mkvleli prezidentis sisxliani gamosaTxovari - Iverieli:...
Transcript of mkvleli prezidentis sisxliani gamosaTxovari - Iverieli:...
#228 (287) 16-23 ivlisi 2013 saxalxo moZraoba „samegrelos“ organo 30 TeTri
E-mail: [email protected]
mkvleli prezidentis sisxliani gamosaTxovarialbaT yvelam icis, Tu rogor eqce-
vian cofian ZaRlebs, magram isic faq-tia, rom xSirad (samwuxarod, mainc damainc saqarTveloSi) adamianebs bevradufro sastikad eqcevian, vidre Tundaccofian ZaRlebs, romelTac ucebklaven ineqciiT, an Tofis erTi gas-roliT.rogor SeiZleba, Tundac erTi wamiT
warmoidginos adamianma agresiuli cx-ovelis mokvdinebac ki, iseTi wamebiT,rogorc sandro girgvlians moeqcnensaakaSvil-merabiSvilis pirsisxlianinaZiralebi? axla isic irkveva, romirina enuqiZis sikvdilSic am arakace-bis xeli urevia, radgan maTTvisalbaT Zneli mosasmeni gaxldaTubedurebisagan erTianad ganadgure-buli Svilmokluli dedis mwaremoTqma.maTi azriT, es humanuri saqcielia,
radgan adamians tanjva Seumsubuqes!raoden cinikuria amis gaazrebac ki,
rom znedacemuli saakaSvil-mer-abiSvilisa da maTnairad sindis-garecxili sxva nacionalebisaTviskidev erTi adamianis sikvdili mx-olod ubralo statistikaa...mainc, rogor SeiZleboda aqamde
daSvebuliyo saqarTvelo?kozma prutkovi gvaswavlis, rom
yvela movlenas fesvebi unda gau-SiSvlo, ise daxedo da daskvnebiSemdeg gaakeToo. saakaSvilisa da na-cionalebis fesvebi ki is SevardnaZeda moqalaqeTa kavSiria, romelTacceliani sikvdili saqarTvelos mudmivTanamdevad ganumweses. romeli erTimaTi msxverpli CamogiTvaloT: zviadgamsaxurdia, Jiuli Sartava, nugzar sa-jaia, miSa qurdaZe, suliko xabeiSvili,mxedrionisa da sxva bandformirebebismier samegreloSi Caxocili mSvido-biani moqalaqeebi, afxazeTSidaRupuli qarTvel-afxazebi, samaCa-bloSi daRu- puli udanaSauloTanamoZmeebi, rogorc iqiT, ise aqeTamxares, Tbilisisa da saqarTvelossxva raionebis miliciis sam-marTveloebis Senobebidan “SemTxve-viT” gadmocvenili xalxi...mokled, marTlac “SesaniSnavi”
skola gaiares “axalgazrda reforma-torebma” eduard SevardnaZesTan,memkvidreobac “msuye” ergoT da “na-cionaluri moZraoba” sworedac romnacistur ideologiaze aages, oRond,daSnakcutiunelTa interesebis gaT-valiswinebiT. SevardnaZeze didimaswavlebeli saakaSvilisaTvis iyoabu-greibis cixis damfuZnebeliamerikis prezidenti mama-buSi, romel-mac es cixe gaugonari wamebis for-postad aqcia. diax, “mama-buSiseuli”gaxldaT meoce saukunis amerika,“saakaSviliseuli” gaxlavT XXIsaukunis saqarTvelo, samarcxvino,araadamianuri...manamde ki, saakaSvilis gapreziden-
tebisaTvis gadadgmuli momdevno nabi-jebi ukve teqnikis saqme iyo _politikuri avantiuristuli scenare-bis ubadlo Semoqmedma SevardnaZem im-denad STambeWdavad gaiTamaSa“vardebis revolucia”, rom mTelisaqarTvelo daajera qveynis momavalbednierebaSi.movida miSa da Tan mohyvnen Tvaleb-
parpala, pirgauxsneli, kuziani dadedabrissaxiani maxinjebi. magram maTifizikuri simaxinje monagoni aRmoCndaim maxinj azrebsa da ideologiasTan,rac maT mokle xanSi moaxvies Tavs
sruliad saqarTvelos! TavadsaakaSvili ki aSkarad gauwonaswore-beli, araseriozuli, uzrdeli da an-garebiani gamodga, Tumca es Tvisebebiman droTa ganmavlobaSi gamoavlina,magram, roca xalxi mixvda, rom qveyanasgauwonasworebeli maniaki marTavda,Zalze gviani iyo, radgan qveyanaSi ukvedaundobeli represiuli manqana mZvin-varebda. sxvagvarad moazrovne adami-anebis gataceba, tanjva, wameba,mkvleloba Cveulebriv movlenad iqca.yovelgvari mkvleloba Tavxedobaa, ma-gram Znelad moiZebneba cinikurimkvlelobis iseTi analogi, rogori-Tac saqveynod cnobil mecniers guramSaraZes mouswrafes sicocxle.faqtiurad amiT mesiji gaegzavna
saprotesto ganwyobis mqone yovelqarTvel patriots _ guram SaraZe ardavindeT da arc Tqven dagindobTo!es yovelive rom sadisti saakaSvil-
isa da misi maxinji garemocvis avadmy-ofuri azrovnebis produqti gaxldaT,dRes ukve aRaravis epareba eWvi _gansakuTrebiT cixis kadrebisa dasamegrelos samalavebidan amoRebulifirebis xilvis Semdeg!namdvilad ar aris es adamiani eT-
nikurad qarTveli, Torem rogor Sei-Zleboda, rom qarTul ojaxSi aseTigadagvarebuli arseba Sobiliyo daaRzrdiliyo?amis Seswavlas albaT seriozulad
unda Seudgnen mecnierebi, raTasaqarTvelom meored aRar dauSvasaseTi sabediswero Secdoma!roca sisxlis samarTlis pir-
wavardnilma damnaSavem saakaSvilmawamebis axali faqtebis aRmoCenisTaobaze Seityo, misTvis CveuliutifrobiT sxvebisken gaiSvira xelida amjeradac Seecada pasuxismgeblo-bisaTvis Tavis aridebas. sulelebivgonivarT am marTlac sulels! icis,rom sasamarTlos winaSe mouwevs wars-dgoma mis mier Cadenili uamravi avka-cobisaTvis da axla cdilobsyvelaferi sxvebs gadaabralos. magal-iTad, pirze qafmoreulma SemogvCivla,rom roca xalxis wamebaSi mxilebulbedukaZes dausjelad uSveben gareT,ra Tqma unda, qveyanaSi amgvari ramyovelTvis moxdebao.marTlac Tavxedobisa da utifro-
bis klasikuri nimuSia!swored bedukaZis mier cixidan
gamotanilma wamebis amsaxvelmakadrebma mouRes bolo, 2012 wlis 1 oq-tombers, saqarTveloSi nacionalebisada saakaSvilis parpaSs, da axla, SiSisZrwolviT daTrgunuli araadamianebicdiloben sakuTari umZimesidanaSaulebis sxvaze gadabralebas damaT mesaflave bedukaZeze revanSisaRebas!boRma aRrCobT, rom verafers ux-
erxeben da TandaTan urigdebian imazrs, rom “rac unaxavT, verasodesveRar naxaven”!mudmivi SiSisa da sakuTar
msxverlTa saxeebis molandebiT daTr-gunuli mixeil saakaSvili Tavadacver asigrZeganebs, rom yoveli misiaraRiareba da sakuTari danaSaulebe-bis sxvaze gadabraleba (es ukve imde-nad TvalnaTelia, rom nacebic veRaramtkiceben sapirispiros) gaxlavTmkvleli prezidentis sisxlianigamosaTxovari.roca afrikeli diqtatori bokasa
sakuTar kabinets gamoemSvidoba, mismacivarSi adamianis xorci aRmoaCines,
riTac, rogorc Cans, sakuTar gas-tronomiul moTxovnebs ikmayofilebdaatavistur fsiqologias damorCile-buli es kanibali-uzurpatori.aravin icis, ras aRmovaCenT
saakaSvilis gadaSenebis Semdeg mismacivarSi (SeiZleba es iyos mis msxver-plTa dakonservebuli sisxli), magramfaqtia, rom kanibalizmis arapirdapiriformebic arsebobs da adamianebisgadasasanslad sulac ar aris aucile-beli maTi xorcis damacivreba.amisaTvis saWiroa gverdiT amoiyenobokeria, merabiSvili, adeiSvili, Targa-maZe, gabaSvili da sxva usaxuri arse-bebi, romlebic ise daglej-daanakuwebenmaTTvis arasasurvel pirovnebas, rommis asaval-dasavals verasdros veravinmiagnebs.amgvari faqtebic xom uxvad moiZeb-
neba saqarTveloSi, Tundac igivesamegreloSi, sadac gaubedurebulideda ukve meoTxe weliwadia elodebaugzo-ukvlod gauCinarebuli SvilisgamoCenas, romlis kvali zugdidissamarTaldamcavebis SenobasTanikargeba.swored saakaSvilTan undoda mis-
vla am dedas, raTa eTxova daxmarebaSvilis povnis saqmeSi, magram preziden-tad wodebul araraobasTan weriliTxelSi misuli qalbatoni sastikadscemes zugdidis policiis maSindelmaufrosma levan qiriam da misma zon-derebma. amis Semdeg, bunebrivia, aRar-avis aReZvroda saakaSvilTanWeSmaritebis povnis survili...ai, ra gaxldaT arakaci saakaSvilis
socialuri dakveTa saqarTvelosmosaxleobisadmi!ai, rogori gaxldaT saakaSvilis
damokidebuleba im samegrelosadmi,romelmac igi faqtiurad dasvasaqarTvelos prezidentis skamze. ai,rogoria somxuri madliereba...mxolod eTnikurad da sulierad
araqarTveli, ufro metic, mxolodqarTvelTmoZule araraoba Tu Seqm-nida saqarTveloSi jojoxeTuri sis-temis realur jojoxeTs, romelsac,momavalSi, albaT qarTuli holokostidaerqmeva. saakaSvilma rom erT drosmerabiSvils “qveynis xerxemali”uwoda, es xerxemali imdenad gamrude-buli da damaxinjebuli aRmoCnda, romkvazimodoc ki masTan SedarebiT mze-Wabukad gamoCndeboda.rac alxanaa, is Calxanaa _ ra simax-
injec saakaSvilia, zustad iseTivesimaxinjea misi politikuri garemoc-vac. Tumca, bodiSs movixdi TviT yve-laze uweso politikosebTanac ki,radgan nacebi arasodes yofila poli-tikuri Zala, igi pirwavardnilidanaSaulebrivi organizaciaa.mixeil saakaSvili bunebiT TaRl-
iTi, antiqriste da aranormaluria.icis, zurab Jvania rogor mokles daicis, rom rodesac obieqti iRupeba,yovelTvis piradi dacvaa gareuli.amitom gamudmebiT dgams am speqtak-lebs, rom viTom teroristul aqtebsuwyoben _ xan axali xelisuflebisganelodeba safrTxes da dacvaze uarsambobs, xan kidev Talibebi „emuqre-bian“. (Jvanias mkvlelobaze werilsgazeTis momdevno nomerSi mogawvdiT)...rogorc ityvian, gasaRebi aqvs
dakarguli, magram prezidentobis, daara kacobis, radgan saakaSvili kaciarasodes yofila _ igi, ubralod, xu-ruSiani mamri iyo da sxva araferi!axla, roca iaraRis samalavebi aR-
moaCines samarTaldamcavebma, romelicsakaSvilsa da mis bandas qveyanaSi ga-datrialebis mosamzadeblad sWirde-boda, iqve xalxis amazrzeni wamebiskadrebic iqna napovni, razedacsaakaSvilma Cveuli utifrobiTganacxada:
“Zalian vwuxvar, Tu aseTi sadistebiSeiparnen Cemi mTavrobis dros, Tu SinagansaqmeTa saministros mier bolosgavrcelebuli firebi simarTlesSeesabameba, sadac asaxulia mZimedanaSauli, ra Tqma unda, damnaSaveebiumkacresad unda daisajon. Cven marsze arvcxovrobT, bolo wlebSi Zalian bevrigakeTda imisTvis, rom policiaSi aRaryofiliyo is, rac manamde Cveulebrivimovlena gaxldaT: adamianis tanjva, wameba,fulis aReba, danaSaulis dabraleba, Zal-datanebiT aRiarebis miReba”...an Cven vgonivarT sulelebi, am So-
belZaRls, an marTlac gaafrina ukve. qarTul sinamdvileSi arsebobs mc-
neba “kacoba”, rac yvela sxva sikeTes-Tan erTad niSnavs “Rirseuladmosvlas”, Semdeg ki, aseve, “Rirseuladwasvlas”. magram, amis gamkeTebeli“kaci” unda iyos da ara saakaSvilis-nairi arakaci!dRes yvelam kargad icis, rom es
Seuracxadi saqarTvelos saTaveSimovida aSkarad arakacurad _ speku-latiuri garigebiT, Tumca mas undascodnoda, rom saqarTvelos istori-aSi yvelaze did arakac da avan-tiurist eduard SevardnaZesTanpolitikuri garigebiT TavisTavadiRebda xels im Rirsebaze, rasac “ka-coba” hqvia. rogorc amboben _ “xarixarTan rom daaba, an znes icvlis, anfersao”! zne arc erTs aqvs da arcmeores, rac Seexeba fers _ orivesaSkara gadaxra rom aqvs “cisfere-bisaken”, esec utyuaradaa damtkice-buli!qarTvelebi varT codoni, cxra weli
rom viTmendiT am nacistur saSinele-bas, Torem, saakaSvili rogori uRirso-biTac mogvevlina erTpirovnulmmarTvelad, iseve uRirsad midispolitikur sanagveze...gzac iqiT hqonia!Tumca, yvelafers erT Seuracxad
uzneo saakaSvils da mis naZiralagaremocvas nu davabralebT, radganbevri ram Cveni bralicaa. gaixseneTfrangi filosofosis sityvebi: “si-borote imarjvebs maSin, roca keTiliadamianebi Cumad arian”!
roland jalaRania,
“fazisis” da “aias” akademiebiswevri
ilori2 16-23 ivlisi 2013
jandacvis sistemis reforma aqtu-aluria ara mxolod ruseTSi, aramedpostsabWoTa sivrcis yvela qveyanaSi,maT Soris afxazeTSic. im problemebisTaobaze, romelsac jandacvis sferoawydeba mosaxleobisaTvis samedicinodaxmarebis aRmoCenisas, gvesaubrebaafxazeTis respublikis janmrTelobisdacvis ministri zurab marSania.
saubari mihyavs Jurnalist alinaJibas._ batono zurab, ras warmoadgens
dRes afxazeTis jandacvis sistema? ak-mayofilebs Tu ara igi afxazeTismosaxleobis moTxovnas samedicinomomsaxureobaze da romeli probleme-bia gadasaWreli pirvel rigSi?_ SeiZleba iTqvas, rom dRevandeli
afxazeTis jandacvis sistema gaxlavTsabWoTa periodis TvalnaTeli gad-monaSTi, romelsac Tan axlavs uamraviangariSgasawevi problema, Cven ki, omis-Semdgomi wlebis ganmavlobaSi,vcdilobdiT mxolod am problemaTanakerebis amokemsvas, maSin, rocaqveyanaSi didi reformebi iyo gasa-tarebeli. Cven mxolod ramdenimewlis wina daviwyeT sistemis reorga-nizacia, rac ukve iZleva xelSesaxebSedegebs. magram sistemis srul mod-ernizacias dasWirdeba aranakleb 10wlisa... sistemis reorganizacias CvenSevudeqiT statistikis gaumjobesebiT.Tavidan Cveni statistikuri forma iT-valiswinebda 40 procentze naklebimomsaxureobis gawevas, rac moiTxovdadamatebiTi dokumentaciis Seqmna-dan-ergvas. mxolod amis Semdeg miviReTafxazeTis mosaxleobaSi daavadebaTasaxeobebisa da gavrcelebis intensi-urobis naTeli suraTi. axali saxisdokumentaciaTa damkvidrebis gareSeCven namdvilad ver miviRebdiT respub-likis mosaxleobaSi daavadebaTa sax-eobebis gavrcelebisa da periodu-lobis realur suraTs.Tanamedrove etapze mimdinareobs
respublikis mTavari saavadmyofos re-organizacia da srulad dakomple-qteba aucilebeli aRWurvilobebiT _es iqneba mravalprofiliani klinika,romelic maRalkvalificiur momsax-ureobas gauwevs respublikismosaxleobas. misi pirveli qvedanay-ofi iqneba soxumis samSobiaro saxli,romelSic erTad ifunqcionireben
ginekologiisa da meanobis samsax-urebi.dRevandel afxazeTis respublikaSi
yvelaze xelSesaxebi problemaabavSvebisaTvis, maT Soris axalSo-bilebisaTvis Sesabamisi samedicinomomsaxureobis gaweva. yovelive esgansakuTrebiT exeba heohatologiissferos, rac iTvaliswinebs adreuladSobili bavSvebis movla-patronobas,bavSvTa reanimacias da qirurgias.amitom vmuSaobT samSobiaro saxlisreoganizaciaze, vaZlierebT qalTakonsultaciis samsaxurs, vqmniT or-suli qalebis monacemTa eleqtronulbazas, aRricxuli iqneba orsul qal-batonTa ginekologebTan vizitebisdro da mizani, ra daniSnuleba miecamas da daicva Tu ara pacientma eqimisdaniSnuleba.Cveni uaxloesi momavlis amocanaa
perinataluri centris gaxsna sa-Tanado qvedanayofebiTa da Taname-drove qirurgiuli darbazebiT,romelic aRWurvili iqneba yvela au-cilebeli danadgariT. aRniSnuli cen-tri gaakontrolebs mTel regions,risTvisac aucilebelia ara mxolodteqnikis ganaxleba, aramed saTanadokadrebiT misi dakompleqtebac.jerjerobiT Seqmnili gvaqvs vaqci-
naciis srulyofili eleqtronulibaza, romelsac aseve SevqmniT qalTakonsultaciebis qselSic. bavSvebissaaRricxvi bazis SeqmnaSi ki dididaxmareba gagviwes saerTaSoriso or-ganizacia iunisef-is warmomadgen-lebma. aseve, reorganizaciis procesSiasaswrafo, gadaudebeli samedicinodaxmarebis sistema. dRevandeli mdgo-mareoba moiTxovs am dargis central-izebas da erTiani sadispetCerosamsaxuris Seqmnas. reorganizaciispirveli etapi iqneba centralizacia,meore _ funqciebis gadanawileba.ruseTisa da israelis samedicino cen-tri axerxebs, rom insultis Tu infar-qtis SemTxvevaSi saswrafo daxmarebismanqana gamoZaxebis adgilze mivides12-15 wuTis ganmavlobaSi. 220 kilo-metris sigrZis mqone respublikaSiamis miRweva ar gagviWirdeba. magram,samwuxarod, eqimebi jer kidev ar gvy-ofnis...garda amisa, saswrafo samedicino
daxmarebis manqanebi imorigeveben
policiis sayrden punqtebTan, raTadrouli daxmareba aRmouCinon sagzao-satransporto SemTxvevebSi dazarale-bulebs. xolo, imis gaTvaliswinebiT,rom afxazeTSi dasaxlebuli punqte-bis umetesoba trasis gaswvrivaa gan-lagebuli, es brigadebi drouldaxmarebas gauweven mosaxleobasac.
_ rogor afasebT Tqveni uwyebisTanamSromlobas ruseTis jandacvissistemasTan?_ Cven, ra Tqma unda, gvainteresebs, ra
xdeba am mimarTulebiT ruseTsa dasxva qveynebSic da vcdilobT gadmovi-RoT maTi gamocdileba. dasamali araa,rom, am mimarTulebiT ruseTi CvenimTavari partnioricaa da maswavle-belic, saidanac Semodis ZiriTadisamedicino informaciis nakadi. vTanam-SromlobT ruseTis konkretul samed-icino dawesebulebebTan.
_ afxazeTSi tradiciulad didi yu-radReba eTmoboda sanitarul-epidemi-ologiur mdgomareobas. raproblemebia am mxriv da rogor mo-qmedebT maT aRmosafxvrelad?_ samwuxarod, am mxriv, jerjerobiT,
yvelaferi ver aris rigze. Tqven kar-gad iciT, Tu am mxriv ra mdidarimemkvidreoba dagvitova cnobilmaeqimma nikoloz pavles Ze ruxaZem,romelic gaxldaT jer kidev revolu-ciamdel afxazeTSi tropikuli medi-cinisa da malariasTan brZolismecnierul meTodTa sistemebisfuZemdebeli. am memkvidreobas kisaimedod dacva da ganviTardebasWirdeba, rasac vaqcevT kidec sa-Tanado yuradRebas. sanitarul-epi-demiologiuri situaciis gaumjo-besebas aseve sWirdeba sakanalizaciosistemebis mowesrigebac, gansakuT-rebiT ganviTarebuli turizmispirobebSi, risi tendenciac amJamadSeiniSneba afxazeTSi. saWiroa axladaRmocenebuli daWaobebuli adgilebisdaSroba, narCenebis utilizaciac.sabednierod, ukanasknel periodSiaRar SeiniSneba epidemiis momZlavreba,magram es ar gvaZlevs mSvidad yofnisuflebas. ukve dawyebulia re-tavirusuli infeqciebis vaqcinacia,riTac SarSan uamravi bavSvi iyo das-nebovnebuli.
_ qveyanaSi axla tuberkuloziszrdis tendenciaa dafiqsirebuli.
_ aRricxvaze gvyavs 200 tuberku-loziT dasneulebuli adamiani, Tumcaarsebobs am ricxvis zrdis realurisafrTxe, radgan am daavadebis multi-rezistenul formebTan gamklavebasakmaod rTuli saqmea. am mxriv Cvendid daxmarebas gviwevs ruseTis tu-berkulozis samecniero-kvleviTi in-stituti, romelic gvexmareba rogorcpreparatebiT, aseve konsultaciebiT.mimdinareobs tuberkulozis sawinaaR-mdego diapanseris rekonstruqciissamuSaoebi, rac mniSvnelovand Seam-cirebs am daavadebis zogad statis-tikas. mimdinare wels SeviZineTfliuorografiuli danadgarebi, racmetad efeqturia am daavadebasTan br-Zolis saqmeSi.
_ ra mdgomareobaSi amJamad afx-azeTis respublikaSi gamajansaRebelimedicina. SevZlebT ki davibrunoT“sakavSiro gamajansaRebeli centris”sapatio saxeli da ra keTdeba dResqveyanaSi gamajansaRebeli turizmisgansaviTareblad?_ simarTle rom vaRiaroT, CvenTan
axla naklebi yuradReba eTmoba gama-jansaRebel medicinas, magram es,metwilad, materialuri bazisa da sa-Tanado kadrebis deficitiTaagamowveuli. magram imis didi imedigvaqvs, rom afxazeTi male daibrunebs“sakavSiro gamajansaRebeli centris”sapatio saxels. gana danaSauli ariqneba, rom maqsimalurad argamoviyenoT Cveni bunebrivi resursebi,romelic RvTisaganaa boZebuli?Cven yovelwliurad vagzavniT axal-
gazrdebs saswavleblad ruseTis miergamoyofili limitebiT, bevri kidamoukideblad miemgzavreba saswavle-blad. Seqmnilia specialuri programa,romliTac finansdebian swavlasmowyurebuli axalgazrdebi, romelTasaTanadod momzadebas 6 weliwadisWirdeba. aseve gvexmareba ruseTisjandacvis saministro samedicino dar-gis muSakebis kvalifikaciis amaRlebissaqmeSi, rac aseve mniSvnelovania. maleamoqmeddeba programa, romelic daafi-nansebs ucxoel specialistTa miv-linebebs afxazeTis respublikaSi.es gaxlavT im aucilebel Ro-
nisZiebaTa kaskadi, rac sasargebloiqneba rogorc eqimebis, aseve paciente-bisTvisac!
zurab marSania: “Cven veswrafviT SevqmnaT sistema, romelicerTnairad misaRebi iqneba eqimisTvisac da pacientisTvisac”
JurnalistebTan tradiciuli Sexvedraze, premieris TqmiT, afx-azeTis gavliT rkinigzis gaxsna afxazebsa da Cven SorisurTierTobas gaaumjobesebs.
