Nota Complete Bm7

8/23/2019 Nota Complete Bm7

http://slidepdf.com/reader/full/nota-complete-bm7 1/198

BMM 3107 – PENGANTAR LINGUISTIK

1

1.1 LINGUISTIK AM DAN LINGUISTIK GUNAAN

BIDANG LINGUSITIK

LINGUSTIK AM DAN LINGUISTIKGUNAAN

LINGUISTIK SEJARAH DANLINGUISTIK PERBANDINGAN

LINGUISTIK KONTESTUAL

1.0 BIDANG BAHASA




2

LINGUSTIK AM

LINGUISTIK AM

KONSEP BIDANG CIRI-CIRI

Dikenali juga sebagai linguistik umumatau linguistik teori iaitu bidang yang

mengkaji aspek-aspek teori Ilmulinguistik secara umum

Rangka-rangka untuk memerihalkanbahasa-bahasa dan teori-teoriindividu dari segi aspek-aspek

bahasa yang sejagat.

(wikipedia Bahasa Melayu)

KONSEPLINGUISTIK AM




4

CIRI-CIRI LINGUISTIK UMUM

Mengkaji bahasa semata-mata untuk tujuan sendiri,bidang-bidang linguistikantara disiplin mengkaji

bagaimana bahasaberinteraksi dengan

dunia.

Mencari danmenghuraikan

gambaran umumuntuk bahasa-

bahasa tertentudan untuk antarasemua bahasa.

Mengkajibahasa-bahasapada sesuatuketika yang

tertentu(biasanya kini).

CIRI-CIRILINGUISTIK AM




5

LINGUISTIK GUNAAN

Terdapat beberapa konsep linguistik gunaan iaitu :

PENGENALAN

Linguistik gunaan sebagai suatu disiplin ilmu bahasa merupakan suatu usahauntuk menggunakan bahasa secara saintifik dan moden yang disebut juga

sebagai sains gunaan. Dalam meletakkan linguistik gunaan ke dalampengajaran bahasa, seseorang itu sudah mampu menghuraikan bentuk-bentukdan peraturan sesuatu bahasa dan mengajarkan bahasa dengan baik.

Linguistik gunaan juga dikenalisebagai linguistik terapan

Linguistik gunaan timbul apabilabidang linguistik bergabungdengan ilmu pendidikan dan

psikologi.

Linguistik gunaan ini ialah satu

cabang linguistik yangmemanfaatkan teori, deskripsi,

kaedah dan hasil kajian linguistikdalam mengajarkan bahasa dan

menulis buku-buku teks.

Linguistik gunaan ialah bidangyang mengumpulkan beberapa

disiplin ilmu bahasa yangberhubungan denganpengajaran bahasa.




6

1.2 LINGUISTIK SEJARAH DAN LINGUISTIK PERBANDINGAN

DEFINISI LINGUISTIK SEJARAH

DEFINISI LINGUISTIK

SEJARAH

(Gorys Keraf)

Linguistik sejarah juga dikenali sebagai Linguistik Bandingan Historis

(Linguistik Historis Komparatif). Linguistik sejarah ini boleh

didefinasikan sebagai suatu cabangdari ilmu bahasa yang

mempersoalkan bahasa dalam bidang waktu serta perubahan-

perubahan unsur bahasa yang terjadi dalam bidang waktu tertentu.

Linguistik sejarah juga ditakrifkan sebagai penggelompokkan (Sub-

Grouping) bahasa-bahasa yang termasuk dalam rumpunan bahasa

dengan wujudnya bahasa-bahasa yang pelbagai ini mewujudkan

permulaan variasi kepelbagaian bahasa itu sendiri.

Linguistik sejarah juga berupaya mempersoalkan bahasa-bahasa yang

serumpun dengan mengadakan perbandingan mengenai unsur-unsur

yang menunjukkan hubung kaitannya antara satu bahasa dengan

bahasa yang lain dari segi sejarah permulaan seseuatu bahasa itu.




7

DEFINISI LINGUISTIK

SEJARAH

(Jos Daniel Parera)

Linguistik Sejarah adalah satu pendekatan dan metode dalam

setiap cabang linguistik yang mempelajari dan maneliti

pergeseran dalam jangka pendek dan perubahan-perubahan

dalam jangka panjang komponen folnologi, morfologi, sintaksis

dan semantik satu atau beberapa bahasa.

Linguistik ini mempelajari perkembangan bahasa dari sejak awal

tahap demi tahap hingga dewasa ini. Pengertian linguistik ini

selalu dihubungkan dengan linguistik bandingan.




8

Kajian tertumpu

kepada lebih dari satu

zaman.

Bidang ini juga mengkajiperubahan-perubahandan asal usul (etimologi)sesuatu bahasa.

Cabang kajian linguistik yangberusaha untukmemperlihatkanperkembangan sesuatubahasa dari segi sejarahyang dilalui melalui masaiaitu dari zamankemunculannya hinggalah ke

suatu tahap yang tertentu.

Mengkaji perubahan-

perubahan bahasa serta asasl

usul atau etimologi sesuatu

bahasa. Tujuannya adalah

untuk mengetahui proses dan

perkembangan bahasa dari

masa lampau hingga kini

Kajian perlu dilakukan

secara diakronik, iaitu

membuat perbandingan

bagi menentukanperubahan dan

perkembangan yang

berlaku di dalam bahasa

tersebut

Linguistik sejarah atau

historis ialah cabang ilmu

linguistik yang berusaha

untuk memperlihatkan

perkembangan bahasa dari

segi sejarah yang dilaluinya

melalui masa.



BMM 3107 - PENGANTAR LINGUISTIK

13

DEFINISI LINGUISTIK

SEJARAH

(Jose Daniel Parera : Study Linguistik umum dan Historis bandingan)

Linguistik bandingan adalah satu pendekatan dan metode yang

membandingkan seperangkat korespondensi bunyi, leksikon, morfem,

frasa serta kalimat antara bahasa yang serumpun atau antara beberapa

tem oh dalam erkemban an bahasa.

(Prof. Dr Amat Juhari Moain)

Linguistik bandingan juga merupakan satu pendekatan kepada

pengkajian bahasa yang padanya meletakkan persamaan fonologi,

tatabahasa isu leksikon antara bahasa-bahasa yang berkaitan atau

berbagai-bagai dalam perkembangan sejarahnya bagi sesuatu bahasa

yang disenaraikan atau dikelaskan.

Linguistik perbandingan lebih dikenali sebagai bidang kajian yang

membandingkan antara bahasa yang sekeluarga. Tujuannya adalah

untuk melihat ciri-ciri perbezaan dan persamaan antara bahasa yang

sekeluarga, yakni bahasa seketurunan daripada bahasa induk.




14

LINGUISTIK PERBANDINGAN

LINGUISTIKPERBANDINAGN

Linguistik perbandingan bertujuan untuk membina semula bahasa-bahasa proto dan menentukan perubahan-perubahan yang telah berlaku

pada bahasa-bahasa yang didokumenkan itu.

Teknik asas linguistik perbandingan ialah “kaedah perbandingan” yangbertujuan untuk membandingkan sistem-sistem fonologi, sistem-sistem

morfologi, sintaksis, dan leksikon.

Perbandingan dilakukan antara beberapa aspek tertentu sahaja atauseluruh aspek bahasa yang dibanadingkan itu.

Linguistik ini memperlihatkan hubungan yang erat dengan linguistikhuraian. Hal ini disebabkan huraian yang lengkap diperlukan tentang

aspek-aspek yang dibandingkan itu




15

CABANG-CABANG LINGUISTIK

Cabang-cabang linguistik lain yangmelibatkan pembandingan bahasa

yang bukannya sebahagianlinguistik perbandingan:

Tipologi bahasa membandingkanbahasa supaya dapat

mengelaskannya mengikut ciri-ciri.

Linguistik hubungan memeriksakesudahan-kesudahan linguistik

tentang hubungan antara penutur-penutur bahasa yang berbeza,khususnya sebagaimana yang

terbukti dalam kata-kata pinjaman.




16

1.3 LINGUISTIK KONTEKSTUAL

LINGUISTIK KONTEKSTUAL

Linguistik kontekstual ialah bidang yang linguistikberinteraksi dengan disiplin-disiplin akademik

yang lain.

Sosiolinguistik, linguistik antropologi, danantropologi linguistik merupakan sains sosial yang

mengkaji interaksi-interaksi linguistik denganmasyarakat pada keseluruhannya.

Analisis wacana kritis ialah bidang yang retorik danfalsafah berinteraksi dengan linguistik.

Psikolinguistik dan neurolinguistik menggabungkansains perubatan dengan linguistik.

Bidang-bidang linguistik merentasi disiplin termasukpemerolehan bahasa, linguistik evolusi, linguistik

pengiraan, serta sains kognitif.




17

2.1 DEFINISI BAHASA DAN LINGUISTIK

Bahasa terdiri daripadabunyi-bunyi

Bahasa dilambangkansecara struktur

Bahasa mempunyaisistem

Bahasa mempunyai erti

Bahasa adalah arbitrari

2.0 SIFAT BAHASA

SIFAT UMUM BAHASA




18

Bunyi bermaksud bunyi-bunyi yang dihasilkanoleh alat-alat pertuturan manusia saja samaada dalam atau melalui rongga mulut, hidung

dan rongga tekak yang disertai denganhembusan udara dan paru-paru.

Bunyi-bunyi dalam bahasa adalah lambang.

Bahasa dalam linguistik adalah ‘apa yang dituturkan’ (Bloomfield) dan bukan tanda-tanda

yang dilihat seperti tulisan itu.

Dalam ilmu linguistik, bunyi-bunyi dari bahasaitu adalah lambang-lambang pertuturan.

Apa yang diucapkan mempunyai erti tertentu,ada tindakbalas daripada orang lain terhadap

bunyi-bunyi yang disebut itu.

BAHASA TERDIRI DARIPADA BUNYI-BUNYI




19

BAHASA DILAMBANGKAN SECARASTRUKTUR

Bunyi-bunyi bahasaitu dihasilkan satu

demi satu, atausekelompok demisekelompok, yakni

sejajar denganpergerakan alat-alat

pertuturan ataumengikuti yang lain.

Contohnya dalammenyebut kuda,bunyi-bunyi yangdihasilkan ialah k

diikuti oleh u, d dana. Begitu juga

dengan pengucapanyang lebih panjangseperti Budak itu

baik sekali.




24

HUBUNGAN PARADIGMATIK SERTA SINTAGMATIK

Suatu unit linguistikboleh memasuki dua

hubungan yangberlainan jenis.

Suatu unsur akan

berada dalamhubungansintagmatis

dengan unsur-unsur lain yang

mempunyaiperkaiatan dalam

struktur.

Suatu unsur akanberada dalamhubungan

paradigmatisdengan unsur-unsur lain yang

sefungsi.

Contoh:

perkataan : baya / kaya

(berdasarkan kemungkinan kejadian

dalam konteks atau lingkungan /-aya/,

maka unsure ucapan /b/ berada dalam

hubungan paradigmatis dengan /k/ dan

dalam hubungan sintagmatis pula

dengan /a/, /y/ dan /a/.

Hubungan paradigmatik dan sintagmatik dapat

diperlihatkan di peringkat perkataan, malah pada

semua peringkat penghuraian linguistik.




25

Hubungan sintagmatik adalahhubungan antara unsur-unsur yang

terdapat dalam suatu pertuturan, yang

tersusun secara berurutan, bersifatlinear. Hubungan ini terdapat dalambidang fonologi, morfologi mahupun

sintaksis

Hubungan paradigmatik adalahhubungan antara unsur-unsur yang

terdapat dalam suatu pertuturan denganunsur-unsur sejenis yang tidak terdapat

pada tuturan yang bersangkutan.Hubungan paradigmatik dapat dilihat

dengan cara subtitusi baik pada tataranfonologi, morfologi mahupun sintaksis .

PARADIGMATIK

SINTAGMATIK




26

DEFINISI

DALAMWACANA

LUARWACANA

DEFINISI

Perhubungan dan

perbezaan antara istilahlinguistik terbahagikepada dua, setiap

satunya menghasilkankelas nilai tertentu.

Pertentangan antaradua kelas akan

mempermudahkan kitamemahami sifat setiap

kelas itu.

Hal ini bersepadan

dengan dua bentukaktiviti mental kita,kedua duanya tidakdapat dipisahkan

daripada hayat bahasa.




28

Enseignment

(pengajaran)

Armement

(persenjataan)Education

Enseigner

(mengajar)

Renseigner

(menerangkan)

• Sebaliknya, diluar wacana, kata memperoleh perhubungan jenislain.

• Kata yang mempunyai persamaan akan diasosiasikan dalamingatan, menghasilkan kumpulan yang dicirikan oleh perhubunganyang beraneka ragam.

DILUAR WACANA

CONTOH




32

2.3 BAHAGIAN BAHASA

BAHAGIAN BAHASA

BAHAGIANBAHASA

Fonetik danfonologi Morfologi Sintaksis Semantik

FONETIK DAN FONOLOGI (merupakan kajian bunyi)

Merupakankajian bunyi

Mengkajipembentukan

bunyi

Menyelidikbagaimana

alat pertuturandigunakan

untukmenghasilkan

bunyi

Membuatkajian

terhadapbunyi yang

dihasilkan danmenyesuaikan

denganbahasa.

Kajian tentangsistem ejaan




33

MORFOLOGI (Kajian pembentukan kata)

Mengkaji bagaimana sesebuah kataterbentuk

Bidang kajian yang mengkaji terbitankata

SINTAKSIS (Kajian tentang pembentukan ayat)

Mengkaji pola-pola ayatMengkaji pembentukan

ayatMengkaji perihal ayat-

ayat

SEMANTIK (kajian makna perkataan)

Mengkaji keperihalanmekna sesuatu

perkataan

Kajian tentangbagaimana makna

tersebut dibentuk danterbentuk

Menyelidik asal-usulmakna perkataan dan

bagaimana untuk

membina perkataan baruuntuk digunakan




34

2.4 TEORI NOAM CHOMPSKY : STRUKTUR SINTATIK

STRUKTUR SINTATIK

Avram NoamChomsky lahir di

Philadelphia,Pennsylvania,

Amerika Serikat, 7Desember 1928.

Mengikut IndeksPemetikan

Kesenian danKemanusiaan pada

tahun 1992,Chomsky menjadi

sumber yang palingbanyak kali dipetikberbanding mana-mana cendekiawan

hidup yang lainsepanjang tahun

1980 –92, di

samping menjadisumber kelapan

paling banyak kalidipetik sepanjang

zaman.

Pada zaman 1950-an, Chomsky mulamengembangkanteori tatabahasa

generatif




35

STRUKTURSINTAKTIK

Struktur Dalaman

Struktur Permukaan

Konsep kewujuda dua peringkat struktur ayat inidiperkenalkan pada tahun 1957 oleh Noam

Chomsky.

Kemukakan suatu teori bahasa yang baharuiaitu teori tatabahasa transformasi-

generatif setelah beliau tidak berpuas hatidengan tatabahasa struktral.




36

STRUKTUR SINTAKTIK

Struktur Dalaman

Rumus struktur frasa

yang menerbitkan ayat-ayat.

Struktur yang biasanyamengandungi bentuk ayatdasar atau ayat inti yang

diperlukan untuk membentukasas makna ayat, atau dengankata lain, membentuk semantik

ayat.

Apabila terdapat suatu ayatdaripada jenis struktur

permukaan yang berasaldaripada dua struktur

dalaman atau lebih, makaakan wujud keadaan

ketaksaan ayat.

Apabila terdapat dua jenisayat permukaan yang berasaldaripada hanya satu struktur dalaman, maka akan berlakupula ayat-ayat yang bersifat

parafrasa.

Struktur Permukaan

Rumus transformasiyang berfungsi

menukarkan pola ataustruktur ayat hinggamembawa kepada

peringkat permukaan.

Struktur ayat yang biasanyatelah mengalami perubahan

(transformasi) daripadastruktur dalaman, dan yang

Merupakan bentukayat yang akan

sebenarnya diucapkanoleh si penutur.

Diperlukan untukditafsirkan olehbahagian bunyibahasa yang

dinamai komponenfonologi.



