217

Jadual 4.47Kedatangan Pesakit Di Klinik Pesakit Luar Pakar Oftalmologi Hospital-Hospital Negeri Kedah

Tahun 2009 – 2011Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 28,714 31,293 38,454 22.88


+RVSLWDO�.XOLP 840 362 311 -14.09

+RVSLWDO�/DQJNDZL 1,043 877 1,223 39.45

Baling* 85 86 83 -3.49

Jitra* 31 - -



+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 1,065 823 1,059 28.68

Jumlah 3,116 3,152 3,904 23.86

Jadual 4.48Jumlah Kemasukan Pesakit Jabatan Oftalmologi Hospital-Hospital Berpakar

Negeri Kedah Tahun 2009 - 2011

Perkhidmatan Otorinolaringologi (ORL)

+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��GDQ�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�PHPEHUL�SHUNKLGPDWDQ�NHSDNDUDQ�2WRULQRODULQJRORJL��25/��kepada pesakit rujukan dan semua kes yang mengalami masalah berkaitan telinga, hidung dan tekak.

3HUNKLGPDWDQ�VXE�NHSDNDUDQ�25/�\DQJ�WHUGDSDW�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�DGDODK�3HGLDWULN�25/��+HDG�DQG�1HFN��$ODKDQ��$OOHUJ\��GDQ��WHUDSL�WHUWXWXUDQ�GDQ�DXGLRORJL��'LVDPSLQJ�LWX��SHUNKLGPDWDQ�ODLQ�\DQJ�GLVHGLDNDQ�DGDODK� ‘Skin Prick Test’, Sleep Study Analysis dan ‘Functional Endoscopic Evaluation of Swallowing’.

Jadual 4.49 dan 4.50 menunjukkan peningkatan dalam jumlah kedatangan pesakit luar pakar dan kemasukan ke wad

bagi disiplin Otorinolaringologi.

Hospital 2009 2010 2011 % PerubahanSultanah Bahiyah 17,933 21,371 26,469 23.85

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 12,477 12,015 14,280 18.85

Kulim* 763 731 686 -6.16

Langkawi* 676 638 667 4.55

Baling* 396 366 370 1.09

Sik* 223 313 336 7.35

Kuala Nerang 8 - - -


Jadual 4.49Kedatangan Pesakit Klinik Pesakit Luar Pakar Otorinolaringologi Hospital-hospital Dengan Pakar


Jadual : 4.50Kemasukan Pesakit Jabatan Otorinolaringologi Hospital-Hospital Berpakar

Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011Hospital 2009 2010 2011 % PerubahanSultanah Bahiyah 1,186 1,139 1,249 9.66

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 405 373 508 36.19

Jumlah 1,591 1,512 1,757 16.20

Otorinolaringologi Pediatrik (Kanak-Kanak)

Subkepakaran diketuai oleh Pakar Perunding Otorinolaringologi Pediatrik. Berfungsi merawat dan memberi perkhidmatan

kepada kanak-kanak yang mempunyai masalah pendengaran dan pertuturan. Jabatan ini sedang melaksanakan

Program ‘Universal Screening’� � LDLWX� VHPXD� ED\L� \DQJ� � GLODKLUNDQ� GL�+RVSLWDO� 6XOWDQDK�%DKL\DK� � DNDQ� GL� VNULQ� EDJL�memastikan bayi berkenaan tidak mengalami masalah komunikasi. Perkhidmatan ini memerlukan bantuan Pegawai

Terapi Pertuturan. Bebankerja di bahagian Otorinolaringologi Pediatrik ini di tunjukkan di Jadual 4.51.

Tahun 2009 2010 2011Pesakit Luar 17,993 21371 25,838

Bilangan Pesakit Pediatrik (0-10 th) 5,190 4943 6,797

Bilangan Pembedahan 425 412 292

Jadual 4.51Bilangan Pesakit Luar Dan Bilangan Pembedahan Bagi Unit Otorinolaringologi Pediatrik

Di Hospital Sultanah Bahiyah Tahun 2009-2011


218 219

Perkhidmatan Audiologi dan Terapi Pertuturan

3HUNKLGPDWDQ�$XGLRORJL�GDQ�7HUDSL�3HUWXWXUDQ�GLVHGLDNDQ�GL�GXD�KRVSLWDO�LDLWX�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�GDQ�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP��'LVDPSLQJ�LWX�SHUNKLGPDWDQ�GLEHULNDQ�GL�+RVSLWDO�/DQJNDZL�GDQ�+RVSLWDO�6LN�VHFDUD�ODZDWDQ��-DGXDO�dibawah menunjukkan jumlah pesakit yang menerima rawatan diantara tahun 2009 hingga 2011.

Jadual 4.52Kedatangan Pesakit Mengikut Prosedur di Unit Terapi Perututuran Bahasa

Hospital Sultanah Bahiyah dan Hospital Sultan Abdul Halim Tahun 2009 – 2011Bil Prosedur 2009 2010 2011

HSB HSAH HSB HSAH HSB HSAH1 6SHHFK�DQG�/DQJXDJH�'LVRUGHUV

6SHHFK�ODQJXDJH�GLVRUGHU��GHOD\�VHFRQGDU\�WR��H�J��$XWLVP�6SHFWUXP�'LVRUGHU��'RZQ�6\QGURPH�HWF��6SHFL¿F�ODQJXDJH�LPSDLUPHQW

678 515 953 376 996 506

2 +HDULQJ�,PSDLUHG�ZLWK�KHDULQJ�DLG 236 121 92 79 143 77

3 +HDULQJ�,PSDLUHG�FRFKOHDU�LPSODQW - 83 13 67 24

4 $UWLFXODWLRQ�GLVRUGHUV 36 80 54 24 121 58

5 9RLFH�SUREOHPV�5HVRQDQFH��H�J�&OHIW�/LS�3DODWH��93,��)OXHQF\��6WXWWHULQJ�

77 34 93 37 163 65

6 Dysphagia and Feeding 56 11 103 57 155 19

7 $FTXLUHG�VSHHFK�ODQJXDJH�GLVRUGHUV��H�J�aphasia, dysarthria)

93 29 201 3 1,645 60

Jumlah 1,190 761 1,579 586 3,290 749

Jadual 4.53Prosedur Terapi Pertuturan Bahasa Di Hospital Langkawi dari Tahun 2009 - 2011 (Lawatan Dari HSB)

Bil Prosedur Tahun2009 2010 2011

1 *URXS�WKHUDS\�VSHHFK��VSHHFK�SURFHGXUHV - 60 62

Jadual 4.54Kedatangan Pesakit Mengikut Prosedur Unit Audiologi Hospital Sultanah Bahiyah Tahun 2011

Bil Prosedur/Umur < 10 Tahun 10 - 19 Tahun 20 - 59 Tahun > 60 Tahun Jumlah Pesakit1 +HDULQJ�6FUHHQLQJ 712 8 27 14 761

2 3DHGLDWULF�$XGLRORJL 810 120 117 94 1141

3 *HQHUDO�$XGLRORJL 108 214 952 567 1841

4 Tinnitus 7 8 44 14 73

5 &RFKOHDU�,PSODQW 23 3 16 1 43

6 $XGLR�5HKDE 0 1 6 2 9

7 %6(5�66(3 279 20 41 48 388

Jumlah 1939 374 1203 740 4256

Bil Prosedur Tahun2009 2010 2011

1 +LJK�ULVN�KHDULQJ�VFUHHQLQJ��2$(��37$��7\PS��'7 20 115 155

Jadual 4.55Prosedur Audiologi Di Hospital Langkawi (Lawatan dari HSB)

Perkhidmatan Psikiatri

3HUNKLGPDWDQ�NHSDNDUDQ�SVLNLDWUL�GLVHGLDNDQ�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��GDQ�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP��'L�$ORU�6HWDU��SHUNKLGPDWDQ�-DEDWDQ�3VLNLDWULN�GDQ�.HVLKDWDQ�0HQWDO�GLMDODQNDQ�GL�GXD�WHPSDW�LDLWX�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�&DZDQJDQ�/HEXKUD\D�'DUXODPDQ�GDQ�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��

Mulai tahun 2003, semua daerah di negeri Kedah mendapat perkhidmatan pakar melalui lawatan pakar ke hospital

daerah sebulan sekali. Perkhidmatan utama yang diberikan oleh Jabatan Psikiatri ialah Perkhidmatan Intensif, Pesakit

3VLNLDWUL�$NXW�GDQ�.URQLN�

Program ‘Community Psychiatry’� DGDODK� EHUWHUXVDQ�� +RVSLWDO� 6XOWDQDK� %DKL\DK� GDQ� +RVSLWDO� 6XOWDQ� $EGXO� +DOLP�menjalankan dua lagi initiatif di bawah program ini iaitu ‘Acute Care in Community’ di mana pesakit akut, selepas rawatan

di hospital, dilawati dan dirawat di rumah pesakit sendiri oleh jururawat dan ‘Assertive Community Treatment’ di mana

jururawat melawat rumah pesakit dan memastikan pesakit tidak ‘default’ rawatan. (Jadual 4.56, 4.57 dan Jadual 4.58).

+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK� MXJD�PHQ\HGLDNDQ�SHUNKLGPDWDQ�SHQJHVDQDQ�GDQ�SHQJHVDKDQ�SHQDJLK�GDGDK��5DZDWDQ�yang diberikan adalah rawatan terapi gantian methadone.

Jadual 4.56Kedatangan Pesakit Klinik Pesakit Luar Pakar Psikiatri Hospital-Hospital

Negeri Kedah Tahun 2009 - 2011Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 14,725 16,244 15,889 -2.19


+RVSLWDO�.XOLP 591 669 2,342 250.07


+RVSLWDO�%DOLQJ 293 361 369 2.22

+RVSLWDO�6LN 371 379 496 30.87

+RVSLWDO�<DQ 316 326 342 4.91

+RVSLWDO�-LWUD 391 398 417 4.77

+RVSLWDO�.XDOD�1HUDQJ 421 507 488 -3.75



220 221

Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 224 148 135 -8.78

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 399 322 398 23.60


Jumlah 694 546 601 10.07

Jadual 4.57Kemasukan Pesakit Disiplin Psikiatri Hospital-Hospital Berpakar Negeri Kedah Tahun 2009 – 2010

Jadual 4.58Perkhidmatan Psikiatri dalam Komuniti Dari Hospital Sultanah Bahiyah dan

Hospital Sultan Abdul HalimTahun 2009 – 2011Bil Perkhidmatan Psikiatri 2009 2010 2011

HSB HSAH HSB HSAH HSB HSAH1 Bilangan Lawatan Ke Rumah 653 831 849 794 1,316 508

2 %LODQJDQ�3HVDNLW�5DZDWDQ�$NXW�'L�'DODP�Komuniti

126 137 142 154 157 108

3 %LODQJDQ�.HV�5DZDWDQ�$VHUWLI�'L�'DODP�Komuniti

46 203 33 130 42 150

Perkhidmatan Dermatologi

3HUNKLGPDWDQ� 'HUPDWRORJL� ROHK� +RVSLWDO� 6XOWDQDK� %DKL\DK� PHUDQJNXPL� SHUNKLGPDWDQ� UDZDWDQ� 'HUPDWRORJL� $P��5DZDWDQ�3HVDNLW�.XVWD�GDQ�3HQ\DNLW�*HQLWRXULQDUL��VHVL�NDXQVHOLQJ�NHSDGD�SHVDNLW�+,9��3VRULDVLV�GDQ�DWRSLF�HF]HPD��Prosedur seperti cryotherapy, phototherapy, electrocautery dan chemocautery, iontophoresis, skin smear dan skin biopsy GLMDODQNDQ��/DZDWDQ�EHUMDGXDO�GLMDODQNDQ�NH�VHPXD�KRVSLWDO�ODLQ�ROHK�SDNDU�GDUL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��.HGDWDQJDQ�pesakit di klinik pakar meningkat sebanyak 6.45% pada tahun 2011. (Jadual 4.59)

Jadual 4.59Kedatangan Pesakit Di Klinik Pesakit Luar Pakar Dermatologi

Hospital-Hospital Negeri Kedah Tahun 2009 – 2010 Hospital 2009 2010 2011 % Perubahan+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 10,742 11,502 12,681 10.25

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 2,219 2,841 2,797 -1.55

+RVSLWDO�.XOLP 907 941 1,000 6.27


+RVSLWDO�%DOLQJ 319 381 401 5.25

+RVSLWDO�6LN 339 306 173 -43.46

+RVSLWDO�<DQ 231 240 247 2.92

+RVSLWDO�-LWUD 365 420 415 -1.19

+RVSLWDO�.XDOD�1HUDQJ 289 382 400 4.71


Perkhidmatan Patologi dan Tabung Darah

Perkhidmatan Patologi

Semua hospital dengan pakar memberi perkhidmatan patologi merangkumi Patologi Kimia, Kaji Tisu, Kajisel, Mikrobiologi

�6HURORJL��.DMLNXPDQ��.DMLGDUDK�GDQ�3HUNKLGPDWDQ�7DEXQJ�'DUDK��.ODVL¿NDVL�DGDODK�GLWXQMXNNDQ�VHSHUWL�GL�-DGXDO�4.60, Jadual 4.61 dan Jadual 4.62.

Jenis Ujian 2009 2010 2011 % PerubahanPatologi Kimia 5,972,516 2,673,177 2,515,473 -5.90

0LFURELRORJL 1,718,051 496,351 421,729 -15.03

+HPDWRORJL 1,544,512 979,677 1,002,778 2.36

+LVWRSDWRORJL�� 69,731 83,272 132,334 58.92

Cytologi 19,081 22,541 25,037 11.07

Jumlah 9,323,891 4,255,018 4,097,351 -3.711RWD��3HUEH]DDQ�SHQFDSDLDQ�\DQJ�NHWDUD�GLVHEDENDQ�EHUODNX�SHUXEDKDQ�GDODP�FDUD�SHQJLUDDQ

Jadual 4.60Ujian-ujian Makmal Yang Dijalankan di Hospital Negeri Kedah 2009-2011


222 223

+RVSLWDO Tahun Patologi

Kimia

Mikro biologi +HPDWRlogi

+LVWRSD�WRORJL Sitologi Jumlah

Sultanah

Bahiyah

2009 521,724 197,660 75,620 12,531 7872 815,407

2010 172,240 49,336 49,481 15,059 8,519 294,635

2011 100,809 85,103 113,520 13,570 8,496 321,498


2009 463,696 181,748 92,981 1,154 916 740,495

2010 230,730 69,107 66,774 1,939 4,557 373,107

2011 203,755 43,282 93,217 2,760 6,506 349,520

Kulim 2009 268426 11224 56947 0 320 336,917

2010 145,800 9,009 30,018 - - 184,827

2011 141,778 11,958 27,125 - - 180,861

Baling 2009 119,637 2,728 311,65 28 39 153,597

2010 65,091 2,908 16,069 22 44 84,134

2011 45,337 3,036 17,327 11 17 65,728

Langkawi 2009 9,907 1,311 8,310 0 0 19,528

2010 23,591 762 9,315 - - 33,668

2011 22,228 1,894 11,387 - - 35,509

Sik 2009 103,417 2,185 50,107 0 0 155,709

2010 130,930 1,552 38,517 - - 170,999

2011 168,179 1,063 42,633 - - 211,875

<DQ 2009 80,791 3,309 6,895 0 0 90,995

2010 43,236 1,785 2,249 - - 47,270

2011 39,037 1,660 1,503 - - 42,200

Jitra 2009 230,709 3,521 47,109 0 0 281,339

2010 261,710 2,510 42,743 - - 306,963

104,000 2,933 29,893 - - 136,826

Kuala

Nerang

2009 120,012 8,073 23,708 0 0 151,793

2010 126,069 7,309 21,690 - - 155,068

2011 113,438 3,902 19,012 - - 136,352

Jumlah 2009 1,918,319 411,759 392,842 13,713 9,147 2,745,780

2010 1,199,397 144,278 276,756 17,020 13,120 1,650,671

2011 938,561 154,831 355,617 16,341 15,019 1,480,369

Jadual 4.61Bebankerja Perkhidmatan Makmal Pesakit Luar Tahun 2009 – 2011

+RVSLWDO Tahun Patologi

Kimia

Mikro biologi +HPDWRlogi

+LVWRSD�WRORJL Sitologi Jumlah

Sultanah

Bahiyah

2009 2,393,293 809,171 520,544 51,868 9,639 3,784,515

2010 507,387 148,625 288,735 56,682 8,216 1,009,645

2011 708,265 128,293 259,514 100,115 8,253 1,204,440


2009 635,827 420,080 2105,35 4,141 146 1,270,729

2010 292,358 146,850 141,444 9,549 1,183 591,384

2011 257,430 80,947 123,036 15,875 1,753 479,041

Kulim 2009 388,042 51,014 159,857 0 142 599,055

2010 224,927 34,701 102,142 - - 361,770

2011 225,129 36,872 100,742 - - 362,743

Baling 2009 153752 4186 50233 9 7 208187

2010 91,897 5,459 33,000 21 22 130,399

2011 44,131 5,023 24,172 3 11 73,340

Langkawi 2009 160,470 7,659 58,149 0 0 226,278

2010 83,126 7,722 41,390 - - 132,238

2011 92,847 8,933 40,438 - - 142,218

Sik 2009 88601 5634 47701 0 0 141936

2010 90,536 3,440 37,804 - - 131,780

2011 90,753 1,652 48,166 - - 140,571

<DQ 2009 106,804 3,529 55,301 0 0 165,634

2010 41,852 1,391 16,902 - - 60,145

2011 59,069 1,687 18,567 - - 79,323

Jitra 2009 69,019 2,913 26,461 0 0 98,393

2010 93,835 1,726 25,588 - - 121,149

51,161 1,746 20,141 - - 73,048

Kuala

Nerang

2009 58,389 2,106 22,889 0 0 83,384

2010 47,862 2,159 15,816 - - 65,837

2011 48,127 1,745 12,385 - 1 62,258

Jumlah 2009 4,054,197 1,306,292 1,151,670 56,018 9,934 6,578,111

2010 1,473,780 352,073 702,821 66,252 9,421 2,604,347

2011 1,576,912 266,898 647,161 115,993 10,018 2,616,982

Jadual 4.62Bebankerja Perkhidmatan Makmal Pesakit Dalam Tahun 2009 – 2011

Perkhidmatan Transfusi Darah

Perkhidmatan Transfusi Darah Negeri Kedah menyediakan perkhidmatan sokongan yang penting kepada program

rawatan pesakit dan kesihatan awam. Bilangan Penderma Darah meningkat dari 35,646 dalam tahun 2010 kepada

42,105 pada tahun 2011. Sebanyak 44,934 pint darah telah digunakan kepada 20,113 pesakit di sepanjang tahun 2011.

Rujuk Jadual 4.63.


224 225

Jadual 4.63Bilangan Penderma, Penerima dan Penggunaan Darah

di Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011Hospital Bil Penderma Darah Bil Penerima Darah Darah Digunakan ( Pint )

2009 2010 2011 2009 2010 2011 2009 2010 2011Sultanah Bahiyah 13,904 16,221 19,307 6,733 7,644 8,398 15,374 17,889 24,235


8,111 8,624 9,861 5,301 5,783 6,598 8,080 9,380 10,041

Kulim 4,923 5,407 6,398 2049 2,016 2,337 4,275 4,630 5,310

Langkawi 1,466 1,453 1,722 579 740 800 1,086 1,501 2,336

Baling 784 504 502 953 925 865 1,112 1,061 1,157

Sik 494 1,068 1,288 335 273 272 598 472 445

<DQ 400 659 785 215 219 261 250 275 497

Jitra 336 882 1,135 332 408 313 491 522 452

Kuala Nerang 805 828 1,107 253 268 269 427 498 461

Jumlah 31,223 35,646 42,105 16,750 18,276 20,113 31,693 36,228 44,934

+RVSLWDO Pendermaan Darah Penerima Darah $QWH�QDWDO Lain-lain Jumlah

2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011

Sultanah

Bahiyah

806,516 926,800 484140 532,317 500 598 22,032 27,407 1,313,188 1,487,122

Sultan

$EGXO�+DOLP164,099 180,946 509307 525,320 2,235 972 25,822 18,552 701,463 725,790

Kulim 20,469 32,888 103637 122,726 0 0 7,453 12,889 131,559 168,503

Langkawi 7,511 9,685 16,065 19,154 12,354 11,232 14,000 17,754 49,930 57,825

Baling 5,762 3,731 32,326 13,941 48 834 4,994 5,283 43,130 23,789

Sik 6,185 7,284 5,505 4,865 12 0 2,548 2,607 14,250 14,756

<DQ 3,998 4,545 5,609 6,029 34 0 2,693 2,756 12,334 13,330

Jitra 8,281 8,710 4,976 4,888 0 0 8,457 7,962 21,714 21,560

K. Nerang 4,504 6,041 4,161 5,089 0 6 4,511 2,979 13,176 14,115

Jumlah 1,027,325 1,180,630 1,165,726 1,234,329 15,183 13,642 92,510 98,189 2,300,744 2,526,790

Jadual 4.64Jenis dan Beban Kerja Pemeriksaan Darah di Hospital Negeri Kedah Tahun 2010 - 2011

Perkhidmatan Forensik

-DEDWDQ�3HUXEDWDQ�)RUHQVLN��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�DGDODK�VDODK�VDWX�GDULSDGD�3XVDW�6DWHOLW�)RUHQVLN�GL�EDZDK�Pusat Forensik Wilayah yang berpusat di Pulau Pinang. Sebagai sebuah Pusat Satelit Forensik, Jabatan Perubatan

)RUHQVLN��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�EHUSHUDQDQ�VHEDJDL�SXVDW�UXMXNDQ�NHSDNDUDQ�GDQ�WHNQLNDO�SHUNKLGPDWDQ�IRUHQVLN�untuk seluruh negeri Kedah dan Perlis.

Jabatan ini memberi perkhidmatan kepada pelanggan-pelanggan yang terdiri dari Polis DiRaja Malaysia, Badan

Perundangan dan Kehakiman Malaysia, keluarga atau waris simati. Jadual 4.65 menunjukkan bilangan kes yang

GLNHQGDOLNDQ�ROHK�-DEDWDQ�3HUXEDWDQ�)RUHQVLN��-3)��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�

Jadual 4.65Bilangan Mayat dan Kes Post-Mortem Yang di Kendalikan di Jabatan Perubatan Forensik

Hospital Sultanah Bahiyah 2009 - 2011Tahun Jumlah Mayat dikendalikan oleh Mortuari Jumlah Postmortem Mediko-legal Jumlah postmortem Klinikal

2009 2,040 324 1

2010 2,045 329 0

2011 2,061 330 1

Perkhidmatan Pengimejan Diagnostik

3HUNKLGPDWDQ� � NHSDNDUDQ� 3HQJLPHMDQ� 'LDJQRVWLN� GLVHGLDNDQ� GL� +RVSLWDO� 6XOWDQDK� %DKL\DK�� +RVSLWDO� 6XOWDQ� $EGXO�+DOLP�GDQ�+RVSLWDO�.XOLP��-DGXDO��PHQXQMXNNDQ��SHUNKLGPDWDQ�.HSDNDUDQ�3HQJLPHMDQ�'LDJQRVWLN�\DQJ�GLEHULNDQ�GL��+RVSLWDO��GHQJDQ�3DNDU��GDQ��-DGXDO��GDQ��PHQXQMXNNDQ�ELODQJDQ�SHPHULNVDDQ�3HQJLPHMDQ�'LDJQRVWLN�GL�+RVSLWDO�KRVSLWDO�GL�1HJHUL�.HGDK��

6HFDUD�NHVHOXUXKDQ��GLGDSDWL�SHPHULNVDDQ�SHQJLPHMDQ�GLDJQRVWLN�PHQLQJNDW�VHEDQ\DN��GDUL�WDKXQ��

Sultanah Bahiyah 5DGLRJUD¿� $P�� 5DGLRJUD¿� .KDV�� )OXRURVNRSL� \DQJ� PHQJJXQDNDQ� PHGLD� NRQWUDV�� 3HPHULNVDDQ�8OWUDVRXQG��3HPHULNVDDQ�&$7�6FDQ��3HPHULNVDDQ�0DPPRJUD¿�GDQ�3HPHULNVDDQ�05,

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 5DGLRJUD¿� $P�� 5DGLRJUD¿� .KDV�� )OXRURVNRSL� \DQJ� PHQJJXQDNDQ� PHGLD� NRQWUDV�� 3HPHULNVDDQ�8OWUDVRXQG��3HPHULNVDDQ�&$7�VFDQ��3HPHULNVDDQ�0DPPRJUD¿

Kulim 5DGLRJUD¿� $P�� 5DGLRJUD¿� .KDV�� )OXRURVNRSL� \DQJ� PHQJJXQDNDQ� PHGLD� NRQWUDV�� 3HPHULNVDDQ�Ultrasound

Jadual 4.66Perkhidmatan Kepakaran Pengimejan Diagnostik Hospital-hospital di Negeri Kedah

Jadual 4.67Bilangan Pemeriksaan Pengimejan Diagnostik

Hospital-Hospital Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011Hospital 2009 2010 2011 % PerubahanSultanah Bahiyah 115,354 128,006 156,115 21.96

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 91,425 102,887 112,243 9.09

Kulim 40,803 47,782 53,895 12.79

Langkawi 17,316 16,956 16,096 -5.07

Baling 11,709 13,515 19,170 41.84

Sik 6,843 6,955 7,045 1.29

<DQ 8,768 8,996 9,827 9.24

Jitra 18,442 19,738 21,364 8.24

Kuala Nerang 6,006 5,891 6,853 16.33

Jumlah 316,666 350,726 402,608 14.79


226 227

KEPAKARAN TERTIARI

+DQ\D�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�PHPEHUL�SHUNKLGPDWDQ�WHUWLDUL��GDODP�ELGDQJ��3HUXEDWDQ�5HVSLUDWRUL��8URORJL��1HIURORJL��Pembedahan Pediatrik dan Pembedahan Plastik dan Kardiologi.

Perkhidmatan Perubatan Respiratori

6HWLDS�KRVSLWDO�GL�QHJHUL�.HGDK�WHODK�PHZXMXGNDQ�.OLQLN�'DGD�XQWXN�PHQJHQGDOLNDQ�NHV�NHV�7LEL��3DNDU�GDUL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�GDQ�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�PHODZDW�KRVSLWDO�ODLQ�VHFDUD�EHUNDOD�XQWXN�PHPHULNVD�NHV�NHV�\DQJ�dirujuk pada beliau dan juga memberi latihan kepada pegawai perubatan. (Jadual 4.69 dan 4.70)

'L�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��-DEDWDQ�3HUXEDWDQ�5HVSLUDWRUL��GLNHNDONDQ�GL�+RVSLWDO�$ORU�6HWDU��KRVSLWDO�ODPD��-DEDWDQ�ini memberi perkhidmatan terhadap kes-kes Tibi dan juga pesakit-pesakit yang mengidap penyakit respiratori lain. Selain

perkhidmatan biasa, prosedur intervensi yang dijalankan ialah video bronkoskopi dan pleuroskopi. Jabatan ini juga

PHPEHUL� UDZDWDQ�NHPRWHUDSL�NHSDGD�SHVDNLW�\DQJ�PHQJLGDS�NDQVHU�SDUX�SDUX�GDQ�PHQMDODQNDQ�XMLDQ� µOXQJ�IXQFWLRQ�WHVW¶�GDQ�VSLURPHWUL��-DEDWDQ�LQL�WHODK�PHPSHORSRUL�SHQJJXQDDQ�XMLDQ�ELRFKLS�³ROLSUR�WHVW´�LDLWX�XMLDQ�\DQJ�PHPXWXVNDQ�MDQJNLWDQ�WXEHUFXORVLV�GHQJDQ�FHSDW�GDQ�WHSDW�

Hospital 2009 2010 2011 % PerubahanSultanah Bahiyah 10,779 12,354 5,312 -57.00

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 7,793 2,403 2,538 5.62

Kulim 1,215 1,254 1,429 13.96

Langkawi 242 179 396 121.23

Sik* 16 36 54 50.00

<DQ 254 251 301 19.92

Kuala Nerang* 44 75 114 52.00

Jumlah 20,343 16,552 10,144 -38.711RWD�� .OLQLN�3DNDU�$WDV�/DZDWDQ

Jadual 4.69Kedatangan Pesakit Di Klinik Pesakit Luar Pakar Perubatan Respiratori Hospital-Hospital Dengan Pakar


Hospital 2009 2010 2011 % PerubahanSultanah Bahiyah 980 999 1,174 17.52

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 0 0 1 -

Langkawi 0 32 33 3.13

Baling 42 42 25 -40.48

Jumlah 1,022 1,073 1,233 14.91

Jadual 4.70Jumlah kemasukan Pesakit Jabatan Perubatan Respiratori

Hospital-Hospital Berpakar Negeri Kedah Tahun 2009 – 2011

Ta

hu

n

3HPH

ULNVDDQ�$P

6LVWH

P�$OLPHQWDUL

Sis

tem

Bili

ari

Sis

tem

Urin

ary

6LVWH

P�9DVFXOD

U

Sis

tem

R

ep

rod

uktif

Ka

jian

Ja

ntu

ng

7RPR

JUD¿

Be

rko

mp

ute

r

8OWUD�6RQRJUD¿

MR

I

Pe

me

riksa

an

Ta

mb

ah

an

Ju

mla

h

Sultanah

Bahiyah

2009 89,102 333 534 624 - 103 - 9,278 8,320 1,518 5,542 115,354

2010 99,647 300 596 603 2 89 0 10,298 9,455 1,598 5,418 128,006

2011 123,387 296 593 524 11 110 0 12,151 10,011 1,702 7,330 156,115

Sultan

$EGXO�+DOLP2009 73,612 64 5 364 6 24 - 4,790 5,955 399 6,206 91,425

2010 79,296 79 2 303 11 54 0 6,273 7,836 499 8,534 102,887

2011 87,229 85 5 204 11 71 0 7,296 8,257 522 8,563 112,243

Kulim 2009 40,611 - 0 62 - 0 - 0 0 0 130 40,803

2010 47,512 0 0 103 0 0 0 0 0 0 167 47,782

2011 52,738 0 0 55 0 0 0 0 655 0 447 53,895

Langkawi 2009 11,709 - 0 0 - 0 - 0 0 0 0 11,709

2010 15,074 0 0 30 0 0 0 829 782 91 150 16,956

2011 16,095 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 16,096

Baling 2009 15,954 1 0 31 - 0 - 580 580 0 170 17,316

2010 13,513 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 13,515

2011 16,937 0 0 31 0 0 0 1,004 1,007 0 191 19,170

Sik 2009 6,830 - 0 13 - 0 - 0 0 0 0 6,843

2010 6,944 0 0 8 0 0 0 0 0 0 3 6,955

2011 7032 0 0 13 0 0 0 0 0 0 0 7045

<DQ 2009 8,768 - 0 0 - 0 - 0 0 0 0 8,768

2010 8,996 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 8,996

2011 9827 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 9827

Jitra 2009 18,442 - 0 0 - 0 - 0 0 0 0 18,442

2010 19,738 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 19,738

2011 21364 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 21364

K Nerang 2009 6,005 - 0 1 - 0 - 0 0 0 0 6,006

2010 5,891 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5,891

2011 6,853 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6,853

Jumlah 2009 271,033 398 539 1,095 6 127 - 14,648 14,855 1,917 12,048 316,666

2010 296,611 379 598 1,048 13 143 0 17,400 18,073 2,188 14,273 350,726

2011 341,462 381 598 828 22 181 0 20,451 19,930 2,224 16,531 402,608

Jadual 4.68Bilangan Pemeriksaan Pengimejan Diagnostik Mengikut Jenis Pemeriksaan

Hospital Negeri Kedah Tahun 2009 - 2011


228 229

Klinik Pesakit Luar Urologi

+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�MXJD�PHPEHUL�SHUNKLGPDWDQ�NHSDGD�SHVDNLW�SHVDNLW�\DQJ�GDWDQJ�PHQGDSDW�UDZDWDQ�XURORJL�di Klinik Pesakit Luar Urologi. Pesakit diterima dari seluruh Negeri Kedah dan juga dari Pulau Pinang dan Perlis.

3HPEHGDKDQ�8URORJL�MXJD�GLODNXNDQ�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��+RVSLWDO�7XDQNX�)DX]LDK��+7)��GDQ�3XODX�3LQDQJ�bagi pesakit-pesakit yang mengalami masalah berkaitan urologi. Jadual 4.71.

Jadual 4.71Bilangan Pesakit Menjalani Pembedahan Urologi Mengikut Pilihan dan Kecemasan

Tahun 2009- 2010Hospital 2009 2010 2011

Pilihan Kecemasan Pilihan Kecemasan Pilihan KecemasanSultanah Bahiyah 1,371 70 992 98 883 102

Klinik Pesakit Luar Nefrologi

3HVDNLW�SHVDNLW�\DQJ��PHQJDODPL�PDVDODK�1HIURORJL�PHQGDSDW�SHUNKLGPDWDQ��GDUL�.OLQLN�3HVDNLW�/XDU�1HIURORJL��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�GDQ�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP��%LODQJDQ�NHGDWDQJDQ�SHVDNLW�GLWXQMXNNDQ�GL��-DGXDO��

Hospital 2009 2010 2011+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK 660 4,610 7,551

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 428 451 762

Jadual 4.72Kedatangan Pesakit Klinik Nefrologi Hospital Sultanah Bahiyah Tahun 2009 – 2011

Hemodialisis

Perkhidmatan ini disediakan di semua hospital di Negeri Kedah. Unit ini memberi rawatan hemodialisis kepada pesakit

EXDK�SLQJJDQJ�\DQJ�GLVDKNDQ�ROHK�3DNDU�1HIURORJL�GDUL�.OLQLN�1HIURORJL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�GDQ�+RVSLWDO�.XDOD�Lumpur. Rujuk Jadual 4.73.

Bilangan pesakit yang mendapat perkhidmatan dialisis meningkat 5.5% daripada 384 pesakit kepada 405 pesakit pada

WDKXQ��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�WHODK�PHPEXDW�VHPDNDQ�VHPXOD�WHUKDGDS�VHQDUDL�PHQXQJJX�SDGD�WDKXQ��dengan membuang daripada senarai menunggu pesakit yang telah mendapat perkhidmatan di pusat-pusat hemodialisis

lain. Selain hospital kerajaan, terdapat 30 pusat hemodialisis swasta yang dikendalikan oleh hospital swasta, Badan

Bukan Kerajaan dan individu yang membantu mengurangkan beban yang ditanggung oleh hospital kerajaan.

Hospital Bil Mesin Bil. PesakitYang Mendapat Rawatan

Bil. Pesakit YangMenunggu

2010 2011 % Perubahan



Sultanah

Bahiyah

32 32 0 74 83 12.2 100 35 -65.0

Sultan

$EGXO�+DOLP15 15 0 55 60 9.0 72 90 25.0

Kulim 13 13 0 40 40 0.0 52 41 -21.2

Langkawi 13 12 -7.7 49 54 10.2 7 4 -42.9

Baling 10 10 0 36 35 -2.8 24 29 20.8

Sik 11 11 0 33 33 0.0 8 8 0.0

<DQ 13 13 0 35 39 11.4 11 7 -36.4

Jitra 7 7 0 35 35 0.0 27 19 -29.6

Kuala

Nerang

7 7 0 27 26 -3.7 12 10 -16.7

Jumlah 121 120 -0.83 384 405 5.5 313 243 -22.4

Jadual 4.73Daftar Pesakit Program Rawatan Hemodialisis Mengikut Hospital 2010 – 2011

Pembedahan Plastik

%DKDJLDQ�3HPEHGDKDQ�3ODVWLN�GLXUXVNDQ�ROHK�3DNDU�3HPEHGDKDQ�3ODVWLN�� -DEDWDQ�3HPEHGDKDQ�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�� 3HUNKLGPDWDQ� NHSDNDUDQ� \DQJ� GLMDODQNDQ� GL� +RVSLWDO� 6XOWDQDK� %DKL\DK� DGDODK� ‘craniofacial surgery’, PLFURVXUJHU\��UDZDWDQ�NHEDNDUDQ�GD�NHORLG��FOHIW�OLS�GDQ�SDODWH�UHSDLU�GDQ�µFRYHUDJH�RI�ÀDS¶.

3HPEHGDKDQ�QHW�ZRUNLQJ�GL�+RVSLWDO�-LWUD�WHODK�GLKHQWLNDQ�VHMDN�WDKXQ��-DGXDO��PHQXQMXNNDQ�EHEDQNHUMD�GL�klinik Pembedahan Plastik.

Jadual 4.74Kedatangan Pesakit Klinik Pembedahan Plastik dan Bilangan Pembedahan

Hospital Sultanah Bahiyah 2009 – 2011Hospital Kedatangan Ke Klinik Pembedahan

2009 2010 2011 2009 2010 2011Sultanah Bahiyah 2,970 3,051 3,565 1,120 662 689

Jitra - - - 6 - -

Jumlah 2,970 3,051 3,565 1,126 662 689

Pembedahan Pediatrik

6HMDN�WDKXQ��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�WHODK�PHQMDGL�SXVDW�UDZDWDQ�3HPEHGDKDQ�.DQDN�.DQDN�XQWXN�=RQ�8WDUD�Semenanjung Malaysia, iaitu menerima rujukan bukan sahaja dari Perlis dan Kedah tetapi juga dari Pulau Pinang dan

Taiping.

Bilangan kedatangan ke Klinik dan bilangan pembedahan Pediatrik ditunjukkan di Jadual 4.75.


230 231

Hospital Klinik Pembedahan Pediatrik Pembedahan PediatrikSultanah

Bahiyah

2009 2010 2011 2009 2010 2011

2,913 3,204 3468 715 604 760

Jadual 4.75Bilangan Kedatangan Pesakit Di Klinik Pembedahan Pediatrik dan Bilangan Pembedahan Pediatrik

Bagi Tahun 2009 – 2011

Perkhidmatan Kardiologi

-DEDWDQ�.DUGLRORJL�PHUXSDNDQ�VDWX�MDEDWDQ�\DQJ�EDUX�EHURSHUDVL�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�GDQ�GLNHWXDL�ROHK�VHRUDQJ�Pakar Perunding. Jabatan ini mula beroperasi sebagai satu jabatan yang tersendiri sejak Januari 2008 di mana sebelum

ini perkhidmatan rawatan penyakit jantung adalah di bawah Jabatan Perubatan.

Jadual 4.76Jumlah Kemasukan dan Kedatangan Pesakit

ke Klinik Pakar Kardiologi Hospital Sultanah Bahiyah Tahun 2009 – 20112009 2010 2011

Jumlah Kemasukan ke wad 2,296 2,295 2,411

Jumlah Kedatangan ke Klinik Pakar 10,174 9,614 10,527

PERKHIDMATAN SOKONGAN

Perkhidmatan Farmasi

Perolehan dan Bekalan, Farmasi Pesakit Dalam, Farmasi Pesakit Luar dan Kaunseling Maklumat Ubat, merupakan

DQWDUD�SHUNKLGPDWDQ�\DQJ�GLEHULNDQ�ROHK�%DKDJLDQ�)DUPDVL�+RVSLWDO�+RVSLWDO�1HJHUL�.HGDK��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�GDQ�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�PHPEHUL�SHUNKLGPDWDQ�3HPRQLWRUDQ�7HUDSXWLN�8EDW�GL�PDQD�XMLDQ�NH�DWDV�VDPSHO�GDUDK�SHVDNLW�untuk menentukan paras kepekatan ubat yang telah diambil oleh pesakit tersebut dijalankan.

