LUKA & PENGURUSAN OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL...

34
LUKA LUKA & PENGURUSAN & PENGURUSAN

Transcript of LUKA & PENGURUSAN OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL...

Page 1: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

LUKA LUKA & &

PENGURUSAPENGURUSANN

Page 2: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

OBJEKTIF:

1. DEFINISI2. FAKTOR PENYEBAB3. KLASIFIKASI / JENIS4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN5. KAEDAH PENYEMBUHAN6. FAKTOR MEMPENGARUHI PENYEMBUHAN7. PENGURUSAN-TOILET & SUTURE8. KOMPLIKASI PENYEMBUHAN

Page 3: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

A. DEFINISI:

• Pecahan / rekanan @ struktur kulit, selaput mukus & tisu

badan akibat kecederaan / pembedahan.

(Baillie’rs Nurses Dictionary, 1968)

Page 4: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

B. FAKTOR PENYEBAB:i. Benda tajamii. Pembedahaniii. Kemalangan / traumaiv. Terbakar & melecur

C. KLASIFIKASI & JENIS1. Luka Terbuka:

i. Luka tikaman.ii. Luka tembakan

Page 5: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

iii. Luka terhirisiv. Luka melecetv. Luka terbakar

2. Luka Beracun / Gigitan:i. Luka gigitan (Anjing gila)ii. Patukan ular

3. Luka Tertutup:i. Lebamii. Hematoma

Page 6: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

D. MEKANISMA PENYEMBUHAN * Badan manusia ada pembaikan

tersendiri dlm organ / tisu.* 4 fasa di dalam proses pembaikan

secara berterusan:

1. Haemostasis:* Berlaku dlm 4 jam pertama* Pengecutan arterioles seketika* Platelet & pembekuan fibrin

membentuk penutup haemostatik

Page 7: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

– Permukaan penutup haemostatik membentuk keropeng.

– Pembekuan berlebihan @ lapisan dalam luka – melengah penyembuhan

2. FASA INFLAMASI* Berlaku 24 – 48 jam pertama* Pengdilatan vaskular berlarutan

– rangsangan oleh histamina & serotonin

Page 8: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

Melambatkan peredaran darah dlm kapilari – WBC berbaris sepanjang pembuluh darah endothelium kapilari.

Mengeluar plasma (kaya dgn protin & neutrofil) menggalak eksudat inflamatori (fibrin)

Fibrin pembekuan memerangkap sel darah merah, debris & tisu mati menjilid tepi luka

Page 9: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

3. FASA GRANULASI (Bentuk tisu)* Berlaku 48 jam – 5 hari* Pembentukan sel makrofag &

pelupusan secara beransur sel neutrofil.

Tindakan/fungsi sel makrofag:* Fagositik* Rangsang sel endothelial utk profilerasi & neovaskularisasi* Rangsang proliferasi fibroblast* Kumpul myofibroblast @ lapisan dalaman tepi luka.

Page 10: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

Tindakan myofibroblast:* Mengecut & mengurangkan pembengkakan @ permukaan luka.

4. FASA KEMATANGAN* Berlaku 5 hari – berbulan bulan* Pengukuhan beransur-ansur, pembentukan semula &

“ realignment ” serat kolagen sepanjang garisan tension > kematian sel & pembuluh darah & pembentukan parut kolagen

Page 11: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

Kemunculan parut bergantung pada:

i. Umurii. Bangsaiii. Lokasi anatomikal lukaiv. Teknik & kualiti rawatan

& pengurusan luka

Page 12: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

E. KAEDAH PENYEMBUHAN LUKA1. Penutupan primer

- Jahitan terus jika tiada tisu hilang utk kes:

i. Luka insisi pembedahan- ii. Luka traumatik & robek

* Debridemen & pembersihan mekanikal.

- Pembaikan plastik/skin graft * Jika tisu penting hilang.

- Luka kontaminasi (tahi, nanah, kencing, FB – JANGAN dijahit dgn kaedah ini – risiko infeksi & breakdown.