BMM 3107 – PENGANTAR LINGUISTTIK

54

PEMIKIR LINGUISTIK

REFLEKSI : PEMIKIRAN DALAMLINGUISTIK

EDWARD SAPIR

LEORNARD BLOOMFIELD

FERDINAND DE SAUSSURE

3.0 REFLEKSI : PEMIKIRAN DALAM LINGUISTIK




55

3.1 EDWARD SAPIR

EDWARD SAPIR (1884 – 1939)

Seorang sarjana linguistikstruktural dan antropologidari Amerika pada awal

abad ke-20.

Mengkaji hubungan bahasadengan pemikiran manusia

dari aspek psikologi.

Berpendapat psikologimendasari pengkajianbahasa dalam Sains.

Kesimpulan kajian beliau

mendapati bahawa struktur bahasa merupakan unsur yang menentukan sturktur

pemikiran manusia.

Bahasa ialah sistemmanusiawi yang instingtif,iaitu bersifat arbitrari untukmenyampaikan perasaan

dan fikiran.

Buku beliau bertajukLanguage berbeza dengan

Bloomfield keranamenggunakan pendekatanantropologi yang melihat

bahasa dari segi fungsinyadalam masyarakat.

Rumusan hasil pemikiranbeliau tiada bahasa yangsempurna, bahasa akan

sentiasa berubah.




56

3.2 LEORNADA BLOOMFIELD

LEONARD BLOOMFIELD (1887 – 1949)

Ahli linguistik yangmempelopori teori

behaviourisme yang berkaitrapat dengan fahaman ahli

psikologi dalam menghuraikan

bahasa.

Buku beliau yang popular ialahLanguage (1933).

Beranggapan bahawa bahasasebagai pangkalan data

ucapan yang bolehmengeluarkan segala unit

bahasa “a language is a mass

of regu lar ized sp eech act ”dengan kata lain, ayat-ayat itutersusun di dalam otak dan

dikeluarkan apabila teransang.

Rumusan beliau, sekiranyatingkah laku manusia lain

berpunca daripada adanyarangsangan atau stimulus,

maka bahasapun dapatdilahirkan sebagai gerak balas

atau respons terhadaprangsangan itu.

Beranggapan bahawa bahasaialah satu tingkah laku manusia.

Beliau memperlihatkan konsepsaintifik dalam kajiannya, iaitu

suatu kenyataan yangmenunjukkan bahawa semuabahan kajian hendaklah dapat

diperhatikan dan dianalisissecara empirikal.




57

3.3 FERDINAND DE SAUSSURE

FERDINAND DE SAUSSURE(1857 – 1913)

Orang pertama mengasaskanilmu linguistik moden.

Ketokohan beliau sebagai„bapa ilmu linguistik moden‟

telah terbukti melaluipenemuan-penemuan konsepdan pendekatan baharu dalambidang bahasa secara moden.

Beliau merupakan orangpertama yang mengemukakan

dan menekankan peripentingnya kajian bahasa

dilakukan dari sudut yangberbeza-beza, iaitu secara

sinkronis dan diakronis dalamsejarah ilmu linguistik moden.

De Saussure merupakan orangpertama yang mengemukakan

konsep „langue‟ bermaksudloghat atau dialek dan „parole‟

bermaksud ciri-ciri bahasayang dituturkan atau diucapkan

oleh individu dalammasyarakat.

Ketokohan beliau adalah hasil

penelitiannya sehinggamenerbitkan buku bertajukCouse De Lingu ist ique

Generale pada tahun 1915.

Karya agung beliau ini adalahhasil daripada usaha pelajar-

pelajarnya yang telahmengumpul dan menyusun

semula bahan-bahan kuliahsehingga terhasilnya bukutersebut yang kemudianditerjemahkan ke dalam

bahasa Inggeris pada tahun1959.




58

Menurut beliau, bahasa ialahsatu sistem isyarat yang

memiliki bahagian terpenting,

berupa gabungan daripadamakna dengan imej bunyi dan

kedua-duanya itu dalamrantaian ucapan menuruttatabahasa yang bersifat

psikologi.

(Mangantar Simajuntak,1982:3)

Beliau telah berkecimpungdalam kajian linguistik

perbandingan. Kemudianmendapat ilham baru dan

memulakan kajian linguistikdeskriptif struktur.

Beliau telah mengemukakanbahawa linguistik deskriptif

(sinkronis) hendaklahdibezakan daripada linguistik

historis kerana masing-masing menggunakan

pendekatan yang berlainan,khususnya apabila

menganalisis bahasa.




59

PENGENALAN

PENGENALAN

Tahukah anda bila kajian bahasa bermula? Berdasarkancatatan awal sejarah ilmu linguistik, kajian tentang bahasa

telah berlaku seawal 800 tahun sebelum masihi yangberlaku di India.

Walau bagaimanapun titik permulaan kajian ilmu linguistik dipercayaiberlaku pada zaman Yunani. Hal ini ada kaitannya dengan penemuankegiatan kajian orang-orang India yang didasarkan kepada hasil kajian

Panini telah diwartakan pada abad ke-17.

Kehebatan orang Yunani dalam kajian bahasa adalahberdasarkan bukti dalam bentuk catatan yang dikaji pada

zaman linguistik yang bermula di Eropah.

4.0 SEJARAH PERKEMBANGAN ILMU LINGUISTIK




60

PERMULAAN LINGUISTIK

Di Barat, usahamembina ilmu

pengetahuan bermulapada zaman

kegemilangan sarjanaYunani kuno.

Ilmu yang dihasilkan olehsarjana Yunani menjadi asaskepada sarjana Rom untuk

lanjutkan kajian dalam bidangilmu dan khasnya bidang

bahasa. Sarjana Rom banyakmewarisi tradisi ilmu linguistik.

Sarjana ZamanPertengahan dan sarjana

Zaman Islammemanfaatkan himpunanilmu sehingga sekarang.




61

4.1 ZAMAN YUNANI, ZAMAN ISKANDARIAH, ZAMAN ROM

ZAMAN YUNANI

Orang Yunani mengkajibahasa semenjak

tahun SM 500.

Dalam pengertianYunani, kajian bahasatermasuk dalam ilmu

falsafah.

Bahasa itu ialahsesuatu yang

melambangkantamadun yang tinggi

dan dikaji bagimenerangkan segala

kejadian alam.

Disebabkan falsafah,maka percubaan bagimengetahui sama adaunsur bahasa sepertiperkataan dan maknaitu terbentuk secara

semulajadi ataumelalui kebiasaan.

Jika bahasa ituterbentuk menurut

kebiasaan maka bolehdibaiki kekurangannya.(O.Jespersen, 1959)

Sumbangan kekal ahlifalsafah Yunani kepada

dunia ilmu ialahpemikiran merekatentang bahasa.

Plato mendefinisi ayatsebagai rentetan kata

yang membentukpemikiran lengkap iaitulogos. Logos terbahagi

kepada dua iaituonoma dan rhema.

Karya Zainal Abidin bin Ahmad (Za'ba), Pelita

Bahasa Melayu I(1947) juga

membahagikan ayatkepada benda (onoma)

dan cerita (rhema).

Seoarang sarjanaselepas Plato iaituDionysius Thrax di

Alexandria mengkajibahasa yang betul

seperti yang digunaoleh pemuisi Homer.

Beliau menghasilkanbuku tatabahasa untuk

bahasa Yunani iaitu'Techne Grammatike'.

Golongan kata kepadalapan iaitu kata nama,ganti nama, kata kerja,

kata adjektif, kataadverb, kata sendi,

kata partikel dan kata

seru.

Asas-asas tatabahasaini menjadi asas

penulisan buku-bukutatabahasa bahasa-

bahasa Eropahsehingga sekarang.




62

Bahasa banyak dipengaruhi olehpemikiran berbentuk falsafah. Falsafah

bahasa bermula pada zaman pra-Socrates, iaitu pada abad ke-6 sebelum

masihi.

Plato (427 – 347), ahli falsafah pertamayang mengenal pasti dan menyelidikbahasa sebagai suatu masalah dan

persoalan melalui karyanya yangberbentuk dialog, iaitu Cratylus.

Dialog Cratylus telah mencetuskankontroversi antara kumpulan analogisyang percaya bahawa bahasa bersifat

alamiah, nalar dan logis dengankumpulan anomalis yang berpegangkepada kepercayaan bahawa bahasa

tidak nalar sepenuhnya.

Beliau menimbulkan persoalan adakah

ketepatan sesuatu nama berasaskantabii dan realiti atau konvensyen, iaituberdasarkan persetujuan masyarakat.

Meletakkan fungsi kata nama sebagaisubjek kepada predikat dan kata kerja

sebagai penerangan kepadaperbuatan.

Ilmu linguistik terus berkembang padazaman Aristotle tahun 384 – 322

sebelum masihi dengan menambahpembahagian dalam tatabahasa, iaitu

kata penghubung.

Aristotle, sarjana yang mula-mula mengakui tentang adanyasistem kala atau tense dalam

bahasa Yunani.

Gagasan lain yang dikembangoleh Aristotle ialah fungsi

bahasa sebagai alat, khususnyauntuk retorik dan puisi.

Beliau anggap bahawa bahasaitu sebagai suatu juzuk dunia,

tetap dan dapat diperolehdalam tulisan yang menjadi

subjek tatabahasa dan sebagaicara menunjukkan apa-apa

sahaja yang ada di dunia yangmenjadi subjek logika.




63

ZAMAN ISKANDARIAH

Zaman inibermula padaabad ketiga

tahun masihi.

Sebagai sebuahtanah jajahan

Yunani,Iskandariah

menjadi pusatperkembangankesusasteraandan linguistik

tamadun Yunani,

namunpenumpuanbahasa padawaktu ini lebihkepada aspek

lisan, iaitupertuturan.

Mereka turut

mengkaji sistemfonetik dan

membahagikanperkataan

kepada adverb,participal, gantinama dan kata

depan.

Para sarjanaturut

memperkenalkanbidang sintaksis,iaitu ayat yang

merupakan satuunit deskriptif yang terdiri

daripada turutan-turutan perkataanyang mempunyai

makna.




64

ZAMAN ROM

SarjanaRom tidak

menghasilkan banyak

karya asli.

Berusahamenyadur teori-teoribahasasarjana

Yunani dandisesuaikan

kepadatatabahasa

Latin danmenyusunberdasar

tatabahasaYunani.

Karya duaorang

sarjanabahasa Rom

iaituDonatus(kurun

keempat

Masihi) danPriscian(kurun

kelima diWilayah

Rom Timur,Istanbul)

TatabahasaPriscianbertajuk

'InstitutionesGrammatikae'

masihdianggap

bakusehingga kini.

Buku tatabahasa Latin itu lengkap tentangpembentukan kata dan ayat.

Dari segi linguistik moden, kaedah yangdigunakan beliau tidak konsisten kerana

beliau membuat deskripsi berdasarkankriteris formal atau bentuk kata dansemantik atau makna.




65

4.2 ZAMAN PERTENGAHAN, ZAMAN INDIA, ZAMAN ARAB

ZAMAN PERTENGAHAN

Kedudukan bahasa Latindan pengetahuan

tentang bahasa Latinamat istimewa di Eropah

pada zaman ini.

Bahasa Latin dianggapsebagai bahasa ilmupengetahuan, budayadan diplomasi serta

bahasa bagi mendapatpekerjaan.

Buku tatabahasaberdasar tatabahasa

Priscian menjadi bahanpenting untuk pelajari

bahasa ini.

Kitab Injil diterjemahkanke dalam beberapa buahbahasa tempatan. Hasil

ini menjadi bahanbertulis bagi kajian

linguistik dan menjadibukti pengaruh agama

Kristian.




66

Maka timbul kaedahmenganalisis bahasa-

bahasa bagimemenuhi keperluan

mengembangkanagama Kristian.

Menggunakantatabahasa Latin

susunan Prisciansebagai acuan

membina tatabahasabahasa lain, sepertibahasa Eire, Wales

dan Iceland.

Kajian tatabahasamenggabungkan

sintaksis dan logik.Falsafah digunadalam mengkaji

bahasa.

Sesebuah ayat perluterdiri daripada katanama dan kata kerja.Kata-kata daripadagolongan yang laindisatu menjadi ayat.(koligasi atau saling

berdampingan)




67

ZAMAN ARAB

Timbul zamanperbandingan bahasa

(abad ke-18 dan ke-19)setelah zaman

kesarjanaan Yunani danRom berakhir apabilatiada kajian bahasaberlaku di Eropah.

Semasa Eropahmengalami zaman

gelap, tradisikesarjanaan diterus diibu wilayah empayar Islam di Baghdad.

Bidang pengajian bahasasudah lama bermulasejak adanya pusat

pengajian danpembelajaran tinggi di

empayar Islam(Madinah, Damsyik,

Iskandariah dnaKardova)

Penulisan Quran yangrapi dan tidak berubah

sebutan sejak 1400tahun lalu membuktikan

deskripsi bunyi danlambangnya dibuat rapi.

Perkembangan empayar Islam mengembangkan

ajaran Quran dalambahasa Arab.

Deskripsi sistem bunyidan tatabahasa yang

lengkap dan perlu adapengajian filologi dan

leksikografi yangsempurna bagi

membantu mengajar Quran secara khusus

dan bahasa Aran secaraam.




68

Sarjana bahasa Arab, iaitu al-Khalil (T.M 718-786) terkemuka dalam ilmu linguistik dan

seorang ahli leksikografi yang tumpukan tenagaserta pemikiran dalam mengkaji fonetik dan kata

Beliau mendeskripsi bunyi-bunyi bahasa Arabdengan memilih bunyi-bunyi konsonan sahajadan bunyi vokal berfungsi sebagai bunyi yangmemberi perbezaan terhadap konsonan itu.

Kelebihannya kerana bunyi-bunyi konsonanlebih konstan manakala bunyi vokal berubah-

ubah dan membunyai variasi dalampengucapannya, bergantung kepada bunyi

konsonan sebelum dan selepasnya.




69

Tatabahasa Arab disusunlengkap termasuk bidang

pembentukan kata dan ayat.

Sebuah ayat mengandungidua unsur iaitu amnah dankhabar. (seperti benda dan

cerita oleh Za'ba)

Ahli bahasa Arab

menghasilkankamus yang

disusun padazaman

kecermelangansarjana Islam

hingga kini.




70

ZAMAN INDIA

Panini, pendeta India (kurun ke-5hingg ke-7) menulis buku

tatabahasa Sanskrit bertajuk Astadhyayi (Delapan Kuliah).

Karya diiktirad sarjana linguistikmoden kerana menghasilkansebuah tatabahasa bahasa

Sanskrit yang berunsur pemikiran dicetus oleh ahlilinguistik moden di Eropah.

Ada 400 buah huraian demikiandan semuanya mencakupi tiga

bidang linguistik iaitu bunyi,tatabahasa dan makna.

Panini membuat deskripsisebutan bahasa Sanskrit dalam

dua bahagian iaitu sebutanbahasa Sanskrit bagi ayat sucidan umum.

Deskripsi itu mengenali bunyivokal panjang dan pendek

termasuk ke dalam golonganyang sama dan tidak dibezakan.(beza kualiti bukan membezakan

dua fonem yang berasingan)

Sifat bunyi gelungan seperti f, r dan l adalah sama seperti

konsonan tapi fungsinya samaseperti vokal. (deskripsinya

bunyi-bunyi digabung denganvokal a : fa, ra, la)

Kajia beliau berdasar pemerhatian. Contohnya, unsur

jeda (+) dalam perkataankris+na. (semua + didapati wujud

sebelum bunyi sengau)

Kajian beliau mengenali unsur lain seperti sandi dan unsur

morfem kosong.

Tatabahasa bahasa Sanskritbeliau ringkas dan konsisten.




71

4.3 ZAMAN LINGUISTIK BANDINGAN, ZAMAN LINGUISTIK MODEN

ZAMAN LINGUISTIK BANDINGAN

• Zaman permulaan linguistik moden sekitar abad ke-19.

• Golongan sarjana Yahudi berpandukan kepada agama,mengatakan bahasa itu adalah satu kurnia suci daripada Tuhan.

• Tidak membenarkan asal usul bahasa dikaji bimbang merosakkanpandangan orang.

• Golongan Port Royal menjalan kajian terhadap bahasamenggunakan logik dan tida buat penyelidikan.