“afxazeTis gavliT rkinigza unda gaixsnas. nebismierekonomikas nebismieri axali gza aumjobesebs. es gaaumjobesebsafxazebsa da Cven Soris urTierTobasac... Cven jer kidev gvaqvsgasarkvevi sakiTxebi yvela dainteresebul mxaresTan, maT SorisruseTTan, Cvens ZmebTan. afxazebTan saxalxo diplomatiismeSveobiT vaxerxebT informaciis gacvlas. es procesi unda dai-wyos maSin, rodesac ar gamoiwvevs did vnebaTaRelvas. CemiazriT, zedmetad politizebulia es sakiTxi da amitom xdeba pro-cesebis mdored mimdinareoba. Cven gvaqvs amis survili, magram esunda moxdes im SemTxvevaSi, rodesac ar iarsebebs kiTxvebi,pirvel rigSi, Cveni sazogadoebidan. Cven vcdilobT, rom yvelasangariSi gavuwioT. Cven vfiqrobT, rom gadavWriT problemebs darkinigza aucileblad aRdgeba”, – ganacxada biZina ivaniSvilma.
saqarTvelos premieri: „afxazeTisgavliT rkinigza aucileblad
aRdgeba!“saqinformi. 3 ivliss afxazeTis premier-
ministrma batonma leonibe lakerbaiam siri-idan afxazeTSi TanamemamuleTa morigijgufis miRebisa da ganTavsebis sakiTxebzegafarToebuli TaTbiri gamarTa. afxazeTisrespublikis mTavrobis meTaurs aintere-sebda, ra viTarebaa repatriantebisCamosaxlebasa da maTi ganTavsebis mosamza-debel samuSaoebTan dakavSirebiT. TaTbirze sityviT gamovida sagareo
saqmeTa ministris i. xinTba, repatriaciis sax-elmwifo komitetis Tavmjdomare x. jopua dasxvebi.TaTbiris Sedegebi Seajama premierma
lakerbaiam, romelmac ganacxada, rom respub-likis prezident baton aleqsandre anqvabiswinadadebiT, qveynis 2014 wlis saxelmwifobiujetSi dagegmilia repatriantebisaTvissacxovrebeli binebis SesaZeni saxsrebisgamoyofa.
gazeT “iloris” komentari: ra Tqma unda,misasalmebelia Cveni afxazi Zmebis miergamovlenili tolerantoba, romelic CveulimaspinZlobiT cdiloben xeli gaumarTongaWirvebaSi aRmoCenil adamianebs, romlebicgagania omis SuagulSi aRmoCndnenamerikelebisaTvis Cveuli geopolitikuri in-trigebis wyalobiT. siriaSi saerTaSorisoimperialisturi Zalebis mier gaCaRebul us-amarTlo oms ukve Seewira 100 aTasze metimSvidobiani adamianis sicocxle da vidre es
ZmaTamkvleli omi damTavrdeba, aravin icis,kidev ramdeni adamianis saflavi gaiTxrebasiriis miwaze.
ra Tqma unda, gulTbili maspinZlobaRvTiuri saqmea da afxazebs aravisaganeswavleba, magram aq yuradReba aucilebladunda mieqces erT mniSvnelovan garemoebas.
rogorc nacmoZraobis politikuri damar-cxebis Semdeg naTeli gaxda, saakaSviliqalaq lazikas sguldagulod aSenebda siri-idan 40.000 somexi erovnebis ltolvilisCasasaxleblad. yvelas kargad moexseneba, Turogori mwvave problemis winaSe dgas dRessaqarTvelo samcxe-javaxeTSi, sadac sworedqarTuli tolerantobis gamo CavasaxleTTurqeTidan ueWvel sikvdils gamomoqceulisomxebi, romlebic dRes urcxvad amtkiceben,rom javaxeTi istoriulad somxuri miwaao.igive meTodiT gadauxades somxebma madlobarusebs, romelTac SimSilisagan gawamebulisomxebi kompaqturad Caasaxles ruseTissamxreT regionebSi, miwebic dauriges ufa-sod da sakmaod didi SeRavaTebic uboZes.axla ki, igive somxebi rusebs umtkiceben, romerT dros somxeTi voroneJamde iyo gadaW-imulio.
amitom gmarTebT sifrTxile, Cveno afxazoZmebo, raTa siriidan ltolvil afxazebssomxebic ar Semohyvnen, romlebic dResisedac uxvad arian Tqvens madlian miwaze!
sifrTxiles xom Tavi ar stkiva!
afxazeTi siriidan repatriantebisaxali jgufis misaRebad mzad aris
ilori 316-23 ivlisi 2013
mixeil saakaSvili _ guSin Camoiyvanes dumis deputati, romelic saqarTvelos dauZinebeli mteria
me mgonia, rom iseTi mZime dReebi, ro-goric axla udgas saqarTvelos, boloaTwleulebis manZilze ar hqonia amqveyanas.vici, SemekamaTebiT: omebi, SimSiloba
da aranaklebi saSinelebebi, romlebic“nacionalebamdec” xdeboda policiaSi_ Tundac policiis sammarTvelos Seno-bis maRali sarTulebidan dakavebulTa“SemTxveviT” gadmovardnebio!..magram aq sxva siZnelesa da saSinele-
basTan gvaqvs saqme: rom ar Cumdebian esmamacxonebulebi!!!Turme nu ityviT da, _ saswrafo
gamoZiebas iTxoven da prokuraturaswamebis SemkveTTa dasaxelebis gaWia-nurebaSi adanaSauleben!utifrobis meti ra minaxavs, “gaRma Se-
davebac” rom “gamoRma SerCenis” sawin-daria, egec vici da “saukeTeso Tavdacvarom Tavdasxmaa”, _ egec.amitom sulac ar mikvirs, Tbilisis
yofili prokurori qveynis maSindelimTavari prokuroris moadgilis sadis-tobiT rom aris aRSfoTebuli da missamuSao magidaze dadebuli, girgvlia-nis saqmidan mowmeTa Cvenebebis“aorTqleba” aviwydeba; arc is maocebs,prezidents (Tu rac aris), dagvianebiTrom axsendeba, Cemi brZanebiT iyo isiaraRi “Camwnilebuli” plastmasis kas-rebSio; moulodneli arc iusticiisyofili ministris moadgilisa da amJa-mad saparlamento umciresobis wevrismoTxovnaa, _ saparlamento komisiamgamoiZios es Canawerebio...ho, arc gasakviria es yvelaferi da
arc moulodneli _ xelisuflebaSi ra“namusianebic” gvesxdnen 9 wlis gan-
mavlobaSi, isedac vicodi, magram is, Tun-dac mcirericxovani maTi mxardamWerebi,romelTa qirqilic dRemde ar wydebapremier-ministris mier moyolili anek-dotebisa Tu romelime ministrisgverdze moqceuli halstuxis gamo(eseni rom halstuxs axseneben!), so-cialuri qselebis tipebi, romlebicdRemde utifrad icaven mkvlelebsa damwameblebs da TavianTi briyvi“samwysos” gadebilebas agrZeleben, mgo-nia, rom aranakleb damnaSaveebi arian!radgan maT arc ki ecodebaT wamebismsxverplni! cruobs, Tuki romelime maT-gani ambobs, rom TanaugrZnobs nawamebadamianebs _ arc erT maTgans aRS-foTeba, an uwmawuri gineba, an damamcire-beli qiliki (es ori “meTodi” kargadaqvT aTvisebuli sxva SemTxvevebSi) arwamoscdeniaT am sazizRari ambebisgamJRavnebis Semdeg. sxva SemTxvevaSi _icocxleT! magaliTad, Tu iciT, ras niS-navs “mforTxavi”? es “libertarianul-feisbuqur” leqsikonSi “morwmunes”sinonimia. saerTod, am “sastavSi” yve-laze didi sircxvili, mdabiooba dagoimoba morwmuneobaa, kerZod _ marTl-madideblobaa. da am “liberalebsa” da“uflebadamcvelebs” sulac ar miaCniaTsircxvilad, rom am qveynis mosaxleobisumetesobas “mforTxavi” uwodos; sam-agierod, maT ar unda uwodo “mamaT-mavali”, “aratradiciuli” da miT umetes_ “pederasti” (vah, axla davfiqrdi: imsaZaglobebiT iqneb imitom ar aRSfoTd-nen, rom sulac ar miaCniaT saZa-globad?!)!hoda, axla sajarod vdeb pirobas:
imis miuxedavad, rom samwuxarod, ver var
kargi morwmune, am tipebs yvelgan “pi-darastebs” vuwodeb da fexze mkidiaqartia da koreqtuloba! swored “p-i-darastebs” da ara gramatikulad swor“p-e-derastebs”, radgan saerTod mkidiamaTi orientacia, ubralod, am sityvisaseTi “Tbilisur-Jargonuli” formaukeT aRniSnavs “adgils, romelic maTmzis qveS uWiravT”.ase rom: pidarastebo, gerxevaT! geub-
nebodnen “mforTxavebi” da ar ujereb-diT: “ararai ars dafarul, romeli aragamocxadnes!”P.S. aba, warmoidgineT, marTla aseTi
saSinelebebi rom ar xdebodes amdReebSi, ra kargi Tema gveqneboda me daTqven, mkiTxvelo: “ucnauri, magramsasargeblo” sakanonmdeblo inicia-tivebiT cnobilma koba daviTaSvilma,bavSvebisTvis prezervativebis miyidvisakrZalvis Semdeg (ho, zogierTi “saxeo-bis” saerTod akrZalvasac iTxovda, ro-gorc maxsovs), axla teleserialebisakrZalvas iTxovs! radgano, zogierTmaTganSi iseTi rameebia, bavSvebismoralisa da fsiqikis CamoyalibebazeuSnod imoqmedebso.erTi sityviT, Zalian gveCagrebian
qarTveli bavSvebi: aRarc prezervativi,aRarc dadebiT-gei-personaJebiani seri-alebi da dagvrCebian ase, aracivilize-bulebad... ho, “mforTxavebad”! hm, Tqveni...P.P.S. sazogadoeba “identoba”, homose-
qsualebisTvis donorobis uflebisakrZalvas aprotestebs. RmerTma xelimoumarToT, magram rame rom damemarTosda ugonod viyo, axlave icodeT: ofi-cialurad vacxadeb uars magaTidampali sisxlis miRebaze.
provokatori
gacinbirebul koCiS
minaWara CilSaeso, eso, Cqimi eso,mosamarTemq qumorTeso,Cqini WiWe gergi boSisjgir do sqvami qugarRveso...Tu, yvarili, dadulefisumaremSo goWyvideso,lagvans dudi gemnanwyeso,Rvin lagvanSe gexerkeso...buxars daCxir gekarzeso,valnedes TeS, daSumeso,gvalo koCo waჸuneso,wkiriT orzol qaჸuneso...Tina xolo qumobWariCqim maჸalemq qumorTeso,jveSeburo xiaruloqibires do qosxapeso...ჸorofaTჷ gomSineso,Sur do guriT dofxvameso...kvarCxo dabadebulemqჷeria-moria vaqimneso...viToJiri CayvaS ukulverwem yanwef geyurweso,patonsqua gvanji CiqvansTamadoba miduReso...irfel Wifas qumobWari,vedizara Cqimi eso,cixes voxeq efer kosჷdianTili vabwonenso...amnistiaq giSeluo,wana vara vamomrkeso,ma Taq brel xans qimTobsqiddadus exvari, Cqimi eso...giCqudasჷ, sqan ჸorofagursჷ eninacxჷ kveso...
ramaz kupra
“mforTxavebi” da “liberalebi”e s o
jer kidev saqarTvelos preziden-tad wodebuli mixeil saakaSviliTbilisSi ruseTis saTaTbiros depu-tat sergei gavrilovis vizitsaprotestebs da mas mters uwodebs.rogorc mixeil saakaSvilma 2013 wlis6 ivliss, “dinamo arenaze” momxdar in-cidentis komentirebisas ganacxada, sa-TaTbiros aRniSnul deputats 2008wels xma saqarTvelos daqucmace-bisTvis aqvs micemuli.
“is, rac guSin moxda “Tbilisis di-namos” stadionze Zalian bevrsmetyvelebs imaze, Tu ra mdgomare-obaSi imyofeba saqarTvelo, ragamowvevebisa da safrTxebis winaSevarT da ra riskebi arsebobs, Tu esgagrZeldeba. me piradad mivesalmebida pozitiur movlenad miviCnev aseTmatCebs _ me viyavi iniciatori, romrusi turistebisTvis calmxrivadgamartivebuliyo savizo reJimisaqarTveloSi. me kmayofili var, rocaaris kulturuli da sportuli kon-taqtebi, magram guSin (davaneboT Taviimas, ra lozungebiT CamovidnengulSematkivrebi) saqarTveloSiCamoiyvanes ruseTis dumis deputati,romelsac xma aqvs micemuli Cveniqveynis danawevrebisTvis, afxazeTisda cxinvalis damoukideblobisTvis.es kaci aqtiurad monawileobda afx-azeTis omSi saqarTvelos winaaRmdeg.arsebuli informaciiT, aqtiurad arisdakavSirebuli ruseTis specsamsax-urebTan da praqtikulad arissaqarTvelos dauZinebeli mteri, erT-erTi pasuxismgebeli saqarTvelosdaqucmacebis mcdelobaze. amitomerTia, roca qveyanaSi uSveb turists,sportsmens da meore _ saqarTvelosmters”, _ ganacxada mixeilsaakaSvilma.aRniSnulis konteqstSi, qveynis
pirveli piri miiCnevs, rom “dinamo are-nas” mimdebare teritoriaze axal-gazrdebis mier gamarTulisaprotesto aqcia “100 %-iT gamarTle-buli” iyo. mixeil saakaSvili Sinagan
saqmeTa ministrs dakavebulimomitingeebis dauyovnebliv gaTavisu-flebisken mouwodebs.
“ra Tqma unda, aseTi adamianebis Se-moSveba ar SeiZleba, Tuki gvaqvsRirseba, Tavmoyvareoba da qveynis siy-varuli, amitom minda Zalian mkacraddavgmo Cveni sasazRvro uwyebis, Sina-gan saqmeTa saministros da ministrissaqcieli, romelmac dauSva saqarTve-los mtris Camosvla da Tavisufladgadaadgileba Cvens teritoriaze.meore _ stadionTan misuli iyo axal-gazrdebis jgufi, romelic kanonis dakonstituciis dacviT aprotestebda amsubieqtis saqarTveloSi vizits. samar-Taldamcvelebma gamoiyenes gadamete-buli Zala da aRkveTes maTikonsituticiuri ufleba, gaemarTaTmSvidobiani aqcia. saqme gvqondapoliciis mxridan politikuri Sinaar-sis qmedebasTan. vTxov da vavalebRaribaSvils, rom es xalxi iyos gaSve-buli. nu ggoniaT, rom qveyana CaliTaadaxuruli, arsebobs raRac wesebi,romelic yvela qveyanam unda daic-vas”, _ aRniSna prezidentad wode-bulma araraobam.mokled, rogorc ityvian, moxsna
gudas Tavi am nacarqeqiam da ramdenimedRe am faqtze iybeda.yvelafers rom Tavi gavaneboT, am
marTla arakacsa da politikur gvamsratomRac “aviwydeba”, rom misimmarTvelobis periodSi saqarTveloSiCamosuli iyo ruseTis dumis 5 depu-tati (maT Soris “edinaia rossias” war-momadgenlebi), magram maSin saakaSvilsarcerTi am stumris misamarTiT aRS-foTeba ar gamouTqvams. saakaSvilis esZaRluri yefa mxolod binZuri piariaTavisi mis mierve “SeTiTxnili” nac-moZraobis mesaflave “qarTuli oc-nebis” winaaRmdeg, raTa premier-ministrbiZina ivaniSvils brali dasdosruseTisadmi kaputulanturi poli-tikis gatarebaSi, maSin, roca mTelimsoflios progresuli sazogadoebamiesalmeba ruseTsa da saqarTvelos
Soris arsebuli daZabulobis gan-muxtvas da urTierTobaTa daTbobas.ismis bunebrivi SekiTxva: “Tu is 5
deputati ar uqmnida saSiSroebassaqarTvelos, maSin erTma uwyinarmagavrilovma riTi Seuqmna safrTxeCveni qveynis saxelmwifoebriobas”?
oRond misi gamanadgurebeli poli-tikuri Zala gaaSavos da es udReuriavantiuristi imasac ki kadrulobs,rom saqarTvelos dRevandeli xelisu-fleba yovelgvari insinuaciebisgamoyenebiT daabezRos im evrostruq-turebSi, romelTa azri, simarTles TuvityviT, “cal fexze hkidia” sruliadsaqarTvelos mosaxleobas.rac Seexeba stadionTan na-
cionalebis xeldasxmiT areulobismomwyob axalgazrdebs, maT sasamarT-lom damsaxurebuli sasjeli miago,radgan maT brali daedoT poli-cielebis sityvier Seuracxyofasa dadaumorCileblobaSi!roca vsaubrobT saakaSvilis
araqarTvelobis Taobaze, mxedvelobaSigvaqvs ara mxolod misi eTnikuradsomxuri warmoSoba, romelzec dResTavad saakaSvilic aRar daobs, aramedmisi mentalurad araqarTvelobac,radgan WeSmaritad qarTveli adamianiarasodes ikadrebs imas, rasac esarakaci kadrulobs xolme.aviRoT Tundac misi damokide-
buleba saqarTveloSi stumrad myofiruseTis dumis deputat sergeigavrilovis mimarT, romelic sagulSe-matkivrod Camohyva Tavis sayvarelsafexburTo gunds _ moskovis “di-namos”. ra sazizRari, SeuracxmyofeliepiTetebiT ar moixsenia daSnakmasaakaSvilma saqarTvelos stumaricada misi maspinZlebiT!..gaixseneT, rogor kosmiur simaR-
leze ahyavs did vaJa-fSavelas stumar-maspinZlis fenomeni, roca qistimaspinZeli joyola masTan stumradmyof mosisxle zviadaurze SurissaZieblad misul TanasoflelebsSemdegi sityvebiT mkacrad SeaCerebs:
“dRes stumaria is Cemi,gind zRva emarTos sisxlisa!”mxolod qarTvel adamians SeuZlia
aseTi Rrma filosofiuri Sefasebamisces RvTisagan naboZeb udides niWs_ stumrisadmi guliTadi maspinZlobisgawevas!diax, qarTvelebma mtris daxvedrac
viciT da stumris maspinZlobac,maSinac ki, roca mas “Cveni sisxliszRva marTebs!”es ubeduri saakaSvili ki somxadac
ar varga, radgan, qarTvelebis msgavsadsomxebmac didi pativis migeba icianstumrisadmi. saakaSvilisaTvis ki,solomon isakiC mejRanuaSvilis ms-gavsad, stumrobaca da maspinZlobacmxolod sarfi da piradi mogeba gaxl-daT da sxva araferi!rogor SeiZleba am fenomenis arss
Caswvdes sulbinZuri meqalTane dasakuTar karieras gadagebuli arakacimixeil saakaSvili, romelsacsaqarTvelo Tavis sajijgn mamuladmiaCnda da ara winaparTa lamazitradiciebis erTgul qveyanad?amitomac moisrola igi qarTvelma
xalxma politikis sanagveze da axlaRvTis wyalobasaviT elodeba 27 oq-tombers, roca es araraoba saboloodgadainacvlebs mousavleTSi!
r. SalamberiZe
poeziis kuTxe
ilori4 16-23 ivlisi 2013
ჸ ჷ
gamoviareT revoluciis etapebi, ma-
gram ver CamovyalibdiT, ver avediT im
simaRlemde, rom sabolood davazustoT
da davamkvidroT ZiriTadi da umTavresi
_ arCevnebs visTvis da risTvis
vatarebT, vis da ratom virCevT! ra kri-
teriumebiT da ra TvalsazrisiT?
kiTxvebze pasuxebis zereled gacemamamomrCeveli CixSi Seiyvana. arCeuli kiaRzevda, Tbil savarZelSi mokalaTda dalaRi, bednieri cxovreba gainaRda. amomrCeveli viRas axsendeba?!Cveni uniaTobis, maameblobis, arwyeninebis,
arapirdapirobis da arasamarTlianobis,gonebis dauZabavad mimxrobis mwaregakveTilebi rodi gvineldeba.rogorc iqna swor gzaze gavediT, raSic
2012 wlis pirveli oqtombris arCevnebmadagvarwmuna _ imedi da rwmena gangvimt-kicda, mokle periodi gadawyvetilebis arCe-vanis samarTlianobas naTlad cxadhyofs.moaxloebulia saprezidento arCevnebi.
ers da bers gvmarTebs didi gansja,SorsmWvreteloba, gaanalizeba, sworidaskvnebis gamotana, rom kvlavac ar davuS-vaT Secdoma, ar avyveT damabrmavebel, mom-syidvel, ambiciur propagandas da argamoviCinoT gulubryviloba, suldamcro-bili liberalizmi, Cvenda saubedurod, qvey-nis sazianod.gadavxedoT warsuls, dRevandelobas, gavac-
nobieroT momavali, is amocanebi, rac undadavisaxoT qveynis da eris sakeTildReod dasabednierod; winsvlis, aRorZinebis, aRm-Seneblobis qvakuTxedad, qveynis gamTlianebissawindrad.rogorc yovelTvis, prezidentobis kan-
didati mravladaa, yvela TavisigamocdilebiT, unariT, xedviT. mindaaRvniSno baton aleqsandre WaWiaze,
romelic, jerjerobiT, ar gaxlavT prezi-dentobis kandidati.baton aleqsandre WaWias kargad icnobs
saqarTvelo, qarTveli eri, rogorc Cvenidrois erT-erT brwyinvale pirovnebas,Zlier erudirebul, politikurad saRadda jansaRad moazrovnes. logikuridaskvnebiT, naRdi WeSmariti mamuliSvilo-biT. batonma aleqsandre WaWiam, rogrc sax-alxo moZraoba “samegrelos”damfuZnebelma da xelmZRvanelma, bevri ramsasikeTo gaakeTa saqarTvelosa daqarTveli xalxisaTvis. misi publikaciebisamSoblosadmi uangaro msaxurebispaTosiTaa gaJRenTili. maTSi mocemuliais programebi, rac esoden sWirdeba dResCvens qveyanas.batoni aleqsandre afxazeTSia dabade-
buli da aRzrdili. afxazeTi misTvis ise-Tive saqarTveloa, rogoric CvenisamSoblos sxva kuTxeebi. igi sa-fuZvlianad icnobs afxazTa istoriulfesvebs, kulturas, sisxlismier urTierTo-bebs da misi prezidentad arCevisSemTxvevaSi yvelafers gaakeTebs qveynisgamTlianebisaTvis!batoni aleqsandre gaxlavT pirad cx-
ovrebaSi misabaZi, TavSekavebuli, maRali in-teleqtiT dajildoebuli jentlmeni,kolxuri zrdilobiT damSvenebuli maRal-Rirseuli adamiani!es misi garegnobidanac TvalnaTlad
gamosWvivis!amitom vTxovT baton aleqsandres, rom
kenWi iyaros saqarTvelos prezidentisarCevnebSi! pativiscemiT,
nugzar zarqua,walenjixa
vWvretdeT warsuls, awmyos, viyurebodeT win!
qarTveluri enebi da “evropuli qartia regionaluri da umciresobaTa enebis Sesaxeb“qarTveluri enebi da
“evropuli qartia
regionaluri da
umciresobaTa enebis Sesaxeb“
(qarTveli “fut-lingvistebi“da „erToblivi
saqarTvelosTvis“ mebrZolimaTi istorikosi mimdevrebi)
minci Tofi giluR, mara iSen vare monadire,
SxvaSnotyelc gazuminu, muWoT Wandi _ moladire, Toli arZas alabrsxuna, marazRva-qvinc akaorwye...
Wifelia WiniS Rober sqvamasirkoc vawkirowke.(laSa gaxaria, megruli
poezia) ase lakonurad ar jobda? am 200-
gverdiani da sxva kidev bevri igive
Sinaarsis mqone wignebis gamocemisa da
Targmnis xarjebs ki batoni futkaraZe
Tavis institutSi moixmarda „megrul-
lazuri, svanuri“ Tu sxva dialeqtebis
sakvlevad. Tanac ase mokled Camoyal-
ibebuli iqneb TvalSi Turqebsac da
azerbaijanelebsac ar moxvedrodaT,
Torem exla ra gamodis: amxela wigni,
aseTi Teoriuli msjelobebiT, maTac
rom moewonoT?
is oTxi niSani rom CamoaWikWikeT da
miuyeneT saqarTveloSi mcxovreb
araqarTvel Tanamemamuleebs, amaTac
rom daujdeT WkuaSi? maSin ras
SvrebiT?
