Manasik Haji

Syarat wajib haji dan umrah Islam – tidak wajib ke atas orang-orang kafir atau orang-orang murtad

Baligh – tidak wajib ke atas kanak- kanak

Berakal – tidak wajib ke atas orang gila

Merdeka – tidak wajib ke atas hamba abdi

Berkemampuan – terbahagi kepada dua : 1- berkemampuan dgn diri sendiri 2- berkemampuan dgn pertolongan orang lain Syarat berkemampuan dengan diri sendiri seperti berikut :

- Syarat kemampuan untuk lelaki dan perempuan : 1: mempunyai tambang pergi dan balik 2: mempunyai bekalan atau perbelanjaan utk dirinya dan orang-orang di bawah tanggungannya 3- mempunyai kenderaan untuk pergi dan balik 4- aman dalam perjalanan pergi dan balik seperti tiada peperangan, rompakan dan penyakit yang berjangkit 5- sihat tubuh badan 6- berkemampuan untuk mengerjakan haji dan umrah

- Syarat tambahan untuk perempuan : 1: mendapat keizinan suami atau wali 2: ditemani oleh suami atau mahramnya atau sekurang-kurangnya dua orang perempuan yang dipercayai

Rukun haji dan umrah

Rukun Haji Rukun Umrah Niat ihram haji Niat ihram umrah

Wukuf di Arafah Tawaf

Tawaf Sa’i

Sa’i Bercukur atau bergunting

Bercukur atau bergunting Tertib pada kebanyakan rukun

Tertib pada kebanyakan rukun

Niat ihram haji dan umrah

Sebelum berniat, disunatkan melakukan beberapa perkara :

Lafaz niat bagi haji yang dilaksanakan secara

berasingan dari umrah.

نويت احلج وأ حرمت به هلل ثعاىل

Maksudnya : sahaja aku mengerjakan haji dan

aku berihram dengannya kerana Allah Taala

Lafaz niat bagi umrah yang dilaksanakan secara

berasingan dari haji.

نويت العمرة وأ حرمت به هلل ثعاىل

Maksudnya : sahaja aku mengerjakan umrah dan

aku berihram dengannya kerana Allah Taala

Lafaz bagi haji dan umrah yang dilaksanakan secara

bersama.

نويت احلج والعمرة وأ حرمت هبام هلل ثعاىل

Maksudnya : sahaja aku mengerjakan haji dan umrah

dan aku berihram dengan keduanya kerana Allah

Taala

Mengerat kuku

Mencabut atau

menanggalkan bulu dan

rambut

Mandi sunat ihram

Memakai minyak

rambut dan bau-bauan

Memakai pakaian ihram

yg berwarna putih

Sembahnyang sunat

ihram

Wukuf

Berada di Arafah walaupun seketika . Bermula dari gelincir matahari pada hari kesembilan

Zulhijah hingga terbit fajar pada hari kesepuluh Zuljihah.

Sebaiknya seseorang itu berada di Arafah pada sebahagian hari kesembilan hingga

sebahagian malam kesepuluh Zuljihah.

Tawaf

Tawaf ialah mengelilingi Baitullahil Haram sebanyak tujuh kali dengan syarat –syarat

tertentu dan dengan tujuan beribadat kepada Allah s.w.t.

Boleh dilakukan pada bila- bila masa setelah mengerjakan wukuf, sama ada sebelum atau

selepas bercukur atau bergunting.

Perkara- perkara sunat ketika wukuf di Arafah :

Menyucikan diri daripada najis dan hadas

Sentiasa menghadap ke arah kiblat

Memperbanyakkan bacaan al-Quran

Memperbanyakkan solat sunat

Bertalbiah, istighfar, bertakbir dan zikir

Berdoa, terutama ketika matahari hampir terbenam

Hikmah wukuf di Arafah :

Arafah ialah tempat pertemuan semula Nabi Adam

a.s dengan Hawa setelah mereka diperintahkan

keluar dari syurga.