• Ahli dakwah agama Kristian mula berusaha mengembangkanagama ke wilayah jajahan penjajahannya, Apabila kuasa Eropah

mula menakluk kawasan baharu di luar Eropah

• Timbullah kepentingan terjemah kitab Injil ke dalam bahasakawasan jajahan itu.

• Sarjana tahu bahawa bahasa itu tidak tetap dan sentiasaberkembang.

• Ahli bahasa mengasingkan bahasa-bahasa di dunia kepada tigakelompok, iaitu bahasa berisolasi, berimbuhan dan bahasa

berfleksi.




72

Sarjana perbandingan bahasamengkaji persamaan dan

menyimpulkan tentang unsur-unsur yang sama iaitu dari

pergeseran bunyi.

Suatu aliran baharu tentangkajian saintifik bahasa bermula.

Tokoh-tokoh sarjana :Jacob Grimm

Hermann GrassmannKarl Verner

Berdasar pergeseran bunyidapat golongkan bahasa ke

dalam keluarganya dan mencaribahasa induk bagi bahasa-

bahasa Eropah.

Hubungan kekurangan bahasa-bahasa Eropah dapat

ditentukan.

Bahasa Sanskrit dan bahasa-bahasa Eropah berasal dari satu

induk (bahasa induk Indo-Eropah)




73

ZAMAN LINGUISTIK MODEN

Pengaruh membentuk linguistik modenadalah daripada Ferdinand de

Saussure (beliau hidup pada akhir abad ke-19 dan awal abad ke-20)

Beliau membuat kajian linguistikperbandingan dan mendapat ilham

memulakan kajian linguistik deskriptif struktur.

Pengaruhnya dalam tulisannya diantara 1878-1924 dalam bentuk

sebuah memoir, membicarakantentang sistem vokal primitif dalambahasa proto Indo-Eropah.

Pendapat beliau suatu revolusiberbanding pendapat sarjana mudabahasa atau Junggrammatiker masa

itu.

Beliau membezakan kajian linguistiksecara sinkronik (kajian tentangsesuatu item dalam bahasa) dandikronik (kajian tentang sistem

bahasa).

Beliau juga menimbulkan perbezaanlangue (bahasa - ciri-ciri parole yangumum dalam sekelompok daripada

bahasa yang sama) dan parole (loghat- ciri-ciri bahasa yang sama dalam

penutur loghat sama).

Menyatakan bahasa mempunyaibahan (bunyi yang dituturkan - bahanbunyi, garis lakar -bahan grafik) dan

bentuk (pola-pola perhubunganabstrak oleh bahasa ke atas

bahannya)

Pengikur beliau terbahagi kepada duaaliran iaitu sarjana Aliarn Geneva di

Geneva, Glosematik di Copenhagendna Aliran Praha di Prague. Golonganketiga di luar Eropah tetapi pegangan

mereka menyimpang jauh.

Sarjana di Amerika (L.Bloomfield) banyak menurut langkahDe Saussure. Perkembangan linguistik di Amerika

dipengaruhi kajian pada zaman yang lebih awal oleh F.Boas.




74

Dua orang tokoh terkenal selepas Boasiaitu E.Sapi dan L.Bloomfield.

Sapir mendapatpengetahuan asas

dalam bidang Filologi di

Jerman dan mengkajibahasa-bahasa orangasli Amerika.

Bukunya Language (1881)bersifat umum yang

pentingkan pendekatankajian dari segi antropologi

dab lihat bahasa sertafungsinya.

Bloomfield adalah sarjana

yang bertanggungjawabmengangkat linguistik

menajdi suatu bidang kajianyang tersendiri.

Beliau melihat jelas konsepsains dalam kajiannya iaitu

suatu kenyataan semuakajian perlu diperhati dan

dianalisis secara empiris.

Z.S.Harria, ahlilinguistik Amerika

melanjutkan usahaBloomfield

menjalankan kajianlinguistik struktural.

Dalam bukunya (StructuralLinguistik, 1951) memberitekanan pada langkah bagi

wujudkan suatu kaedahmengkaji tatabahasa secata

saintifik.




75

PENGENALAN

STRUKTURLINGUISTIK

Fonetik dan Fonologi

Morfologi

Sintaksis

Semantik

Pragmatik

Analisis Wacana

5.0 STRUKTUR LINGUISTIK




76

5.1 FONETIK DAN FONOLOGI

DEFINISI FONETIK DAN FONOLOGI


KAMUS DEWAN (1996:354)

fonetik ialah ilmu bahasa (llinguistik)yang berkaitan dengan penyebutan

kata dan lambang yang menunjukkansebutannya.

Merriam Webster‟s CollengiateDictionary tenth edition (1996:873)

fonetik dikatakan sebagai “the systemof speech sounds of a language or

group of languages”.

Kamus Oxford Advanced Learner‟sDictionanry of current English

(1992:671)

fonetik merupakan “the study of speech sounds and their production”.

Kamus Collins Shorter English

Dictionary (1990:858)

fonetik sebagai “the science thatdeals with pronunciation and therepresentation of the sounds of

speech.”

Kamus Linguistik (HarimurtiKridalaksana, 1984:51)

fonetik sebagai “ilmu yang menyelidikipenghasilan, penyampaian dan

penerimaan bunyi bahasa.”




77


The World Book Dictionary(1981:1567)

Fonologi sebagai “ the system of

sound used in language”.

Chamber Family Dictionary(1990:572)

Fonologi sebagai “ the study of system of sounds in language

and of the history of their

changes

Encyclopedia Americana(1994:955)

Fonetik sebagai “ the sciencethat investigates the soundsmade by the speech organs,

seeking to describe them,account for their production,

and classify them.”

Adrian Akmajian et al dalambukunya

Linguistik:Pengantar Bahasadan Komunikasi

fonologi seperti yang berikut: “

Fonologi ialah subbidanglinguistik yang mengkajistruktur dan pemolaan

sistematik bunyi dalam bahasamanusia.Istilah fonologi

digunakan dalam dua cara.Dari satu segi, fonologi

sesuatu bahasa tertentu danrumus yang mengawal

penyebaran bunyi tersebut.Dari segi yang lain pula,

fonologi merujuk bahagian teoritentang bahasa manusia yangumum yang berkaitan dengan

sifat universal sistem bunyisemula




79

SISTEM PENYEBUTAN BAHASA MELAYU

SISTEM PENYEBUTAN BAHASA MELAYU

Bunyi-bunyi bahasa boleh dibahagi-bahagikan mengikut cara bagaimana iadisebut dan alat-alat yang digunakan

untuk menyebutnya.

Ilmu untuk mengkaji penyebutan bahasadinamakan fonetik.

PENGHASILAN BUNYI-BUNYIBAHASA

Dua cara bunyi-bunyi bahasa terhasil

Apabila udara tidak diganggu alirannya dlm rongga mulut.

Organ-organ sebutan seperti gigi, lelangit lembut dan sebagainya

tidak menghalang udara yang dikeluarkan

Bunyi yang terhasil itu akan hanya dipengaruhi oleh

Kedudukan lidah dan bentuk bundar atau leper bibir sahaja.

Bunyi yang terhasil ini dinamakan bunyi vokal.

Apabila bunyi yang terhasil dengan menekan udara keluar dari paru-paru dihalang, organ-organ seperti lelangit lembut, gigi, lelangit keras

dan sebagainya menghalang laluan udara semasa melalui rongga mulutatau rongga hidung. Bunyi yang terhasil ini dinamakan bunyi konsonan.




80

BIDANG FONETIK

Vokal

Terdapat 6 jenisvokal dalam BahasaMelayu Baku (a, e, ә,

i, o, u)

2 vokal

pinjaman iaitu( dan )

Ciri-ciri penting

vokal:

Tidak adagangguan pada

arus udara

Lelangit lembutdinaikkan

Pita suara bergetar

Terdapat 3 vokaldepan, 1 vokal

tengah dan 2 vokalbelakang.

Glotis dirapatkan

Diftong

Mempunyai tigabunyi diftong, iaitu[ai], [au] dan [oi].

Gabungan duabunyi vokal yang

disebutsebagai satu suku

kata akibatperubahan

kedudukan lidah.

Contohnya, [ai]

dalam [pandai] pandai , dan [au]

dalam [pulau] pulau?

Bunyi diftongbersifat satu suku

kata yangmelibatkan alatartikulasi lidah

Konsonan

Terdapat 26konsonan iaitu:(b, c, d, f, g, h, j,

k, l, m, n, p, r, s, t,v, w, y, z, ng, ny,sy, kh, gh, dz, th)

Terdapat 18konsonan asli

dan 8 konsonanpinjaman.

8 konsonanpinjaman ialah(f, v, z, sy, kh,

gh, dz, th)

Pinjaman daribahasa Arabdan bahasa

Inggeris.




81

Rajah 1:BahagianLidah

JENIS-JENIS BUNYI VOKAL

Lidah

Dibahagikankepada empatperingkat:

- tinggi- separuh tinggi- separuhrendah

- rendah.

Ruang udara

Dibahagikankepada empat:

- sempit- separuhsempit

- separuh luas- luas

Bahagian lidahyang berkenaan

Keadaan bibir

terbahagikepada tigabahagian,iaitu:

- neutral- hampar - bundar

ui

Depan

hampar

Tengah

neutral

e

o

ε

a

Belakang

bundar

Tinggi (sempit)

Separuh tinggi

(separuh sempit)

Rendah (luas)

Separuh rendah

(separuh luas)

Keadaanbibirsemasa

vocal hadapan,bibirhampar

Keadaanbibirsemasa

menhasilkan vocal,bibirbundar.




82

SIFAT-SIFATDIFTONG

Mempunyai tigabunyi diftong, iaitu[ai], [au] dan [oi].

Membentuk sukukata seperti dalam

perkataan [# tupai #],[# panau #] dan [#

amboi #].

(Abdullah Hassan,2006:42)

Membezakan diftongdaripada deretanvokal contohnya,

mengenai .

JENIS-JENISDIFTONG

Diftong biasa

Gabungan dua bunyi vokalyang disebut dalam satu

suku kata akibat perubahankedudukan lidah

contohnya, [ai] dalam[pandai] pandai , dan [au]

dalam [pulau] pulau

Diftong lebar

Melibatkan perubahanyang luas pada kedudukanlidah contohnya, [ai] dalam

[pantai]

Diftongmenurun

Diftong yang puncakkenyaringannya jatuh padavokal pertama contohnya,[ai] dalam [pandai] pandai.

Diftongsempit

Diftong yang melibatkanperubahan yang sempitpada kedudukan lidahcontohnya, [oi] dalam

[sepoi] sepoi .




83

CARAPENYUARAAN

KONSONAN

Letupan

Udara yang keluar dariparu-paru disekat dalam

rongga mulut dandilepaskan dengan serta

merta.

Letusan


rongga mulut dandilepaskan secaraperlahan-lahan.

Geseran

Udara yang keluar dariparu-paru mengalir. keluar

melalui sempitan bibir, gigidan sebagainya

Sengauan


rongga mulut. Udara yangtersekat ini mengalir keluar

melalui rongga hidung.

Sisian

Udara yang keluar dariparu-paru disekat oleh

lidah. Udara yang tersekatini mengalir keluar melalui

sisi lidah.

GetaranHujung lidah menampar-

nampar gusi.

½ vokalCara penyuaraannya

hampir sama dengan carapenghasilan bunyi vokal.




84

LAMBANG FONETIK

b = [b] k = [k] s = [s] sy = [š]

c = [Č] k = [?] t = [t] gh = [γ]

d = [d] l = [l] v = [v] kh = [Χ]

f = [f] m = [m] w = [w] ng = [ŋ]

g = [g] n = [n] y = [j] ny = [Л]

h = [h] p = [p] z = [z] dz = [δ]

j = [ ĵ ] r = [r] th = [θ]




85

ALAT-ALAT ARTIKULASI

1. Bibiratas 11. Tengah lidah

2. Bibirbawah 12. Belakanglidah

3. Gigi atas 13. Akarlidah

4. Gigi bawah 14. Epiglotis

5. Gusi 15. Pita suara

6. Lelangitkeras 16. Ronggatekak

7. Lelangitlembut 17. RonggaHidung

8. Anaktekak 18. Ronggamulut

9. Hujunglidah 19. Rahang

10. Hadapanlidah 20. Tenggorok




86

CARAPENYUARAAN

KONSONAN

Letupan


rongga mulut dandilepaskan dengan serta

merta.

Letusan


rongga mulut dandilepaskan secaraperlahan-lahan.

Geseran

Udara yang keluar dariparu-paru mengalir. keluar

melalui sempitan bibir, gigidan sebagainya

Sengauan


rongga mulut. Udara yangtersekat ini mengalir keluar

melalui rongga hidung.

Sisian

Udara yang keluar dariparu-paru disekat oleh

lidah. Udara yang tersekatini mengalir keluar melalui

sisi lidah.

GetaranHujung lidah menampar-

nampar gusi.

½ vokalCara penyuaraannya

hampir sama dengan carapenghasilan bunyi vokal.




87

5.2 MORFOLOGI

DEFINISI MORFOLOGI

Morfem Perkataan

1. Konsep

Bebas Terikat

2. Bentuk Kata

Tunggal Terbitan Majmuk Ganda

3. Proses Pembentukan Kata

Pengimbuhan Pemajmukan Penggandaaan

4. Golongan Kata

Kata Nama Kata Kerja Kata Adjektif Kata Tugas

Akar Dasar




88

Morfologi ialah bidang ilmu bahasa yang mengkaji struktur, bentuk dan penggolong

kata.

Struktur kata bermaksud susunan bunyiujaran atau lambang (tulisan) yang

menjadi unit tatabahasa yang bermakna.

Bentuk kata pula ialah rupa unittatabahasa sama ada bentuk tunggal

atau hasil daripada proses pengimbuhan,pemajmukan dan penggandaan.

Penggolongan kata pula ialah prosesmenjeniskan perkataan berdasarkankeserupaan bentuk dan latar fungsi

dengan anggota lain dalam golonganyang sama.

Kamus Dewan Edisi Keempat (2005):Morfologi ialah kajian tentang

pembentukan kata dalam sesuatubahasa, termasuk infleksi (pengimbuhan)

, terbitan dan pemajmukan.

Raminah Hj. Sabran dan Rahim Syam(1985) pula menyatakan bahawa

morfologi ialah satu bidang dalam kajianbahasa yang mengkaji tentang perkataan

dan cara-cara pembentukannya.

Marzukhi Nyak Abdullah dan SamsuYaacob (1993) memberi definisi morfologi

sebagai kajian tentang struktur dalamankata-kata atau bentuk-bentuk kata dan

bidang ilmu bahasa yang membicarakanatau mempelajari selok belok struktur

kata serta pengaruh perubahan- perubahan struktur kata.

Unit-unit tatabahasa yang menjadi unsur perkataan dikenali sebagai morfem.

Morfem ialah unit terkecil dalam bahasayang berfungsi dalam gramatis atau yang

menjalankan tugas nahu.

Sesuatu perkataan itu dibentuk dari satumorfem atau lebih.

„berangkat‟ 2 morfem : ber+angkat

„menamakan” 3 morfem :me+nama+ka „kami‟ 1 morfem : kami




89

PEMBAHAGIAN MORFEM

Morfembebas Morfemterikat/imbuhan

Dapatberdirisendiri, misalnya, minum,

cuti , sekolah, periksa Bentukimbuhan, misalnya, mem,

per, kan, ber




90

BENTUK KATA

KataTunggal

Tidak mengalami prosespembentukan kata seperti

pengimbuhan, pemajmukanatau penggandaan.

dua jenis kata tunggal, iaitusatu suku kata dan kata

tunggal yang terdiri daripadadua suku kata atau lebih.

Contoh perkataan satu sukukata ialah : apa, wang danroh, dan contoh perkataandua suku kata atau lebihialah: apa, guru, ambil,

belalang dan singgahsana.

KataMajmuk

dua kata dasar atau lebihdirangkaikan menjadi satu

kesatuan sintaksis yangmembawa makna tertentu.

Contohnya bumiputera, air mata.

tiga jenis kata majmuk iaiturangkaian kata bebas (biru

laut, jalan raya), istilahkhusus (ita suara) dan kiasan

(ringan tulang)

proses yang merangkaikandua kata atau lebih, danbentuk baru yang terhasil

akan membawa makna yangtertentu.

Kata majmuk dieja terpisahdan bertindak sebagai satu

unit.