1. avtoqTonebi _ diax, avtoqTonebi
namdvilad arian ingiloebi azerbai-
janSi da „lazebis da gurjebis sax-eliT cnobili qarTvelebi“
TurqeTSi, im adgilas sadac exla cx-
ovroben, magram TviTon is adgili
rom gaxda CvenTvis „istoriuli”, ra
vqnaT exla?
2. 1%-ze meti unda iyon, Tu undaT,
rom umciresobad vaRiaroTo _ ram-
deni aTasi qarTveli CavasaxloT, azer-
baijansa da TurqeTSi, rom es
kriteriumi daakmayofilon?
3. “mezoblad ar aris iseTi qveyana,
sadac saxelmwifo enaa maTi deda-ena”-
o, iqneb Cveni qveyana gadavitanoT
sadme, rom es piroba mainc davakmay-
ofiloT?
4. emuqrebaT ded-aenis daviwyebis
safrTxe – aqamde emuqrebodaT pa-
tivcemulo avtorebo _ Tqveni
TeoriebiT Tu miudgnen azerbai-
janelebi an Turqebi am sakiTxs, maSin
marTlac verc “enebis qartia” da verc
sxva saerTaSoriso dokumentebi
uSvelis maT enebs!
gansakuTrebiT mZimedaa lazebis
saqme. maT futkaraZe-gvancelaZiseuli,
Tu xorava-gujejianiseuli “zogadqar-Tuli” saukuneebis win daaviwydaT da
Zalianac rom moindomon, veRar aRid-
genen albaT. lazuris swavlebas ki
iTxoven TurqeTis mTavrobisgan, magram
dRemde maincdamainc didi xalisiT ar
usrulebs TurqeTis saxelmwifo am
moTxovnas. erT-erTi meqanizmi am
moTxovnis Sesasruleblad ucilob-
lad iqneba “evropuli qartia region-
aluri da umciresobaTa enebis
Sesaxeb”, gansakuTrebiT mas Semdeg,
roca TurqeTi evrogaerTianebis wevri
qveyana gaxdeba. mereda am moTxovnis
sapasuxod Turqebma, rom “fut-lingvis-
tebis” Teoriebi gamoaCinon da ganacx-
adon, lazuri dialeqtia da
dialeqtebs ki ar exeba “enebis qar-tia”, gana marTlebi ar iqnebian?! Tu
saqarTveloSi ver moxvda lazur-
megruli “enebis qartiaSi”, Turqebs
gaamtyunebs gana vinme?!
amazea naTqvami “Tagvma Txara
Txarao...” sakuTari TavisTvis rom
gageTxaraT marto, ra gviWirda, in-
giloebsa da lazebs (Tu mTlianad
saqarTvelos) rom uTxriT Zirs, is
aris sadardebeli.
wignis dasawyisSive TiTqosda
gakvirvebulni rom werT: “1999 welssaqarTvelo gaxda evrosabWos wevri;
Sesabamisad Cvenma qveyanam aiRo
valdebuleba 1 wlis vadaSi SeerTe-
boda “evropul qartias regionulida umciresobis enebis Sesaxeb” (“enis
qartias”); valdebuleba dRemde ar
Sesrulebula.” (e. dadiani, t.
futkaraZe, r. Serozia 2010, gv.2)
TqvenisTana “toleranti” Teo-
retikosebi, TavianTi mimdevrebiT da
kidev Tqvengan “ganswavluli” studen-
tebi, rom hyavs am qveyanas, iqneb imit-
omac ikavebs Tavs xelisufleba
dRemde.
Cveni qveynisTvis uaRresad sax-
ifaTo “qartiis” principebi ki ar
aris, saxifaToa TqvenisTana “mecniere-
bis” mier gamoyenebuli terminebi:“ltolvilebi”, “Semoxiznulebi”, “Se-
farebulebi”, “aSkara migrantebi” da im
wlebisa Tu saukuneebis “daTvla”, rom-
lebsac roca gawyobT rusuli wyaroe-
bidanac didi warmatebiT imowmebT
xolme; anda is procentebi, romelic 1-
is tolia, an “mravaleTnikurobis” is
gansazRvreba, romelic 6-ze meti unda
iyos.
da es imis magivrad, rom ganvlili
20-wleulidan mainc gamogvetana raime
daskvnebi da yvelaferi sxvisTvis ar
dagvebralebina, imis magivrad, rom
gveTqva: ara aqvs mniSvneloba, vin ro-
didan cxovrobs an saidan vin
Camoasaxla, yvelani am qveynis mo-
qalaqeebi varT da amaSi yvelani
Tanasworni varT. yvelam pativi unda
vceT saxelmwifo – qarTul – enas, ma-
gram ara Cveni araqarTveli Tanamema-
muleebis enebis upativcemulobis
xarjze.
viTom riTi ganxvavdeba dadiani-
futkaraZe-Serozias midgoma im
rusuli Tu sabWoTa imperiis
midgomisgan, romelsac aRwers jonaTan
uiTli: “sabWoTa saganmanaTeblo sis-
tema aZlevda gansakuTrebul privi-
legiebs garkveul enebs, kerZod ki imenebs, romelzec saubrobda adminis-
traciul-teritoriuli erTeulis
erovneba (respublika, avtonomiuri re-
spublika, avtonomiuri regioni), ufromcirericxovan erebs ki mouwodebdenen
esaubraT an rusulad an im respub-
likis titularuli erovnebis enaze,
romelSic cxovrobdnen.” ( j.uiTli
2006, gv.18).
sabWoTa sistema ara gvaqvs, magram
TqvenisTanebis saxiT misi Svilebi ety-
oba kidev SemogvrCnen, romlebic Cvens
araqarTvel Tanamoqalaqeebs, araviTar
arCevans ar utoveben.
nuTu Cvens qveyanaSi mcxovreb nor-
malur adamians SeiZleba wamoscdes,
rom termini “multieTnikuri qveyana”
saqarTvelosTvis Seusabamod migvaC-
nia”-o. ix. t. futkaraZis wigni „qar-
Tuli enis istoria“ _ 2006 w. _
saxelmZRvanelo universitetis
bakalavriatis studentebisTvis. _ g.o.
qalbatoni manana tabiZe:
“saqarTvelom istoriul warsulSi
sazogadoebrivi integraciulobis
SesaniSnavi magaliTebi mogvca, swored
mis warsulSi iZebneba msofliosaTvis
is ideali, romelic tolerantobis, sx-
vaTa uflebebis dacvisa da Sinagani
erTianobis atmosferos aRwevda imaT-
Tan urTierTobaSic, vinc aqaurobas
TavSesafris Ziebisas akiTxavda da ise
cxovrobda am qveyanaSi xangrZlivad,
rom aravin aiZulebda, rom asimilire-
buliyo, warmoSobis qveyana daeviwye-
bina da rjuli an dedaena daeTmo“
(“saqarTvelos konfliqturi re-
gionebis lingvokulturuli anal-
izisTvis“. m.tabiZe gv. 192).
iqneb erTmaneTTan mainc SegeTanxme-
biaT sanam gamoaqveynebdiT, Torem
romels dagijeroT axla _
futkaraZes da mis Tanaavtorebs Tu
qalbaton tabiZes?
Tu “multieTnikuri qveyana” ar
varT, maSin msofliosTvis misabaZi
“ideali” tolerantobisa da a.S. ro-
gorRa viqnebodiT?
davuSvaT, marTla ise “idealurad “
iyo yvelaferi, rogorc qalbatoni
tabiZe aRgviwers, maSin axla XXI
saukuneSi, roca evropa am toleranto-
bis gansaviTareblad da gansamtkice-
blad kidev erT axal instruments
gvTavazobs, Tqven raRam dagawyebinaT
lingvisturi Teoriebis ise
gadakeTeba, rom megrul-lazursa da
svanurs “dialeqtebad“ asaRebT, oRon-
dac “enebis qartiaSi” ar moxvdnen ro-
gormeo!
gia okujava
vladimer putins dasavleTSi
Tanamedrove saxelmwifo moR-
vawis lamis nimuSad miiCneven.
Sotlandiis mTavar gazeT “skots-
menis” wamyvanma mimomxilvelma
Jerald uorenma gamoaqveyna sta-
tia saTauriT “putinis axali
aRqma”.
igi arastandartulad iwyebs
Tavis werils inglisurenovani
“feisbuqidan” amokrebili ci-
tatebiT: “ar megona, odesme Tu
vityodi, rom ufro daveTanxme-
bodi vladimer putins, vidre
romelime dasavlel liders”.
statiis avtori aRiarebs, rom
Canawerebi socialur qselebSi,
romelTa raodenoba sul ufro
matulobs, asaxavs xalxis mzard
ukmayofilebas aSS-sa da evropis
xelmZRvanelobisadmi, amasTan, ar
malavs pativiscemas ruseTis
Zlieri prezidentis mimarT. dRes,
amtkicebs uorneri, Cven evro-
amerikul politikur klasSi
gulgatexilobis iseT dones mi-
vaRwieT, rom droa vaRiaroT misi
uvargisoba. kemeronsa da obamas
xelisuflebis saTaveSi mxolod
adamianebis apaTiuroba aCerebs.
magram moaxloebuli ekonomikuri
cunami aRgvis pirisagan miwisa
saparlamento fsevdodemokratiis
diskreditirebul models,
romelic zedmetad didxans
itanda xelisuflebaSi myof
aramzadebsa da briyvebs.
saSinao politikis mimoxil-
visas Sotlandieli aRniSnavs, rom
ruseTis prezidenti racionalu-
rad moqmedebs. “sanam
dasavleTeli liderebi erTsqe-
sianTa qorwinebas akanoneben,
vladimer putini, marTlmadide-
bluri eklesiis TxovniT,
ruseTis mTel teritoriaze
akanonebs antigenur kanonebs,” _
aRniSnavs avtori da askvnis, rom
“dedali” dasavleTisgan ruseTi
uazro liberalizmis, kultu-
ruli mazoxizmis, ZirZveli
mosaxleobis amowyvetis, ojax-
uri cxovrebisadmi zizRisa da
piradi pasuxismgeblobis
nacvlad gedonizmis miuReblo-
biT gamoirCeva. rusebi va-
Jkacuri eria, mas marTavs
Zlieri neba, romelic erovnul
interesebs icavs”.
mibaZeTo vladimer putins,uTxres baraq obamas da
devid kemerons
ilori 516-23 ivlisi 2013
bolo dros ganviTarebul mniSvne-lovan movlenebze gvesaubreba mwe-rali merab SaTiriSvili.
_ batono merab, rac ufro axlovdebasaprezidento arCevnebi da mimdinare sa-marTlebrivi procesi aqtiur fazaSiSedis, Cveni dasavleli partniorebi sulufro mets saubroben politikur devnaze.wina kviras euTo-mac miiRo rezolucia,romelSic SeSfoTeba gamoTqva yofilipremieris, vano merabiSvilis, dakavebisgamo. es yvelaferi, albaT, samarTlianadgvafiqrebinebs, rom evropa da amerikacalsaxad mxars uWers saakaSvils. rogorfiqrobT, sabolood amas xom ar mivyavarTiqiT, rom `nacmoZraobis~ umaRlesi eSe-lonebi xelSeuxebeli darCes da marTlm-sajulebis joxi mxolod Semsruleb-lebze gadatydes? aris saubari merabiS-vilis SesaZlo gamoSvebazec._ amgvari SiSi sazogadoebaSi sruliad
samarTlianad Cndeba. imave nato-s gene-raluri mdivnis vizitic rom aviRoT, misgancxadebebSi me bevri ram ar momewona.adrec miTqvams da kidev vimeoreb, TuCvens keTilis mosurneebs, amerikelebs daevropelebs, undaT, rom saqarTvelo mar-Ton maTi survilisamebr, es namdvilad argamouvaT. kanoni yvelgan unda kanonobdesda samarTlis uzenaesoba yvelam undadaicvas. aq aris erTi faqtoric: Tqven TudaakvirdebiT, xelisuflebaSi `qarTuliocnebis~ mosvlis Semdeg dasavleTis ri-torika, Cvensa da ruseTs Soris saerToenis gamonaxvasTan dakavSirebiT, ZalianSeicvala, anu, adre Tu gvesmoda saubariurTierTobis mogvarebis aucileblobaze,dRes ukve piriqiTaa _ ocdaoTxi saaTigvamunaTeben, dasavlur kurss ar unda ga-dauxvioT da prorusulebi ar unda gax-deTo. axla ra gamodis? mTeli maTimaSindeli miTiTeba da mowodebebi, romproblemebi mSvidobianad unda mogvardes,mxolod fasaduri politika iyo. sinamd-vileSi ki Zirs gviTxridnen Cvenc da ru-sebsac...
_ ki magram, ratom iyvnen darwmunebuli,rom es mowodebebi da fasaduri politikaCveni mxridan realur qmedebebSi ar ga-daizrdeboda?_ maTi es rwmena dafuZnebuli iyo
imaze, rom zustad icodnen, saakaSvili da`nacmoZraoba~ verasodes moagvarebdnenruseTTan urTierTobas. amas TviTon ru-seTis xelisuflebac Riad acxadebda, mag-ram, rogorc ki movida axali Zala,romelmac sul sxva perspeqtivebi gaaCina,viTareba kardinalurad Seicvala. dReskremlis mesveurebi ar amboben, rom sa-qarTvelos ar daelaparakebian, piriqiT,isini mzadyofnas gamoTqvamen. ai, esaa da-savleTisTvis yvelaze didi moulodne-loba da yvelaze didi Tavsatexi.
_ konkretulad raSi gamoixateba es?_ im gancxadebebSi, romlebsac dasav-
leli diplomatebi akeTeben _ TiTqos sa-qarTvelom prodasavlur kurssgadauxvia. ras niSnavs es prodasavlurikursi, me ukve, simarTle giTxraT, aRarcmesmis; Tu imas niSnavs, rom saerTod arvaxsenoT ruseTi, bodiSi, magram ase ar ga-mova, Cven mudmivad zewolis qveS ver viq-nebiT. bavSvic ki xvdeba dRes, rom amxelasaxelmwifosTan Widaoba da ZiZgiliCvenTvis sikeTis momtani ar aris. Tavisdroze evropac mixvda amas da mTelimsoflioc. ase rom, yvelam unda gaigoserTi ram: saqarTvelo sajildao qva veriqneba, saqarTvelom ganviTarebis saku-Tari gza unda moZebnos...
_ amgvari politikiT evroatlantikurstruqturas davSordebiT. amaze isiniRiad da daufaravad mianiSneben._ jer erTi, vin giRebs am struqturaSi
da meorec, Tu Cven gvinda, evropulojaxSi SevideT, rogorc sruluflebianiqveyana, maSin erTiani saxelmwifoebriobaunda gagaCndes. me vfiqrob, rom dRes qar-Tuli saxelmwifoebrioba ar arsebobs.ase rom, romel evrokavSirzea saubari annato-ze?! saakaSvili asrulebda konkre-tuli politikuri jgufis konkretuldavalebas, romelsac Tavisi mizanihqonda. imis meti maT aq araferi aintere-sebdaT. amaze metyvelebs Tundac is, romarc erTxel dasavleTidan misTvis ar
miuTiTebiaT kategoriulad, demokra-tiuli gzebiT daaregulire urTierTobaruseTTano. darwmunebuli var, mas rom esmiTiTeba hqonoda, cxra tyavSi gaZvrebodada SeZlebda, magram, Cvenda saubedurod,yvelaferi piriqiT iyo, am kacs arwmunebd-nen, rom sworad iqceoda, swor nabijebsdgamda da ukan ar unda daexia.
_ principSi, ivaniSvilsac imaves eubne-bian, amaswinaT riCard norlandma ganac-xada, amerika TqvenTan ariso._ gasagebia, magram biZina ivaniSvili am
yvelafers cota sxva prizmaSi atarebs,misTvis amgvar gancxadebebs ar aqvs waqe-zebisa da waxalisebis efeqti. amas ukvexedaven dasavleTSi da, rogorc Cans, ner-vebi eSlebaT. amitomaa, rom axla CvensSida procesebze akeTeben aqcents; anuisini im politikas da kanonmdeblobasexebian, romelic TviTon qveynis gadasa-wyvetia, mis suverenul CarCoebSia. imaveamerikis elCi rom axseneT, faqtobrivad,yvelgan figurirebs, yvelaferSi monawi-leobs, TiTqos is aris centraluri fi-gura. es TavisTavad kiTxvebs aCens, bolosda bolos vin varT Cven _ saxelmwifo Tukolonia?!
_ Tqveni azriT, is politika, romelsacdasavleTi atarebs dRes CvenTandakavSirebiT, realurad ra gavlenasmoaxdens saqarTveloze?_ Tu Cven aq kanonierad viqceviT, maTi
Sefasebebi, yvela SemTxvevaSi, darCeba Se-fasebebad. ubralod, es garkveulwiladxels SeuSlis Cveni evropuli politikiswinsvlas, rac TavisTavad sirTuleebTaniqneba dakavSirebuli. rac Seexeba ruseT-Tan urTierTobis dalagebas, veravin daveraferi amas win ver aRudgeba, imitom,rom esaa Cveni, rusi xalxis, afxazebisa daosebis neba; zogadad, saerTo samezobloformatia es, rac didi ugunureba iyo, romdairRva da mtroba gaCnda.
_ natozec gkiTxavT. Tqveni azriT, undaCatardes Tu ara xelaxali sayovelTaogamokiTxva imis Taobaze, gvinda Tu araaliansSi Sesvla?_ erTi aseTi gamokiTxva saakaSvilma
Caatara 2008 wels da maSin, gaxsovT,mosaxleobis absoluturma umravlesobamSekiTxvas dadebiTi pasuxi gasca. im drosyvela ambobda, rom arCevnebi gayalbda, ma-gram aravis dauyenebia sakiTxi, is refer-endumi ramdenad obieqturi iyo. CemiazriT, sruliad legitimuri uflebagvqonda, daveWvebuliyaviT. rac Seexeba xe-laxal gamokiTxvas, mimaCnia, rom is undaCatardes ara marto am erT konkretulsakiTxze, aramed bevrad ufro farTo damravlismomcvel konteqstSi. kerZod, rasvgulisxmob, wlebis manZilze xalxi armonawileobda qveynis marTvaSi, amitomaxalma xelisuflebam, Tu mas ar unda, romwinamorbediviT moswydes sazogadoebas,mosaxleoba ufro metad unda CarTosgadawyvetilebebis miRebaSi. es Seexebaigive sagareo politikuri orientirebisgansazRvrasac, rac yvelaze mniSvnelova-nia CvenisTana mcirericxovani erisTvisda ruseTTan urTierTobis mogvarebissakiTxsac.Cven 9 wlis ganmavlobaSi gvesmoda, rom
evropul ojaxs vekuTvniT, magram warmod-gena ar gvqonda, ra aris es ojaxi. mere,saqme saqmeze rom midga, aRmoCnda, romTurme mTlad Cveni saxlic ar yofila esevropa. metic, zogi ram iseTebic aR-movaCineT masSi, rac CvenTvis absolutu-rad miuRebelia. ai, zustad imavegaugebrobaSi rom ar aRmovCndeT axlac,biZina ivaniSvilma yvelaferi unda gaake-Tos mosaxleobis informirebisTvis.xalxma unda icodes, ras virCevT da saiTmivdivarT. winaaRmdeg SemTxvevaSi, am dab-neulobidan verasodes gamovalT, vera-sodes gavxdebiT stabiluri qveyana.
_ saprezidento arCevnebamde oTx Tvezenaklebi rCeba. politikuri daZabulobadRiTidRe matulobs. imis miuxedavad, rom`nacmoZraoba~, faqtobrivad, aranair Za-lauflebas ar flobs, sazogadoebisgarkveul nawilSi mainc aris SiSi, romsaakaSvilma bolos SeiZleba situaciaarios. Tqveni azriT, ramdenad realuriaes safrTxe? ras unda velodoT?_ bunebrivia, aseTi SiSi iarsebebs. 9
weli rom mudmivi teroris qveS iqnebi,mere iqidan gamosvla Znelia, magram Za-
lian did pativs vcem Tqvens gazeTs daminda, Tqveni mkiTxveli davamSvido, _ esaris usafuZvlo SiSi. `nacionalur moZ-raobaze~ aq laparaki aRaraa, saakaSvilisreJimi dasrulda 1 oqtombers. ra Tqmaunda, gveleSapi bolomde jer ar gangmi-rula, magram misi kudis moqneva ukve ve-ravis zians ver miayenebs. es TviTonackargad ician. ase rom, mTavari safrTxeqarTvelma erma ukve gadaitana; `nacmoZ-raoba~ praqtikulad damTavrebulia.
_ arCevnebis TariRis dasaxeleba saa-kaSvilma erTgvarad gaarTula. jer 27oqtomberi gamocxadda, Semdeg _ 31, Semdegisev _ 27. Tqveni azriT, ras niSnavda es?_ amaT qmedebebsa da gadawyvetile-
bebSi logikis danaxvas tyuilad ar undaSeecado. Cven verasodes gavigebT, raSisWirdeboda saakaSvils arCevnebis Tari-Ris erT dReSi samjer Secvla. Tu amiTvadis gaxangrZliveba surda, maSin Tavi-danve 31 oqtomberi unda daesaxelebina,Tumca ara mgonia, oTxi dRe rames niSnav-des. saerTod, saakaSvils Wkua rom hqon-des, vadas ki ar unda ixangrZlivebdes,piriqiT, unda imoklebdes; vinaidan isaxla realurad Tavisi partiis ganadgu-rebas da mospobas axangrZlivebs. saakaS-vili sabolood acamtverebs`nacmoZraobas~, Sanss ar utovebs mas.aseve ar utovebs Sanss misi partiis wev-rebsac, romlebsac mTlad imdeni danaSau-lic ar aqvT Cadenili, rom xalxmaverasodes apatios. man icis sakuTariSecdomebi, icis, rom misTvis yvelaferidamTavrda politikaSi. amitom sxvebicunda, Caiyolios da gems Ziravs. CaZiruligemidan vinc garbis, kargad iciT Tqven...
_ virTxebi. ise, aris saubari imazec,rom maTi nawili, SesaZloa, `qarTul oc-nebaSi~ Sevides._ mec gavige es da, simarTle giTxraT,
ar vici, ra vifiqro. ginda, ar ginda, Seniada am virTxebs kari unda gauRo, magrammere imis SiSSi unda iyo mudmivad, romar gamogxran...
_ dResdReobiT ukve Zalian bevri yo-fili ̀ nacionalia~ qarTul ocnebaSi, rasfiqrobT amaze?_ vfiqrob, rom Zalian didi safrTxea
es koaliciisTvis, magram imedi maqvs, ar-Cevnebi yvelafers gawmends. sxvanairadmudmivad naRmze viqnebiT. gansakuTrebiTramdenime regions exeba es.
_ kerZod?_ erT faqts getyviT, Zalian did pativs
vcem zviad ZiZigurs, magram foTSi, maga-liTad, misi partiis xelmZRvaneli gaxdaviRac wurwumia, yofili deputati `nacio-naluri moZraobidan~. Tavis mxriv, man Zi-riTadi birTvi Seavso aseve yofili`nacionalebiT~. iq viRac asaniZea kideverTi gaqanebuli `miSisti~... ai, esaa ukvesafrTxe da amas unda miaqcion yuradRebapartiis liderebma...
_ vadamdel saparlamento arCevnebzeras fiqrobT?_ ar minda, mkvexarobaSi CamomerTvas, ma-
gram jer kidev 1 oqtombramde vambobdi,es arCevnebi, rogorc unda Sefasdes,demokratiuli ver iqneba-meTqi. am yve-lafers Zalian martivi axsna aqvs, _ isCatarda avtoritaruli reJimispirobebSi. maSin yvela vTanxmdebodiTimaze, rom unda momxdariyo gardatexa daSemdeg Cagvetarebina xelaxali, obieqturiarCevnebi. mxolod ase miiRweodasamarTlianoba da mxolod ase SeiZle-boda, xalxs sakuTari nebis gamoxatvissaSualeba miscemoda. me dResac igiveazri maqvs da, imis miuxedavad, rom `qar-Tuli ocnebis~ erT-erTi damfuZnebelivar, amas xmamaRla vambob _ saprezidentoarCevnebis Semdeg upriani iqneba, Catardesvadamdeli saparlamento arCevnebic. amiTgaiwmindeba koalicia da politikurisivrce gajansaRdeba.
esaubra jaba Jvania
gaxariebis gvaris dalocva2013 wlis 1 seqtembers saqarTvelos kaTalikos patriarqi ilia II
dalocavs gaxariebis gvars. amisaTvis aucilebelia sagvareulo xatiserToblivi ZaliT dawera (daxatva), risTvisac “liberTi bankSi” gaxs-nilia angariSi. GE36LBO111199431911000 (p.a. liana gaxarias saxelze)mniSvnelovania, yvela gaxariam miiRos monawileoba am sasikeTo saqmeSida SesaZleblobis farglebSi CaricxoT nebismieri Tanxa. detalebisdasazusteblad SegiZliaT darekoT: 599728591 _ zaur gaxaria.