Perkhidmatan lain adalah penyediaan Nutrisi Parenteral untuk pesakit-pesakit dewasa dan kanak-kanak dan Rekonstitusi

Ubat Sitotoksik bagi pesakit kanser. Jadual 4.77 menunjukkan bilangan preskripsi bagi Pesakit Dalam dan Pesakit Luar

semua hospital kerajaan Negeri Kedah.

Hospital 2010 2011Pesakit Dalam

Pesakit Luar

Jumlah Pesakit Dalam

Pesakit Luar

Jumlah % Perubahan

Sultanah Bahiyah 271,663 386,388 658,051 370,076 409,061 779,137 18.4

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 202,102 327,391 529,493 267,790 332,849 600,639 13.4

Kulim 53,859 126,605 180,464 58,194 144,608 202,802 12.4

Langkawi 17,513 39,712 57,225 17,865 41,729 59,594 4.1

Baling 43,781 76,058 119,839 48,680 88,351 137,031 14.35

Sik 8,988 54,113 63,101 8,798 56,798 65,596 4.0

<DQ 10,123 51,934 66,051 9,817 57,496 67,313 1.9

Jitra 6,264 117,872 124,136 6,903 146,057 152,960 23.2

Kuala Nerang 12,295 55,712 68,007 11,863 58,292 70,155 3.2

Jumlah 626,588 1,235,785 1,866,367 799,986 1,335,241 2,135,227 14.41

Jadual 4.77Bilangan Preskripsi Pesakit Dalam dan Pesakit Luar Hospital-hospital Negeri Kedah 2010 - 2011

Perkhidmatan Dietetik & Katering

Perkhidmatan utama unit ini adalah untuk menyediakan makanan yang sesuai untuk penyakit tertentu serta

melengkapkan rawatan pesakit dan mempertingkatkan lagi taraf perkhidmatan pemakanan klinikal. Skop perkhidmatan

ialah menyediakan makanan biasa dan terapeutik dan memberi nasihat pemakanan kepada pesakit dalam dan pesakit

luar (Jadual 4.78)

+RVSLWDO� 6XOWDQDK�%DKL\DK��+RVSLWDO� 6XOWDQ�$EGXO�+DOLP� GDQ�+RVSLWDO� .XOLP�PHPSXQ\DL� 3HJDZDL�'LHWHWLN�� /DZDWDQ�NH�KRVSLWDO�GDHUDK�GLDGDNDQ�XQWXN�PHQ\HOLD�NHUMD�NDNLWDQJDQ�VDPSLQJ�PHPEHUL�NDXQVHOLQJ�NHSDGD�SHVDNLW��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP��+RVSLWDO�.XOLP�GDQ�+RVSLWDO� /DQJNDZL�PHQ\HGLDNDQ�3HQJKLGDQJDQ�0DNDQDQ�6HFDUD�%HUSXVDW

Hospital 2010 2011 % PerubahanBiasa Teraputik Jumlah Biasa Teraputik Jumlah


6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 82,120 46,249 128,369 102,656 59,628 162,284 26.4

Kulim 111,040 26,784 137,824 121,738 30,737 152,475 10.6

Langkawi 20,411 9,551 29,962 24,275 10,881 35,156 17.3

Baling 18,140 13,100 31,240 20,100 12,890 32,990 5.6

Sik 50,984 22,832 73,816 52,068 21,108 73,176 -0.9

<DQ 41,286 12,777 54,063 44,105 14,927 59,032 9.2

Jitra 13,309 5,741 19,050 14,690 6,590 21,280 11.7

Kuala Nerang 8,403 5,055 13,458 9,148 4,850 13,998 4.0

Jumlah 497,113 266,029 763,142 563,225 250,595 813,820 6.6

Jadual 4.78Jenis Penyediaan Makanan Hospital-Hospital Negeri Kedah 2010 – 2011


232 233

Perkhidmatan Rehabilitasi

Perkhidmatan ini diberikan melalui Unit Fisioterapi dan Unit Pemulihan Cara Kerja. Jabatan Fisioterapi menyediakan

aktiviti seperti Senaman, Letroterapi, ‘Chest Physiotherapy’��+LGURWHUDSL��0DQGL�/LOLQ��7UDFWLRQ��0DQLSXODVL�7LVX�/HPEXW��Pemulihan Pediatrik, Kelas Penjagaan & Senaman Sakit Pinggang dan Pelvic Floor Exercise. Perkhidmatan baru yang

GLVHGLDNDQ�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�DGDODK�8QLW�.HVLKDWDQ�:DQLWD�EDJL�NHV� LQFRQWLQHQFH��SURODSVHG�XWHUXV�GDQ�masalah bladder, Unit Rehabilitasi Vestibular bagi kes vertigo dan keseimbangan dan Terapi Lymphoedema bagi kes

EHQJNDN�SDGD�WDQJDQ�DWDX�NDNL�VHOHSDV�PDVWHFWRP\�GDQ�SRVW�UDGLRWHUDSL��5XMXN�-DGXDO��GDQ��

3HUNKLGPDWDQ�3HPXOLKDQ�&DUDNHUMD�EHUIXQJVL�PHODWLK�VHPXOD�SHVDNLW�\DQJ�PHPSXQ\DL�PDVDODK�GDUL�VHJL�¿]LNDO��PHQWDO�dan sosial supaya mereka boleh berdikari dalam semua aspek kehidupan seharian dan kembali dalam masyarakat.

Pesakit yang menerima perkhidmatan ini merangkumi kes ortopedik, neurologikal, kanak-kanak keperluan khas, kes-kes

psikiatrik dan pesakit jantung. Bebankerja Unit Pemulihan Carakerja adalah seperti di Jadual 4.80 dan Jadual 4.81.

Jadual 4.79Perawatan Pesakit Luar dan Dalam Unit Fisioterapi Hospital-Hospital Negeri Kedah Tahun 2010 dan 2011

+RVSLWDO 2010 2011 %

PerubahanPesakit

Dalam

Pesakit Luar Jumlah Pesakit

Dalam

Pesakit Luar Jumlah

Sultanah Bahiyah 70,023 109,567 179,590 59,038 90,704 149,742 -16.62

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 46,293 52,457 98,750 43,871 51,723 95,594 -3.20

Kulim 27,033 32,252 59,285 40,640 45,261 85,901 44.89

Langkawi 7,632 14,703 22,335 6,900 9,628 16,528 -26.00

Baling 4,067 4,897 8,964 2,832 5,704 8,536 -4.77

Sik * - 509 509 332 3,197 3,529 593.32

Jitra 3,058 42,187 45,245 4,757 54,217 58,974 30.34

<DQ 5,689 8,664 14,353 5,167 11,330 16,497 14.94

Jumlah 163,795 265,236 429,031 163,537 271,764 435,301 1.46

1RWD��.XWLSDQ�GDWD�XQWXN�+RVSLWDO�6LN�EHUPXOD�-XODL��

+RVSLWDO 2010 2011 %

PerubahanPesakit

Dalam


Dalam

Pesakit Luar Jumlah

Sultanah Bahiyah 18,669 28,108 46,777 17,352 24,336 41,688 -10.88

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 11,401 13,505 24,906 12,356 13,137 25,493 2.36

Kulim 5,648 6,883 12,531 7,923 9,706 17,629 40.68

Langkawi 1,561 3,062 4,623 1,583 2,113 3,696 -20.05

Baling 1,328 1,737 3,065 903 1,878 2,781 -9.27

Sik 0 109 109 80 761 841 671.56

Jitra 647 7,750 8,397 1,079 10,821 11,900 41.72

<DQ 918 2,131 3,049 957 2,304 3,261 6.95

Jumlah 40,172 63,285 103,457 42,233 65,056 107,289 3.70

Jadual 4.80Kedatangan Pesakit Dalam dan Luar Unit Fisioterapi 2010 – 2011

+RVSLWDO 2010 2011 %

PerubahanPesakit

Dalam


Dalam

Pesakit Luar Jumlah


6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 10,064 43,322 53,396 9,892 19,945 29,337 -45.06

Kulim 2,949 15,061 18,010 2,343 15,451 17,794 -1.20

Langkawi 575 5,033 5,608 1,264 6,593 7,857 40.10

Baling - - - 102 755 857 -

Jitra 123 6,494 6,617 603 7,798 8,401 26.96

Jumlah 68,344 152,118 220,472 73,262 142,044 214,806 -2.57

Jadual 4.81Bebankerja Unit Pemulihan Cara Kerja – Bilangan Perawatan

Bagi Pesakit Dalam dan Pesakit Luar Tahun 2010 – 2011

Jadual 4.82Bebankerja Unit Pemulihan Cara Kerja – Bilangan Kedatangan bagi

Pesakit Dalam dan Pesakit Luar Tahun 2010 – 2011+RVSLWDO 2010 2011 %

PerubahanPesakit

Dalam


Dalam

Pesakit Luar Jumlah


6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 4,206 10,148 14,354 3,256 7,304 10,560 -26.43

Kulim 856 3,199 4,055 524 3,795 4,318 6.49

Langkawi 212 1,172 1,384 288 1344 1632 17.92

Baling - - - 30 302 332 -

Jitra 47 1,182 1,229 167 1,470 1,637 33.20

Jumlah 20,552 37,708 58,260 21,622 38,772 60,393 3.66


234 235

Perkhidmatan Kebajikan Perubatan (Kerja Sosial Perubatan)

3HUNKLGPDWDQ�.HEDMLNDQ�6RVLDO�3HUXEDWDQ�PHPEHUL�SHUNKLGPDWDQ�VHFDUD�ODQJVXQJ�NHSDGD�SHVDNLW�GDQ�NHOXDUJD�PHODOXL�bantuan kewangan dan alatan perubatan serta bantuan psikososial dan ekonomi. Juga menguruskan perkhidmatan

sukarela hospital, latihan dan penyeliaan pelajar-pelajar universiti dalam penempatan untuk praktikum. Perkhidmatan ini

KDQ\D�WHUGDSDW�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�GDQ�+RVSLWDO�.XOLP��/LKDW�-DGXDO��

+RVSLWDO 2009 2010 2011

Kes Rujukan

Baru

Bil. Kes

Susulan

Kes Rujukan

Baru

Bil. Kes

Susulan

Kes Rujukan

Baru

Bil. Kes

Susulan

Sultanah Bahiyah 1,239 148 1,413 349 1,529 372

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 772 18 940 53 1,046 52

Kulim 477 14 557 90 514 16

Kedah 2,488 180 2,910 492 3,089 440

Jadual 4.83Kes Rujukan Baru Dan Kes Susulan Unit Kebajikan Sosial Perubatan 2009 - 2011

Perkhidmatan Pendidikan Kesihatan

Pendidikan Kesihatan memberi perkhidmatan menerusi promotif, preventif dan penjagaan kesihatan melalui kaedah

\DQJ�GLUDQFDQJ��8QWXN�PHQFDSDL�PDWODPDW�LQL�3XVDW�6XPEHU�GLXMXGNDQ�GL�VHPXD�KRVSLWDO�GL�1HJHUL�.HGDK��'L�DQWDUD��aktiviti-aktiviti yang dilaksanakan ialah menyelaras semua aktiviti pendidikan pesakit, menggalakan Pertubuhan Bukan

Kerajaan (NGO) dalam aktiviti promosi kesihatan terutamanya di hospital. Objektif utama ialah untuk menyediakan

pesakit dan keluarga dengan pengetahuan, sikap dan kemahiran tertentu supaya mereka boleh menguruskan sendiri

SHQ\DNLW� WHUVHEXW�GDQ�PHQFHJDK�GDULSDGD�OHELK�WHUXN��EHUXODQJ�VHUWD�PHQFHJDK�GDULSDGD�PHUHEDN�NHSDGD�NHOXDUJD�yang lain. Di samping itu juga diadakan latihan kepada kakitangan dalam bidang pendidikan kesihatan serta menjalankan

kajian dalam bidang pendidikan kesihatan.

6WDWLVWLN�PHQJHQDL�.DXQVHOLQJ�3HQ\DNLW�'LDEHWLV��3HQ\DNLW�$VWKPD�GDQ�3HQ\DNLW�7HNDQDQ�'DUDK�7LQJJL�GL�3XVDW�6XPEHU�dan Wad adalah seperti di Jadual 4.84.

Hospital Pendidikan Pesakit Diabetik

Pendidikan Pesakit Asthma

Pendidikan Pesakit Darah Tinggi

Jum. Pesakit Diberi Pendidikan 2010

Sultanah Bahiyah 837 733 571 2,141

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 5,142 32 994 6,168

Kulim 72 34 60 166

Langkawi 214 76 131 421

Baling 213 86 145 444

Sik 1,269 180 1,840 3,289

<DQ 239 - - 239

Jitra 373 300 211 884

Kuala Nerang 0 0 0 0

Jumlah 8,359 1,441 3,952 13,752

Jadual 4.84Kaunseling Penyakit Diabetis, Penyakit Asthma dan Penyakit Tekanan Darah Tinggi di Unit Pendidikan

Kesihatan di Hospital-Hospital di Negeri Kedah Tahun 2011

Perkhidmatan Rekod Perubatan dan Maklumat

Jabatan Rekod Perubatan di hospital-hospital di Negeri Kedah memainkan peranan penting dalam Pengurusan

Rekod Perubatan Pesakit. Jabatan ini dipertanggungjawabkan untuk menguruskan laporan perubatan, menguruskan

rekod-rekod pesakit, pengumpulan statistik hospital dan juga ianya merupakan pusat sumber dan pusat rujukan untuk

PHQGDSDWNDQ�PDNOXPDW�PDNOXPDW�\DQJ�EHUNDLWDQ�GHQJDQ�SHUDZDWDQ�SHVDNLW��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�GDQ�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�PHQJJXQDNDQ�7+,6�

Dibawah RMK 9, Kementerian Kesihatan Malaysia telah menggariskan langkah yang perlu untuk memantapkan lagi

pengurusan rekod perubatan, semua Jabatan rekod di hospital-hospital perlu memulakan satu sistem dimana seorang

pesakit hanya akan mempunyai satu rekod sahaja ‘One patient one folder’.

3HQFDSDLDQ�/DSRUDQ�3HUXEDWDQ� WDKXQ��EDJL�+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�GDQ�+RVSLWDO�.XOLP�PHQXUXQ�GDULSDGD�WDKXQ�VHEHOXPQ\D�GLVHEDENDQ�EHUXEDKQ\D�VWDQGDUG�1,$�XQWXN�WHPSRK�ODSRUDQ�SHUXEDWDQ�SHUOX�GLVLDSNDQ�GDUL��PLQJJX�kepada 2 minggu.

Jadual 4.80 menunjukkan jumlah permohonan laporan perubatan bagi seluruh hospital di Negeri Kedah.


236 237

+RVSLWDO 2009 2010 2011

Jumlah

Permohon

an

Jumlah

Siap

% Siap Jumlah

Permohon

an

Jumlah

Siap

% Siap Jumlah

Permohon

an

Jumlah

Siap

% Siap

Sultanah Bahiyah* 4,455 3,849 86.4 4,454 3,913 71.70 5,265 4,499 85.45

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP�

4,728 3,871 81.9 4,560 2,999 65.77 4,905 3,147 64.15

Kulim** 3,615 3477 96.2 3,849 3,025 78.59 3,340 2,363 70.74

Langkawi** 641 641 100 719 719 100 671 659 98.21

Baling** 839 816 97.2 977 962 98.5 861 861 100

Sik** 389 383 98.4 303 299 98.6 336 336 100

<DQ 433 433 100 350 350 100 450 450 100

Jitra** 810 793 97.9 849 846 99.65 953 933 97.90

Kuala Nerang** 185 185 100 168 168 100 178 178 100

Jumlah 16,095 14,448 89.76 16,229 13,281 81.83 16,959 13,426 79.16

1RWD�� 7HPSRK�VLDS�DGDODK��PLQJJX�� 7HPSRK�VLDS�DGDODK��PLQJJX

Jadual 4.85Penyedian Laporan Perubatan Unit Rekod Perubatan Di Hospital-Hospital Negeri Kedah

Bagi Tahun 2009 - 2011

UNIT KEJURUTERAAN (OPERASI)

Unit Kejuruteraan (Operasi) mula beroperasi pada tahun 2010 dan berada di bawah Program Bahagian Perubatan yang

diterajui oleh Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Perubatan) Jabatan Kesihatan Negeri Kedah. Unit ini diketuai oleh

Ketua Unit Kejuruteraan Operasi J48 dan dibantu oleh Jurutera Mekanikal Kanan J44, Jurutera Mekanikal J41, Jurutera

(OHNWULN�-��GDQ�-XUXWHUD�$ZDP�-��2EMHNWLI�XWDPD�XQLW�LQL�DGDODK�XQWXN�PHQJDZDOVHOLD�.KLGPDW�6RNRQJDQ�+RVSLWDO�dan memberi khidmat nasihat teknikal dan kejuruteraan di semua hospital meliputi empat buah hospital berpakar dan

lima buah hospital tanpa pakar di Negeri Kedah. Perjawatan dan pengisian jawatan bagi Unit Kejuruteraan (Operasi)

Jabatan Kesihatan Negeri Kedah bagi tahun 2011 adalah seperti di Jadual 4.86.

-DZDWDQ��+RVSLWDO Jurutera J48 Jurutera J44 Jurutera Mekanikal

J41

Jurutera Elektrik J41

Jurutera $ZDP�-��

Jurutera Elektronik

J41

Pembantu Tadbir N17

Jumlah

J I J I J I J I J I J I J I J I

JKN 1 0 1 1 1 0 1 1 1 1 - - - - 1 0

Sultanah Bahiyah - - - - - - - - - - 1 1 - - - -


- - - - - - - - - - 1 1 - - - -

Kulim - - - - - - - - 1 1 - - - - - -

Langkawi - - - - 1 1 - - - - - - - - - -

Baling - - - - - - - - - - - - 1 1 - -

Jitra - - - - - - - - - - - - 1 1 - -

Sik - - - - - - - - - - - - 1 1 - -

<DQ� - - - - - - - - - - - - 1 1 - -

Kuala Nerang - - - - - - - - - - - - 1 1 - -

Jumlah 1 0 1 1 2 1 1 1 2 2 2 2 5 5 1 0

Jadual 4.86Perjawatan Unit Kejuruteraan (Operasi)

Unit Kejuruteraan (Operasi) ini amat memerlukan penambahan jawatan kumpulan sokongan seperti Penolong Jurutera

-�� GDQ� -XUXWHNQLN� -�� EDJL� PHPEDQWX� -XUXWHUD� GDQ� PHODQFDUNDQ� RSHUDVL� SHPDQWDXDQ� SHUNKLGPDWDQ� VRNRQJDQ�hospital.

Aktiviti Unit Kejuruteraan (Operasi)

Di antara aktiviti-aktiviti yang dilaksanakan oleh Unit Kejuruteraan (Operasi) di sepanjang tahun 2011 adalah seperti

berikut :

Aktiviti Kawalseliaan

�� 0HQMDODQNDQ�ODZDWDQ�SHPHULNVDDQ�NH�DWDV�OLPD�3HUNKLGPDWDQ�6RNRQJDQ�+RVSLWDO�LDLWX�� Sistem Penyenggaraan Kejuruteraan Fasiliti (FEMS)

�� Sistem Penyenggaraan Kejuruteraan Biomedikal (BEMS)

�� Sistem Pengurusan Sisa Klinikal (CWMS)

�� Perkhidmatan Pembersihan (CLS)

�� Perkhidmatan Dobi dan Linen (LLS)

�� 0HPDQWDX�QRWLV�QRWLV�NHFHPDVDQ��.ODXVD��GDQ��\DQJ�GLNHOXDUNDQ�ROHK�KRVSLWDO�

�� 0HQ\HPDN�ODSRUDQ�GDQ�ELO�LQERLV�XQWXN�SHQJHVDKDQ�ED\DUDQ�DWDX�SHPRWRQJDQ�¿�6\DULNDW�.RQVHVL�

�� 0HPDVWLNDQ� 2SHUDVL� 6LVWHP� 7HNQRORJL� 0DNOXPDW� �&0,6�� GDQ� 3URJUDP� -DPLQDQ� 0XWX� �4$3�� SHUNKLGPDWDQ�kejuruteraan hospital dikemaskini serta berkesan.

�� Membantu pihak hospital di dalam pengurusan aset kerajaan dan penyediaan laporan pengurusan aset.

Aktiviti Teknikal


238 239

Menjalankan pemeriksaan ke atas Sistem Mekanikal dan Elektrikal.

�� Sistem Penghawa Dingin

�� Sistem Lift

�� 6LVWHP�3HQFHJDK�.HEDNDUDQ�� 3HQ\HMXN�%HNX��)UHH]HU��5XPDK�0D\DW�� Sistem UPS

�� Sistem Janakuasa Tunggu Sedia (Genset)

Menyemak Laporan Penilaian Keadaan (Condition Appraisal).

0HQMDODQNDQ�DXGLW�WHNQLNDO�.KLGPDW�6RNRQJDQ�+RVSLWDO�

0HQ\LDVDW�DGXDQ�DGXDQ�EHUNDLWDQ�3HUNKLGPDWDQ�6RNRQJDQ�+RVSLWDO�

Menyemak maklumat berkaitan yuran perkhidmatan hospital baru dan hospital gantian kepada Syarikat Konsesi.

Projek pembangunan, naiktaraf dan minor works.�� 0HQ\HGLDNDQ�VNRS�GDQ�VSHVL¿NDVL�NHUMD�� Memantau prestasi pelaksanaan projek.

�� Memantau kerja-kerja Pengujian dan Pentauliahan (Testing & Commissioning) aset dan fasiliti baru.

�� 0HPDVWLNDQ�7HPSRK�7DQJJXQJDQ�.HFDFDWDQ�(Defect Liability Period) diuruskan dengan berkesan.

Perkhidmatan Sokongan Hospital

Bagi perkhidmatan sokongan hospital, satu perjanjian konsesi telah ditandatangani pada 28hb. Oktober 1996 di antara

Kerajaan Malaysia dengan tiga syarikat konsesi untuk tempoh 15 tahun. Bagi negeri Kedah, Faber Mediserve Sdn. Bhd

telah dilantik bagi menguruskan, menjalankan dan menyediakan perkhidmatan sokongan hospital yang terdiri daripada

:

1. Sistem Penyenggaraan Kejuruteraan Fasiliti (FEMS)

Skop perkhidmatan FEMS adalah seperti berikut :

�� 0HODNVDQDNDQ� SHQ\HQJJDUDDQ� \DQJ�PHQ\HOXUXK� GDQ� SHODQ� SHQ\HQJJDUDDQ� SHQFHJDKDQ�PHQJLNXW� MDGXDO� \DQJ�telah ditetapkan.

�� Masa bertindak dan uptime adalah berdasarkan keperluan.

�� 0HODNVDQDNDQ�SURJUDP�MDPLQDQ�PXWX��4$3��WHUKDGDS�VHPXD�VLVWHP�GDQ�SHUDODWDQ�� 0HPEHQWXN�GDQ�PHQ\HQJJDUDNDQ�SXVWDND�EDJL�PHQ\LPSDQ�VHFDUD��VHODPDW� OXNLVDQ��PDQXDO�GDQ�GRNXPHQ�ODLQ�

yang berkaitan dengan perkhidmatan.

�� Mengendalikan latihan kepada pengguna.

Sehingga Disember 2011, sebanyak 32,508 aset FEMS telah didaftarkan di dalam Operasi Sistem Teknologi Maklumat

(CMIS) dan sebanyak 32,446 aset FEMS telah disenggarakan oleh Syarikat Konsesi. Bilangan aset FEMS berdasarkan

kategori aset di Negeri Kedah adalah seperti di Jadual 4.87.

Jadual 4.87Aset FEMS Sehingga Disember 2011

Kategori Aset Jumlah asetUnknown 52

< 1 tahun 158

1 – 5 tahun 6,451

5 – 10 tahun 14,531

10 – 15 tahun 2,644

> 15 tahun 8,622

Jumlah Aset 32,508

2. Sistem Penyenggaraan Kejuruteraan Biomedikal (BEMS)

Skop perkhidmatan BEMS adalah seperti berikut :

�� 0HODNVDQDNDQ� SHQ\HQJJDUDDQ� \DQJ�PHQ\HOXUXK� GDQ� SHODQ� SHQ\HQJJDUDDQ� SHQFHJDKDQ�PHQJLNXW� MDGXDO� \DQJ�telah ditetapkan.

�� Masa bertindak dan uptime adalah berdasarkan keperluan.

�� 0HODNVDQDNDQ�SURJUDP�MDPLQDQ�PXWX��4$3��WHUKDGDS�VHPXD�VLVWHP�GDQ�SHUDODWDQ�� 0HPEHQWXN�GDQ�PHQ\HQJJDUDNDQ�SXVWDND�EDJL�PHQ\LPSDQ�VHFDUD�VHODPDW� OXNLVDQ��PDQXDO�GDQ�GRNXPHQ� ODLQ�

yang berkaitan dengan perkhidmatan.

�� Mengendalikan latihan kepada pengguna.

�� 3URVLGXU�\DQJ�WHUSHULQFL�XQWXN�EDKDQ�EHUEDKD\D�GDQ�SHUDODWDQ�\DQJ�WHUFHPDU�� Mengawasi ujian penerimaan, ujian keselamatan dan prestasi.

Sehingga Disember 2010, sebanyak 11,439 aset BEMS telah didaftarkan di dalam Operasi Sistem Teknologi Maklumat

(CMIS) dan sebanyak 10,476 aset BEMS telah disenggarakan oleh Syarikat Konsesi. Bilangan aset BEMS berdasarkan

kategori aset mengikut hospital di Negeri Kedah adalah seperti di Jadual 4.88

Kategori Aset Jumlah aset< 1 tahun 107

1 – 5 tahun 5,159

5 – 10 tahun 4,950

10 – 15 tahun 2,986

> 15 tahun 3,666

Jumlah Aset 16,868

Jadual 4.88Aset BEMS Sehingga Disember 2011


240 241

3. Sistem Pengurusan Sisa Klinikal (CWMS)

Skop perkhidmatan CWMS adalah seperti berikut :

�� 3HQJDVLQJDQ�VHFDUD�PHQ\HOXUXK�VLVD�NOLQLNDO�WHUPDVXN�SHQJNHODVDQ�GDQ�SHQMDGXDODQ�SHQJXPSXODQ�GDQ�SHOXSXVDQ�GLVHUDKNDQ�NHSDGD�LQFLQHUDWRU�\DQJ�EHUOHVHQ�GDQ�PHQJJXQDNDQ�SHQJDQJNXWDQ�\DQJ�VHVXDL�

�� Semua peralatan dan barangan yang digunakan adalah berdasarkan keperluan dan piawai yang telah ditetapkan.

�� 6HPXD�SURVLGXU�EHUNDLWDQ�GHQJDQ�SHUNKLGPDWDQ�PHVWLODK�PHPDWXKL�NHSHUOXDQ�SHQJDZDODQ�-DEDWDQ�$ODP�6HNLWDU�

Pada tahun 2011, sebanyak 908,396.00kg sisa klinikal telah dihasilkan seperti di Jadual 4.89

Bulan Berat (kg)Januari 73,386.38

Februari 65,682.22

0DF 76,450.90

$SULO 78,325.70

Mei 78,868.40

Jun 74,938.14

Julai 74,845.90

Ogos 76,824.74

September 76,069.14

Oktober 79,396.20

November 74,857.20

Disember 78,751.08

Jumlah (kg) 908,396.00

Jadual 4.89Sisa Klinikal (kg) Daripada Hospital Tahun 2011

4. Perkhidmatan Pembersihan (CLS)Skop perkhidmatan CLS adalah seperti berikut :

�� Menjalankan pembersihan oleh petugas yang terlatih meliputi semua kawasan dengan menggunakan peralatan

yang sepatutnya dan bahan kimia yang mematuhi ketetapan yang telah ditetapkan.

�� Barangan dibekalkan di semua kawasan termasuk kawasan awam dalam kuantiti yang diperlukan.

�� Perkhidmatan termasuk mengumpul sisa domestik melalui kaedah yang betul dan menggunakan peralatan yang

sewajarnya serta memperuntukan fasiliti untuk dijadikan pusat penyimpanan.

Bagi perkhidmatan pembersihan (CLS), kajian telah dijalankan untuk mengenalpasti kepuasan pelanggan terhadap

perkhidmatan yang diberikan sama ada memuaskan atau tidak memuaskan. Peratus kepuasan pelanggan berdasarkan

NHSDGD�&XVWRPHU�)HHGEDFN�6XUYH\�\DQJ�WHODK�GLMDODQNDQ�PHQJLNXW�KRVSLWDO�EDJL�WDKXQ��DGDODK�VHSHUWL�GL�-DGXDO�4.90.

Hospital Peratus (%)Sultanah Bahiyah 71.25

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 69.06

Kulim 59.58

Langkawi 60.00

Baling 74.11

Jitra 69.69

Sik 77.00

<DQ� 74.78

Kuala Nerang 71.56

Kedah 69.67

5. Perkhidmatan Dobi dan Linen (LLS)

Skop perkhidmatan LLS adalah seperti berikut :

�� Barangan dan bahan linen mestilah mengikut piawaian yang telah ditetapkan serta memastikan bekalan linen

PHQFXNXSL�� Kualiti pendobian hendaklah berdasarkan piawai yang diluluskan dan diperakui di peringkat antarabangsa.

�� 3URVHV� SHQJXPSXODQ� GDQ� SHQJDQJNXWDQ� OLQHQ� \DQJ� WHUFHPDU� GDQ� SHQJKDQWDUDQ� OLQHQ� \DQJ� EHUVLK� GLODNXNDQ�EHUGDVDUNDQ�SURVLGXU�\DQJ�WHUSHULQFL�

Linen bersih yang dibekalkan oleh Syarikat Konsesi kepada hospital di Negeri Kedah pada tahun 2011 adalah sebanyak

��NJ�EHUEDQGLQJ�SDGD�WDKXQ��VHEDQ\DN��NJ�LDLWX�SHUEH]DDQ�VHEDQ\DN��/LQHQ�bersih yang dibekalkan mengikut hospital adalah seperti di Jadual 4.91.

Jadual 4.90Peratus Kepuasan Pelanggan Terhadap Perkhidmatan

Pembersihan Tahun 2011

Tahun / Hospital Tahun 2010 (kg) Tahun 2011(kg) Perbezaan (kg)Sultanah Bahiyah 1,646,062.84 1,849,529.35 203,466.51

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 910,200.66 1,016,398.66 106,198.00

Kulim 457,658.40 498,259.53 40,601.13

Langkawi 154,989.74 170,204.59 15,214.85

Baling 96,686.18 94,708.56 -1,977.62

Jitra 89,262.57 96,553.01 7,290.44

Sik 77,538.95 80,327.94 2,788.99

<DQ� 81,017.20 81,951.05 933.85

Kuala Nerang 54,709.05 60,304.90 5,595.85

Jumlah (kg) 3,568,125.59 3,948,237.59 380,112.00

Jadual 4.91Linen Bersih Yang Dibekalkan Kepada Hospital Tahun 2010 dan 2011


242 243

6HFDUD�NHVHOXUXKDQQ\D��XQLW�LQL�WHODK�PHQMDODQNDQ�DNWLYLWL�DNWLYLWL�\DQJ�WHODK�GLUDQFDQJ�SDGD�WDKXQ��GHQJDQ�WHUDWXU�dan memuaskan. Kerjasama daripada semua pihak yang terlibat termasuk pihak hospital dan syarikat konsesi adalah

EDLN�GDQ�VHVL�SHUELQFDQJDQ�VHULQJNDOL�GLDGDNDQ�EDJL�PHQJDWDVL�VHVXDWX�PDVDODK�\DQJ�GLKDGDSL��1DPXQ�EHJLWX��ODWLKDQ�yang berterusan adalah perlu bagi meningkatkan lagi kemahiran dan pengetahuan semua Jurutera dan Penolong

-XUXWHUD�2SHUDVL�+RVSLWDO�DJDU�SHPDQWDXDQ�GDSDW�GLMDODQNDQ�GHQJDQ�OHELK�EDLN�GDQ�EHUNHVDQ�

UNIT KAWALAN AMALAN PERUBATAN SWASTA (UKAPS)

8QLW�.DZDODQ�$PDODQ�3HUXEDWDQ�6ZDVWD��8.$36��DGDODK�VDODK�VDWX�GDULSDGD�XQLW�GL�EDZDK�3URJUDP�3HUXEDWDQ�\DQJ�diterajui oleh Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Perubatan) sejak dari 1 Disember 2003.. Tanggungjawab utama

8.$36�DGDODK�XQWXN�PHQJDZDO�GDQ�PHQJDZDOVHOLD�NHPXGDKDQ�GDQ�SHUNKLGPDWDQ�MDJDDQ�NHVLKDWDQ�VZDVWD��EHUODQGDVNDQ�SHUXQWXNDQ�$NWD�.HPXGDKDQ�GDQ�3HUNKLGPDWDQ�-DJDDQ��.HVLKDWDQ�6ZDVWD��$NWD��VHUWD�3HUDWXUDQ�3HUDWXUDQ�.HPXGDKDQ�GDQ�3HUNKLGPDWDQ� -DJDDQ�.HVLKDWDQ�6ZDVWD� �� $NWD� LQL� � GLZDUWD� GDQ� GLNXDWNXDVDNDQ� SDGD��0HL�2006.

Pada tahun 2011 terdapat sebanyak 325 buah Klinik Perubatan Swasta berdaftar,, 50 buah Klinik Pergigian Swasta, 33

EXDK�3XVDW�+HPRGLDOLVLV�6ZDVWD��EXDK�+RVSLWDO�6ZDVWD�GDQ�VHEXDK�5XPDK�%HUVDOLQ�6ZDVWD��\DQJ�GLSDQWDX�PHODOXL�$NWD��LQL�

Objektif

Objektif Umum

Untuk memastikan kemudahan dan perkhidmatan jagaan kesihatan swasta yang ada di negeri Kedah ini khasnya

berkualiti, selamat dan mampu memberi yang terbaik kepada orang awam.

Objektif Khusus

�� Untuk memastikan semua permohonan pendaftaran klinik dan pembaharuan lesen disemak dan premis menjalani

pemeriksaan sebelum sesuatu permohonan disokong untuk diluluskan.

�� Untuk menjalankan penguatkuasaan akta 586 dan peraturan-peraturan yang berkaitan.

�� Untuk meningkatkan kesedaran di kalangan pengamal perubatan swasta melalui lawatan pemantauan dan seminar

\DQJ�GLDQMXUNDQ�ROHK�8.$36�

Strategi-Strategi UKAPS

Unit ini telah menjalankan tanggungjawabnya dengan menggunakan strategi-strategi berikut :

i) Menentukan keselamatan premis yang membuat permohonan pendaftaran melalui

�� Menyemak dokumen dan borang permohonan pendaftaran klinik dengan teliti

�� Menjalankan pemeriksaan pra-pendaftaran bagi memastikan pematuhan kepada syarat yang telah ditetapkan

�� 3HPDQWDXDQ�NOLQLN�PHODOXL� ODZDWDQ�SDVFD�SHQGDIWDUDQ�EDJL�NOLQLN�\DQJ� WHODK�GLOXOXVNDQ�GDQ� WHODK�PHQHULPD�VLMLO�perakuan pendaftaran.

ii) Meningkatkan penguatkuasaan akta dan peraturan-peraturan yang dikuatkuasakan :

�� Memperkukuhkan unit-unit penguatkuasaan di peringkat Kementerian dan negeri.

�� Menyediakan Garispanduan dan SOP yang berkaitan bagi membantu dalam aktiviti penguatkuasaan

�� Mempergiatkan lagi aktiviti penguatkuasaan

LLL�� 6HQWLDVD� PHQ\HGLDNDQ� DQJJRWD� � 8.$36� \DQJ� WHUODWLK� GDQ� EHUNHOD\DNNDQ� XQWXN� PHQJXUXV� GDQ� PHQ\HOHQJJDUD�perkhidmatan yang berkembang dengan :-

�� Mengenalpasti tahap dan kategori kakitangan yang diperlukan


244 245

�� Memperkukuhkan latihan dan kursus -perkhidmatan bagi mempertingkatkan keberkesanan dan kemahiran anggota

8.$36�� Mempertingkatkan taraf kandungan modul-modul bengkel dan seminar untuk tujuan perkembangan profesionalisme

yang berterusan serta peningkatan ketrampilan.

Pencapaian

Daerah Fasiliti

+RVSLWDO�6ZDVWD 3XVDW�+HPRGLDOLVLV�6ZDVWD Klinik Perubatan

Swasta

Klinik Pergigian

Swasta6WDQG�$ORQH 8QLW�+HPRGLDOLVLV�'L�+RVSLWDO�6ZDVWD

Kota Setar 3 10 2 94 17

Pendang 0 2 0 8 0

Kubang Pasu 1 3 0 24 5

Kuala Muda 4 8 2 108 15

<DQ 0 0 0 6 1

Baling 0 0 0 12 2

Kulim 2 6 0 55 6

Langkawi 0 0 0 11 3

Padang Terap 0 0 0 3 0

Sik 0 0 0 3 1

Bandar Baharu 0 0 0 1 0

Jumlah 1026 4

325 5030

Jadual 4.92Statistik Bilangan Kemudahan Dan Perkhidmatan Jagaan Kesihatan Swasta

Bagi Di Negeri Kedah 2011

Jadual 4.93Permohonan Pendaftaran Baru/Berpindah/Tutup Bagi

Klinik Perubatan Swasta Bagi Negeri Kedah 2011Aktiviti JumlahPermohonan Pendaftaran Baru 5

Permohonan Tutup 5

Permohonan Buka Tempat Baru 5

Jumlah 15

$NWLYLWL Jumlah

Permohonan pendaftaran baru 0

Permohonan tutup 2

Permohonan buka tempat baru 2

Jumlah 4

Jenis Lawatan Jumlah

Pra-Pendaftaran 12

3DVFD�3HQGDIWDUDQ 45

Jenis Lawatan Jumlah

Pra-Pendaftaran 1

3DVFD�3HQGDIWDUDQ 2

Jadual 4.94Permohonan Pendaftaran Baru / Berpindah / Tutup

Bagi Klinik Pergigian Swasta Bagi Negeri Kedah

Jadual 4.95Lawatan Pemeriksaan Pra Pendaftaran dan

Pemeriksaan Pasca Pendaftaran Keatas Klinik Perubatan Swasta Bagi Negeri Kedah

Jadual 4.96Lawatan Pemereksaan Pra Pendaftaran dan

Pemeriksaan Pasca Pendaftaran Keatas Klinik Pergigian Swasta Bagi Negeri Kedah 2011

1RWD� �� 3HPHULNVDDQ� SDVFD� SHQGDIWDUDQ� NH� DWDV� NOLQLN� SHUXEDWDQ� VZDVWD�berdaftar sahaja. Jumlah klinik sediada ialah 325.

(2 buah klinik pra-pendaftaran diproses dalam tahun 2010).