Bentuk kata majmuk tidak bolehmenerima sebarang penyisipan

unsur lain.

KataTerbitan

bentuk perkataan

yang dihasilkanmelalui prosespengimbuhan.

Imbuhan terdiridaripada morfemterikat sementarakata dasar ialahbentuk morfem

bebas yang dapatmenerima imbuhan.

Terdapat empat jenis

imbuhan iaitu awalan,apitan, sisipan

KataGanda

kata yang dihasilkandengan

menggandakan ataumengulangi kata

dasar sama ada kataganda tersebutdiulang secara

keseluruhan ataupada bahagian

tertentu dan denganimbuhan atau tanpa

imbuhan.

Contohnya : kanak-kanak, rumah-rumah.

Kata ganda terdiridaripada tiga jeniskata ganda iaitu

penggandaan penuh,separa dan berentak

Proses yangmenggandakan kata

dasar.




91

PROSES PEMBENTUKAN KATA

Kata tunggal tidak melibatkan apa-apa proses pembentukan, tetapi tigabentuk kata lain melibatkan proses-proses tertentu.

Proses-proses ini ialah :

- pengimbuhan

- pemajmukan- penggandaan




93

GOLONGAN KATA

Kata Nama

Kata Kerja

Kata Adjektif

Kata Tugas




94

• Perkataan yangmenyatakan namabagi sesuatu sepertiorang, benda,binatang, tempat,

konsep, dansebagainya.

• Diikuti dengan frasayang atau yang sangat.

• Setiap kata namadapat didahului olehkata bilangan,penjodoh bilangandan kata penentuini/itu.

• Tiga jenis kata

nama

- Kata nama am- Kata nama khas- Kata ganti nama

Kata Nama Am

• Perkataan yangmerujuk benda,perkara ataukonsep yang

umum sifatnya.

• Contoh :

- sekolah- kereta- roh- udara

Kata Nama Khas

• Kata nama khasmendukung maknarujukan khusus padasesuatu nama orang,

haiwan, benda, institusidan seumpamadengannya.

• Dalam tulisan, huruf pertama kata namakhas ditulis denganhuruf besar.

• Dipecah-pecahkankepada subgolonganberikut iaitu:- kata nama khas

hidup manusia( contohnya: Aminah,

Nurasyiqin) katanama khas hidupbukan manusia

(contohnya: Tompok,Sang Kancil)

- kata nama khas tak hidup Contohnya :Piala Thomas, TanSri)

Kata Ganti Nama

• Perkataan yang digunakanBagi menggantikan namabenda atau orang yang tidakdisebutkan secara khusus.

• Kata ganti nama tunjuk T erdiri daripada perkataanini dan itu, bagi merujukperkara-perkara ataubenda-benda yang dekatdan jauh.

• Kata ganti nama dir i tanya Digunakan bagi merujukbenda atau orang dalambentuk pertanyaan, danbiasanya menggunakanperkataan apa, siapa, danmana

• Kata ganti nama dir i Digunakan bagimenggantikan nama orangdan terbahagi kepada gantinama diri orang pertama(saya), ganti nama diriorang kedua (awak), danganti nama diri orang ketiga(baginda).

KATA NAMA




113

5.3 SINTAKSIS

DEFINISISINTAKSIS

Sintaksisditakrifkan sebagai

bidang ilmubahasa yang

mengkaji bentuk,struktur, danbinaan atau

konstruksi ayat.

Kajian mengenaihukum atau rumustatabahasa yang

mendasari kaedahpenggabungan

dan penyusunanperkataan atau

kelompokperkataan untukmembentuk ayatdalam bahasa.




114

SINTAKSIS

POLA AYAT DASAR

FRASA

Frasa Nama

Frasa Kerja

Frasa Adjektif

Frasa Sendi Nama

SUSUNAN AYAT

RAGAM AYAT

JENIS-JENIS AYAT

BENTUK AYAT

PROSESPENERBITAN AYAT

Proses Pengguguran

Proses PenyusunanSemula

Proses Peluasan

POLA AYATDASAR

Ayat dasar ialah ayatyang menjadi dasar atau

sumber bagi

pembentukan aemuaayat lain dalam sesuatu

bahasa.

Pola ayat dasar mempunyai rumusnya

tersendiri.

Rumus-rumus ini bolehterdiri daripada unsur-

unsur Frasa Nama (FN),Frasa Kerja (FK), Frasa

Adjektif (FA) atau FrasaSendi Nama (FS)

Contoh ayat : „Jamilahpengurus sumber

manusia‟. Jamilah (

subjek ayat ), pengurussumber manusia (

predikat ayat ) = FN+FN




115

SUSUNAN AYAT

Ayat terdiri daripada subjek danpredikat.

terdapat dua bentuk susunan iaitususunan biasa dan susunan

songsang.

Susunan biasa bermaksudsusunan subjek ayat mendahului

predikat manakala susunansongsang adalah sebaliknya.

Contoh ayat untuk susunan biasaadalah :

Pemandangan di kawasan itusungguh cantik .

Susunan songsang bagi ayat iniadalah :

Sungguh cantik pemandangan di kawasan itu.

FRASA




119

RAGAM AYAT

Terdapat dua jenis ragamayat :

ayat aktif ayat pasif.

Ayat aktif adalah ayat yangmengandungi kata kerja

yang mengutamakansubjek asal sebagai judul

atau unsur yangditerangkan.

Ayat aktif terdiri daripada

ayat aktif transitif dan ayataktif tak transitif.

Contoh ayat adalah :Mereka sedang

mendengar taklimat (aktif transitif)

Ayat pasif terbentukdaripada ayat aktif tarnsitif

dan mengandungi katakerja yang mengutamakan

objek asal sebagai judulatau unsur yang

diterangkan.

Contohnya:Taklimat sedang didengar

oleh mereka.




121

Ayat terbentuk daripada klausa yangterdiri daripada frasa yang terbentukpula daripada perkataan.

Ayat yang mengandungi hanya satu klausa,iaitu yang mempunyai satu subjek dan satupredikat disebut ayat tunggal.

Ayat tunggal ialah ayat yang terdiri daripadasatu subjek dan satu predikat

contohnya : Dia dari ibu pejabat

Ayat yang mengandungi lebih daripada satuklausa disebut ayat majmuk.

Ayat majmuk ialah ayat yang mengandungilebih daripada satu subjek dan predikat.

Terdapat tiga jenis ayat majmuk iaitu ayatmajmuk gabungan, ayat majmukpancangan dan ayat majmuk campuran.

Contoh ayat majmuk gabungan : Kamusuka bermain bola keranjang atau bolasepak?

BENTUK AYAT




122

Penerbitan sesuatu ayat sebagaistruktur permukaan berpunca

daripada suatu ayat yang wujudpada tahap struktur dalaman.

Proses penerbitan ayat melibatkantiga proses utama :

• Pengguguran

• Penyusunan semula

• Peluasan

Proses Pengguguran

• Satu proses transformasi yangberlaku pada struktur ayat yangmengakibatkan pengguguranunsur-unsur tertentu daripadabinaan ayat itu dan padaperingkat permukaan, unsur yang digugurkan itu tidak lagiwujud.

• Terdapat tiga jenispengguguran utama iaitu

• Pengguguran frasa namasebagai subjek

• Pengguguran frasa predikat• Pengguguran frasa namayang mendahului frasa relatif.

• Contoh pengguguran frasanama sebagai subjek : Awak semua pulang sekarang juga→ Pulang sekarang juga.

Proses Penyusunan Semula

• Terdapat tiga jenis prosespenyusunan semula iaitu:

• Penyusunan semula frasanama sebagai subjek

• Penyusunan semula frasanama sebagai objek

• Penyusunan semula melalui

ayat songsang.

Proses Peluasan

• Proses peluasan pulabermaksud proses yangnenambahkan unsur baharu kedalam ayat.

• Terdapat empat jenis peluasaniaitu:

• Peluasan frasa nama sebagaisubjek

• Peluasan frasa predikat

• Peluasan dengan katahubung

• Peluasan melalui proseskomplementasi

PROSES PENERBITAN

AYAT




123

5.4 SEMANTIK

DEFINISI SEMANTIK

Dalam bidang linguistik, semantik ialah bidang yangmengkaji makna dalam sesuatu bahasa.

Semantik berasal daripada kata Yunani “sema” yangbeerti “tanda” @ “lambang”.

Oleh hal yang demikian, semantik juga dapat diertikansebagai ilmu yang menyelidiki panduan tanda-tanda @lambang-lambang yang menghasilkan sesuatu bahasaserta ertinya.

Selain istilah semantik, beberapa istilah lain jugadigunakan : SEMIOTIK, SEMASIOLOGI,SEMIOLOGI.

Namun istilah semantik lebih digunakan kerana istilahlain mempunyai cakupan yang lebih luas, sedangkancakupan semantik hanyalah makna atau erti yang

berkenaan dengan bahasa sebagai alat komunikasiverbal.




125

CONTOH:…………….

MEJA

MEJA SEBUAH MEJA

<m,e,j,e> Intrabahasa Ekstrabahasa




126

Tanda linguistik yang dieja ialah <meja>.

Tanda ini terdiri daripada unsur makna, “yang diertikan” = meja.

Tanda ini terdiri daripada unsur bunyi, “yang mengertikan” = [m,e,j,a]

Tanda <meja> merujuk kepada referen yang berada di luar bahasa

(ekstrabahasa), iaitu sebuah meja, salah satu perabot di rumah.

Perkataan <meja> ialah hal yang menandai.

Sebuah meja, yang merupakan perabot itu ialah hal yang ditandai.

MENGKAJI MAKNA

Dalam menghuraikan makna, maknadapat dibahagikan kepada 2:

MAKNA KONOTASI MAKNA DENOTASI




129

PERUBAHAN MAKNA

PERLUASAN MAKNA

PERUBAHANMAKNA

PERLUASANMAKNA

PENYEMPITANMAKNA

Makna sesuatu kata akan berubahmengikut perubahan masa, teknologi danhubungan sosial dalam masyarakat.




130

PENYEMPITAN MAKNA

PERLUASANMAKNA

• Perluasanmaknaberlakuapabilasesuatu katayangmendukung

maknatertentumemilikimakna-makna yanglain.

CONTOH

• perkataan“SAUDARA”

• Membawamakna „orangyang samaayah dan ibu‟.

PERLUASANMAKNA

• Maknanyamenjadi luasyangmerangkum„orang yangadahubungan

kekeluargaan‟.

PERLUASANMAKNA

Maknanyabertambah luasdengankadatanganislam yangmembawakonsep

persaudaraanIslam iaitumerangkumi“orang yangsama-samaberagamaislam”.




131

PERKAITAN MAKNA PERKATAAN

Penyempitan maknapula bermaksud

sesuatu kata itu padamulanya mempunyaimakna yang umum

tetapi berubahmenjadi lebih khusus.

Contoh : MADRASAH

• Kata madrasahmerupakan katayang dipinjamdaripada Bahasa

Arab dengan maknaasalnya „sekolah‟.Perkataan ini sudahberubah maknamenjadi khusus

kepada „sekolahagama‟.

Contoh : Khalwat

• Makna asalnya ialah„perbuatanmengasingkan diriuntuk menghampiri

Allah‟ telahdisempitkanmaknanya kepada„perbuatan berdua-duaan antara lelaki

dan perempuanuntuk melakukanmaksiat‟

PERKAITAN MAKNA PERKATAAN

Sinonim Antonim HiponimHononim

(homofon danhomograf)

Polisemi

Daripada segi leksikal, kata-katadalam sesuatu bahasa mungkin

mempunyai hubungan :




136

SEMANTIK PRAGMATIK

Sebahagian daripada ayat yang boleh

ditafsirkan maknanya dengan merujuk

makna perkataan dan menganalisis

pertalian struktur antara perkataan-

perkataan tersebut

Apabila penutur menggunakan

bahasa tersirat, kita tidak boleh

mentafsirkannya secara semantik

tetapi perlu ditafsir secara pragmatik.

BIDANG PRAGMATIK

BIDANG PRAGMATIK

IMPLIKATUR

Paul Grice

LAKUAN TUTUR

P.F Strawson

PRAANDAIAN

J.L Austin &J.R Searle

The New Penguin English Dictionary (1986) mendefinisikan istilah

semantik sebagai : “satu aliran falsafah yang menegaskan bahawa

makna atau kebenaran sesuatu konsep bergantung kepada kesan

amalinya atau kesan penggunaannya”.




137

IMPLIKATUR

Menurut (Grice, 1975) Implikatur adalah satu bentuk pentafsiran

makna yang melewati batas maknaliteral sesebuah ayat.

Konsep yang diutarakan oleh beliau

ialah “prinsip saling kerjasama” yangterdiri daripada 4 maksim.

Apabila kita berkomunikasi melaluiperantaraan bahasa, kita perlu

mematuhi maksim-maksim yangsedia ada.




138

Hendaklah menggunakan bahasa yang padat, katakan secara ringkas danhindarkan ketidakjelasan.

Maksim Keempat Kelakuan

Katakan yang berkaitan dengan topik perbualan sahaja.

Maksim ketiga Hubungan

Katakan apa yang perlu sahaja, jangan terlebih atau terkurang.

Maksim kedua Kuantiti

Katakan apa yang benar sahaja dan apa yang anda ketahui sebagai benar sahaja.

Maksim pertama Kualiti




139

5.6 ANALISIS WACANA

ANALISIS WACANA

DEFINISIWACANA

CIRI-CIRIWACANA

PENANDAWACANA

JENIS-JENISWACANA

DEFINISIWACANA

Asmah Hj Omar menyatakanbahawa wacana ialah unit

bahasa yang melebihi batas

ayat.

Wacana boleh terdiridarpada ayat, sejumlah ayat,ceraian, bab, buku dan siri

buku.

Harimurti Kridaklasanamenyatakan pula wacana

ialah satuan bahasaterlengkap dalam hierarkitatabahasa yang tertinggi.

Contoh bentuk karanganyang utuh seperti novel,

buku, siri ayat atauperenggan.

Kesimpulannya, wacana

merupakan jalinan unit-unitbahasa yang tersusun rapi

dan berkesinambungan bagimelahirkan kesatuan bahasa

yang utuh




143

KEADAAN

Keadaan berkaitan

dengan faktor untukmenjadikan wacana iturelevan dengan situasi

ujaran.

Sesuatu wacana perlulahsesuai dengan keadaan.

Maka, pemilihanperkataan, frasa atauayat adalah penting.

INTERTEKSMembawa maksud sesuatu wacanaitu bergantung kepada wacana yang

lain.

Ini bererti wacana lain jugamemainkan peranan penting untukmembantu seseorang memahami

sesuatu wacana yang sedang dibacaatau didengarinya dengan mudah.




144

PENANDA WACANA

PENANDAWACANA

PenandaLeksikal

PenandaRujukan

PenandaPenghubung

PenandaPenggantian

PenandaElipsis

(pengguguran)

PENANDA LEKSIKAL

Melibatkan pertautan antaraperkataan atau frasa secara

semantik (makna) dalam sesebuahwacana.

Melibatkan pengulangan kata, iaitupengulangan unsur yang sama,

pengulangan sinonim, hiponim dan

kolokasi.




145

Perabot = almari, katil, meja,kerusi

Pengulangan kolokasi (kehadiran sekumpulan kata yang saling berkaitdengan sesuatu idea, topik atau konteks)

Honda, Nissan, Toyota, Volvo = hiponim

Kereta = superordinat

PENGULANGAN HIPONIM (PENGULANGAN YANG MELIBATKANHUBUNGAN ANTARA MAKNA KHUSUS YANG DISEBUT HIPONIM DAN

MAKNA UMUM YANG DISEBUT SUPERORDINAT)

Malaysia telah mengimport pelbagai jenis kereta dari luar negara.

Antaranya Honda, Nissan, Toyota dan Volvo.

PENGULANGAN KOLOKASI (KEHADIRAN SEKUMPULAN KATA YANGSALING BERKAIT DENGAN SESUATU IDEA, TOPIK ATAU KONTEKS)

Perabot = almari, katil, meja,kerusi

PENGULANGAN SINONIM (MAKNA YANG SAMA ATAU HAMPIR SAMA)

Suatu ketika dahulu, wanita itu amatdikaguminya.

Tetapi kini, wanita itu dianggapnya perempuan murahan.