Tavs dagvatyda risxvadbandebi,
ucxoeli da miSisturiokupantebis!
Tqvens prezidentsdavkidebo, riTac minda,maT ,,vladikas” radgan
ulaqlaqia,cixisZirs rom Svenis
yelmoRerebiTa,SevaxsenebT, im Zvel cixes ra
hqvia!ar ifiqroT, rom Taxsiri
gviyvars didad,magram dasja mxolod Cveni
saqmea!
dRes dastambuli ,,samisaTrevela”, romlis gamo-qveynebis eqskluziuri uflebaavtoris Tavaziani TanxmobiTCven gadmogveca,sagangebod us-vams xazs, rom saqarTvelosara erTi, aramed ori okupantihyavs _ Crdiloeli da Sin-auri mteri _ ucxo Teslismier nakvebi grantiWamiebi _pirveli oqtombris arCevnebSidamarcxebuli miSistur-fa-Sisturi xrovis warmomadgen-lebi.SemTxveviTi ar aris tolo-
bis niSani okupantTa am orfrTas Soris.is, rac nacisturi xrovis
iatakqveSa warmomadgenelma _uzenaesi sasamarTlosa daiusticiis sabWos Tavmjdo-maris moadgilem b_nma zazameiSvilma evropis saxalxopartiis muSaobaSi erTianinacmoZraobis TavkacebTanerTad monawileobiT Caidina,erTxel kidev TvalnaTlivadasturebs, Tu, rogorc poli-tikurad, ise samarTlebrivadra umZimesia saqarTvelosTvis,,nacisturi” okupacia da misimabezRara, amasTan demagogiliderebis arakacoba.
gazeT ,,iloris” redaqcia
wiTelmandata samarTali
ra rwmenis aris, ra jurisqveynis meore msajuli,vinc briuselSi ,,nacebis”partiobana gamarTa?,,vai, egeTas samarTals”,wiTelmandata samarTals!togac Seswira, mantiacnaci-bacebis partiasda mabezRara tikinamWorebi waitlikina,magram sibilwis momcxebiskvlav ametyveldnen
cocxebida Tqves:_ vai, im samarTals,meiSvili rom warmarTavs!
27-is molodiniSimSilma da yofnam SiSSigagvacala siqac, Rdinicda didia 27-Simixos wasvlis molodini.ver uSvela dauduRarssaarCevno RvinobisTvemda vis ratom rad uRirda,ver gavigeT, midis ise.prezidentis sasaxleSiukanasknel wuTebs aTevsda arCevnebs Tavis dReSiveRar miaxuTSabaTebs.TiTiT wvintlis mwmendav
,,rainds”,ara mxolod misi cocxi,radgan midis, misdevs maincufunqcio cxvirsaxocic!
aleqsandre Sengelia
sami saTrevelaTemaze:
poeziis kuTxemerab SaTiriSvili: ruseTTan urTierTobis mogvarebas xels veraferi SeuSlis
ilori6 16-23 ivlisi 2013
dasawyisi “ilori” #171-227al baT, arc is un da iyos Sem Txve vi -
Ti, rom 1492 wlis ag vis to Si qris te fo -
re ko lum bis 90 ka ci an ekipaJ Si (sa mi
ge miT _ `san ta ma ria~, `pin ta~, `ni nia~)
ga vi da es pa ne Tis nav sad gur pa lo si dan
da gadala xa at lan tis oke a ne, eki paJ Si
Se di o dnen kol xi Zme bi mo laS xi e bi da
li pis kua, Cans isic meg re li iyo; 2004
wels qar Tul pre sa Si ga moq vey nda
vrce li we ri li `ame ri ka ko lum bTan
er Tad kol xeb sac aRmo u Ce nia~ (ma mu ka
va Sa ki Ze, Ta maz So Ta Ze, ame ri ka ko lum -
bTan er Tad kol xeb sac aR mo u Ce ni aT,
gaz. `saqar Tve los res pub li ka~, 2004, 25
iv li si, gv. 1, 10.). eq spe di ci is aR niS nul
mo na wi le ebs ma Sin espaneTSi uc xov ri -
aT, es ma sa le bi or aTe ul wel ze me ti
xnis win mo u po ve bia ga mo Ce nil mec ni -
ers, nevro pa To logs, Sem dgom Si msof -
li os mra va li aka de mi is sa pa tio
aka de mi koss, pro fe sor iu ri am ber kis
Ze mo laS xi as, ro mel sac aR niS nu li
do ku men te bis ga moq vey ne ba ko mu nis tu -
ri xe li suf le bis dros ver mo u xer xe -
bia.
prof. iu ra mo laS xia q. me xi ko Si
(meq si ka) Sex ved ria Ta vis mog va res _
meq si ka Si mcxov reb mo laS xi as, ro me -
lic ko lum bis eq spe di ci is mo na wi le
umcro si mo laS xi as So re u li mem kvid -
re yo fi la da romelsac iu ri saT vis
ga da u cia amis da ma das tu re be li fo to -
ma sa le bi gva re bis mi Ti Te biT da sxva
doku men te bi.
ad re, 1998 wels, mwe ral ma Ta maz So -
Ta Zem (fifiam) aR niS nul sa kiT xTan da -
kav Si re biT ga mo aq vey na sainte re so
ma sa le bi, ro mel Sic mi u Ti Tebs, rom
bas ko ne li mo laS xi e bi ad mi ral ma ko -
lum bma me Ta u ri ge mis `san ta ma ri as~
eki paJ Si Se iy va na, rom lis ka pi ta ni Tvi -
Ton iyo, am eki paJ Si si iT me oT xe iyo
lipus kua, ro me lic, aS ka rad, meg ru li
gva ria. ir kve va, rom ko lum bis eki paJ Si
sa mi meg re li mez Rva u ri iyo.
aR sa niS na via is, rom cno bi li ame ri -
ke li mwe ra li er skin kol du e li wig -
nSi `ame ri ka sig rZe-si ga niT~ wers: `arvi ci, ro gor mox vda pir ve li bas ki ame -
ri ka Si _ Se saZ loa, es iyo qris te fo re
ko lum bis qarava nis mez Rva u ri, ro me -
lic dar Ca iq, ga a me ri kel da da gam did -
rda~ (ix. Ta maz So Ta Ze, qar Tve li
mezRva u re bi Zme bi mo laS xi e bi ame ri kis
kon ti nen tis pir vel aR mom Cen Ta eq spe -
di ci a Si, Jur. `aia~, 1998, #1, gv. 129-138 da
gaz. `sa qar Tve los res pub li ka~, 2004, 25
iv li si, gv. 10.).
i. mo laS xia iyo Ce mi ra i o ni dan _ wa -
len ji xi dan, Ce mi uax le si me go ba ri, ma -
Ra li ada mi a nu ri Rir se be biT Sem ku li
usay var le si pi rov ne ba (iu ri mo laS xia
war dge ni li iyo no be lis pre mi a ze, mag -
ram ganukurnebe li se niT ma le gar da -
ic va la, da ro gorc Cans, uyu rad-
Re bo biT, pre mi is mi Re bis sa kiT xi CaiSa -
la. wa len ji xe li mo laS xi e bis STa mo -
ma va lebis, ame ri kis aR mo Ce na Si mo na-
wi le, es pa ne li ad mi ra li ko lum bis eq -
spe di ci is wev ris mem kvid re, q. me xi kos
erT-er Ti udi de si fo to a te li es me pat -
ro nea.).
aR sa niS na via, qris te fo re ko lum bis
erT-erT ka ra ve las, rom lis ka pi ta ni
iyo vin sen te ia ne si, er qva meg ru li sa -
xe li _ `ni nia~.
sa in te re soa isic, rom 1492 wlis 26
de kem bers, kun Zul ha i tis max lob lad,
wyal qve Sa kldes Se e ja xa da Ca i Zi ra
ko lum bis eq spe di ci is flag ma ni, ial -
qni a ni xo mal di `san ta-ma ria~. eki pa Jis
yve la wev ri gadar Ca. isic sa in te re soa,
rom 1493 wlis 25 seq tem bers ko lum bma
ame ri kis ken me o re mog za u ro ba daiwyo.
un da aRi niS nos is faq ti, rom ie lis
uni ver si te tis qi mi kos ma Jak lin olin -
ma ga nac xa da, rom geografiu li ru ka,
ro me lic qris te fo re ko lum bis mi er
ame ri kis aR mo Ce nam de 500 wliT ad re
dauxatavT, nam dvi lia. ru ka 1957 wels
aR mo a Ci nes da pir ve lad 1965 wels ga -
moq vey nda. ru kis mar cxe na mxa re Si la -
Ti nu ri war we ra mi u Ti Tebs Tu ro gor
aR mo a Ci na or ma skan di na vi el ma mez Rva -
ur ma _ bi or ne he ri ol gson ma da le if
erik son ma na yo fi e ri mi wa, sa dac yur Ze -
ni xa rob da, ami tom am mi was vin len di
uwo des. ru ka 999 wliT aris da Ta ri -
Re bu li, anu ko lum bis mi er ame ri kis
aR mo Ce nam de 493 wliT ad re. zo gi er Ti
mkvle va ri mi u Ti Tebs, rom aR niS nu li
ru ka kar gad Ses ru le bu li fal si fi ka -
ci aa da faqtobri vad XX sa u ku ne Sia
dam za de bu li.
saq me is aris, rom ru kis mel nis Se -
mad gen lo ba Si aR mo a Ci nes ana to zi, ro -
me lic Zve li ru kis me lan Si ar un da
yo fi li yo, Tum ca Jak lin olin ma aC ve na,
rom ana ti zi Se saZ loa, mi ne ral il me -
ni ti sa gan warmoSob li yo, isi ni Su a sa u -
ku ne eb Si sa Re ba ve bis war mo e ba Si
Zi ri Tad ned le uls war mo ad gen da~.
ima sac am tki ce ben, rom qris to fo re
ko lum bi qe raTmi a ni iyo ma Sa sa da me is
war mo mav lo biT bas ki (kol xi) iyoo.
ra Tqma un da ame ri kis aR mo Ce na ukav -
Sir de ba ko lumbs, mag ram mas es qve ya na
in do e Ti ego na. aR niS nu li kon ti nen ti
aR mo Ce nis 15 wlis Sem deg 1503 wels
ita li el ma mog za ur ma ame ri go vespu Cim
Se as wav la da aR we ra sam xreT ame ri ka
da `axa li sam ya ro~ uwo da. 1507 wels
ger ma nel ma mec ni er ma val de mi u ler ma
wi na da de ba wa mo a ye na ax la aR mo Ce nil
qvey ni saT vis ame ri go ves puCis sa pa tiv -
ce mu lod ame ri ka ewodebinaT. pir ve -
lad ame ri ka ewo de bo da sam xreT
ame ri kas, mog vi a ne biT, es sa xe li gav -
rcel da Crdilo eT zec (sa u ku nis 40-ia -
ni wli dan)
ar go nav te bis epo qis sa qar Tve lo
(kol xe Ti) yve la ze uke Te sad aris cno -
bi li mTe li msof li os miTebSi, po e zi -
a Si, dra ma tur gi a Si, li te ra tu ra Si,
is to ri a Si. aqe dan yve la ze mniS vne lo -
va nia apolonios ro do se lis `ar go nav -
ti ka~. ber Znu li da la Ti nu ri mi Te bis
Ta nax mad, kol xe Tis to li qveya na an ti -
kur sam ya ro Si ar ar se bob da: es Se iZ -
le ba vi Ra ce e bi saT vis er Tgva rad
ga sak vi ri iyos, magram faq tia. aseT mi -
si as qar Tve le bi Cven ki ar mi va we reT
Cvens Tavs, ara med ber Znu li da la Ti -
nu ri mi Te bi da ber Zen-ro ma el-bi zan ti -
e li swav lu le bi mog va we ren, _ amas
qar Tve lebs, am bobs vl. al fe ni Ze (vl.
al fe ni Ze, eg vip tu ri eni sa da ie rog li -
fe bis kol xu ri sa i dum lo e ba ni, gaz.
`eri da sa zo ga do e ba~, 1997, Te ber va li,
#5, gv. 7, 11-12.).
* *
mkvle va ri, ser gi (gi or gi) sa ja ia
wers: `... sa qar Tve lo Ta vi dan la zur
(meg rul) siv rce Si war mo iS va da aqe-
dan ga niv rco sxva das xva mxa re Si.
meg ru li ena ka vi ka cob ri o bis erT-
erT saw yis met yve le bas mi e kuT vne ba,
ro me lic ma Sin, jer ki dev Canasa xo van
mdgo ma re o ba Si, uk ve qmni da da srul -
yof da bge ra Ta gra fi kul ga mo sax vis
sa Su a le bas, gaaCnda sit yva “Wa rua” (we -
ra) da ga niv rco zo gad qar Tul Si na -
ar sad.
man, qar Tve li eris mra val wlo van
is to ri a Si ers cno bi er-mis te ri u li
sam ya ros er Ti epo qa da as ru la da Se -
am za da axa li, qris tes win mswre bi da
gam ge bi sa zo ga do e ba.
sva nur da meg rul (la zur) ena ka vebs
ise Ti di di sit yvi e ri ma ra gi Tu cno -
ba Ta sa un je ga aC ni aT, rom dRe van de li
Ta o ba, sa ku Ta ri qvey nis is to ri a Si, mis
su li er mi si a Si sam wu xa ro gauTviTc-
nobiereblobis ga mo, jer ki dev fsi qo -
lo gi u rad araa mzad mis
asaT vi seb lad~, ra sac mTe li ri gi mi -
ze ze biT xsnis.
s. sa ja ia gar kve viT aR niS navs, rom
qar Tvel Ta ux so va ri is to ria mi viw ye -
bu li iyo, fal si fi ka tor ma e. w. mec ni -
e reb ma xe li Se uw yves sa zo ga do e ba Si
qar Tve li eris vi na o ba sa da war su lis
Se sa xeb yal bi Sina ar sis dad ge nas, rom -
lis mi xed vi Tac, sa qar Tve los uki de ga -
no is to ri i dan ga mo a Ze ves Cve ni
dasabamis am Tvle li _ qar Tu li dam -
wer lo bis Sem qmne li kol xu ri sam ya ro.
amas Tan, ro de sac sa u ba ria meg ru li
ena ka vis (?) mda bi u ro ba ze, nu gva viw yde -
ba, rom sa qar Tve los _ rogorc sa xel -
mwi fos Sem qmne li cxe bu li me fe Ta
di nas tia _ bag ra ti o ne bi war mo So biT
la ze bi, anu egre bis (meg re le bi, igi ve
af xa ze bi) ari an. qar Tve li eris cno bi -
e ri war su li mo i saz Rvre ba Su me re bis,
xe Te bis, urar tus, xmel Ta Sua zRvis, yu -
ba nur da a. S. siv rce Si.
ai, am mxa re Si Se iq mna qar Tu li ena _
ro gorc sa kul to _ li te ra tu ru li
(axa li mis te ri e bis) ena da mis da Se sa -
ba mi si dam wer lo ba, aqe dan ga da i to ta
da nar Cen sa qar Tve lo Si qris ti a no ba
(TviT iu nes ko aRniS navs sa qar Tve lo -
Si qris ti a no bis gav rce le bis ori aTa -
si wlis Ta vs, e. i. uk ve ir Rve va sab Wo Ta
mzak vru li ste re o ti pi, ro me lic sa -
qar Tve los is to ri i dan Zi ri Ta dad aZe -
veb da kol xur sam ya ros).
sxva Ta So ris sa meg re los fe no me nis
`gam da bi oe bis~ di ver si ul ma mcde lo -
bam af xa zeT Si uk ve mi aR wia mi zans, _ es
mxa re ara qar Tul mi wad mo i az re ba...
ro de sac dRes Tur qe Tis im pe ri a Si qar -
Tu li damwerlo bis Sem qmne li la ze bi -
saT vis mzrun ve lo bis niS niT
la Ti nu ri Srif tis sa fuZ vel ze iq ne ba
`dam wer lo ba~, es sxva ara fe ria Tu
ara am xal xis cno bi e ri ge no ci dis
gag rZe le ba de mok ra ti is saxeliT. la -
zeb ma, anu pir ve lma qor Tu eb ma ka cob -
ri o bis ga riJ raJ ze Ta vad Seq mnes
an ba ni, qar Tu li suli e re bis sib rZne.
mi u xe da vad imi sa, rom TiT qmis TxuT -
me ti sa u ku nea, rac er Ti sa xel mwi fo eb -
riv siv rce ara gvaqvs, laze bi dRem de
ase ilo ce bi an: `ski das la zi Sa do
mTe li oqur Tue~.
2000 wels qu Ta i sis sa xel mwi fo uni -
ver si tet Si Ca ta re bul sa er Ta So ri so
sim po zi um ze, ro me lic mieZRvna qris ti -
a no bis ori aTa s wlis Tavs, ger ma nel
mkvle var eT no logs vol fgan for Sta -
ins, vimeoreb war mo u Ce nia `axa li sa mec -
ni e ro sa mu Sa o e bi da sas wav lo
pe da go gi u ri pro eq te bi la ze Tis, sameg -
re los da sam cxes eni sa da kul tu ri -
saT vis~. aq `igi war dga Ta vi si axa li
ga mo ce me biT laTinuran ba ni a ni la zur-
qar Tu li ger ma nu li leq si ko niT~. ̀ ase -
ve man la zebs Ses Ta va za la Ti nu ri
anba niT aw yo bi li wig ni, ra mac qar Tve -
li mec ni e re bis di di mRel va re ba ga mo -
iw via~. `isi ni gansakuTrebiT aq ti u rad
aba Ti le ben im ar gu men tebs, ro mel sac
iye neb da ger ma ne li eT no lo gi imis saC-
ve neb lad, rom meg re le bi ar ari an qar -
Tve le bi, isi ni qar Tu lis kiT xviT
iz Ru de bi an da rom ar eZle vaT Ta vi an -
Ti kul tu ris da mo u ki deb lad gan vi Ta -
re bis sa Su a le ba~. ro gorc Cans v. for -
Sta i ni `Tavis~ saq mes ake Tebs.
amas Ta na ve, igi am saq me Si `mar to ar
aris~, sar geb lobs ger ma ni is sa ga reo
saqmeTa sa mi nis tros mxar da We riT. qar -
Tve lebs ki _ ase Ti eq span si i sa gan Tav -
dac vi sa da Cve ni erov nu li
in te re se bi dan ga mom di na re, ro gorc
Cans, jer ki dev bev ri gvaqvs ga sa ke Te -
be li.
v. for Sta in ma ga ix se na, rom odes Rac
sa qar Tve lo Si ga mo di o da meg ru li ga -
ze Te bi `mas mi aC nda, rom meg re lebs
hqon daT Ta vi si dam wer lo ba da mwer -
lo ba~ da sxva. we ri lis av to ris da
in ter vi u e ris azriT, v. for Sta i ni se u -
li ga yal be bis wa dil Si mo na wi le Se -
iZ le ba iyos mi si Tbi li se li
konsultanti, rom lis dax ma re biT SeZ -
lo gac no bo da ma sa lebs (gu li ko
bala Ze, im pe ria meg re le bis gax leC vas
da ga ru se ba sac Se e ca da, gaz. `axa li
Ta o ba~, 2000, 13 ma i si, in ter viu ma na na ta -
biZes Tan (masale bi aRe bu li maqvs g.
ci ciS vi lis wig ni dan `ma fa lu~. Tb.,
2007, gv. 65, 99).).
uka nas knel pe ri od Si gar kve u li mu -
Sa o ba war mo ebs Tur qeT Si mcxov reb
la zebs, laz mec ni e rebs, Jurnalis tebs,
po li ti ko seb sa da qar Tvel mec ni er Ta
erT na wil Si, la ze Ti saT vis sa ku Ta ri
erov nu li is to ri is, kul tu ris, war mo -
mav lo bis fes ve bi sa da ge ne a lo gi is
swo rad Se sa mec neb lad. ami saT vis Sei-
Zle ba gar kve u li mniS vne lo ba hqon des
XX sa u ku nis 20-30-ian wleb Si sa meg re -
lo Si mim di na re dadebiTi da uar yo fi -
Ti pro ce se bis gaT va lis wi ne bas da
Se sa fe ris ga mo ye ne bas.
aq un da aRi niS nos di di qar Tve li
pe da go gis ia kob go ge baS vi lis sru li -
ad qar Tve lu ri moTvalsawiere bis ge -
ni a lu ri una ri: _ ga na erov nu li
mex si e re bis Se sa ba mi sad `de da enas~
ase aRadgeni na ena _ `ai ia~. amiT bav -
Svi Ta vi si sam Sob los aTi a Tas ze me ti
wlis wi nan del sa xels warmoT qvams
`aia~...
amas Tan er Tad, ia kob go ge baS vi li
wers: `meg re le bi ni Wi e ri da mo xer xe -
bu li xal xia. sa qar Tve lo maT sxva
qar Tvel ze Tu me tad ara nak le bad ar
uy varT~...
`aqa ur meg re lebs qar Tve le bi hqvia~.
meg ru li sad mi gar kve u li wre e bis mi -
er wa qe ze bu li Se u fa seb lo ba, mi si
wminda qar Tu li cno bi e ri Tu sityvaT-
mom xma reb lo biT mi moq ce va Si da u de va -
ri gver dis av la, no yi er ni a dags qmnis
avis mo sur ned Casaf re bu li wre e bi saT -
vis.
meg ru lis (la zu ris), sva nur Tan er -
Tad de da qar Tu li dan gan cal ke ve bis
(de in teg ra ci is) mcde lo ba niS navs meg -
ru lis myi si er, xo lo sa li te ra tu ro
qar Tu lis Tan da Ta no biT sik vdils
(ase Ti ve be di eweva sva nur sac)~.
ser gi sa ja ia agrZelebs: `Ti To e u li
meg ru li (la zu ri) bge ra, sit yva, sim Re -
ra, gu lis Zge ra Tu sun Tqva, sva nur Tan
er Tad, sru li ad sa qar Tve los mi wi e ri
xan grZli vo bis gan msaz Rvre lia~.