Page 13: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

2. Penutupan Primer Tertangguh

- Luka berkontaminasi dibiar terdedah (Tidak dijahit)

- Kaviti dicuci mekanikal & - Pasang bahan penyaliran &

bebat.** Beri antibiotic orally- selepas 4 – 5 hari luka di jahit / skin graft

Page 14: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

3. Penutupan Sekunder :

* Luka dgn kerosakan tisu meluas* Luka tertutup melalui proses kontraksi & epithelisasi dgn:

I. Penyucianii. Antibioticiii. Penyaliran

* Proses penyembuhan lambat & membentuk banyak parut.

Page 15: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

F. Faktor Pengaruhi Penyembuhan

1. Faktor Setempat:

* Bekalan darah (Iskaemia) Kompartment syndrome

* Infeksi / jangkitan

* Pencemaran

*Haematoma / tekanan

* Benda asing @ luka

* Jahitan (Kaedah & kualiti)

* Radiasi

Page 16: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

2. Faktor am & Sistemik* Kekurangan vit A & C, Zinc,

Manganese, protin / kekurangan zat makanan.

* Terapi dgn steroid* Umur* Chemoterapi anti kanser* Uraemia* Anaemia* Jaundis* Penyakit malignant* Diabetes mellitus* Hipovolaemia > renjatan

Page 17: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

G. Pengurusan Luka & Perhatian:

* Keutamaan – elak infeksi* Penyucian sempurna,

debridemen tisu nekrotik, buang benda asing.

* Kekal haemostasis* Jahitan segera / tertunda ditentu

darjah kontaminasi & kehilangan tisu.

* Luka insisi – jahitan primer* Luka robek rabak – debridemen

lepas itu jahitan primer.

Page 18: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

Luka dgn tisu hancur meluas & tisu devitalised – debridement meluas & jahit tertunda (3-5 hari kemudian), jika sisi tisu masih segar & bersih.

Luka terinfeksi – dedah sampai infeksi berkurangan. Lepas itu jahitan tertunda / skin grafting / penyembuhan melalui proses sekunder.

Luka gigitan – debridemen, penyucian, immobilise & antibiotic.

Luka tembakan – debridemen meluas, dedah @ peringkat awal.

Penggunaan antibiotik - Profilaksis

Page 19: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

H. Komplikasi Luka:(Awal)

i. Hemoraj – luar & dalam a) Arteri – merah terang & memancut b) Vena – merah kehitaman, mengalir berterusan. c) Kapilari – Merah pertengahan meleleh @ permukaan lukaii. Renjatan Oligaemikiii. Saraf > Paralisisiv. Ruptur Organ Internal v. Fraktur

Page 20: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

( Komplikasi akhir )

I. Infeksi setempat > Selulitis > Abses & Gangrene

ii. Infeksi hematogenous - tetanus & Septisaemiaiii. Pembentukan parut – Keloidiv. Fibrosis – Tendon melekat @ luka membentuk tisu berserat.v. Dehiscence – Luka gagal sembuh & sisi luka retak (isi dalaman terkeluar melalui luka)

Page 21: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

I. Kaedah Memberhenti Pendarahan:

i . Tekanan Langsung / tak langsung - kena tekanan

@ luka 5 – 10 min.

ii. Packing – Gauze dikenakan berlapis-lapis di permukaan

lukaiii. Clamp & Ligature – Menjerut

pembuluh darah dengan arteri forsep & ikat.

iv. Kauteri – Electrocoagulation

Page 22: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

v. Agent Haemostatik setempat:

i. Haemostat daripada selulosii. Kolagen fibrilariiii. Gelatin sponge dgn

thrombiniv. Bone wax

Page 23: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

J. PENYUCIAN & JAHITAN Perkara Diambil perhatian:

* Buat keputusan – jahit / tidak ?* Nilai & periksa luka pesakit* Bersihkan luka* Buang benda asing* Hentikan pendarahan* Jahit / Rujuk ke hospital PRN* Rawatan profilaksis –

I. IM ATT 0.5 mlii. Antibioticiii. Teknik asepsis

Page 24: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

Posisi pesakit – duduk / baring & tinggi bhg cedera utk melambat kadar jantung, mengurang peredaran darah @ luka.