1RWD��3HPHULNVDDQ�SDVFD�SHQGDIWDUDQ�GLMDODQNDQ�NH�DWDV�NOLQLN�SHUJLJLDQ�yang berdaftar sahaja iaitu 50 buah. Sebanyak 98 % telah menjalani

SHPHULNVDDQ�SDVFD�SHQGDIWDUDQ�

Pelesenan Dan Pendaftaran

$NWLYLWL�SHPEDKDUXDQ�OHVHQ�GDQ�SHQGDIWDUDQ�PHUXSDNDQ�VDODK�VDWX�WXJDV�SHQWLQJ�\DQJ�GLMDODQNDQ�ROHK�8QLW�.DZDODQ�$PDODQ�3HUXEDWDQ�6ZDVWD��XQWXN�PHPDVWLNDQ�GDQ�PHPDQWDX�KDQ\D�PHUHND�\DQJ�OD\DN�VDKDMD�EROHK�EHURSHUDVL�

2009 2010 2011%LODQJDQ�+RVSLWDO�6ZDVWD 2 7 3

Jadual 4.97Pembaharuan Lesen Hospital Swasta 2009 - 2011


246 247

Lawatan Pemantauan secara berkala dan mengejut

$NWLYLWL�LQL�DGDODK�EHUWDQJJXQJMDZDE�EDJL�PHQHQWXNDQ�SUHPLV�NHVLKDWDQ�VZDVWD�DGDODK�VHODPDW��EHUVLK�GDQ�PHQFDSDL�NHKHQGDN�.HPHQWHULDQ�.HVLKDWDQ��.XDOLWL�SHUNKLGPDWDQ�GL�SUHPLV�SUHPLV�VZDVWD�GLSDQWDX�VHFDUD�EHUWHUXVDQ�PHODOXL�aktiviti surveillans.

Jadual 4.98Aktiviti Pemantauan Ke Atas Kemudahan dan Perkhidmatan Jagaan

Kesihatan Swasta Bagi Tahun 2011Jenis Kemudahan JumlahKlinik Perubatan 96

Klinik Pergigian 25

+HPRGLDOLVLV� 28

Tukang Gigi 27

Lain-Lain 04

Jumlah 180

Operasi Serbuan

$NWLYLWL�SHQJXDWNXDVDDQ�8.$36�WHODK�PHQXQMXNNDQ�SHQLQJNDWDQ�GDODP�WDKXQ��6HODLQ�GDUL�DNWLYLWL�SHPEDKDUXDQ�OHVHQ�� SHPHULNVDDQ�SUHPLV� EHUOHVHQ�EHUGDIWDU�WLGDN� EHUOHVHQ�� DNWLYLWL� SHPDQWDXDQ� MXJD�GLMDODQNDQ��3HUKDWLDQ� NKXVXV�kepada usaha menangani isu klinik tidak berdaftar dan klinik yang mengambil doktor tidak berkelayakan bertugas juga

dititikberatkan.

$NWLYLWL�2SHUDVL�3HQJXDWNXDVDDQ�8.$36�WDKXQ��SDGD�NHVHOXUXKDQQ\D�EHUSDQGXNDQ�NHSDGD�SHODQ�WLQGDNDQ�\DQJ�dirangka pada awal tahun dan SOP Penguatkuasaan yang baru diluluskan untuk digunapakai pada awal tahun.

Pelan Tindakan ialah :

�� Bertindak ke atas semua premis yang tidak berdaftar.

�� Memberi tumpuan kepada doktor yang tidak berkelayakan .

�� Membuat lawatan berkala dan lawatan survelan.

�� Menjalankan aktiviti risikan dan intipan.

Bilangan kertas siasatan yang dibuka telah meningkat kepada 4 kes dalam tahun 2011 berbanding 1 kes dalam tahun

��2SHUDVL�VHUEXDQ��MXJD�GLMDODQNDQ�VHFDUD�EHUVHSDGX�GHQJDQ�PHOLEDWNDQ�DQJJRWD�DQJJRWD�8.$36�GDULSDGD�QHJHUL�negeri lain serta pihak pegawai penguatkuasa farmasi negeri Kedah.

Jadual 4.99 : Aktiviti Penguatkuasaan 2009 - 2011

Jenis Penguatkuasaan 2009 2010 2011Risikan 7 9 5

Serbuan 1 1 2

IP 0 1 4

Pendakwaan 0 1 0

Jumlah 8 12 11

Jenis Aduan 2009 2010 2011%LUR�3HQJDGXDQ�$ZDP 3 0 0

&.$36 1 1 1

MMC 2 0 0

Persatuan Pengguna 3 0 0

Lain-Lain 0 27 10

Jumlah 9 28 11

Jadual 4.100 : Aktiviti Siasatan Aduan 2009 - 2011

Pengendalian Aduan

8.$36�MXJD�PHQHULPD�DGXDQ�GDULSDGD�RUDQJ�DZDP�VHUWD�DGXDQ�GDULSDGD�DJHQVL�DJHQVL�ODLQ�

Kesimpulan

�� 3DGD�DPQ\D�SUHVWDVL�SHQFDSDLDQ�SHUNKLGPDWDQ�8.$36�DGDODK�DPDW�EDLN��$NWLYLWL�DNWLYLWL� �\DQJ� WHODK�GLUDQFDQJ�berjaya dijalankan.

�� Kes-kes aduan yang diterima berjaya disiasat dan laporannya telah disalurkan kepada pihak berkenaan.

�� 7HUGDSDW�MXJD�NHNDQJDQ�GDODP�PHODNVDQDNDQ�DNWLYLWL�\DQJ�GLUDQFDQJ��$QWDUDQ\D�LDODK�NHWLDGDDQ�NHQGHUDDQ�\DQJ�khusus, tugasan yang bertindih atau siasatan aduan yang perlu disegerakan.

�� $NWLYLWL� PHQJDZDO� GDQ� PHQJDZDOVHOLD� NH� DWDV� NHPXGDKDQ� GDQ� SHUNKLGPDWDQ� MDJDDQ� NHVLKDWDQ� VZDVWD� DNDQ�dipertingkatkan dari masa ke semasa bagi memastikan perkhidmatan yang diberikan adalah selamat dan

bermutu.

�� $NWLYLWL�DNWLYLWL� NXDOLWL� DNDQ� GLUDQFDQJ� SDGD�PDVD� KDGDSDQ� EDJL� PHQJHQDOSDVWL� SHUPDVDODKDQ� \DQJ� WLPEXO� GDQ�membuat penambahbaikan bagi setiap permasalahan yang ada.

�� 1LODL�WDPEDK�PRGDO�LQVDQ�DNDQ�GLSHUWLQJNDWNDQ�PHODOXL�NXUVXV�ODWLKDQ�EHQJNHO�VHEDJDL�XVDKD�PHQGHSDQL�FDEDUDQ�yang pelbagai.

PENGURUSAN PERKHIDMATAN PERUBATAN

Liputan Perubatan

Perkhidmatan liputan perubatan disediakan bagi kategori seperti berikut :

�� Orang kenamaan sahaja

�� 3HVHUWD�GDQ�RUDQJ�UDPDL��&RQWRK��VXNDQ�NHEDQJVDDQ�GDQ�DQWDUDEDQJVD�� LL$FDUD�UDVPL�\DQJ�GLKDGLUL�ROHK�RUDQJ�NHQDPDDQ

$NWLYLWL�OLSXWDQ�SHUXEDWDQ�VHSDQMDQJ�WDKXQ��DGDODK�VHSHUWL�GL�GDODP�-DGXDO��GDQ��


248 249

Jadual 4.101 : Aktiviti Liputan Perubatan Untuk Tahun 2011

Bil. Peringkat Negeri Peringkat Kebangsaan 3HULQJNDW�$QWDUD�%DQJVD1 0DMOLV�%DFDDQ�<DVVLQ�VHPSHQD�+DUL�.HSXWHUDDQ�.'<00�7XDQNX�

Sultan Kedah ke 83

Kejohanan Badminton sirkit

UHPDMD�NHEDQJVDDQ�]RQ�$�pusingan pertama 2011 didewan

.%$

/,0$¶��

2 Istiadat perbarisan kehormatan sempena hari keputeraan

.'<00�7XDQNX�6XOWDQ�.HGDK�NH��/DZDWDQ�5DVPL�63%�<DQJ�'LSHUWXDQ�$JRQJ�GDQ�5DMD�3HUPDLVXUL�$JRQJ�NH�1HJHUL�.HGDK��

Kulim International Mountain Bike

Jamboree 2011.

3 Majlis Istiadat pengurniaan darjah, bintang dan pingat-pingat

NHEHVDUDQ�VHPSHQD�KDUL�NHSXWHUDDQ�.'<00�7XDQNX�6XOWDQ�Kedah ke 83

The Royal Challenge, Kulim 2011 .HMRKDQDQ�:RUOG�&XS�$VLD�Paintball 2011

4 Majlis Jamuan Negeri .HMRKDQDQ�SHQFDN�VLODW�UHPDMD�dan dewasa pertubuhan seni

silat Gayong Malaysia Peringkat

Kebangsaan 2011

Kejohanan Le Tour de Langkawi

edisi ke 16.

5 Lawatan rasmi TPM ke Negeri Kedah 3HUVLGDQJDQ��WK�$QQXDO�(YHQW�2I�$WWRUQH\�*HQHUDO¶V�&KDPEHUV�RI�Brunei Darussalam, Malaysia and

6LQJDSRUH��$($*&��6 .HEHUDQJNDWDQ�.'<00�6XOWDQ�.HGDK�NH�NHMRKDQDQ�VXNDQ�

WDKXQDQ�.6$+��0HV\XDUDW�3HUVLGDQJDQ�$VHDQ�Mengenai Perkara-Perkara

Perkhidmatan awam ke 16

7 0DMOLV�VDQWDSDQ�WDKXQ�EDUX�FLQD�GDQ�VRVLDO�QLWH�GL�5.& .HMRKDQDQ�7RPRL�'XQLD�=��3,$/$�',5$-$�.('$+�,9��

8 Majlis sambutan maulidul rasul

9 0DMOLV�VDQWDSDQ�PDODP�SHUWDQGLQJDQ�JROI�DQJ�SRZ�VSHFLDO��

10 0DMOLV�SHUODQWLNDQ�([FR�NHGDK�

11 Sambutan hari buah pinggang peringkat Negeri Kedah.

12 0DMOLV�SHQ\DPSDLDQ�WDXOLDK�NHWXD�NDPSXQJ��NRPXQLWL�QHJHUL�NHGDK�VHVL��

13 3HUWDQGLQJDQ�JROI�DPDO�<6%

14 Majlis santapan persatuan Jaksa Pendamai.

15 Temasya Sukan Sungai 2011

16 0DMOLV�3HUDVPLDQ�.HP�7HQWHUD��5$0'��.HP�7RN�-DODL�

17 0DMOLV�/DZDWDQ�.'<00�6XOWDQ�.HGDK�NH�'DHUDK�%DOLQJ�

18 Majlis lawatan TPM ke daerah Baling.

19 Majlis Lawatan Perdana Menteri ke Sungai Petani.

20 /DZDWDQ�.'<00�7XDQNX�6XOWDQ�NHGDK�NH�+DUYDUG�*ROI�&OXE��Bedong

21 Majlis Perasmian Masjid Kg. Permatang Pasir, Tikam Batu.

22 3HUWDQGLQJDQ�*ROI�$PDO�-HPDDK�'DWR¶�'DWR¶�.HGDK�GL�&LQWD�sayang Golf & Country Club.

23 Pertandingan Golf Piala Keputeraan 2011.

24 Lawatan kerja Perdana Menteri Ke Negei Kedah Jan 2011

25 0DMOLV� 6DPEXWDQ�+DUL� .HVLKDWDQ� VHGXQLD�7DKXQ� ��3HULQJNDW�Negeri Kedah

26 /DZDWDQ�5DVPL�<�$�%�3HUGDQD�0HQWHUL�.H�1HJHUL�.HGDK�

+RVSLWDO -XPODK�/LSXWDQ�<DQJ�Diberi

%LODQJDQ�+DUL�<DQJ�Terlibat Untuk Liputan

Sultanah Bahiyah 116 120

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 17 24

Kulim 10 10

Langkawi 7 12

Baling 3 4

Sik 1 1

<DQ 2 2

Jitra 11 11

Kuala Nerang 4 4

Jumlah 171 188

Jadual 4.102Jumlah Liputan Perubatan Yang Diberi Sepanjang Tahun 2011


250 251

PERKHIDMATAN KEJURURAWATAN

Unit Kejururawatan Program Perubatan beroperasi dibawah Program Perubatan, diterajui oleh Timbalan Pengarah

Kesihatan Negeri (Perubatan) telah berfungsi dengan aktif pada tahun 2011. Semua aktiviti telah dijalankan dengan

ODQFDU�GL�EDZDK�SHQJXUXVDQ�3HQRORQJ�3HQ\HOLD�-XUXUDZDW�1HJHUL��+��*UHG�8��3XDQ�'DKDJD�EW�<DDNXE��GDQ�GL�EDQWX�oleh seorang Penyelia Jururawat Gred U36, seorang Ketua Jururawat Gred 32 dan seorang Jururawat Terlatih Gred

U29.

$QWDUD�IXQJVL�XWDPD�XQLW�LQL�DGDODK�XQWXN�PHQ\HODUDV�GDQ�PHPDQWDX��SHUNKLGPDWDQ�NHMXUXUDZDWDQ�PHQJLNXW�VWDQGDUG�piawaian yang ditetapkan meliputi empat buah hospital berpakar dan lima buah hospital tanpa pakar di Negeri Kedah.

-$:$7$1��+263,7$/

Jururawat Gred U42

Jururawat Gred 8��

Jururawat Gred U41 (Klinikal)

Jururawat Gred U36

Jururawat Gred U32 Jururawat Gred U29

J I K J I K J I K J I K J I K J I K

JKN (P) 2 2 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 3 3 0 2 2 0

+6% 0 0 0 0 0 0 5 4 1 6 5 1 90 87 2 1150 1120 30

+6$+ 1 1 0 0 0 0 5 5 0 6 5 1 67 67 0 676 655 21

Kulim 0 0 0 0 0 0 5 1 4 3 3 0 35 33 2 348 335 13

Langkawi 0 0 0 0 0 0 3 0 3 2 2 0 14 14 0 155 150 5

Baling 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 0 13 12 1 108 107 1

Jitra 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 0 11 11 0 93 90 3

Sik 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 8 7 1 67 66 1

<DQ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 8 8 0 67 64 3

Kuala Nerang 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 1 8 8 0 68 66 2

Jumlah 3 1 0 0 0 0 18 10 8 26 23 3 257 250 6 2734 2655 79

Jadual 4.103 : Perjawatan Unit Kejururawatan Tahun 2011

-$:$7$1��+263,7$/

Jururawat Masyarakat

U26

Jururawat Masyarakat 8��

Jururawat Masyarakat U19

Penolong Jururawat U14

Penolong Jururawat U11

Bidan Terlatih U14

Bidan Terlatih U11

J I K J I K J I K J I K J I K J I K J I K

+6% 1 1 0 5 6 -1 174 165 9 36 35 1 25 2 23 3 2 1 8 1 7

+6$+ 0 0 0 4 4 0 134 131 3 14 0 14 2 2 0 1 1 0 8 7 1

Kulim 0 0 0 1 1 0 35 34 1 1 0 1 5 4 1 1 0 1 1 1 0

Langkawi 0 0 0 1 0 1 27 26 1 0 0 0 3 1 2 0 0 0 0 0 0

Baling 0 0 0 29 29 0 22 22 0 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Jitra 0 0 0 1 1 0 25 25 0 1 1 0 2 0 2 0 0 0 0 0 0

Sik 0 0 0 1 1 0 17 17 0 0 0 0 3 0 3 0 0 0 0 0 0

<DQ 0 0 0 11 10 1 19 19 0 1 0 1 4 1 3 0 0 0 0 0 0

K. Nerang 0 0 0 1 1 0 14 13 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Jumlah 1 1 0 54 53 1 467 452 15 55 38 17 44 10 34 5 3 2 17 9 8

Aktiviti Unit Kejururawatan

Odit Prosedur Kejururawatan

PROSEDUR

+RVSLWDO

$GP��2I�2UDO�0HGLFDWLRQ

$GP��2I�,9�,QIXVLRQ $VHSWLF�:RXQG�Dressing

Blood & Bld

Component

Transfusion

+DQG�+\JLHQH

Sasaran

(%)

3HQFDSDLDQ�(%)

Sasaran

(%)

3HQFDSDLDQ�(%)

Sasaran

(%)

3HQFDSDLDQ�(%)

Sasaran

(%)

3HQFDSDLDQ�(%)

Sasaran

(%)

3HQFDSDLDQ�(%)

Sultanah

Bahiyah

>95 96.6 >95 96.2 >95 99.2 100 100 >85 84


95 93.95 95 75.18 100 90.4 100 100 80 84.25

Kulim 95 99.8 95 96.22 100 95.74 100 97.48 95 95.6

Langkawi 95 100 95 99 95 99.93 100 100 95 84.5

Baling 95 99.85 100 99.13 100 89.48 100 100 100 100

Jitra 95 96.45 100 96.95 100 93.95 100 100 100 98.7

Sik 95 99.28 100 98.5 100 98.53 100 100 95 90.6

<DQ 95 94.83 100 92.58 100 99.39 100 100 100 75

Kuala Nerang 95 97.75 95 96.28 95 97.5 100 100 95 96

Jadual 4.104 : Keputusan Odit Prosedur Kejururawatan Tahun 2011

PROSEDUR

+RVSLWDO

0HGLFDWLRQ�(UURU 16,�6KDUS�,QMXU\ Patient Fall Pressure Sore Thrombophlebitis

Sasaran

(%)

3HQFDSDLDQ�(%)

Sasaran

(%)

3HQFDSDLDQ�(%)

Sasaran

(%)

3HQFDSDLDQ�(%)

Sasaran

(%)

3HQFDSDLDQ�(%)

Sasaran

(%)

3HQFDSDLDQ�(%)

Sultanah

Bahiyah

0 0.00017 0 0.57 0 0.05 <0.3 (36 kes)

1.29

95 (7 kes)

0.03


0 0.001 0 0.28 0 0.05 <0.3 0.41 <0.9 0.03

Kulim 0 100 0 1.4 0 0.04 0 0 0 0

Langkawi 0 0 0 1.29 0 0 0 0.44 0 0

Baling 0 0 0 2.5 0 4 <0.3 0 < 0.9 0

Jitra 0 0 0 0.46 0 0.04 <0.3 3 <0.9 0.9

Sik 0 0 0 2.3 0 0.13 <0.3 0 < 0.9 0

<DQ 0 0 0 0 0 1 <0.3 0 0 0

Kuala Nerang 1 99.99 3 - 0 100 0 100 0 100

Jadual 4.105 : Pencapaian Key Performance Indicator (KPI) Kerjururawatan 2011


252 253

Jadual 4.106 : Keputusan Program ‘Nursing Mentoring’ Tahun 2011+RVSLWDO Kategori Jumlah

Mentor

Jumlah

Mentee

��$QJJRWD�<DQJ�0HQMDODQL�

‘Mentoring’

Markah

SHQFDSDLDQ�>65 %

Markah

SHQFDSDLDQ�<65 %

+RVSLWDO�6XOWDQDK�Bahiyah

Jururawat U32 11 11 100 11 100

Jururawat U29 78 156 100 156 100

+RVS��6XOWDQ�$EGXO�+DOLP

Jururawat U36 1 1 100 1 100

Jururawat U32 1 1 100 1 100

Jururawat 29 31 31 100 31 100

Jururawat U19 11 11 100 11 100

+RVSLWDO�.XOLP Penyelia Jururawat U 36 0 0 - - -

Jururawat U 29 61 50 - 50 82

+RVS��/DQJNDZL Jururawat U41 1 0 - - -

Penyelia Jururawat U 36 1 - - - -

Ketua Jururawat U32 7 - - - -

Jururawat U29 24 23 100 23 100

Jururawat Masyarakat U19 2 2 100 2 100

+RVSLWDO�%DOLQJ Jururawat U32 8 - - - 0

Jururawat U29 14 24 100 24 100

+RVSLWDO�-LWUD Ketua Jururawat U32 11 - 100 0 100

Jururawat Terlatih U29 11 9 100 9 100

Jururawat Masyarakat U19 - 2 100 2 100

+RVSLWDO�6LN Ketua Jururawat U32 7 1 100 1 100

Jururawat U29 10 10 100 10 100

5 2 100 2 100

+RVSLWDO�<DQ Ketua Jururawat U32 1 1 100 1 0

Jururawat U29 2 2 100 2 85

Jururawat Masyarakat U19 2 2 100 2 85

+RVS��.��1HUDQJ Ketua Jururawat U32 - - - - -

Jururawat U29 22 15 100 15 100

Jururawat Masyarakat U19 - - - - -

Jadual 4.107 : Lain-Lain Aktiviti Peningkatan Kualiti Kejururawatan Tahun 2011

+RVSLWDO $NWLYLWL Sasaran (%) 3HQFDSDLDQ��Sultanah Bahiyah Kajian Kepuasan Pelanggan untuk pesakit dalam 100 99.2

Kajian keberkesanan amalan 10 S 100 81

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP Kajian Kepuasan Pelanggan untuk pesakit dalam 92 96.8


Kulim Kajian Kepuasan Pelanggan untuk pesakit dalam 100 100


Langkawi Kajian Kepuasan Pelanggan untuk pesakit dalam 100 99.0

Kajian keberkesanan amalan 10 S 100 98.25

Baling Kajian Kepuasan Pelanggan untuk pesakit dalam 92 98


Jitra Kajian Kepuasan Pelanggan untuk pesakit dalam 100 96.2


Sik Kajian Kepuasan Pelanggan untuk pesakit dalam 92 97.4


<DQ Kajian Kepuasan Pelanggan untuk pesakit dalam 92 98.4


Kuala Nerang Kajian Kepuasan Pelanggan untuk pesakit dalam 92 97.4



254 255

Tahun +6% +6$+ Kulim L’kawi Baling Jitra Sik <DQ K. Nerang Jumlah

Diploma Lanjutan

Kebidanan

2010 231 160 60 28 23 40 11 18 24 595

2011 230 163 58 27 26 33 13 18 26 594

Perawatan Koronari 2010 24 26 6 1 1 1 1 0 0 60

2011 28 36 5 0 0 2 1 0 0 72

Perawatan Neonat 2010 11 10 4 1 0 2 0 0 0 28

2011 12 9 6 1 1 1 0 0 0 30

Perawatan Oftalmik 2010 14 6 1 0 0 0 0 0 0 21

2011 25 6 1 0 0 0 0 0 0 32

Perawatan Onkologi 2010 8 0 0 0 0 0 0 0 0 8

2011 9 0 0 0 0 0 0 0 1 10

Perawatan Ortopedik 2010 10 12 4 2 1 2 1 0 1 33

2011 11 15 5 3 0 2 1 0 1 38

Perawatan Pediatrik 2010 21 16 16 6 1 3 3 2 4 72

2011 19 19 20 6 2 4 4 3 5 82

Pengurusan Personel

Kesihatan

2010 15 0 0 2 0 2 0 0 0 19

2011 11 0 4 1 0 2 0 0 0 18

$QDHVWKHVLRORJL 2010 4 4 5 3 0 0 0 0 0 16

2011 15 6 6 3 0 0 0 0 0 30

.HFHPDVDQ 2010 6 0 1 2 0 1 1 0 4 15

2011 8 0 2 3 1 3 1 0 4 22

Pengurusan Diabetis 2010 10 1 1 1 0 3 1 2 1 20

2011 11 1 1 2 0 2 1 3 1 22

Forensik 2010 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1

2011 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1

Perawatan

Otorinolaringologi

2010 4 1 0 0 0 0 0 0 0 5

2011 7 4 0 0 0 0 0 0 0 11

Pengurusan Wad 2010 1 0 1 0 0 0 0 0 1 3

2011 2 0 1 0 0 0 0 0 1 4

Perawatan Rapi 2010 40 31 19 6 1 1 0 1 0 99

2011 46 34 19 8 1 5 1 2 0 116

Lanjutan Perawatan

Rapi

2010 14 12 4 3 2 6 4 5 4 54

2011 14 11 4 4 3 2 5 5 3 51

Perawatan Gerontologi 2010 0 0 2 0 0 0 0 0 0 2

2011 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0

Perawatan Neuro

Sains

2010 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1

2011 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1

Perawatan Psikiatri 2010 0 7 0 0 0 0 0 0 0 7

2011 0 6 1 0 0 0 0 0 0 7

Perubatan Sukan 2010 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1

2011 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1

Perawatan Perioperatif 2010 42 21 17 8 3 8 1 0 0 100

2011 46 37 15 7 4 6 0 1 0 116

Kawalan Infeksi 2010 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2011 2 1 0 2 0 0 0 0 0 5

Jadual 4.108 : Anggota Yang Mempunyai Kursus Pos Basik Tahun 2010 - 2011+RVSLWDO Nama Kursus Kategori

(gred)

-XPODK�$QJJRWD2010 2011

+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK ,MD]DK�.HMXUXUDZDWDQ J U42 4 4

J U41 4 4

J U32 4 3

J U29 1 3

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP ,MD]DK�.HMXUXUDZDWDQ J U42 1 1

J U41 4 4

J U32 1 2

JU29 1 5

+RVSLWDO�/DQJNDZL ,MD]DK�.HMXUXUDZDWDQ J U36 1 1

J U41 2 2

+RVSLWDO�.XOLP ,MD]DK�.HMXUXUDZDWDQ J U32 0 1

+RVSLWDO�%DOLQJ Tiada Tiada Tiada Tiada

+RVSLWDO�-LWUD ,MD]DK�.HMXUXUDZDWDQ J U36 0 2

J U32 0 1

J 29 0 1

+RVSLWDO�6LN ,MD]DK�.HMXUXUDZDWDQ Tiada Tiada 1

+RVSLWDO�<DQ ,MD]DK�.HMXUXUDZDWDQ J U32 1 1

+RVS��.��1HUDQJ ,MD]DK�.HMXUXUDZDWDQ J U32 1 1

Jumlah 24 37

Jadual 4.110 : Penempatan Pelatih Jururawat dari Kolej Kejururawatan KKM Tahun 2011

Jadual 4.109 : Anggota Yang Mempunyai Lain-Lain Kursus Mengikut Kategori 2010 - 2011

+RVSLWDO Nama Kolej Kejururawatan Jumlah Pelatih

2010 2011

+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK .ROHM�.HMXUXUDZDWDQ�$ORU�6HWDU 1541 1623

.ROHM�.HMXUXUDZDWDQ�$ORU�6HWDU��.HELGDQDQ�%KJ�� 42 86

.ROHM�.HMXUXUDZDWDQ�$ORU�6HWDU��3HULRSHUDWLI 30 56

.ROHM�3HPEDQWX�3HJDZDL�3HUXEDWDQ�$ORU�6HWDU� 244 186

+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP Kolej Kejururawatan Sungai Petani 507 375

Kolej Jururawat Masyarakat Kulim 289 183

.ROHM�.HMXUXUDZDWDQ�$ORU�6WDU��SRVW�EDVLN� 85 20

+RVSLWDO�.XOLP Kolej Jururawat Masyarakat Kulim 252 300

+RVSLWDO�/DQJNDZL Tiada Tiada Tiada

+RVSLWDO�%DOLQJ Kolej Kejururawatan Sungai Petani 55 36


+RVSLWDO�-LWUD .ROHM�.HMXUXUDZDWDQ�$ORU�6HWDU 273 106


Kolej Kejururawatan Kangar 0 67

+RVSLWDO�6LN Kolej Jururawat Masyarakat Kulim 7 7

Kolej Kejururawatan Sungai Petani 21 36

+RVSLWDO�<DQ Kolej Jururawat Masyarakat Kulim 0 0

.ROHM�.HMXUXUDZDWDQ�$ORU�6HWDU 106 102

+RVSLWDO�.XDOD�1HUDQJ .ROHM�.HMXUXUDZDWDQ�$ORU�6HWDU 81 53


256 257

+RVSLWDO Nama Kolej Kejururawatan Jumlah Pelatih

2010 2011

Sultanah Bahiyah Kolej Kejururawatan Murni 893 536

.ROHM�.HMXUXUDZDWDQ�/LQFROQ 1306 594

.ROHM�8QLYHUVLWL�0$+6$ 545 534

$,067 80 0

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP Kolej Kejururawatan Murni 1814 505

.ROHM��8QLYHUVLWL�0$+6$ 318 111

$,067 1217 259

685<$ 0 85

+RVSLWDO�.XOLP Nilai University College 67 112

Segi College Kuala Lumpur 205 212

$&06�&ROOHJH 60 282

I-System Nursing College 30 74

Segi Kota Damansara 5 120

+RVSLWDO�/DQJNDZL .ROHM�8QLYHUVLWL�0$+6$ 126 124

$&06�&ROOHJH 90 93

+RVSLWDO�%DOLQJ .ROHM�8QLYHUVLWL�0$+6$ 160 67

8$&06�&ROOHJH 140 107

City College 0 27

+RVSLWDO�-LWUD .ROHM�8QLYHUVLWL�0$+6$ 429 457

KLMU 219 311

$,067 175 0

+RVSLWDO�6LN .ROHM�8QLYHUVLWL�0$+6$ 93 0

i-System 12 0

+RVSLWDO�<DQ .ROHM�8QLYHUVLWL�0$+6$ 82 60

$,067 60 66

+RVS��.XDOD�1HUDQJ .ROHM�.HMXUXUDZDWDQ�/LQFROQ 108 220

City University College 0 30

Institut Perubatan Mantin 0 12

Jadual 4.111 : Penempatan Pelatih Jururawat dari Kolej Kejururawatan Swasta Tahun 2011

Cabaran Perkhidmatan Kejururawatan Program Perubatan

Kehilangan Jururawat Yang Berpengalaman

Pada akhir tahun 2011, seramai 88 orang telah meninggalkan kita dalam perkhidmatan kejururawatan kerana bersara

wajib, bersara atas pilihan sendiri, letak jawatan atas alasan peribadi dan meninggal dunia. Walaupun terdapat pengganti

\DQJ�DNDQ�PHQ\DPEXQJ�WXJDV�\DQJ�GLWLQJJDONDQ��PDVLK�DGD�NHOHPDKDQ�NHUDQD�NXUDQJ�SHQJDODPDQ��FDUD�GDQ�EXGD\D�NHUMD�\DQJ�EHUEH]D��3LKDN�SHQJXUXVDQ�NHMXUXUDZDWDQ�EHUWDQJJXQJMDZDE�PHPEHUL� WXQMXN�DMDU�GDQ�ELPELQJDQ�PHODOXL��3URJUDP�µPHQWRULQJ¶�\DQJ�WHODK�EHUMDODQ�VHFDUD�EHUWHUXVDQ��'HQJDQ�DGDQ\D�SURJUDP�WHUVHEXW��XQLW��LQL�EHUKDUDS�GDSDW�PHODKLUNDQ�MXUXUDZDW�\DQJ�EHUGHGLNDVL�GDQ�FHPHUODQJ�GDODP�PHQMDODQNDQ�WXJDV�SHUDZDWDQ�NHSDGD�SHODQJJDQ��

Pengamalan Etika Dan Nilai-Nilai Murni Yang Menyeluruh.

Pemantauan dan penyeliaan berterusan aspek pengamalan ‘Budaya Korporat’ dan amalan ’10S’ sentiasa diberi

penekanan supaya jururawat dapat mempamerkan tingkah laku yang sopan dan berketerampilan yang kemas serta

meyakinkan pelanggan.

3DGD�DPQ\D��WDKXQ��WHODK�GLODOXL�GHQJDQ�SHQXK�FDEDUDQ�GDQ�EHUV\XNXU�VHJDOD�KDODQJDQ�WHODK�GDSDW�GLDWDVL�KDVLO�NHUMDVDPD�GDULSDGD�VHPXD�DQJJRWD�XQLW�NHMXUXUDZDWDQ��SLKDN�DWDVDQ�GDQ�VHPXD�\DQJ�WHUOLEDW�VHFDUD�ODQJVXQJ�GDQ�tidak langsung. Semua aktiviti yang dijalankan adalah bertujuan untuk meningkatkan pengetahuan dan kemahiran

anggota jururawat dalam menyampaikan perkhidmatan kejururawatan yang berkualiti kepada pelanggan di hospital

khasnya dan masyarakat amnya.

AKTIVITI–AKTIVITI BAGI PROGRAM KHAS

a. Husband Friendly Hospital (Hospital Rakan Suami)

$NWLYLWL�LQL�GLMDODQNDQ�VHFDUD�EHUWHUXVDQ�ROHK�KRVSLWDO�KRVSLWDO�EHUWXMXDQ�PHPEHUL�SHOXDQJ�NHSDGD�EDNDO�EDSD�PHQ\DNVLNDQ�kelahiran anak samping memberi sokongan moral kepada isteri. Bilangan suami mengiringi isteri mengikut hospital

pada tahun 2011 adalah seperti dalam Jadual 4.112.

Keseluruhannya 3,042 orang suami telah mengiringi isteri ketika bersalin pada tahun 2011 berbanding dengan 2,253

orang dalam tahun 2010.

Hospital Jumlah Kelahiran Bilangan Suami Mengiringi Isteri Ketika Bersalin

2009 2010 2011 2009 2010 2011Sultanah Bahiyah 10,847 11,024 13,034 340 328 908

6XOWDQ�$EGXO�+DOLP 8,587 8,904 9,280 507 1,036 1,032

Kulim 5,014 4,686 4,828 137 149 468

Langkawi 1,625 1,600 1,729 349 444 407

Baling 969 946 819 37 28 24

Sik 625 567 574 25 46 47

Jitra 912 881 791 116 89 75

<DQ 771 651 526 148 98 68

Kuala Nerang 474 470 423 31 35 13

Jumlah 29,824 29,729 32,004 1,690 2,253 3,042

Jadual 4.112Bilangan Suami Mengiringi Isteri Ketika Bersalin Mengikut Hospital Tahun 2009 - 2011

b. Pusat Sumber Pendidikan Kesihatan dan Informasi

Pusat Sumber diwujudkan di hospital-hospital bertujuan supaya pendidikan kesihatan yang diberikan kepada pesakit

GDQ�NHOXDUJD�VHUWD�RUDQJ�DZDP�OHELK�WHUDQFDQJ�GDQ�VLVWHPDWLN��'LVDPSLQJ�LWX�LDQ\D�DNDQ�PHQMDGL�SXVDW�GL�PDQD�SHVDNLW�dan orang ramai merujuk jika ada sebarang kemusykilan mengenai kesihatan. Disamping penyakit-penyakit yang lain,

tumpuan khas diberikan kepada penyakit diabetis.


258

AKTIVITI KUALITI

%HULNXW�DGDODK�NHSXWXVDQ�SHUWDQGLQJDQ�.OLQLNDO�$XGLW�EDJL�KRVSLWDO�KRVSLWDO�QHJHUL�.HGDK�WDKXQ��

i) Klinikal Audit kategori Kepakaran

�� Johan��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��-DEDWDQ�2*�� Tajuk kajian��$XGLW�RQ�3RVW�3DUWXP�2UDW�*OXFRVH�7ROHUDQFH�7HVW�)ROORZLQJ�*HVWDWLRQDO�'LDEHWHV�0HOOLWXV�� Naib Johan��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��-DEDWDQ�2*�� Tajuk kajian��%ORRG�RUGHULQJ�DQG�XWLOL]DWLRQ�DQG�WKH�LPSDFW�RI�06%26�LQ�2*�6XUJHU\�RI�2*�'HSDUWPHQW��+6%�� Ketiga��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��-DEDWDQ�2SKWDOPRORJL�� Tajuk kajian� ��$Q�$XGLW�RQ�6XUJLFDOO\� LQGXFHG�DVWLJPDWLVP��6,$�� IRU�SRVW�3KDFRHPXOVL¿FDWLRQ�FDWDUDFW�VXUJHU\� LQ�

+6%�

ii) Klinikal Audit kategori Sokongan

�� Johan��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��-DEDWDQ�)DUPDVL�� Tajuk kajian��$Q�$XGLW�RQ�WKH�XVH�RI�*UDQLVHWURQ�LQMHFWLRQ�IRU�FKHPRWKHUDS\�LQGXFHG�QDXVHD�DQG�YRPLWLQJ�LQ�+6%�� Naib Johan��+RVSLWDO�6XOWDQ�$EGXO�+DOLP��-DEDWDQ�3HPXOLKDQ�&DUDNHUMD�� Tajuk kajian��6XSSRUWHG�HPSOR\HPHQW�SURJUDP�LQ�2FFXSDWLRQDO�7KHUDS\�'HSDUWPHQW��+6$+�� Ketiga��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��-DEWDQ�)LVLRWHUDSL�� Tajuk kajian��3DWLHQW�ZLWK�RVWHRDUWKULWLV��2$��NQHH�VXFFHVVIXOO\�WDXJKW�VWUHQJWKHQLQJ�H[HUFLVHV�DQG�MRLQW�SURWHFWLRQ�

during physiotherapy session

iii) Klinikal Audit kategori Pengurusan

�� -RKDQ��+RVSLWDO�.XDOD�1HUDQJ��8QLW�3HVDNLW�'DODP�� 7DMXN�SURMHN��$XGLW�SHUODNVDQDDQ�µSDLQ�VFRUH�DV�WKH��WK�YLWDO�VLJQ¶�GL�+RVSLWDO�.XDOD�1HUDQJ�� 1DLE�-RKDQ��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��8QLW�3HQJXUXVDQ�� 7DMXN�SURMHN��3HQJXUXVDQ�NDG�SHUDNDP�ZDNWX�GL�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK�� .HWLJD��+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK��8QLW�3HVDNLW�'DODP�� 7DMXN�NDMLDQ��3HUODNVDQDDQ�SHQFHJDKDQ�SHVDNLW�MDWXK�GL�GDODP�ZDG�SHUXEDWDQ�+RVSLWDO�6XOWDQDK�%DKL\DK

Kesimpulan

Seperti setiap tahun, di sepanjang tahun 2010, Bahagian Perubatan telah memberi perkhidmatan yang sebaik mungkin

kepada rakyat negeri Kedah. Dengan adanya kepakaran dan perkhidmatan baru serta kemudahan dan peralatan

SHUXEDWDQ� \DQJ� FDQJJLK�� SHQGXGXN� GL� QHJHUL� .HGDK� GDQ� QHJHUL� MLUDQ�PHQGDSDW� DNVHV� NHSDGD� UDZDWDQ� VHWHPSDW� ��Pelbagai jenis latihan , lawatan teknikal dan pemantauan juga diadakan untuk memastikan kakitangan kesihatan

sentiasa memberi perkhidmatan yang baik dan mesra kepada pelanggan supaya ianya selaras dengan visi Kementerian

.HVLKDWDQ� 0DOD\VLD�� +RVSLWDO� NHUDMDDQ� MXJD� WHODK� PHQDPEDKEDLNNDQ� PXWX� SHUNKLGPDWDQ� NHSDGD� UDN\DW� GHQJDQ�PHPDWXKL�SLDZDLDQ�SURJUDP�$NUHGLWDVL�GDQ�3HQVLMLODQ�,62��

1

Bahagian KESIHATAN PERGIGIAN

LAPORANTAHUNAN


PERKHIDMATANPERGIGIAN

2O11

2 259

LAPORAN TAHUNAN 2011 Bahagian KESIHATAN PERGIGIANJKN Kedah

PENGENALAN

Bahagian Kesihatan Pergigian Negeri Kedah merupakan salah satu unit di bawah pentadbiran Jabatan Kesihatan Negeri Kedah. Bahagian ini diketuai oleh Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Pergigian) yang bertanggungjawab kepada Pengarah Kesihatan Negeri. Ianya berfungsi sebagai pusat pentadbiran bagi Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Negeri Kedah. Terdapat lapan buah pusat tanggung jawab (PTJ) iaitu Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Kota Setar/Pendang, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Kubang Pasu, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Padang Terap, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Yan, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Kuala Muda/Sik, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Kulim/Bandar Baru, Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Langkawi dan Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah Baling.