PENGULANGAN UNSUR YANG SAMA

Ibu amat menyayangi Fatihah. Kami juga amat menyayanginya.




148

• Saya sengaja tidak mahu menebang pokok durianitu.

• Nanti baru saya lakukan.

CONTOH PENANDAPENGGANTIAN

• Perkataan lakukan menggantikan sebahagian ayatsebelumnya, iaitu menebang pokok durian itu.

• Merupakan contoh penggantian klausa.HURAIAN

PENANDA ELIPSIS (PENGGUGURAN)

Melibatkan pengguguran kata atau frasayang telah dinyatakan dalam ayat

sebelumnya.

Pengguguran kata atau frasa melibatkanmaklumat yang telah diketahui oleh

pembaca atau pendengar

CONTOHPENANDAELIPSIS

Pemuda itukelihatan

resah.

Tidak tahuarah manayang harusditujunya.

Frasapemuda itu

tidak diulangdalam ayat

kedua.

Namunbegitu, ayat

kedua inimasih

difahami.




150

6.0 FAKTOR LUARAN

6.1 PEMEROLEHAN BAHASA DAN CIRI-CIRI ASOSIASI

FAKTORLUARAN

PEMEROLEHAN BAHASA

DAN CIRI-CIRI

ASOSIASI

PSIKOLINGUISTIKLINGUISTIKKLINIKAL

6.0 FAKTOR LUARAN

PEMEROLEHAN BAHASA

Prosespenguasaan

bahasa yangdilakukan olehkanak-kanak

secarasemulajadi

Tarigan:perlengkapan

hipotesisberdasarkansesuatu input

data linguisticprimer daripadasuatu bahasa

dangmenghasilkanoutput yang

terdiri daripadatatabahasa.

Berlaku secaratidak formal

dalam kalangankanak-kanak.

Chomsky:kanak-kanaklahir dengan

alatpemerolehan

bahasa.




151

TEORI PEMEROLEHAN BAHASA

TEORI PEMEROLEHAN BAHASA

Teori Behavioris

Pavlov: teori gerak balas terlazim didalam kajiannya. Gerak balas akan

berlaku apabila adanya.

Skinner: pembelajaran akanberlangsung sekiranya terdapat

rangsangan dan tindak balas yangberulang-ulang.

Ganjaran yang diperoleh

Bloomfield: tingkah laku manusia,sama dengan tingkah laku sabar degantingkahlaku lain akan disempurnakan di

dalam hidup seharian.

Teori Kognitivis / mentalis.

Gestalt: teori pembelajaran menjadibermakna sekiranya fikiran dimasukkan

ke dalamnya sebagai satu bahagianyang tidak dapat dipisahkan.

Lernberg: perkembangan dankebolehan tatabahasa berlaku secara

biologi.

Contoh: “mamam”bagi semua jenismakanan dan setelah mencapai tahap

perkembangan tertentu, kemudianbarulah mereka dapat mengelaskannya

jenis makanan seperti “nasi”, “roti”.




152

DEFINISI ASOSIASI

CIRI-CIRI ASOSIASI

Asosiasi ialah kata pinjaman yangdiambil daripada bahasa Inggeris.

Menurut Kamus Dewan (2005),asosiasi ialah perkaitan antara satudengan yang lain yang mempunyai

perhubungan dan pertalian.

Kamus Linguistik pula asosiasidisifatkan sebagai perkaitan kata,iaitu perkataan yang mempunyai

kaitan antara perkataan yang lain.

Menurut Ahmad Khair (2000) ialahbentuk bebas terkecil yang

berasosiasi dengan kata lain,membentuk frasa, klausa dan ayat.

CIRI-CIRI ASOSIASI

Ciri-ciri Asosiasi Di

Dalam Semantik.

Ciri-ciri Asosiasi DiDalam Laras Bahasa

Ciri-ciri Asosiasi Di

Dalam Ayat




153

CIRI-CIRIASOSIASIDI DALAM

SEMANTIK.

Asosiasi merupakan kataatau frasa kata yang

dicantun di dalam ayatyang saling berkait di

antara satu sama lain.Sesuatu perkataan kitamengetahui maknanya,

walaupun bunyinyaberlainan tetapi menjadi

kebiasaan bagimasyarakat.

Contoh: “amplop” kata ini

digunakan di dalampentadbiran atau di dalamaktiviti surat-menyurat dan

makna asalnya ialah “sampulsurat”.

Asosiasi kata wujud di dalampelbagai konteks aktiviti

kehidupan harian.

Contohnya, “berkakiayam” iaitu seseorangyang tidak memakai

kasut.

CIRI-CIRI ASOSIASI DI DALAM LARAS BAHASA

• Laras bahasa merupakan bentuk bahasa yang digunakan di dalam situasitertentu, seperti ketika berkhutbah di masjid.

• Boleh diasosiasikan kata tertentu dengan kata lain dan tahu akan larasnya.

• Laras agama:

• Barang siapa meninggalkan solat tidak akan terlepas daripada seksakubur.

• Laras sains

• Tidak semua mineral termanifestasi begitu, kadang kala penghablurannyatidak lengkap.

• Laras iklan

• HADIAH ISTEMEWA! Bernilai Rm 50.00 dengan setiap pembelian setroda logam RRD. Cepat! Tawaran sah sehingga 31 Julai




154

CIRI-CIRI ASOSIASI DI DALAM AYAT

• Ayat ialah pengucapan yang paling tinggi letaknya di dalam susunantatabahasa dan mengandungi makna yang lengkap.

• Asosiasi juga terdapat dalam kata hubung gabungan sepertipenggunaan „dan‟ serta penggunaan „tetapi‟ di dalam sesebuah ayat. • Contohnya:

• Adnin mengemas rumah dan ibunya membasuh kain.

• Aliana bermain bola dan adiknya bermain guli.

• Anasthasa lulus ujian itu tetapi adiknya gagal.

• Adlina kurus tetapi adiknya gemuk.

• Arni menyapu sampah dan emaknya memasak nasi.

Ciri-ciri asosiasi dalam kata sendi nama iaitu „pada‟, „kepada‟.

• Adnin menjadi ketua pada ketika itu.

• Suasana amat tenang pada pagi ini.

• Berita itu hanya sampai kepada pihak polis.

• Tolong berikan barang ini kepada Alia.

• Penyesuaian dalam ayat jika kata sendi nama „ di‟, „ke‟. • Emaknya bekerja ke sekolah ini.

• Burung-burung itu terbang di arah selatan.

• Ciri-ciri asosiasi yang terdapat di dalam kata sendi nama, katahubung gabungan dan ayat Tanya ialah penyesuaian perkataantersebut digunakan di dalam sesuatu ayat.




155

6.2 PSIKOLINGUISTIK

DEFINISI PSIKOLINGUISTIK

Ilmu yangmenggabungkanDUA disiplin sains- elemen psikologi

dan linguistik

Membicarakanhubungan bahasa

dengan perilaku danakal budi manusia

MENURUT AHLI-AHLI PSIKOLOGI

kewujudan satu

alat di dalamotak manusiayang dikenalisebagai motor

psikososialyang

menggerakkan jentera

tatabahasa danleksikon (Miller

1973).

Pit Corder (1975),tumpuan utama

psikologi ialahusaha untukmengetahui

proses-prosespsikologi yangberlaku apabilaseseorang itumenghasilkan

dan memahamiujaran dan

bagaimana pulakebolehan ini

diperoleh.

Jamali Ismail ( 1980),membahagikan kajian-kajian ahli-

ahli psikolinguistik kepada tigaaspek penting:

(a)Pemahamanpercakapan

mengkajiproses-prosesmental yang

berlakuapabila

seseorang itu

mendengar,memahamidan

mengingatipercakapan

yangdidengarnya

(b)Penghasilanpercakapan

mengkajisegala prosesmental yang

berlaku ketikaseseorang itu

cubamenghasilkanpercakapan,iaitu bertutur

(c)Pemerolehan

bahasa

mengkajiperingkat-peringkat

yang dilalui

oleh kanak-kanak dalamproses

memperolehbahasa.




157

BIDANG PSIKOLINGUISTIK

BIDANG PSIKOLINGUISTIK

Fonetik danfonologiadalah

berkenaandengan kajian

bunyipertuturan.

Dalam bidangpsikolinguistik,penyelidikan

menumpukanperhatian

padabagaimana

otakmemproses

danmemahamibunyi-bunyi

itu.

Morfologi ialahkajian struktur-struktur kata,khususnya

hubungan antaraperkataan-

perkataan yangberkait (seperti

jalan danberjalan), dan

pembentukanperkataan

berdasarkanperaturan-peraturan

(umpamanya,pembentukan

kataberimbuhan).

Sintaksisialah kajianpola-pola

yangmenetapkanbagaimana

perkataan-perkataan

digabungkanuntuk

membentukayat.

Semantikadalah

berkenaandenganmakna

perkataan-perkataandan ayat-ayat. Jikasintaksis

adalahberkenaan

denganstruktur

formal ayat,semantik

mengolahkanmaksud ayat-

ayat yangsebenar.

Pragmatikadalah

berkenaandengan

peranankonteksdalam

pentafsiranmakna

Kajiantentang

pengecamankata dan

pembacaanmemeriksa

proses-proses yangterlibat dalam

pemerolehanmaklumatortografi,morfologi,

fonologi, dansemantikdaripadapola-pola

dalam tekstercetak.

Psikolinguistik bersifat antara disiplin dan dikaji oleh orang-orang daripada berbagai-bagai bidang, seperti psikologi,

sains kognitif, dan linguistik. Adanya banyak subbahagiandalam bidang psikolinguistik yang mendasari komponen-komponen bahasa manusia.




137

6.3 PENGENALAN LINGUISTIK KLINIKAL

PENGENALAN LINGUISTIK

KLINIKAL




138

salah satu bidang yangterangkum di dalam bidang Sains

Pertuturan.

mengintegrasikan kedua-dua bidangLinguistik dan bidang PatologiBahasa dan Pertuturan keranasetiap kecelaruan bahasa dan

pertuturan dimanifestasikan melaluikelengahan atau kecelaruan

komponen bahasa daripada aspekpenggunaan kata, frasa, ayat,artikulasi bunyi, sistem fonologi,

semantik, serta pragmatik.

melibatkan antardisiplin seperti

linguistik, patologi pertuturan danbahasa, pemerolehan bahasa

normal, dan pengurusan pendidikankhas bagi individu yang menghadapi

masalah komunikasi.

Kegiatan kerja melibatkan pelajar

menyelidik aspek-aspek linguistikklinikal di samping didedahkankepada pemerhatian klinikal dalamklinik ataupun menjalankan amali

dalam klinik.

Penyelidikan tertumpu kepadamenganalisis aspek linguistik yangterdapat dalam kecelaruan bahasaatau pertuturan, membentuk alat-

alat penilaian dan intervensi,mendirikan norma bahasa danpertuturan bagi bahasa-bahasa

tempatan, serta aspek pengajaran

dan pembelajaran kanak-kanakyang menghadapi masalah

komunikasi, dan sebagainya.




139

L I N G U I S T I K P A T O L O G

I Lingustik patologi merupakanbidang yang melibatkanterapi pertuturan yangdihidapi oleh manusia.

L I N G U I S T I K P A T O L O G

I Terapi pertuturan, yangdibantu oleh ahli patologipertuturan, membantuseseorang memperbaikikebolehannya berkomunikasitermasuk pertuturan, iaitubagaimana bunyi dibentuk,dan bahasa, yang melibatkanpemahaman dan pemilihanperkataan yang sesuai.

Tahukah anda?

Strok yang terjadi di sebelah kiri otak boleh menjejaskankebolehan bertutur dan bahasa, di samping pergerakan di

sebelah kanan tubuh.

BAGAIMANA LINGUISTIK PATOLOGIMEMBANTU ?

DISIPLIN LINGUISTIK

KLINIKAL




140

Sambungan.

Matlamat utama terapi pertuturan adalah untuk memulihkan semula kebolehanmangsa berkomunikasi dengan tepat, dengan melatih bahagian-bahagian

berikut:

Pertuturan

Seorang mangsa strokdengan masalah

pertuturan mempunyaikesukaran membentuk

bunyi yang dapatdifahami orang lain.

Bahasa

Adalah penggunaansimbol, seperti

perkataan, nombor ataugerak isyarat yang

mempunyai makna.

Seorang mangsa strokmungkin menghadapikesukaran memahami

atau memilih perkataanatau nombor atau gerak

isyarat yang betul.

Kognisi (Pengamatan)atau kemahiran berfikir

Untuk berkomunikasidengan tepat denganorang lain, seorangmangsa strok perlu

mampu menumpukanperhatian, dan

menggunakan beberapakemahiran berfikir.




142

BAHASA MELAYU

Variasi bahasa melayu

pengguna

idiolek dialek daerah

Contoh:

-dialek kelantan

-dialek pahang

-dialek utara

penggunaan

dialek sosial

Contoh:

-bahasa baku

-bahasa formal

-bahasa




143

IDEOLEK

variasi bahasayang berkaitan

dengan individu.

Wujud akibatperbezaan alat

sebutan.

Juga terhasilakibat daripada

tabiat pertuturan.

Misalnya,penyengauan

sebutan.




146

• Menggunakan ragam bahasa bebas,

iaitu tidak memeningkan sebutan,intonasi, pilihan kata, nahu dansebagainya.

• Ciri-ciri lain:

• Penggunaan gelaran yang tidaklengkap seperti contoh bang, kak, Man,Din, sajo bosa, kocik, ana dansebagainya.

Ragam Bahasa Mesra

BAHASAKOLOKIAL

Ditakrifkan denganberpandukan

beberapa sumber.

Kamus Dewan-bahasa yang bersfat

percakapan ataubahasa basahan danbukan bahasa baku.

Bahasa yangdigunakan sehari-

hari.

Tak mementingkanunsur tatabahasa,tetapi kefahaman

diutamakan.

Dipengaruhi olehdialek daerah dan

bahasa pasar.

Za'aba menggelar bahasa ini sebagai

bahasa cakap mulut .

Merupakan bahasapertuturan harian

dalam konteks tidak

rasmi.




147

JENIS PERBEZAAN BAHASA BAKU DENGAN BAHASA BASAHAN

PERKATAAN YANG BERBEZA UNTUK MAKNA YANG SAMA

BENTUK KEPENDEKKAN

Bahasa Baku Bahasa Basahan

mengapa kenapa

bagaimana macam mana

sedang tengah




148

PERUBAHAN BUNYI


hendak nak

tidak tak

sudah dah


ambil ambik

kecil kecik

pula pulak




149

BAHASA SLANGA

Bahasa tidak rasmi, tidak baku.

Dianggap lebih rendah tarafnyadaripada bahasa standard.

Menggunakan kata-kata remajaseperti brader, pakwe, mengancam,

sekeh, boring, balak.

BAHASAPASAR

Bahasa kacukanantara bahasaMelayu denganbahasa-bahasabukan Melayu

Pelat penyebutandipengaruhi oleh

pelat bahasaibunda penutur.

Contoh:Pengunaan „gua‟

menggantikansaya (ganti diriorang pertama)

dan `lu' (ganti dirinama kedua).

Menggunakanbanyak sebagaikata penguat,

contoh: banyakcantik.

Kerapmenggunakan

perkataan ̀punya' , contoh:

dia punyabarang, apa

punya budak.




152

7.2 BAHASA ISYARAT

BAHASA NONVERBAL

Edward Hall (1959)anggap bahasa iniialah komunikasi

senyap atau dimensitersembunyi.

Ia dihantar melaluiisyarat tangan,

pergerakan badan,

kinesik kesenyapan,pergerakan mata dansebagainya.

Salah satu komunikasi

berkesan.

BAHASA ISYARAT

Satu gerakan khas yangdireka bagi

melambangkan simbolhuruf, perkataan

ataupun perlakuan.

Alat komunikasi bagigolongan kurang upaya,seperti orang pekak dan

bisu.

Ada beza dengan bodylanguage, bahasa inilebih kompleks untuk

difahami jika seseorangitu tidak pernah melihatlambang isyarat yang

diperlakukan/dizahirkan.




153

Tangan kanan 'A' sambil ibu jari dikenakan pada tepi dahi kanan lalu digerakkan ke

depan. [assalamualaikum

Tangan kanan 'W' sambil jari telunjuk dikenakan pada tepi dahi kanan lalu digerakkan

ke depan. [waalaikumsalam




154


DEFINISI LINGUISTIK

• Linguistikadalah satubidang yangmengkajibahasasecarasaintifik

Menurut J.Lyons, 1968

• Kajiansaintifiktentangbahasa.