`gi or gi Wyon di de lsa da cot ne da -
di an ze did meg re lo bas jer je ro biT
ma inc nur vin ec de ba da Tu cdi lobs,
ga i sig rZe ga nos, rom am did ma meg rel ma
ber ma aR ma Se neb lu ri sa qar Tve lo Seq -
mna da didgor ze ̀ Zle vai sak vir ve lis~
gan pi ro be be li su li e re ba da u to va
STa mo mav lo bas, xo lo me o rem qris tem -
xed ru lad da ic va igi~ (ser gi (gi or gi)
sa ja ia. `de mok ra ti u li~ ga dag va re biT
..., gv. 250-252.).
klimenti Selia,profesori, mecnierebisdamsaxurebuli moRvawe
(gagrZeleba Semdeg nomerSi
kolxeTi _ kacobriobis civilizaciis saTave
ilori 716-23 ivlisi 2013
“oqros sawmisi”oqros sawmisis Sesaxeb sxvadasxva
epoqis warmomadgenleba sainteresocnobebi dagvitoves,Tumca sanam gavec-nobiT cnobebs ,,oqros sawmisis’’Sesaxeb manamde gavecnoT berZnulimiTebis mixedviT ,,oqros sawmisis’’kolxeTSi moxvedris istoria.giorgi meliqiSvili wers: ,,kolx-
eTis samefos Zlierebam da brwyinvale-bam iseTi gavlena moaxdina ZvelberZnebze, rom maT kolxeTs sapatioadgili miuCines TavianT miTebSi. Tq-muleba argonavtebis SesaxebmogviTxrobs: oqromenis mefe aTamantsqalRmerT nefelesagan hyavda oriSvili friqse da hele. aTamantmaSemdeg uRalata nefeles da daqor-winda inoze, romelmac moindoma aTa-mantis Svilebis daRupva. rodesacaTamantis samefos ubedureba daatydaTavs, inom moisyida misanTan gagza-vnili xalxi da moatanina ambavi, viTomqveyanas ixsnis mefis Zis friqsesmsxverplad Sewirva. mefe mzad iyoSeewira friqse, magram ukanasknel mo-mentSi misi dedisagan, qalRmerT nefe-lisagan gamogzavnilma oqrossawmisianma verZma Seisva zurgzefriqse da hele da gaafrina isiniCrdiloeTisaken. gzaSi hele gad-movarda cxvris zurgidan da daiRrCozRvaSi. am adgils amieridan ewodahelesponti (,,heles zRva”, dRevandelidardanelis srute). RvTaebrivi cxvari,romelzec friqse ijda daeSva kolx-eTSi, sadac mefobda RvTaebrivi war-moSobis aieti. man Seixizna friqse damiaTxova Tavisi Svili qalkiope. verZimsxverplad Seswires RvTaeba zevssmisi oqros sawmisi ki Seinaxes dadarajad saSineli urCxuli dauyenes’’.miTi oqros sawmisis Sesaxeb laitmo-tivad gasdevs antikuri xanis av-torebs. akaki gelovani wers:,,Tqmuleba oqros sawmisisTvis arg-onavtebis kolxeTSi laSqrobisSesaxeb farTod iyo damuSavebuliberZnul mwerlobaSi. ar darCenilaelinuri epoqis araTu mwerlobis
aramed xelovnebis arc-erTi dargiromelsac es Tqmuleba mTlianad, anmisi epizodebis saxiT ar daemuSavebi-nos. pirvel cnobebs argonavtikis Tq-mulebisa da kolxuri garemos Sesaxebelinuri mwerlobis Cvenamde moRweuliyvelze adrindel ZeglebSi homerosis,,iliada’’ da ,,odiseaSi’’ vxvdebiT.fiqroben, rom homerosma gamoiyena man-amde arsebuli eposi, romelSiac arg-onavtTa Tqmulebis garkveuli nawiliiyo gadmocemuli’’.
da mainc ra iyo oqros sawmisi?zviad gamsaxurdia wers: ,,oqrossawmisi klasikur periodSi, antiur pe-riodSi aris igive, rac Sua saukuneebSigrali da filosofiuri qva.filosofiuri qva da graali arisagreTve identuri cnebebi. filosofi-uri qvis Zieba aris aramarto fizikurioqros Zieba aramed sulieri inciaciisZieba, RvTis Zieba, sulieri cnobierebisganviTarebis garkveuli donis Zieba,romelic antiur misteriebSi, ZvelberZnul misteriebSi gadmocemuli iyorogorc oqros sawmisis Zieba. xolooqros sawmisi, rogorc mogexsenebaT,iyo kolxeTSi. Tavdapirvelad oqrosverZi saberZneTidan aris wasulikolxeTSi, magram es im periodissaberZneTia, rodesac iq yvavispelazguri kultura, kerZod,pelazguri argosis kultura. SemTxve-viT ar aris, rom xomaldsac ,,argo’’hqvia da ,,argo’’ Tavisi ZiriT kolxeTi-dan momdinareobs _ argo, argveTi,egrisi ,,gr’’ fuZe; esec kolxeTialaSqroba kolxeTSi simbolurad, imag-inaturad aris laSqroba sulierisibrZnisa, misterialuri sibrZnismosapoveblad, romelic amJamad Semon-axuli iyo mxolod kolxeTSi da aRararsebobda saberZneTis teritoriaze,aRarc xmelTaSua zRvis auzisqveyanaSi. iseve, rogorc kretazewasvla Tezeosisa, aris agreTve imsibrZnis mopoveba, romelic elinursaberZneTSi imJamad aRar arsebobda.’’qarTul saistorio wyaroebSi
cnobebi ,,oqros sawmisis’’ Sesaxeb armoipoveba da ufro metic _ vaxuSti ba-toniSvili saerTod uaryofs saqarTve-los kavSirs oqros sawmisTan. igiwers: ,,xolo ese odiS isaxela orisaxeliTa: pirvelad megrelni, rameTuegros aRaSena qalaqi da uwoda egriamas weren evropelni kolxidad, iazonwaiRo oqros runi, anu sawmisi, aramedWalaki igi aqa arsad moipovebis, arcamatiane Cveni moixseniebs mas”. da mainc,rasac ixseniebs mTeli antikuri sam-yaro, ar ixseniebs Cven erovnul isto-riad wodebuli „qarTlis cxovreba” .vladimer alfeniZe wers: ,,qarTlis cx-ovrebaSi TiTqmis araferia dawerilikolxebis ,,oqros sawmis’’ Sesaxeb.araferia dawerili kirikes RvTism-Soblobis Sesaxeb. ratom ar miaCdaTsaWirod mrovels da avtorebs moexse-niebinaT erTi winadadebiT mainc israc ase aRafrTovanebdaT evripides,senekas, herodotes, kants. ratom?ratomaa gabrazebuli Cveni istoria daerovnuli cnobiereba sawyisidanve,farnavazidan da leonti mrovelidandRemde, ratom werdnen oqros sawmiszehomerosi, hesiode, vergiliusi, ro-doseli, evripide, seneka da ratom dumsqarTuli istoriografia sami aTasiweli’’.akaki uruSaZe wers: ,,cnoba imis
Sesaxeb, rom oqros sawmisi tyavebzenaweri wigni, imis Semcveli, Tu viTgakeTdes oqro qimiis saSualebiT,gxvdeba anonimur avtorTan, xaraqspergamonelTan, ioane antioqielTan,svidasTan’’ da iqve agrZelebs ,,xaraqsiambobs, rom oqros sawmisi arisetratze aRnusxuli xerxi oqros damw-erlobisa, romlis gamoc, rogorc Rir-sarwmunoa, ,,argos’’ laSqroba moewyo’’.a. maSkosvkis mosazrebiT ,,oqros saw-isi’’ iyo wigni, romelSic ewera oqrosada selis damuSavebis saidumlo.,,oqros sawmisis’’ Sesaxeb bizantielisvidas mier Sedgenil leqsikonidanvkiTxulob: ,,sawmis-oqros bewvianisawmisi, romelic iazonma da arg-
onavtebma moipoves, rodesac SavizRviT kolxeTSi mividnen. moipovesmedea, mefe aietis qaliSvili. es ise kiar iyo rogorc poeturad aris gadmo-cemuli, aramed es iyo tyavze dawer-ili wigni, romelSic is ewera, Turogor unda gakeTdes qimiissaSualebiT oqro. cxadia, maSindelixalxi im tyavs oqrosas uwodebda,miRebuli Sedegis gamo’’. im fonze,roca wyaroTa umetesoba uTiTebs, rom,,oqros sawmisi’’ iyo tyavze naweriwigni, ormagad faseuli xdeba apolo-nios rodoselis cnoba. igi wers:,,kolxebs Senaxuli aqvT TavianT ma-maTagan naweri kvirbebi, romelzedacirgvliv mogzaurTaTvis naCvenebiayvela gza da sazRvari. dRes kolxu-rad (megrulad) kiribi ewodebabatkans romlis tyavisagan mzadde-boda saweri masala’’. amrigad, marTalsbrZanebs akaki uruSaZe: ,,Znelia vi-fiqroT rom mdidari kulturuli war-sulis mqone da angariSgasawev xalxadmieCniaT kolxebi, berZnebs maTSi uZve-lesi damwerlobis gareSe’’. g.meliqiSvili wers: ,,apolonios ro-doselis cnoba aris istoriuli mow-moba imis Sesaxeb, rom Zvel kolxeTSidamwerloba arsebobda, xolo nawerebikvirbebze unda mivakuTvnoT ZvelikolxeTis samefos’’. sainteresoa karlhaingis fon gairbergis cnoba kolx-eTis da oqros sawmisis Sesaxeb. igiwers: ,,esaa dasabamidan oqros sawmisi_ mdidari qveyana kolxeTi. fazisshqonda oqro argonavtebis Jamidan. aqicodnen oqros mopovebis xelovnebac,romelTa Zirebic lamis adamis JamsaasaZebeli”.Sevecade mokled gadmomeca is
cnobebi romlebic naTlad gadmoscemenCvens diad warsuls. rogorc zemoTmoyvanili faqtebidan Cans, ,,oqrossawmisis” Sesaxeb cnobebs gvitoveben isadamianebi, romlebmac Seqmnes antikurida ara marto antikuri epoqa.amrigad, droa, qarTvelma erma
gaiTavisos Tavisi diadi warsuli.Temur saxuria
(anu, “yvelam Tavis b... mamidas
mouaros”)ukanasknel periodSi “Cveni didi
gulSematkivari” amerikis kongresis
mier miRebulma gadawyvetilebam didi
aJiotaJi gamoiwvia, ramac droebiT
pirSi wyalCagubebul “nacmoZraobis”
ukiduresad SeTxelebul warmomadgen-
lobas axali sayayano Tema misca. Tu
amerikis guliswyroma gamoiwvia iman,
rom dapatimrebul iqna yofili pre-
mier-ministri vano merabiSvili, maSin
sruliad samarTlianad ibadeba kiTxva
_ sad iyo maSin igive kongresi, rode-
sac merabiSvilze asi TaviT Tu ara,
aTi TaviT mainc maRla mdgomi pre-
mier-ministris zurab Jvanias likvida-
cia moxda? Tu merabiSvilis
samarTlian dapatimrebaze kongresi
aseT reagirebas akeTebs, maSin is kon-
gresi jer kidev sibneleSia da
demokratobanas TamaSobs.
ratom? ra mizeziT unda gaxdes
amerikis kongresis gasarCevi saqarTve-
los sakiTxi? marTalia, amerikis Seer-
Tebul Statebs Cvens araerTgzis
gaWirvebaze, bevrjer gamouTqvams
“guliswyroma”, “SeSfoTeba”, romelTa
mimarTac aravis arc reagireba moux-
denia da arc yurad uRia. es igivea,
nacnobs miusamZimro axloblis gar-
dacvaleba da sxva verafriT ver daex-
maro.
iseTi gulubyvilo ara mgonia vinme
iyos, rogorc yofil, ise axal xelisu-
flebaSi, romelic daijerebs, rom
saqarTvelosaTvis amerika da, Tundac
evropa, ruseTs Riad daupirispirdeba.
es iyo da aris mxolod “nacmoZrao-
bis” iaffasiani propaganda, riTac Ta-
vianTi WkuiT TvalSi nacars
gvayridnen, maT ki amerika da evropa
“abolebdnen”, rac naTlad daadas-
tures agvistos movlenebma, sadac,
nacvlad samxedro daxmarebisa, miviReT
pampersebisa da sasmeli wylis didi
raodenoba (rac “nacebs” maSin marT-
lac sWirdebodaT).
amerikas ara aqvs imis moraluri
ufleba, rom gvikiJinon Cven da
akvikrZalon im pirTa dasja, romleb-
mac saxeli gaiTqves, rogorc sadis-
tebma, rasac naTlad adasturebs
yoveldRiurad gamovlenili sul
axali da axali Semzaravi danaSaule-
brivi faqtebi. lamisaa, sisxlis
samarTlis kodeqsSi ar darCes
arcerTi muxli, romlis Sesabamisi
mZime danaSaulobebi ara aqvs Cadenili
“nacmoZraobas”. droa, aSS-m da evropam
Seignon, rom sulelebi da giJebi
mmarTvelebad ar gamodgebian, aseT
pirTa mxardaWera sxva araferia, Tu
ara eris ganadgurebisa da gadagvare-
bis saqmeSi monawileobis miReba.
aSS-s mier wlebis ganmavlobaSi
sxva qveynebis mimarT saSinao Tu
sagareo saqmeebSi Carevam matianeze
dayrdnobiT sabolood TiTqmis yvel-
gan kraxi ganicada da Cven ratom unda
CavvardeT maT xaxaSi? amerikis romel
demokratiulobazea saubari, mas
Semdeg, rac maT Caidines hirosimasa da
nagasakiSi, vietnamSi, kongoSi, hon-
durasSi, eraySi... ras sCadian
avRaneTSi da a.S. samwuxaroa is faqti,
rom yoveldRiurad matulobs
avRaneTSi daRupuli da daWrili
qarTvel meomarTa raodenoba da es
sisxli iRvreba sxvis omSi. ratom ar
SeiZleba _ “Cveni Tavi Cvenadve
gveyudnodes”? bolos da bolos,
gasarkvevia, Cven amerikis axal Statad
xom ar mogviazrebs maTi kongresi. Tu
amerika gvWirdeba, rogorc partniori,
ki batono, vipartnioroT Tanaswor
saxelmwifoebriv farglebSi, patronad
ki namdvilad ar gvWirdeba. sazoga-
doebaSi musirebs is azri, rom Tu
amerika gvipirebs gavxdeT misi vasali,
CvenTvis isev erTmorwmune ruseTi
sjobia _ geebis, homoseqsualebis,
biseqsualebis da aTasi sazizRro-
bidan mainc viqnebiT daculi.
kongresi ratom arafers ambobs
bolo periodSi “nacebis” mier
Senaxul sabrZolo iaraRebsa da
masalebze, sazizRar videomasalebze?
es xom kvlav Cveni xalxis gasawyvetad,
dasaSineblad, dasateroreblad iyo
Senaxuli. bolo dros prezidentad
wodebuli araraoba gamodis da acx-
adebs, rom aRniSnuli iaraRebis
samalavebis Sesaxeb misTvis cnobili
iyo da daTanxmda imitom, rom Tu
ruseTis mxridan agresia ganmeorde-
boda, gamoiyenebdnen am SeiaraRebas. es
gancxadeba marTlac sasaciloa, sati-
rali rom ar iyos! Se kai ded-mamis
Svilo, imdeni SeiaraReba Tu gqonda
konfliqtis dawyebis win, ori qveynis
armias rom eyofoda, ratom ver
gamoiyene?
dalocvilo, Sens xelT arsebuli
uaxlesi teqnikiT da SeiaraRebiT ver-
aferi daakeli mowinaaRmdeges da
axla gadaWrili TofebiT da naxevrad
Camowerili iaraRiT ginda daamxo
ruseTis imperia?
ai, swored aseTma gamoxdomebma da
yovlad gauazrebelma qmedebebma miiy-
vana “nacmoZraoba” kraxamde. maT ar-
avisi eSinodaT, Temidac Tavad
brZandebodnen _ saswor-maxvilianad.
maTi xelisuflebaSi mosvlaSi, ama Tu
im xarisxiT, yoveli CvenTagania
damnaSave _ vxedavdiT mmarTveli kla-
nis danaSauls, magram vdumdiT.
“nacmoZraobam” ki, nacvlad imisa,
rom moegvarebina qveyanaSi arsebuli
problemebi, sakuTar xalxze daiwyo Za-
ladoba da Sedegic logikuri dadga.
axla ki, droa yvelam erTad vake-
ToT saerTo saqme da Cvenve gan-
vsazRvroT Cveni momavali, radgan,
cxovrebam ukve sabolood daamtkica,
rom amerika ar aris Cveni ZiriTadi
orientiri.
rozmir gogenia,
zugdidi
SegveSviT, batonebo!
ilori8 16-23 ivlisi 2013
mimarTva ama qveynis ZlierT da mdidarT!`scnaT WeSmariti da WeSmaritman
ganganTavisufloT Tquen....~
bibliidan
aris cnobebi, rom warRvnamdeli ka-cobrioba flobda uzenaes gons,Sesisxlxorcebuli hqonda Tandayo-lil Tvisebad qceuli RvTiuri cx-ovrebis wesi, uzenaesi gonis Sesabamisiuniversaluri teqnikuri saSualebanida cxovrobda Tavisufali, bedniericxovrebiT.maradarsebuli usazRvro samyaros
usasrulo arsebobasTan dakavSire-buli kataklizmebis Sedegadgamowveulma samyaroseulma tragediam,– warRvnam waarTva, wauleka imdroin-del adamians gonebrivi ganviTarebisSesabamisi yvela is teqnikurisaSualeba, riTac cxovrobda, da yve-lafriT uzurnvelyofili, kavSirs am-yarebda gare samyarosTan. warRvnasgadarCenili sazogadoebis umciresinawili, sxva cocxal arsebaTa mcirenawilTan erTad, darCa gonebrivadactramvirebuli, carieli xelebiT, martowarRnamdeli codnis nawilis amara.dedamiwis sxvadasxva wertilSi
mcire jgufebad darCenil adamianebs,bunebrivia, sxvadasxva pirobebi Sexv-daT warRvnamdeli RvTiuri cxovrebiswesisa da codnis SesanarCuneblad.gare samyarosagan mowyvetilT, ar gaaC-ndaT TavianTi gonebrivi SesaZle-blobebis arc realizaciis saSualebada arc asparezi. Zvelma Taobebmaamitom ver gadasces Semdgom TaobebsTavianTi RvTiuri codna da zneoba,adre rom genetikurad gadaecemodaSTamomavlobas. da ase – TandaTan, war-sulis niSatTan xelis erTi dakvriTkavSirSewyvetilT, azrovnebac moudun-daT da warsulidan CarCenili codnisganviTarebis SesaZleblobac, da xe-laxali ganviTareba qvis xanidan dai-wyes.rogorc etyoba, Cvens uZveles wina-
parT, – kolxebs, – sxvebisgan gansx-vavebiT, gansakuTrebuli xelsayrelipirobebi SexvdaT warRvnamdeli cx-ovrebis nawilobriv mainc Sesanar-Cuneblad da gasagrZleblad. amitomiyo Cveni uZvelesi winapris qveyanacnobili `oqromravali kolxeTis~saxeliT. etyoba, maT axsovdaT wina-parTa gadmocemebi da Segnebuli hqon-daT, Tu ra gziT SeiZlebodadaebrunebinaT warRvnamdeli periodisRvTiuri cxovreba. amitom cdilobdnendedamiwis sxvadasxva teritoriebzemobinadre aborigenTa civilizebas,maT ganaTlebas; amitom anaTebda he-liosi kacobriobas kolxeTidan;amitom uwodebdnen aborigenebi Ta-vianT ganmanaTleblebs `mzisSvilebs~; amitom amCnevia dedamiwiszurgze odesRac arsebul civiliza-ciebs kolxuri civilizaciis kvali;amitom araa erTi sityviTac naxsenebi`kolxeTis imperia~ – maSin, rodesaczizRiT moixsenebian babilonis impe-ria, romis imperia, bizantiis imperia dasxvani mravalni. magram etyoba, warRv-nam garkveuli uaryofiTi kvali CveniRmerT-winaparTa cxovrebaSic datova,ris gamoc maTac ki ver gaiTval-iswines yvelaferi, rac saWiro iyowarRvnamdeli bednieri da RvTiuricxovrebis dasabruneblad...amitomac ver miaRwies mizans...Segnebuli hqondaT ra adamianuri
cxovrebis Tanamdevi ubedurebismizezi, yvela drois humanistebiqadagebdnen urTierT pativiscemasa dasiyvaruls, rameTu uTanxmoeba,urTierT mtroba da siZulvili, yove-live angrevs sikeTes, xolo urTierTTanxmoba, erTpiri, erTmaneTis pativis-cema da siyvaruli sikeTesa da bed-nierebas aSenebs.amitomac gvmoZRvravda macxovari: `...