Misi Perkhidmatan Kesihatan Pergigian adalah untuk meningkatkan kesihatan mulut individu, keluarga dan masyarakat ke tahap yang optima di mana keadaan kesihatan mulut termasuk gigi dan tisu yang berkaitan tanpa penyakit yang aktif. Keadaan ini memungkinkan individu berkenaan untuk makan, bertutur dan bergaul tanpa rasa ketidakselesaan dan dapat menyumbang kepada kesihatan keseluruhan tubuh badan serta pembangunan sosio-ekonomi.

OBJEKTIF

Objektif Perkhidmatan Pergigian ialah untuk meningkatkan status kesihatan pergigian penduduk Negeri Kedah kepada tahap yang optima melalui perkhidmatan pergigian penggalakan, pencegahan, rawatan dan pemulihan dengan penekanan kepada kumpulan sasar yang dikenalpasti. Fungsi utama bahagian ini meliputi :

• Perancangan dan pelaksanaan perkhidmatan pergigian • Pengurusan dan pengagihan sumber yang bersesuaian• Pembangunan sumber manusia sedia ada.• Pemantauan dan penilaian keberkesanan perkhidmatan pergigian

Bahagian Kesihatan Pergigian Negeri Kedah bertanggungjawab untuk memberi perkhidmatan kesihatan pergigian secara holistik kepada masyarakat Negeri Kedah dengan kerjasama dari agensi-agensi kesihatan, agensi kerajaan dan bukan kerajaan yang lain. SUMBER | Fasiliti Pergigian

Pada tahun 2011 di Negeri Kedah terdapat 174 fasiliti pergigian. Rujuk Jadual 5.1. Perkhidmatan kepakaran pergigian boleh di dapati di 3 buah hospital iaitu Perkhidmatan Kepakaran Bedah Mulut dan Maksilofasial di Hospital Sultanah Bahiyah Alor Setar, Hospital Sultan Abdul Halim Sungai Petani dan Hospital Kulim di Kulim. Bagi Kepakaran Pedodontik hanya terdapat di Hospital Sultanah Bahiyah Alor Setar dan untuk Kepakaran Perubatan Mulut dan Patologi pula terdapat di Hospital Sultan Abdul Halim Sungai Petani. Terdapat 57 buah klinik pergigian di mana 39 buah klinik (68.4%) yang mempunyai pegawai pergigian yang tetap dan 6 buah klinik pergigian besar di daerah memberi perkhidmatan pergigian asas kepada orang ramai dan merujuk kes kepada pakar pergigian. Penggunaan Klinik Pergigian Bergerak yang terdapat di Kulim, Alor Setar dan Baling membolehkan perkhidmatan pergigian diberikan dengan lebih menyeluruh secara out reach. Klinik Pergigian Baling yang dibina di bawah RMK9 telah mula beroperasi sepenuhnya pada tahun 2011. Dengan adanya klinik pergigian tersebut, perkhidmatan pergigian dapat diberikan dengan lebih efisien dan selesa kepada orang ramai serta masyarakat setempat.

Bahagian

KESIHATAN PERGIGIAN3

260 261


Fasiliti BilanganKlinik Pergigian Pakar di Hospital 5Klinik Pergigian Pakar di Klinik Pergigian 3Klinik Pergigian Besar Daerah 6Klinik Pergigian di Klinik Kesihatan 51Klinik Pergigian di Sekolah Rendah / Menengah SR(41) / SM(21)Klinik Pergigian Bergerak 3Pusat Pergigian Sekolah 0Pasukan Pergigian Bergerak Sekolah Rendah 23Pasukan Pergigian Sekolah Menengah 9Pasukan Pra-Sekolah 12Jumlah 174

SUMBER MANUSIA

Pada tahun 2011 sejumlah 13 jawatan baru telah diluluskan iaitu :

• Pembantu Pembedahan Pergigian Gred U 22 - 2 jawatan• Pembantu Tadbir ( Kewangan ) Gred W 17 - 2 jawatan• Pemandu Kenderaan Gred R 3 - 9 jawatan

Rujuk Jadual 5.2.

Jawatan Bil.Jawatan Isi KekosonganTimb. Pengarah Kesihatan Negeri (Pergigian) Pegawai Pergigian) U54

1 1 0

Pakar FDRSCS VK7/U54/48 2 2 0Pakar Perio U 54/52/48 2 2 0Pakar Ortho U54/48/44 3 3 0Pakar Pedo U54/52/48/44 4 2 2Pakar Oral Pathology U48 1 0 1Pakar Restoratif U48 1 1 0Pegawai Pergigian U54/U52/U48/U44/U41 156 151 5Jururawat Pergigian U38 2 2 0Jururawat Pergigian U36 8 5 3Jururawat Pergigian U32/36 25 23 2Jururawat Pergigian U29/32 142 123 19Juruteknologi Pergigian U38 1 1 0Juruteknologi Pergigian U36 3 2 1Juruteknologi Pergigian U32/U36 11 10 1Juruteknologi PergigianU 29/U32 53 43 10Pembantu Pembedahan Pergigian U24 2 1 1Pembantu Pembedahan Pergigian U22 16 12 4Pembantu Pembedahan Pergigian U17/U22 193 181 12Penolong Pegawai Tadbir N 27/ N32 1 1 0Pembantu Tadbir (P/O) N22 4 4 0Pembantu Tadbir (P/O) N17 32 29 3Pembantu Tadbir (P/O) W22 1 1 0Pembantu Tadbir (P/O) W17 32 22 10Pembantu Tadbir (Kesetiausahaan) N17/N22 1 1 0Juruteknik Komputer FT17/22 1 1 0Pegawai Khidmat Pelanggan N17/22 2 2 0Pembantu Perawatan Kesihatan U14 1 1 0Pembantu Perawatan Kesihatan U12 6 6 0Jurutaip Pembantu Tadbir Rendah N11/14 4 0 4Pembantu Am Pejabat N1/4 7 6 1Pekerja Rendah Awam R1/4 4 4 0Pemandu Kenderaan R3/6 70 55 15

Jumlah 945 839 106

Jadual 5.1 : Fasiliti Pergigian Tahun 2011 Jadual 5. 2 : Pengisian Jawatan 2011

Daerah KP Pakar KP Besar KP KK KP SR KP SM Pusat P’Gigian Sekolah

KP Bergerak

PPB SR PPB SM Pasukan Pra

Sekolah

Jumlah

Bil U Bil U Bil U Bil U Bil U Bil U Bil U Bil U Bil U Bil U Bil Unit

Kota Setar

5 15 1 5 9 21 18 21 4 4 0 0 1 2 5 10 1 3 2 4 46 85

Pendang 0 0 0 0 3 5 3 3 1 1 0 0 0 0 1 2 1 3 1 2 10 16

Kuala Muda

2 7 1 7 6 13 5 5 4 4 0 0 0 0 4 9 1 3 2 4 25 52

Yan 0 0 0 0 3 5 1 1 0 0 0 0 0 0 1 2 0 0 1 2 6 10

Kulim 1 4 1 4 6 10 6 6 1 1 0 0 1 2 2 4 1 3 1 2 20 36

Bandar Baharu

0 0 0 0 3 5 0 0 1 1 0 0 0 0 1 2 1 3 1 2 7 13

Baling 0 0 1 6 6 8 2 1 3 3 0 0 1 2 2 4 1 3 2 4 18 31

Langkawi 0 0 1 5 2 5 1 1 1 1 0 0 0 0 1 2 1 3 1 1 8 18

Kubang Pasu

0 0 1 5 7 11 4 4 5 5 0 0 0 0 3 6 1 3 1 2 22 36

Kuala Nerang

0 0 0 0 3 6 0 0 0 0 0 0 0 0 2 4 0 0 5 10

Sik 0 0 0 0 3 5 1 1 1 1 0 0 0 0 1 2 1 3 0 0 7 12

Jumlah 8 26 6 32 51 94 41 43 21 21 0 0 3 6 23 47 9 27 12 23 174 319

262 263


PROGRAM KESIHATAN PERGIGIAN 2011

Program Kesihatan Pergigian bertujuan untuk meningkatkan taraf kesihatan pergigian rakyat Malaysia melalui perkhidmatan pergigian penggalakan, pencegahan, rawatan dan pemulihan serta memberi tumpuan kepada golongan kurang bernasib baik supaya individu tersebut dapat mencapai dan mengekalkan taraf kesihatan pergigian yang baik bagi membolehkan mereka hidup sihat serta menjalani kehidupan yang berkualiti. Untuk memenuhi keperluan tersebut Program Kesihatan Pergigian di susun mengikut aktiviti-aktiviti yang telah dikenalpasti seperti di bawah :

• Pengurusan Kesihatan Pergigian, Ibu Pejabat dan Negeri • Aktiviti Kesihatan Pergigian Primer• Aktiviti Kesihatan Pergigian Masyarakat • Aktiviti Kesihatan Pergigian Kepakaran• Lain-lain aktiviti

PENGURUSAN KESIHATAN PERGIGIAN IBU PEJABAT DAN NEGERI

Merancang sumber-sumber kewangan dan personel dengan cekap dan berhemah untuk mendapat hasil yang maksima.

AKTIVITI KESIHATAN PERGIGIAN PRIMER

Perkhidmatan pergigian primer disediakan kepada masyarakat mengikut kumpulan sasaran yang telah ditetapkan :

• Perkhidmatan Pergigian Kanak-Kanak Toddler• Perkhidmatan Pergigian kanak-kanak Pra-Sekolah • Perkhidmatan Pergigian Murid-Murid Sekolah Rendah Dan Sekolah Menengah.• Perkhidmatan Pergigian Ibu Mengandung• Perkhidmatan Pergigian Orang Dewasa• Perkhidmatan Pergigian Warga Emas dan• Perkhidmatan Pergigian Kanak-kanak Keperluan Khas

Objektif

Untuk merawat masalah pergigian dan mengurangkan tooth mortality serta memelihara kesihatan pergigian supaya dapat berfungsi dengan optima dan meningkatkan kualiti hidup rakyat. Strategi yang digunakan untuk meningkatkan taraf kesihatan pergigian rakyat adalah :

• meningkatkan kesedaran masyarakat terhadap kesihatan pergigian melalui galakan dan pendidikan kesihatan pergigian.

• menyediakan perkhidmatan kesihatan pergigian yang berkualiti, mudah diperolehi dan berteknologi sesuai.

• menentukan liputan yang menyeluruh bagi kumpulan-kumpulan sasaran yang telah dikenalpasti.

• memastikan ramai murid-murid sekolah mencapai status orally fit.

• meningkatkan jalinan kerjasama antara agensi-agensi kerajaan atau swasta untuk menyediakan perkhidmatan yang terbaik kepada rakyat.

• mengumpul dan menganalisa data serta menjalankan kajian bertujuan untuk mempertingkatkan kualiti perkhidmatan pergigian.

Pencapaian Aktiviti Perkhidmatan Pergigian Primer adalah seperti di Rajah 5.1 dan Rajah 5.2

Rajah 5.1Bilangan Pesakit Baru Perkhidmatan Kesihatan Pergigian

Rajah 5. 2 Bilangan Kedatangan Perkhidmatan Primer

264 265


Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Kanak-kanak Toddler

Perkhidmatan ini telah mula diperkenalkan pada tahun 2007 melalui pengukuhan kepada program sediada. Menyedari keperluan kesedaran kesihatan pergigian awal dalam kehidupan, maka perkhidmatan kesihatan pergigian kanak-kanak toddler telah diberi penekanan melalui pemberian panduan bimbingan kesihatan pergigian kepada ibu bapa dan penjaga. Panduan bimbingan yang diberikan adalah berkaitan penjagaan kesihatan pergigian bermula di rumah. Antara panduan yang diberikan ialah :

• kejadian karies gigi kanak-kanak iaitu karies botol susu• masalah : bilakah anak anda perlu memberus gigi ?• masa pertumbuhan gigi susu dan kekal

Aktiviti program toddler ini dijalankan Klinik Kesihatan Ibu dan Anak semasa kehadiran mereka untuk pemeriksaan rutin kesihatan dan suntikan berjadual. Perkhidmatan ini juga dipanjangkan kepada Pusat Jagaan Harian untuk kanak-kanak di bawah empat tahun. Kanak-kanak toddler ini dibuat pemeriksaan lift the lip dan ibu bapa diberi panduan bimbingan berkaitan kesihatan pergigian untuk diterapkan dan diamalkan di rumah. Pengetahuan berkaitan kegigian dan keperluan penjagaan kesihatan pergigian diberi penekanan.

Sila rujuk Jadual 5.3

Daerah Formula Peratus Toddler Lift The Lip(sasaran >20%)

Bil. Ibubapa penjaga diberi Anticipatory Guidance (AG)

(orang)2010 2011 2010 2011

Sik

% Toddler Lift The LipsBil. Toddler Lift The Lip

Jum. Pes. Baru Toddler di KKIA

5.0% 615/3051(20.2%)

117 582

Kota Setar 17.4% 2108/9861 (21.4%) 2734 1910Pendang 38.0% 530/3598

(14.7%)612 832

Baling 10.0% 967/5403(17.9%)

582 1042

Yan 22.0% 766/2822(27.1%)

598 712

Kuala Muda

Bil. Ibubapa/ penjagadiberi AG

Jum. ibubapa / penjagadiberi

Anticipatory guidance (AG)

20.0% 3969/1840(21.6%)

3717 4472

Pdg Terap 8.3% 671/3351(20%)

227 646

Kulim 8.4% 1197/6541(18.3%)

885 813

Bandar Baru - 149/1946(7.6%)

- 125

Kbg Pasu 8.0% 1325/7519(17.6%)

683 1180

Langkawi 19.0% 251/322 (7.7%)

316 236

Kedah 14.5% 12548/65717(19.1%)

10436 12550

Program toddler adalah program yang baru dibuat pemantauan secara tetap dan berkala mulai tahun 2010. Sasaran yang ditetapkan adalah 5% bagi tahun 2010 dan dinaikkan 20% pada tahun 2011 bagi toddler yang hadir di KKIA dibuat pemeriksaan Lift The Lips. Indikator ini telah dijadikan salah satu daripada District Specific Indicator untuk semua daerah.

Pencapaian keseluruhan bagi Negeri Kedah adalah 19.1% dan tidak mencapai sasaran 20%. Usaha-usaha untuk memantapkan lagi program telah djalankan di daerah-daerah yang masih belum mencapai sasaran.

Sila rujuk Rajah 5.3

Rajah 5.3 : Pencapaian Program Toddler Mengikut Daerah

Antara masalah yang dikenalpasti adalah tiada Pasukan Khas untuk pelaksanaan Program Toddler ini dengan lebih berkesan. Perkhidmatan diberikan oleh pasukan Jururawat Pergigian yang sama untuk semua program multitasking

Antara faktor yang menyumbang kepada kekurangan kehadiran toddler di klinik pergigian ialah kurang kesedaran ibubapa/ penjaga berkaitan kepentingan pemeriksaan gigi kanak-kanak seawal 1 tahun walaupun tiada masalah pergigian.

Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Kanak-Kanak Pra Sekolah

Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Pra Sekolah adalah bertujuan untuk memberi kesedaran awal terhadap penjagaan kesihatan pergigian dan membentuk kemahiran kendiri. Antara aktiviti yang terlibat ialah aktiviti pencegahan melalui ceramah kesihatan pergigian dan latihan memberus gigi (LMG). Semua tadika kerajaan dan swasta yang berdaftar dengan Jabatan Pelajaran Negeri Kedah serta Pra sekolah di sekolah telah dilawati pada tahun 2011. Enrolmen keseluruhan kanak-kanak pra sekolah di Negeri Kedah ialah 43900 orang. Melalui perkhidmatan ini, 43601 (99.1%) kanak-kanak pra sekolah telah diperiksa dan hanya 77.2% sahaja diberi rawatan pergigian. Bagi meningkatkan kesedaran terhadap kepentingan kesihatan pergigian dan menggalakkan penjagaan kendiri, ceramah kesihatan pergigian diberikan iaitu meliputi 43502 (99.1%) kanak-kanak pra sekolah

Jadual 5.3 : Pencapaian toddler

266 267


Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Murid-Murid Sekolah Rendah Dan Sekolah Menengah Perkhidmatan Kesihatan Pergigian yang komprehensif kepada murid-murid sekolah diberikan secara incremental melalui Klinik Pergigian Sekolah, Pasukan Pergigian Bergerak dan Klinik Pergigian Bergerak.

Bagi tahun 2011, terdapat penambahan bilangan sekolah rendah yang terlibat di dalam program ini iaitu 537 buah berbanding dengan jumlah sekolah rendah pada tahun 2010 iaitu sebanyak 532 buah sahaja. Ini menunjukkan penambahan 8 buah bilangan sekolah rendah dari tahun 2007. Walaubagaimanapun, tiada penambahan enrolmen murid tahun 2011. Enrolmen murid tahun 2011 ialah 210747. Sebanyak 99.5% iaitu 209762 murid telah diberi rawatan pergigian secara komprehensif. Ini menunjukkan peningkatan murid sekolah rendah diberi rawatan pergigian berbanding pada tahun 2010 iaitu 98.6%. Trend peningkatan ini telah bermula sejak tahun 2007 dan ini menunjukkan satu penerimaan terhadap perkhidmatan pergigian sekolah. Status kesihatan mulut yang baik dapat dilihat melalui indikator tidak perlu rawatan (TPR) di mana terdapat peningkatan setiap tahun bermula dari tahun 2007 iaitu 65.7% dan pada tahun 2011, status tidak perlu rawatan ialah 71.8%. Semua murid telah diberi rawatan sehingga selesai kes iaitu 97.3% berbanding tahun 2010, 96.8%.

Sila rujuk Jadual 5.5

Jadual 5.4 : Aktiviti Tadika/Pra Sekolah

Pencapaian 2010 Pencapaian 2011Liputan TadikaTadika Kerajaan

Tadika Swasta

Bil. Tadika dilawati Jumlah tadika

870 / 879(98.9%)

256 / 266 (96.2%)

1744 / 1744 (100%)

276 / 276 (100%)

Liputan MuridTadika Kerajaan

Tadika Swasta

Bil. Murid diperiksa Jumlah murid

22196 /25437(87.3%)

6345 / 6994(90.7%)

33133 / 33374(99.3%)

10468 / 10526(99.4%)

Pesakit dirawatTadika Kerajaan

Tadika Swasta

Bil. Murid dirawatJumlah murid

diperiksa

8154 / 22196(36.7%)

1646 / 6345(25.9%)

25628 / 33374(76.8%)

8273 / 10526(78.6%)

Aktiviti PencegahanTadika kerajaanCeramah PKPLMG

Tadika SwastaCeramah PKPLMG

Bil.murid diberi ceramah PKP

Enrolmen murid

Bil.murid diberi LMGEnrolmen murid

22196 / 25437(87.3%)

22196 / 25437(87.3%)

6345 / 6994(90.7%)

6345 / 6994(90.7%)

33034 / 33374(99.3%)

33133 / 33374 (99.4%)

10468 / 10526(99.4%)

9934 / 10526 (94.4%)

kerajaan dan swasta. Untuk memahirkan mereka berkaitan memberus gigi, mereka telah diberi tunjukajar memberus gigi.

Sila rujuk Jadual 5.4RAWATAN INCEMENTAL 2007 2008 2009 2010 2011Bilangan Sekolah Rendah 529 530 530 532 537Enrolmen 237377 236648 226542 218580 210747Bilangan Sekolah Rendah diliputi 523 528 530 531 537Bilangan Murid di Rawat 229172 227540 221948 215019 209762

96.5% 96.1% 96.5% 98.6% 99.5%Bil. Murid Tidak Perlu Rawatan (TPR) 150031 154646 150481 149446 150642

65.7% 67.2% 67.8% 69.9% 71.8%Bebas Karies Gigi Kekal Murid berumur 12 tahun

25223 25806 28997 26371 2634664.7% 64.8% 73 % 69% 69.8%

Mulut Bebas Karies (Gigi susu dan gigi kekal) murid berumur 6 tahun

13752 12035 10506 9641 1001840.6% 34.7% 31.4% 30.4% 32.1%

Bil. Murid Selesai rawatan 222110 224426 214082 210874 20558193.6% 97.5% (96.5% 96.8% 97.3%

Jadual 5.5 : Prestasi Pencapaian Rawatan Pergigian Sekolah Rendah Negeri Kedah

Perkhidmatan Pergigian Murid Sekolah Menengah

Pada tahun 2011, Bahagian Kesihatan Pergigian Kedah telah dapat meliputi sebanyak 183 buah sekolah menengah dengan enrolmen murid 172238 berbanding dengan hanya 168 buah sekolah dengan enrolmen 159641 sahaja pada tahun 2010. Peratus murid dirawat ialah 95.9%, peningkatan sebanyak 1.9% berbanding tahun sebelumnya. Peratus murid tidak perlu rawatan iaitu murid yang dapat mengekalkan orally fit meningkat sebanyak 1.6% berbanding dengan tahun 2010 iaitu 84.2%. Bilangan murid bebas gingivitis menurun 1.5% daripada tahun 2010.

Ini mungkin disebabkan oleh penambahan bilangan murid pada tahun 2011 dan sekolah yang terlibat dalam program ini merupakan sekolah baru yang belum pernah dilawati pada tahun-tahun sebelum ini. Ini dapat dilihat pada jadual di bawah di mana terdapat penambahan enrolmen murid. Rawatan yang komprehensif sehingga selesai rawatan diberikan kepada 88.8% murid sekolah menengah.

RAWATAN INCREMENTAL 2007 2008 2009 2010 2011Bilangan Sekolah Menengah 165 165 167 168 183Enrolmen 174101 163902 177645 159641 172238Bilangan Sekolah Menengah diliputi 86 104 125 141 183Bilangan Murid dirawat 113383

65.10%13569582.7%

16122579.5%

15083294 %

15945295.9%

Bilangan Murid Tidak Perlu Rawatan (TPR)

9151180.7%

10808176.9%

12251876%

12405182.6%

13431484.2%

Bilangan Murid Bebas Gingivitis berumur 16 tahun

2105595.7%

2459794.6%

276994.3%

2739496.4%

3126995.4%

Selesai Rawatan 977186.1%

11629985.7%

12812479.5%

13873687%

14736188.8%

Jadual 5.6 : Prestasi Pencapaian Rawatan Pergigian Sekolah Menengah Negeri Kedah

268 269


Indikator Impak Perkhidmatan Kesihatan Pergigian

Bagi melihat keberkesanan jangka panjang kepada status kesihatan mulut murid sekolah, 3 Indikator impak telah dipantau ialah Mulut Bebas Karies (MBK) bagi murid berumur 6 tahun, Bebas Karies (BK) bagi murid berumur 12 tahun dan status kesihatan pergigian melalui peratus Decayed, Missing, Filled teeth and Indicated for extraction bagi murid berumur 12 tahun. Bagi indikator MBK telah mencapai sasaran piawai kebangsaan iaitu 30% selama 5 tahun bermula daripada tahun 2007. Ini menunjukkan peningkatan dan melepasi sasaran Piawai Kebangsaan yang telah ditetapkan iaitu 30%.

Rajah 5.4: Impak Indikator Perkhidmatan Kesihatan Pergigian( Status Kesihatan Pergigian Murid 12 Tahun )

Bagi status kesihatan pergigian murid 12 tahun dengan DMFX<3, 93% murid yang mempunyai PREVALEN KARIES sama atau kurang daripada 3 telah menunjukkan penurunan daripada tahun 2010 sebanyak 3%. Beberapa penambahbaikan kepada program dirancangkan dan pemantapan program toddler dan ibu mengandung akan dapat meningkatkan kesedaran penjagaan kesihatan pergigian.

Rajah 5.5 Impak Indikator Perkhidmatan Kesihatan Pergigian( Status Kesihatan Pergigian Murid 12 Tahun )

Bagi status kesihatan pergigian murid 12 tahun, pencapaian purata DMFX bagi tahun 2011 adalah 0.64 berbanding tahun 2010 iaitu 0.58. Walaupun ada peningkatan kepada purata indikator ini, ianya masih lagi di bawah tahap piawai kebangsaan iaitu <1.5. Nilai ini mulai menurun sejak tahun 2007 sehingga tahun 2010 dan terdapat sedikit peningkatan pada tahun 2011. Penambahbaikan kepada program toddler dan ibu mengandung akan memantapkan lagi status kesihatan pergigian dalam jangka masa panjang.

Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Ibu Mengandung

Objektif

Memberi kesedaran di kalangan ibu mengandung tentang kepentingan kesihatan pergigian dan peranan mereka sebagai role model dan empower mereka dalam penjagaan kendiri bagi memastikan kesihatan mulut mereka dan keluarga berada pada tahap kesihatan mulut yang optima.

270 271


Daerah Peratus Liputan Ibu Mengandung (Sasaran > 90%)A : Ceramah B : Pemeriksaan/Rawatan

2010 2011 2010 2011Kuala Muda 80.0% 95.1% 79.8% 92.1%Yan 95.0% 100% 73.4% 94.7%Baling 42.3% 100% 45.1% 69.5%Sik 73.3% 86.2% 73.0% 77%Padang Terap 53.4% 68.2% 58.3% 69.2%Langkawi 77.4% 71% 64.2% 61.9%Kubang Pasu 79.2% 64% 72.3% 62%Kulim 44.3% 60.7% 46.2% 60.7%Bandar Bahru 64.7% 84.4% 62.7% 74.7%Kota Setar 52.4% 53.6% 75.2% 56.1%Pendang 69.0% 65% 72.0% 65%Kedah 68.4% 74.8% 67.1% 70.7%

Rajah 5.6 : Graf Pencapaian Ibu Mengandung dari Tahun 2006 - 2011

Jadual dan rajah di atas menunjukkan pencapaian program ibu mengandung di semua daerah dan telah menunjukkan satu tren peningkatan bermula daripada tahun 2006. Pencapaian keseluruhan bagi Negeri Kedah adalah 75.1% bagi ceramah dan 70.7% bagi pemeriksaan /rawatan.

Jadual 5.7 : Pencapaian Ibu Mengandung Rajah 5.7 : Pencapaian Ibu Mengandung Mengikut Daerah

Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Orang dewasa

Perkhidmatan kepada orang dewasa diberikan melalui perkhidmatan pergigian di semua fasiliti klinik pergigian di Negeri Kedah. Kemudahan pergigian dapat diberikan dengan mengambil kira aksesibiliti kemudahan ini kepada orang ramai dan Klinik Pergigian Bergerak digunakan untuk menyampaikan perkhidmatan secara out reach. Penggunaan perkhidmatan oleh kumpulan sasar ini dapat dilihat di Rajah 5.1 dan Rajah 5.2

Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Warga Emas

Objektif

Meningkatkan taraf kehidupan warga emas dengan meningkatkan status kesihatan pergigian mereka dengan mengekalkan fungsi kegigian yang sihat sepanjang hayat.Lawatan ke rumah institusi warga emas dibuat di daerah yang mempunyai institusi dan diberi kemudahan perkhidmatan pergigian seperti rawatan dan rehabilitasi fungsi. Semua kehadiran golongan ini diberi keutamaan dalam mendapat perkhidmatan di semua fasiliti pergigian.

Perkhidmatan Kesihatan Pergigian Kanak-Kanak Keperluan Khas

Objektif

Meningkatkan status kesihatan pergigian kanak-kanak keperluan khas (KKKK) supaya dapat memperbaiki kualiti kehidupan mereka dan meningkatkan kesedaran penjagaan kesihatan pergigian KKKK kepada penjaga serta guru.

272 273


AKTIVITI KESIHATAN PERGIGIAN MASYARAKAT

Untuk mengurangkan insiden penyakit pergigian di kalangan penduduk melalui aktiviti-aktiviti penggalakan dan pencegahan.

• ProgramPemfluoridaanBekalanAirAwam• PendidikanKesihatanPergigian• RawatanPencegahanKlinikal• PromosiPenggalakanKesihatanPergigian• SaringanPra-KanserdanKanserMulut.• Aktivit-aktivitiPengawalanPenggunaanTembakau.

Program Pemfluoridaan Bekalan Air Awam

Terdapat 36 buah loji air di Negeri Kedah. Semua loji air telah dipasang dengan flouride feeder kecuali 4 loji sahaja yang masih belum dipasang fluoride feeder iaitu Loji Lubok Merbau, Loji Bikan, Loji Merbok dan Loji Jeniang Baru.Indikator yang dipantau ialah

• Bacaanparasfluoride<0.4ppmkurangdari25%• Bacaanparasfluoride>0.6ppmkurangdari7%

Kedua-dua indicator yang dipantau telah mencapai standard yang ditetapkan seperti di bawah dan disertakan juga pencapaian mengikut daerah bagi tahun 2011

Percentage of non-conformance of optimal fluoride level at reticulation pointsSasaran 2010 2011 SIQ

Level < 0.4 ppm <25% 15812727

(11.2%) 87 1354

(6.4%) No

Level>0.6ppm <7% 1212727

(1.5%) 301354

(2.2%) No

Jadual 5.9 : Pemantauan Peratus Ketidakakuran Paras Optimal Fluorida Retikulasi Loji Air – Bacaan Keseluruhan Loji Di Negeri Kedah 2011

Nama Institusi Bil. Enrolmen % Pesakit Baru % TPR % Kes Selesai2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011

Pusat Dalam Komuniti (PDK )

26 970 974 47.1% 66.2% 15.6% 32.1% 18.2% 34.3%

Pusat Penjagaan Harian (Kerajaan)

28 258 585 60% 100% 29.4% 2.1% 29.4% 1.4%

Pusat Penjagaan Harian Swasta/NGO

3 183 118 54.6% 78.8% (3.2%) 31.2% 3.2% 33.3%

Kelas Khas(Sek. Rendah)

75 1261 1471 87.7% 93% 57.4% 67.8% 75.2% 81.0%

Kelas Khas(Sek. Menengah)

39 770 784 78.9% 87.9% 48.8% 40.4% 58.8% 61.5%

Sekolah Khas(Sek. Rendah)

2 123 140 100% 99.3% 84.5% 59.7% 95.9% 61.2%

Jumlah Besar 173 3565 4072 71.5% 86.3% 40.3% 43.6% 49.9% 42.3%

Jadual 5.8 : Aktiviti Kanak-Kanak Keperluan Khas

Rujukan kepada pakar pergigian dibuat jika diperlukan rawatan pergigian yang lebih kompleks. Lawatan ke Pusat Dalam Komuniti, Pusat Penjagaan Harian samada kerajaan atau swasta serta NGO dibuat sekurang-kurangnya setahun sekali dan diberi rawatan mengikut kesesuaian dan keperluan.

274 275


Distr

ictW

ater

Tre

atm

ent P

lant

Retic

ulatio

n Po

intTo

tal

Read

ings

Fluo

ride

Read

ings

Tota

l Re

ading

sFl

uorid

e Re

ading

s0.

4 - 0

.6 p

pm<

0.4

ppm

>0.6pp

m0.

4 - 0

.6 p

pm<

0.4

ppm

>0.6pp

mNo

%No

%No

%No

%No

%No

%Ko

ta S

etar

3633

92%

26%

12.

78%

3634

94%

13%

13%

Kuala

Mud

a28

627

596

%0

0%11

4%28

828

599

%3

1%0

0%Ku

bang

Pas

u96

9498

%1

1%1

1%96

8993

%7

7%0

0%Si

k96

7780

%0

0%19

20%

9696

100%

00%

00%

Balin

g27

923

283

%22

8%25

9%27

824

287

%24

9%12

4%Ku

lim17

316

998

%3

2%1

1%17

316

998

%3

2%1

1%Pa

dang

Tera

p12

312

299

.19%

00

10.

81%

123

121

98.3

7%2

1.63

%0

0Pe

ndan

g72

3345

.83

3041

.67

912

.50%

7237

51.3

9%27

37.5

0%8

11.11

%La

ngka

wi14

414

299

%1

1%1

1%14

414

299

%2

1%0

0%Ba

ndar

Bar

u48

2552

.08%

1429

%9

18.7

5%48

2245

.83%

1837

.50%

816

.67%

Jum

lah13

5312

0288

.84%

735.

40%

785.

76%

1354

1237

2591

876.

43%

302.

22%

Tabl

e 5.10

: St

atus

of F

luor

ide L

evel

at W

ater

trea

tmen

t Plan

t and

Ret

iculat

ion

Poin

t

Pendidikan Kesihatan Pergigian

Pendidikan Kesihatan Pergigian diberi kepada kumpulan sasaran seperti murid-murid tadika, sekolah rendah, sekolah menengah dan ibu mengandung. Pencapaian aktiviti ini dapat dilihat dari Jadual 5.11

Kumpulan Sasaran Aktiviti 2006 2007 2008 2009 2010 2011Tadika Ceramah 52777 42777 40721 41804 42309 43502

LMG 52777 43105 40721 41804 42269 43067Sekolah Rendah Ceramah 192276 230205 227672 224137 212928 207736

LMG 193391 2228291 227672 219846 211663 206218Sekolah Menengah Ceramah 34100 55392 64904 87299 89688 102084Ibu Mengandung Ceramah 2628 5272 10627 9977 19205 22642Dewasa Ceramah 1462 2151 2030 1830 5747 2697

Rawatan Pencegahan Klinikal - Sealan Fisur

Rawatan sealan fisur dilaksanakan ke atas murid sekolah rendah sebagai rawatan pencegahan kepada kejadian karies pada gigi kekal. Daripada saringan yang dibuat, hanya 3754 (99.9%) orang murid yang memerlukan rawatan sealan fisur. Ini melibatkan 6241 batang dan hanya 6233 (99.9%) telah dibuat rawatan tersebut. Sila rujuk jadual 5.12

Promosi Penggalakan Kesihatan Pergigian

Aktiviti promosi kesihatan pergigian telah diadakan untuk memberi kesedaran dan kefahaman kepada masyarakat berkaitan kepentingan kesihatan pergigian. Ini adalah bertujuan untuk menggalakkan penglibatan masyarakat dalam penjagaan kesihatan diri dan keluarga. Promosi Penggalakan Kesihatan Pergigian meliputi aktiviti-aktiviti seperti pameran, kem kesihatan/khidmat masyarakat, kempen kanser mulut dan lain-lain yang melibatkan masyarakat. Rujuk jadual 5.13

Liputan Pencapaian 2008 Pencapaian 2009 Pencapaian 2010 Pencapaian 2011rawatansealanfisur

3799/3875 ( 98% )

6398/6495( 98.5% )

4965/5172(95.9%)

8620/8965(96.2%)

4,745/4,760(99.6%)

8,105/8,130(99.6%)

3754/375899.9%

6233/624199.9%

Jadual 5.11 : Aktiviti Pencegahan Kesihatan Pergigian Mengikut Kumpulan Sasaran

Jadual 5.12 : Liputan Rawatan Sealan Fisur Ke Atas Murid Sekolah Rendah

276 277


Jadual 5.13 : Aktiviti Promosi Penggalakan Kesihatan Pergigian Mengikut Daerah

Pencapaian 2010 Sasaran 2011 Pencapaian 2011Langkawi K. Pasu Yan Sik Kulim/Bahru K. Setar/Pendang K/Muda Baling Padang Terap

7959

20251175

PromosiKesihatan Pergigian sekurang-

kurangnya5 Program Promosi

setiap daerah

Langkawi K. Pasu Yan Sik Kulim/Bahru K. Setar/PendangK/Muda Baling Padang Terap

14111412282960145

Jumlah 99 187

Program Kumpulan Sasaran Aktiviti Promosi Bil. DiadakanToddler Ibubapa/penjaga/guru/ staf

kesihatanSeminar Program Toddler 12 aktiviti

Prasekolah Ibubapa/penjaga/guru Seminar Guru/Penjaga Prasekolah 26 aktiviti Sekolah Murid-murid sekolah Mini Pameran 46 aktiviti Ibu Mengandung Ibu Mengandung/staf

kesihatan Seminar Pemantapan Prog Ibu mengandung Staf Pergigian & Kesihatan

3 aktiviti

Warga Emas Warga emas/penjaga Minggu Kesedaran Kanser Mulut 30 aktiviti Kanak-Kanak Keperluan Khas

Ibubapa/penjaga/guru/ Program kesedaran kepada Ibu bapa/Penjaga di Pusat Pemulihan Dalam Komuniti.

23 aktiviti

Komuniti Masyarakat Promosi Kesihatan Pergigian Masyarakat 22 aktiviti

Saringan Pra-Kanser dan Kanser Mulut

Aktiviti Saringan pra-kanser dan kanser mulut dibuat di kalangan penduduk-penduduk estet dan kumpulan berisiko tinggi. Program saringan ini juga diberikan kepada pesakit berumur 20 tahun ke atas yang hadir ke klinik pergigian untuk pengesanan awal kanser mulut dan memberi kemahiran untuk membuat pemeriksaan sendiri. Rujukan kepada pakar akan dibuat jika perlu. Selain daripada rawatan dan khidmat nasihat aktiviti lain seperti pameran saringan di pasaraya juga diadakan bagi memberi pengetahuan kepada penduduk setempat.

Jadual 5.14 : Aktiviti Promosi Yang Dijalan Kan Mengikut Kumpulan Sasaran

Perkara Sasaran 2010 Pencapaian 2010 Pencapaian 2011Saringan kepada pekerja estate / kumpulan berisiko tinggi

Ikut keperluan

100%kehadiran

7917 2660

Saringan wargatua yg hadir ke klinik pergigian

6850 / 8464(80.9%)

8593 /10014(85.8%)

Saringan semasa kempen kesedaran kanser mulut

2153 1743

Jadual 5.15 : Saringan Kanser Mulut

Aktiviti promosi kempen kanser mulut yang telah diadakan

• Daerah Kulim - Landmark Central, Kulim (19 Nov)• Daerah Baling - KP Baling (16 Nov)• Daerah Kuala Muda - ruang legar HSAH (13 Nov)• Daerah Kota Setar - Komplek Alor Setar Mall (19 - 20 Nov)• Daerah Kubang Pasu - Felda Guar Napai (13 Nov)• Daerah Langkawi - Balai Bomba, Jln Air Hangat (13 Nov)• Klinik-klinik pergigian/kesihatan di daerah-daerah (14- 20 Nov)

Bil Aktiviti Butir- Butir Aktiviti CatatanBil. Aktiviti Kumpulan Sasar Bil. Peserta

1 Latihan dalam perkhidmatan (termasuk taklimat / kursus / bengkel untuk anggota

2 Anggota Pergigian Negeri

40 Kursus Dentist’s Role In Tobacco Cessation - Peringkat Zon UtaraTarikh : 15 - 16 Jun 2011Tempat : Hotel Sentosa Regency.

45 Kursus Tobacco Cessation - Nafas Segar Bermula RamadhanTarikh : 14 Julai 2011Tempat : Bilik Mesyuarat KP Baling

2 Rujukan ke klinik berhenti merokok

Anggota Pergigian Negeri

3 Lain-Lain Aktiviti Orang Dewasa Kumpulan 643Individu 971

Kaunseling 1007

Ceramah Kanser MulutWarga emas Pameran Kanser Mulut

Jadual 5.16 Aktiviti-Aktiviti Pengawalan Penggunaan Tembakau Tahun 2011

278 279


AKTIVITI KESIHATAN PERGIGIAN KEPAKARAN

Terdapat 9 orang Pegawai Pergigian Pakar yang memberi perkhidmatan di Klinik Pakar seperti berikut :

Klinik Pergigian Pakar (Hospital Based)

• Klinik Pergigian Pakar Bedah Mulut, Hospital Sultanah Bahiyah Alor Setar• Klinik Pergigian Pakar Bedah Mulut, Hospital Sultan Abdul Halim, Sg. Petani• Klinik Pergigian Pakar Bedah Mulut, Hospital Kulim• Klinik Pergigian Pakar Pediatrik, Hospital Sultanah Bahiyah Alor Setar• Klinik Pergigian Pakar Pathologi Mulut, Hospital Sultan Abdul Halim, Sg. Petani.