• Berkaitandengan

bahasa

Menurut

Kamus Dewan(edisikeempat),

• Menjelaskan bahawalinguistikialahpengajianilmubahasa.

MenurutKamus

Dwibahasa(1981)

• Linguistikadalahsuatu ilmupengkajianbahasayang

dilakukansecarasaintifik.

Menurut JohnLyons (1968);

DEFINISI LINGUISTIK

DAN KONTEKSTUAL





155

DEFINISI KONTEKSTUAL

DEFINISI LINGUISTIK KONTEKSTUAL

Linguistik kontekstual ialah bidang yang linguistik berinteraksi dengan disiplin-

disiplin akademik yang lain. Sedangkan linguistik teori teras mengkaji bahasa

Menurut Kamus Dewan (edisi keempat)

Kontekstual ialah-Berkaitan dengan ataumenurut konteks: penyelidikan sastera darisegi~dapat merencanakan perkembangan

sastera.

Yang berkenaan, relevan, ada hubungan ataukaitan langsung, mengikut konteks.

Yang membawa maksud, makna dankepentingan (meaningful).




156

semata-mata untuk tujuan sendiri, bidang-bidang linguistik antara disiplin

mengkaji bagaimana bahasa berinteraksi dengan dunia.

JENIS LISGUISTIK KONTEKSTUAL

SOSIALINGUISTIK ANTROPOLOGI

LINGUISTIK

LINGUISTIK

ANTROPOLOGI




157

8.1 SOSIOLINGUISTIK

8.2 LINGUISTIK ANTROPOLOGI

Sosiolinguistik adalah salah satu bidang utama dalam disiplin linguistik.

Nama sosiolinguistik terbentuk daripada dua istilah : sosio (kependekandaripada sosiologi -disiplin yang meneliti masyarakat, dan linguistik – disiplin yangmeneliti bahasa.

Memberi tumpuan kepada dua entiti: bahasa dan masyarakat.

Menunjukkan hubungan sistematik yang wujud antara struktur bahasa denganstruktur sosial-sama ada sesuatu struktur bahasa itu menyebabkan sesuatu struktur sosial tertentu atau hal sebaliknya.

Mengkaji hubungan di antara bahasa dan budaya

Mengkaji aspek-aspek kehidupan penutur yang tertentudan seterusnya melihat bagaimana suasana kehidupandan sistem nilai yang dipegang oleh para penutur mempengaruhi cara mereka berbahasa.

LINGUISTIKANTROPOLOGI




158

8.3 LINGUISTIK ANTROPOLOGIKAL

Antropologi linguistik adalah satu cabang linguistik yang menelaah hubunganantara bahasa dan budaya terutama untuk mengamati bagaimana bahasa itudigunakan sehari-hari sebagai alat tindakan bermasyarakat.

Adakalanya disebut etnolinguistik menelaah bahasa bukan hanya dari strukturnyasemata tapi lebih pada fungsi pemakaiannya dalam konteks situasi sosial budaya.

Menelaah struktur dan hubungan kekeluargaan melalui istilah kekerabatan,konsep warna, pola pengasuhan anak, atau menelaah bagaimana anggotamasyarakat saling berkomunikasi pada situasi tertentu seperti pada upacaraadat lalu menghubungkannya dengan konsep budayanya




159

9.0 LINGUISTIK GUNAAN

mencari dan menghuraikangambaran umum kedua-dua untukbahasa-bahasa tertentu dan untuk

antara semua bahasa..

mengambil dapatan-dapatan ini danmenggunakannya untuk bidang-

bidang yang lain

penggunaan penyelidikan linguistikdalam pengajaran bahasa

/merupakan bahasa yang digunakandalam pengajaran bahasa dan ia

diguna pakai oleh masyarakat danorang ramai.

melibatkan penggunaan komputer secara eksplisit

LINGUISTIKGUNAAN

saling berhubung antarafikiran dan tanggapan dalamotak si penutur bahasa yang

telah dipelajarinya linguistik gunaan mempunyaicabang di bawahnya iaitu bidangpsikolinguistik dan sosiolinguistik.

9.0 LINGUISTIK GUNAAN




160

9.1 SINTESIS UJARAN

Kebanyakan ahli linguistik sezaman mengandaikan bahawa bahasa ujaran adalah lebih

asas dan oleh itu, adalah lebih penting daripada bahasa tulisan. Alasan-alasan untuk

sudut pandangan ini termasuk:

Sebilangan ahli sains kognitif memperdebatkan bahawa otak mempunyai "modul

bahasa" yang semula jadi, dengan pengetahuan dianggap datangnya daripada

mengkaji pertuturan lebih daripada mengkaji tulisan.

Pertuturan nampaknya merupakan sejagat manusia,manakala terdapat banyak budaya dan komuniti

pertuturan yang tidak mempunyai sebarang komunikasitulisan;

Manusia belajar untuk bertutur dan memprosesbahasa-bahasa pertuturan dengan lebih mudah dan

lebih awal, berbanding dengan penulisan;

Bahasa dalam bentuk pertuturan dianggap merupakanpenyesuaian evolusi, manakala penulisan merupakan

rekaan yang lebih terkini.

http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Bahasa_pertuturan&action=edit&redlink=1

http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Bahasa_tulisan&action=edit&redlink=1

http://ms.wikipedia.org/wiki/Sains_kognitif

http://ms.wikipedia.org/wiki/Otak

http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Modul_bahasa&action=edit&redlink=1




http://ms.wikipedia.org/wiki/Otak

http://ms.wikipedia.org/wiki/Sains_kognitif

http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Bahasa_tulisan&action=edit&redlink=1

http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Bahasa_pertuturan&action=edit&redlink=1




162

PERKTAANBAHASA

MELAYU YANGDIPINJAM

zahir

batin solat

nikah

akad garfu

almari

capati




163

10.1 PERUBAHAN BAHASA

Berupaya mengkajibahasa (atau

bahasa-bahasa)pada masa

tidak terbatas.

Kajian linguistikdiakronik ini biasanyabersifat historis dan

komparatif.

Tujuan linguistikdiakronik ini terutama

adalah untukmengetahui sejarahstruktural bahasa itu

beserta dengansegala bentuk dan

perubahannya.

Linguistik diakronik memeriksabagaimanabahasa berubah denganberlalunya masa,kekadang selama

berabad-abad.

Linguistik sejarah mempunyai sejarahyang kaya (kajian linguistik tumbuh

daripada linguistik sejarah) dan asasteori yang kuat untuk mengkaji

perubahan bahasa.

Di dalam universiti-universiti di Amerika Syarikat, sudut pandangan

bukan sejarah kelihatan lebihberkuasa.

Sebagai contoh, banyak kelaslinguistik permulaan hanya meliputilinguistik sejarah secara sepintas

lalu.

Peralihan dalam tumpuan ke sudutpandangan bukan sejarah bermula

dengan Saussure da nmenjadiberpengaruh dengan Noam

Chomsky.

10.0 LINGUISTIK DIAKRONIK




164

Secara nyata, sudut-sudut pandangan sejarah

termasuk linguistiksejarah perbandingan

dan etimologi.

Pada abad ke-19, hampir seluruh bidang linguistik

merupakanlinguistik, khususnya

berkaitan dengan bahasa-bahasa Indo-Eropa

Yang dikaji pada zaman ituadalah, misalnya,

bagaimana bahasa YunaniKunodan bahasa Latinmenunjukkan

keserumpunan.

Hal tersebut ditemukan

berkat penelitian bahasaSanskerta.

Pada abad itu ditelitipula bagaimanarumpun-rumpun

bahasa German (sepertibahasa Jerman, bahasa

Belanda, bahasaInggeris dan bahasa-bahasa Skandinavia)

saling berkaitan secarahistoris

bagaimana bahasa-bahasa Roman (seperti

bahasa Perancis,bahasa Oksitan,bahasaSepanyol dan bahasa

Portugal) diturunkan daribahasa Latin.




165

Perubahan bahasa berlaku dalam pelbagai segi bahasa. Antara lain ialah

PERUBAHANBAHASA

bunyi: [pinam] (Kuno) kepada[pinang]

fonem: [vuat] (kuno) kepada [buat]

morfem: [nivunuh] kepada [dibunuh]

penggantian kata:

Melayu Kuno warsa

Melayu moden tahun

asimilasi:[organisasi] daripada

[organization]

haplologi:

[bagi itu] (asal) kepada

[begitu] (baru)

perubahan makna.

Khalwat :makna asal ialah menyendiri

untuk beribadat danbermunajat kepada Alaah.

Khalwat : makna baru berdua-duaanlelaki dan perempuan untuk

berbuat maksiat

kata slangatuang (ponteng)

cun (cantik),




166

PERUBAHANBAHASA

Penggemblengan:

Kata asalkumpulan gitar rancak

Kata baru kugiran

Lewah pembetulan(hypercorrection)

Kata asal Idul fitri

Kata baru Aidil fitri

Hanyutan fonetik:

Kata asaldua alapan --> delapan

Kata barulapan

Reaksi berantaiDalam bahasa ProtoIndo-Eropah terdapat

perubahan bunyi :

Dari =aspirat bersuara : bh ; d ; gh

Ke =hentian tak aspirat bersuara:

b; d; g

Ke =hentian tak bersuara: p; t; k

Rekonstruksidalaman

Proses ini boleh dilihatdari tinggalan bahasa

lama sepertidalambahasa Inggeris.

Drive --> drove --> driven

Penyempitanmakna:

[tuan] (dulu) untukperempuan dan lelaki,kini untuk lelaki saja.

Sambungan :




167

Sambungan :

PERUBAHANBAHASA

Perluasan Makna

Zaman dahulu menyeberangi hanya

digunakan untuksungai.

Zaman sekarangmenyeberangi

digunakan untuk jalan,lebuhraya dan lain-lain.

Penggubalan kata-kata baru

Kata-kata baru banyakdicipta:

Contoh: jenama barangseperti „Kiwi‟ - nama sejenis

burung yang terdapat diNew Zealand --> kemudian

dijadikan jenama bagibarang yang digunakan

untuk menggilap kasut kulit.

Penciptaan kata-kata akronim

(Radar)radio detecting and

ringing

Perubahan maknadari segi

perubahan dialek

"selalu" Melayu baku = seringKelantan = langsung

atau terus

Kehilangan ataukemusnahan kata

Teks-teks menuskripMelarip klasik terdapatkata-kata yang tidakdipakai lagi sekarang

arakian, alkisah, shahdan,kalakian kata shahibulhikayat dan lain-lain.




168

Sambungan :

PERUBAHANBAHASA

Pembakuan Sebutan

Sebutan baku Bahasa Melayu yangdilancarkan pada penggal kedua

persekolahan pada tahun 1988 olehKementerian Pendidikan Malaysia adalah

salah satu daripada proses perubahan

bahasa yang berlaku dalam BahasaMelayu

Perubahan Penggunaan Kata

Penggunaan kata kunjung, berangkat dan menyempurnakan yang dahulu

hanya untuk raja atau orang kenamaantetapi sekarang sudah tidak ditegah lagipenggunaannya untuk orang-orang lain.

Kata-kata Dialek atau Kata-kata Basahan daripada Bahasa

Asing

Bahasa baku, seperti wau dari dialekKelantan untuk kata layang-layang. „ikanaya‟ dari dialek pantai timur untuk „ ikan

tongkol”

kata-kata inggeris atau kata-kata bahasaasing lain yang digunakan dalam Bahasa

Melayu Umum seperti : naik hot, naiktemper, bohsia dan bohjan.




169

10.1 SAUSSURE

Ferdinand deSaussure dikenali

sebagai BapaLinguistik Moden.

Konsep

Linguistikdiakronik dan

linguistiksinkronik

Langue, paroledan langage

Bentuk danbahan,

Bentuk danmakna

Sintagmatik danparadigmatik




173

Tujuan kajian bahasa untuk penyusunantatabahasa yang dapat dijadikan tatabahasapegangan. Tatabahasa merupakan sistem

kaedah yang menghubungkan bunyi denganmakna.

Tatabahasa itu perlu memenuhi syarat:

Ayat harus berfungsi dalamujaran.

Bersifat umum dan tidakberdasarkan gejala bahasa

tertentu.




174

Chomsky juga mengetengahkankonsep kemampuan bahasa

(competence) dan perlakuan bahasa(performance).

Kemampuan ialah pengetahuanpenutur terhadap bahasa ibundanya,

dan perlakuan ialah penampilanbahasa penutur dalam kegiatan

harian.

Dalam pertuturan harian, kecekapanberbahasa tidak merupakan refleksi

kemampuan.

Dari sudut semantik, tatabahasaialah yang didengar dan dilatih

dahulu sewaktu belajar bahasa.

Ayat terdiri daripada dua struktur,iaitu struktur luaran dan struktur

dalaman.

Struktur bahasa ialah peristiwabahasa dalam bahasa berkenaan.

Struktur bahasa mencakup susunanfonem, susunan kata, susunan frasa,

lagu bicara dan intonasi.

Struktur luaran ialah pewujudansintaksis peringkat akhir ayat yangmenjadi input komponen fonologi,iaitu ayat sebenar yang diucapkan.

Contoh:

• Aisyah menonton teater (aktif)

• Menonton teater, Aisyah (aktif songsang)

• Teater ditonton (oleh) Aisyah (pasif)

• Ditonton oleh Aisyah teater (pasif songsang)

Contoh ini menunjukkan bahawastruktur luarannya berbeda,

walaupun struktur dalamannyasama.




175

Struktur dalaman ialah pewujudansintaksis abstrak ayat, yangmenentukan faktor pengawalaninterpretasi ayat. Contoh:

• Aisyah menonton teater, menontonteater Aisyah, teater ditonton oleh

Aisyah.

Ayat di atas sama struktur dalamannya, tetapi berbeda struktur

luarannya.

Terdapat juga struktur luaran yangsama, tetapi struktur dalamannyaberbeza.

Contoh:

• Kereta api lama berhenti di Serdang.

• lama = masa, lama = sifat.

Proses perlakuan bahasa dankemampuan bahasa dapat dilihatdengan jelas dalam skema laku

ucapan Teori Chomsky.

Teori linguistik bersifat mental. Tugaslinguis mengikut Chomsky: mencari

dan menerangkan kemampuanlinguistik nurani penutur jati.

Penganalisisan kalimat dapatdilakukan menerusi tatabahasa model

generatif, dan penanda frasa.




176

11.0 PERATURAN PARADIGMATIK

DEFINISI PERATURAN PARADIGMATIK

Paradigmatik bermaksud berkaitan dengan paradigma. Sintagmatikbermaksud berkaitan dengan sintaksis atau ayat. Paradigmatik berlaku

secara menegak dan sintagmatik secara melintang.

MENURUT KAMUSDEWAN EDISI KEEMPAT

Paradigmatik berkaitandengan paradigma.

daftar kumpulan lengkapbentuk terbitan sesuatu

perkataan.

Contoh atau model yang jelastentang sesuatu: kedudukan

dunia media hari ini mempunyai empat trend utama yang diterima

sebagai ~ yang universal:

Lingkungan atau batasan pemikiran(seseorang atau sesuatu organisasi) pada

sesuatu masa yang dipengaruhi olehpengalaman, pengetahuan,kemahiran dankesedaran yang ada; anjakan ~ peralihanparadigma daripada satu lingkungan atau

batasan kepada sesuatu yang baru

(biasanya kepada yang lebih baik).

11.0 PERATURAN PARADIGMATIK




177

11.1 POLA PARADIGMATIK

BAHAGIAN POLA-POLA PARADIGMATIK

BAHAGIAN POLA PARADIGMATIK

Pola paradigmatik dalamSintaksis. Pola paradigmatik dalamLinguistik. Pola paradigmatik dalamSemiotik.

• Hubungan paradigmatik akan dikaitkan dengan sintagmatik keranakedua-duanya saling berkaitan walaupun dianggap bersongsangan.

• Hubungan sintagmatik dibaca secara luaran dengan melihat kepada petandayang sama-sama hadir di dalam teks.

• Hubungan paradigmatik pula dibaca secara mendalam dengan mencaripenanda yang tidak hadir di dalam teks.