scnaT WeSmariti da WeSmaritebamanganganTavsufloT Tquen~...WeSmaritebis Seucnoblobis, swori
cxovrebis wesis ucodinarobis gamo,adamianis gonebrivi SesaZleblobebisaraswori orientacia, cxovrebaSi samo-qmedo saqmianobis araswori gza-gezis
aReba iwvevs sazogadoebriviazrovnebis donis TandaTanobiTdaqveiTebas da jer calkeuliqveynebis, Semdeg ki, sabolood, mTelikacobriobis gardauval daRupvas.adre, sabWoTa kavSiris Seqmnamde
postsabWoTa sivrceSi adamianTa didnawils RvTis SiSi mainc hqonda daukeTur saqmianobas eridebodnen.aTeizmma WeSmaritebis Seucnobelsazogadoebas RvTis SiSic daukarga,da Tu pirovneba darwmunebuli iyo,rom danaSauli upasuximgeblod Cau-vlida, yovelgvar kriminals CaidendaTavisuflad. sazogadoebrivi azrisarasworma orientaciam mSromelimasis udidesi umravlesobis saqmi-anoba saerTo Zlierebis ngreviskenwarmarTa; pirdapir rom vTqvaT, sazo-gadoebrivi qonebidan, visac risi mis-akuTreba SeeZlo, – Cinovnikidandawyebuli ubralo muSamde, –cdilobda mieTvisebina mourideblad.xalxis TvalSi nacris Sesayrelad,xelisuflebaSi myofi sazogadoebisnawili viTom cdilobda wesrigisa dakanonis dacvas da sjida kidec mavanTda mavanT, magram sjida mxolodsustTa da ususurT, Zlier mfarvelTaara myolT, romlebic mosalodnelidamRupveli Sedegis arsSi absolutu-rad gaurkvevelni iyvnen.Sedegmac ar daayovna:arasworma sazogadoebrivma wyobam,
sazogadoebrivi azris arasworma ori-entaciam adamianis gonebis srulidegradacia, TviTngreva da dRevandelisavalalo mdgomareoba gamoiwvia.marTalia, kacobriobam miaRwia
maRal teqnikur progress, magram Tuteqnikur progeress Tan ar axlavsadamianis zneobrivi ganviTarebisSesabamisi done, igi mimarTuli iqneba,pirvel rigSi, am progresis Semqmnelisazogadoebis, Semdeg qveynis da bolos– mTeli kacobriobis winaaRmdeg.amitom ama qveynis ZlierTa da mdi-
darT marTebT imis gageba da Segueba,rom sazogadoebrivi azris arasworiorientacia, sxvaTa sakuTrebismiTviseba, mSromeli sazogadoebis –produqciis Semqneli masis Cagvra daSeviwroeba samoqmedo gzebisgadaketviT, maTi gonebrivi SesaZle-blobebis iZulebiTi SezRudviT, gamoi-wvevs sazogadoebrivi azrovnebisdaqveiTebas da sabolood – qveynis,saerTod, – mTelis kacobriobis gar-dauval daRupvas; unda Seignon, rommSromeli masis arsebobiT arian isiniZlierni da mdidarni, da Tu mSromelmamasam ar iazrovna da ar iarseba, vercZlierni da mdidrebi iqnebian mudam. esaraa vinme brZenkacis mier mosalod-neli movlenis winaswarmetyveleba,aramed es is sruli realobaa, romel-mac kacobrioba SeiZleba miiyvanosmeore warRvnamde.aseve damRupvelia, xelqveiTis mier
arsebuli problemis racionalurgadawyvetaze zogierTi xelmZRvanelisbriyvuli reagireba: axla eqsperi-mentebis dro ar aris, vfiqrob davwyvet me, Sen ki akeTe Cemi gemovnebismixedviT.sxvaze arafers vityvi, magram pi-
radad me arc gamigonia da arc wamik-iTxavs, prestiJul savarZelSiCajdomis Semdeg aseT briyvmbrZanebels, prezidents an CinovniksSeeqmnas raime progresuli teqnikuri,Tu sxva saWiro saSualebani. ganukiTx-avi gancxromis netarebas mindobilT,amisaTvis dro arca rCebaT. asevesaeWvoa, profesori, romelic lukma-puris SesaZenad Tavis biblioTekashyidis, axali aRmoCenis ZiebiT iyosdakavebuli.arada, adamiani Tavisi gonebrivi
SesaZleblobiT potenciuri RmerTia,oRond aucilebelia misi azrovnebisswori orientacia, rac ama qveynisZlierTa da mdidarTa dauokebeli dauryevi nebiT Tu miiRweva. usazRvro samyaros umcires naw-
ilaks – adamians gaaCnia goneba, magram,saSualod, dReisaTvis misi gonebriviSesaZleblobis mxolod sami procen-
tia moqmedebaSi. radgan usazRvro sam-yaros umcires nawilaks, adamians, gaaC-nia goneba, bunebrivia, msgavsi da sxvausasrulod mravali nawilakebisaganSemdgari usazRvro samyaros gone-brivi SesaZleblobani, aseve us-azRvroa. amitom igi yvelafrismcodnea, yvelafris momcvelia, yvelganda yvelaferSia (`me mamaSi var, mama Cem-Sia~); Sesabamisad, yovlisSemZlea, abso-luturi WeSamritebis mflobelia,samyaros TviTgamgebeli da yvelafrisTviTdamaregulirebelia; amdenad –uzenaesi gonia. adamiani, uryev nebas dadauokebel swrafvas samyaros WeSmar-iti arsis Semecnebisaken, mihyavs _yovlismcodneobasTan, uzenaes gonTan,e.i. yovlismcodne da yovlisSemZleRmerTTan aaxloebs mas. oRond, amaqveynis Zlierno da mdidarno, _ WeS-maritebis Seucnoblobis, umecrebis,sixarbisa da gaumaZRrobis (momiteveTkadnierebisaTvis) gamo Tu ar Se-boWavT sazogadoebrivi azrovnebis ge-nias da gasaqans miscemT mas, Tavisigonebrivi ganviTarebiT dauaxlovdesusazRvro samyaros uzenaes gons, igiudaod moutans kacobriobas WeSmari-tad Tavisufal, bednier da RvTiur cx-ovrebas.amitomac, _ ama qveynis Zlierno da
mdidarno! _ nu daecemiT mxecTa danadirTa donemde, igakveTileT mwyemse-bisagan, _ isini lukmas ar miiReben man-amde, sanam TavianTi marCenal cxvrisfaras saZovrebze ar miuSveben.ubedurTa garemocvaSi bednieri cx-ovreba xom mainc gamoricxulia.amitom gaufrTxildiT, gansakuTrebiT,sazogadoebis saSualo fenas, romelicudidesi umravlesobaa mosaxleobisada romelsac ZaluZs mdidrebic iyo-lios da Raribebsac mouaros!nu WriT im tots, romelzec zixarT!P.S. es werili, koCa kolxis fsev-
donimiT, Tavidan gazeT saqarTvelosrespublikis redaqciaSi mivitane.ramodenime dRis Semdeg redaqciiserTma pasuxismgebelma pirma mokrZa-lebiT miTxra: Tqven ar CanxarT iseTikaci, rom uariT gastumrebis RirsiiyoT, gvjera Tqveni gulkeTilobis,gasagebia Tqveni gulistkivilismizezi, magram aseTi werilis gamo-qveynebas CvenTan ver SevZlebTo(Semdeg es werili gamoqveynda g-TSi,`Cveni erToba~. 7-14 oqtomberi 2001 w.#3(7)). amiT, nebiT Tu uneblieT, mimaxve-dra, rom es sacodavebi ama qveynisZlierTa, magram umecarTa, igive `an-tiqristes~ monebi arian, rameTu isiniemsaxurebian imaT, visac xelT upyriaTCveni bedkruli samSoblos marTvisberketebi da sazogadoebrivi azrisaraswori orientacia maTi gonebrivisimaxinjisa da WeSmaritebis Seuc-noblobis Sedegia. swored rom WeS-maritebis Seucnoblobis gamomilionobiT Semosuli grantebi dakreditebi, rac viTom Cveni qveynisaRorZinebisaTvis unda gaxarjuliyo,erT muWa xelisufalTa da am grante-bisa da kreditebis momwodebeliqveynebis ZlierTa uZiro jibeebSimiedineboda ukan. da es xdeboda mx-olod imisaTvis, raTa Cveni bedkrulisamSoblo da xalxi Semdgom ucxoqveynis monopolistTa TavdauRwevelikabalis qveS da mZime marwuxebSi mo-qceuliyo. amitom mohyveboda amgrantebs da kreditebs borzotebi dabalceroviCebi, raTa maTi nebis gareSear daxarjuliyo erTi centic. ase romar iyos gazeTebSi dafiqsirdebodasaxalxod, uklebliv yvela, Tu visgasces es grantebi da daixarja Tuara isini daniSnulebisamebr. amitomhyavdaT xalxi specialurad SimSilisda SimSilis SiSis qveS, rameTu Sim-Sili gonebrivad fitavs adamians,ukargavs azrovnebis unars [saWmlis,kvebis gareSe adamiani ver azrovnebs;saWmels megrulad hqvia `oWkumale~e.i. `o Wku(as) male~ (o Wkuasmouxdeba)], rom qarTvelma xalxmapuris garda araferze ifiqros, radganSimSilis SiSis qveS myofni sulmcireds sjerdebian, xolo SimSiliT
momakvdavni, lukma purisTvis, yve-lafers Tmoben xolme. Cveni xelisu-fleba ki ar cdilobda, romsaqarTvelo ekonomikurad aRorZinebu-liyo da mosaxleobas suli moeTqva,piriqiT, mowodebuli iyo welSi argamarTuliyo qarTveli eri. am mza-kvrul saqmeSi Cadebulia yever-masonuriaTa veraguli gegma, romelic miz-nad isaxavs gamoaTayvanos, monebad damarTvad robotad aqcios mTeli kaco-brioba, romlis ganxorcielebas(nebiT, Tu uneblied) didad uwyobdaxels SevardnaZe-saakaSvilis xelisu-fleba, magram amaSi qarTveli erissaxiT gadaulaxav barikadebs xedavd-nen, da amitomac yovelnairadcdilobdnen daekninebinaT, mieCqmalaT,tabu daedoT qarTveli eris warmo-mavlobis saidumloebisa da misi WeS-mariti istoriisaTvis. amitomaa, romuZvelesi kulturisa da RvTaebrivi,legendaruli kolxur-iberiuli civi-lizaciis memkvidreTa samSoblos –saqarTvelos ganviTarebadi qveynisstatusi daudgines da dauweses, romigi unda iyos momxmarebeli da aramwarmoebeli. amitomaa, rom ekonomikisaRorZineba da am saqmeSi saqarTvelosmTeli mosaxleobis Cabma ki ara, imaT,vinc TavisiT cdilobda ewarmoebinaerovnuli produqcia, aTasnairixrikebiT xels uSlidnen da avi-wrovebdnen. magram ama qveynisZlierTa, rogorc etyobaT, samwuxarod,ar codniaT, rom aseTi araswori cx-ovrebis wesi da procesi ukuqcevadia.vin ityvis, masonebma cota ician, ma-
gram maTi saqmeni metyveleben, romisini ver floben absolutur WeS-maritebas da absoluturad swori cx-ovrebis wess, romelic kacobriobasmoutanda saerTo sikeTes, Tavisufal,bednier da RvTaebriv cxovrebas. amit-omac daadgnen mcdar gzas, kacobrio-bis udidesi umravlesobisgamoTayvanebis, azrovnebis zombirebisgzas, amitomac malaven, amuxruWeben dasaerTod spoben im siaxleebs, rac Zil-buranidan gamoiyvans umecar sazoga-doebas. erTaderTi, rac absoluturadswor gzaze daayenebda adamians dadaubrunebda bednier cxovrebas, esRvTiuri kanonzomierebebis srulyofi-lad Secnoba, da am kanonzomierebebTanharmoniul Tanacxovrebaa. amitom de-vnidnen, kveTavdnen Tavs, axrCobdnen,awamebdnen, koconze wvavdnen dajvarze acmevdnen maT, vinac SeicnesWeSmariteba da cdilobdnen TvaliaexilaT gauTviTcnobierebeli kaco-briobisaTvis, rom gaerkviaT dedami-waze damkvidrebuli jojoxeTuricxovrebis mizezebSi da daebrunebinaTmiwieri samoTxe, _ RvTiuri cxovreba.vimeoreb, masonebi, udavod, bevr codnasfloben, magram absoluturadWeSmarit codnas ara da ar ician, rommaT mier aRebuli cxovrebis mimar-Tuleba kacobriobas gardauvaldaRupvas umzadebs.bunebrivia, Zalad mosuli Sevard-
naZis xelisuflebisa da uaresiTSecvlili saakaSvilis xelisuflebismdidarma da Zlierma nawilma ver Seis-mina Cemi Segoneba – vedreba.amitom, isev mogmarTavT ama qveynis
Zlierno, gons modiT, qarTveli erisazrovnebis genias, romelsac ZaluZsaramarto saqarTvelos, aramed mTelikacobriobis xsnac, auxseniT ume-crebiT dadebuli borkilebi, nugadauketavT samoqmedo gzebs, nuggoniaT, saqarTvelos daRupvisSemdeg, TqvensaviT moazrovne da kaco-briobis ukuRmarTad mmarTvelma Za-lebma gulSi Cagikran da bednieradgacxovron. amas malaparakebs ZlierTagaumaZRrobiTa da araswori cxovrebiswesiT mosalodneli daRupvis saSiS-roeba, Torem piradad CemTvis suler-Tia, me isedac male waval am qveynidanda WirisufalT nu dauTmobT, Tu arSegawuxeben, Cemi cxedari xezedakideT!
kukuri fifia,`fazisisa~ da `aias~ saero-
samecniero akademiebis wevri
ilori 916-23 ivlisi 2013
samegrelos Rirseuli SvilebiCveni gazeTis 224-e nomerSi mk-
iTxvelebs davpirdiT, romgamovaqveynebdiT masalebs mweralemzar kvitaiSvilis wignidan,romelic eZRvneba samegrelosRirseul Svilebs, tragikulibedis mqone mamuliSvilebs gvanjiCiqovansa da muSni dadians. vas-rulebT dapirebas da viwyebT amWeSmaritad didi adamianebis bi-ografiebis beWdvas.
(Cawerilia eqim daviT kvitaiSvilis mier Tbilisis
meore koloniaSi, orTaWalaSi,1948 wels)
biZaCemis _ gid emxvaris _
sikvdili da Cemi gacimbirebaTavdapirvelad sastikad vitanje-
bodi, verafriT ver Sevegue borkilebs.Tumca adamiani, miT umetes axal-gazrda, yovelgvar Wir-varams eguebada male miveCvie Cems bedsa da mdgo-mareobas. ramdenime xnis Semdeg Tvram-eti katorReli borkilebis CxaruniTgamogviyvanes derefanSi da saetaposakanSi Segviyvanes. Cvidmeti qarTveliviyaviT, erTi rusi ebraeli gveria,gvarad goldbergi _ gamousworebeliqurdi, magram gasaocrad enamaxvilikaci da, amave dros, sakmaod ganviTare-buli, nakiTxi. Semodgomis grili dReiyo. diliT gaiRo karebi dagamogvicxades _ wasasvleladmoemzadeTo. tanSi civma Jruantelmadamiara. samudamod vSordebodi Cvenssayvarel samSoblos, magram yvelanierTmaneTs vaimedebdiT, guls vumagreb-diT. gulmodgined, dawvrilebiTgagvCxrikes. me mqonda nemsi da Zafi.oficerma wamarTva da talaxSigadamigdo. vTxove, nemsi Tu ara, Zafimainc daebrunebina. man uxeSaddamiyvira, xma Caiwyvite, Tqven kator-Relebi xarT da araferi argekuTvniTo. es pirveli Seuracxyofaiyo, rac dapatimrebis Semdeg ganvi-cade. guli boRmiT amevso, cremlebiZlivs Sevikave. mindoda saTanado pa-suxi gameca, magram gamaxsenda rus-Tavelis brZnulad naTqvami _ saca arasjobs, gacla sjobs kargisa mamacis-agan... da gavCerdi. am dros ebraelmakatorRelma goldbergma xeli wamkrada roca misken mivbrundi, yurSi Cam-CurCula: dawynardi, nu Relav, Cemokargo. eg oxeri male mova SenTanSesaxvewnado. me gaocebulma vkiTxe,CemTan Sesaxvewni magas ra eqneba-meTqi.goldbergma Caicina da miTxra, Sen romnemsi da Zafi wagarTva, me mas jibidanamovacale revolver, romelic ukvecixeSi Sevgzavne, amas sul malegaigebs da mere naxavT magis seirso.oficeri ganagrZobda Cxrekas, yviroda,ilanZReboda, igineboda, uxeSad epyro-boda patimrebs. uceb SekrTa da CxrekaSewyvita. saqcielwamxdarma, mTladgafiTrebulma jibze xelis faTuridaiwyo, simwris ofli asxamda. mereCemsken gamoixeda, pirdapir momvarda,xmis kankaliT miTxra _ Sen, getyoba,kargi axalgazrda xar, kargi ojaxisSvili, viRacam revolver amomacala,Sen es gecodineba an monawile iqnebi,miTxari, nu daideb Cems codvas, nu dam-Rupavo. me civad da amayad vupasuxe _Tuki icoda, rom kargi axalgazrda varda kargi ojaxis Svili, ise usindisodar unda momqceodi da ar unda dageCa-gre-Tqo. Sens revolvers rac Seexeba,me imis amoclis monawile ar var, mx-olod is vici, rom es Cemi Seuracxy-ofis gamo gagikeTes da axla Senirevolveri cixeSia Segzavnili damale pasuxsac ageb, Cvens gzasgamoyvebi-Tqo. gamSrali da gafiTre-buli cixeSi Sevarda revolverissaZebnelad. Cven Cagvabares mcvelebs,romelTac unter-oficeri meTaurobdada vagonSi Casajomad quTaisissadgurze gagviyvanes. cota xnis merewerili gamogvigzavnes amxanagebma, Seg-vatyobines, rom im oficris revolvericixis sapirfareSoSi enaxaT gatexili,TviTon ki hauptvaxtSi CaesvaT. am am-bavma yvelani gagvaxara. quTaisissadgurze auarebeli xalxi iyo.
sibraluliT Semogvcqerodnen dagvamxnevebdnen. uamravi saCuqari gad-mogvces mec da sxvebsac. daiZramatarebeli da Cagviyvanes baTumSi.sadgurze auareba xalxi gviyurebda.vagonidan Casuls momesma xmebi: ai, ismaRali axalgazrdaa gvanji Ciqovani...ramdenime qalma momaZaxa, magradiyaviT, gvanji! Cven natalia kirTaZismegobrebi varT da riTac SevZlebT,dagexmarebiTo. natalias xsenebam gama-maxneva da guli gamixara. SegviyvanesbaTumis cixeSi. meore diliT, adre,cixis karebs amxanagebTan erTadmoadga natalia da mSvenieri xeliTsauzme mogvitanes. isev gaTenda Tuara, yvelani baTumis navsadgurSiwagviyvanes da gemze gamcileblebsgadagvabares. iqac, gemis baqanze,amovida natalia kirTaZe Tavis amxan-agebianad _ mowinave muSebi axldnen _mogvitanes uamravi sursaTi, me kidevcalke _ saCuqrebi. is sursaTiTvramet kacs moskovamde gveyo. na-talia Zlier Relavda da cremlebsver ikavebda, mexveoda da mamxnevebda,gamoTxovebis dros mgrZnobiaredgadamkocna da miTxra, nu geSinia, Cemogvanji, male revoluciis qariSxalidaiqrolebs da Sens borkilebs dale-wavso. gemi daiZra. natalia da misiamxanagebi didxans Tvalcremlianebigviqnevdnen xels da haerovan kocnas
gvigzavnidnen, gvemSvidobebodnen.CavediT novorosiiskis navsadgurSi,
saswrafod gadagviyvanes cixeSi. cixisufrosi metad uxeSi gamodga. saSinelilanZRva-ginebiT Segvyares sakarantinosakanSi, mogvawodes saZageli saWmelida Zveli puri. Cven avtexeT xmauri dasaswrafod moviTxoveT prokurori.prokurori male movida da CvenmovaxseneT Cveni ukmayofileba,lanZRva-ginebis da cudad mopyrobisgamo. man dauyovnebliv gamoiZaxa cixisufrosi da uTxra _ eseni qarTvelebiarian, ginebas da uxeSobas armoiTmenen da saWiroa TavazianadmoepyroT da kargad kveboTo. mere Cvenmogvibrunda da gviTxra _ biWebo, meTqveni mezobeli somexi kaci var da nugeSiniaT, ukanonod Tqvens Tavs aravisdavaCagvrinebo. Cven mas madlobavuTxariT. amis Semdeg novorosiiskiscixeSi sam dRes davrCiT da undavTqva, rom cixis ufrosi da danarCenimoxeleebic Tavazianad gvepyrobodnen,kargadac gvaWmevdnen. meoTxe dRes gag-vamgzavres rostovis cixeSi. rostoviscixeSi didi uwesrigoba iyo. iq blo-mad isxdnen TaRliTebi da recidivis-tebi, magram Cven verafers gvibedavdnen.mexuTe dRes Cagvibara moskovis sae-tapo mcvelTa razmma. gamogviyvanescixis ezoSi, raTa gaeCxrikaT Cveni pi-radi nivTebi aeweraT Cveni piradisakuTreba da iqve gvavsebinebdnen an-ketas. gamoyofili iyo sagangebokomisia, Tormeti kaci. Cemi rigi rocamovida, TviTon komisiis Tavmjdomarem,rusma kapitanma Semivso anketa, mere mi-ubrunda saldaTs da ubrZana _gamoarTvi nivTebi, daTvale, aRwere davagonSi autaneo. me gamaoca am kapit-nis aseTma keTilSobilurma mopy-robam. amis Semdeg male gagviyvanessadgurSi da Cagvsves CvenTvisgankuTvnil saetapo vagonSi. vijeqiTdaRonebulebi da vmRerodiTmwuxarebiT savse melodiur xalxursimReras “avavas”. gzaSi mcvelebiTavazianad gvepyrobodnen da sigaretsgvawodebdnen. CavaRwieT moskovSi. mov-divarT quCebSi, borkilebsmovaCxarunebT. xalxi fanjrebs midgo-mia da sibraluliT gviyurebs.gzadagza mcvelebis saSualebiTsaWmelebsa da saCuqrebsac gvawodeben.migviyvanes uzarmazar cixeSi da did
saetapo sakanSi Segviyvanes. sakanSiyvelas ucnaurad yviTeli feri edo,radgan fanjrebSi mwvane minebi Caes-vaT. es garemoeba raRacnair SiSiszars scemda iq Sesul patimars, ragindvaJkacic unda yofiliyo. saswrafodgagvvxades sakuTari tansacmeli dayvelas Cagvacves ucnauri Sarval-xalaTi da Zveli Custebi. me galiaSigamoketili ucxo frinveliviT viyavidabneuli. ar vicodi, ra meqna. gavixededa krebTan dgas is kapitani, romelmacpativi mca da gverdiT mdgom xnierpolkovniks elaparakeba. me mivedi mas-Tan, Semomxeda, Sematyo risi Tqmac min-doda, raRac Cumad gadaulaparakapolkovniks da im wuTasve gascesbrZaneba _ Cven, Tvrametives, isev gagvx-ades cixis tansacmeli da sakuTaridagvibrunes. amis mere male agviyvanesmeore sarTulze da e.w. “tuzemni”sakanSi mogvaTavses. moskovis cixeSidavyaviT oTxi Tve, ris Semdegac, ka-torRaSi gasagzavnad, saeqimo komisiadainiSna. yvelas eSinoda saxalinzegagzavnisa, radgan ruseTis imperiis ka-torRaTa Soris igi yvelaze Semzaravida damRupveli iyo. komisia muSaobasSeudga. yvelani vRelavT, guligamalebiT gvicems. bolos moaRwiaCemma jermac. sakomiso darbazSi viRa-cam Soridan daiZaxa: На Сахалин! amsityvis gagonebam Tavzari damca. ise
gamsinjes, rom ar maxsovs, vin ras am-bobda. wamovedi da davdeqi karebTan.Zlier vRelav, minda isev Sevide davTxovo komisias, Semicvalon saxalini.am dros iReba karebi da isev meZaxiskomisia. Sevdivar aRelvebuli dakomisiis ufrosi meubneba _ damSviddi,nu Relav, kavkasielo, Sen gagamwesesaleqsandrovis katorRaSi. aman us-azRvrod gamaxara, radgan aleqsandro-vis katorRas yvela aqebda. me madlobagadavuxade komisias da gamovedi.meore dRes davemSvidobe amxanagebs.maT Soris kargad maxsovs almasxan dasimon buzalaZeebi, svani filipe Sar-vaSiZe, goldbergi... CemTan erTad ale-qsandrovkaSi gagzavnes mxolod erTiqarTveli, moxuci kaci, Tada xar-Silava; moskovis quCebSi xalxi kvlavgafacicebiT gviyurebda, qalebi nair-nair saCuqrebs gvawvdidnen; mxlebelifeldfebeli arTmevda maT amsaCuqrebs da yvelas gvinawilebda.migviyvanes sadgurSi da Cagvsves cim-biris matarebelSi. es iyo 1903 wlispirveli ianvari. gzaSi ramdenime dReSevCerdiT krasnoiarskSi, samaraSi,bolos CavediT sofel usoiaSi dazamTris saSinel siciveSi ocdaoriversi viareT fexiT da 19 ianvars,sastikad daqanculebma CavaRwieT ale-qsandrovkis uzarmazar cixeSi, sadacunda momexada 4 wlis katorRa.
aleqsandrovkis cixeSiyofnis periodi
iqauri cixis ufrosis moadgilis,kulakovis gankargulebiT gagvxadessazamTro tansacmeli, romelic yinvis-agan gaxeSeSebuli iyo. CavicviT saku-Tari tanisamosi da SegviyvanesveeberTela sakanSi, sadac orasamdekci dagvxvda. sakani sakmaod naTeliCanda, arc sisufTavis mxriv iyosasayveduro, mxolod TvalSi gecemo-daT patimarTa daRvremili, melan-qoliuri saxeebi. sxvadasxva asakisaniiyvnen, axalgazrdebic, moxucebic; sas-jelis vadac sxvadasxva hqondaT. mejer gamorkveuli ar viyavi mgzavro-bis buranidan, magondeboda mxolodsamSoblo da Cemianebi. miCumda pati-marTa xmauri. uceb gadaiwia sakniskaris saWvreteli (“valCoki”) da viRa-cam SemoiZaxa: Кто здесь из Кутайсской гу-бернии? me gaveci pasuxi da
davusaxele Cemi gvari. igi isev gamo-mexmaura, romeli Ciqovani xar, gvanjiTu sxvao? me gamamxneva da gamaxaraCemi saxelis xsenebam ucxo mxareSi daisic katorRaSi. axlos mivedi kareb-Tan da isev gaveci pasuxi, Cemi vinaobadavudasture. amis Semdeg xeladgaaRes kari da Semovida xuTi Tueqvsi kaci, qarTvelebi. pirveli maT-gani, vinc gamomecnaura, iyo malxazCaCibaia. igi gacnobili myavda quTai-sis cixeSi, Cemamde erTi wliT adregadaasaxles da maSin davSordiT erT-maneTs. malxazi gadamexvia dagamamxneva. Semdeg momiaxlovdakeTili saxis WaRara kaci da miTxra,me, biZia, meliton Cxetia var da zug-dididan maxsovxar, iq aTi-Tormetiwlis bavSvi dagtoveo. gamomkiTxa yve-laferi Cveni ojaxisa da saerTo am-bebic. es meliton Cxetia ukve kargaxnis gadmosaxlebuli iyo, misjilihqonda samudamo katorRa. Cemi ambaviCems Casvlamde gaego malxazs, meli-tons da sxva qarTvel patimrebsac.amaT garda, maxsovs kidev makalaTia,Tbiliseli amilaxvari da somexixuSut ovanesiani _ somex-TaTarTa Se-takebis monawile, mTel katorRaSi“yaCaR xuSutis” saxeliT cnobili.metad kargi vaJkaci iyo, patimrebi didpativs scemdnen. rogorc miTxres, imxocva-Jletvis dros magrad ubrZoliaTaTrebis winaaRmdeg, blomad dau-Rvria mtris sisxli.guli rom vijereT saubriT, amis
mere melitonma da malxazma sxvebTanerTad Semoitanes saWmeli _ puri,Zexvi, yveli, “viCina”, gaSales patim-ruli sufra da SeveqeciT vaxSams, erT-maneTs gulistkivils vuziarebdiT.melitoni da mlxazi yvelas gvamxn-evebdnen da maTi laparaki Cems axal-gazrdul guls simxnes da nebisyofasmatebda. vaxSmis Semdeg isini wavidnenda Cvenc wamovweqiT dasaZineblad,radgan nametani daqanculebi viyaviT.viZine im RamiT da dilas, rodesacsarkmelSi sinaTlis Suqma SemoanaTa,karebTan moisma zedamxedvelis usi-amovno xma: aba, adeqiT da moemzadeTsamuSaod! me wamovdeqi, gadavxede TadaxarCilavas da CavZaxe: aba, Cqara avdgeTda gavyveT samuSaod, sadac gviCveneben.am dros gaisma saknis mamasaxlisis(starostas) xma: Tqven, rogorc axlad-Camosulebi da daRlilebi, or kvirasdaisvenebTo. am cnobam Zlier gag-vaxara me da Cemi yvela amxanagi,radganac fizikurad da sulieradacmetismetad moqanculebi da moduneb-ulebi viyaviT.dasvenebis Semdeg gavediT ezoSi,
sadac savaWro farduli iyo gamar-Tuli. fardulSi viyide orasikolofi “maxorka” da Cveni saknis ora-sive patimars Camovurige. am ubralo,magram guliTadma saCuqarma yvelaniuzomod gaaxara; xelad SemiTvises.CemTan yvelas gulTbili, mamaSvilurida Zmuri damokidebuleba hqonda. malemTeli katorRis patimrebi gavicani.imxanad aleqsandrovkis katorRaSisami aTas xuTasi borkildadebuli pa-timari imyofeboda. gulSemzaravisanaxavi iyo, rodesac diliT karebiiReboda da aseulobiT patimari bork-ilebis raCxaruCxiT katorRulsamuSaoze mihyavdaT.