Klinik Pergigian Pakar (Non Hospital Based)

• Klinik Pergigian Pakar Orthodontik, Klinik Pergigian Telok Wanjah, Alor Setar.• Klinik Pergigian Pakar Periodontik, Klinik Pergigian Telok Wanjah, Alor Setar• Klinik Pergigian Pakar Restoratif di Klinik Pergigian Telok Wanjah Alor Setar (mula pada bulan November

2006).• Klinik Pergigian Sg Petani - di tempatkan seorang Pakar Orthodontik

Pencapaian hasil kerja bagi aktiviti kepakaran adalah seperti dalam jadual 5.17

Klinik Pakar Tahun 2006 2007 2008 2009 2010 2011Orthodontik Pesakit Baru 991 983 861 1224 1103 1033

Kedatangan 2102 1836 2220 3516 2610 3997Pediatrik Pesakit Baru 1176 902 389 1058 1057 1115

Kedatangan 3259 2842 2934 3275 3591 3817Periodontik Pesakit Baru 328 446 406 380 396 437

Kedatangan 866 1900 1328 1595 1426 1672Bedah Mulut dan Maksilofasial

Pesakit Baru 2321 3115 3103 1931 2125 2879Kedatangan 6025 10729 9641 7355 6069 9949

Restoratif Pesakit Baru 7 150 115 298 283 368Kedatangan 24 312 312 769 520 1159

Pathologi Mulut Pesakit Baru - 103 240 168 178 176- 130 162 271 162 345

Jadual 5.17 : Kedatangan Pesakit Yang Mendapat Perkhidmatan Pergigian Kepakaran

Terdapat peningkatan hasil kerja dari semua unit kepakaran pergigian dan ini menunjukkan pertambahan keperluan rujukan dan rawatan yang lebih kompleks. Kemudahan kepakaran telah dapat disampaikan kepada semua rakyat di Negeri Kedah yang memerlukan.

LAIN-LAIN AKTIVITI

Pembangunan Sumber Manusia

Latihan kepada semua kategori kakitangan kesihatan pergigian telah diberikan melalui kursus,ceramah ,taklimat dan bengkel yang dianjurkan oleh Pejabat TPKN(G) dan di peringkat daerah masing-masing. Aktiviti latihan ini dilaksanakan bagi memastikan pengetahuan dan kecekapan personel pergigian sentiasa dipertingkatkan dari segi klinikal, teknikal dan juga dari segi pembinaan sahsiah budaya kerja yang cemerlang melalui penerapan nilai-nilai murni berteraskan budaya korporat Kementerian Kesihatan Malaysia.

Latihan kepada Pegawai Pergigian Tahun Pertama (FYDO) telah dilaksanakan oleh Pegawai Pergigian Daerah yang melibatkan semua aktiviti pergigian primer dan kepakaran. Sesi ceramah/ taklimat mengenai Perkhidmatan Pergigian Masyarakat diadakan setiap bulan sehingga tamat tempoh latihan (attachment) selama setahun.

Sebanyak 32 kursus / seminar /CPD telah dikendalikan oleh Pejabat Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Pergigian) termasuk 3 di peringkat zon Utara dengan melibatkan pegawai pergigian dari negeri Perlis, Pulau Pinang dan Perak. dan 32 kursus oleh Pejabat Kesihatan Pergigian Daerah pada tahun 2011. Peruntukan telah diterima sebanyak RM 70,700.00 di bawah RMK ke 10 iaitu Pembangunan Modal Insan - Latihan Dalam Perkhidmatan (LDP) Agihan peruntukan pelaksanaan latihan adalah seperti di bawah.

PTJ Peruntukan (RM) Baki (RM) Jumlah Kursus Bil. Kursus Mengikut KategoriUmum Teknikal Klinikal

Langkawi 500 3 2 2 0 0Kulim 1500 4 3 1 1 1Baling 1000 0 2 0 1 1Kbg. Pasu 2314 0 6 3 1 2K/Setar 5000 0.10 6 3 1 2K/Muda 8500 0 13 5 6 2Pej. TPKN (G) 51886 0.10 32 9 11 12Jumlah 70,700.00 7.20 64 23 21 20

Kursus-kursus yang dilaksanakan meliputi semua personel pergigian. Pada keseluruhannya semua personel Bahagian Kesihatan Pergigian telah mendapat manfaat dari kursus-kursus yang dijalankan. Disertakan Jadual 5.19 yang menunjukkan peratus personel yang mendapat latihan sebanyak 7 hari atau lebih pada tahun 2011

Jadual 5.18 : Ringkasan Perbelanjaan Dan Bilangan Kursus Yang Dijalankan

280 281


Kategori Staf Pergigian Bil. Anggota Bil. Anggota yang Hadir Kursus> 7 Hari

Bilangan PeratusPegawai Pergigian 116 104 89.7Jururawat Pergigian 154 154 100Juruteknologi Pergigian 59 53 89.8Pembantu Pembedahan Pergigian 179 148 83.2Pembantu Perawatan Kesihatan 148 121 81.8Pembantu Tadbir dan lain-lain 73 64 87.7Pemandu 60 54 90Jumlah 789 698 88.6

Kursus-kursus yang dilaksanakan meliputi semua personel pergigian. Pada keseluruhannya semua personel Bahagian Kesihatan Pergigian telah mendapat manfaat dari kursus-kursus yang dijalankan. Disertakan Jadual 5.19 yang menunjukkan peratus personel yang mendapat latihan sebanyak 7 hari atau lebih pada tahun 2011. Pemantauan latihan bagi pegawai pergigian dipantau melalui sistem my-CPD dan semua pegawai pergigian perlu berdaftar secara on line.

Pada tahun 2011, 88.6% anggota pergigian telah menghadiri kursus sebanyak 7 hari atau lebih. Kursus-kursus yang dijalankan adalah 36% bagi kategori umum, 33% bagi kategori teknikal dan 31% bagi kategori klinikal.

AKTIVITI PENINGKATAN KUALITI

Quality Assurance Program (QAP) i. National Indicator Approach (NIA)

Pada tahun 2011, tiga National Indicator Approach (NIA) telah di pantau. Semua petunjuk NIA telah mencapai standard yang ditetapkan. Sila rujuk Jadual 5.20

Jadual 5.19 : Peratus Personel Pergigian Yang Mendapat Latihan Melebihi 7 Hari

Indikator Sasaran Pencapaian SIQ2010 2011

PercentageofschoolchildrenmaintainingorallyfitstatusPrimary school children (new attendance)

>65% 149608 / 214892 69.6%

150642 / 20976271.8%

No

Secondary school children >80% 124051/ 15024582.6%

134314 / 159452 84.2%

No

% of 16 year old children free from gingivitis.

>95% 27394 / 2840596.4%

29901/ 3126997.5%

No

Percentageofnon-conformanceofoptimalfluoridelevelatreticulationpointsLevel < 0.4 ppm < 25% 158 /12271

2.9% 87/ 1354

6.4%No

Level>0.6ppm < 7% 14 / 12271.2%

30 / 1354 2.2%

No

** SIQ - Shortfall in Quality

Pencapaian QAP( NIA ) 2011 mengikut daerah

• Percentageofschoolchildrenmaintainingorallyfitstatus:

i) Primary schoolchildren – rujuk Rajah 5.8ii) Secondary schoolchildren – rujuk Rajah 5.9

Rajah 5.8 : Peratus Murid Sekolah Rendah Yang Tidak Perlu Rawatan Mengikut Daerah(Maintaining Orally Fit)

Jadual 5.20 : Pencapaian QAP/NIA 2010 - 2011 Negeri Kedah

282 283


• Semua daerah telah mencapai sasaran yang telah ditetapkan (std 65%)• Standard telah dinaikkan kepada 65% (2010) dan hanya daerah Bandar Baru tidak mencapai sasaran.

Cadangan penambahbaikan telah dibuat bagi meningkatkan pencapaian indikator ini bagi tahun 2012.

Rajah 5.9Peratus Murid Sekolah Menengah Yang Tidak Perlu Rawatan Mengikut Daerah (Maintaining Orally Fit)

Keseluruhannya, Negeri Kedah mencapai standard yang ditetapkan• Daerah Sik dan Langkawi tidak mencapai sasaran murid sekolah tidak mendapat kes selesai tahun 2010

sebab murid enggan rawatan cabutan

• Semua Daerah mencapai sasaran yang telah ditetapkan (95%) bagi indikator % of 16 Years-old children free from gingivitis. (2009 - 85%) kecuali daerah Langkawi. Penekanan kepada aktiviti ceramah kesihatan pergigian perlu dipertingkatkan untuk meningkatkan indikator ini.

Rajah 5.11 Peratus bacaan paras Fluoride yang kurang dari < 0.4 ppm mengikut daerah

Rajah 5.10 : Peratus Murid 16 tahun Yang Bebas Gingivitis Mengikut Daerah

284 285


• Tiada outlier dalam pencapaian keseluruhan negeri Kedah.• Terdapat outlier bagi indicator ini bagi daerah pendang dan Bandar Baru. Masalah ini disebabkan oleh

kerosakan alat colorimeter dan penggunaan alat di loji dapat menyelesaikan masalah tersebut.

Rajah 5.12 : Peratus bacaan paras Fluoride yang melebihi dari 0.6 ppm mengikut daerah

• Semuadaerahtelahmencapaistandardparasflourid(>0.6ppm)<7%

LAPORAN KPI

Terdapat 2 KPI Menteri yang dipantau oleh Bahagian Kesihatan Pergigian Negeri Kedah• KPI Bahagian Kesihatan Pergigian KKM• KPI Kepakaran

BIDANG KEBERHASILAN UTAMA (KRA) DAN PETUNJUK UTAMA (KPI) 2011

KRA KPI (Monitoring Indicator)Akses kepada perkhidmatan kesihatan pergigian 6Taraf kesihatan pergigian murid sekolah 2Bekalanairyangberfluorida 1Kepuasan pelanggan 7Jumlah 16

Bagi tahun 2011, KPI baru telah diwujudkan oleh Bahagian Kesihatan Pergigian, KKM di mana 4 petunjuk KRA telah djadikan KPI Domain dengan 16 monitoring indikator berbanding 11 KPI Domain dengan 19 indikator bagi tahun 2011

KRA KPI Sasaran Pencapaian SIQAkses kepadaPerkhidmatanKesihatanPergigian

% klinik pergigian dengan Pegawai Pergigian yang tetap

≥50% Indikator baru 39 / 57(68.4%)

No

KPI - KPK % klinik pergigian yang ada Pegawai Pergigian yang tetap (sepenuh masa) dengan perkhidmatan pesakit luar setiap hari

- Indikator baru 39 / 57(68.4%)

No

%klinikpergigianyangada≥2orangPegawai Pergigian yang tetap (sepenuh masa) dengan perkhidmatan pesakit luar setiap hari

>65% Indikator baru 24 / 36(66.7%)

No

KPI - KPK % sekolah rendah yang mendapat liputan perkhidmatan pergigian sekolah

≥98.5% 531 / 532(99.8%)

537 / 537(100%)

No

% murid sekolah rendah yang mendapat liputan perkhidmatan pergigian sekolah

≥98.5% 214892 /218081(99.0%)

209762 /210747(99.5%)

No

% sekolah menengah yang mendapat liputan perkhidmatan pergigian sekolah

≥88% 168 / 168(100%)

183 / 183(100%)

No

Tarafkesihatanpergigianmurid sekolah

% murid sekolah menengah yang mendapat liputan perkhidmatan pergigian sekolah

≥81% 150245 /159572(94.1%)

159452 /172238(95.9%)

No

% murid sekolah rendah yang mencapai statusorally-fit

≥95.5% 210875 /218081(96.7%)

205581 /210747(97.3%)

No

% pesakit temujanji yang mendapat rawatan dalam masa 30 minit

≥75% 24567 /31275

(78.6%)

35854 /43060

(82.9%)

No

% klinik pergigian dengan senarai menunggu dentur yang melebihi 3 bulan

< 47% 0 / 34(0%)

0 / 41(0%)

No

% kes kecemasan pergigian yang diberi rawatan serta-merta.

100% 220 / 232(94.8%)

256 / 256(100%)

No

% pelanggan yang berpuas hati dengan perkhidmatan/ rawatan yang diterima.

≥95% 3129 / 3423(91.4%)

30071 /31720

(94.8%)

No

KPIYB Menteri Kesihatan

% klinik pergigian dengan persijilan MS ISO

≥86% 33 / 39(84.6%)

35 / 39(89.7%)

No

Elective surgery cancellation rate for surgical services in hospitals. Oral surgery

< 10% 17 / 231(7.4%)

13 / 331(3.7%)

No

Paediatric Dentistry < 10% 3 / 84(3.6%)

7 / 99(7.1%)

No

KPI Bahagian Kesihatan Pergigian

286 287


Walaupun tiada SIQ, tetapi terdapat peningkatan 3.5% bagi kadar pembatalan kes pembedahan kanak-kanak berbanding tahun 2010. Semua kes dibatalkan untuk pembedahan oleh Pakar Bius disebabkan pesakit tidak sihat (URTI).

Indikator Sasaran(%) Pencapaian 2010 Pencapaian 2011 SIQKPI

% pesakit menunggu untuk kes-kes trauma sebelum menjalani pembedahan dalam masa 3 minggu

>85 178 / 188(94.7%)

124 / 131(94.6%)

No

% pesakit yang menunggu untuk mendapatkan rawatan dalam masa < 90 min.

>50 9388 / 9540(98.4%)

7842 / 8010(97.9%)

No

% pesakit kecemasan yang dirujuk ke klinik untuk mendapat rawatan dalam masa < 15 min.

100 275 / 275(100%)

290 / 335 (86.5%)HSB

93/138 (67.4%)HSAH 197/197

(100%)

Yes

NIANo. of patients developing complications following minor oral surgical procedures

< 5 5 / 244(2.0%)

10 / 1081(0.92%)

No

% of occlusal derangement following Open Reduction Internal Fixation (ORIF) of isolated mandibular fracture.

< 5 1 / 62(1.6%)

1 / 74(1.35%)

No

KPI Kepakaran Bedah Mulut dan Maxillo Facial


% pesakit yang menunggu untuk mendapat rawatan dalam masa 30 min.

>50 2816 / 3591 (78.4%)

3834/4819 (79.6%) No

% rujukan baru diberi perundingan pakar untuk rawatan dalam tempoh 1 bulan

>95 382 / 382 (100%) 422/422 (100%) No

% pesakit menunggu dalam tempoh < 3 bulan untuk rawatan anesthesia umum.

>25 54 / 69 (78.3%) 94/126 (74.6%) No

% kadar kegagalan tampalan (restoration) dibuat di bawah anesthesia umum dalam tempoh 6 bulan

< 12.5 4 / 163(2.5%)

1/368(0.3%)

No

NIA% of cases treated under GA with active caries within 6 month after being renderedorally-fit.

< 10 23 / 40(7.5%)

4/79(5.1%)

No

% of patients developing complication after MOS

< 5 0 / 28(0%)

1/3 (3.1%)

No

HSA% of patients with case complete. >50 611 / 1003 (60.9%) 769 / 1241 (62%) No%oforallyfitcasesatrecallafter3mths(age group 5-6 years old)

>80 408 / 509 (81.0%) 187/ 210(89.1%)

No

Pediatrik


Tempoh menunggu rawatan di klinik OMOP - pesakit diperiksa dalam masa 45 minit selepas pendaftaran

>95% 268 / 278 (96.4%) 395/411 (96.1%) No

NIATurn around time for reporting and biopsy specimen should be reporting within 5 working days

>85% 249 / 287 (86.7%) 275 / 305 (90.2%) No

Oral Medicine Oral Pathology

Ortodontik

Indikator Monitoring Indikator Sasaran Pencapaian 2010

Pencapaian 2011

SIQ

KPITo assess effectiveness and outcome of orthodontic treatment

% of cases with low Peer Assessment Rating(PAR) score

<5 0/2(0%)

0/45(0%)

No

Waiting time to be seen at orthodontic clinic

% of patients seen within 30 mins of appointment time at orthodontic specialist clinic

>50 2473 / 2578 (95.9%)

1252/1354 (92.5%)

No

Time for patient to start orthodontic treatment / waiting list for orthodontic treatment

% of orthodontic clinic with waiting list exceeding 3 years

<50 0/1(0% )

0/1(0%)

No

Waiting time to get an appointmentforthefirsttime

% of patients seen for firstconsultationwithin3months from the time of referral

>90 315 / 315 (100%)

269 / 269 (100%)

No

NIAOrthodontic treatment time>3years(FixedAppliance)

% of patients who take more than 3 years to complete orthodontic treatment

<30% 5/19( 26%)

4/51(7.8%)

No

288 289


Restoratif


% kes rujukan diberi rawatan pergigian restoratif < 2 bulan dari tarikh perundingan

>50% 42 / 54 (77.7%) 203 /204 (99.05%) No

NIASoft tissue trauma or laceration caused by sharp rotating high speed burs during procedures

<0.5% New Indicator 1 / 192 (0.52%) No

% gigi abutment (tupang) vital bebas komplikasi endodontik dlm tempoh 2 tahun selepas penyimenan jambatan /korona

>96% 94 / 95 (98.9%) 89 /89 (100%) No


% pesakit dengan masa < 30 min. untuk mendapat rawatan

>50 1403 / 1426 (98.3%)

2042 / 2060 (99.12%)

No

% pesakit yang diberi temujanji pertama untuk perundingan dalam masa 4 minggu

>60 88 / 123 (71.5%) 184 / 219 (84%) No

% kes baru tamat rawatan bagi active phase therapy

>15 48 / 123 (39.0%) 45 / 219 (20.5%) No

NIA% pesakit dengan pengurangan 50 % pocket yang boleh dikesan (probe) kedalaman>6mmsemasabaselineselepas 6 bulan

>70 31 / 42 (73.8%) 62 / 79 (78.5%) No

Periodontik

LAPORAN INOVASI

KMK : Teknikal / Pengurusan

Bilangan projek kumpulan inovatif dan kreatif (KIK) adalah seperti di jadual. 8 projek dirancang dengan 3 projek selesai, 2 masih di dalam pelaksanaan dan 3 projek telah dibatalkan.

Kumpulan / Daerah Tajuk Projek Status / Catatan

Daerah Kota Setar / Pendang Penambahbaikkan Pengurusan Laporan Sistem Maklumat Pengurusan Kesihatan Pergigian (SMKP)

Projek tahun 2010 Mewakili Negeri Kedah ke Konvensyen Inovasi Zon Utara 2011 dan Konvensyen KIK Peringkat Kebangsaan 2011

Daerah Padang Terap Meningkatkan peratus kedatangan ibu mengandung ke Klinik Pergigian di Daerah Padang Terap

Selesai dan akan memasuki pertandingan Projek KIK Jabatan Kesihatan Negeri Kedah 2012

Daerah Kuala Muda Masalah pengendalian dan penyimpanan lead apron di bilik X-ray

Selesai dan akan memasuki pertandingan Projek KIK Jabatan Kesihatan Negeri Kedah 2012

DALAM PELAKSANAAN - 2 PROJEKDaerah Kulim Pemudahcara board pameran di KP

KulimPengumpulan data

Tahap kebersihan mulut di kalangan murid sekolah tidak memuaskan di KP Kulim

Pengumpulan data

DIBATALKAN - 3 PROJEKDaerah Kulim Kumpulan Q Sepakat

Kekeliruan pesakit semasa menunggu untuk rawatan di KP Kulim

Kesukaran mendapatkan dan mengumpul data

Kumpulan CengkihMasalah susunatur peralatan pergigian semasa rawatan dijalankan di KP Kulim

Daerah Kuala Muda Masalah pengurusan kad rawatan pesakit di Kaunter Pendaftaran KP Sungai Petani

Dibatalkan

Jadual 5.21 : Laporan Inovasi

290 291


Kumpulan / Daerah Tajuk Projek StatusDaerah Kota SetarKP Pakar OMF - HSB

Lampu mudah alih dengan suis kaki Penyertaan dalam Konvensyen Inovasi Peringkat Hospital Sultanah Bahiyah 2011

Daerah Kuala MudaKP Sungai Petani

Quick Dental Polymerize Unit Mewakili Negeri Kedah ke Konvensyen Inovasi Zon Utara 2011 dan Konvensyen Inovasi Peringkat Kebangsaan 2011

Daerah YanKP Guar Chempedak

E - Paste Selesai dan akan memasuki pertandingan projek inovasi Jabatan Kesihatan Negeri Kedah 2012

Daerah KulimKP Kulim

Movable Prosthesis Trolley Selesai dan akan memasuki pertandingan projek inovasi Jabatan Kesihatan Negeri Kedah 2012

Daerah Kuala Muda Super Denture Selesai dan akan memasuki pertandingan projek inovasi Jabatan Kesihatan Negeri Kedah 2012

Daerah Kubang PasuKP Jitra

LMG Smart Bistari Selesai dan akan memasuki pertandingan projek inovasi Jabatan Kesihatan Negeri Kedah 2012

Jadual 5.22 : Bil Projek Inovasi Kumpulan / Daerah Tajuk Projek StatusSELESAI

Daerah Yan KP Yan Harmoni, Sejahtera Bersama Mewakili Negeri Kedah ke Konvensyen Inovasi Zon Utara 2011

DALAM PELAKSANAAN - 6 PROJEKDaerah Kulim Klinik Sejahtera KP Serdang

Klinik Sejahtera KP B/BahruPenambahbaikan tahun 2010 dan akan diteruskan 2011

Daerah Kuala Nerang KP Kuala Nerang Sejahtera Selesai akan menyertai pertandingan Projek KIK Jabatan Kesihatan Negeri Kedah 2012

Daerah Langkawi KP Padang Matsirat Ceria Pengumpulan maklumat Daerah Baling KP Baling Sejahtera Pengumpulan maklumat Daerah Kuala Muda KP Merbok Harmoni Selesai akan menyertai pertandingan Projek KIK

Jabatan Kesihatan Negeri Kedah 2012

Kumpulan / Daerah Tajuk Projek StatusDALAM PELAKSANAAN - 6 PROJEK

Daerah Kuala Muda To reduced no.of repeated denture due to fracture indicated within 12 months of issued stage in the year 2009 in KP Sg. Petani

High Incidence of Needle Stick Injury Among Oral Health Care Worker in Kuala Muda District

Selesai

Selesai

Daerah Baling Meningkatkan % Bebas Karies murid-murid 12 tahun di Daerah Baling

Peringkat pengumpulan data

Daerah Yan Meningkatkan % liputan ibu mengandung di KKIA Sg Limau

Penyediaan laporan

Daerah Padang Terap Meningkatkan % status kebersihan mulut di kalangan murid sekolah rendah di Daerah Padang Terap

Penyediaan laporan

Daerah Sik Meningkatkan kedatangan toddler ke Klinik Pergigian Daerah Sik

Penilaian semula - tindakan penambahbaikan

Daerah Kubang Pasu Masalah penurunan MBK di kalangan murid-murid 6 tahun

Kumpuldata

Penulisan saintifik

Penulisan saintifik digalakkan untuk dijadikan sebagai evident based pekhidmatan. Antara penulisan laporan/ kajian yang dilaksanakan ialah 5 kajian (semua selesai).

292 293


Kumpulan / Daerah Tajuk Projek StatusSELESAI - 5 KAJIAN

Daerah Yan Tahap kesedaran dan pengetahuan kesihatan mulut pelajar sekolah menengah Daerah Yan

Laporan telah dihantar ke Pejabat TPKN (G)

Daerah Baling Mengenalpasti faktor kejadian karies yang tinggi di kalangan pelajar prasekolah Daerah Baling

The rate of permanent tooth loss among phase 2 primary school children

Laporan telah dihantar ke Pejabat TPKN (G) Laporan telah dihantar ke Pejabat TPKN (G)

Daerah Padang Terap Kegagalan pesakit temujanji hadir ke klinik pergigian di Daerah Padang Terap

Semakan laporan oleh Peg Pergigian Kesihatan Awam

Daerah Kulim Inconsistency in Fluoride reading in Loji Lubuk Buntar

Laporan telah dihantar ke Pejabat TPKN(G

Projek HSR Status pengendalian projek

Maklumbalas pebentangan penemuan projek

To study the correlation between parent's oral health awareness and patient's oral hygiene status at Dept. of Paediatric Dentistry, Hosp. Sultanah Bahiyah Alor Setar

Selesai Presentedat1stMAPDScientificConference&Trade Exhibition , Thistle Hotel, Johor Bahru on 6-8 May 2011

Effectiveness of oral hygiene instruction to Paediatric patient.

Write-up Presentedat1stMAPDScientificConference&Trade Exhibition, Thistle Hotel, Johor Bahru on 6-8 May 2011

Evaluation of topical anesthetic agents & placebo against pain in children

Selesai

Oral health condition & outcome of oral healthcare provided to Down Syndrome children in the Dept of Pediatric Dentistry HSB

Process editing- penyediaan laporan

The Outcome of Comprehensive Dental Treatment ( CDT ) conducted at the Dept of Pediatric Dentistry HSB after 5 years duration

Data collection & write -up

To Reduce Number Of Repeated Denture Due To Fracture Indicated Within 12 Months Of Issue Stage In The Year 2009 In KPSP.

Data collection. QA studies- remedial

actions stage.High Incidence Of Needle Stick Injury Among Oral Health Care Worker In Kuala Muda District.

SELESAI

Prospective study on the number of repeated intraoral radiograph performed by Dental Surgical Assistant

Data collection

The pattern of anaesthestic referral for tooth extraction prior to endotracheal intubation

Data collection

Projek HSR Tahun 2011

Jadual 5.26 : Projek HSR

Attitudes, awareness and knowledge of patients in primary care level toward periodontal health

Penyediaan laporan

Prevalence of Odontogenic infection attending OMFC at HSB 2006-2011

Proses Pengumpulan Data

Post Surgical wound infection following on external approach of the maxillofacial surgery of trauma cases in HSB 2007-2011


The Compliance of patient toword Trigeminal Neuralgia drug regime


Incidence prevalence outcome & recurrent rate of ameloblastoma in OMF at HSB 2004-2010


Treatment modality & outcome of aggressive lesion of jaw in HSB 2004-2011


Condyle fracture at HSB - A 3 year retrospective study


Facial nerve palsy secondary to trauma cases - A case report


Relationship between facial bone fracture & severe head injury- A RETROSPECTIVE REVIEW (continuation)

SELESAI1.11.2011

The motivation of patients seeking orthodontic treatment in Kedah

Selesai

Post Operative complication rates associated with intraoral versus extraoral treatment approach for mandibular fractures.- retrospective study from 2008-2011.

Selesai

A 4 year retrospective study on facial cellulities of odontogenic origin in Oralmaxillofacial , Hospital sultanah Bahiyah

Pengumpulan data

Dental extraction in medically compromised patient :- a 4 year retropectives study of post operative complication in OMF HSB

Pengumpulan data

Casereport–IsExternalfixatorsstillrelevantinOMF patient nowadays?

Pengumpulan data

294 295


Laporan Piagam Pelanggan (e- masa)

Tempoh menunggu kurang daripada 30 minit bagi pesakit luar untuk mendapat rawatan bagi tahun 2011 ialah 78.7% dan 83.3% dari pesakit yang mempunyai temujanji menunggu kurang dari 30 minit untuk berjumpa dengan Pegawai Pergigian. Peratus pesakit yang menunggu kurang dari 30 minit bagi pesakit luar dan pesakit temujanji di daerah-daerah Negeri Kedah dan purata masa menunggu pesakit di Klinik Pergigian Besar di Negeri Kedah dapat dilihat dalam Jadual 5.27

JADUAL 5.27Peratus pesakit luar dan temujanji yang menunggu kurang dari 30 minit untuk berjumpa Pegawai

Pergigian serta purata masa menunggu di Klinik Pergigian Besar Daerah

Daerah Jumlah pesakit luar yg. dirawat

% Pesakit yg dirawat dlm tempoh <30 min Purata masa menunggu di Klinik Pergigian Besar Daerah (min)

Pesakit Luar65%

Kes Temujanji 75% Pesakit Luar Kes Temujanji

Kota Setar

(KP Alor Setar)

49628

24211

25054 / 38162 (65.7%)

7261 / 18624(38.9%)

8417 / 11466(73.4%)

3203/5587(57.3%)

8.5

45

6.5

31

Pendang 7933 4867 / 6620(73.5%)

1182 / 1313(90%)

4.9 3.4

Kuala Muda 47985 31373 / 40917 (76.7%)

6170 / 706887.3%

22.9 20.3

Kubang Pasu 22428 15756 / 19155(82%)

2537 / 3273(78%)

10.2 13.4

Padang Terap 9138 6737 / 6894(97%)

2176 / 2244(97%)

11.9 13.7

Kulim 26279 16642 / 18875(88%)

6718 / 7404(90%)

18.3 16.5

B/ Baharu 5460 3940 / 3943(99.9%)

1513 / 1517(99.7%)

6 5.4

Yan 11538 8435 / 9756(87%)

1376 / 178 (77%)

13.2 16.7

Sik 10447 6414 / 8237(78%)

1913 / 2210(87%)

22 16

Baling 17022 11774 / 13798(85.3%)

2568/3224(79.7%)

16.3 20.5

Langkawi 13527 9296 / 1196 (78%)

1284 / 1559(82.3%)

38.1 25.2

Kedah 221385 140288 / 178325 78.7%

35854 / 4306083.3%

Kajian Kepuasan Pelanggan Luaran

Secara keseluruhannya status kepuasan pelanggan Bahagian Kesihatan Pergigian Negeri Kedah untuk tahun ini adalah tinggi 95.68%, iaitu meningkat 3.28% dari pencapaian pada tahun lepas (pencapaian 2010=91.4%; sd 3.62) (Rajah 5.13). Pencapaian ini adalah juga melebihi daripada performance target yang ditetapkan di dalam Key Performance Indicators (KPI) Bahagian Kesihatan Pergigian, Kementerian Kesihatan iaitu 90%

Rajah 5.13 : Status Kepuasan Pelanggan Mengikut Tahun 2009 - 2011

Jadual 5.28 : Perbandingan Status Kepuasan Pelanggan Mengikut Daerah 2009 - 2011

Daerah Tahap Kepuasan 2009 Tahap Kepuasan 2010 Tahap Kepuasan 2011n % n % n %

Kulim/B. Baharu 681 91.00 502 93.03 657 95.63Baling 168 80.38 164 91.81 682 93.94Kuala Muda 508 89.55 649 90.02 1025 98.46Yan 87 87.30 118 98.56 270 100.00Sik 82 86.63 126 93.04 255 93.41Kubang Pasu 177 88.37 244 85.66 274 88.39Padang Terap 62 85.57 139 93.92 730 99.05Langkawi 189 95.13 216 93.74 372 97.13Kota Setar & Pendang 1249 86.16 971 91.13 971 94.46Negeri Kedah 3203 87.79 3129 91.40 5236 95.98

296 297


Secara keseluruhannya status kepuasan bagi tahun ini adalah meningkat dan lebih baik untuk setiap daerah berbanding tahun lepas kecuali Daerah Kubang Pasu. Walaupun begitu terdapat sedikit peningkatan untuk daerah ini berbanding dengan tahun sebelumnya (Jadual 5.28)

Kajian Kepuasan Pelanggan Dalaman Tahun 2011

Satu kajian kepuasan pelanggan dalaman telah dijalankan semua fasiliti pergigian melibatkan semua kategori personel pergigian. Hasil kjian adalah seperti Jadual 5.22. Secara keseluruhannya, 85.3 % adalah berpuashati. Usaha-usaha penambahbaikan sentiasa dijalankan agar dapat meningkatkan tahap kepuasan personel pergigian. Cabarannya adalah untuk memuaskan hati pelbagai kategori adalah terhad kepada kesesuaian dan kehendak individu yang sukar untuk dipenuhi secara pengurusan dan pentadbiran.

ASPEK ANGGOTA BERPUASHATI2010 (Jumlah anggota = 759) 2011 (Jumlah anggota = 759)Jumlah responden = 630 (83%) Jumlah responden = 685 (90.3%)

Bil % Bil %Persekitaran kerja 445 70.6% 555 81.0%Kebajikan anggota 519 82.4% 534 78.0%Urusan berkaitan perkhidmatan 520 82.5% 567 82.8%Peluang komunikasi 552 87.6% 607 88.6%Sebaran maklumat 550 87.3% 580 84.7%Bantuan menyelesaikan masalah 510 81.0% 574 83.8%Peluang kemuka cadangan 547 86.8% 592 86.4%Pengiktirafan 563 89.4% 618 90.2%Peluang pembangunan diri 570 90.5% 631 92.1%Keseluruhan 4776 84.2% 5258 85.3%

Jadual 5.29 : Kajian Kepuasan Pelanggan Dalaman Tahun 2011

Sasaran : 70% staf pergigian berpuashati secara keseluruhannya

Laporan MS ISO

Bil Tarikh Perkara 1 Sebelum 1 Oktober 2007 Pelaksanaan MS ISO 9001:2000 secara berasingan oleh semua daerah kecuali

Baling dan Langkawi 2 Mulai 1 Oktober 2007 Pelaksanaannya adalah secara menyeluruh (multisite) bagi Bahagian Kesihatan

Pergigian Negeri Kedah. 3 16 - 18 Jun 2008 Audit Pematuhan – SIRIM4 8 Ogos 2008 Persijilan MS ISO 9001: 2000 oleh SIRIM (tempoh sah sijil : 8 Ogos 2008 - 7 Ogos

2011) 5 8 - 11 Jun 2009 Audit Pemantauan tahun pertama - SIRIM (sijil bertarikh 21 Julai 2009) 6 8 Januari 2010 Perlaksanaan MS ISO versi 2008 7 2 - 4 Ogos 2010 Audit Pemantauan tahun kedua - SIRIM (sijil bertarikh 8 Ogos 2010) 8 18 - 20 Julai 2011 Persijilan semula oleh SIRIM

(tempoh sah sijil - 8 Ogos 2011 - 7 Ogos 2014)Hanya 3 KP drpd 39 KP di negeri Kedah yang masih belum mendapat pensijilan. Merupa KP yg baru beroperasi sepenuh masa dgn penempatan PP mulai 2011.

Incident Reporting - Kejadian Tertusuk Jarum

Bil Kategori Jawatan Bil. Kes Tusukan Jarum Bil. Anggota Yang Terdedah2010 2011 2010 2011

1 Pegawai Pergigian (PP) 1 (Baling) 2 (Kulim)1 (Kota Setar)

99 204

2 Jururawat Pergigian (JP) 1 (Yan) 0 151 1533 Pemb. Pemb. Pergigian (PPP) 0 1 (K/Setar)

1 (Langkawi)153 180

4 Pemb. Perawatan Kesihatan (PPK)

1 (Baling) 1 (Kulim)2 (Kota Setar)

1 (Baling)

144 145

5 Jururawat Pergigian Pelatih 0 0 7 26 Pemb. Pembedahan Pelatih 3 (K/Muda) 1 (Kulim)

1 (Kota Setar)20 22

Jumlah 6 11 574 6376/574 (1.0%) 11/637(1.7%) - -

298 299


KELEMAHAN YANG DIKENALPASTI • Kelalaian staf dan tidak mengikut prosedur yang betul • Kurang kemahiran terutama bagi pegawai-pegawai baru ketika membuat wire bending untuk kes-kes trauma

TINDAKAN PENAMBAHBAIKAN

• Mengadakan latihan dan hands on mengikut garispanduan kawalan jangkitan silang kepada semua staf terutama staf baru dan pelatih.

• Membekalkan peralatan seperti needle recapper untuk menanggalkan jarum daripada picagari dan penggunaan deep rectangular tray with lid untuk membawa peralatan tajam ke bilik pensterilan sebagai langkah pencegahan

• Pemantauan oleh pegawai penyelia secara berkala berdasarkan senarai semak audit kawalan jangkitan silang.

Budaya Korporat

Seramai 73.6 % personel pergigian telah menjalani kursus Budaya Korporat yang diadakan sepanjang tahun 2011 dan melibatkan semua personel pergigian. Semua personel pergigian yang terlibat adalah seperti di Jadual 5.30

Jadual 5.30 : Peratus Anggota Pergigian Yang Telah Mengikuti Kursus Budaya KorporatMengikut Kategori Anggota Dan Daerah

Bil Daerah Kursus Pegawai Pergigian Sokongan 1

Sokongan 2

JumlahDilatih /Jumlah

staf

%

Pakar PP JT/JP/DSA/PT

PPK/PA/PMD

1 Pej. TPKN(G) - - 3 3 7 13/21 61.9%2 K.Setar / Pendang 4 - 2 73 90 165/ 249 66.3%3 Kuala Muda 4 2 26 67 31 126/126 100.0%4 Kulim/ B.Bahru 27 - 17 55 38 110/110 100%5 Kubang Pasu 2 - 5 7 11 23/75 31%6 Padang Terap 1 - 1 5 2 8/30 26.6%7 Baling - 6 17 40 63/63 100.0%8 Langkawi 6 - 1 9 14 24/44 68%9 Yan 7 - 6 17 6 29/29 100%

10 Sik 4 1 5 7 13/30 43.3%Jum. kursus / staf di latih 55 2 68 258 246 574/777 73.9%Jum. Keseluruhan staf - 7 108 379 286 780 -% staf yang dilatih - 28.6% 63. % 68% 86% 73.6% -

Untuk menambahbaik Kursus Budaya Korporat, setiap daerah dicadangkan untuk menambah bilangan kursus tersebut dan mengadakannya di peringkat daerah masing-masing dengan melibatkan semua kategori personel pergigian.

PENUTUP

Secara keseluruhannya, kemudahan perkhidmatan pergigian telah dapat disampaikan kepada semua kumpulan sasar dengan efisien dan efektif. Liputan optimum bagi kumpulan sasar utama seperti murid sekolah dicapai melalui program yang telah diberikan secara komprehensif untuk mereka. Bagi kumpulan lain, liputan bergantung secara langsung kepada kemudahan infrastruktur dan sumber manusia. Walaupun bilangan kemudahan dan sumber manusia kian bertambah, cabaran utama sekarang ialah untuk memenuhi permintaan serta ekspektasi pelanggan yang juga meningkat.

Adalah diharapkan melalui aktiviti-aktiviti pencegahan dan rawatan yang sistematik serta menyeluruh, rakyat negeri akan dapat mencapai taraf kesihatan mulut yang lebih baik dan dapat menjalani kehidupan yang berkualiti.

300 301


KALENDAR AKTIVITI 2011

Kursus CPR (Cardiopulmonary Resuscitation) – CPR BeriramaPada : 20 Feb. 2011Tempat : Dewan Wawasan PergigianFasilitator dari Unit Kecemasan, Hospital Sultanah Bahiyah Alor Setar

Kursus Dentists’ Role In Tobacco Cessation Peringkat Zon Utara(Kedah, Perlis, Perak, Pulau Pinang dan KLPM)Tempat : Hotel Sentosa Regency. Alor Setar KedahTarikh : 15 – 16 Jun 2011

302 303


Majlis Perasmian Pusat Anak Permata Negara Promosi Kesihatan Pergigian Yang dijalankan di Pokok Sena Tarikh : Pada 29 Julai 2011Tempat : Pokok Sena, Alor Setar

Majlis Pelancaran Minggu Kesedaran Kanser Mulut peringkat Negeri KedahTarikh : 20 November 2011Tempat : Alor Setar Mall, Alor Setar Kedah

304


1

Bahagian PERKHIDMATAN FARMASI

LAPORANTAHUNAN


PERKHIDMATANFARMASI

2O11

2 305

LAPORAN TAHUNAN 2011 Bahagian PERKHIDMATAN FARMASIJKN Kedah

PENGENALAN

Visi Perkhidmatan Farmasi: Untuk memberi perkhidmatan farmasi yang terbaik demi kesihatan dan kesejahteraan Negara.