POLA PARADIGMATIK DALAM SINTAKSIS

• PAKSI SINTAGMATIK

• Salina mengambil segelas air.

• PAKSI PARADIGMATIK

• secawan

• sel i ter

• segelen

CONTOH

• Hubungan paradigmatik dan sintagmatik, perkataan lain boleh memasukikonteks ayat.

• Penggantian yang dilakukan perlulah bersesuaian dan gramatis di dalamkonteks ayat tersebut.

• Bergantung kepada keterimaan sesuatu perkataan ke dalam suatu ayat.

HURAIAN




178

• Dalam aspek linguistik, terdapat kesatuan bahasa yang tidak semestinyabergantung kepada hubungan paradigmatik

• Menurut Lyons (1995), satuan-satuan bahasa tidak memiliki kesahihan yang

tidak bergantung pada hubungan paradigmatik dan sintagmatiknya dengansatuan-satuan lain.

• setiap kata hanya ada dua posisi kontras iaitu diisi oleh salah satu daripadatiga susunan konsonan-vokal dan yang kedua terdapat 6 unsur ungkapan.

• istilah fonologi yang dikatakan sebagai susunan tiga bunyi dapatdiekspretasikan sebagai rangkaian konsonan-vokal-konsonan, iaitukonsonannya ialah (p, t, k) dan vokalnya (u, i, a)

POLA PARADIGMATIK DALAM LINGUISTIK

• [ka] [pu] [ti]

• [p] [t] [k

CONTOH

• Konsonan-konsonan terdapat pada kedudukan awal dan akhir kataselebihnya terletak di tengah perkataan yang mendahuluinya.

• Terdapat hubungan paradigmatik kerana berada di dalam golongan yangsama, iaitu penggunaan konsonan-vokal-konsonan, walaupun kedudukannyabersifat kontras.

HURAIAN

• Semiotik- bidang yang mengkaji tentang makna di dalam tanda atau simbol.

• Semiotik ini diperkenalkan oleh seorang ilmuan daripada Switzerland yangbernama Ferdinand de Saussure.

• Semiotik juga dilihat sebagai satu pendekatan analisis tekstual. Ianyamerupakan ciri mengenalpasti inti konstituen.

POLA PARADIGMATIK DALAM SEMIOTIK

• Bunga : yang menjurus kepada tumbuh-tumbuhan yang memiliki tangkai,kelopak, putik dan mahkota.

CONTOH

• Saussure juga telah menegaskan bahawa bahasa makna muncul daripadaperbezaan antara penanda, yang terdapat dua perbezaan iaitu sintagmatik(kedudukan) dan paradigmatik (penggantian).

HURAIAN




179

11.2 PASANGAN MINIMAL

DEFINISI PASANGAN MINIMAL

CONTOHPASANGAN

MINIMAL

paku denganbaku

tari dengan

dari

laku dengan

lagu

baca dengan

baja

sama dengansana

bawangdenganlayang

garudengan

guru

serong dengansorong

buka denganbuku

Pasangan minimal ialah pasangan

terkecil perkataan, iaitu pasangan

perkataan yang hampir sama dari

segi sebutan dan juga cara

menghasilkan bunyi perkataan

tersebut tetapi masih terdapat

perbezaan kecil pada bunyi (fonem)

tertentu yang membezakan makna

antara perkataan tersebut.




180

12.0 STILISTIK

Stilistik ialah ilmu yang masih baru dan kedudukannyamasih goyah.

Dua faktor menyebabkan perkembangannya lambat :

Pemakaian bahasa mereka berbeza daripadabahasa seharian mereka.

Keinginan untuk merumuskangaya yang terdapat pada 'bahasa

yang indah' itu denganmenghubungkan gaya dengan

'keindahan'.

12.0 STILISTIK




181

DEFINISI STILISTIK

Berasal daripada BahasaInggeris, iaitu “style" yangbererti gaya dan daripada

bahasa serapan, "linguistik"yang bererti tatabahasa.

Kamus Bahasa Indonesia

Stilistik ialah ilmu kebahasaanyang mempelajari gaya bahasa.

Bally, Jacobson, Leech,Widdowson, Levin, Ching,

Chatman

Stilistik sebagai suatu deskripsilinguistik daripada bahasa yangdigunakan di dalam teks sastra.

Leech

Stilistik adalah pembelajarangaya ilmu linguistik atau "simply

defined as the (linguistic)study of style".

Chvatik

Sitilistik sebagai kajian tekssastera dan kod estetik.

Kamus Linguistik Edisi Ketiga

Stilistik, ilmu yang menyelidikibahasa yang dipergunakan didalam karya sastera atau ilmu

yang bersifat interdisiplin antaralinguistik dan kesusasteraanataupun penerapan linguistikpada penelitian gaya bahasa.

Kamus Za'ba

Stilistik ialah suatu kajianmengenai teknik penggunaan

gaya bahasa yang mantap sertasecara berkesan di dalam

sesuatu penulisan.

Kamus Dewan Edisi Ketiga

Stilistik ialah kajian tentangteknik penggunaan gaya

bahasa secara berkesan didalam penulisan.




182

Keris Mas

Stilistik ialah kajian stail yangmengkaji segala kemungkinan gaya

kesusasteraan untuk menilai danmendapat kefahaman sebenar

mengenai sesebuah tekskesusasteraan.

Stilistik merujuk kepada penggunaanprinsip linguistik terhadap bahasa

sastera.

Stilistik atau ilmu gaya dianggapsebagai kajian variasi linguistik.

Freeman (1970: 4)

Stilistik melihat penggunaan bahasayang menyimpang atau deviasi

daripada norma tatabahasa,penggunaan pengulangan danmeminjam usaha pengarang (didalam konteks ini penyair) untuk

mendapatkan kepadatan tulisannya.

Murry

Stilistik ialah gaya dan sesuatu yangistimewa, teknik eksposisi,

pencapaian estetika dan pernyataansikap penulis.

Kridalaksana (1982: 157)

Stilistik adalah ilmu yang menyelidikibahasa yang dipergunakan di dalamkarya sastera; iaitu ilmu interdispiliner antara linguistik dan kesusasteraan

atau penerapan lingustik padapenelitian gaya bahasa

(Dwisusanto, Wordpress.com)




183

12.1 CIRI STILISTIK

Kajian tentang kelainanbahasa yang mengandungi

bentuk gaya bahasa

pengulangan, penyirnaan,perbandingan, pertautan

dan pertentangan.

Pemakaian bahasa yangtermasuk segala yang

tercakup dalam linguistikseperti fonologi, morfologi,

sintaksis dan semantik.

KAJIAN BENTUK




184

CIRI-CIRI STILISTIK

Gaya BahasaPertautan

Sinekdok

Eufemisme

Epitet

Antonomasia

Eponim

Metonimia

Alusi

Gaya BahasaPenyirnaan

Sinkof

Afesis

Akronim

Apokop

Elipsis

Aferisis.

Gaya BahasaPerbandingan

Imejan

Metafora

Personifikasi

Pleonasme

Simile.

Gaya BahasaPengulangan

Aliterasi

Anafora

Asonansi

Epifora




185

GAYA BAHASAPERTAUTAN

Sinekdok

Membawamaksud

sepenuhnya,walaupunperkataanseparuhsahaja

digunakan.

Contoh:"Setelah

mereka pergidari rumah,

batanghidung puntidak

nampak".

Eufemisme

Kata atauungkapanyang lebih

halussebagai

penggantikata-kata

atauungkapan

yangdianggap

kasar

Contoh:"mati" dan"beranak".

Antonomasia

Penggunaan jabatan,

kementeriandan gelaran

tertentu.

Contoh :Dekan danGuru Besar.

Eponim

Gaya yangmenggunakan

namaseseorang

yang memilikisifat tertentu

dipakai didalam ayat

bagimenghubungkan sifat yangdimilki olehorang lain

Contoh ayat: "Perangai

kamu iniseperti Pak

Pandir"

Metonimis

Ciri ataunama seperti jenama dansebagainya.

Alusi

Pemerianyang

membayangkan ataumerujuksesuatu

secara tidaklangsungkepadasesuatucerita.

Contohnya,gambar yang

ditunjukkanitumengembali

kankenangan

kita kepadaperistiwa Mei

1969.

Epitet

Keteranganatau frasa

yangmerupakan

suatuhuraian

menjelaskanatau

menggantikan namasesuatu

benda ataugaya

bahasa.

Contoh :"Loceng pagi

yangbersahut-

sahut padapagi itu di

rumah saya"Loceng pagi

= ayam jantan yang

berkokok.




186

GAYA BAHASAPENYIRNAAN

Afesis

Menggugurkanbunyi vokal bagi

sesuatu kata.

Contoh :"adinda" = "dinda"

Akronim

Pengguguran huruf atau suku kata di

dalam struktur katatertentu, sama ada

hasil daripadacantuman dua atau

lebih perkataansehingga akhirnyamembentuk satuperkataan yang

terdiri daripadasatu atau lebihsuku kata.

Contoh : ABIM = Angkatan BeliaIslam Malaysia.

Apokop

Prosespengguguranhuruf akhir,

praakhir atausuku kata akhir bagi sesuatuperkataan.

contoh :"anakanda" =

"anak"

Elipsis

Struktur ayatnyadihilangkan kata,frasa atau rangkai

kata, ataupengguguran

tertentu sepertipengguguranfrasa nama

sebagai subjek,objek

contoh : "Diadirotan", frasa

yang digugurkanialah "olehgurunya".

Aferisis

Pengguguranbunyi atau kata

pada awal ujaranatau huruf awalatau suku kata

awal bagisesuatu

perkataan.

Contoh : "hulu" ="ulu" "kamu" =

"mu"




187

GAYA BAHASAPENGULANGAN

Aliterasi

Pemakaian kata yangpermulaannya sama

bunyinya.

Contohnya :pengulangan konsonan'd' "dara damba daku".

Anafora

Pengulangan perkataanpertama pada setiap

baris atau pada setiapayat, yang biasanya

secara berurutansupaya memperoleh

kesan tertentu.

Asonansi

Pengulangan vokalpada setiap baris atau

ayat yang biasanyaberurutan seperti

anafora.

Epifora

Pengulangan kata,frasa, beberapa katapada akhir baris ataubeberapa kala padaakhir ayat yang juga

berurutan.




188

KESIMPULAN

Bidang stilistik terkandung didalam ciri-ciri linguistik yangberbeza yang berlaku dalam

kelompok sosial.

Stilistik mempunyai gayabahasa yang tersendiri bagimengklasifikasikan sesuatuayat, klausa, perkataan dan

rangkap-rangkap di dalam tekskomsas.

Sungguhpun takrifannya hampir sama, namun ianya dibezakandengan ciri-ciri yang tersendiri.




189

12.2 BAHASA PERBANDINGAN

BAHASAPERBANDINGAN

Satu bentuk atau pungaya bahasa yang sering

digunakan di dalampenulisan mahu pun

pertuturan kita seharian.

Dipecahkan kepada dua :

Persamaan

Pertentangan

Kamus Dewan, 'bahasa'boleh ditakrifkan sebagai

suatu sistem lambangbunyi suara yang

digunakan sebagai alatperhubungan di dalam

sesuatu kelompokmanusia untuk melahirkan

perasaan dan fikiran.

Kamus Pelajar pula,"perbandingan" bermaksud

persamaan.




190

BAHASA PERBANDINGAN

Menerangkan sesuatu secara berkias.

Menyamakan sesuatu benda dengan keadaan atauperistiwa yang lain.

Contoh, unsur metafora digunakan untukmembandingkan sesuatu benda dengan keadaan ataupun peristiwa yang lain dengan menyatukan sesuatu

perkataan yang maujud dengan keadaan yang abstrak.

Fungsi menerangkan sesuatu maksud perkataan secaraberkias.

Contoh : "bunting" = "seseorang yang telahmengandung".

Bertujuan sebagai penggambaran atau pelukisan watak

dan memberi pengajaran kepada pembaca tentangsesuatu akibat daripada perbuatan yang tidak baik.

Contoh : "bagaikan harimau kehilangan belangnya" =maksudnya seseorang yang berkuasa dalam sesuatu

hal, tetapi telah kehilangan kuasa akibat daripadatindakannya yang tidak baik.




191

Contoh bahasa yangmenunjukkanperbandingan

Simile

Personifikasi

Metafora

Eufemisme

Alegori

Antilesis




192

SIMILE

Perbandingan secaraeksplisit dan dijelaskan.

Penggunaan kataseperti, ibarat, bak,bagaikan, umpama,laksana, penaka dan

serupa

Contohnya:

(a) Seperti seekor rerama terbang

(b) Ibarat api yang hidupsegan mati tak mahu

(c) Bagaikan mahuterkeluar biji matanya

(d) Keruh seperti air deru(e) Macam melukut di

tepi gantang

PERSONIFIKASI

perlambangan sifat-sifat manusia kepada bendatidak bernyawa atau sesuatu yang abstrak.




193

Pemberian sifat manusia kepada benda bukanhidup atau abstrak di dalam sajak ini boleh

dibahagikan kepada dua bahagian,

Sifat manusia

Ternganga rumputan

Tergamam batuan

Terpegun tebing

Memberi anggota badanmanusia

Tulang yang dipadankandengan sungai, seperti

'tulang sungai tua'.




194

METAFORA

Perbandingan secara langsung, iaitu ia memberi sifat sesuatu objek itusecara perbandingan terus.

JENIS METAFORA

Tidak memerlukan kata-kataperbandingan.

Contoh

Abang benar-benar harimau didalam rumah

Hari ini bapa menjadi singa

Menggabungkan unsur konkritdan abstrak.

Contoh

Dahan kerinduan

Dinding hati

Kotak fikiram

Roda kehidupan

Manik-manik peluh

Gunung harapan




195

Contoh ayat Eufemisme

EUFEMISME

Bahasa yang digunakan untuk tujuanmemperhaluskan kata atau ucapan.

Contohnya, perkataan merogol akanlebih indah dan sopan digantikan

dengan memperkosa.




196

ALEGORI

Cerita yang digunakan sebagai lambangyang digunakan untuk pendidikan.

Mewakilkan watak binatang sebagaiobjek.

Contoh: cerita kanak-kanak, watak singaselalu digunakan sebagai seorang raja.

Elemen alegori ini menggunakan watakbinatang sebagai pelakon utama di

dalam sesebuah cerita.




197

ANTILESIS

Bahasa yang membandingkan duaperkara yang berlainan di dalam

masa yang sama.

Ayat yang dibina mesti terdiridaripada dua frasa ayat yang

mempunyai makna yangbertentangan

Contoh :

Segala kebaikan yang dilakukan oleh ibunya telah dibalas dengankejahatan yang menyakitkan.

Bersusah-susah dahulu, bersenang-senang kemudian.

Walaupun Ahmad menyayangi isterinya dengan sepenuh hati, namunisterinya tetap akan membencinya.




198

12. 3 KEBERKESANAN STILISTIK DALAM BAHASA

Salah satu keberkesanan stilistikdi dalam bahasa ialahpendedahan kepada

kepelbagaian gaya bahasa.

Gaya bahasa ialah ragambahasa yang digunakan didalam penulisan atau lisan

ataupun cara pemakaian bahasadi dalam sesebuah karya ataususunan kata, frasa dan ayat

yang digunakan oleh pengarangdalam usaha melengkapkan

tema dan persoalan.

(Nik Hassan Basri, 2007: 145)Gaya dapat dikelompokkan

kepada lima jenis iaitu:

Gaya Bahasa Pengulangan

Gaya Bahasa Penyirnaan

Gaya Bahasa Perbandingan

Gaya Bahasa Pertautan

Gaya Bahasa Pertentangan




199

JENIS GAYABAHASA

Gaya BahasaPengulangan

Aliterasi, anafora,asonansi, epifora

Gaya bahasa yangmengandungi

unsur-unsur pengulangan

bunyi, suku kata,kata, frasa ataubahagian ayatyang dianggap

penting.

Gaya BahasaPenyirnaan

Bentuk bahasayang mengalami

unsur pengguguranbunyi, suku kata,

frasa ataubahagian ayat.

Contoh : aferesis,afesis, akronim,apokop, elipsis,

kata singkatan dansinkof.

Gaya BahasaPerbandingan

Bentuk bahasaperbandingan yang

indah untukmenambah kesantertentu dengan

caramembandingkan.