Tiga jenis jahitan sering dilakukan:1. Simple interrupted suture.

- Utk luka yg bersih, sederhana dalam & tepi yg licin

2. Vertical mattress interrupted- Luka libatkan tisu lembut & sisi luka cenderung menelungkup (inverted)

Page 25: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

3. Subcuticular / intradermal continuous suture.

- Utk luka yg kurang dalam- Lebih baik kerana kurang risiko hematoma & parut.

Teknik Penyucian Luka:

*Dari dalam keluar – dua kaedah:

i. Vertical outwardii. Circular outward

Page 26: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

Jenis Jarum jahitan

• Cutting needle – Utk tisu yg tebal

• Round body needle – Utk tisu dalaman, membran mukus, lelamak & usus.

• Eye lashes needle – Muka & eyelid

Page 27: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

Kategori Bahan Sutur:1. Absorbable:

i. Plain catgut – 3 – 5 hariii. Chromic catgut – 3 – 5 hariiii. Polyglycolic acid – 10 daysiv. Polyglactin – 6 hariv. Polydioxanone – 28 hari

2. Non absorbablei. Silkii. Lineniii. Stainless steel wire

Page 28: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

Panduan Penggunaan Bahan Sutur:

1. Kulit:I. Muka – 5/0 – 6/0ii. Tangan & kaki – 3/0 – 4/0iii. Kawasan lain – 2/0 – 3/0

2. Dinding abdominalI. 0/0, 1/0 / 2/0

3. Gut anastomoses2/0 – 3/0

Page 29: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

Panduan penggunaan bahan sutur :

4. Arterial anastomoses2/0 – 7/0 (ikut saiz arteri)

5. Microsurgery ( mata, microvascular, saraf)

7/0 – 10/0

Page 30: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

Non absorbable:

iv. Nylonv. Polyestervi. Polypropylenevii. Polytetrafluoroethylene

Page 31: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

TEKNIK JAHITAN SIMPLE INTERRUPTED SUTURE:

Cucuk bibir luka sebelah kanan Cucuk <> 0.2 cm – 0.5 cm dari tepi

luka. Kedalaman cucukan setara dgn

dalamnya luka Tarik hujung jarum dgn menggunakan

needle holder forsep Mulakan simpulan & rapatkan luka Lakukan simpulan @ tepi yg sama

Page 32: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

Tatacara Melakukan Jahitan Luka:1. Sediakan alat yg perlu2. Bawa peralatan berdekatan dgn

pesakit3. Pasangkan skrin4. Terangkan prosidur/tatacara5. Pasangkan face mask6. Cuci tangan secara asepsis7. Pasangkan glove tangan8. Cuci luka dari bhg kotor ke bersih/

dari dalam ke luar9. Suntikan LA setempat

Page 33: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

10. Kemudian tunggu selama beberapa minit.

11. Uji kesan LA dgn menekan kawasan setempat dgn forsep.

12. Cuci luka sekali lagi.13. Pastikan tiada FB pada luka14. Hentikan pendarahan jika ada

sebelum menjahit.15. Kemudian mulakan jahitan16. Cuci luka setelah selesai dijahit17. Sapukan losen acriflavin @ luka18. Lakukan pembebatan &

pembalutan dgn sempurna.

Page 34: LUKA & PENGURUSAN  OBJEKTIF: 1. DEFINISI 2. FAKTOR PENYEBAB 3. KLASIFIKASI / JENIS 4. FUNDAMENTAL PENYEMBUHAN 5. KAEDAH PENYEMBUHAN 6. FAKTOR MEMPENGARUHI.

19. Beritahu pesakit bahawa tatacara telah selesai.

20. Pendidikan kesihatan & beritahu tarikh temu janji utk rawatan susulan.

21. Kemaskan peralatan

Perhatian:

1. Suntikan IM ATT 0.5 ml2. Antibiotic + Analgesic3. Vit C 100 mgm tds