Nota PSV T5

Cikgumis/artisenivisual.blogspot.com

KRAF TRADISIONAL

TAJUK : TENUNAN

Pengenalan

1. Perkataan songket berasal dari ‘Sungkit’ yang bermaksud teknik menyungkit menggunakan

lidi atau bilah buluh.

2. Mula bertapak di 3 buah negeri di Pantai Timur iaitu Terengganu, Pahang dan Kelantan.

3. Kelantan dan Terengganu pengeluar kain tenunan benang emas.

4. Pahang pengeluar kain tenunan tidak berbenag emas di kenali sebagai tenun Pahang. Tenunan

dari Pahang dipercayai berasal dari Riau atau Sulawesi (Bugis) dibawa masuk kePahang abad

ke-16.

Sejarah Dan Perkembangan Tenunan

1. Bermula sejarah songket sejak emerintahan Che Siti Wan Kembang (1610-1677).

2. Tokoh songket – Wan Sharifah dari Kelantan.

3. Kain tenunan asalnya hanya dipakai ole golongan bangsawan (kerabat Diraja).

Jenis-jenis Kain Tenun Semenanjung

1. Kain Tenun

Kain ini bercorak tanpa benang emas.

Warna benang berbeza-beza digunakan untuk membangkitkan corak petak-petak yang

dipanggil ‘ragi kain’.

2. Kain Selit Benang Emas

Dikenali dengan nama kain ‘hujan emas’ atau ‘beras patah’.

Awalnya benang emas diselit secara melintang, kemudian motif corak mula diperkenalkan.

3. Kain Cindai

Dihasilkan dari teknik ikat dan berasal dari India.

Terkenal dikalangan kaum Batak, Sumbawa, Toraja dan suku-suku di Sabah dan Sarawak.

Mengandungi 3-5 warna pada satu kain.

4. Kain Limar

Dibuat dari benang sutera.

Merupakan pakaian wanita istana zaman dahulu.

Nota PSV T5

Cikgumis/artisenivisual.blogspot.com

Corak-corak Songket

Susunan bunga penuh Susunan bunga tabur Susnan bercorak

Jenis Corak Pada Songkat

Motif –Motif Songket

Motif Flora Motif Fauna Motif Benda

Nota PSV T5

Cikgumis/artisenivisual.blogspot.com

Alatan Tenunan

Teknik dan Proses Tenunan

1. Melerai

- Proses dimana benang yang kering

dimasukkan sejenis alat bernama ’rahak’

untuk diputar pada satu alat lain dipanggil

’peleting’.

2. Menganing

- Bennag yang telah menjalani proses melerai

dimasuk ke alat menaning untuk menentukan

panjang benang. Segulung benang loseng

berukuran 26-31m dan boleh hasilkan 12-14

helain kain.

3. Menggulung

- Benang yang telah dianing digulung pada

papan gulung ikut lebar gigi jentera. Loseng

ialah benang yang memanjang pada kek.

4. Menyampuk

- Proses memasukkan benang loseng ke dalam

gigi jentera atau sikat.

5. Menghubung

- Proses menyambung benang daripada loseng

kepada benag yang tertinggal pada jentera.

Cara ikatannya dipanggin ’ubung tindas’.

6. Mengarak

- Proses melilit benag asing atau benang karat

kepada kayu karat, termasuk benang loseng.

7. Menyolek

- Menyolek rekacorak pada kain.

8. Menenun

- Proses terakhir dimana benag loseng

dipangkah oleh benang pakan untuk

dijadikan kain.

Nota PSV T5

Cikgumis/artisenivisual.blogspot.com

Motif Kain pua

Kain Pua

Tenunan Kain Pua

1. Mula disedari kewujudannya pada 1920-an

dan sangat popular dikalangan kaum Iban di

Sarawak.

2. Kain pua dihasilkan dalam bentuk kain biasa,

skirt, kelambi dan baju burung (jaket).

3. Digunakan dalam upacara-upacara rasmi

kaum iban dan dianggap kain suci.

4. Kain pua yang menggunakan corak

’engkaramba’ hanya boleh dihasilkan oleh

perempuan ketua kaum sahaja. Menurut

kepercayaan kaum iban ianya untuk

mengelakkan penenun dijangkiti penyakit

atau mati.

Fungsi Kain Pua

1. Istiadat menerima kepala

- Pahlawan yang pulang dari berjuang dan

membawa kepala musuh yang dipenggal

akan dibungkus dengan kain pua.

2. Istiadat Kematian

-Pengalas mayat simati.

4. Gawai Bedaralemai

- Menjadi pakaian rasmi dalam upacara

keramaian.

5. Kelahiran Bayi

- Kain pua diguna untuk meynyambut bayi

baru lahir.

6. Gawai Burung Kenyalang

- Diguna dalam istiadat menangkap burung

kenyalang.

7. Perkahwinan

- Sebagai pakaian pengantin.