Contohnya imejan,metafora,

personifikasi,pleonasme dan

simile.

Gaya BahasaPertautan

Mengaitkansesuatu perkaradengan perkara

yang lain.

Alusi,

Antonomasia

Gaya BahasaBertentangan

Tiga jenis iaituhiperbola, inversi

dan paradoks




200

GAYA DARI SEGI VARIASIBAHASA

Digunakan di dalam sesebuahkarya khususnya :

Novel

Cerpen

Prosa melayu klasik.

Variasi bahasa termasuklahseperti :

Bahasa lisan

Bahasa pasar

Bahasa surat




201

Gaya didalam bahasa

Simpulanbahasa danungkapan

PeribahasaBidalan dan

perumpamaanBahasa kiasan

Ragamanbahasa

Karanganberangkap

Menggambarkankepelbagaian

penggunaan bahasadi dalam sesebuah

karya.

Contohnya adalah

seperti peribahasatersebut :

Biar bersimpah peluh di muka,Jangan tersingkap kain basahan,

Bongkok kail penyangkut insang,Bongkok fail penyangkut hutang,

Dipetik daripada Puisi MelayuTradisional, 2006:61




202

Stilistik dianggap sebagai caramengetengahkan unsur keindahan.

Aminuddin (1995: 31)

Stilistik merupakan gaya yang dapatmenampilkan nilai keindahan melalui

cara menyusun danmenggambarkan sesuatu secara

tepat dan mendalam

Hashim Awang (1982: 20)

Menilai secara kasar ialah kegiatanmencari atau menentukan nilai.

Nilai yang dimaksudkan ialah objekatau pengalaman yang dapat

memberikan kepuasan terhadapminat, penghayatan atau kemahuan

seseorang.

Nik Hassan Basri (2007: 372)

Menganggap nilai keindahan unsur karya dikenali sebagai unsur estetik.

Aminuddin (1995: 34)

Menyatakan bahawa gaya ataustilistik mampu membentuk atau

menggambarkan emosi, contohnyamelalui puisi.

Melalui stilistik kita dapatmembezakan penggunaan ayatantara penggunaan tatabahasa

dengan betul dengan penggunaangaya bahasa.

Menerusi stilistik juga kita dapatmenggunakan gaya bahasa atau

ayat dengan baik serta dapatmenguasainya.

Menerusi stilistik kita dapatmengenal pasti aspek penggunaan

wacana

(Umar Junus 1989: 75)




203

Stilistik masih dipertikaikan dari segipenggunaan gaya yang kadangkala

dikatakan melanggar hukumtatabahasa.

Stilistik mempunyai kepentingan danfungsi yang tersendiri di dalambahasa, khususnya sastera.

Kesimpulannya, stilistik merupakangaya atau stail yang memang tidak

dapat dipisahkan dengan sesuatu karyayang mempunyai hubungan rapatdengan konteks teks dan konteks

situasi

(Simanjuntak, 1982: 41)




204

13.1 KONSEP

KONSEP

Perkataan "saintifik" yangdigunakan dalam buku ini

tidak terhad kepadapengertian sains sepertifizik, kimia, biologi, dan

matematik, malahmerangkumi juga bidang-

bidang seperti sains sosial.

Perkataan "saintifik" samasahaja maknanya dengan

perkataan "akademik".

13.0 BAHASA MELAYU SAINTIFIK




205

13.2 CIRI-CIRI

Apabila disebut perkataan "saintifik", kebanyakan orang hanya memikirkan istilah.

Istilah sebenarnya merupakan salah satu daripada banyak ciri bahasa saintifik yang

dapat dilihat pula daripada berbagai-bagai segi, termasuk laras dan gaya bahasa,

serta modus dan teks.

Isu penting dalam penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa saintifik sekarang ini

ialah istilah.

Laras berlatarkan bidang, maka unsur-unsur yang memberi ciri kepada laras ialahperkataan-perkataan khusus, iaitu istilah yang digunakannya.

Maka dengan itu, Bahasa Malaysia Saintifik memberi tumpuan khusus kepada

istilah daripada segi jenis, bentuk, sistem, dan penggunaannya.

Jikalau kebanyakan orang memikirkan istilah apabila memikirkan bahasa saintifik,

maka ahli-ahli daripada bidang masing-masing menganggap bahawa penggunaan

bahasa dalam bidang mereka adalah unik dan tidak serupa dengan bahasa yang

digunakan sehari-hari dan tidak sama dengan bahasa yang digunakan dalam

penulisan bidang yang lain.

Contohnya, orang-orang sains menaruh anggapan bahawa mereka tidak

menggunakan bahasa yang berjela-jela seperti orang dalam bidang sastera.

Lantaran ini, Asmah menumpaskan salah tanggapan tersebut dengan memberikan

sebilangan contoh perenggan sains bagi membuktikan bahawa yang berbeza

daripada segi penggunaan istilah hanya sekitar 7% hingga 11% sahaja.

Sebahagian besar bahasa yang digunakan dalam ilmu sains masih serupa sahaja

dengan bahasa am.

http://ms.wikipedia.org/wiki/Istilah



http://ms.wikipedia.org/wiki/Laras_bahasa



http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Stailistika_(lingustik)&action=edit&redlink=1



http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Modus_linguistik&action=edit&redlink=1



http://ms.wikipedia.org/wiki/Sastera











206

GAYA DIDAKTIK DAN GAYA BERKEPERIBADIAN

Disebabkan sifat pengajaran ilmu sains yang merupakan pengajaran uji

kaji dan penyelesaian masalah, ciri didaktik dan keperibadian diperlukan.Lebih tingginya kadar didaktif, lebih tinggi keperibadiannya. Justera, gaya yang

terdapat dalam buku-buku sains memperlihatkan kadar didaktik dan keperibadian

yang jauh lebih tinggi, berbanding dengan buku-buku bukan sains.

Penemuan Asmah ini menyangkal pendapat yang selama ini mengatakan bahawa

bahasa sains selalunya tidak berkeperibadian sifatnya, berbanding dengan buku-

buku bukan sains.

Sebaliknya, pengajaran ilmu sastera tidak mempunyai uji kaji, tetapi lebih banyak

menumpukan pengkonsepan, perkara-perkara abstrak, dan soal-soal kemanusiaan.

Semuanya itu tidak memerlukan gaya didaktik atau gaya berkeperibadian.

Itulah perbezaan yang besar antara buku sains dengan buku bukan sains.

Bahasa yang betul-betul berkeperibadian sifatnya dalam aliran sastera ialah bahasa

dalam kesusasteraan kreatif, iaitu novel, cerpen, dan sajak.

Namun, perbincangan berkenaan kesusasteraan masih dapat dilakukan dengan

gaya yang cukup tidak berkeperibadian sifatnya.

http://ms.wikipedia.org/wiki/Uji_kaji


http://ms.wikipedia.org/wiki/Penyelesaian_masalah

http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaedah_didaktik&action=edit&redlink=1

http://ms.wikipedia.org/wiki/Konsep

http://ms.wikipedia.org/wiki/Kemanusiaan

http://ms.wikipedia.org/wiki/Kesusasteraan

http://ms.wikipedia.org/wiki/Novel

http://ms.wikipedia.org/wiki/Cerpen

http://ms.wikipedia.org/wiki/Sajak

http://ms.wikipedia.org/wiki/Sajak

http://ms.wikipedia.org/wiki/Cerpen

http://ms.wikipedia.org/wiki/Novel

http://ms.wikipedia.org/wiki/Kesusasteraan

http://ms.wikipedia.org/wiki/Kemanusiaan

http://ms.wikipedia.org/wiki/Konsep

http://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaedah_didaktik&action=edit&redlink=1

http://ms.wikipedia.org/wiki/Penyelesaian_masalah






207

13.3 BAHASA MELAYU SEBAGAI BAHASA ILMU

Bahasa ilmu ditakrifkan sebagai bahasa yang mempunyai ciri-ciri formal dan

mengungkapkan sesuatu konsep dan pemprosesan ilmu.

Bahasa Melayu menjadi bahasa pengantar dan bahasa yang digunakan bagi

mengajar pelbagai bidang termasuk sains dan teknologi.

Bahasa Melayu digunakan dalam peradaban yang tinggi di dalam istana dan di

kota-kota.

Bahasa Melayu digunakan sekian lama untuk mengungkapkan konsep dan

proses yang tinggi serta kompleks, contohnya dalam bidang agama, sastera dan

budaya.

Bahasa Melayu dapat dilihat berdasarkan ciri-ciri umum iaitu peristilahan,

tatabahasa, laras bahasa dan sebagainya.

Bahasa Melayu juga digunakan dalam bidang sains sosial sejak awal lagi

sebelum aman kegemilangan kerajaan Melayu Srivijaya, Acheh dan Melaka.

Contohnya, pusat kebudayaan seperti Pulau Pinang banyak menghasilkan buk u

bagi institusi pengajian tinggi dan menerbitkan akhbar.Menurut Kamus Dewan (1970) edisi kedua pada tahun 1980 mencipta 28 000

kata masukan namun istilah yang sudah dicipta oleh DBP untuk semua bidang

telah mencapai 477 300 (1986).

Usaha membina istilahan baru bermula sejak 1957 lagi




208

Senarai beberapa bidang yang dikumpulkan sejak 1957 :

BIDANG JUMLAH ISTILAH

Jawatan dan jabatan, 1964 5034

Pentadbiran, 1962 6074

Ekonomi, 1965/1979 6421

Pendidikan, 1966/1981 15308

Geografi, 1967/1976/1981 18148

Linguistik, 1975 3500

Sejarah, 1973/1983 14322

Muzik, 1974 4969

Seni Lukis, 1974 6348

Biologi, 1980/1981 13000

Keluruteraan Pengajian Tinggi, 1986 33341

Kimia Pengajian Tinggi, 1986 203000




209

Berdasarkan jumlah pengistilahan tersebut,Bahasa Melayu memang layak untuk dijadikansebagai bahasa ilmu.

Namun, Bahasa Melayu ilmuah kini telahmemasukkan bahasa Latin dan Yunani yangdipinjam daripada Bahasa Inggeris.

Bilangan imbuhan yang sedikit itu tidak dapatmenampung banyak fungsi keseluruhan didalam bahasa Melayu.

Contohnya, „ter -„ yang menunjukkan „tidaksengaja‟ dipakai di dalam „terserapkan,terbalikkan‟ yang membawa maksud boleh.




210

Bagi „maksud negatif‟ imbuhan itu digunakan di dalam bahasaInggeris (a-, in-, ab, an-, ir-, non-) yang menunjukkan penafian.Di dalam bahasa Melayu hanyak menunjukkan dua jenis negatif

iaitu „bukan dan tidak‟, maka mudah untuk digunakan.

Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) berperanan untukmemantapkan lagibahasa ilmu di dalam bidang ilmu atau ilmiah.Ia berfungsi untuk memenuhi permintaan buku-buku teks bagi

sekolah rendah dan menengah seta pra-universiti. Terdapat dualangkah dalam hal ini iaitu bantuan tenaga pengajar daripada

institusi pengajian tinggi dan menerbitkan karya-karya asal untukditerbitkan.

Sokongan akademik di university tempatan terhadap DBP untukmengenal buku teks yang diperlukan di universiti dan ditulisa

dalam bahasa Inggeris sebelum diterjemahkan di dalam bahasaMelayu.

DBP juga menerbitkan karya asal dan hingga kini telahmenghasilkan 700 buah buku yang meliputi semua bidang.




211

CIRI-CIRI BAHASA ILMU

Penggunaan bahasa Melayu dalam bidang sains dan teknologi merupakan tradisi

yang lebih singkat jika dibandingkan penggunaannya dalam bidang sains sosial dan

kemanusiaan.

Penggunaannya dalam bidang sains hanya bermula sejak subjek Sains diajar dalam

bahasa Melayu di sekolah dan di institusi pengajian tinggi di Malaysia.

Bahasa ilmu adalah bahasa yang digunakan untuk mengungkap ilmu dan memiliki

ciri-ciri yang tersendiri.

Menurut Nik Safiah Karim (1986:14) yang memetik pendapat Bernstein (1968)

membahagikan bahasa kepada dua variasi iaitu bahasa terhad dan bahasa terbina.

Untuk maksud penulisan ilmu, variasi bahasa terbina inilah yang menjadi

asasnya.

Sesuatu bahasa tidak mungkin dapat disampaikan dalam bahasa basahan

atau digunakan dalam situasi yang tidak formal.

Untuk menguasai bahasa terbina yang menjadi asas bahasa ilmu, pengguna

bahasa Melayu perlu menguasai ragam bahasa dan juga laras bahasa.

Abdullah Hassan (1986: 95) menyatakan bahasa Melayu yang menjadi bahasa ilmu

dianggap sebagai superlek yang harus mempunyai ciri-ciri gramatis, halus, jitu,

intelektual, dan elitis.

Dalam konteks melihat kemampuan bahasa Melayu sebagai wahana ilmu,

Abdullah Hassan (1997: 38) menyarankan permisahan antara bahasa Melayu

ilmu dan bahasa Melayu umum dilakukan.

Awang Sariyan (1996: 259-261) menggariskan sepuluh ciri berdasarkan lima belas

ciri yang dikemukakan oleh Johannes (kongres, 1978).

Ciri-ciri khusus bahasa ilmiah seperti berikut:




212

Tingkat bahasa rasmi, bahasailmiah tergolong dalam bahasa

rasmi iaitu bahasa yangmematuhi rumus-rumus bahasa.

bahasa tulisan ilmiah mestilahbahasa baku, tidak terdapat

kesalahan tatabahasa dan tidakmenggunakan bahasa basahan.

Nada formal dan objektif, bahasailmiah mestilah bersifat formal.

Setiap fakta atau hujah mestidikemukakan dengan sempurna,iaitu menggunakan bahasa yang

teratur dan jelas.

Tulisan juga mestilah bersifatobjektif iaitu berdasarkan fakta

dan hasil kajian.

Oleh itu kata atau ungkapanseperti pada umumnya,

barangkali, agaknya tidak sesuaidigunakan.

Sebaliknya ungkapan sepertiberdasarkan analisis data,

berdasarkan kajian, danseumpamanya digunakan.

Sudut Pandangan OrangKetiga, untuk mewujudkan

keobjektifan penulisan, sudutpandangan orang ketiga

disarankan penggunaannyamenggantikan sudut

pandangan orang pertama (diripenulis).

Oleh itu ungkapan seperti„Berdasarkan kajian saya,

saya dapati bahawa…‟dinyatakan sebagai„Berdasarkan kajian,

penyelidik didapati bahawa…‟. Hal ini penting kerana dapatmengelakkan hubungan atau

penglibatan peribadi diripenulis.




213

• Ini disebabkan dalam struktur pasif,penekanan diberikan kepada objek ayatbukannya subjek pelaku.

• Ragam pasif yang paling sesuai untukmaksud ini ialah ragam pasif neutral, iaituragam pasif yang menggugurkan pelaku.

• Contohnya: Data yang digunakan dalamkajian ini…dan sebagainya.

Ragam Pasif, Bagimengelakkan

penglibatan diri penulis,ragam pasif bolehdigunakan.

• Setiap istilah perlu ditakrifkan.

• Selain itu pemilihan kata amatdititikberatkan dalam tulisan ilmiah

Istilah Khusus, larasbahasa ilmiah ditandai

oleh istilah dan lambangkhusus mengikut bidang

tertentu.

• Dalam tulisan ilmiah, jenis wacanapemaparan mendapat tempat yangutama.

• Jenis-jenis yang lain digunakan sebagaipelengkap.

Wacana Pemaparan,dalam penulisan adaempat jenis wacana

yang biasa digunakan,iaitu pemaparan,

perbincangan, pelukisan,dan penceritaan.



214

Nada Bersahaja, tulisan ilmiah perlu dihindari ungkapan yang keterlaluan,berlebihan dan emosional.

• Oleh itu, ungkapan seperti amat malang, amat mendukacitakan,sayangnya, malang sekali dan seumpamanya tidak harus digunakan dalamtulisan ilmiah.

Kata Membazir, dalam tulisan ilmiah, kata yang digunakan mestilah tepat dansesuai.

• Oleh itu, kata membazir tidak diperlukan kerana kata-kata seperti itu tidakb f i d j l k k

Nota Complete Bm7

Documents

Transcript of Nota Complete Bm7