Wukuf dapat mengingatkan kita kepada

perhimpunan manusia di Padang Mahsyar ketika

menunggu pengadilan daripada Allah s.w.t. pada

hari Akhirat nanti.

Jenis, syarat dan sunat tawaf

Syarat Tawaf

Sunat Tawaf

Tawaf فاضة : ا

tawaf rukun

bagi ibadat haji

dan umrah

Jenis

tawaf

Tawaf قدوم : tawaf

selamat datang yg

dilakukan oleh setiap

orang yg baru sampai

di Mekah

Tawaf وداع : tawaf selamat

tinggal. Wajib dilakukan

apabila seseorang hendak

meninggalkan Mekah

sebagai menghormati dan

memuliakan Baitullahil

Haram .

Tawaf Sunat :

tawaf biasa yg

dilakukan pada

bila- bila masa yg

disukai

1- Suci drpd

hadas dan najis

sama ada pada

badan, pakaian

atau tempat

tawaf

2- Menutup

aurat

5- Menjadikan

Kaabah di sebelah

kiri sepanjang masa

bertawaf

3- Dimulakan

tawaf dari

sudut hajar al-

Aswad

6- Berjalan

hanya dengan

tujuan tawaf 7- Cukup 7x

pusingan

dengan yakin

8- Melakukan

tawaf di dalam

masjid tetapi di luar

Kaabah , Hijr Ismail

dan Shazarwan.

4- Berniat jika ia adalah

tawaf “Qudum” ,

“Nazar”, sunat atau

“Wida”. Tetapi jika ia

adalah tawaf “Ifadah”

(rukun), niat tidak

diperlukan.

Sunat Tawaf

Hikmah tawaf

Menimbulkan rasa hormat kepada Baitullahil Haram yang merupakan tempat yang paling

mulia di atas muka bumi.

Menjadi lambang kesatuan umat Islam kerana ia dilakukan bersama dan dalam satu arah

pusingan.

Menyamai perbuatan para Malaikat yang mengelilingi arasy Allah sambil bertasbih dan

memuji Allah.

Sa’I

Berjalan berulang alik dari Sofa ke Marwah sebanyak 7 kali.

Syarat dan Sunat Sa’i Syarat Sunat

o Dilakukan selepas tawaf “Ifadoh” atau tawaf “Qudum”

o Keluar ke tempat Sa’i melalui pintu Sofa

o Bermula di Sofa dan berakhir di Marwah o Berjalan kaki bagi yang mampu

o Cukup tujuh kali berulang alik dari Sofa ke Marwah dan dari Marwah ke Sofa

o Menaiki Bukit Sofa dan Marwah sehingga sampai ke kawasan yang berbatu

o Hendaklah sampai ke penghujung tempat Sa’I di Sofa dan Marwah

o Menghadap kiblat dan melambai kedua tangan serta bertakbir

o Berjalan hanya dengan tujuan bersa’i. o Berlari- lari anak bagi lelaki apabila sampai di tempat yang bertanda lampu hijau

o Berada dalam keadaan berwuduk dan berdoa

o Muwalah

Bertawaf dalam keadaan berjalan kaki bagi orang yang mampu

melakukannya.

Istilam iaitu menyentuh Hajar al- Aswad serta mengucupnya.

Berzikir dan berdoa.

Tawaf dengan khusyuk dan tawado’

Sembahyang sunat 2 rakaat setelah selesai tawaf di belakang

maqam Ibrahim atau setentang dengan Hajar al- Aswad.

Ber’Idtiba’ iaitu menjadikan tengah kanan selendag di bawah

ketiak kanan dan kedua- dua hujungnya di atas bahu kiri dan

bahu kanan dibiarkan terbuka bagi lelaki.