(gagrZeleba iqneba)
cxovrebagvanji Ciqovanisa
ilori10 16-23 ivlisi 2013
aranakleb sainteresoa Semdegigaremoeba: kolxebi, iseve rogorcsvanebi da sakuTriv qarTvelebi,iafetidebi anu noes umcrosi Svilisiafetis STamomavlebi arian. magram,noes Svilebi, Tanac ufrosi Svilebi,xom, semi da qamic arian?. maS, ratom aramboben platoni da sxvebi, romsemitebi, qamitebi da iafetidebiatlantididan gadmosaxlebulixalxebi ariano? rogor unda avxsnaTes garemoeba? am kiTxvebze zustpasuxs, cxadia, aq ver gavcemT. amasTan,aRniSnulTan dakavSirebiT uprianiagavixsenoT Semdegi faqti: dedamiwis Semswavleli mecnierebis
erTi nawili varaudobs da amtkicebskidec, rom milionobiT wlis windedamiwaze calkeuli kontinentebi ararsebobda. iyo, erTianobaSiwarmodgenili, uzarmazari xmeleTi damis garSemo arsebuli okeaneTi.SemdgomSi moxda xmeleTisdanawevreba, erTmaneTisagan daSorebada calkeuli kontinentebis Seqmna, da,rom dedamiwa Sedgeba 6 didiblokisagan, romlebic nel-nela, magrammainc mudmiv moZraoba-gadaadgilebaSiimyofebian. Tu es hipoTeza sworia,dedamiwaze adamianis gansaxleba-ganfenis sakiTxis Seswavlisas, misigaTvaliswineba uTuod aucilebelia.amjerad saWiroa gavaanalizoT
mecnierebaSi damkvidrebuli SemdegiSexedulebani:niko mari Tvlida, rom
Tavdapirvelad adamiani ar flobdabgeriT metyvelebas. misi azriT,pirvelad igi ametyvelda Jest-mimikebiT; ueno periodi mravaljerufro xangrZlivi iyo, vidre Jest-mimikiT anu xelis eniT metyvelebis(igive kinetikuri enis) periodi.marqsizm-leninizmis klasikosebisSexedulebiT ki, adamianma imTavidanvedaiwyo bgeriTi metyveleba da masaraviTari Jest-mimikis ena win aruZRoda.asea iyo Tu ise, erTi ram cxadia: im
donemde rom ganviTarebuliyo jerkidev enaaudgmeli pirvelyofiliadamianis saxmosno organoebi, rombunebaSi mocemuli bgerebisadmixmamibaZvis safuZvelze garda-qmniliyvnen sametyvelo organoebad,anu adamians ganviTarebodasaartikulacio bazisi anu sawar-moTqmo Cveva, udavod aseulobiT aTasiweli iqneboda saWiro. aqamde, roca adamianis asaks
daaxloebiT erTi milioni wliTsazRvravdnen, morganisa da engelsismonacemebiT, `winareklasobrivisazogadobis istoria iwyeba 500 000wlebidan `pirveli~ adamianis _ sin-anTropis warmoSobiT, rodesacpirvelad Cndeba qvis umartivesiiaraRebi, da daaxloebiT grZeldeba _Tu barbarosobis zeda safexuridancivilizaciisaken gardamaval periodsmas mivakuTnebT _ Zveli welTaR-ricxvis 4000-ian wlebamde. am xanebSiki uZveles qveynebSi _ egviptesa dababilonSi iwyeba civilizaciis epoqada mkvidrdeba klasobrivisazogadoeba yvela Tavisi ZiriTadiatributiT: monogamiuri ojaxiT, kerZosakuTrebiT, klasebiTa dasaxelmwifoTi~. (m. aleqsiSvili, ai rasambobs istoria, Tb., 1953, gv. 108). `n.maris mowafe i. meSCaninovi ki baqoSiwakiTxul Tavis moxsenebaSi`iafetodologia da marqsizmi~,adamianis mier pirveli qvis iaraRebisgakeTebas aTariRebs daaxloebiT360 000 wlebiT da wers: `iaraRebisdamzadebis SemZle adamianis 360 000wlis sigrZis arsebobidan xmieri eniTmolaparake adamians mxolod 60 000weli moudiso~ (iqve, gv. 110).cxadia, arc erTi zemoT
dasaxelebuli avtorisaTvis maSincnobili ar iyo, rom enis warmoSobissafuZvels warmoadgens bunebiToba,kerZod, xmabaZviToba. metic,xmabaZviTobis Teoria im droisaTvissaerTod uaryofili iyo. ai, rasambobda karl marqsi mis Sesaxeb:`romelime nivTis saxelwodebasaraferi aqvs saerTo mis bunebasTan. mesrulebiT araferi vici ama Tu imadamianze, Tu mxolod is vici, rom masiakobi hqvia~ (k. marqsi, kapitali, I, 1936,gv. 59.). is, uTuod, igives ar ityodaxmabaZviTi saxelebis (sityvebis,
magaliTad: bayayi, guguli, zuzuni dasxva) Sesaxeb, magram radganac misiaseTi gamonaTqvami arsebobda, mso-flio masStabiT isedac uaryofilida tabudadebuli xmabaZviTobisTeoria yofil sabWoTa (mTlianadsocialistur) sivrceSi lamiskanongareSe iyo gamocxadebuli. rogorc zemoT iTqva xmabaZviTobis
safuZvelze adamianis saxmosno or-ganoebis sametyvelo organoebadgardaqmna-Camoyalibebamde, ris gareSeSeuZlebeli iyo sawarmoTqmo Cvevisanu saartikulacio bazisisganviTareba, saWiro iqneboda aramxolod 60 000 weli, aramed asobiTaTasi weli. bolodroindelma arqeologiurma
aRmoCenam `zezvasa~ da `mzias~ConCxebis saxiT, maTi asakis dadgeniTswored is gviCvena, rom adamianis asakidedamiwaze daaxloebiT 2 milionwels iTvlis. adamiani ki, udavoa, es aris metyveli,
moazrovne da gonieri arseba.ai, ra gvaZlevs, Cven, safuZvels aq
warmodgenili mosazrebebisa dadaskvnebisaTvis. rac Seexeba sakiTxs Jest-mimikis
enis pirveladoba-arapirveladobisSesaxeb, dakvirveba gviCvenebs, rom masiyeneben ara mxolod adamianebi (maTSoris ara mxolod yru-munjebi),aramed cxovelebic. ase, magaliTad,Jest-mimikaa is, rom, vTqvaT, oboba(romlis asaki mravaljer ufro metiaadamianis asakze) aifofreba raimesaSiSroebis SegrZnebisas, rom kataaifofreba da daijRavlebs kidecZaRlis danaxvisas da a. S. amitomac, uTuoa, rom Jest-mimika
damaxasiaTebeli iyo adamianisTvisjer kidev misi danawevrebulibgerebiT ametyvelebamde, rac sagnis(sxva monacemis) saxeldebasa da eniswarmoSobaSi gamoixata. es procesi ki,TavisTavad cxadia, erTdroulad armomxdara. mas udavod, mravali aTasiweli dasWirdeboda. Jest-mimikisgamoyeneba Tanamdevi movlenaaTanamedrove ganviTarebuli enebisT-visac.davubrundeT qarTveluri enebis
asakisa da genetikuri urTierTda-mokidebulebis sakiTxs.vfiqrobT, zemoT Cven sakmaod
damajerebeli sabuT-mtkicebulebaniwarmovadgineT imis Sesaxeb, rommegruli, igive kolxuri ena uSualogagrZelebaa iafeturi enisa da, igi, Ta-visi monacemebis mixedviT, gvevlinebarogorc adamJamieri ena, adamis ena.aseve damajereblad warmovaCineT,
rom, saerTod qarTveluri enebi _megruli, lazuri (Wanuri), svanuri dasakuTriv qarTuli (qarTluri) _warmomavloben winareqarTuli, igiveprotoqarTuli, preqarTuli Tuiafeturi (sulerTia, mas rasacvuwodebT) enidan.
es imas niSnavs, rom am enebidan arcerTi ena ar aris sxva romelimemaTganidan warmoSobili ena, miTumetes, _ dialeqti. isini, cal-calkedamoukidebeli enebia; maT, saTiTaod,gaaCniaT Tav-TavianTi dialeqtebi anukiloebi (es detalurad moceuliaCvens naSromebSi, gansakuTrebiT,SvidtomeulSi).megruli, lazuri (Wanuri), svanuri
da sakuTriv qarTuli enebi, Tavisdroze, warmoiSvnen ra iafeturienidan, rogorc aseT SemTxvevaSisaerTod xdeba, iafeturi ena gaqra,gavida arenidan. amasTan, megruli dalazuri, adre, erTobliobaSiSeadgendnen erT enas _ kolxur enas,anu, cal-calke Seadgendnen mis dia-leqtebs, magram esinic iqcnen calkedamoukidebel enebad, ise, rom aqamdeSeinarCunes kolxuris mTeli rigisaerTo niSan-Tvisebebi. Tqma ar unda: megruli, lazuri da
svanuri enebi qarTuli (sakuTrivqarTuli anu qarTluri, da, gnebavT,saerTo qarTuli) enisgan rom iyvnenwarmoSobilni, qarTuli ena ukve aRariqneboda, anu, aqamde iqceoda mkvdar enad.ukanasknel periodSi, calkeuli
mkvlevarebi gamoTqvamen sava-dasxvagvar mosazrebebs cnebebiskolxeTi da iberia (Sesabamisad:kolxebi da iberielebi andaiverielebi) Sesaxeb. zogierTebiTvlian, rom Zvelad, yovel SemTxvevaSi,
garkveul periodebSi mainc,saxelwodebebi kolxeTi da iberiamoicavda (msWvalavda) sruliad saq-arTvelos. SeiniSneba erTgvari cdac(spekulireba) am saxelwodebebis qveSnagulisxmevi calkeuli faseulobebisaRmosavleTeli Tu dasavleTeliqarTvelebisadmi mikuTvneba-armikuTvnebis TvalsazrisiT. aseTi mosazrebani, garkveul
pirovnul miswrafebebs rom emyarebian,Cvenis azriT, safuZvliandeba SemdegigaremoebiT:Zvel literaturul wyaroebSi,
sadac dasaxelebulia dRevandeli saq-arTvelos teritoriaze gansaxlebuliqarTveluri tomebi, arsad CananqarTlelebi anu sakuTriv qarTvelebi.amitomac, rigi avtorebisa xSiradgaocebas gamoTqvamen imis gamo, Tusaidan da rogor gamoCndnen, aseucbad, qarTlis teritoriaze isini. sinamdvileSi, arc erT Zvel
wyaroSi, arc erT avtorTan ar arisnaTqvami imis Sesaxeb, rom kolxebi daqarTlelebi anu sakuTriv qarTvelebierTi da imaveni iyvnen, anu, erTi daimave tomobrivi warmomavlobisxalxebi iyvnen. kolxeTis, _ rogorc Zlieri
damoukidebeli saxelmwifos _arseboba, jer kidev Zveli welTaR-ricxvis XVII saukunidan, wyaroebSimravalgan aris dadasturebuli. asevedadasturenulia kolxuri enisa dakolxuri TviTmyofadi kulturisarseboba. misi detalurad warmodgena,aq, SesaZlebelic rom iyos, Cvens mizansar Seadgens, imdenad, ramdenadac essayovelTaod cnobili realobaa. amas-Tan, amis Sesaxeb Zalian mokledaRvniSnavT Semdegs: rad Rirs martogadmocemebi imis Sesaxeb, rom amerikiskontinentze mcxovrebma maias tommadamwerloba 10 000 wlis winaTatlantidaze mcxovrebi kolxebisaganiswavles (platoni), rom kolxuri si-brZnis wigni `efuTi~ dawerili iyo7 000 wlis win (xalxuri gadmocemebi),rom `kolxebs odesRac damwerlobahqondaT~ (herodote, V s. Zv. w.), rom`kolxebs Senaxuli aqvT mamaTagannaweri kvirbebi, romelzedac irgvlivmogzaurTaTvis aRniSnulia zRvisa daxmeleTis yvela gza da sazRvari~(apolonios rodoseli, IV s. Zv. w.), rom`festosis diskos~ damwerlobakolxuria, kolxuri oqrodamwerlobisnimuSia da misi teqsti aris kolxurisagalobeli `ninena~ (didi dedis, anudeda RmerTis) sagalobeli (h. ZebiSi, g.kvaSilava), rom am sagalobels um-Reroda mariam RvTismSobeli akvanSimwoliare Tavis RvTiur pirmSos. masvegalobdnen Zvelad saqarTvelodanSors, saberneTSi, aTonis mTaze moRvaweberebi da ninenas urTavdnen misam-RerSi berZeni mRvdlebi (arqimandritiporfiri; mirtropoliti ananiajafariZe); rom `kartografiulixelovnebis gamogonebis pativ-didebakolxebs ekuTvniT~ (k. riteri), romIV_VII saukuneebSi kolxeTSiarsebobda akademia (fazisis akademia),da sxva.amrigad, Zveli, esoden
didmniSvnelovani da TavisTavadikolxuri kulturis arsebobis faqtiutyuaria da misi ignorireba, uaryofaara mxolod absurdia, arameddanaSaulia qarTveli erisa da kaco-briobis winaSe.
samwuxarod, istoriuli qartexi-lebis Tu calkeuli adamianebis Seg-nebuli, mizanmimarTuli ZalisxmevisSedegad, Zvelkolxuri kulturamiCqmalulia, ignorirebulia, uaryofi-lia, burusiT moculia. samagierod, SeZlebisamebr srulad
aris warmoCenili, _ da gandidebulic,_ sakuTriv qarTuli kultura,qarTluri kulturis mewinaveobisTvalsazrisiT. aseT pirobebSi, sxvazeromc araferi vTqvaT, calkeuli`specialistebis~, fsevdopatriotiadamianebis ZalisxmeviT sikvdiliT sa-frTxis winaSea dayenebuli megruli,lazuri da svanuri enebi; amgvarimiswrafebis mqone kvazimecnierebiyovelnairad cdiloben, rom amaT arhqondeT enis statusi, da maSasadame,dacvis berketebi; ubiZgeben am enebsgadaSenebisaken. aseT pirobebSi, Tqma da mtkiceba
imisa: rom, ar arsebobda kolxeTi,
rogorc calke saxelmwifo; rom, ararsebobda kolxuri kultura, maTSoris, kolxuri damwerloba, kolxeTisakademia, da, arsebobda mxolod damxolod sakuTriv qarTuli(qarTluri) kultura, saxelmwifo daena, saerTo qarTuli fenomenebissaxiT, da rom saerTo qarTulTan daTviT iberiulTanac ki kolxursaraferi an TiTqmis araferiesaqmebodes, _ ra mizniT da formiTacar unda gamoiTqvas igi, _ istoriulisinamdvilis absoluturaddamaxinjebaa, yovelive kolxurisignorireba-uaryofaa da sxva araferi. faqtiuri sinamdvilea da pirdapir
unda iTqvas: qarTuls _ qarTulkulturas, qarTul enas, yoveliveqarTuls, rac qarTluridanmomdinareobs, arc raime atributi daarc raime saxiT gamomzeureba aklia.mas TiTqmis verafers daamateb. magramigive ar iTqmis kolxur kulturaze,kolxur (megrul-lazur) enaze, anu,Tanamedrove mdgomareobis mixedviT,megrul da lazur enebze, kolxeTisistoriaze, yovelive kolxurze, rac,udavoa, istoriis qartexilebis mier,da, adamianTa garkveuli nawilis Seg-nebuli Tu Seugnebeli ZalisxmeviTacnacarmiyrilia, burusSia moqceuli,miCqmalulia, ignorirebulia.marTalia, ukanasknel periodSi,wingamxedvari da keTilgonieriadamianebis ZalisxmeviT, demokratiisada Tavisuflebis niavis xelis-SewyobiTac, kolxuri kultura,kolxeTis istoria TandaTan gamodisburusidan da garkveulwilad ikavebsTavis adgils saerTo qarTul is-toriaSi, saerTo qarTul kulturaSi,magram samwuxarod, jerac arianadamianebi da Zalebi, romlebic amasxels uSlian da zians ayenebensruliad qarTveli xalxis, qarTvelieris WeSmarit interesebs. piradi ambiciebidan, piradi
gandidebis Tu aRzevebisuzrunvelyofisa da patriotiadamianis mantiis mosxmis mankierimiswrafebidan momdinare yoveliqmedeba, rac amave dros viwro-kuTxurinteresebs gamoxataven, savsebiT Sorsaris saerTo erovnuli inter-esebisagan. amitomac, yoveliveararsebulze, araWeSmaritze, arareal-urze mosazrebebis wamoyeneba da maTidamtkicebis yovelgvari cda, sabolooangariSiT, ara mxolod arapers-peqtiulia, aramed miuRebelia dadasagmobic, _ rogorc uvargisi dasaziano. amjerad, sxvaze romc araferi
vTqvaT: xom yvelanairad dasturdeba,rom arsebobda winareqarTuli, preq-arTul, protoqarTuli, igive iafeturiena, da misgan arian warmoSobilnikolxuri, svanuri da sakuTrivqarTuli (qarTluri) enebi, igive, _Tanamedrove qarTveluri enebi:megruli, lazuri (Wanuri), svanuri daqarTuli enebi? ra! gana sakmarisi ar aris is faqti,
rom megruli, lazuri (Wanuri), svanurida sakuTriv qarTuli (qarTluri)enebi Zma enebi arian, rom am enebismatarebeli xalxebi _ megrelebi,lazebi, svanebi da sakuTrivqarTvelebi Zmebi arian?!gana saeWvoa, rom, is, rac kolxuria,
rac megrulia an lazuria da racsvanuria anda sakuTriv qarTulia(qarTluria), amave dros saerToqarTulia, mokled, _ qarTulia?!magram es imas ar niSnavs, rom amis
gamo ar vcnobdeT, da metic, _uarvyofdeT kolxur, svanur da sak-uTriv qarTul (qarTlur) kulturebssaerTo qarTul kulturaSi, anuqarTvelur kulturaTa erTiansivrceSi. aseTis daSveba, ragasakviria, miuRebelia, _ Seu-racxmyofelic ki, _ am kulturebismflobeli xalxebisaTvis; igi, rogorciTqva, ara Tu xels ar uwyobsqarTvelTa erTianobas, aramed didaduSlis xels mas da gamoricxuli araris, rom droTa ganmavlobaSi manfriad savalalo Sedegebicmogvitanos.
mamanti ZaZamia,profesori, akademikosi,
cira ZaZamiaprofesori, akademikosi
megruli enis, sxva qarTveluri enebis, sxvadasxva enisasakisa da genetikuri kavSirurTierTobis Sesaxeb
ilori 1116-23 ivlisi 2013
oriode wlis winaT Cvens ezoSimamao gamoCnda, _ qiriT dadga mezob-lis binaSi. mamao axalgazrda kacia, _maRali, axovani, tanwerweta, erTiSexedviT mSvidi, wynari da mudamfiqriani. Ria Savi, beWebze Sefeniliswori Tma, kupriviT Savi wveri, Tafl-isferi Tvalebi, mcired kexiani cxviri,patara piri da saTno Rimili, _ arvaWarbeb, wmindanis iers aZlevda. pirveli naxvidanve movixible ma-
maoTi. adre diliT gadioda binidanda Cveulebriv Zalian gvian, Sua RamiTbrundeboda.iqneb amitomac mezobleb-Tan TiTqmis ar urTierTobda, Tumca,rogorc miTxres, metismetad Tbili dayuradRebiani adamiania, TiToeuliojaxis cxovreba ainteresebs da ezosambebic kargad iciso. yovel naxvazeTavis mdablad dakvriT da RimiliTmesalmeboda. erT, kviradRes mamaosTan qali
gamoCnda, nino erqva. igi grZeli, mi-wamde daSvebuli Savi kabiT da CixTi-kopis msgavsi TavsaburiT iyoSemosili. uCveulod lamazi Tvalebida TeTri saxe hqonda, Tumca TaviTxeli muqi qsoviliT hqonda Sebu-ruli. vigrZeni, rom ninos sada da mon-azvnuri samoseli uZluri iyodaemala am qalis srulyofileba, xor-cieli sisrule da qaluri mimzid-veloba. nino da mamao mudam erT dros,
erTad da lamis erTmaneTze mityupe-bulebi gamodiodnen ezodan. Cemiyoveli Sexvedra maTTan SoridanmokrZalebul misalmebas da Tavisdaqnevas ar gascilebia, Tumca ratom-Rac Zalian mindoda am wyvilis gac-noba. xels isic miSlida, rom sxvaqalaqSi mqonda samuSao da iSviaTadmiwevda dedaqalaqSi Camosvla. mxolod axla, amaswinaT Cvens
ezoSi momxdari gauxmaurebeli ambisSemdeg daviwye ninosa da mamaozefiqri, Tumca, giTxraT simarTle, bevriveraferi gavige maTze da axlakiTxvebi ufro meti maqvs, vidre pa-suxebi. dResac ar var darwmunebuli,vinmem rame icodes Tu ra moxdasinamdvileSi. ratomRac am ambis monawile aRmoC-
nda Cveni mezobeli zurabi,romelzedac minda gakvriT mogiyveT. rogorc yvela italiur ezoSi, Cvenc
kargi mezobloba gvaqvs, Tumca,ueWvelia, yvelani gansxvavebuli,RirsebiTa da nakliT metnaklebadgamorCeuli adamianebi varT, rogorcyvelgan da yovelTvis aris xolme. yvela-yvela, magram mimaCnia, rom Cemi
karis mezobeli zurabi sxvebisgangamorCeulia, _ ramdenadac es axlaSesaZlebelia, tradiciebis mimdevarikacia, ezos winamZRoli da lideri. igiusityvo da mamaci adamiania, lxinsa daWirSi yvelas Semwe da Tanamdgomi,uCveulod xelgaSlili, Tumca xan-daxan metismetad Tavdajerebuli,ficxi da TavSeukavebeli. bevrjerdavrwmundi, rom es maSin xdeba, rocavinme cdilobs sxva daCagros da us-amarTlod moeqces. zurabi ver itansdidgulobas da Tavxedobs, enatan-iobas, sxvis saqmeSi cxviris Cayofas;adre, roca ezoSi bina SeviZineT, moxdagaugebroba, _ erT-erTi mezobeliSeecada kuTvnili sardafis warTmevas.saRamos zurabi movida, Tqva sityva daamiT dasrulda. erTxel, im saukuneSi,wyvdiadisa da areulobis epoqaSi,zurabi amilaxvarTa naqoni uSvele-beli xmliT xelSi sadarbazoSi mar-todmarto gadaudga qurdebsa damamaZaRlebs, romlebic mouridebladSemodiodnen ezoSi da yvelas Tval-win Zarcvavdnen binebsa da adamianebs.mogvianebiT zurabma Sav biWebTana damaT megobar policielebTan gaifuWaurTierToba, roca gaigo, rom Cveniezos erT-erT obol biWunas yomar-bazebTan dauWeria saqme da dedamisisbinis gayidvamde misula saqme. zurabs didguloba, albaT, Tavisi
didi winaprebidan mosdgamso, ambobd-nen ezos xandazmuli qalebi, _ Tavade-bis memkvidrea da maTi sisxli uduRsoZarRvebSi. gvariSvilobaze ra mo-gaxsenoT, magram zustad vici, romjerac uwverulvaSo zurabi mox-alised wavida afxazeTis omSi da erT-erTi bolo gamovida dacemulisoxumidan. amiT amayobs kidec, _ omisjildo _ vardisferi naiarevi dRemdeumSvenebs saxes. axla sxva droa da zurabi saqmis
kaci gaxda, rogorc axla amboben,axali qarTvelia _ ramdenime maRazia,saamqro da restorani aqvs qalaqSi,romelsac dReRam Tavs dastrialebs. zurabs aqvs raRac ZvelbiWuri,
Zvelubnuri, romlis gareSec raRac-raRacebis dalageba da gadawyvetauTuod gaWirdeboda ezoSi. rogorcodesRac bevri qarTveli mamakaci,zurabsac uyvars iaraRiT, misi biniskedlebi ZvelisZveli Tu TanamedroveTof-iaraRiTa da qamar-xanjlebiTaamofenili. zurabs ramdenime manqana aqvs ezoSi,
qalaqgareT saxlebi aiSena, Tumcaitaliur ezos vera da ver Seelia.xuTi Svili hyavs zurabs, _ erTi biWida oTxi qaliSvili. gogonebze gi-Jdeba gansakuTrebiT, roca saxlSia,ezoSi gamodis, gogonebs kisersa dazurgze Seisvams, oTxze dadgeba dacxenobanas TamaSiT arTobs. aseTi maxsovs zurabi manam, sanam
mamao ar gamoCnda ezoSi. zurabis da mamaos binebi ezoSi
erTmaneTis pirispir mdebareoben.zurabis bina meore sarTulidangadahyurebs mamaos kar-fanjaras, Tanacise, rom mamaos samzareulo dasaZineblebi iqidan xelisguliviT mo-Cans. axla modaSia, magram mainc
gagvikvirda, roca SevityveT, rombolo dros zurabi uCveulod ekle-siuri gaxda, _ RamisTevebze mouxSirasiaruls, mdidruli salocavebimoawyo saxlSi da binaSi, stumrebisada megobrebis, lxinisa da qeifobismoyvaruli zurabi axla marxvebsicavs, gulisyuriT asrulebs saekle-sio wesebsa da ritualebs. amboben, _mamaos taZars auarebeli fuliSeswirao zurabma. zurabi da misi ojaxi, mamaos Tx-
ovniT, axla meeqvse Svils elodebaTurme, Tumca yvelam kargad icis, romamilaxvarebs male mexuTe qaliSvilieyolebaT, zurabis saocnebo nabolarabiWi ki Tavis rigs kidev didxansdaelodeba. bolos zurabi ivnisis dasawyisSi
vnaxe. naRvliani da Sewuxebuli iyo,bolTas scemda ezoSi, _ es ra biWebidagvixoceso avRaneTSi, cremlebs verikavebda. SemomCivla TiTqos, _ vervxvdebi ra xdeba, ar var darwmuneb-uli, rom avRaneTSi Cveni omiao. meredaamata, _ albaT gaxsovs afxazeTi,moxaliseebi samezoblodan, ruseTissamSvidoboebio... da binaSi Sevida. im dReebSi qaSueTSi dadioda, Rames
iqve, avRaneTis misiaSi daRupuli biWe-bis cxedrebTan aTevda.