Misi Perkhidmatan Farmasi: Menerajui Perkhidmatan Farmasi yang dinamik dengan memberi penekanan pada tahap kewibawaan yang tinggi, profesionalisme dan kecemerlangan sejajar dengan aspirasi dan cabaran negara.

OBJEKTIF ORGANISASI

Bahagian Perkhidmatan Farmasi memainkan peranan untuk memastikan bahawa bahan-bahan farmaseutikal dan penjagaan kesihatan yang disediakan kepada orang awam adalah berkualiti, selamat dan berkesan; dan disediakan dengan penuh tanggungjawab supaya menghasilkan kesan yang baik serta memperbaiki kualiti hidup. Bahagian ini mengendalikan 2 aktiviti utama iaitu :

Pengurusan, Amalan & Perkembangan Farmasi

�� Merancang, membangun, mengawal dan menyelaraskan aktiviti-aktiviti Pengurusan Farmasi di peringkat negeri.

�� Memastikan pesakit-pesakit yang menerima rawatan di bawah KKM mendapat Perkhidmatan Farmasi yang lengkap selaras dengan konsep ‘Total Pharmaceutical Care’.

�� Mempertingkatkan pendidikan pesakit dan orang awam terhadap penggunaan ubat-ubatan secara rasional.

�� Bertanggungjawab atas segala aspek yang melibatkan pengubatan termasuk perolehan dan bekalan, pengeluaran, penstoran, pengawalan kualiti, dan nasihat kepada pesakit.

Penguatkuasa Farmasi

�� Mengawal pengendalian racun berjadual supaya mengikut undang-undang dan peraturan-peraturan yang ditetapkan.

�� Memastikan produk ubat-ubatan yang berada di pasaran adalah berkualiti, selamat dan berkesan.

�� Mengawal aktiviti pengiklanan, maklumat industri berkaitan ubat-ubatan dan produk kosmetik supaya tidak mengeksploitasikan pengguna.

�� Mengawal masalah-masalah berkaitan penyalahgunaan ubat-ubatan.

�� Memberi pendidikan kepada masyarakat agar lebih peka dan rasional dalam pemilihan dan penggunaan ubat-ubatan, herba dan kosmetik.

Bahagian

PERKHIDMATAN FARMASI6

306 307


STRATEGI PROGRAM

Menentukan bekalan yang berterusan dan mencukupi bagi persediaan farmaseutikal dan lain-lain produk yang berkualiti dengan :

�� Memantau bajet pola penggunaan ubat.

�� Meningkatkan kemudahan-kemudahan stor di semua institusi supaya dapat memenuhi keperluan yang semakin bertambah.

�� Memodenkan sistem pengurusan kawalan inventori stor dan komunikasi dengan mengadakan kemudahan komputer secara berperingkat.

�� Memperolehi produk-produk yang terjamin keselamatannya,berkesan dan berkualiti dengan cara yang paling ekonomik.

�� Meningkatkan perkhidmatan farmasi di hospital-hospital dan klinik-klinik kesihatan supaya cekap danberkesan dengan:

�� Mempertingkatkan secara berterusan fasiliti-fasiliti di unit-unit farmasi sedia ada serta memperkembangkan perkhidmatan farmasi.

�� Memperkembangkan aktiviti-aktiviti farmasi klinikal dengan mempertingkatkan perkhidmatan sedia ada dan memperkenalkan perkhidmatan baru.

�� Menggalakkan kajian teknikal dan kualiti secara berterusan.

�� Memastikan pendidikan tentang penggunaan ubat-ubatan dan keluaran farmaseutikal kepada orang awam dipertingkatkan.

�� Sentiasa menyediakan anggota farmasi yang terlatih dan berkelayakan untuk mengurus dan menyelenggara perkhidmatan yang berkembang dengan:

�� Mempertingkatkan taraf kandungan modul-modul bengkel, kursus dan seminar untuk tujuan perkembangan profesionalisme yang berterusan serta peningkatan ketrampilan.

SUMBER PROGRAM

Sumber Manusia

Sepanjang tahun 2011 terdapat seramai 294 Pegawai Farmasi dan 216 Penolong Pegawai Farmasi yang bertugas di Hospital-hospital dan Klinik-klinik Kesihatan seluruh Negeri Kedah. Rujuk Jadual 6.1.

Kategori Jawatan Bil Jawatan Pengisian Kekosongan Peratus PengisianPegawai Farmasi

U54/UF1-6 11 11 0 100%U52/UF1-5 5 5 0 100%U48/UF1-4 19 19 0 100%U44/UF1-2 99 99 0 100%*U41/UF1-1 185 160 25 86.5%

Penolong Pegawai Farmasi

U40/UF2-6 1 1 0 100%U38/UF2-5 1 1 0 100%U36/UF2-4 7 7 1 100%U32/UF2-2 33 30 3 90.9%U29/UF2-1 194 177 17 91.2%

Pembantu Tadbir (Pej TPKN(F) sahaja)

N22 0 0 0 0W22 1 0 1 0%N17 4 4 0 100%W17 3 2 1 66.6%

Lain-lain Kategori (Pej TPKN(F) sahaja)

R3 4 4 0 100%R1 1 2 0 100%N1 2 2 0 100%

*Jawatan Flexi-U41/U44/U48/U52/U54

Kewangan

Kedudukan perbelanjaan kewangan adalah seperti Jadual 6.2.

Jadual 6.1 : Anggota Perkhidmatan Farmasi (Negeri Kedah)

Program Peruntukan2009

Peruntukan2010

Peruntukan2011

Peratus Perbelanjaan 2010

Perubatan

Ubat (27401) 63,630,606.28 71,005,538.58 79,888,506.66 99-100%Bukan Ubat (27499) 20,766,361.62 29,753,675.00 37,173,695.3 99-100%

Kesihatan

Ubat (27401) 20,766,361.62 25,465,190.31 26,510,134.02 99-100%Bukan Ubat (27499) 2,776,639.29 3,346,679.96 3,471,574.00 99-100%

Jadual 6.2 : Peruntukan dan Perbelanjaan bagi tahun 2009 - 2011

308 309


AKTIVITI DAN PENCAPAIAN

Perkembangan Organisasi Dan Sumber Manusia

Pada tahun 2011, bahagian ini telah memperolehi jawatan-jawatan tambahan untuk pelbagai kategori jawatan bagi mempertingkatkan lagi perkhidmatan yang diberi.

Jawatan dan Gred Bilangan Lulus(Khidmat Sedia Ada di Polisi Baru)

Pegawai Farmasi (Jawatan Flexi) 63Penolong Pegawai Farmasi 5

Jadual 6.3 : Jawatan Tambahan Yang Diluluskan Dalam 2011

AKTIVITI PENGUATKUASAAN

Aktiviti ini meliputi penguatkuatkuasaan Akta-akta dan Peraturan-peraturan untuk menentukan bahawa pengilangan, pengimportan, penjualan, pengedaran, pengurusan dan penggunaan produk farmaseutikal, kosmetik dan produk pemeliharaan kesihatan dilaksanakan mengikut undang-undang. Beberapa bahan kimia seperti prekursor dan bahan kimia tertentu yang boleh disalahguna bagi memproses bahan-bahan terlarang juga turut dikawal.

Undang-undang dan Peraturan yang dikuatkuasakan oleh Cawangan ini ialah :

1. Akta Pendaftaran Ahli Farmasi 19512. Akta Racun 1952 (disemak 1989) and Peraturan3. Akta Dadah Berbahaya 1952 dan Peraturan4. Akta Jualan Dadah 1952 (Pindaan 2000) dan Peraturan Kawalan Dadah dan Kosmetik 1984 (Pindaan

2001)5. Akta Ubat (Iklan & Penjualan) 1956 dan Peraturan

Aktiviti Cawangan Penguatkuasa Farmasi merangkumi 8 bahagian utama iaitu :

1. Perlesenan2. Pemeriksaan Premis3. Risikan dan Serbuan4. Penyiasatan5. Pendakwaan6. Pemantauan Produk di Pasaran7. Kawalan Pengiklanan8. Penyaringan Pengimportan dan Pemeriksaan Di Pintu Masuk Bukit Kayu Hitam dan Jeti Kuah Langkawi

Perlesenan

Pada keseluruhan tahun 2011, sebanyak 369 lesen racun dan permit telah dikeluarkan berbanding 310 pada tahun 2010 iaitu peningkatan sebanyak 19%. Lesen Racun Jenis A yang dikeluarkan kepada Ahli Farmasi berdaftar untuk menjalankan perniagaan secara borong dan runcit adalah yang paling tinggi iaitu sebanyak 156 lesen. Jadual berikut menunjukkan pengeluaran lesen dan permit di Cawangan Penguatkuasa Farmasi Negeri Kedah.

Bil Jenis Lesen Tujuan Bilangan dikeluarkan Bayaran2010 2011

1. Lesen Racun Jenis A Untuk Ahli Farmasi 150 156 Percuma2. Lesen Racun Jenis B Mengimport dan/atau menjalankan

perniagaan borong Racun Berjadual dan/atau bagi kegunaan industri

103 81 RM 100

3. Lesen Racun Jenis D Jualan Racun Berjadual tertentu 0 0 RM204. Lesen Racun Jenis E Mengimport dan mengguna Natrium

Hidroksida0 1 RM20

5. Permit untuk menyimpan dan menggunakan Natrium Hidroksida

Membeli, menyimpan dan mengguna Natrium Hidroksida

51 94 RM20

6. Permit untuk membeli, menyimpan dan menjual bahan psikotropik (methadone dan buprenorphine)

0 37

Jumlah 310 369

Jadual 6.4 : Permit dan Lesen Racun Yang Dikeluarkan Bagi Tahun 2010 - 2011

Pemeriksaan Premis

Pemeriksaan premis dilakukan ke atas premis-premis seperti dalam jadual 6.5.

Pengkelasan Premis Jenis PremisPremis Berlesen Premis mempunyai Lesen Racun Jenis A, B, D, E, Permit Natrium

Hidroksida dan Permit Bahan Psikotropik (Farmasi Komuniti, Kilang Ubat, Kilang Industri, Klinik Perubatan dan Hospital Swasta)

Premis Berdaftar Klinik Perubatan, Pergigian, Veterinar dan Hospital SwastaPremis Tidak Berdaftar Kedai Ubat/Toko Ubat, Salun Kecantikan, Kedai Runcit, Kedai Kopi, Pasar

Malam, Kaki Lima dan juga termasuk premis pemegang lesen PBKD

Jadual 6.5: Pengkelasan Premis Mengikut Jenis

Di bawah aktiviti ini, pemeriksaan dijalankan bagi tujuan pemprosesan lesen baru atau pembaharuan lesen. Pemeriksaan dijalankan bagi memastikan pemegang lesen mematuhi peruntukan undang-undang dan syarat-syarat yang telah ditetapkan. Pemeriksaan ke atas premis tidak berdaftar pula dilaksanakan secara adhoc dan juga secara berkala untuk memastikan kepatuhan kepada Akta dan Peraturan yang berkuatkuasa. Mereka yang didapati melanggar kawalan tersebut akan diambil tindakan undang-undang.

Premis Jumlah Pemeriksaan2009 2010 2011

Premis Berlesen 117 247 234Premis Berdaftar 143 260 214Premis Tidak Berdaftar 125 125 215

Jadual 6.6 : Jumlah Pemeriksaan Bagi Tahun 2009 – 2011 Mengikut Jenis Premis

310 311


Rajah 6.1 : Jumlah Pemeriksaan Bagi Tahun 2009 – 2011 Mengikut Jenis Premis

Risikan dan Serbuan

Aktiviti serbuan meliputi perancangan, risikan dan operasi serbuan yang dijalankan ke atas premis yang disyaki melanggar undang-undang. Tindakan serbuan dilakukan bagi memastikan keselamatan pengguna terjamin dan tidak dieksploitasi oleh pengilang dan penjual ubat-ubatan. Antara barang yang dirampas adalah produk makanan/minuman dan produk tradisional yang dicemari racun terutamanya bahan peransang seks, produk pelangsingan dan ubatan tradisional yang tidak berdaftar dengan Pihak Berkuasa Kawalan Dadah. Pada tahun 2011sebanyak 68 serbuan telah dilakukan dan nilai rampasan adalah sebanyak RM 699,260.00.

Jadual 6.7 : Nilai Rampasan Bagi Tahun 2009 - 2011

Tahun2009 2010 2011

Nilai Rampasan 446,706.00 388,256.00 699,260

Rajah 6.2 : Nilai Rampasan Secara Keseluruhan Bagi Tahun 2009 - 2011

Penyiasatan Dan Pendakwaan

Setiap premis yang telah terlibat dalam aktiviti ini akan dijalankan siasatan dan jika didapati melanggar Akta, kes tersebut akan dibawa ke mahkamah. Jika disabitkan kesalahan mahkamah akan menjatuhkan hukuman denda. Jadual 6.8 menunjukkan bilangan status kes pendakwaan bagi tahun 2011.

Pendakwaan Bagi Tahun 2011Bil Kes Tertunggak dari tahun-tahun lepas 11Bil Kes baru didaftar 33Bil Kes Minta Bicara bagi kes didaftar tahun semasa -Bil Kes yang dilepaskan tanpa dibebaskan (DNAA) 2Bil Kes yang dilepaskan dan dibebaskan (DNA) -Bil Kes yang didapati bersalah dan disabitkan 2Bil Kes mengaku bersalah (termasuk kes tahun sebelum) 36Jumlah Besar Kes Selesai (4+5+6+7) 40Jumlah Kutipan Denda (RM) 121,100.00

Bilangan Status Kes Pendakwaan Bagi Tahun 2011 Bagi CPF Kedah

Pemantauan Produk Di Pasaran

Pemantauan dan persampelan produk di pasaran meliputi pemonitoran label dan penganalisaan bagi menentukan kandungan kimia produk berkenaan. Sejumlah 62 sampel telah dianalisa pada tahun 2011. Sampel-sampel dihantar ke Makmal Forensik, Bahagian Perkhidmatan Farmasi, Jabatan Kimia Pulau Pinang untuk dianalisa dan Pihak Berkuasa Kawalan Dadah untuk ditentukan status pendaftaran sesuatu produk.

Pencegahan Dan Perlindungan Pengguna

Aktiviti yang dijalankan oleh Unit Pencegahan dan Perlindungan Pengguna adalah untuk memberikan pendedahan berkaitan dengan ubat-ubatan, kosmetik dan keperluan pendaftaran ubat-ubatan kepada orang awam termasuklah penjual ubat-ubatan. Unit ini telah membekalkan kalendar, poskad, poster dan pelbagai barangan alatulis yang memberi informasi kepada orang awam dan premis perniagaan secara percuma. Selain itu, pameran dan ceramah berkenaan penggunaan ubat secara berkualiti juga diadakan di sekolah-sekolah dan kampung-kampung. Usaha tersebutakan diteruskan pada tahun yang akan datang. Antara aktiviti Pencegahan dan Perlindungan Pengguna yang telahdijalankan sepanjang 2011 adalah seperti jadual berikut.

312 313


6.9 : Aktiviti Pencegahan Dan Perlindungan Pengguna Sepanjang Tahun 2011

Tarikh Tajuk Aktiviti Lokasi7-8/1/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Balai Pos, Sungai Korok, Jerlun, Kedah

13/2/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Rendah Jenis Kebangsaan (T) Ladang Buntar

24/2/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Kebangsaan Tualak

2/3/2011

Produk Yang Dicemari Racun

Ceramah Bilik Mesyuarat Utama Pejabat Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri (Farmasi)

Kosmetik Yang Dicemari RacunPerekodan Bagi Bahan Psikotropik Dan Dadah Merbahaya

4/3/2011

Kawalan Terhadap Iklan Perubatan di Internet

Ceramah Auditorium Hospital Sultanah Bahiyah

Pewartaan Kawalan Import dan Eksport Persediaan yang Mengandungi Pseudoephedrine dan Ephedrine ke dalam Perintah Kastam (Larangan Mengenai Import) dan Perintah Kastam (Larangan Mengenai Eksport), Akta Kastam 1967Syarat Khas Lesen AProgram Rawatan Gantian Methadone dan Peranan Ahli Farmasi Komuniti

4/3/2011 Dialog Bersama Pelesen A Dialog Auditorium Hospital Sultanah Bahiyah7-8/3/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Hospital Kulim17/3/2011 Ubat Tidak Berdaftar Dan Cemar Palsu Ceramah Pejabat Kesihatan Daerah Kota Setar23/3/2011 Ubat Tidak Berdaftar Edaran Risalah Pasar Pagi, Pekan Baling

5/4/2011 Ubat Tidak Berdaftar Edaran Risalah Pasar Malam Taman Ria Sungai Petani

6/4/2011 1RWL¿NDVL�.RVPHWLN�'DQ�.RVPHWLN�&DPSXU�Palsu Ceramah Auditorium Hospital Sultanah Bahiyah

6/4/2011 Dialog Bersama Pengusaha Spa Dan Salun Dialog Auditorium Hospital Sultanah Bahiyah

13/4/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Kebangsaan Kampung Selarong14/4/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Kebangsaan Badang

18/4/2011 Kawalan Terhadap Ubat-Ubatan Dan Kosmetik Ceramah Bilik Mesyuarat Kastam, Bukit Kayu

Hitam

18/4/2011 Dialog Bersama Agen Penghantar Dialog Bilik Mesyuarat Kastam, Bukit Kayu Hitam

23/4/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Kampung Desa (Keda), Bagan Sena, Labu Besar, Kulim

24/4/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Jenis Kebangsaan (C) Junun, Pendang

26/4/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Hospital Baling

5/5/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Sekolah Menengah Kebangsaan Agama Kedah

5/5/2011 Dialog bersama wakil media Dialog Bilik Mesyuarat Pejabat TPKN(F) Kedah

7/5/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Sekolah Menengah Kebangsaan Hutan Kampong

12/5/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Jenis Kebangsaan (C) Yeang Cheng

Tarikh Tajuk Aktiviti Lokasi

13/5/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Dan Ceramah Kampung Setar, Yan

18/5/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Ceramah Radio Radio Kedah FM19/5/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Kebangsaan Kampung Pauh

1/6/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Klinik Kesihatan Simpang Kuala5/6/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Padang Bola Taman Sena, Labu Besar6/6/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Klinik Kesihatan Kuala Kedah8/6/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Klinik Kesihatan Bandar Alor Setar9/6/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Hospital Sultanah Bahiyah9/6/2011 Counterfeit Medicine & Cosmetics Ceramah Hospital Sultanah Bahiyah

10/6/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kosmetik Ceramah Pulapol Langkawi18/6/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Padang Taman Sejahtera, Lunas21/6/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Klinik Kesihatan Jalan Putra

21/6/2011 Pengiklanan Dari Aspek Perundangan Ceramah Dewan Kolej Pembantu Perubatan Alor Setar

21/6/2011 Perlindungan Pengguna Dari Aspek Perundangan Ceramah Dewan Kolej Pembantu Perubatan Alor

Setar

23/6/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Menengah Kebangsaan Tunku Abdul Aziz, Simpang Empat

30/6/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Kebangsaan Tok Mat Salleh2-3/7/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Perkarangan Mini Stadium Pendang

6/7/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Klinik Kesihatan Langgar13/7/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Klinik Kesihatan Pokok Sena

20/7/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran dan Ceramah Pejabat Kesihatan Daerah Kuala Muda

25/7/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Hospital Sultan Abdul Halim25-26/7/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Hospital Sik

28/7/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Hospital Sultanah Bahiyah28/7/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Kebangsaan Bukit Kechil

11/8/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran dan Ceramah

Sekolah Menengah Jenis Kebangsaan (C) Sin Min

10/9/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Masjid Ehsan, Kampong Bukit Larek, Pokok Sena

20-21/9/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Hospital Yan23-24/9/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Universiti Utara Malaysia

28/9/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Kebangsaan Ladang18/10/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Klinik Kesihatan Datuk Kumbar

19/10/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Kebangsaan Padang Durian, Pendang

23-24/10/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran C-Mart Arau24/10/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Kebangsaan Nami

3/11/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Padang Terbuka Kulim

10/11/2011 Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Ceramah Sekolah Jenis Kebangsaan (Tamil) Ladang Kupang

314 315


Tarikh Tajuk Aktiviti Lokasi11-12/11/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Taman Rekreasi Gua Kerbau, Kodiang

16/11/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Hospital Jitra16/11/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Nichias

29-30/11/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Hospital Kuala Nerang30/11/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Klinik Kesihatan Bandar Alor Setar12/12/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Hospital Langkawi

15/12/2011 Ubat Tidak Berdaftar Edaran Risalah Pasar Pagi Berhadapan Star Parade Alor Setar

28/12/2011 Ubat Tidak Berdaftar & Kenali Ubat Anda Pameran Pejabat Kesihatan Daerah Kota Setar

Penyaringan Pengimportan Dan Pemeriksaan Di Pintu Masuk Bukit Kayu Hitam Dan Jeti KuahLangkawi

Cawangan ini menjalankan penyaringan pengimportan bagi bahan farmaseutikal dan kosmetik. Selain itu pemeriksaan bagasi penumpang juga diadakan bagi mengawal kemasukkan ubat-ubatan terlarang dari negara jiran. Pemeriksaan dan penyaringan bagasi dilakukan setiap hari dimana seorang Pegawai Penguatkuasa Farmasi akan ditempatkan di Bukit Kayu Hitam pada setiap hari. Di Jeti Kuah Langkawi pula seorang Pegawai Penguatkuasa akan berada di sana setiap hari mengikut waktu-waktu tertentu.

Kerjasama Dengan Agensi Penguatkuasa Lain

Cawangan ini turut bekerjasama dengan beberapa agensi Penguatkuasa lain. Ini termasuklah Unit Pencegah Penyeludupan, Jabatan Narkotik, Polis Di Raja Malaysia, Jabatan Kastam Di Raja Malaysia dan lain-lain agensi. Antara aktiviti yang dijalankan bersama adalah serbuan dan sekatan jalanraya.

Rajah 6.4 : Aktiviti Pencegahan Dan Perlindungan Pengguna Pada Tahun 2009 – 2011

316 317


PENGURUSAN DAN AMALAN FARMASI

Perolehan Dan Bekalan

Perolehan dan bekalan ubat-ubatan dan alat-alat surgikal dijalankan oleh Hospital dan Klinik-klinik Kesihatan di daerah masing-masing. Setiap inden dibuat ke Pharmaniaga Sdn Bhd menggunakan Sistem HIS (Hospital Indenting System) bagi Hospital dan Sistem CPS (Centralised Procurement System) bagi Kesihatan.

Perkhidmatan Farmasi Hospital

Aktiviti farmasi hospital bukan sahaja tertumpu kepada perolehan dan bekalan ubat-ubatan kepada pesakit sahaja. Kini ia telah mengembangkan peranannya dalam menyediakan perkhidmatan farmasi klinikal melalui penjagaan pesakit secara terus melalui konsep Pharmaceutical Care. Antaranya,

1. Pemonitoran Terapeutik Ubat (TDM) - Perkhidmatan ini disediakan bagi memantau paras terapeutik ubat dalam darah bagi ubat-ubat tertentu. Perkhidmatan ini hanya dikendalikan oleh 3 buah hospital utama. Walaubagaimanapun, Hospital-hospital ini juga mengendalikan kes-kes dari hospital lain yang masih belum ada perkhidmatan ini.

2. ‘Cytotoxic Drug Reconstitution’ - Hanya Hospital Kulim sahaja yangmempunyai kelengkapan yang lengkap untuk mejalankan ‘Cytotoxic Drug Reconstitution’. Hospital Sultanah Bahiyah telah mula menjalankan rekonstitusi Ubat Sitotoksik menggunakan sistem ‘Phaseal’ manakala Hospital Sultan Abdul Halimmenjalankan rekonstitusi berkenaan di Hospital Kulim.

3. Kaunseling - Sesi kaunseling secara individu dan berkumpulan samada di wad atau di unit pesakit luar dijalankan bagi membantu pesakit mencapaitahap komplian yang tinggi. ‘Home Medication Review’ juga diberikan olehpegawai-pegawai farmasi dengan mengunjungi rumah pesakit-pesakit yang telah dipilih berdasarkan kriteria-kriteria tertentu.

4. Perkhidmatan maklumat ubat-ubatan - Diberikan kepada doktor, paramedik dan pesakit melalui pertanyaan telefon, buletin dan juga perbincangan. Sumber maklumat didapati daripada buku-buku rujukan dan perisian sistem ‘micromedex’.

5. Total Parenteral Nutrition - Hanya Hospital Sultanah Bahiyah mempunyai kelengkapan yang lengkap untuk menjalankan perkhidmatan ini manakala Hospital Sultan Abdul Halim telah memulakan perkhidmatan ini dengan mengadakan penyediaan larutan nutrisi Parenteral di Hospital Sultanah Bahiyah mulai Mac 2010.

6. Sistem Bekalan Wad - Sistem pembekalan wad secara Unit of Use diterima pakai di semua hospital di negeri ini. Hospital Sultanah Bahiyah dan Hospital Sultan Abdul Halim telah memulakan sistem pembekalan wad secara Unit of Dose di beberapa wad.

7. Penyaringan / penyemakan Preskripsi - Dijalankan di semua hospital bagi memastikan pesakit menerima ubat yang betul oleh Pegawai Farmasi.

8. Pharmacy Ward Rounds - Dijalankan di semua hospital secara sepenuh masa atau separuh masa bagi memastikan pesakit dalam wad turut mendapat khidmat penjagaan farmaseutikal dari Pegawai Farmasi dan membantu Pakar dan Pegawai Perubatan dalam bidang ubat-ubatan.

Jadual 6.10 : Perkhidmatan Farmasi Di Hospital

Perkhidmatan 20111. Therapeutic Drug Monitoring

Bilangan hospital (yang mempunyai perkhidmatan TDM) 3 (HSB, HSAH &HK)Bilangan ujian 11,197Bilangan kes keracunan 156

2. Total Parenteral Nutrition

Bilangan hospital (yang mempunyai perkhidmatan TPN) 2 (HSB& HSAH)Bilangan beg (dewasa) 1,008Bilangan beg (kanak-kanak) 2,375

3. Cytotoxic Drug Reconstitution

Bilangan hospital (yang mempunyai perkhidmatan CDR) 3 (HSB, HSAH &HK)Bilangan kes 2,355Bilangan persediaan 5,813

4. Maklumat Ubat dan Racun

Bilangan hospital 9Bilangan pertanyaan 3,507Bilangan Laporan ADR 177

5. Kaunseling Pesakit

Bilangan individu 11,467Bilangan berkumpulan 128

Perkhidmatan Farmasi Kesihatan

Aktiviti farmasi kesihatan juga bukan sahaja tertumpu kepada perolehan dan bekalan ubat-ubatan kepada pesakit sahaja. Kini ia telah mengembangkan peranannya dalam menyediakan perkhidmatan farmasi klinikal melalui penjagaan pesakit secara terus melalui konsep Pharmaceutical Care. Antaranya,

1. Kaunseling - Sesi kaunseling secara individu dan berkumpulan samada di bilik kaunseling atau di unit pesakit luar dijalankan bagi membantu pesakit mencapai tahap komplian yang tinggi. ‘Home Medication Review’ juga diberikan oleh pegawai-pegawai farmasi dengan mengunjungi rumah pesakit-pesakit yang telah dipilih berdasarkan kriteria-kriteria tertentu.

2. Perkhidmatan maklumat ubat-ubatan - Diberikan kepada doktor, paramedik dan pesakit melalui pertanyaan telefon, buletin dan juga perbincangan. Sumber maklumat didapati daripada buku-buku rujukan.

3. Penyaringan / penyemakan Preskripsi – Hanya dijalankan di klinik-klinik kesihatan yang mempunyai pegawai farmasi sahaja bagi memastikan pesakit menerima ubat yang betul.

318 319


Perkhidmatan 20111. Kaunseling Pesakit

Bilangan individu 6,051Bilangan berkumpulan 23

2. Maklumat Ubat dan Racun

Bilangan Klinik Kesihatan 53Bilangan pertanyaan 11,722Bilangan Laporan ADR 85

Jadual 6.11 : Perkhidmatan Farmasi Di Kesihatan

Perlaksanaan Peningkat Kualiti

1. Quality Assurance Program (QAP) Sebanyak 4 indikator Quality Assurance Program (QAP) perlu dilaksanakan di Jabatan Farmasi Hospital - hospital Negeri Kedah manakala 1 indikator dilaksanakan di Klinik-klinik Kesihatan.

2. Projek ‘Hospital Specific Approach (HSA)’ Projek yang telah siap dijalankan pada tahun 2011 ialah Improving Knowledge, Attitude, And Practice Of Nurses Handling Cytotoxic Drugs At Hospital Sultanah Bahiyah oleh Jabatan Farmasi Hospital Sultanah Bahiyah. Projek ini telah memenangi tempat pertama dalam Konvensyen Inovasi Kebangsaan Farmasi 2011.

3. District Specific Approach

Projek yang telah siap dijalankan pada tahun 2011 ialah To Improve The Percentage Of Incomplete Prescription At Klinik Kesihatan Bandar Kulim oleh Bahagian Farmasi Klinik Kesihatan Bandar Kulim.

4. Kumpulan Inovasi dan Kreativiti (KIK)

Dua projek KIK telah siap dijalankan iaitu Kadar Pemulangan Ubat-ubatan Yang Tidak Digunakan Di Wad ke Farmasi Pesakit Dalam Adalah Rendah oleh Jabatan Farmasi Hospital Sultanah Bahiyah dan Kadar Pemulangan Ubat Yang Tinggi Oleh Pesakit Dari Klinik Pakar Perubatan HSAH oleh Jabatan Farmasi Hospital Sultan Abdul Halim.

5. Projek Inovasi

Projek inovasi yang telah siap dijalankan ialah Dwi-function Folded Card oleh Bahagian Farmasi Hospital Baling.

6. Laporan Kesan Advers Ubat (ADR) / Aduan Kualiti Ubat

Bagi tahun 2011, laporan yang telah diterima adalah seperti Jadual 6.12.

Bil Hospital Bil Laporan1. Hospital Sultanah Bahiyah 462. Hospital Sultan Abdul Halim 193. Hospital Kulim 584. Hospital Jitra 45. Hospital Kuala Nerang 206. Hospital Sik 47. Hospital Yan 18. Hospital Baling 79. Hospital Langkawi 18

Jumlah 177

Jadual 6.12Bilangan Laporan Kesan Advers Ubat (ADR) / Aduan Kualiti Ubat

7. Kajian Klinikal

Bagi tahun 2011, sebanyak 15 kajian telah dijalankan oleh :

�� Farmasi Hospital Sultanah Bahiyah (10 kajian)�� Farmasi Hospital Sultan Abdul Halim (3 kajian)�� Farmasi Hospital Kulim (2 kajian)

Topik-topik kajian adalah berfokus kepada ‘patient care’ dan kajian - kajian ini telah dibentangkan di Seminar R&D Farmasi Kedah 2011. Antara topik - topiknya adalah:

�� The Impact of Pharmacy Oncology Program (WREST) : An Evaluation on the knowledge. Attitude and Practice of Nurses in HSB.

�� An Evaluation Of Pharmacist Dosing Of Warfarin At Anticoagulation Clinic, Hospital Sultanah Bahiyah: Improving Patient Care.

�� Comparison Studies Of Clinical Status Improvement And Physical Development Among Premature Infants In Hospital Sultanah Bahiyah (HSB) Who Had Received Soybean-Oil Based Emulsion (Intralipid® 20%) And Fish-Oil Enriched Emulsion (Smoflipid® 20%) Respectively.

�� Role Of Pharmacist In Chemotherapy Counseling: A Study On Improvement Of Knowledge And Practice Of Cancer Patients About Complications Of Chemotherapy Treatment In HSAH.

�� The Outcome Of Pharmacist Intervention On Asthma Control Amongst Asthmatic Patients In Kulim Hospital.

�� The Formulation Of Formalin: Physical, and Chemical Stability & Factors Affecting Histopathological Sample

�� De-escalating Therapy for Carbapenems in Critical Wards in HSB.

320 321


�� The Outcome of Pharmacist Involvement in Therapy Management of Rheumatoid Arthritis in HSB.

�� Monitoring The Success Rate of IV Phenytoin During Established Status Epilepticus (ESE) in Paediatric Medical Ward, HSAH

�� The Outcome Of Pharmacist Intervention On The Control Of Microalbuminuria In Patients With Uncontrolled Diabetes And/Or Hypertension In Kulim Hospital

�� Non-Adherences To Medication Follow-Up Among Diabetic Patients In The Outpatient Pharmacy, Hospital Sultanah Bahiyah: A Qualitative Study

�� An Evaluation On The Use Of Granisetron Injection For Chemotherapy-Induced Nausea And Vomiting (CINV) In Hospital Sultanah Bahiyah

�� Cost Analysis of Diabetic Ketoacidosis In General Ward Hospital Sultanah Bahiyah, Kedah

�� Comparison Between Therapeutic Levels Of Gentamycin In Neonates : Before And After Introduction Of Extended Dosing Guideline in HSAH.

�� A Comparison Of Pharmacist Vs Video Counseling In Patients’ Inhaler Devices Technique In HSB.

8. Kajian Menulis Nama Ubat Dalam Preskripsi Dengan Nama Generik

Hasil dari kajian yang telah dijalankan sebanyak sekali setahun di dalam bulan April dan didapati peratus penulisan nama generik sepenuhnya pada keseluruhannya masih rendah dan kurang memuaskan.

9. Kajian Kepuasan Pelanggan (Hospital / Kesihatan)

Kajian telah dijalankan di beberapa hospital dan klinik kesihatan, didapati 90% memenuhi kehendak kepuasan pelanggan.

Latihan

1. Kursus / Bengkel / Seminar

Sebanyak 12 kursus / bengkel / seminar telah dilaksanakan pada tahun 2011, rujuk jadual 6.13

Bil Nama Kursus / bengkel / seminar Tempat Tarikh1 Methodology & Statistical Analysis In Research

Workshop 2011Bilik Seminar Hospital Sultanah Bahiyah

11 - 12 Februari

2 Kursus Amalan Persekitaran Berkualiti 5S Dewan Seminar Kolej Pembantu Perubatan Alor Setar

25 - 26 Mac

3 Kursus MTAC Respiratori 2011 Asrama Jururawat Hospital Kulim 2 April 4 Kursus Kajian Penguatkuasa Farmasi Bilik Mesyuarat Pejabat TPKN (F)

Kedah7 April

5 Kursus Pemantapan Perhubungan Pelanggan Dewan Seminar Kolej Pembantu Perubatan Alor Setar

15 - 16 April

6 Bengkel Root Cause Analysis Pejabat Pakar Hospital Sultanah Bahiyah

10 - 11 Mei

7 Kursus Risikan Dalam Penguatkuasaan Hotal Swiss Inn Sungai Petani 29 - 31 Mei8 Bengkel Training of Trainers (TOT) Penggunaan Ubat

Berkualiti Dewan Seminar Kolej Pembantu Perubatan Alor Setar

21 - 22 Jun

9 Kursus Kepimpinan dan Penyeliaan Berkesan Dewan Seminar Kolej Pembantu Perubatan Alor Setar

27 - 28 Jun

10 Kursus Pengukuhan Penolong Pegawai Farmasi INTURA 14 - 16 Julai11 Kursus Update in HIV Bilik Seminar Hospital Sultanah

Bahiyah19 Julai

12 Kursus Kecemerlangan Farmasi Hotal Swiss Inn Sungai Petani 14 - 15 September 13 Antibiotics Updates Seminar For Pharmacist 2011 Auditorium Hospital Sultanah Bahiyah 28 - 29 September14 Kursus Pengurusan Kewangan dan Aset Asrama Jururawat Hospital Kulim 17 Oktober15 Kursus Pengenalan Farmasi Bilik CME PKD Kota Setar 2 - 3 Disember

Jadual 6.13 : Latihan Dalam Perkhidmatan Farmasi

2. Continuing Profesional Development (CPD)

Bagi aktiviti CPD, satu Jawatankuasa CPD negeri telah ditubuhkan dan ianya telah dibahagikan kepada tiga zon iaitu utara, tengah dan selatan.Setiap zon telah mengadakan beberapa aktiviti ceramah dan kursus bagi meningkatkan dan memantapkan lagi pengetahuan anggota farmasi.

3. Pegawai Farmasi Provisional

Bagi tahun 2011 seramai lebih kurang 50 orang Pegawai Farmasi Provisional telah melaporkan diri dan mereka telah ditempatkan di tiga buah hospital utama iaitu Hospital Sultanah Bahiyah, Hospital Sultan Abdul Halim dan Hospital Kulim.

4. Penolong Pegawai Farmasi

Pelatih-pelatih Penolong Pegawai Farmasi tahun tiga dari Kolej Kesihatan Bersekutu (KKM) Sungai Buluh, Kolej Perubatan Di Raja Perak (Bukan KKM), UiTM dan Kolej Antarabangsa Teknologi dan Profesional Perlis telah menjalani latihan di hospital dan beberapa klinik kesihatan yang terpilih.

322


Bahagian KESELAMATAN & KUALITI MAKANAN

1

LAPORANTAHUNAN


KESELAMATAN &KUALITI MAKANAN

2O11

LAPORAN TAHUNAN 2011 Bahagian KESELAMATAN & KUALITI MAKANANJKN Kedah

2 323

PENGENALAN

Aktiviti Keselamatan dan Kualiti Makanan dilaksanakan bertujuan untuk memastikan penyediaan, penjualan dan penggunaan makanan oleh orang ramai adalah selamat dari segi kesihatan dan juga bebas daripada unsur-unsur penipuan. Tugas ini termasuklah penguatkuasaan Akta Makanan 1983 dan Peraturan-Peraturan Makanan 1985 dan pemantauan terhadap keselamatan makanan yang dipertanggunjawab oleh pihak kerajaan kepada kementerian Kesihatan Malaysia. Bagi mencapai tujuan tersebut beberapa aktiviti telah dilaksanakan sepanjang tahun 2011 iaitu :

• Pemeriksaan dan Penilaian Permis Makanan• Pensampelan Makanan dan Analisis Makanan• Pelesenan Air Mineral Semulajadi dan Air Minuman Berbungkus• Perlesenan Ais bagi Maksud Perdagangan atau Perniagaan• Aktiviti Kawalan Makanan di Pintu Masuk• Pensijilan HACCP dan GMP• Pensijilan Sijil Kesihatan Makanan Health Certificate dan Sijil Penjualan Bebas Free Sale Certificate• Program Latihan Pengendali Makanan (LPM)• Kebersihan dan Keselamatan Makanan di Institusi• Aktiviti Pemantauan Keselamatan Makanan• Latihan dan bimbingan• Promosi Kesihatan• Kerjasama dangan lain-lain Agensi

MISI

Misi Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan ialah :

• Mencapai wawasan jabatan melalui profesionalisme yang tinggi di kalangan pegawai dan anggota• Mewujudkan penglibatan dan penyertaan masyarakat untuk kesihatan bagi merangsang dan memudahkan

rakyat untuk : - Mencapai sepenuhnya kemampuan kesihatan mereka - Menghargai kesihatan sebagai aset bernilai - Mengambil langkah positif bagi meningkatkan lagi dan mengekalkan status kesihatan bagi menikmati kehidupan yang lebih bermutu

OBJEKTIF AM

Program Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan adalah bertujuan untuk melindungi orang ramai daripada bahaya kesihatan daripada makanan dan penipuan dalam penyediaan, penjualan dan penyimpanan makanan.