Bercukur atau bergunting

Bercukur atau bergunting rambut sekurang- kurangnya 3 helai

Waktu bercukur atau menggunting rambut ialah selepas melontar di Jamrah al- Aqabah

pada 10 Zulhijah atau selepas melakukan tawaf “ Ifadoh”.

Tahallul Bebas daripada pantang larang semasa dalam ihram. Terbahagi kepada dua :

Hikmah Sa’I

Kesabaran

Kegigihan

Tidak berputus

asa

Pengorbanan

Kasih ibu

terhadap anaknya

Tahallul Awal

Apabila selesai melakukan 2

daripada 3 perkara berikut :

1- melontar di Jamrah al- Aqabah

2- tawaf rukun dan sa’i jika belum

dibuat

3- bercukur atau bergunting Apabila selesai melakukan tahallul

awal, jemaah haji terlepas dari

pantang larang ihram kecuali tiga

perkara berikut :

1- berkahwin, mengahwinkan orang

lain atau menerima wakil kahwin

2- melakukan perkara-perkara

permulaan persetubuhan

3- bersetubuh

Tahallul Sani

Apabila selesai melakukan

ketiga- tiga perkara

tersebut, jemaah haji harus

melakukan segala pantang

larang ihram .

Sunat- sunat bercukur atau bergunting :

Tertib

Rukun- rukun haji hendaklah dilakukan dengan tertib pada kebanyakannya.

Mencukur habis rambut bagi orang lelaki. Bagi perempuan

hanya dikehendaki supaya menggunting ekor rambut

sahaja

Melalukan mata pencukur bagi orang yang tidak

berambut

Memulakan cukuran dari bahagian kanan

Menghadap ke arah kiblat Dilakukan selepas melontar di Jamrah al- Aqabah dan

sebelum tawaf "Ifadoh"

Hikmah bercukur atau bergunting rambut :

Menghapuskan segala sifat tercela yang terdapat pada diri seseorang

Menjadi simbol penyucian segala dosa zahir dan batin

Wajib Haji dan Umrah

Melontar ketiga- tiga jamrah pada hari- hari Tasyrik

Meninggalkan perkara- perkara larangan semasa ihram

Melontar di Jamrah al-Aqabah

Bermalam di Mina

Wajib Haji

Niat ihram haji di Miqat Bermalam di Muzdalifah

Wajib Umrah

Meninggalkan perkara- perkara larangan dalam

masa ihram

Niat ihram umrah di Miqat

Niat ihram di miqat

Miqat ialah tempat atau masa yang ditentukan untuk berniat haji atau umrah . ia terbahagi kepada

ميقات زماين Ketentuan masa untuk seseorang

berniat ihram

Miqat zamani bagi haji bermula pada satu syawal

sehingga terbit fajar pada 10 Zulhijah . Miqat zamani bagi umrah ialah pada bila- bila

masa sepajang tahun.

ميقات ماكين Ketentuan tempat untuk seseorang

berniat ihram

Miqat makani bagi haji adalah berbeza ( sila rujuk

hadith ). Miqat makani bagi umrah bagi semua orang ialah tanah halal seperti di جعرنة ، ثنعمي ، مشيس

Hikmah penetapan miqat :

Bermalam di Muzdalifah

Penentuan

miqat

makani

ialah

untuk menjaga

kemuliaan Baitullahil haram

Penentuan pelbagai miqat makani ialah untuk memberi kemudahan

kepada para jemaah haji yang datang dari pelbagai tempat dan

arah

Penentuan miqat zamani ialah untuk mengajar umat Islam supaya berdisiplin dan

membuat perancangan dalam semua tindakan mereka

Bermalam di Muzdalifah ialah

berada di Muzdalifah walaupun

sekejap selepas separuh malam

kesepuluh Zulhijah ( malam hari

raya haji ) iaitu selepas waktu

wukuf di Arafah dan sebelum

terbit fajar.

Sebaiknya jemaah haji hendaklah

berada di sana sehinnga waktu

subuh.