* * *17 maiss abazanaSi gaqafuli videqi,
wvers viparsavdi. karze kakuni gaisma,_ jer frTxili, mere nerviuli daxmauriani. kari gavaRe, _ Se-mosasvlelTan zurabis biWi idga,akankalebuli, ferdakarguli. _ ra iyo Svilo, ra xdeba? _ mamas scemen... _ vin, sad? _ saxlSi... biWma Tavi daxara, tiroda, zurgs
ukan sufris danas malavda. _ movdivar... _ ara, Tqven ara, Tqveni Svili saxl-
Sia? _ ho, saxlSia, axlave. Cemi biWi umal gavida ezoSi. bneloda, male mamao gamoCnda da
Cems biWTan ganmartovda. mSvidi dawynari Canda, gaRimebas cdilobda... meCqareboda, samsaxurSi gamomiZaxes. naxevar saaTSi Svils davureke, ra
xdeba, ra moxda-meTqi. _ araferi, dawynardi, yvelaferi kar-
gadaa. _ zurabi rogor aris? _ tuCebze nakers daadeben da
saxlSi davbrundebiT. _ es rogor ikadra, normaluria? _ normaluria, ra Tqma unda, Tavad
icis Tavisi saqme. _ misalocia, gadarCenila mamao, es
rogora? _ SemeSvi mama, xom ici zurabi ra
kacia, xels ver aswevda Tavis saxlSi... _ gasaocari ambavia... _ dawynardi, araa Seni saqme, zuram
ukeT icis Tavisi sakeTebeli... amaze arsurs saubari. _ ho, gasagebia, magram... _ morCa da gaTavda, sul es ariso
da telefoni gaTiSa.
* * * italiur ezos ar uyvars upasuxo
kiTxvebi, is eZebs da yovelTvis aqvspasuxebi da daskvnebi, Tanac iseTi,romelic Cvens reformirebulsasamarTlos da mis bevr uwignur damSiSara mosamarTles SeSurdeba. 17 maiss zurabi mamaosTan erTad
misula aratradiciulTa aRlumissapasuxo stiqiur Sekrebaze. im dResCveni ezos qalebi, maTi daqalebi dasxva bevri moqalaqe yofila moedanze.mamao mexTa mtyorcnel zevss hgavdaTurme, xalxsa da aratradiciulebsSoris idga da aSoSminebda; moednisyvela kides efineboda mamaoTa ve-dreba-RmerTi siyvarulia, qriste mSvi-doba da Tanxmobaa, macxovari aravisar ebrZvis! zurabic iqve yofila, mere xalxis
talRas gautacia da momitinge ara-tradiciul qalTa gundis SoriaxloaRmoCenila. iq ki ninos gadahyria, sxvaferSi da sxva samoselSi, _ elvashgavda da elvarebda Turme. _ Sen, aq? _ ukiTxavs gaocebul
zurabs. _ ho, ra Tqma unda, me da aq, _ Sepa-
suxebia qali. _ modi, davilaparakoT, _ uTxovia
zurabs. _ wadi, saqme naxe, aq Seni adgili ar
aris, _ xma auwevia ninos. zurabi ninosTan misula, mxarze
daudvia xeli, mere majaze moukidiada gverdze gauwevia. gaZalianebulaqali, _ ar momekaroo, Tumca dahyolia. _ gaognebuli var, Sen... aq, is _ iq,
ras hgavs es? _ es Cemi neba da arCevania, me Tavis-
ufali qali var, Tumca moZRvriscoli, romelsac veTayvanebi Sinaganikulturis, uryevi rwmenisa dadacemuli adaminis gadarCenaze oc-nebis gamo... igi ver itans matyuarebs,qurdebsa da farisevlebs... magram ex-mareba dacemulebs da wyalwaRe-bulebs... mec mgonia, rom dacema jerkidev ar aris ganadgureba, ufalisganmokveTa da uaryofa... unda vaRiaroT,rom uzneoba ufro gamanadgurebelimanqanaa sazogadoebisTvis, vidre sxvaram, rac ki Seqmnila dedamiwaze... _ da es mainc rogor, is _ iq, Sen _
aq, gaimeora zurabma. _ Cems moZRvarTanda megobarTan RamiT sarecelsiziareb, dRisiT ki eklesia ginaxavs...axla aq raRa ginda? _ ar ici da ver miwvdebi Sen, Cemo
zurab, uflis gons da WeSmariti rwme-nis saidumlos, ver gaugeb gemosRvTiuri Tavisuflebis, arc imasmixvdebi Tu vinaa CemTvis mamao, Tun-dac imitom, rom laCari xar... amis gamgone zurabi ise dabneula,
rom saTqmeli ver upovia. _ ras ucdi, iyvire, damartyi, es xom
Seni vnebaa, Seni wesia... brazisgan damunjebula zurabi,
enaze ukbenia enaze ise, rom sisxlisdioda piridan. _ ezoSi, sxvebis TvalSi magari
ggonia Tavi, axla raRa dagemarTa, Tqvirame, gvaRirse, _ kioda qali. _ nugeSinia, me, Sengan gansxvavebiT, mSiSarada mabezRara ara var, ar CagiSveb moZR-varTan, sayvarelo... _ saidan moitane, ziarebaze ambob? _
uTqvams Tavzardacemul zurabs. _ ho, ziarebaze, aba rogor gegona.
mied-moede, sxva veraferi moifiqre dawvrilad Caukenke moZRvars, rom me,misi coli, mzis amosvlamde wamovxtebiloginidan, vixdi da striptizebs gi-wyob, dediSobila vdgebi fanjarasTanda saalersod gixmob... _ gana ase ar aris, ase ar xdeba? _
xma amouRia zurabs. _ ho, asea, masea, Cemo wmindano da
romis papze kaTolike biWo, Tofebisada xanjlebis mbrZanebelo, uCliqocxeno... zurabi dumda Turme da usasod miS-
tereboda satanas, romelsac an-gelozis saxe, eSmakis ena da yurebihqonda. _ mogwonvar, gagiJeb Turme, ase
ggonia?.. lamazi qali var? giSrisTmebi da broweulis ZuZuebi maqvs?TvalismomWreli mkerdi da marwyviskertebi maqvs? brolis tani da Wian-Wvelas weli maqvs? gadasarevi saj-domi da TeZo-barZayi maqvs? _ ho, hoasea, maqvs, maqvs da mixaria, romgamorCeuli var. es uflisganaa, me varmsgavsi da xati, memkvidre dagagrZeleba sqesiani Tu usqeso adami-
anTa marad saocnebo evasi, romelmackacunebsac agixilaT Tvali daganaxaT boroti da keTili, mware datkbili, wameba da netareba... da raaris amaSi rame tyuili, mkrexeluri,Tundac am brbosTvis armosawoni? eskacebi, kacunebi, adamiviT maradbriyvebi da usaxurni, mxolod aq,erTad da erTmaneTSi xarT magrebi damamacebi, Torem cal-calke da sadRacmigdebulSi muxlebze ecemiT dalamaz qalebs lajebSi uvardebiTsajijgnad. madloba yovlisSemZlesda ramdeni myolia aseTi dampali danaZirala... idga zurabi da sacrisodena
TvalebiT umweod Sehyurebda am gacx-adebul giJsa da mwvalebels, romelicucxour arasamTavroSi gawvrTniligogonebivisT sityvas sityvaze awe-bebda. _ raa biWo, ggonia, rom me mindodi,
Sen ki wmindani xar da uarmyavi?.. arCerdeboda nino. ...ugunuro da naZi-ralav, me asakiT patara var, magramadre davZlie SiSi da dedaqalaqSidavqaldi... vnaxe da Sevicani, vigeme daganvicade miwieri samoTxe, movige dawavage, daveci da wamovdeqi. wamalsacCamovekide, magram gadavagde. es imitom,rom me drois Svili var, pirovneba varda vakeTeb imas, rac me minda da araimas, rasac maxveven Tavze da trakze.me arc imas gavakeTeb, rasac Cemganmoelian Turme saukuneTa winaT daxr-wnili mefeebi da xelmwifeebi,mRvdelmTavrebi da wmindanebi. me mefevar Cemi da mimifurTxebia evropisa TuamerikisTvis, me Cemi qveyanac meyofadardad da tkivilad... zurabi idga xelebCamoSvebuli da
uazrod iyureboda. _ me umankoeba mewvia, mamaosTan
piroba maqvs da es Cveni saidumloa,visi ra saqmea? es is siyvaruli dagagebaa, romelic mxolod uflisganmodis. ee, ee, asi weli ar geyofa Sen,rom amas mixvde da gaigo... _ davijero, rom SenisTanebi xvde-
bian da ician raa madliereba da erT-guleba? _ lamis gulubryvilodikiTxa zurabma. _ ho, vici, rogor ar vici, aris aseTi
ZaRluri avadmyofoba, _ dascina ninomda akiskisda. mere gedis yeli aiRerada Sekrebilebisken gaiSvira xeli _rogorc xedavT, es avadmyofoba, Cvendasamarcxvinod, jer kidev SemorCa bnelda samareSi darCenil saqarTvelos.veWvob, rom am zRva xalxSi cota vinmemTu icis erTgulebis da madlierebisfasi... _ gasagebia Seni da Tqveni, _ Cail-
uRla zurabma da mitrialda, nacnobigamoelaparaka. aratradiciulebspolicia gadaefara da avtobusSi Casx-domas Txovda. _ ee, moicaT batono zurab da cere-
bze Sedga, _ me SenTvis sxva ramecmaqvs asaxsneli, ukve kioda nino. _ ai,me vSiSvldebi cismare da mzeSivbanaob, raTa mudam xalisiani viyo dasiTbo vaCuqo adamianebs, riTac Semi-Zlia xeli SevaSvelo qvriv-oxrebsada Ratakebs, romlebiTac gaivsoqveyana... Sen sxva ram gegona uwignuroda maZRaro mZoro?.. samagieros argadagixdi, ar gagcem, magram mamaoscota rames vetyvi Senze... da es im-itom, rom igi ara mxolod goniTgamorCeulia Tqvengan, aramed WeSmar-iti marTlmsajulia samezoblo... wamic da nino gaqra. zuram Tvali
miayola. nino avtobusSi ar Cajda.erT masaviT kopwia gogonasxelmklavi gamosdo da moedniskibeebiT dabla daeSva.
* * * avRaneTSi isev daxoces qarTveli
biWebi da qveyanaSi glovis dRegamocxadda. zurabi daRupulebiskuboebs ar moSorebia manam, sanamyoveli maTgani mSobliur miwas ar mi-abares. am ambis Semdeg mamao da nino ezoSi
ar gamoCenilan. bina CaubarebiaT, maTiadgilsamyofeli dRemde aravin icis. axlaxan mezobelma Tqva, mamao
samwyemsoSi gamorCeuli axalgazrdakacia, es iqac kargad iciano da xelimravalmniSvnelovnad gaiSvira sapa-triarqosken.
rafiel gelantia,quTaisi
axalgazrda mamaos ucnauri ambavi
12 16-23 ivlisi 2013
sportuli kuTxe mihyavs Jurnalist giorgi jalaRanias
iumori
ISSN 1987-8966 �ilori� redaqciis misamarTi:
Tbilisi,
baqraZis quCa #6
me-4 sarTuli
sareg. #01018002930
234-32-95
gazeT “iloris”
gacnoba SegiZliaT
“saqinformis”
vebgverdze
WWW.saqinform.ge
mTavari redaqtori: roland jalaRaniateqnikuri redaqtori: mixeil CodriSviligazeTis menejeri: zurab qobalia 599-34-37-27
saredaqcio sabWo: zaur gaxaria, zurab jamburia,
Tengiz kublaSvili, klimenti Selia,
givi somxiSvili, daviT qobalia,
giorgi siWinava, nugzar salayaia (gali)
ilori
avtorebs ekisrebaT pasuxismgebloba
faqtebisa da monacemebis sizusteze
gamovida pirveli tomi sergeikremliovis wignisa “beria _
XXI saukunis saukeTeso mene-
jeri”. gamocema ganxorcieldasaxalxo moZraoba “samegrelos”mxardaWeriT. wignis SeZena Sei-Zleba zugdidSi, rusTavelisq.#68-Si, saxalxo moZraoba“samegrelos ofisSi. tel.599.209.624
TbilisSi wignis realizaciamoxdeba yovel oTxSabaT dRes,dilis 9 saaTze, baqraZis q.#6-Si (didube). tel. 599.573.322.
sagamocemo jgufi
deda Svils cixeSi wer-
ils swers: “Svilo, davu-Zlurdi, miwis damuSavebaaRar SemiZlia, arc aravindamexmara da welsac ver-
aferi davTese, ra vqna, aRarvici...”
Svili ugzavnis pasuxs:“dedi, bostans ar gaekaro,
Torem iseT rames amoTxri, ma-grad inaneb...”
deda: “Seni werili rom
miviRe, movarda policia,bostani sul gadaTxares, ve-raferi ipoves da gabraze-bulebi ginebiT wavidnen...”
Svili: “ra vqna, dedi,riTac SemeZlo, dagexmare.daTesva Senzea...”
* * *
somexi Tovlis papa:_ aba, bavSvebo, iyideT
saCuqrebi!
* * *WiWikia kvdeba da cols
ubarebs:_ me vkvdebi. vici, rom Sen
gaTxovdebi, magram uflebasar gaZlev, rom Cemitansacmeli Senma meoreqmarma Caicvas.
_ magaze nu idardeb. mova-zome da patara aqvs.
gamovida saxalxo moZraoba “samegrelos” samecniero-popularuli da literatu-
ruli Jurnal “aia”-s 2013 wlis pirveli nomeri. mTavari redaqtori giorgi siWinava. Jurnali SegiZliaT SeiZinoT zugdidSi (rusTavelis q. #68), senakSi, walenjixaSi, Cx-
orowyuSi, martvilSi da abaSaSi, saxalxo moZraoba “samegrelos” warmomadgenlebTan.
TbilisSi _ taSkentis q. #25, I sadarbazo, bina, 1. fasi 4 lari
xelSi Camivarda gazeT “ilori”-s isnomeri, romelSic gamoqveynda giorgi si-Winavas mier megrulad SeTxzulileqsebi. maTgan erTma gansakuTrebiT miiq-cia Cemi yuradReba. vcade misi gadmoqar-Tuleba. SeiZleba originalis donisa ariyos, magram, vfiqrob, rom urigoc ar aris.pativiscemiT,
bagrat badidi,saqarTvelos mweralTa kavSiris,
akaki wereTlis, galaktion tabiZisda ivane maCablis premiebis
laureati.
giorgi siWinava
me da Cemi aCrdilikacis Jami ra yofila,Turme orad gayofila.mivdivar da Suka-SukaCemi landi momdevs ukan.
ar daiwyebs malvas isa, vidre sinaTlea dRisa.varT jer kidev erTad, ase, me da Cemi landi gzaze.
gadmoaqarTula bagrat badidma
kaxa kalaZe: qarTul fexburTSi yvelaferi nulidan unda daviwyoT
pativcemulo redaqciav,
popularul rusul gamocema“moskovski komsomolecSi” gamo-qveynda interviu kaxa kalaZesTan, racvfiqrobT, saintereso unda iyos CvenimkiTxvelisTvisac. gTavazobT ramden-ime fragments am interviudan.
_ warsulSi cnobili afxazifexburTeli axrik cveiba ar CamovidaTqvens sabenefiso matCze TbilisSida ganacxada, rom am yvelafershqonda garkveuli politikuri qvete-qsti. xom ar gabrazdiT Zvel megob-arze?_ roca is davpatiJe, Zalian
gauxarda da Camosvlaze damTanxmda,magram is Zlier presSi moayoles, ar-wmunebdnen, saqarTvelo amgvaradcdilobs sakuTari politikuri prob-lemebis mogvarebaso. me da cveiba axloblebi varT da
misi mesmis, oRondac ver vxvdebi, raSuaSia am yvelaferSi politika.
_ politika im SuaSia, rom Tqvenaxla ministri xarT. rogor SeegueTaxal ampluas da uniformas?kostiumi da halstuxi xom ar giW-erT?_ unda gamogitydeT, rom Tavidan
marTlac Zneli iyo es yvelaferi.diliT adre mivdiodi samsaxurSi daSin SuaRamisas vbrundebodi, sanamkargad ar gaverkveodi situaciaSi.energetika umniSvnelovanesi sakiTxiasaqarTvelosTvis. es is sferoa,sadac maqsimaluri investiciebimidis.
_ erT-erT interviuSi saqarTve-los premier-ministrma biZinaivaniSvilma ganacxada _ kalaZe yve-las daeweva da gauswrebso. ramdenadSors midis Tqveni politikuri ambi-ciebi? imazec xom iyo laparaki, romsaprezidento arCevnebSi yofil-iyaviT kandidati..._ guSin fexburTeli iyo da dRes
ministri aseT sapasuxismgeblo sfer-
oSi? zogi ase ganixilavda amas, amit-omac iyo naTqvami es sityvebi. arsjerodaT, egonaT, rom am saqmes vergavarTmevdi Tavs. _ fexburTs davubrundeT. gvsurs
gavigoT, ra situaciaa am mxrivsaqarTveloSi. 200-300 mayurebeliumaRlesi ligis matCebze...
_ viTareba marTlac ar aris mar-tivi, Cempionatis done Zalian da-balia. sanam qveyana ekonomikurad ardadgeba fexze, fexburTi ver iqnebakarg dReSi. ar aris infrastruqtura, ar aris
normaluri pirobebi bavSvebis savar-jiSod. “dinamos” da “lokomotivis”garda, sxva normaluri saafexburToarenac ar arsebobs. saxelmwifo, ra Tqma unda, daex-
mareba sports, Tumca me upiratesobassaxelmwifosa da kerZo struqturispartniorobas vaniWeb. _ saqarTvelos nakrebma Tqveni,
arvelaZis, qinqlaZis, kobiaSvilis,qecbaias da evropaSi sxvaqarTvelebis TamaSis dros verafers
miaRwia. ra elis saqarTvelosnakrebs axla, roca am Taobam bucebilursmanze Camokida?
_ yvelafris nulidan dawyebamogviwevs. aris niWieri Taoba,Tumca ukve 14-15 wlis asakSiruseTSi, ukrainaSi an evropaSiwasvla surT, iq, sadac kargad ix-dian da saqarTveloSi darCeniliojaxis da naTesavebis SenaxvissaSualebaa. Cvens klubebs iseTi pirobebi unda
SevuqmnaT, rom konkurentunarianebigaxdnen. aseT SemTxvevaSi CvenifexburTelebi ramdenime wliT maincdarCebian aq. _ Tbilisis “dinamos” roman fi-
fias patronaJiT SeuZlia gaxdespirveli mercxali?
_ ra Tqma unda. iq Zalian bevrikeTdeba fexburTis ganviTarebisTvis,sakmaod mniSvnelovani Tanxebic ixar-jeba. “dinamo” _ es aris saxeli dadidi tradiciebi. vin unda daiwyosqarTuli fexburTis aRorZineba, Tuara “dinamom”?!
vladikavkazis “alania” sezonisTvisTurqeTSi xanmokle Sekrebaze gaemgza-vra da erTaderTi sakotrolo Sexve-dra ver daasrula.pirvel taimSi, TurqeTis dabali
ligis “muradfaSa belediesporis”fexburTelebi goCa xojavas winaaR-mdeg gamomwvevad uxeSobdnen. amanvladikavkazelebi aRaSfoTa dapirveli taimis bolos jgufuri Cxu-bic atyda, matCi ki 0:0-ze CaiSala.orive qarTveli moedanze ZiriTadSi
iyo _ xojavasTan erTad oTar marc-valaZemac iTamaSa.amasobaSi, cnobili gaxda, rom “ala-
nias” axali moTamaSeebis registraciaaukrZales da cxadia, es SezRudvaqarTvelebsac SeexebaT. saqme isaa, romwina sezonSi gunds rumineli ioanmeris davalianeba daugrovda.moTamaSem klubs ruseTis
safexburTo kavSirSi (rsk) uCivla,romelmac “alanias” axali transfere-bis daregistrireba manamde aukrZala,sanam vals ar gaistumrebs.amasTanave, rsk-ma niJni novgorodis
“volgas” yofili moTamaSis, goCa xo-javas mimarT arsebuli davalianebis30 dReSi gastumreba daavaldebula.
gunduri CxubigoCa xojavas gamo- “alania”-”murat-
faSas” matCiCaiSala
saqarTvelos premier-ministrma biZinaivaniSvilma JurnalistebTan tradiciuliSexvedra gamarTa, romelmac or saaTs gastana. saqarTvelos premierma „exo kavkazas“ Jur-
nalistis SekiTxvaze, ra konkretul nabijebselis igi moskovisgan soWis olimpiadamde,ganacxada, rom SesaZloa, ruseTTan urTierTo-bis sakiTxSi Semdgomi nabiji iyos aviareisebiTbilissa da moskovs Soris, aseve, laparakiavizebis gamartivebasa da gauqmebaze.amasTan, ivaniSvilma ilaparaka im miniSnebe-
bze, romlebic ruseTis prezident vladimerputinis interviuSi amoikiTxa.
„ruseTis prezidentis intervius didi naw-ili daTmobili hqonda saqarTvelosTanurTierTobas, yvelaze didi miniSneba CemTvisiyo is, rom arsebobs teritoria, arsebobsxalxi am teritoriaze mcxovrebi. is erT ter-itoriad moixseniebda Tavis gamosvlaSisaqarTvelos da miniSneba iyo Cvens Zmebze _afxazebsa da osebze, rom Cven TviTon unda ga-davwyvitoT, Cveni gadasawyvetia es problemebi.absoluturad kargad gavige es miniSnebebi daveTanxmebi“, _ ganacxada premierma.
premieri ivaniSvili:„putini Tavis
gamosvlaSi saqarTveloserT teritoriad moixseniebda...“