OBJEKTIF KHUSUS

1. Menentukan penyediaan, penjualan dan penyimpanan semua bahan makanan adalah selamat dan bersih

Bahagian

KESELAMATAN & KUALITI MAKANAN

6


324 325

2. Menentukan supaya semua bahan makanan yang dijual adalah:• Bebas dari pencemaran dan panambahan aditif makanan yang tidak diperlukan dan bertujuan

penipuan.• Mematuhi peraturan-peraturan dan undang-undang yang ditetapkan.• Dilebel dan diiklan dengan mencukupi dan memberi gambaran sebenar mengenai kandungan

makanan tersebut.

3. Menentukan semua bahan makanan yang diimport ke negara ini adalah selamat dan mematuhi Akta Makanan 1983 dan Peraturan-Peraturan Makanan 1985.

4. Menentukan Konsaimen makanan yang dieksport oleh negara ini mematuhi perundangan-perundangan yang dikehendaki oleh negara pengimport.

5. Menentukan orang ramai menerima maklumat yang mencukupi mengenai aspek keselamatan makanan.

STRATEGI PERLAKSANAAN

Di peringkat negeri, perlaksanaan aktiviti adalah berasaskan kepada polisi serta prosedur yang ditetapkan oleh Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan (BKKM), Kementerian Kesihatan Malaysia dimana antara strategi yang digunakan ialah :

• Memberi penekanan kepada aspek-aspek pencegahan dan peningkatan mutu makanan, bukan semata-mata penguatkuasaan undang-undang.

• Pengawasan dan pengesanan ke atas makanan yang dihasilkan dalam negeri dan peringkat pengeluaran.

• Pengambilan sampel-sampel makanan dari permis penjualan dan pengeluaran makanan untuk dianalisa di makmal bagi mengetahui sekiranya berlaku sebarang perlanggaran berdasarkan perundangan makanan.

• Meningkatkan kesedaran dan menanam tabiat serta amalan baik di kalangan pengusaha dan juga pengendali makanan.

• Mengadakan kerjasama erat dengan agensi-agensi kerajaan yang terlibat dengan program pengeluaran makanan bagi mempertingkatkan tahap keselamatan dan kebersihan produk yang dikeluarkan.

PENCAPAIAN

1.0 Pemeriksaan dan Penilaian Premis Makanan

Pemeriksaan tahap kebersihan premis makanan dijalankan ke atas semua kategori premis makanan iaitu kedai makan, kafeteria, dapur asrama sekolah/institusi, kantin sekolah, dapur hospital, penjaja, dapur hotel dan kilang makanan. Pemeriksaan ke atas kantin sekolah dan dapur asrama dijalankan sekurang-sekurangnya dua kali setahun atau sekali dalam tempoh enam bulan. Manakala bagi pemeriksaan yang dijalankan ke atas kilang makanan, dapur hospital dan kantin hospital diperiksa sekurang-kurangnya sekali setahun. Pemeriksaan ke

Sebab utama premis ditutup adalah kerana premis tidak sanitari. Selain daripada itu, penutupan premis juga dilakukan sekiranya pihak pengusaha gagal mematuhi aspek-aspek kritikal yang boleh menyumbang kepada kejadian keracunan makanan seperti faktor sumber bekalan air, pencemaran silang, kebersihan pengendali makanan, tidak mendapat pelalian, tidak menghadiri kursus pengendali makanan dan lain-lain.

Bulan Ogos menunjukan peningkatan tertinggi pemeriksaan premis berbanding bulan lain. Ini adalah disebabkan oleh operasi pemeriksaan gerai penjualan makanan di Bazar Ramadhan (Rajah 7.1). Daerah Kota Setar menunjukkan jumlah bilangan premis diperiksa yang tertinggi diikuti daerah Kuala Muda, Langkawi, Kubang Pasu, Kulim, Baling, Pendang, Padang Terap, Sik, Yan dan Bandar Baharu (Rajah 7.2)

Rajah 7.1 Jumlah Pemeriksaan yang Dijalankan ke Atas Premis Makanan Di Negeri Kedah Untuk Tahun 2011

atas gerai makan, kedai makan, penjaja dan lain-lain adalah ditentukan sendiri oleh Pegawai Kesihatan Daerah mengikut kesesuaian di daerah masing-masing.

Pencapaian ke atas pemeriksaan dan penilaian premis makanan pada tahun 2011 secara keseluruhannya adalah amat menggalakkan di mana sebanyak 9,505 pemeriksaan dan penilaian status kebersihan premis telah dilakukan manakala hanya 590 permis ditutup (Rajah 7.1).


326 327

Rajah 7.2 Bilangan Pemeriksaan Dan Penutupan Premis Mengikut Daerah Di Negeri Kedah Tahun 2011

Pada tahun 2011, kadar premis yang mempunyai tahap penilaian kebersihan melebihi 76%-100% telah meningkat kepada 93.36% pada tahun 2011 berbanding 84.48% pada tahun 2010 manakala kadar premis yang mempunyai tahap penilaian kebersihan di bawah 0%-75% juga turut menurun dari 0.65% pada tahun 2010 kepada 0.26% pada tahun 2011(Rajah 7.3).

Rajah 7.3 Tahap Kebersihan Premis Penjualan Makanan Di Negeri Kedah Tahun 2007- 2011

Secara keseluruhannya, daerah yang mempunyai bilangan premis dengan tahap penilaian kebersihan 76%-100% yang tertinggi adalah Kota Setar diikuti Kuala Muda, Langkawi, Kubang Pasu, Kulim, Baling, Pendang, Padang Terap, Sik, Bandar Baharu dan Yan (Rajah 7.4)

2.0 Pensampelan Makanan dan Analisis Makanan

Aktiviti persampelan makanan yang dijalankan adalah berpandukan kepada Pelan Kerja Kebangsaan (National Work Plan) dengan memberi keutamaan kepada masalah-masalah yang telah dikenal pasti berhubung dengan sesuatu makanan. Selain daripada itu, pensampelan makanan juga dijalankan bagi siasatan keracunan makanan, kajian, operasi, penahanan produk dan “food alert”.

Sebanyak 4,862 sampel telah diambil untuk dianalisis di seluruh negeri Kedah pada tahun 2011. Sampel-sampel ini telah dihantar samada ke Makmal Keselamatan dan Kualiti Makanan Laka Temin, Makmal Keselamatan dan Kualiti Makanan Perlis, Jabatan Kimia Malaysia Cawangan Pulau Pinang dan Petaling Jaya, Pusat Kawalan Doping, USM Pulau Pinang, Institut Penyelidikan Teknologi Nuklear Malaysia (MINT) Bangi dan Makmal Kesihatan Awam bergantung kepada parameter analisis. Antara parameter kimia yang dijalankan adalah seperti bahan pengawet, pemanis tanpa zat, standard, pewarna sintetik, residu dadah veterinar, antibiotik, pestisid, logam berat, bahan radioaktif, 3-MCPD dan pelbagai lagi manakala bagi parameter analisis mikrobiologi pula ditumpukan kepada bakteria patogenik seperti Bacillus cereus, Staphylococcus aureus, Vibro cholerae, Vibrio parahaemaliticus, Salmonella, Campylobacter jejuni, Listeria monocytogenes, Shigella, E. coli 0157:H7 dan Clostridium spp.

Secara keseluruhannya, daerah yang mempunyai bilangan premis dengan tahap penilaian kebersihan 76% -100% yang tertinggi adalah Kota Setar diikuti Kuala Muda, Langkawi, Kubang Pasu, Kulim, Baling, Pendang, Padang Terap, Sik, Bandar Baharu dan Yan (Rajah 7.4)

Rajah 7.4 : Tahap Kebersihan Premis Penjualan Makanan Mengikut Daerah Di Negeri Kedah Untuk Tahun 2011


328 329

Rajah 7.5 : Persampelan Makanan Mengikut Daerah Di Negeri Kedah Tahun 2011

Daerah Kota Setar mencatatkan jumlah pengambilan sampel tertinggi iaitu sebanyak 840 sampel diikuti daerah Kulim, Kuala Muda, Kubang Pasu,Langkawi, Baling, Sik, Yan, Pendang dan Bandar Baharu (Rajah 7.5). Daripada jumlah tersebut 2,289 adalah sampel bagi analisis mikrobiologi, 2,246 sampel bagi analisis kimia, 204 sampel bagi analisis fizikal, 98 sampel bagi analisis bioteknologi dan selebihnya 25 sampel bagi analisis radioaktif (Rajah 7.6).

Rajah 7.6 Jumlah Sampel Diambil Di Negeri Kedah Untuk Tahun 2009 - 2011

Rajah 7.7 : Pelanggaran Untuk Persampelan Makanan Di Negeri Kedah Mengikut Daerah Tahun 2011

Daerah Kuala Muda dan Langkawi menunjukan jumlah peratusan perlanggaran tertinggi diikuti daerah Baling, Bandar Baharu,Kubang Pasu, Kulim dan Yan manakala bagi daerah Pendang, Sik, Kota Setar dan Padang Terap menunjukan peratus perlanggaran yang paling rendah bagi tahun 2011 (Rajah 7.7).

Secara keseluruhannya sejumlah 4,862 sampel telah diterima dan dianalisis di makmal dan 246 (5%) didapati telah melanggar peruntukan Akta Makanan 1983 dan Peraturan-Peraturan Makanan 1985 (Rajah 7.8).

Rajah 7.8 Perbandingan Peratus Perlanggaran Makanan Di Negeri Kedah Untuk Tahun 2006 - 2011


330 331

Jumlah perlanggaran pada tahun 2011 mencatat peningkatan berbanding tahun sebelumnya, tahun 2010. Walau bagaimanapun, jumlah perlanggaran ini dapat dikurangkan sekiranya usaha bimbingan dan khidmat nasihat yang berterusan diberikan kepada pengusaha industri makanan di samping aktiviti penguatkuasaan undang-undang dijalankan secara berkala. Jadual 7.1 menunjukan senarai makanan melanggar sampel domestik pada tahun 2011.

No Jenis Makanan Keputusan1 ketupat nasi bahan asing- serangga dan batu kecil-dikesan2 teh tarik bahan perwarna- tartrazine, sunset yellow fcf -dikesan3 serbuk asam pemanis tanpa zat :siklamat - dikesan4 nasi goreng Bacillus cereus 1.2x10e4, coagulase positive , Stapylococci < 1.0 x 10e2, E.

Coli < 3 MPN/g5 laksa E. Coli 7.2 MPN/g, Coliform > 1100 MPN/g 6 kari telur dan kentang Coliform > 1100 MPN/g 7 sotong kering Cemaran logam - Plumbum : 0.08ppm, Cadmium : 2.40 ppm8 tepung rangup Fizikal (bahan asing: Serangga – dikesan; Ulat - dikesan9 cabai saja Asid benzoik : 1660 mg/kg - dikesan

10 kari ikan kembong goreng Coagulase positive Stapylococci 3.5 x 10^2 cfu/g, Coliform 9.1MPN/g,

11 kacang tanah Aflatoksin-82ppb12 ayam masak cabai Coagulase positive Stapylococci 9.5 x 10^2 cfu/g ,

Coliform 460 MPN/g 13 daging masak kicap Coliform 23 MPN/g, E. Coli 3.6 MPN/g, 14 ayam goreng cili kering ala cina Bacillus cereus 1.1 x 10^4 cfu/g,

Coliform 23 MPN/g ,15 ayam mentah Antibakteria – sulphamonomethoxine

-dikesan (229.62 ug/kg) 16 nasi lemak telur Bacillus cereus > 2.5 x 10^4 cfu/g ,

Coliform > 1100 MPN/g17 cabai giling Asid benzoik 3680 mg/kg - dikesan18 kek ikan Asid benzoik 4980 mg/kg - dikesan19 buah merah Siklamat - dikesan20 nasi goreng Coliform >1100 MPN/g, 21 bihun goreng cina coliform >1100,

E. coli 7.322 taugeh goreng Salmonella spp - dikesan23 hati lembu masak pedas Salmonella spp - dikesan24 kari ayam Salmonella spp - dikesan25 kerabu mangga Salmonella spp - dikesan26 sambal ikan bilis Salmonella spp - dikesan27 sayur campur Salmonella spp - dikesan28 ayam kurma Salmonella spp - dikesan29 special citrus Sakarin : dikesan,

No Jenis Makanan Keputusan30 dried tangerine peelied Sakarin : dikesan,

Siklamat : dikesan31 pelbagai Coliform >1100 MPN/g, E. coli 19 MPN/g32 pelbagai Coliform 160 MPN/g, E. coli 15 MPN/g33 pelbagai Coliform >1100 MPN/g, E. coli 7.3 MPN/g34 pelbagai Coliform >1100 MPN/g , E. coli 7.3 MPN/g35 pelbagai Coliform >1100 MPN/g, E. coli 19 MPN/g36 koay teow Asid benzoik 1530mg/kg - dikesan37 koey teow Asid benzoik 420mg/kg - dikesan38 salted cured prune Siklamat - dikesan39 preserved prune Siklamat - dikesan40 kicap pekat Asid benzoik -1007 mg/kg dikesan41 teh o panas Pewarna Sunset yellow FCF - dikesan42 teh o panas Pewarna Sunset yellow FCF dan Tartrazin - dikesan43 teh o panas Sunset yellow FCF - dikesan44 krimer pekat manis Clostridium spp.- dikesan45 krimer manis Clostridium spp.- dikesan46 manis bervitamin krimer Clostridium spp.- dikesan47 red chili Racun Makhluk Perosak : Chlorpyrifos- 0.73 mg/kg48 teh o Pewarna: Ponceau 4R, Sunset Yellow, Tartrazine - dikesan49 teh o panas Pewarna: dikesan50 kacang tanah Totalaflatoxin:69.0ug/kg51 asam masam manis masin Siklamat: 5984 mg/kg -dikesan52 plum merah Siklamat: 37826 mg/kg-dikesan53 kicap soya cair 666 3-MCPD - dikesan54 preserved fruits Siklamat 1470 mg/kg - dikesan55 lover fruits yuan zheng foods Siklamat 792 mg/kg - dikesan56 koewteow gulung Asid benzoik 649 mg/kg - dikesan57 koayteow cap anak kelapa Asid benzoik 800 mg/kg - dikesan58 kacang tanah Totalaflatoxin:356.7ug/kg59 10 frankfurter lembu DNA Porcine: - dikesan 60 longan kering Benda asing : serangga - dikesan61 minuman mangga Bahan asing : serangga - dikesan62 santan kelapa Asid benzoik : 1672 mg/kg, 63 kacang pea Fizikal : tin kemek64 young corn Fizikal : tin kemek68 lychee in heavy soup Fizikal : tin kemek69 sardin dalam sos tomato Fizikal : tin kemek70 the store king longan in syrup Fizikal : tin kemek71 the store king longan in syrup Fizikal : tin kemek72 ts lynce whole Fizikal : tin kemek

Jadual 7.1 Senarai Makanan Melanggar (Domestik) Tahun 2011


332 333

No Jenis Makanan Keputusan73 champignons mushroom Fizikal : tin kemek74 nasi goreng kampung Bacillus Cereus >2.5x10^4 cfu/g , E. coli , 3.6x10^2 cfu/g - dikesan75 nasi goreng ayam Coliform : >1100 MPN/g,

Total Plate Count : >2.5x10^6 cfu/g, 76 nasi putih sambal ayam Coliform : >1100 MPN/g,

Total Plate Count : 1.4x10^4 cfu/g77 nugget ayam Coliform : >1100 MPN/g, 78 ayam masak rendang Coliform : >1100 MPN/g,79 nasi putih sambal ayam Coliform : >1100 MPN/g,

Total Plate Count : 1.4x10^4 cfu/g80 bihun Formaldehyde : 3.66 mg/kg - dikesan81 fishball Coliform(AOACOfficialMethod991.14):85cfu/g,82 telur masak kicap Coliform : 460 mpn/g,83 fishball Coliform(AOACOfficialMethod991.14):85cfu/g,84 fishcake Coliform(AOACOfficialMethod991.14):4.6x10^3cfu/g,84 daun sup Tolclofos - methyl (0.77mg/kg),

Organophosporus : chlorpyrifos (0.35mg/kg)85 nasi tomato Bacillus cereus: >2.5x10^4 cfu/g

Total Plate Count : 6.1x10^3 cfu/g 86 ayam masak merah Coliform : 240 MPN/g,

Total Plate Count : 1.7x10^4 cfu/g 87 nasi tomato Bacillus cereus: >2.5x10^4 cfu/g, 88 dalca sayur Bacillus cereus: 1.3x10^4 cfu/g , Coliform >1100 mpn/g89 acar timun Bacillus cereus: 1.5x10e4 cfu/g, Coliform :>1100 MPN/g

E. coli : 3.6x10^2 cfu/g 90 ketam 8 rasa DNA Porcine : dikesan91 burger bilis Aerobic Count Plate : >2.5x10e5 cfu/g

Coliform : >1.5 x 10^4 cfu/g, 92 kek pandan Bacillus Cereus: >2.5x10^4 cfu/g Coliform : >1100 MPN/g,

Total Plate Count : >2.5x10^6 cfu/g93 rendang ayam Aerobic Count Plate : >2.5x10e5 cfu/g

Coliform :>1000 MPN/g94 nasi ayam Coliform : 1100 MPN/g ,

Total Plate Count : 4.0x10^3 cfu/g 95 nasi ayam Coliform : 1100 MPN/g ,

Total Plate Count : > 2.5x10^6 cfu/g 96 nasi ayam Coliform 460 MPN/g,

Total Plate Count : 1.1x10^6 cfu/g 97 nasi putih lauk ayam Coliform : 460 MPN/g

Total Plate Count : 2.0x10^5 cfu/g

No Jenis Makanan Keputusan98 cucur udang Coliform : >1100 MPN/g,

Total Plate Count: > 2.5x10^6 cfu/g 99 nasi ayam Coliform : 460 MPN/g,

Total Plate Count : 1.1x10^6 cfu/g 100 nasi lemak ayam Coliform : 460 MPN/g 101 burger daging Coliform : >1100 MPN/g, 102 nasi ayam Coliform : 1100 MPN/g,

Total Plate Count : > 2.5x10^6 cfu/g 103 beehon beras wangi Formaldehyde :0.5mg/kg104 nasi lemak bilis Coliform : 240 mpn/g,

Total Plate Count : 1.7x10^3 cfu/g 105 daun sup Racun Makhluk Perosak - Carbofenothion : 2.99 mg/kg106 sayur bayam Bacillus cereus: 4.5x10^2 cfu/g 107 bihun goreng Coagulase positive Stapylococci 8.6x10^2 cfu/g ,

Coliform 1.4x10^4 cfu/g, E. coli 7.0x10^2 cfu/g108 nasi goreng Coliform 6.7x10^3 cfu/g, E. coli 9.0x10^2 cfu/g 109 koey teow & mee pulau pinang Asid benzoik = 1490 mg/kg - dikesan110 jeruk asam cinta Siklamat 485 mg/kg - dikesan111 jeruk buah-buahan (asam koo) Siklamat 13737 mg/kg - dikesan112 kuaci bunga matahari Sakarin 374 mg/kg - dikesan113 preserved fruits Siklamat 9327 mg/kg - dikesan114 seedless peach Pewarna Rhodamine B, Ponceau 4R, Tartrazine dikesan115 preserved fruits Siklamat 8360 mg/kg - dikesan116 preserved fruits Siklamat 17544 mg/kg - dikesan117 sos berperisa tiram peratus protein (< 2.5% b/i nitrogen)- dikesan118 jeruk asam ko merah Siklamat ( 21505mg/kg) - dikesan119 jeruk asam ko putih Siklama ( 5882 mg/kg ) - dikesan120 jeruk tou merah Siklamat ( 22572 mg/kg) - dikesan121 mee goreng Bacillus cereus 5.2 x 10^3 cfu/g 122 nasi putih Bacillus cereus 5.0 x 10^3 cfu/g, 123 sos cili Asid benzoik = 770 mg/kg - dikesan124 kicap Asid benzoik = 1171 mg/kg - dikesan124 santan Coliform= >4.9 x 10^4cfu/g , Salmonella spp Dikesan/25g126 ayam kicap Coliform= 1100 MPN/g, 127 kari daging rebung Coliform= 1100 MPN/g 128 nasi goreng Bacillus cereus 1.3x10^6 cfu/g 129 daging masak merah Coliform > 1100 MPN/g 130 mambu sayap Formaldehyde 1.7 mg/kg - dikesan131 sayur peria Coliform > 1100 MPN/g132 kuah kacang Coliform > 1100 MPN/g133 nasi lemak daging Coliform > 1100 MPN/g


334 335

No Jenis Makanan Keputusan134 mee goreng Coliform 1100 MPN/g 135 kailan goreng ikan masin Coliform > 1100 MPN/g 136 daging masak merah Coliform > 1100 MPN/g137 burger lembu DNA (porcine) - dikesan138 burger lembu goreng DNA (porcine) - dikesan139 kacang tumbuk Aflatoxin-dikesan140 nasi goreng Bacillus cereus 1.8x10^3 cfu/g 141 air berperisa tebu E. coli 6.2 MPN/g - dikesan142 air anggur E. coli 7.3 MPN/g - dikesan143 buah tembikai E. coli 7.2 MPN/g - dikesan144 sweet cured plum Pemanis tanpa zat : Siklamat - dikesan145 salted cured prune Pemanis tanpa zat : Siklamat - dikesan146 selected preserved fruits Pemanis tanpa zat : Siklamat - dikesan147 honey Asid benzoik 2210 mg/ kg - dikesan148 koay teow Asid benzoik 496mg/kg – dikesan149 cabai besar Oorganophosphorus: chlorpyrifos (1.27mg/kg) –

Dikesan150 almond Mengandungi bahan asing – serangga dikesan151 ayam goreng S.aureus 8.0x10^2 cfu/g152 belacan sedap Plumbum 6.17mg/kg - dikesan 153 laksa cina Asid benzoik (434mg/kg) - dikesan 154 koay teow Asid benzoik (279mg/kg) - dikesan155 koey teow & mee A.benzoik - 520mg/kg - dikesan 156 mee goreng B. cereus - dikesan 157 bihun goreng B. cereus – dikesan 158 bihun goreng B. cereus - dikesan159 cili besar Klorpirifos (0.88mg/kg)160 tomato Tolklofos-metil (0.21mg/kg)161 kacang soya Aflatoksin155mikrogram/kg162 roti roll Asid propionik 3190 mg/kg163 burger Asid propionik 3410 mg/kg164 kacang koko Acrylamide 72.20 mg/kg dikesan165 sambal tumis ikan kayu E.coli - dikesan166 air asam E.coli 29 MPN/g167 mee kuning Asid borik 116 mg/kg - dikesan168 mee kuning Asid borik 90 mg/kg - dikesan169 susu tepung < 1.5% lemak susu-dikesan170 tauge goreng Coliform >1100 MPN/g, E.coli 9.2 MPN/g171 sambal belacan Coliform >1100 MPN/g, E.coli 9.3 MPN/g172 sambal ikan bilis E.coli 7.3 MPN/g - dikesan173 kuey teow goreng Bacillus Cereus 8.6x10^3 cfu/g

No Jenis Makanan Keputusan174 red peach Sakarin & Siklamat dikesan 175 salted cured prune Sakarin & Siklamat dikesan176 daging burger lembu DNA Porcine - dikesan177 mee teaw Formaldehyde 1.9 mg/kg178 mee sanggul Bendasing dikesan179 Minuman isotonik Mengandungi 5.24 % alkohol180 peanutscoatedwithcoffeeflavour Sakarin - 121 mg/kg - dikesan181 peanutshrimpflavourcoated Sakarin - 197 mg/kg - dikesan182 peanut coffee favour coated Sakarin - 95 mg/kg - dikesan183 buah-buahan campuran Siklamat - 4948 mg/kg - dikesan184 peanutscoffeeflavourcoated Sakarin - 167 mg/kg -dikesan185 peanutcoconutcreamflavour

coatedSakarin - 69 mg/kg - dikesan

186 peanutcoffeeflavourcoated Sakarin - 130 mg/kg - dikesan 187 peanutsshrimpflavourcoated Sakarin - 191 mg/kg - dikesan188 ginseng plums Sakarin - 76 mg/kg, Siklamat - 5450 mg/kg - dikesan189 peanutcoatedwithcoffeeflavour Sakarin - 110 mg/kg - dikesan190 peanuts coated with coconut cream

flavourSakarin - 63 mg/kg - dikesan

191 ice pop Sakarin - 107 mg/kg - dikesan 192 taugeh goreng Salmonella spp - dikesan193 hati lembu masak pedas Salmonella spp - dikesan194 kari ayam Salmonella spp - dikesan195 kerabu mangga Salmonella spp - dikesan196 sambal ikan bilis Salmonella spp - dikesan197 sayur campur Salmonella spp - dikesan198 ayam kurma Salmonella spp - dikesan199 special citrus Pemanis tanpa zat sakarin dan siklamat: dikesan200 dried tangerine peelied Siklamat- 4546 mg/kg - dikesan201 serbuk teh campuran Carmoisine--dikesan , Sunset yellow fcf - dikesan , Tartrazine - dikesan 202 belacan Rhodamine B - dikesan203 asam putih Siklamat - 16635mg/kg - dikesan204 asam merah Siklamat - 24800mg/kg - dikesan205 bihun goreng Bacillus cereus 4.0 x 10^2 cfu/g

Coliform - 3.5 x 10 cfu/g 206 nasi goreng Bacillus cereus - 4.9x 10^5 cfu/g, Coliform - 3.5 x 10 cfu/g,207 nasi goreng Bacillus cereus - 1.6 x 10^5 cfu/g208 nasi lemak sambal bilis Bacillus cereus - 1.7 x 10^5 cfu/g,

Coagulase positive Staphylococci - 2.9x10^3 cfu/g, 209 kopi campuran Label tidak mematuhi


336 337

No Jenis Makanan Keputusan210 bihun goreng Bacillus cereus - 4.0 x 10^2 cfu/g

Coliform - 3.5 x 10 cfu/g ,211 kopi campuran Label tidak mematuhi212 kopi campuran Label tidak mematuhi213 serbuk kopi asli Label tidak mematuhi214 serbuk kopi asli Label tidak mematuhi215 sambal belacan Bacillus diarrhoeal enterotoxin - dikesan,

Coliform - 5.3x10^3 cfu/g 216 nasi ayam Coagulase +ve Staphylococi 2.1x10^5cfu/g, 217 kicap nasi ayam Coagulase +ve Staphylococi 3.0x10^5 cfu/g, 218 sos nasi ayam Escherichia coli 3.6mpn/g- dikesan219 ayam goreng Coagulase +ve Staphylococi 2.5x10^6cfu/g, 220 nasi berlauk ayam Coliform 7.7 x 10³ cfu/g, E. coli 2.1 x 10³ cfu/g221 sos ikan 3-MCPD - 12.40µg/kg dikesan222 kicap lemak manis asid benzoik 1131.0 mg/kg223 mee suria Asid borik – dikesan224 mee kuning Asid borik – dikesan225 kuey teow Asid benzoik 176.6 mg/kg-dikesan226 kueh teow Asid benzoik 326.6 mg/kg – dikesan227 koey teow & mee Asid benzoik 1405.2 mg/kg – dikesan228 kek ikan Asid benzoik: 3380 mg/kg 229 bebola ikan Asid benzoik: 2860 mg/kg. -dikesan 230 kari ikan nyok-nyok Coliform 20 MPN/g, E.coli 9.4 MPN/g 231 kari perut kambing Coliform 43 MPN/g, E.coli 3.6 MPN/g,232 sos cili Asid benzoik: 900 mg/kg. – dikesan233 sambal ikan kembong Coliform 36 MPN/g234 jeruk betik Sakarin : dikesan235 kuah yong tau fu desa Asid benzoik : 6830 mg/kg-dikesan236 gulai batang pisang Coliform >110 MPN/g , E.coli 3.6 MPN/g 237 sayur lemak petula Coliform 23 MPN/g, E.coli 9.1 MPN/g 238 nasi goreng Aerobic Count Plate >2.5x10^5 cfu/g, Coliform 1.4x10^5 cfu/g, E.coli.4x10^3 cfu/g239 air sirap Coliform 15 MPN/g, Total Plate Count >2.5x10^6240 laksa Coagulase positive Staphylococci,1.0x10^2 cfu/g, Coliform >1100 MPN/g, E.coli

39 MPN/g, Salmonella spp Dikesan/25g,241 gulai ikan Coagulase positive Staphylococci 1.0x10^2 cfu/g,

Coliform 24 MPN/g, Total Plate Count 1.9x10^6 cfu/g242 mee kuning Asid borik -dikesan 243 mee kuning Asid borik-dikesan244 kerabu taugeh Coliform >1100 MPN/g, E.Coli 3 MPN/g,

Salmonella spp Dikesan/25g,245 frankfurter lembu DNA Porcine - dikesan

No Jenis Makanan Keputusan246 minuman isotonik Kafein 240mg/l - dikesan

3.0 Perlesenan Air Mineral Semulajadi dan Air Minuman Berbungkus (AMBAMS)

Air mineral semulajadi dan air minuman berbungkus yang dikeluarkan perlu mematuhi kehendak-kehendak yang digariskan dibawah Peraturan 360A dan Peraturan 360B, Peraturan-Peraturan Makanan 1985 Akta Makanan 1983. Kesinambungan daripada itu, sebanyak 11 buah kilang pengeluar air minuman di negeri Kedah telah mendapat kelulusan perlesenan (AMBAMS). Tujuh (7) daripadanya merupakan pengeluar air minuman berbungkus (AMB) manakala empat (4) lagi adalah pengeluar air mineral semulajadi (AMS).

Daerah Kilang AMBAMSBaling 0

B.Baharu 1K.Setar 3K.Muda 2K.Pasu 0Kulim 1

Langkawi 2P.Terap 0

Pendang 1Sik 1Yan 0

Jumlah 11

Pemantauan yang merupakan sebahagian daripada syarat perlesenan perlu dilakukan oleh pihak syarikat bagi menjamin keselamatan air minuman. Pemantauan untuk parameter mikrobiologi dilakukan setiap 3 bulan, parameter kimia setiap 6 bulan dan pemantauan radioaktif 1 kali setahun.

Jadual 7.2 Jumlah Kilang AMBAMS Mengikut Daerah Tahun 2011


338 339

4.0 Perlesenan Ais bagi Maksud Perdagangan atau Perniagaan

Peraturan 394A Peraturan-Peraturan Kebersihan Makanan (Pindaan) 2009, telah mewajibkan ais yang diperolehi daripada air yang selamat sebagaimana standard yang telah ditetapkan di Jadual ke-25 Peraturan-Peraturan Makanan 1985 dan premis penyediaan ais bagi tujuan perniagaan atau perdagangan perlu mendapatkan lesen daripada Kementerian Kesihatan Malaysia. Penggunaan ais untuk jualan atau yang bersentuhan dengan makanan untuk tujuan jualan perlu diperolehi dari sumber yang dilesenkan.

Rajah 7.9 Jumlah Kilang Ais Mengikut Daerah Tahun 2011

Terdapat 28 buah kilang di Negeri Kedah yang menghasilkan ais untuk tujuan perdagangan atau perniagaan. Jenis ais yang dihasilkan adalah ais blok, ais keping (flake) dan juga ais tiub.Terdapat 9 buah kilang ais di daerah Langkawi, 7 buah kilang ais di daerah Kota Setar, 2 buah di daerah Kulim, 6 buah di daerah Kuala Muda, 1 di daerah Baling dan 3 buah di daerah Kubang Pasu (Rajah 7.9). Setakat ini, hanya 1 kilang di negeri Kedah telah mendapat kelulusan perlesenan ais iaitu CBL Ice Sdn. Bhd, Sungai Petani, Kedah. Di antara masalah dalam mendapatkan kelulusan lesen adalah ketidaksediaan pengilang dalam membangunkan manual dan kemudahan infrastruktur yang kurang memuaskan.

5.0 Aktiviti Kawalan Makanan di Pintu Masuk

Terdapat lima (5) pintu masuk di negeri Kedah iaitu Pintu Masuk (Darat) di Bukit Kayu Hitam dan Durian Burung, Pintu Masuk (Laut) di Pelabuhan Tanjung Lembung dan Jeti Kuah, dan Pintu Masuk (Udara) di Lapangan Terbang Padang Mat Sirat. Semua konsainmen yang masuk dibuat pemeriksaan 100% ke atas dokumen konsainmen. Pintu masuk Bukit Kayu Hitam telah mencatat jumlah tertinggi bagi konsainmen yang masuk diikuti Tanjung Lembung, Jeti Kuah, Lapangan Terbang Antara Bangsa (LTAB) Padang Mat Sirat dan Durian Burung (Rajah 7.10).

Pemeriksaan fizikal dan persampelan ke atas konsainmen makanan berkenaan akan dijalankan bagi memastikan makanan yang masuk ke negara ini selamat dan mematuhi Akta Makanan 1983 dan Peraturan-peraturan Makanan 1985. Jumlah konsainmen yang perlu dibuat pemeriksaan fizikal adalah bergantung kepada jenis pintu masuk tersebut iaitu 70% pintu masuk darat, 40% laut dan 35% udara.

Sebanyak 21,033 konsainmen telah diterima melalui lima (5) pintu masuk utama di negeri Kedah pada tahun 2011. Jumlah ini melibatkan sebanyak 19,027 konsaimen dari Bukit Kayu Hitam, 21 konsainmen dari Durian Burung, 123 konsainmen dari LTAB Padang Matsirat, 1,614 konsainmen dari Tanjung Lembung dan 248 konsainmen dari Jeti Kuah (Rajah 7.10).

Rajah 7.10Bilangan Konsainmen Masuk dan Bilangan Konsainmen Diperiksamelalui Pintu Masuk

di Negeri Kedah Tahun 2011

Bil Nama Syarikat Daerah Jenis Lesen1 Jing Chia Yi Sdn. Bhd Kota Setar Air Mineral Semulajadi2 Eau Claire Sdn. Bhd. Pendang Air Mineral Semulajadi3 Depco Nutri-Link Sdn. Bhd. Kulim Air Mineral Semulajadi4 Keda Agrobiz Sdn. Bhd. Sik Air Mineral Semulajadi5 WBF Food Industries Kota Setar Air Minuman Berbungkus6 Prima Cipta Food Industry Kota Setar Air Minuman Berbungkus7 Online Version Sdn.Bhd Kuala Muda Air Minuman Berbungkus8 Amber Industries Sdn.Bhd Kulim Air Minuman Berbungkus9 Ummi Agro Industri Langkawi Air Minuman Berbungkus

10 Best Waterworld Marketing Langkawi Air Minuman Berbungkus11 Polymask Industry (M) Sdn. Bhd. Kuala Muda Air Minuman Berbungkus

Jadual 7.3 Senarai Syarikat Yang Diluluskan Lesen Punca Air Mineral Semula Jadi dan Air Minuman Berbungkus Di Negeri Kedah Tahun 2011


340 341

Rajah 7.11 Bilangan Konsainmen Yang Diperiksa Tahun 2011

Bil Jenis Makanan Negara Asal Parameter Melanggar1 cendawan Thailand 14mg/kg Sulfur Dioksida - dikesan2 biskut dua warna Thailand 925mg/kg Sulfur Dioksida - dikesan3 biskut jem nenas Thailand 15mg/kg Sulfur Dioksida - dikesan4 cabai melaka merah Thailand 0.7mg/kg Chlorpyrifos - dikesan5 cabai melaka merah Thailand 0.91mg/kg Chlorpyrifos - dikesan6 cabai melaka merah Thailand 0.56mg/kg Chlorpyrifos - dikesan7 keropok ikan Thailand 10.13% protein - dikesan8 susu a+stage 3 honey Thailand 0.90mg/kg Plumbum - dikesan9 biscuit sesame coated cracker Thailand 56mg/kg Sulfur Dioksida - dikesan

10 chili tom yam Thailand 3-MCPD sebanyak 24.62ug/kg (0.025mg/kg) - dikesan11 fishsauce(squid) Thailand 3-MCPD sebanyak 2523.79ug/kg (2.523mg/kg) - dikesan12 biskut jam nenas Thailand Sulfur Dioksida - dikesan13 biskut butter coconut Thailand Sulfur Dioksida - dikesan14 biskut golden peanut Thailand Sulfur Dioksida - dikesan15 biskut goldden bamboo Thailand Sulfur Dioksida - dikesan16 gula kelapa Thailand Sulfur Dioksida - dikesan

Jadual 7.4 Senarai Makanan Melanggar (Import) Tahun 2011

Tindakan undang-undang telah diambil terhadap semua sampel dan konsainmen yang melanggar di mana 8 kes telah disabitkan dan didenda oleh mahkamah dengan jumlah kutipan sebanyak RM 20,000. Lain-lain tindakan yang diambil termasuklah penolakan sebanyak 10 konsainmen yang berjumlah 27.00 metrik/tan muatan dan 7 konsainmen berjumlah RM 730.00 telah dimusnahkan di pintu masuk Negeri Kedah sepanjang tahun 2011. Dengan ini, aktiviti pemantauan keselamatan makanan yang telah dan sedang dilaksanakan bagi mengawal masuk makanan ke negara ini melalui pintu-pintu masuk di Negeri Kedah diharap dapat dipertingkatkan lagi bagi tahun-tahun akan datang bagi menjamin keselamatan makanan yang dibawa masuk.

6.0 Pensijilan HACCP dan GMP

6.1 Kilang dan Industri

Skim Pensijilan Hazard Analisis and Critical Control Point (HACCP) telah diperkenalkan oleh Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan (BKKM), Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) pada akhir tahun 1997 untuk memenuhi keperluan pengeksportan produk ikan dan hasilan ikan ke Kesatuan Eropah (EU) dan produk-produk lain ke Amerika Syarikat.

Daripada bilangan konsainmen yang diperiksa, sebanyak 16 sampel (0.22%) telah dikesan melanggar Akta Makanan 1983 dan Peraturan-Peraturan Makanan 1985 (Jadual 7.4).

Bil Nama Syarikat Daerah1. Ambang Dorongan Sdn Bhd Kuala Muda2. Cocon Industries Sdn.Bhd Kuala Muda3. Thong Guan Trading Sdn. Bhd Kuala Muda4. Eau Claire Mineral Water Sdn Bhd Pendang5. Syarikat Gula Padang Terap Padang Terap6. Wetra Food Industries Sdn.Bhd Kota Star7. Blue Archipelago Berhad Kubang Pasu8. DXN Industries (M) Sdn Bhd Kubang Pasu

Jadual 7.5 Senarai Syarikat Yang Mendapat Pensijilan HACCP Kementerian Kesihatan Malaysia Di Negeri Kedah Tahun 2011

Skim Pensijilan Amalan Pengilangan Yang Baik “ Good Manufacturing Practise” , (GMP) telah dilancarkan oleh Menteri Kesihatan pada Disember 2006. Skim ini dibangunkan untuk menampung permintaan bagi pensijilan GMP oleh negara pengimport dan Industri Kecil dan Sederhana (IKS) di negara ini. Selain itu, skim ini juga dapat meningkatkan keyakinan pengguna bahawa makanan yang dikeluarkan oleh IKS adalah selamat. Bagi memudahkan proses pensijilan ini, ‘Garis Panduan Amalan Pengilangan Yang Baik’ dan ‘Skim Pensijilan Amalan Pengilangan Yang Baik’ telah dikeluarkan oleh BKKM sebagai panduan kepada industri terlibat. Sehingga kini, hanya satu (1) industri yang berjaya mendapat pensijilan GMP daripada Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) iaitu R & Z Food and Drinks di daerah Kulim.


342 343

Daerah Bil Sijil Kesihatan Makanan Eksport DikeluarkanBaling 0B. Baharu 1K. Setar 26K. Muda 166K. Pasu 207Kulim 100Langkawi 0P. Terap 0Pendang 1Sik 0Yan 0Jumlah 501

Jadual 7.7 Pengeluaran Sijil Kesihatan Makanan Eksport Mengikut Daerah Tahun 2011

Hospital Status Pelaksanaan-Hospital Langkawi Telah mendapat pengiktirafan GMP-Hospital Sultan Abdul Halim-Hospital Kulim

Telah menjalani audit dalaman dan bersedia menunggu proses pengauditan GMPdari BKKM Putrajaya

-Hospital Sultanah Bahiyah-Hospital Kuala Nerang-Hospital Sik-Hospital Yan-Hospital Jitra

Dalam proses penambahbaik manual

-Hospital Baling Dalam proses membangunkan manual

Jadual 7.6 Status Pensijilan GMP di Dapur Hospital Kerajaan

Secara keseluruhannya, komitmen yang diberikan dari pihak hospital terutamanya pihak pengurusan hospital dan ketua-ketua jabatan yang berkaitan dalam usaha membangunkan manual GMP amat memberangsangkan. Semua dapur hospital disasarkan untuk memperolehi persijilan GMP pada tahun 2012.

7.0 Pensijilan Sijil Kesihatan Makanan dan Sijil Penjualan Bebas

Sejajar dengan peningkatan dalam pengeksportan makanan, permintaan Sijil Kesihatan , Health Certificate (HC) semakin meningkat. Di JKN Kedah, pengeluaran Sijil Kesihatan dikendalikan oleh Pejabat Kesihatan Daerah masing-masing. Sijil Kesihatan dikeluarkan untuk memastikan barang-barang makanan yang akan dieksport memenuhi standard yang ditetapkan oleh peraturan makanan negara pengimport serta menjaga reputasi negara dalam keupayaan industri makanan.

Secara keseluruhannya, sejumlah 501 Sijil Kesihatan Makanan Eksport (Health Certificate) dikeluarkan pada 2011 berbanding 448 sijil pada tahun 2010 dan 273 sijil pada tahun 2009. Peningkatan pengeluaran sijil kesihatan semakin meningkat dari tahun ke tahun. Pada tahun 2011, hanya 5 daerah yang terlibat dalam pengeluaran Sijil Kesihatan Makanan Eksport di negeri Kedah iaitu Kota Setar (26 sijil), Kuala Muda (166 sijil), Kubang Pasu (207 sijil), Kulim (100 sijil), dan Pendang (1 sijil) (Jadual 7.7). Pengeluaran sijil kesihatan pada tahun 2011 lebih tertumpu kepada pengeksportan makanan am dan menyumbang kepada hasil pendapatan sebanyak RM 40,160.00 setahun.

6.2 Pensijilan GMP dan HACCP Dapur Hospital Kerajaan

Selain kilang dan industri, Jabatan Kesihatan Negeri Kedah (JKNK) dalam proses untuk melaksanakan program GMP (Good Manufacturing Practice) di Unit-unit Sajian Hospital Negeri Kedah. Untuk itu, latihan berkaitan telah diberikan kepada pegawai dan kakitangan di unit sajian berkenaan bagi menjayakan program ini. Khidmat nasihat serta lawatan oleh Pegawai Teknologi Makanan di semua Hospital telah diadakan bagi memantau perjalanan program ini. Pada 15 September 2011, Unit Dietetik dan Sajian Hospital Langkawi telah mendapat pengiktirafan sistem GMP daripada Kementerian Kesihatan Malaysia manakala Hospital Sultan Abdul Halim dan Hospital Kulim telah menjalani audit dalaman dan bersedia untuk pengauditan dari BKKM (Jadual 7.6).

Rajah 7.12Perbandingan Pengeluaran Sijil Kesihatan Makanan Eksport Tahun 2009 - 2011

Selain daripada Sijil Kesihatan Makanan, Sijil Penjualan Bebas (Free Sale Certificate) juga dikeluarkan oleh Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan bagi tujuan pengeksportan. Sijil Penjualan Bebas menjadi keperluan bagi setengah-setengah negara pengimport untuk tujuan pendaftaran produk oleh pihak berkuasa. Ia juga untuk memastikan sesuatu makanan tersebut adalah bebas dijual di Malaysia dan mematuhi kehendak-kehendak Akta Makanan 1983 dan Peraturan-peraturan Makanan 1985.


344 345

Secara keseluruhan, sebanyak 185 sijil dikeluarkan pada tahun 2011 berbanding 149 sijil dikeluarkan pada 2010 (Rajah 7.13). Peningkatan angka pengeluaran ini memberikan perkembangan yang baik dalam urusan pengeksportan makanan ke luar negara. Kebanyakan produk diesksport ke negara seperti Indonesia, China, Brunei, Thailand, Singapura dan Filipina. Jumlah hasil pendapatan bagi pengeluaran Sijil Penjualan Bebas pada tahun 2011 adalah sebanyak RM 5,500.00

8.0 Program Latihan Pengendali Makanan (LPM)

Program Latihan Pengendali Makanan (LPM) telah mula dilaksanakan oleh Kementerian Kesihatan (KKM) pada tahun 1996. Peraturan 30 Peraturan-Peraturan Makanan 2009 yang diwartakan pada 28 Februari 2009 mewajibkan setiap pengendali makanan menghadiri Latihan Pengendali Makanan sekali seumur hidup dan mendapat sijil LPM daripada sekolah latihan yang diiktiraf oleh Kementerian Kesihatan Malaysia. Denda tidak melebihi RM 10,000 atau tidak melebihi 2 tahun penjara jika tidak menjalani latihan atau memiliki sijil. Di negeri Kedah, terdapat sembilan (9) buah Sekolah Latihan Pengendali Makanan (SLPM) yang diiktiraf seperti Jadual 7.8.

Rajah 7.13 Perbandingan Pengeluaran Sijil Penjualan Bebas Tahun 2009 - 2011Nama Syarikat Alamat PejabatDaya Zuraimas Training and Management 311 C, Tingkat 1, Bangunan Zakat,

Jalan Bakar Arang, 08000 Sungai Petani, KedahPema Asas Enterprise Lot T 8, Tingkat 1, Wisma PKNK, Jalan Sultan Badishah, 05000 Alor

SetarSaji Smart Lot 386, Tingkat 2, Plaza Langkawi, Jalan Ayer Hangat, 07000 Kuah,

LangkawiSure Smart Corporation Sdn. Bhd. 192 Tingkat 1, Kompleks Perniagaan Sultan Abdul Hamid Fasa 2, 05050

Alor SetarSutera Mutiara Enterprise No. 21B, Tingkat 1, Bangunan MPSPK, Jalan Petri, 08000 Sungai Petani,

KedahSyarikat Thong Guan Trading Sdn Bhd 57, Main Road, Sungai Lalang, 08100 Bedong, KedahTeguh Training Center G4 Pekan Baru, Jalan Syed Sheh 09100 Baling, 09100 Baling, Kedah

Darul Aman.Win Synergy 1284-G Taman Lam Fong, Jalan Pegawai, 05050 Alor Setar, KedahZaliny Enterprise 971 & 973, Kompleks Peruda, Jalan Sultan Badlishah, 05300 Alor Setar,

Kedah

Jadual 7.8 Sekolah Latihan Pengendali Makanan (SLPM) Di Negeri Kedah

Rajah 7.14 Bilangan Pengendali Makanan Yang Dilatih Di Negeri Kedah Untuk Tahun 2009-2011

Bilangan pengendali makanan yang dilatih ini meningkat sebanyak 46.4% iaitu dari 7,352 orang pada tahun 2010 ke 10,762 orang pada tahun 2011(Rajah 7.14).Hal ini menunjukan aktiviti promosi dan penguatkuasaan yang dijalankan oleh anggota di JKN dan PKD telah menarik ramai pengendali makanan patuh pada peraturan yang telah diwajibkan ini.


346 347

*SLPM luar negeri Kedah tetapi menjalankan Kursus Pengendali Makanan di Negeri Kedah

Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Kementerian Kesihatan Malaysia telah menetapkan tempoh penyelenggaraan SLPM akan diadakan dari November 2011 hingga Julai 2012. Dalam tempoh ini, SLPM akan diaudit status keaktifannya dan Kursus Penilaian Kompetensi Tenaga Pengajar (refresher course) akan dijalankan untuk mengemaskini data SLPM, meningkatkan tahap pengetahuan tenaga pengajar SLPM, mengukuhkan kaedah penyampaian LPM dan menilai tahap kompetensi tenaga pengajar sedia ada.

9.0 Kebersihan dan Keselamatan Makanan di Institusi

Sepanjang tahun 2011, sebanyak 26 episod keracunan makanan dilaporkan telah berlaku. Semua episod keracunan makanan yang berlaku telah disiasat dan dijalankan analisis mengikut konsep HACCP dan diulas oleh Pegawai Teknologi Makanan.

Rajah 7.15Jumlah Pengendali Makanan Dilatih Di Negeri Kedah Mengikut SLPM Untuk Tahun 2011

Rajah 7.17 Jumlah Episod Keracunan Makanan Di Negeri Kedah Mengikut Kategori Kejadian Bagi Tahun 2011

Rajah 7.16 Jumlah Episod Keracunan Makanan Untuk Tahun 2006 Hingga 2011

Dapur Asrama Sekolah (DAS) mencatatkan jumlah episod keracunan makanan tertinggi iaitu sebanyak enam (6) episod diikuti Kantin Sekolah (KS), Dapur Pusat Latihan (DPL), Program Susu 1 Malaysia (PS1M), Premis Luar dan Lain-lain (Rajah 7.17 dan Jadual 7.9). Walau bagaimanapun, hanya lima (5) buah sekolah di bawah Kementerian Pendidikan Malysia yang mengalami kes keracunan makanan.


348 349

Tarikh Kes Daerah Jenis Premis

Agen Etiologi Disyaki

Kadar Serangan

Makanan Disyaki Bahan

26 Feb Kota Setar Premis luar Salmonella spp. 74/746 Bihun goreng Bihun27 Feb Kota Setar DAS Bacillus cereus 26/105 Nasi putih Nasi14 Mac Kota Setar Rumah Toksin 5/5 Cendawan hutan Kulat20 Mac Padang Terap Premis luar Salmonella spp. 7/8 Puding roti Puding06 Apr Kubang Pasu Premis luar Toksin

semulajadi2/2 Cendawan liar Kulat

12 Apr Kuala Muda DAS Salmonella sp. 43/806 Daging masak kurma Daging25 Apr Kuala Muda Lain-lain E.coli 36/98 tidak dapat dikenalpasti tidak dapat

dikenalpasti29 Apr Yan Rumah Staph aureus

Bacillus cereus7/10 Kari telur Nasi tomato Telur

08 Mei Kubang Pasu Premis luar Botulism 20/500 Dagng masak kicap Daging25 Mei Padang Terap PS1M Toxin 64/176 Susu 1 Malaysia Susu26 Mei Langkawi DPL Salmonella spp. 42/300 Ayam masak merah Kicap02 Jun Kuala Muda DPL Salmonella spp.

/ E.coli47/154 Fish Ball dan Fish Cake

dalam nasi gorengFish Ball, Fish Cake

21 Jun Sik DAS Salmonella spp. 43/693 Kari Telur Telur16 Jul Baling Lain-lain Coliform 21/171 Air Air27 Jul Kubang Pasu DPL Bacillus cereus,

Vibrio20/340 Nasi Goreng ADK

04 Ogos Pendang DAS 112/206 Daging Masak Kicap Daging16 Ogos Kuala Muda Rumah Toxin (Racun

Semulajadi)2/2 Cendawan Kulat

10 Sept Padang Terap DPL Salmonella spp. 37/769 Ayam masak merah Ayam23 Sept Kota Setar DAS Vibro para

haemolyticus71/298 sambal Sotong sotong

26 Sept Pendang KS Vibro para haemolyticus

7/36 Kerabu Taugeh Kerang Kerang

01 Okt Kubang Pasu Premis luar Bacillus cereus 69/559 Nasi Lemak Sambal Ayam

Nasi

11 Okt Kubang Pasu DPL Vibro para haemolyticus & Salmonella spp.

20/145 Sambal Sambal

18 Okt Baling DAS Salmonella spp. 18/193 Daging masak dendeng Daging23 Okt Kubang Pasu Lain-lain

(AGE)tidak dapat dikenalpasti

18/194 tidak dapat dikenalpasti tidak dapat dikenalpasti

01 Nov Padang Terap PS1M tidak dapat dikenalpasti

24/125 tidak dapat dikenalpasti tidak dapat dikenalpasti

30 Nov Langkawi Lain-lain tidak dapat dikenalpasti

22/150 Laksa Kuah Laksa

10.0 Aktiviti Pemantauan Keselamatan Makanan

Aktiviti utama dibawah pemantauan termasuklah menyelaras dan melaksanakan program pemantauan dan penyelidikan berkaitan keselamatan makanan, menjalankan analisis terhadap data pemantauan dan penyelidikan serta menyediakan laporan pemantauan berkaitan. Projek pemantauan dan penyelidikan ini terbahagi kepada tiga (3) kategori iaitu:

a) Pemantauan nasional- merupakan projek pemantauan yang diselia oleh Bahagian Keselamatan dan Kualiti Makanan, Kementerian Kesihatan Malaysia. Projek ini melibatkan semua negeri di Malaysia.

b) Pemantauan spesifik – merupakan projek penyelidikan yang dilakukan oleh negeri.

c) Pemantauan Adhoc – merupakan pemantauan tidak formal terhadap produk yang dijual di negeri Kedah samaada melalui aduan, food alert dan sebagainya dari pihak Kementerian Kesihatan Malaysia, Jabatan Kesihatan Negeri atau Pejabat Kesihatan Daerah. 10.1 Projek Pemantauan Nasional

i) Sarang burung Kajian ini dijalankan bagi memantau kehadira logam berat dan pencemaran lain yang mungkin terdapat pada produk-produk berasaskan sarang burung di pasaran Negeri Kedah (Jadual 7.10).

ii) Listeria monocytogenes dalam susuPemantauan bagi pencemaran Listeria monocytogenes dalam susu dijalankan bagi memantau kehadirannya yang boleh menjadi penyumbang kepada keracunan akibat meminum susu UHT yang dibekalkan ke sekolah atau yang dibeli di pasaraya (Jadual 7.10).

iii) Arsenic dan merkuri dalam ceramicwareSatu kajian terhadap produk ceramicware telah dijalankan bertujuan untuk mendapatkan baseline data bagi paras migrasi dalam ceramicware, memantau kadar migrasi dalam produk ceramicware di pasaran tempatan dan yang diimport serta memantau migrasi arsenik dan merkuri yang terdapat pada ceramicware kepada makanan (Jadual 7.10)

iv) Aflatoksin dalam kuaciPemantauan aflatoksin di dalam kuaci telah dijalankan bagi memantau kehadiran metabolit tersebut dalam kuaci yang di jual di pasaran. Aflatoksin merupakan metabolit toksik (mikotoksin) yang terhasil secara semulajadi oleh fungi tertentu dari genus Aspergillus seperti Aspergillus flavus, Aspergillus Nomius dan Aspergillus parasitic (Jadual 7.10)

v) DON dalam makananPemantauan terhadap Deoxynivalenol (DON, vomitoksin) adalah sejenis mikotoksin yang dihasilkan oleh fungi dari genus Fusarium, seperti Fusarium culmorum dan Fusarium graminearum bagi memantau bagi memantau kehadiran DON dalam bijirin dan hasilan bijirin di pasaran (Jadual 7.10)

vi) Status mikrobiologi dalam buah-buahan potongSatu kajian yang telah dijalankan terhadap buah-buahan potong di mana ia telah dicemari dengan pelbagai mikroorganisma seperti Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Salmonella sp., Proteus sp., Enterobacter aerogenes, Klebsella pneumonia, Pseudomonas aeroginosa dan Listeria monocytogenes. Oleh yang demikian, pemantauan terhadap status mikrobiologi dalam buah-buahan tempatan telah dijalankan (Jadual 7.10)

Jadual 7.9 Episod Keracunan Makanan Di Negeri Kedah Tahun 2011


350 351

Bil

Pem

anta

uan

Jeni

s dan

bila

ngan

sa

mpe

lAn

alisis

Kepu

tusa

n

1Sa

rang

buru

ngi) J

enis

samp

el: S

aran

g bu

rung

ii) Bi

l Sam

pel: 5

Anali

sis ya

ng d

ijalan

kan:

1) M

ikrob

iolo

gi (

E.co

li, Co

liform

, Coa

gulas

e po

sitive

sta

phylo

cocc

i, Aer

obic

coun

t plat

eYe

ast a

nd M

ould)

2) R

esid

u ra

cun

pero

sak (

Metha

mido

phos

, Di

chlor

vos,

Dime

thoate

, Diaz

inon P

arath

ion

methy

l, Tolc

lopho

s meth

yl, F

enitro

thion

, Mala

thion

, Ch

lorpy

rifos,

Quina

lphos

, Pro

thiop

hos,

Ethio

n)

3)

Bio

tekn

olog

i (DN

A Po

rcine

)

4) P

ence

mar

an In

dust

ri da

n Pe

rsek

itara

n Ma

kana

n (K

admi

um, M

erku

ri, Ar

senik

, Anti

moni,

Pl

umbu

m)

5) S

tand

ard

dan

perla

belan

(Am

ino A

cid

Sodiu

m C

hlorid

e, S

odium

, Pho

spho

rus,

Iodin

eCa

rboh

ydra

te)

6) A

ditif

(Bor

ic ac

id, B

enzo

ic ac

id, S

orbic

acid

, Fo

rmald

ehyd

e, N

itrat

e)

(Atta

ch be

rsama

: lapo

ran a

nalis

a sar

ang b

urun

g wali

t

Kepu

tusa

n:

1) M

ikrob

iolo

gi

2 s

ampe

l (Mou

ld) da

n 1 sa

mpel

(Aer

obic

coun

t plat

e)

menu

njukk

an ke

putus

an m

elebih

i kep

utusa

n lap

oran

an

alisa

sara

ng bu

rung

wali

t

2) R

esid

u ra

cun

pero

sak -

Belu

m dip

erole

hi ke

putus

an

3) B

iote

knol

ogi (

DNA

Porc

ine)

– TD

K (tid

ak di

kesa

n)

4) P

ence

mar

an In

dust

ri da

n Pe

rsek

itara

n Ma

kana

n -

Sem

ua sa

mpel

meng

andu

ngi a

ntimo

ni da

n 1 s

ampe

l me

ngan

dung

i plum

bum

yang

mele

bihi k

eputu

san

lapor

an an

alisa

sara

ng bu

rung

wali

t

5) S

tand

ard

dan

perla

belan

- S

emua

samp

el me

ngan

dung

i ami

no ac

id (th

reon

ine, ly

sine,

phen

ylalan

ine, v

aline

,tyro

sine,

isoleu

sine,

serin

e, his

tidine

, tyro

sine,

alanin

e, pr

oline

), 3 s

ampe

l me

ngan

dung

i sod

ium ch

loride

dan 4

samp

el

meng

andu

ngi s

odium

yang

mele

bihi k

eputu

san l

apor

an

anali

sa sa

rang

buru

ng w

alit

6) A

ditif

- 1 s

ampe

l men

gand

ungi

boric

acid.

Jadu

al 7

.10

Mak

lum

at p

ersa

mpe

lan

dan

kepu

tusa

n ba

gi p

eman

taua

n na

sion

al.

Bil

Pem

anta

uan

Jeni

s dan

bila

ngan

sa

mpe

lAn

alisis

Kepu

tusa

n

2Lis

teria

m

onoc

ytoge

nes

dalam

susu

i) Je

nis sa

mpel:

Sus

u

ii) B

il Sam

pel: 1

5 (10

sa

mpel

susu

penu

h krim

, 5 s

ampe

l sus

u isia

n ku

rang

lema

k)

Anali

sis: L

ister

ia m

onoc

ytoge

nes d

i dala

m su

suKe

putu

san:

TDK

(tida

k dike

san)

bagi

semu

a sam

pel

3Ar

senic

dan

merku

ri dala

m ce

ram

icwar

e

i) Je

nis sa

mpel:

Bah

an

sera

mik

ii) Bi

l sam

pel: 5

Anali

sis: A

rsenik

dan m

erku

ri Ke

putu

san:

TDK

(tida

k dike

san)

bagi

semu

a sam

pel

4Aflato

ksindalam

ku

aci

i) Je

nis sa

mpel:

Kua

ci

ii) Bi

l Sam

pel: 8

Anali

sis:A

flatok

sinKe

putu

san

: TDK

(tida

k dike

san)

bagi

semu

a sam

pel

5DO

N da

lam

maka

nan

i) Je

nis sa

mpel:

Ma

kana

n (be

ras,

bijirin

sa

rapa

n, bij

irin se

dia

diban

cuh,

bisku

t, sne

k)ii)

Bil S

ampe

l: 15

Anali

sis: D

eoxy

nivale

nol

Kepu

tusa

n: M

asih

belum

men

erim

a kep

utusa

n dar

i ma

kmal

6St

atus

mikro

biolog

i da

lam bu

ah-

buah

an po

tong

i) Je

nis sa

mpel:

betik

, ne

nas,

jambu

batu,

tem

bikai

dan t

embik

ai su

su

ii) Bi

l Sam

pel: 5

Anali

sis: B

acillu

s cer

eus,

Coag

ulase

Pos

itive

Stap

hyloc

ci, C

olifo

rm, E

.coli,

Salm

onell

a sp

p., T

PCKe

putu

san:

Sem

ua sa

mpel

menu

njukk

an ce

mara

n mi

krobio

logi


352 353

10.2 Projek Pemantauan Spesifik

i) Paraben dalam pasta yang dijual dalam pasaran di Negeri Kedah

Satu kajian telah dijalankan mengenai kandungan paraben di dalam pasta termasuklah mee, bihun, laksa, makaroni dan spageti yang di jual di pasaran Negeri Kedah. Kajian ini bertujuan bagi menentukan tahap pencemaran paraben di dalam pasta di pasaran Negeri Kedah serta melindungi pengguna supaya tidak terdedah kepada pencemaran paraben yang boleh mendatangkan risiko bahaya kepada kesihatan (Jadual 7.11).

ii) Analisis PAH dalam makanan laut, buah-buahan dan sayur-sayuran dalam pasaran di Negeri Kedah

Kajian mengenai kandungan Polycyclic Aromatic Hydrocarbon (PAH) di dalam makanan laut, buah-buahan dan sayur-sayuran di pasaran seperti di Daerah Kuala Muda dan Kota Setar di Negeri Kedah telah dilakukan. Objektif dalam kajian ini adalah dalam menentukan tahap PAH di dalam pelbagai makanan dan juga sebagai ukuran tahap pendedahan rakyat Malaysia terhadap PAH ini (Jadual 7.11)

iii) Kesan kefahaman modul Program Latihan Pengendali Makanan (LPM) ke atas pengendali makanan di Negeri Kedah

Kajian mengenai keberkesanan modul program LPM ke atas pengendali makanan telah dijalankan bertujuan bagi mengkaji profil pengendali makanan, hubungan antara gagasan psikologi (nilai murni, penghargaan kendiri dan personaliti pengendali makanan), pandangan, maklumbalas serta jangkaan peserta bagi modul SLPM untuk tujuan penambahbaikan (Jadual 7.11).

iv) Kecenderungan masyarakat menikmati makanan di tempat terbuka: Kajian kes di Alor Setar, Kedah

Satu kajian mengenai kecenderungan masyarakat menikmati makanan di tempat terbuka di Negeri Kedah telah dijalankan. Seramai 300 orang responden telah dipilih secara rawak di Alor Setar, Kedah. Kajian ini dilakukan dengan kerjasama dengan Universiti Utara Malaysia (Jadual 7.11).

Bil Pemantauan Kerjasama Jenis dan bilangan sampel

Keputusan

1 Kajian 1: Paraben dalam pasta yang dijual dalam pasaran Negeri Kedah

Makmal Keselamatan dan Kualiti Makanan Kedah

i) Jenis sampel: Pasta

ii) Bil sampel: 200

Keputusan: Semua sampel adalah TDK (tidak dikesan)

2 Kajian 2: Analisis residu PAH (Polycyclic Aromatic Hydrocarbon) dalam makanan laut, buah-buahan dan sayur-sayuran dalam pasaran negeri Kedah

UNISAINS BIOMICS SDN BHD

i) Jenis sampel: Makanan laut, sayur-sayuran, buah-buahan

ii) Bil sampel: 209

Keputusan: Masih dalam peringkat analisis sampel

3 Kajian 3:Kesan penggunaan modul Program Latihan Pengendali Makanan (LPM) ke atas pengendali makanan

Universiti Utara Malaysia

Bil responden: 400 orang

Parameter:profilpengendali makanan, gagasan psikologi (nilai murni, penghargaan kendiri dan personaliti pengendali makanan)

Keputusan: Tahap nilai murni berada pada tahap sederhana, 7 dimensi nilai murni (hormat-menghormati, disiplin, kebersihan fizikaldanmental,amanah,kerajinan,kerjasama dan kesederhanaan) pada tahap sederhana. Tahap kefahaman tentang kesihatan termasuk 3 dimensi (kebersihan makanan, diri dan premis perniagaan) menunjukkan tahap yang tinggi. Terdapat hubungan antara nilai murni dengan kefahaman dan kesedaran tentang kesihatan. Nilai murni, kefahaman dan kesedaran sebelum dan selepas mengikuti kursus semakin meningkat. Responden terdiri daripada pekerja am, dapatan ini memfokuskan kepada diri bukan kepada keseluruhan pengendali makanan.

4 Kajian 4: Kecenderungan masyarakat menikmati makanan di tempat terbuka di negeri Kedah

Bil responden: 300 orang

Keputusan: Hasil dari kajian tersebut mendapati bahawa masyarakat kini lebih gemar makan di tempat terbuka di mana keselesaan menjadi aspek yang terpenting selain daripada kebersihan premis serta makanan yang dihidangkan.

Jadual 7.11 Maklumat persampelan dan keputusan bagi pemantauan spesifik


354 355

10.3 Pemantauan Adhoc

i) Pemantauan asid benzoik, asid sorbik dan sulfur dioksida dalam santan

Satu pemantauan terhadap kandungan asid benzoik, asid sorbik, asid borik dan sulfur dioksida di dalam santan telah dijalankan berikutan isu penggunaan ubat di dalam santan telah diperkatakan dan dikhuatiri dapat memberi kesan terhadap kesihatan kepada pengguna (Jadual 7.12).

ii) Pemantauan sakarin, siklamat dan pewarna dalam jus jambu di tepi jalan di Negeri Kedah

Satu pemantauan terhadap sakarin, siklamat dan pewarna di dalam jus jambu telah dijalankan. Sebanyak 10 sampel minuman jus jambu ini telah diambil di pasaran Negeri Kedah dan telah dianalisis (Jadual 7.12).

iii) Pemantauan susu kambing di pasaran ladang bagi analisis bakteria Brucella melitensisi

Satu pemantauan terhadap susu kambing di pasaran telah dijalankan bagi memastikan produk susu kambing yang dijual adalah selamat. Ini berikutan penemuan bakteria Brucella melitensisi di dalam susu kambing yang dihasilkan dari ladang ternakan di Pulau Pinang.10 sampel susu kambing telah diambil di Daerah Kota Setar, Kuala Muda dan Sik dan seterusnya dianalisis bagi menentukan kehadiran bakteria tersebut (Jadual 7.12).

iv) Pemantauan asid benzoik dan asid sorbik dalam kek

Satu pemantauan mengenai penggunaan asid benzoik dan asid sorbik dalam kek telah dijalankan bagi memastikan kek yang berada di pasaran adalah selamat. 8 sampel kek telah diambil dan dianalisis (Jadual 7.12)

v) Pemantauan DNA babi dalam produk makanan tempatan

Satu pemantauan terhadap produk makanan tempatan yang berasaskan daging terutamanya sosej dan sebagainya telah dijalankan bagi memastikan produk tersebut tidak mengandungi DNA babi (Jadual 7.12)

Bil

Pem

anta

uan

Pers

ampe

lanPa

ram

eter

Kepu

tusa

n1

Pema

ntaua

n Asid

Ben

zoik,

Asid

So

rbik

dan S

ulfur

diok

sida d

alam

santa

n

i) Je

nis sa

mpel:

santa

nii)

Bil.

samp

el: 30

iii) T

empa

t per

samp

elan:

Daer

ah K

ota

Setar

, Kua

la Mu

da da

n Kub

ang P

asu

i) A

sid be

nzoic

ii) A

sid so

rbik

iii) S

ulfur

diok

sida

Kepu

tusa

n:TD

K ba

gi se

mua s

ampe

l dan

setia

p pa

rame

ter ke

cuali

satu

samp

el me

ngan

dung

i as

id be

nzoik

iaitu

1477

mg/k

g

2Pe

manta

uan S

akar

in, S

iklam

at da

n Pe

warn

a Dala

m Ju

s Jam

bu D

i Tep

i Ja

lan D

i Neg

eri K

edah

i) Je

nis sa

mpel:

jus j

ambu

ii) B

il. sa

mpel:

10iii)

Tem

pat p

ersa

mpela

n: Da

erah

Kota

Se

tar

i) Sa

karin

ii)

Sikl

amat

iii) P

ewar

na

Kepu

tusa

n:i)

Sak

arin

-TDK

(Tida

k dike

san)

bagi

semu

a sa

mpel.

ii)

Sikl

amat

- 6 sa

mpel

dikes

an m

enga

ndun

gi sa

karin

(LOQ

:150 m

g/kg)

iii) P

ewar

na (t

artra

zine,

brilli

ant B

lue F

CF)-

6 sam

pel m

enga

ndun

gi pe

warn

a (LO

D: 30

0 mg

/kg)

3Pe

manta

uan s

usu k

ambin

g di

pasa

ran t

erma

suk l

adan

g ba

gi an

alisis

bakte

ria B

ruce

lla

Melite

nsisi

(I)

i) Je

nis sa

mpel:

susu

kamb

ingii)

Bil.

samp

el: 5

iii) T

empa

t per

samp

elan:

Daer

ah K

ota

Setar

, Kua

la Mu

da da

n Sik

Bakte

ria B

ruce

lla M

elite

nsisi

Kepu

tusa

n:

TDK

(tidak

dike

san)

bagi

semu

a sam

pel

4Pe

manta

uan A

sid B

enzo

ik da

n As

id So

rbik

dalam

Kek

i) Je

nis sa

mpel:

kek

ii) B

il. sa

mpel:

8iii)

Tem

pat p

ersa

mpela

n: Da

erah

Kota

Se

tar, K

uala

Muda

dan K

uban

g Pas

u

i) As

id be

nzoic

ii) As

id so

rbik

Kepu

tusa

n:

Asid

benz

oik: T

DK ba

gi se

mua s

ampe

lAs

id so

rbik:

DK

(Dike

san)

untuk

semu

a sa

mpel

5Pe

manta

uan s

usu k

ambin

g di

pasa

ran t

erma

suk l

adan

g ba

gi an

alisis

bakte

ria B

ruce

lla

Melite

nsisi

(II)

i) Je

nis sa

mpel:

susu

kamb

ingii)

Bil.

samp

el: 5

iii) T

empa

t per

samp

elan:

Daer

ah K

ota

Setar

, Kua

la Mu

da da

n Kub

ang P

asu

Bakte

ria B

ruce

lla M

elite

nsisi

Kepu

tusa

n: T

DK ba

gi se

mua s

ampe

l

Jadu

al 7

.12

Mak

lum

at p

ersa

mpe

lan

dan

kepu

tusa

n ba

gi p

eman

taua

n ad

hoc


356 357

Bil

Pem

anta

uan

Pers

ampe

lanPa

ram

eter

Kepu

tusa

n6

Pema

ntaua

n DNA

Bab

i dala

m so

sej y

ang d

ijual

di ba

zar-b

azar

Ra

madh

an

i) Je

nis sa

mpel:

sose

j dan

kek a

yam

ii) B

il. sa

mpel:

8 (6

samp

el so

sej d

an 2

samp

el ke

k aya

m)iii)

Tem

pat p

ersa

mpela

n: Da

erah

Kota

Se

tar

DNA

Babi

Kepu

tusa

n:So

sej :

TDK

bagi

semu

a sam

pel s

osej

Kek a

yam:

DK

bagi

semu

a sam

pel k

ek ay

am

7Pe

manta

uan l

anjut

an ba

gi DN

A Ba

bi da

lam so

sej y

ang d

ijual

di ba

zar-b

azar

Ram

adha

n

i) Je

nis sa

mpel:

sose

j, kek

ayam

, ge

gelun

g ras

aii)

Bil.

samp

el: 6

(1 ke

k aya

m, 2

sose

j da

n 3 ge

gelun

g ras

a)iii)

Tem

pat p

ersa

mpela

n: Da

erah

Kota

Se

tar

DNA

Babi

Kepu

tusa

n: T

DK ba

gi se

mua s

ampe

l

8Pe

ngaw

asan

ke at

as D

NA ba

bi di

dalam

podu

k mak

anan

temp

atan

i) Je

nis sa

mpel:

sose

j, beb

ola ik

an, k

ek

ikan

ii) B

il. sa

mpel:

20 (

8 sam

pel s

osej,

8 sa

mpel

bebo

la ika

n, 4 s

ampe

l kek

ikan

).iii)

Temp

at pe

rsamp

elan:

Daer

ah K

ota

Setar

, Kua

la Mu

da

DNA

Babi

Kepu

tusan

:TD

K ba

gi se

mua s

ampe

l kec

uali 1

samp

el be

bola

ikan d

ikesa

n.

11.0 Latihan dan Bimbingan

Bagi memastikan keselamatan makanan di negeri Kedah ini berada di tahap yang baik dan memuaskan, BKKM, JKN Kedah turut memberi beberapa siri latihan sampingan dan aktiviti kepada pelbagai kumpulan sasaran. Sepanjang tahun 2011, beberapa kursus dan seminar telah diadakan melibatkan pelbagai kumpulan sasaran yang terdiri daripada pegawai berkuasa, pengusaha kantin dan dapur asrama sekolah, pengendali makanan serta pengusaha dan pekerja dalam industri kecil dan sederhana. Skop latihan adalah berkaitan aspek keselamatan dan perundangan makanan termasuklah prinsip-prinsip dan aplikasi HACCP, GMP dan GHP.

12.0 Promosi Kesihatan

12.1 Aktiviti Utama

Sepanjang Tahun 2011, beberapa aktiviti promosi unit giat dijalankan dengan melibatkan pelbagai institusi samada kerajaan mahupun swasta (Jadual 7.13).

Jenis Promosi Ringkasan AktivitiPromosi Kesihatan di Sekolah Tertumpu kepada sekolah yang pernah mengalami kes keracunan makanan.Tujuan utama

adalah untuk memberi pendedahan kepada pelajar-pelajar tentang punca penyebab kes keracunan.Secara keseluruhannya, sebanyak 22 aktiviti promosi di sekolah telah dijalankan sepanjang tahun 2011.

Promosi Kesihatan di Tadika Sebanyak 7 aktiviti promosi di tadika telah dijalankan. Aktiviti ini mendedahkan kepada kanak-kanak kaedah mencuci tangan dengan betul.

Promosi Kesihatan di Pasar Tani/Gerai

Sebanyak 20 aktiviti promosi telah diadakan. Ia merangkumi aktiviti promosi pendaftaran premis perniagaan dengan Kementerian Kesihatan Malaysia.

Promosi Kesihatan di Pasar Malam

Aktiviti ini merangkumi promosi pendaftaran premis perniagaan dengan Kementerian Kesihatan Malaysia, memberi pendedahan dan maklumat tentang latihan pengendali makanan serta suntikan anti-thypim.Sebanyak 12 aktiviti promosi di pasar malam telah dijalankan.

Promosi Kesihatan di Bazar Ramadhan

Aktiviti ini dijalankan pada bulan Ramadhan dimana ia merangkumi promosi pendaftaran premis perniagaan dengan Kementerian Kesihatan Malaysia, memberi pendedahan dan maklumat tentang latihan pengendali makanan serta suntikan anti-thypim.

Jadual 7.13 Aktiviti promosi kesihatan tahun 2011


358 359

13.0 Kerjasama dengan lain-lain Agensi

Kerjasama dengan pelbagai agensi luar penting demi menjayakan program keselamatan dan kualiti makanan. Antara agensi yang terlibat dalam kerjasama adalah:

1. Jabatan Agama Islam2. Jabatan Pendidikan3. Jabatan Pertanian4. Jabatan Perikanan5. MARDI6. MADA7. KEDA8. Institusi Pengajian Tinggi9. SIRIM10. Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia (LKIM)11. Jabatan Kastam & Eksais Diraja12. Semua media massa dan elektronik, dan13. Persatuan Pengguna

Kerjasama dengan lain-lain agensi biasanya melibatkan aktiviti-aktiviti latihan dan bimbingan kepada pengusaha makanan dalam meningkatkan tahap keselamatan dan kebersihan makanan terutama yang berkaitan dengan pemprosesan dan elemen GMP sesebuah premis makanan. Kerjasama erat di antara Jabatan Kesihatan dan Jabatan Pelajaran di semua peringkat di negeri Kedah juga telah lama terjalin. Di bawah “Program Kendiri” yang telah dilancarkan di peringkat Nasional pada tahun 2007 diteruskan hingga kini melibatkan Kementerian Kesihatan Malaysia dan Kementerian Pelajaran Malaysia. Melalui program ini, pengendali makanan akan menjadi lebih bertanggungjawab dan peka terhadap aspek kebersihan semasa penyediaan dan pengendalian makanan. Selain itu, pemantauan oleh guru adalah elemen penting di dalam memastikan program ini berjalan dengan jayanya. Pihak pengurusan sekolah akan berupaya untuk mengenalpasti faktor-faktor risiko yang menyumbang kepada keracunan makanan dan tindakan pembetulan yang boleh diambil sekiranya ia berlaku.

Secara keseluruhannya, dengan adanya usaha dan komitmen kedua-dua belah pihak program ini dapat membantu dalam meningkatkan tahap kebersihan dan keselamatan makanan di dapur asrama dan kantin sekolah dan seterusnya dapat menyumbang kepada penurunan kejadian keracunan makanan terutamanya di Negeri Kedah.

KESIMPULAN

Aktiviti penguatkuasaan akta dan peraturan makanan akan terus dipertingkatkan bagi menjamin makanan yang dijual kepada orang ramai bebas daripada unsur-unsur penipuan. Bimbingan yang berterusan kepada pengusaha makanan akan diteruskan bagi membimbing pengusaha makanan di negeri Kedah. Ini bertujuan untuk memberi kesedaran kepada pengusaha terhadap perundangan dan standard makanan yang perlu mereka patuhi, di samping bimbingan dari segi sistem jaminan keselamatan makanan Good Hygiene Practices (GHP), Good Manufacturing Practices (GMP) dan Hazard Analysis Critical Control Point (HACCP).


360


(Kedah Health Of Department)Jalan Kuala Kedah 05400 Simpang Kuala,

Alor Setar, Kedah Darul AmanTel : 04-7741000 | Faks : 04-7741005

http://jknkedah.moh.gov.my

Laporan Tahunan JKN Kedah Tahun 2011

Documents

Transcript of Laporan Tahunan JKN Kedah Tahun 2011